Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
dłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu
faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
22 kwietnia 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej z 17
kwietnia 2025 r., który dotyczy obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej
płatności w sytuacji wykreślenia kontrahenta z rejestru podatników VAT (podatek od towarów i usług) z powodu
śmierci.
Uzupełniła go Pani - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 14 maja 2025 r. (wpływ 19
maja 2025 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Prowadzi Pani jednoosobową działalność gospodarczą (...) zajmującą się (...). Jest Pani
czynnym podatnikiem VAT oraz podlega na terytorium kraju obowiązkowi podatkowemu
od swoich dochodów.
Pani firma zakupiła słupki stalowe (PKWiU (Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług) 24.31.20.0) oraz panele ogrodzeniowe (PKWiU
ex 25.93.13.0) od Pani taty prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą, który w
momencie dokonania sprzedaży oraz wystawienia faktury VAT był czynnym podatnikiem
VAT.
Sprzedaż powyższych artykułów została dokonana i udokumentowana fakturami VAT o
numerach (...) z 1 marca 2024 r. oraz (...) z 4 marca 2024 r., ujętymi odrębnie w
poszczególnych pozycjach.
Uwzględniając przedmiot faktury należy wskazać, że zostały one wymienione w załączniku
nr 15 do ustawy o VAT, a kwota należności ogółem przekraczała na obu fakturach 15
000,00 zł - wobec tego faktury VAT wystawione przez Pani tatę zawierały adnotację
dotyczącą obowiązku uiszczenia płatności przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej
płatności, zgodnie z art. 108a ustawy o VAT.
Niestety, Pani tata zmarł po wystawieniu faktur VAT, a przed uiszczeniem płatności przez
Panią. Śmierć dostawcy spowodowała, że z mocy prawa został on wykreślony z rejestru
podatników. Jednocześnie spadkobierca, w tym przypadku Pani mama nie kontynuuje
działalności gospodarczej, ani nie ustanowiła zarządcy sukcesyjnego.
Zgodnie z informacjami jakie Pani otrzymała, pomimo wystawienia faktur sprzedaży, nie
została złożona deklaracja JPK_VAT za właściwy okres. Firmowy rachunek bankowy został
zamknięty, a spadkobierca nie ma możliwość otwarcia rachunku bankowego, który
obsługiwałby mechanizm podzielonej płatności.
W związku z powyższym, jako nabywca stanęła Pani przed koniecznością uregulowania
płatności wynikającej z faktur wystawionych przez zmarłego dostawcę przy braku
możliwości dokonania płatności na jego konto związane z prowadzoną działalnością
gospodarczą.
Pytania
1) Czy jako nabywca dokonując zapłaty za faktury VAT - dokumentujące nabycie towarów
wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, których wartość przekracza
ogółem 15 000,00 zł - już po śmierci dostawcy i wykreśleniu go z rejestru jako
podatnika VAT, ma Pani obowiązek skorzystać z mechanizmu podzielonej płatności
określonego w art. 108a ustawy o VAT?
2) Jeżeli odpowiedź na pierwsze pytanie jest przecząca, tj. jeżeli nabywca będzie miał
możliwość dokonania płatności za faktury dokumentujące nabycie towarów
wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, których wartość ogółem
przekracza 15 000,00 zł z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności - to czy
zastosowanie w odniesieniu do Pani sytuacji znajdzie art. 108a ust. 7 ustawy o VAT?
Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane z uzupełnieniu wniosku)
Ad 1
W Pani ocenie, w przedstawionym stanie faktycznym nie ma Pani obowiązku stosowania
mechanizmu podzielonej płatności (MPP).
Obowiązek ten dotyczy bowiem płatności dokonywanych na rzecz czynnego podatnika
VAT, zgodnie z art. 108a ust. 1 ustawy o VAT. W sytuacji, gdy dostawca zmarł i został
wykreślony z rejestru jako podatnik VAT, nie istnieje formalny obowiązek stosowania MPP,
ponieważ nie ma już czynnego podatnika, na rzecz którego można dokonać płatności w
systemie split payment.
Co więcej, banki technicznie nie są w stanie zrealizować płatności w MPP na konto osoby
fizycznej niebędącej już zarejestrowanym podatnikiem VAT. Co za tym idzie w Pani ocenie
zasadnym będzie dokonanie płatności na konto bankowe jedynego spadkobiercy, tj. żony
zmarłego podatnika, zgodnie ze spisanym testamentem.
Ad 2
W opisanym przypadku nie znajduje zastosowania art. 108 ust. 7 ustawy o VAT.
Przepis ten dotyczy bowiem przypadków, w których podatnik wystawia fakturę i wykazuje
na niej VAT mimo, że nie ma takiego obowiązku, lub gdy nabywca dokonuje zapłaty z
pominięciem MPP mimo, że był do tego zobowiązany.
W przedstawionej sytuacji brak jest czynnego podatnika VAT, a więc nie można mówić o
nabyciu od podmiotu, wobec którego można byłoby zastosować obowiązkowy MPP, ani
też o obejściu przepisów w sposób prowadzący do konieczności zastosowania art. 108 ust.
7 ustawy.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 108a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.
j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu
płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury mogą zastosować mechanizm
podzielonej płatności.
Natomiast w myśl art. 108a ust. 1a ustawy:
Przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr
15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem
przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej,
podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności. Do
przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady
przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.
Zgodnie z art. 108a ust. 1b ustawy:
Podatnik obowiązany do wystawienia faktury, o której mowa w art. 106e ust. 1 pkt
18a, jest obowiązany do przyjęcia płatności kwoty należności wynikającej z tej
faktury z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.
W myśl art. 108a ust. 2 ustawy:
Zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że:
1) zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z
otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT;
2) zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto
wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na
rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest
prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.
Zacytowane powyżej przepisy regulują obowiązki w zakresie dokonywania płatności stron
transakcji, w stosunku do których powstał obowiązek zastosowania mechanizmu MPP.
Wynika z nich, że obowiązek dokonania płatności z zastosowaniem mechanizmu Split
payment po stronie nabywcy jest ściśle powiązany z obowiązkiem przyjęcia tej płatności
przez sprzedawcę z zastosowaniem tego samego mechanizmu.
Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy należy wskazać, że na skutek
wyjątkowych i specyficznych okoliczności w niej występujących (wskazanych we wniosku),
wykonanie przedmiotowego obowiązku przez podatnika - dostawcę - wystawcę faktury
stało się niemożliwe. Na dzień wymagalności płatności nie ma już podatnika ani nie
istnieje już rachunek bankowy, za pomocą którego byłaby Pani w stanie dokonać zapłaty
w MPP zgodnie z ww. regulacjami.
W związku z powyższym w tym konkretnym przypadku należy uznać, że ww. przepisy nie
znajdą zastosowania, gdyż obowiązkowi dokonania płatności w MPP przez nabywcę z
jednej strony towarzyszy z drugiej strony obowiązek przyjęcia tej płatności w MPP przez
sprzedawcę. Jeżeli zatem na moment wymagalności płatności, na skutek śmierci podatnik
- sprzedawca nie istnieje, nie istnieje zarząd sukcesyjny ani przedsiębiorstwo w spadku,
zlikwidowany został też rachunek VAT sprzedawcy, to nie mogą mieć zastosowania
przepisy o dokonaniu płatności w MPP.
W przypadku śmierci podatnika przepisy nie przewidują obowiązku rozliczenia przez
spadkobierców podatku VAT za zmarłego podatnika, tj. nie mają obowiązku złożenia za
niego deklaracji dla podatku VAT.
Kwestia natomiast rozliczenia zobowiązań podatkowych za okresy, których zmarły
podatnik nie rozliczył uregulowana została w przepisach Ordynacji podatkowej.
Art. 100 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz.
111 ze zm.) stanowi, że:
§ 1. Organ podatkowy orzeka w jednej decyzji o zakresie odpowiedzialności lub
uprawnień poszczególnych spadkobierców na podstawie decyzji ostatecznych
wydanych wobec spadkodawcy oraz jego zobowiązań wynikających z prawidłowych
deklaracji.
§ 2. Jeżeli deklaracja złożona przez spadkodawcę jest nieprawidłowa lub deklaracji
nie złożono, orzekając o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień spadkobierców,
organ podatkowy jednocześnie ustala lub określa kwoty, o których mowa w art. 21 §
3 i 3a, art. 24 lub art. 74a.
§ 3. Termin płatności przez spadkobiercę zobowiązań wynikających z decyzji o
zakresie jego odpowiedzialności wynosi 14 dni od dnia jej doręczenia.
Zatem, w tej konkretnej sytuacji opisanej przez Panią przepisy o obowiązku płatności w
MPP nie mają zastosowania, a o zakresie odpowiedzialności spadkobiercy zgodnie z
powołanym przepisem art. 100 Ordynacji podatkowej stanowi właściwy organ podatkowy,
wydając odrębną decyzję.
Odnosząc się z kolei do kwestii konsekwencji wskazanych w art. 108a ust. 7 ustawy o VAT
z tytułu dokonania płatności z pominięciem obowiązku zastosowania mechanizmu
podzielonej płatności wskazać należy, że:
Zgodnie z art. 108a ust. 7 i ust. 8 ustawy:
W przypadku stwierdzenia, że podatnik dokonał płatności z naruszeniem ust. 1a,
naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego ustala
dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty
podatku przypadającej na nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15
do ustawy, wykazane na fakturze, której dotyczy płatność. W stosunku do osób
fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie
skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania
podatkowego nie ustala się.
Przepisu ust. 7 nie stosuje się, jeżeli dostawca lub usługodawca rozliczył cała kwotę
podatku wynikającą z faktury, która została zapłacona z naruszeniem ust. 1a.
Co do zasady nałożenie sankcji może nastąpić wyłącznie w drodze ustalenia przez
naczelnika urzędu skarbowego
Jak wskazano we wniosku śmierć dostawcy (Pani taty) spowodowała, że został on z mocy
prawa wykreślony z rejestru podatników, a ponadto spadkobierca dostawcy nie
kontynuuje działalności gospodarczej i w sprawie nie został ustanowiony zarządca
sukcesyjny.
Zatem z uwagi na obiektywny brak możliwości dokonania płatności na rachunek bankowy
dostawcy przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności, przepisy o obowiązku
płatności w MPP nie będą miały zastosowania, to, co do zasady, przepisy art. 108a ust. 7 i
8 ustawy o VAT również nie będą miały zastosowania.
Przy czym ostatecznie w tym zakresie może rozstrzygnąć wyłącznie naczelnik urzędu
skarbowego.
Tym samym, Pani stanowisko w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 1 i nr 2 uznaję
za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który
obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe
tylko wtedy, gdy stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze
stanem faktycznym podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym,
w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu
sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pełna weryfikacja przedstawionych we wniosku okoliczności możliwa jest jedynie w toku
postępowania podatkowego lub kontrolnego, prowadzonego przez uprawnione do tego
organy, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej. Postępowanie w
sprawie dotyczącej wydania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym,
mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego,
uregulowanego w dziale IV Ordynacji podatkowej. Wydając bowiem interpretację
indywidualną Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przedstawia jedynie swój pogląd
dotyczący wykładni treści analizowanych przepisów i sposobu ich zastosowania w
odniesieniu do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego
(którego elementy przyjmuje, jako podstawę rozstrzygnięcia bez weryfikacji).
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz.
111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja
będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do
interpretacji.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub
zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem
czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy
z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w
decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej
praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa
z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.
U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę
należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej
(art. 53 § 1 PPSA):
w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa
Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na
adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS
/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia
przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do
zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz
powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji
podatkowej.