Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
19 marca 2020 r. wpłynął Państwa wniosek z 16 marca 2020 r. o wydanie interpretacji
indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia:
- czy odpłatne nabycie wierzytelności w ramach cesji, jest czynnością podlegającą
opodatkowaniu podatkiem VAT (podatek od towarów i usług),
- czy czynność wyegzekwowania przez Wnioskodawcę bezpośrednio od pożyczkodawcy
/kredytodawcy bądź na drodze sądowej należności głównej objęta jest podatkiem
VAT,
- czy czynność wyegzekwowania przez Wnioskodawcę bezpośrednio od pożyczkodawcy
/kredytodawcy bądź na drodze sądowej odsetek należnych z tytułu opóźnienia w
płatności należności głównej objęta jest podatkiem VAT,
- czy zasądzone przez sąd, na rzecz Wnioskodawcy (cesjonariusza) koszty zastępstwa
procesowego wynikające z dochodzenia na drodze sądowej nabytej w ramach cesji
wierzytelności powinny być objęte podatkiem VAT.
Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 25 czerwca 2020 r. (wpływ
26 czerwca 2020 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawca (dalej również Spółka) prowadzi działalność gospodarczą w formie (...).
Spółka jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT. Spółka (zwana dalej
cesjonariuszem) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nabywa od osób
fizycznych lub osób prawnych (zwanych dalej cedentem) wierzytelności przysługujące tym
osobom względem pożyczkodawców/kredytodawców. Wierzytelności wynikają w
szczególności:
- z ustawy o (...) o zwrot wierzytelności stanowiącej obniżkę całkowitego kosztu (...), z
uwagi na wcześniejszą spłatę zobowiązania bez względu na nazwę wierzytelności
(prowizja, opłata przygotowawcza, opłata administracyjna, itp.),
- z ustawy o (...) oraz kodeksu cywilnego o zwrot częściowej składki lub składek z polisy
ubezpieczeniowej powiązanej z umową (...)
- ustawy o (...) o zwrot prowizji na pośrednika (...).
Spółka nabywając te wierzytelności podpisuje z cedentem umowę cesji wierzytelności
zwanej dalej cesją definitywną, w której cedent bezwarunkowo przelewa na rzecz Spółki
(cesjonariusza) przedmiotową wierzytelność, obejmującą roszczenia istniejące oraz
przyszłe, wraz ze wszelkimi związanymi z tą wierzytelnością prawami (w tym odsetkami za
opóźnienie i zwłokę). Cesjonariusz natomiast przelew wierzytelności przyjmuje w celu jej
dochodzenia na drodze sądowej lub pozasądowej do wyegzekwowania od pożyczkodawcy
/kredytodawcy lub od innych podmiotów. Dokonując cesji wierzytelności, w tym
przypadku cedent odpłatnie zbywa cesjonariuszowi wierzytelność za uzgodnioną przez
strony kwotę. Wnioskodawca zobowiązuje się do przekazania uzgodnionej ceny za
wierzytelności, na rachunek bankowy cedenta, w określonym terminie. Poza przelewem
uzgodnionej ceny zakupu nie dojdzie do przekazania żadnego innego wynagrodzenia na
rzecz cedenta po nabyciu wierzytelności w celu ich wyegzekwowania. Bez znaczenia dla
cedenta jest skuteczność odzyskania wierzytelności przez cesjonariusza. Spółka działa we
własnym imieniu, na własny rachunek i na własne ryzyko, tym samym wnioskodawca
podpisując umowę z cedentem staje się właścicielem wierzytelności, a więc wchodzi w
prawa właścicieli wierzytelności.
Cena zakupu wierzytelności od cedenta, zawsze jest niższa od wartości nominalnej
sprzedawanej wierzytelności.
Zakupiona wierzytelność w ramach cesji definitywnej, oprócz roszczenia dotyczącego
wierzytelności głównej obejmuje również przysługujące od pożyczkodawcy/kredytodawcy
odsetki związane z nabywaną wierzytelnością a także koszty zastępstwa procesowego
które w przypadku postępowania sądowego zostaną zasądzone na rzecz cesjonariusza tj.
Wnioskodawcy.
Wnioskodawca egzekwuje zakupioną wierzytelność bezpośrednio od pożyczkodawcy
/kredytodawcy lub na drodze postępowania sądowego.
Wnioskodawca dodatkowo uzupełnił opis sprawy, informując, że:
1. Nabyte wierzytelności (roszczenia) w dacie ich nabycia są wymagalne, jednak nie są one
uznane przez dłużnika. W momencie nabycia jest to więc roszczenie, które w drodze
postępowania sądowego musi zostać potwierdzone prawomocnym wyrokiem.
2. Wnioskodawca nie dokonuje dalszej odsprzedaży wierzytelność. Wierzytelności są
zakupywane celem ich wyegzekwowania. Cena zakupu ustalana jest w drodze
negocjacji między Wnioskodawcą a zbywającym. Przy ustalaniu wartości brana jest
pod uwagę perspektywa na spłatę wierzytelności. W chwili ich nabycia przez
Wnioskodawcę, odzwierciedla ekonomiczną wartość tych wierzytelności.
3. Umowy przelewu wierzytelności nie nakładają i nie będą nakładać na Wnioskodawcę
jakichkolwiek innych dodatkowych świadczeń na rzecz osób fizycznych oprócz ceny
zakupu.
4. Generalnie nabywane wierzytelności są sporne co do wysokości. Jednak instytucje
finansowe często podważają również skuteczność zawartych cesji oraz daty
wymagalności wierzytelności.
Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczenie pytań jak we wniosku)
1. Czy odpłatne nabycie wierzytelności w ramach cesji, jest czynnością podlegającą
opodatkowaniu podatkiem VAT?
2. Czy czynność wyegzekwowania przez Wnioskodawcę bezpośrednio od pożyczkodawcy
/kredytodawcy bądź na drodze sądowej należności głównej objęta jest podatkiem VAT?
3. Czy czynność wyegzekwowania przez Wnioskodawcę bezpośrednio od pożyczkodawcy
/kredytodawcy bądź na drodze sądowej odsetek należnych z tytułu opóźnienia w
płatności należności głównej objęta jest podatkiem VAT?
4. Czy zasądzone przez sąd, na rzecz Wnioskodawcy (cesjonariusza) koszty zastępstwa
procesowego wynikające z dochodzenia na drodze sądowej nabytej w ramach cesji
wierzytelności powinny być objęte podatkiem VAT?
Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług
Ad. 1
Wnioskodawca uważa, iż odpłatne nabycie wierzytelności od cedenta w ramach cesji,
nie jest czynnością która powoduje u Wnioskodawcy obowiązek opodatkowania
podatkiem VAT.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i
usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa
towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2
pkt 6 ww. ustawy).
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1
rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5
ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub
jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy
towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w
jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania
czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu
działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie
polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu
mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.
Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy
świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać
wypłacone wynagrodzenie. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie
którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz
świadczącego usługę.
W ramach systemu podatku od towarów i usług, czynnościami podlegającymi
opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne
wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron,
bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z
czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT. Należy zauważyć, iż świadczenie
usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zatem podlega
opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek
prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych. Odpłatność
polega więc na tym, iż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi
rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie
usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymaga
bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.
Przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek
pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem,
przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie
musi być w tej formie dokonane.
Wskazać w tym miejscu należy, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może
być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została
uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks
cywilny.
Zgodnie więc z art. 509 § 1 tej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść
wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie,
zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl zaś § 2 cyt. artykułu,
wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w
szczególności roszczenie o zaległe odsetki.
Jak stanowi art. 510 § 1 ww. ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna
umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na
nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej
postanowiły. Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez
wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela
przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa
przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności,
przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną
wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego
świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu
nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za
cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).
Umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 ustawy, polega
bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z
tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Z
punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usługi dochodzi już w
momencie samego nabycia tej wierzytelności, obojętnie czy nabycie zostało dokonane
w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też w celu dalszej jej
odsprzedaży. Celem nabycia cudzej wierzytelności nie musi być jej odsprzedaż, ale
także inne wykorzystanie do celów prawno-gospodarczych przez nabywcę. Sposób
wykorzystania nabytej wierzytelności może decydować o charakterze usługi, nie zaś o
istocie czynności prawnej jaką jest nabycie cudzej wierzytelności. Usługą jest nabycie
wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-
podatkowych. Oznacza to, że w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na
rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru
egzekwowania wierzytelności. Jednakże, jak wskazano na wstępie, ww. usługa podlega
opodatkowaniu wówczas, gdy jest świadczona odpłatnie.
Stanowisko powyższe potwierdzone zostało w orzeczeniu Trybunału Sprawiedliwości
Unii Europejskiej z dnia 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-
NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG, w którym TSUE stwierdził, że „Artykuł 2
pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie
harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków
obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa
wymiaru podatku, należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne
ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie
świadczy odpłatnej usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym
czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania
wspomnianej dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności
a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych
wierzytelności w chwili sprzedaży”.
Również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 marca 2012 r., sygn. akt I
FPS 5/11 wskazał: „Przyjąć zatem należy, że podstawowym i koniecznym warunkiem do
uznania transakcji za odpłatną usługę, a więc czynność opodatkowaną, jest wystąpienie
wynagrodzenia bezpośrednio związanego z tą czynnością, rzeczywiście otrzymanego
(bądź należnego), jako świadczenia wzajemnego za wykonaną usługę. Zatem badając
konkretną transakcję należy poszukiwać takiego ewentualnego bezpośredniego
wynagrodzenia, które otrzymuje kupujący - cesjonariusz, jako świadczenie wzajemne za
ewentualnie wykonaną na rzecz zbywcy - cedenta usługę, plastyczniej rzecz ujmując
poszukiwać należy strumienia pieniędzy płynącego od zbywcy-cedenta do nabywcy
cesjonariusza za wykonaną usługę, czyli odwrotnie płynącego, niż w przypadku umowy
kupna sprzedaży, kiedy zapłatę za wierzytelność otrzymuje zbywca od nabywcy.
Podkreślenia wymaga bowiem, że dla rozstrzygnięcia, czy mamy do czynienia z
odpłatną usługą, konieczne jest ustalenie, czy - obok transakcji kupna-sprzedaży
wierzytelności - wystąpiło świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej
zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym, co ważne, przez nabywcę. W
omawianej sytuacji, kiedy występuje tylko zapłata ceny za wierzytelność, trudno uznać,
że do świadczenia takiej usługi dochodzi. Wobec tego należy dojść do wniosku, że
żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od
jej wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez
nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.”.
Również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku podjętym w składzie siedmiu sędziów,
z dnia 19 marca 2012 r., sygn. akt I FPS 5/11 stwierdził, że „nabycie wierzytelności
pieniężnej, co wymaga podkreślenia, na własne ryzyko, w celu windykacji w swoim
imieniu i na swoją rzecz, nie jest odpłatną usługą w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, tym
samym art. 8 ust. 1 u.p.t.u., jeżeli różnica między wartością nominalną tych
wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość
owych wierzytelności w chwili sprzedaży.”
W niniejszej sprawie, w działaniach nabywcy tj. Wnioskodawcy brak jest
najistotniejszego elementu w postaci odpłatności, ponieważ to on sam jest zobligowany
do zapłaty za świadczenie cedenta. Tymczasem zakres przedmiotowy ustawy o VAT
obejmuje swym zakresem jedynie działania za które podatnik otrzymuje
wynagrodzenie. Zatem, przedmiotem opodatkowania jest jedynie świadczenie usług nie
ich nabywanie.
W przedmiotowej sprawie transakcja zawierana pomiędzy cedentem, a cesjonariuszem
dotyczy jedynie przelewu wierzytelności. W przedstawionej sprawie Spółka
(cesjonariusz) nie będzie zobowiązana do jakichkolwiek działań polegających na
ściąganiu długu na rzecz innego podmiotu. Ewentualne podjęcie przez Spółkę działań
zmierzających do ściągnięcia długu nie będzie wynikało z transakcji zawartej wcześniej z
cedentem. Istniejący dług nabywca wierzytelności czyli Spółka będzie ściągała dla siebie,
a nie dla innego podmiotu.
Z uwagi na przedstawione w sprawie okoliczności - fakt, że między Wnioskodawcą a
zbywcą wierzytelności nie będzie istniał żaden odrębny stosunek prawny rodzący
obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy, a w konsekwencji
Wnioskodawca nie będzie otrzymywał od zbywcy wierzytelności żadnego przysporzenia
(wynagrodzenia) w związku z zawarciem umowy cesji wierzytelności - należy stwierdzić,
że w opisanym przypadku nie dojdzie do odpłatnego świadczenia usługi przez
Wnioskodawcę, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.
W związku z tym, stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, nabycie wierzytelności na
podstawie przepisów kodeksu cywilnego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od
towarów i usług. Opisana transakcja dotyczy jedynie przelewu wierzytelności z cedenta
na cesjonariusza, nie dojdzie natomiast do przekazywania żadnego wynagrodzenia dla
Wnioskodawcy w związku z nabyciem wierzytelności. Nabywając we własnym imieniu i
na własny rachunek cudzą wierzytelność Wnioskodawca wejdzie w miejsce
dotychczasowego wierzyciela, a relacje ze zbywcą wierzytelności zakończą się w
momencie zakupu wierzytelności i zapłaty ceny.
Wnioskodawca nie będzie dokonywał również nieodpłatnego świadczenia usług,
zrównanego z odpłatnym świadczeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT
podlegającym opodatkowaniu.
Ad. 2
Wnioskodawca uważa więc, iż nabycie wierzytelności na podstawie umowy cesji w
przedstawionych okolicznościach nie będzie podlegało u Wnioskodawcy
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w oparciu o art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art.
8 ust. 1 ustawy o VAT.
Wnioskodawca uważa iż, czynność wyegzekwowania przez wnioskodawcę
bezpośrednio od pożyczkodawcy/kredytodawcy lub na drodze sądowej należności
głównej nie jest objęta podatkiem VAT.
Zgodnie z art. 5 pkt 1 ustawy o podatku VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i
usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i
odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W niniejszej sprawie Wnioskodawca nabywa wierzytelności w swoim imieniu i na swoją
rzecz. W przypadku egzekwowania własnych wierzytelności na swoją rzecz, nie mamy
do czynienia z jakąkolwiek usługą wobec braku drugiego podmiotu, tj. usługobiorcy i
wiążącej strony umowy o wykonanie usługi i to za wynagrodzeniem za nią.
Egzekwowanie własnych wierzytelności na swoją rzecz jest naturalnym elementem
obrotu gospodarczego i nie tworzy usługi (nie można być jednocześnie usługobiorcą i
usługodawcą). W przedmiotowej sprawie Spółka będzie ściągać dług dla siebie, nie
będzie występował również element wynagrodzenia za ściągnięcie długu na rzecz
sprzedającego wierzytelność zatem, w przypadku dokonania cesji o charakterze
definitywnym polegającej tylko na przeniesieniu własności wierzytelności na rzecz
innego podmiotu nie może być również mowy o usłudze ściągania długów. W
przypadku czynności egzekwowania należności na własną rzecz nie mamy do czynienia
ze świadczeniem usługi, lecz jest korzystanie przez podatnika z przysługującego mu
prawa własności. Należność płacona przez dłużnika wynika z wierzytelności i nie jest
wynagrodzeniem za świadczenie na jego rzecz. W przypadku więc egzekwowania
własnych wierzytelności na swoją rzecz, nie mamy do czynienia z jakąkolwiek usługą
wobec braku drugiego podmiotu, tj. usługobiorcy i wiążącej strony umowy o wykonanie
usługi za wynagrodzeniem. Zatem egzekwowanie własnych wierzytelności nie skutkuje
powstaniem obowiązku podatkowego. W konsekwencji, czynności polegające na
skutecznej egzekucji długu we własnym imieniu i na własny rachunek pozostaje poza
zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazanym w art. 5 pkt 1
ustawy o podatku od towarów i usług.
Stanowisko takie znajduje poparcie również w orzecznictwie, m.in. w wyroku WSA w
Gliwicach z dnia 27 lutego 2019 r. sygn. akt III SA/GI 1264/18: „Egzekwowanie własnych
należności na swoją rzecz jest zwyczajnym elementem obrotu gospodarczego i nie
tworzy usługi w rozumieniu przepisu art. 8 ust. 1 u.p.t.u.”
Ad. 3
Wnioskodawca uważa, iż otrzymanie dodatkowych kwot w postaci odsetek z tytułu
niezapłacenia wierzytelności w terminie nie jest świadczeniem wzajemnym. Ich
odszkodowawczy charakter powoduje, że są poza zakresem przepisów o podatku od
towarów i usług.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i
usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium
kraju. Z kolei przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do
rozporządzania nimi jak właściciel. Natomiast świadczenie usług to każde świadczenie,
które nie jest dostawą towarów w podanym wyżej znaczeniu.
Jak wynika z cyt. wcześniej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, dla uznania, iż dostawa
towaru lub świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług
bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność. Pod pojęciem
odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub
świadczącego usługę, do żądania od nabywcy towaru, czy odbiorcy usługi zapłaty. W
konsekwencji, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegała tylko ta
dostawa lub świadczenie usług, w przypadku których istnieje konsument, tj. odbiorca
świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść.
Kwoty otrzymane z tytułu odsetek stanowią swoistą konsekwencję zachowania się
pożyczkobiorcy, niezgodną z zawartą umową, czyli nieterminowe płatności w związku z
czym nie można uznać, że stanowią obrót. Odsetki są wynagrodzeniem za
nieuzasadnione korzystanie z cudzego kapitału. Dlatego też Wnioskodawca uważa, iż
odsetki otrzymane w wyniku wyegzekwowania bezpośrednio od pożyczkodawcy
/kredytodawcy bądź na drodze sądowej odsetek należnych z tytułu opóźnienia w
płatności należności głównej nie jest czynnością opodatkowaną VAT, stąd otrzymane
odsetki znajdują się poza regulacjami VAT. Nie mamy tu do czynienia z żadną usługą,
ani tym bardziej dostawą.
Ad. 4
Gdy wierzyciel nie wykona dobrowolnie spłaty wierzytelności na rzecz spółki, przekazuje
ona sprawę do sądu. W przypadku spraw wygranych, Sąd zasądza na rzecz spółki
koszty zastępstwa procesowego wynikające z dochodzenia na drodze sądowej nabytej
w ramach cesji wierzytelności. Wnioskodawca uważa, iż koszty zastępstwa
procesowego zasądzone przez sąd, wynikające z dochodzenia na drodze sądowej
nabytej cesji wierzytelności nie są objęte podatkiem VAT.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy dla uznania, że świadczenie
usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bezwzględnym
warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność.
Odpłatność oznacza wykonanie czynności (świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W
znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także
odszkodowanie, nagroda. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu
kosztów, płatny.
Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie
bezpośredniego związku pomiędzy świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą. Należy
stwierdzić, że czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane
odpłatnie. Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i
jasno zindywidualizowana korzyść po stronie świadczącego usługę.
W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964
r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 155, ze zm.), strona
przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty
niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).
Stosownie do § 2 ww. artykułu, do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez
stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub
rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty
przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku
utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość
utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata
wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.
Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata - stosownie
do § 3 ww. artykułu - zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat
określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz
koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
W myśl § 4 ww. artykułu, wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego
zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także
wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne
przepisy.
Powołany przepis art. 98 statuuje dwie podstawowe zasady rozstrzygania o kosztach
procesu:
a. zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, zgodnie z którą strona przegrywająca
(merytorycznie albo formalnie i niezależnie od tego, czy ponosi winę w prowadzeniu
procesu), zobowiązana jest zwrócić swemu przeciwnikowi poniesione przez niego
koszty procesu oraz
b. zasadę kosztów niezbędnych i celowych zobowiązującą stronę przegrywającą do
zwrotu przeciwnikowi procesowemu tylko tych poniesionych faktycznie kosztów
procesu, jakie były niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony
(uznaniowa ocena sądu w tym względzie uzależniona jest od okoliczności sprawy, a
zarazem ograniczona dyspozycjami art. 98 § 2 i § 3) - (Bodio Joanna, Demendecki
Tomasz, Jakubecki Andrzej, Marcewicz Olimpia, Telenga Przemysław, Wójcik Mariusz
P., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Oficyna 2008, wyd. III, komentarz do
art. 98, publikacja elektroniczna LEX).
Jak wynika z powyższego obydwie obowiązujące w postępowaniu cywilnym zasady
zwrotu kosztów procesu przesądzają o konieczności zwrotu kosztów przez Stronę
przegrywającą. Istotą różnicy w przedstawionych zasadach jest sposób ustalenia
poszczególnych składników takich kosztów.
Biorąc pod uwagę powołane przepisy w kontekście przedstawionego stanu sprawy
należy stwierdzić, że Spółka nie świadczy żadnej usługi na rzecz dłużnika, związanego z
zasądzonym zwrotem kosztów postępowania sądowego, gdyż w tym zakresie pomiędzy
Spółką a dłużnikiem nie istnieje żaden (nawet dorozumiany) stosunek prawny (umowa),
w ramach którego spełniane byłyby świadczenia wzajemne. Spółka bowiem w sądzie
reprezentuje własne interesy i nie wykonuje na rzecz jej dłużnika żadnych czynności
określonych w art. 5 ust. 1 ustawy. A zatem kwota zwrotu kosztów postępowania
sądowego zasądzona wyrokiem sądu nie jest w żaden sposób związana z uzyskaniem
świadczenia wzajemnego. Tym samym należy uznać, że w tym konkretnym przypadku,
Spółka otrzymując od dłużnika kwotę zwrotu kosztów zastępstwa procesowego nie
świadczy na rzecz dłużnika usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, tak więc czynność ta
nie podlega opodatkowaniu.
Podsumowując należy uznać, że otrzymany przez Spółkę od dłużnika, a zasądzony
przez sąd zwrot kosztów zastępstwa procesowego nie podlega opodatkowaniu
podatkiem od towarów i usług.
Stanowisko takie znajduje poparcie w interpretacji indywidualnej Dyrektor Krajowej
Informacji Skarbowej z dnia 22 maja 2018 r., znak 0112-KDIL1-2.4012.174.2018.1.PG:
„Biorąc pod uwagę powołane przepisy w kontekście przedstawionego stanu sprawy
należy stwierdzić, że Spółka nie świadczy żadnej usługi na rzecz dłużnika, związanego z
zasądzonym zwrotem kosztów postępowania sądowego, gdyż w tym zakresie pomiędzy
Spółką a dłużnikiem nie istnieje żaden (nawet dorozumiany) stosunek prawny (umowa),
w ramach którego spełniane byłyby świadczenia wzajemne. Spółka bowiem w sądzie
reprezentuje własne interesy i nie wykonuje na rzecz jej dłużnika żadnych czynności
określonych w art. 5 ust. 1 ustawy.
A zatem kwota zwrotu kosztów postępowania sądowego zasądzona wyrokiem sądu nie
jest w żaden sposób związana z uzyskaniem świadczenia wzajemnego. Tym samym
należy uznać, że w tym konkretnym przypadku, Spółka otrzymując od dłużnika kwotę
zwrotu kosztów zastępstwa procesowego nie świadczy na rzecz dłużnika usług w
rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, tak więc czynność ta nie podlega opodatkowaniu.”
Interpretacja indywidualna
Rozpatrzyłem Państwa wniosek z 16 marca 2020 r. (data wpływu 19 marca 2020 r.) i
wydałem 9 lipca 2020 r. interpretację indywidualną znak: 0111-KDIB3-1.4012.219.2020.5.
WN, w której uznałem Państwa stanowisko w zakresie opodatkowania podatkiem VAT:
- odpłatnego nabycia wierzytelności w ramach cesji,
za nieprawidłowe
- czynności wyegzekwowania przez Wnioskodawcę bezpośrednio od pożyczkodawcy
/kredytodawcy bądź na drodze sądowej należności głównej,
- czynności wyegzekwowania przez Wnioskodawcę bezpośrednio od pożyczkodawcy
/kredytodawcy bądź na drodze sądowej odsetek należnych z tytułu opóźnienia w
płatności należności głównej,
- zasądzonych przez sąd, na rzecz Wnioskodawcy (cesjonariusza) kosztów zastępstwa
procesowego wynikających z dochodzenia na drodze sądowej nabytej w ramach cesji
wierzytelności
za prawidłowe.
Interpretację doręczono Państwu 10 lipca 2020 r.
Skarga na interpretację indywidualną
11 sierpnia 2020 r. wnieśli Państwo skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w
Kielcach (pismo z 7 sierpnia 2020 r.) na ww. interpretację w zakresie uznania za niepr
awidłowe stanowiska dotyczącego opodatkowania podatkiem od towarów i usług
odpłatnego nabycia wierzytelności w ramach cesji.
Wnieśli Państwo o:
- uchylenie zaskarżonej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego
wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w zakresie uznania za
nieprawidłowe stanowiska Skarżącego, dotyczącego opodatkowania podatkiem od
towarów i usług odpłatnego nabycia wierzytelności w ramach cesji, oraz
- zasądzenie na rzecz Skarżącego kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa
procesowego według norm prawem przypisanym.
Postępowanie przed sądami administracyjnymi
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach – wyrokiem z 19 listopada 2020 r. sygn. akt I
SA/Ke 311/20 - uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną w zakresie uznania za
nieprawidłowe stanowisko dotyczącego opodatkowania podatkiem od towarów i usług
odpłatnego nabycia wierzytelności w ramach cesji.
22 grudnia 2020 r. wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu
Administracyjnego w Warszawie.
Naczelny Sąd Administracyjny - wyrokiem z 27 listopada 2024 r. sygn. akt I FSK 186/21 -
oddalił skargę kasacyjną organu.
Wyrok WSA w Kielcach, który uchylił interpretację indywidualną w zaskarżonym zakresie,
stał się prawomocny od 27 listopada 2024 r. (data wpływu prawomocnego wyroku do
organu 25 marca 2025 r.).
Ponowne rozpatrzenie wniosku - wykonanie wyroku
Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed
sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.):
Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu
sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe
prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że
przepisy prawa uległy zmianie.
Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:
- uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w wyroku z 19 listopada 2020 r. sygn. akt I
SA/Ke 311/20 oraz Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 27 listopada 2024 r. sygn.
akt I FSK 186/21;
- ponownie rozpatruję Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej -
stwierdzam, że stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie
podatku od towarów i usług w kwestii objętej pytaniami oznaczonymi we wniosku nr
1, nr 2 nr 3 i nr 4, jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
(t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 106, ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawa o VAT”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa
towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 oraz w art. 8 ustawy.
Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się
przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).
W myśl art. 2 pkt 6 cyt. ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy
oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde
świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej
niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7,
w tym również:
1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę,
w jakiej dokonano czynności prawnej;
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania
czynności lub sytuacji;
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu
działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede
wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu,
które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego
istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu
świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie
niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.
Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż
nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania
się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem
usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może
zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też
tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde
powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać
uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy.
Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT jednoznacznie wynika,
że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT
wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w
art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).
Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy
świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać
wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci
wynagrodzenia.
W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z dnia 8
marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko
Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy,
gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a
otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w
pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie
przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota
uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt
wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk
sprzedającego.
Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że
zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy
pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego
stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać
wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana
czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć
bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a
świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania
świadczenia.
Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas
wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego
otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach
zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy,
podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Wobec powyższej analizy, dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz
gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą)
istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane
są świadczenia wzajemne.
Z opisu sprawy wynika, że są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku
VAT. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej nabywają Państwo od osób
fizycznych lub osób prawnych wierzytelności przysługujące tym osobom względem
pożyczkodawców/kredytodawców.
Nabywając te wierzytelności podpisują Państwo z cedentem umowę cesji wierzytelności
zwaną dalej cesją definitywną, w której cedent bezwarunkowo przelewa na Państwa
(cesjonariusza) rzecz przedmiotową wierzytelność, obejmującą roszczenia istniejące oraz
przyszłe, wraz z wszelkimi związanymi z tą wierzytelnością prawami (w tym odsetkami za
opóźnienie i zwłokę). Cesjonariusz natomiast przelew wierzytelności przyjmuje w celu jej
dochodzenia na drodze sądowej lub pozasądowej do wyegzekwowania od pożyczkodawcy
/kredytodawcy lub od innych podmiotów. Dokonując cesji wierzytelności, w tym
przypadku cedent odpłatnie zbywa cesjonariuszowi wierzytelność za uzgodnioną przez
strony kwotę. Zobowiązują się Państwo do przekazania uzgodnionej ceny za
wierzytelności, na rachunek bankowy cedenta, w określonym terminie. Poza przelewem
uzgodnionej ceny zakupu nie dochodzi do przekazania żadnego innego wynagrodzenia na
rzecz cedenta po nabyciu wierzytelności w celu ich wyegzekwowania. Bez znaczenia dla
cedenta jest skuteczność odzyskania wierzytelności przez cesjonariusza. Działają Państwo
we własnym imieniu, na własny rachunek i na własne ryzyko, tym samym podpisując
umowę z cedentem stają się Państwo właścicielem wierzytelności, a więc wchodzą w
prawa właścicieli wierzytelności.
Cena zakupu wierzytelności od cedenta, zawsze jest niższa od wartości nominalnej
sprzedawanej wierzytelności.
Zakupiona wierzytelność w ramach cesji definitywnej, oprócz roszczenia dotyczącego
wierzytelności głównej obejmuje również przysługujące od pożyczkodawcy/kredytodawcy
odsetki związane z nabywaną wierzytelnością a także koszty zastępstwa procesowego
które w przypadku postępowania sadowego zostaną zasądzone na rzecz cesjonariusza tj.
Państwa.
Egzekwują Państwo zakupioną wierzytelność bezpośrednio od pożyczkodawcy
/kredytodawcy lub na drodze postępowania sądowego.
Nabyte wierzytelności (roszczenia) w dacie ich nabycia są wymagalne, jednak nie są one
uznane przez dłużnika. W momencie nabycia jest to więc roszczenie, które w drodze
postępowania sądowego musi zostać potwierdzone prawomocnym wyrokiem.
Nie dokonują Państwo dalszej odsprzedaży wierzytelności. Wierzytelności są zakupywane
celem ich wyegzekwowania. Cena zakupu ustalana jest w drodze negocjacji między
Państwem a zbywającym. Przy ustalaniu wartości brana jest pod uwagę perspektywa na
spłatę wierzytelności. W chwili ich nabycia przez Państwa, odzwierciedla ekonomiczną
wartość tych wierzytelności.
Umowy przelewu wierzytelności nie nakładają i nie będą nakładać na Państwa
jakichkolwiek innych dodatkowych świadczeń na rzecz osób fizycznych oprócz ceny
zakupu.
Generalnie nabywane wierzytelności są sporne co do wysokości. Jednak instytucje
finansowe często podważają również skuteczność zawartych cesji oraz daty wymagalności
wierzytelności.
W odniesieniu do przedstawionego opisu sprawy Państwa wątpliwości w zakresie podatku
od towarów i usług dotyczą kwestii czy odpłatne nabycie wierzytelności w ramach cesji,
jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT (kwestia objęta zakresem
pytania oznaczonego we wniosku nr 1).
Dokonując oceny Państwa stanowiska we wskazanym zakresie należy mieć na uwadze
stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach wyrażone w wyroku z 19
listopada 2020 r. sygn. akt I SA/Ke 311/20 oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego
przedstawione w wyroku z 27 listopada 2024 r. sygn. akt I FSK 186/21, będących
rozstrzygnięciami w niniejszej sprawie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach wskazał, że warunkiem koniecznym dla
uznania transakcji za odpłatną usługę czyli czynność opodatkowaną, jest wystąpienie
wynagrodzenia bezpośrednio związanego z tą czynnością, rzeczywiście otrzymanego lub
należnego, jako świadczenia wzajemnego. Wyjaśnił również, że w orzecznictwie sądowym
przyjmuje się, że dla przyjęcia by usługa podlegała obowiązkowi podatkowemu z tytułu
VAT konieczne jest spełnienie warunków: istnienia dwóch podmiotów - usługodawcy i
usługobiorcy, istnienie stosunku prawnego pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą z
których jeden świadczy usługę a drugi płaci za nią wynagrodzenie, przy czym pomiędzy
czynnością podlegającą opodatkowaniu (usługa), a wynagrodzeniem otrzymanym z tytułu
jej wyświadczenia musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek (por. wyrok III
SA/Wa 252/08, z 19 maja 2008 r., wyrok NSA z dnia 19 marca 2012 r. sygn. akt I FPS 5/11
czy sygn. akt I FSK 29/13 z dnia 17 grudnia 2013 r.).
Zdaniem WSA w Kielcach samo nabycie wierzytelności prowadzi wyłącznie do zmiany
osoby wierzyciela i wstąpienia nabywcy - cesjonariusza w miejsce zbywcy - cedenta i
zapłaty ceny (niższej od wartości nominalnej).
Nabycie wierzytelności po cenie niższej od wartości nominalnej wierzytelności było
przedmiotem oceny przez TSUE w wyroku z dnia 27.11.2011 r. w sprawie C-93/10. W
wyroku tym wskazano, że „artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie
harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków
obrotowych należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko
nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy
odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu
działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy, jeżeli
różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży
odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.
W takich okolicznościach cesjonariusz wierzytelności nie otrzymuje żadnego
wynagrodzenia od cedenta, ponieważ różnica między wartością nominalną cedowanych
wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość
owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw
na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników". Odpowiednikami tych
przepisów są art. 2 ust. 1 lit. c oraz art. 9 ust. 1 obecnie obowiązującej Dyrektywy 112.
Analogiczne stanowisko wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19.03.2012
r. sygn. akt I FPS 5/11 (wyrok w składzie siedmiu sędziów NSA) wskazując, że „żadna
transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od jej
wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczenie przez
nabywcę wierzytelności usługi w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT”.
Ponadto w wyroku z dnia 29 października 2008 r. C-246/08 TSUE przypomniał, że jeżeli
działalność usługodawcy polega wyłącznie na świadczeniu usług bez bezpośredniego
świadczenia wzajemnego, brak jest podstawy opodatkowania i usługi te nie podlegają tym
samym podatkowi VAT (teza 43). Świadczenie usług tylko wtedy dokonywane jest
odpłatnie w rozumieniu art. 2 pkt 1 Szóstej Dyrektywy, jeżeli pomiędzy usługodawcą, a
usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego dochodzi do wymiany
świadczeń wzajemnych, a wynagrodzenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi
rzeczywisty ekwiwalent usługi świadczonej na rzecz usługobiorcy (teza 44). Kwestią
odpłatności i bezpośredniego związku pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym
wynagrodzeniem była podnoszona także w wyrokach TSUE z dnia 8 marca 1988 r. w
sprawie 102/86, z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01, z dnia 3 marca 1994 r. w
sprawie C-16/93.
Zdaniem WSA w Kielcach powyższych tez nie można ograniczyć wyłącznie do transakcji
dotyczących wierzytelności trudnych, lecz należy stosować je do sytuacji nabywania we
własnym imieniu i na własne ryzyko wierzytelności poniżej ich wartości nominalnej – tak
jak ma to miejsce w niniejszej sprawie (wyrok NSA z 13 czerwca 2019 r., I FSK 677/17).
Niezależnie od wyżej zaprezentowanego poglądu, w okolicznościach faktycznych sprawy
jak trafnie podkreśla skarga, materializują się cechy przedmiotowej wierzytelności jako ,,
wierzytelności trudnej”. Skarżąca podejmując w tej kwestii polemikę z organem zasadnie
eksponuje te elementy stanu faktycznego, które wskazują że nabyte tą umową cesji
wierzytelności należy kwalifikować jako „wierzytelności trudne”, o których mowa w
kluczowych dla rozstrzygnięcia sprawy przywołanych wyżej orzeczeniach TSUE i NSA.
Strona konsekwentnie wskazuje, że nabyte wierzytelności (roszczenia) w dacie ich nabycia
są wymagalne, jednak nie są one uznane przez dłużnika. W momencie nabycia jest to więc
roszczenie, które w drodze postępowania sądowego musi zostać potwierdzone
prawomocnym wyrokiem. Generalnie nabywane wierzytelności są sporne co do
wysokości. Instytucje finansowe często podważają również skuteczność zawartych cesji
oraz daty wymagalności wierzytelności.
Zdaniem Sądu, nabywane wierzytelności są sporne nie tylko co do ich wysokości, ale
również w pozostałym zakresie i „trudne”.
WSA wskazał, że żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po
cenie niższej od tej wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako
świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o
VAT.
Ponadto Sąd wskazał, że w przedmiotowej sprawie nabywanie wierzytelności nastąpi na
własny rachunek, czyli ryzyko cesjonariusza, bez wskazania, że czynności te wykonywane
są za określonym wynagrodzeniem cesjonariusza w formie prowizji, czy premii del
credere, z czego należy wnosić, że do tego rodzaju cesji wierzytelności pełne zastosowanie
znajdą tezy wyroku TSUE z 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-
NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG oraz wyrok NSA z dnia 19 marca 2012 r.,
sygn. akt I FPS 5/11.
Zdaniem Sądu, w takich okolicznościach cesjonariusz wierzytelności nie otrzymuje
żadnego wynagrodzenia od cedenta, ponieważ różnica między wartością nominalną
cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną
wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych
perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników (w ślad za
tezami wyroku TSUE C-93/10).
Stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach zostało potwierdzone we
wskazanym wyżej orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego.
NSA wskazał, że w tej sprawie zarówno Sąd pierwszej instancji jak i organ, powołały się na
tezy wyroku TSUE w sprawie C-93/10, w którym wskazano, że: „art. 2 pkt 1 i art. 4 szóstej
dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w
odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej:
ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz.U.UE.L 1977.145.1 z 13
czerwca 1977 r.; dalej jako: "szósta dyrektywa") należy interpretować w ten sposób, że
podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich
wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie
dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem
stosowania wspomnianej dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych
wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość
owych wierzytelności w chwili sprzedaży. W takich okolicznościach cesjonariusz
wierzytelności nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia od cedenta, ponieważ różnica
między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży
odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży,
która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka
niewypłacalności dłużników". Odpowiednikami wskazanych wyżej przepisów są obecnie
art. 2 ust. 1 lit. c oraz art. 9 ust. 1 dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w
sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L 347 z 11 grudnia
2006 r.).
W wyroku z 29 października 2008 r., C-246/08 TSUE wyjaśnił, że jeżeli działalność
usługodawcy polega wyłącznie na świadczeniu usług bez bezpośredniego świadczenia
wzajemnego, brak jest podstawy opodatkowania i usługi te nie podlegają tym samym
podatkowi VAT (teza 43). Świadczenie usług tylko wtedy dokonywane jest odpłatnie w
rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy, jeżeli pomiędzy usługodawcą, a usługobiorcą
istnieje stosunek prawny, w ramach którego dochodzi do wymiany świadczeń
wzajemnych, a wynagrodzenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywisty
ekwiwalent usługi świadczonej na rzecz usługobiorcy (teza 44). Kwestia odpłatności i
bezpośredniego związku pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem
była podnoszona także w wyrokach TSUE z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86, z 3 marca
1994 r. w sprawie C-16/93 oraz z 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01.
Uwzględniając orzecznictwo TSUE, w wyroku z 19 marca 2012 r., I FPS 5/11, NSA stwierdził,
że transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od jej
wartości nominalnej, nie może być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę
wierzytelności usługa, w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 u.p.t.u., ze
względu na to, że w takim przypadku nie mamy do czynienia z zobowiązaniem się przez
usługodawcę do ściągnięcia długu w zamian za wynagrodzenie. NSA wskazał przy tym,
jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę, ustalając, czy po stronie kupującego -
cesjonariusza wystąpiło wynagrodzenie bezpośrednio związane z nabyciem
wierzytelności, rzeczywiście otrzymane (bądź należne), jako świadczenie wzajemne za
wykonaną na rzecz zbywcy - cedenta usługę, stającą się tym samym usługą odpłatną, czyli
czynnością opodatkowaną.
NSA dostrzegł, że w przywołanym wyroku TSUE, jak i w wyroku NSA, posłużono się
pojęciem wierzytelności „trudnych”, a jednocześnie w obu tych wyrokach sądy stwierdziły,
że chodzi o nabycie wierzytelności poniżej ich wartości nominalnej.
Naczelny Sąd Administracyjny zauważył, że organ w swojej argumentacji eksponuje takie
rozumienie „wierzytelności trudnych”, które wymaga spełnienia dwóch zasadniczych
przesłanek: ryzyka niewypłacalności dłużnika oraz wątpliwej perspektywy spłaty
wierzytelności. Do tych okoliczności wprost odwołuje się wyrok TSUE w sprawie C-93/10
(pkt 25) stwierdzając, że: „Różnica między wartością nominalną cedowanych
wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi bowiem wynagrodzenia za tego rodzaju
usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili
sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego
ryzyka niewypłacalności dłużników.” Pojęcie „trudności" wierzytelności TSUE wprowadził
do swoich wywodów jako wyjaśnienie sposobu kalkulacji ekonomicznej wartości
wierzytelności w konkretnym stanie faktycznym, który był tłem orzekania TSUE w tamtej
sprawie. Nie oznacza to jednak, że wskazany wyrok TSUE stworzył uniwersalny wzorzec
kwalifikacji wierzytelności jako „trudnej”, oparty na zamkniętym katalogu tylko dwóch
przesłanek: wątpliwych perspektyw na spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności
dłużnika - jako koniecznych warunków braku opodatkowania VAT. Nie można więc uznać,
że wierzytelności ryzykowne, ale z innych powodów niż te, które stanowiły kanwę wyrok
TSUE w sprawie C-93/10 nie mają statusu „trudnych”, a może wręcz są „łatwe” do
zaspokojenia.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, jakkolwiek występująca w niniejszej
sprawie charakterystyka ryzyka wierzytelności nie pokrywa się z tym ryzykiem, które
stanowiło tło orzekania przez TSUE w sprawie C-93/10 to jednak też uzasadnia kwalifikację
wierzytelności jako „trudnych”. Przede wszystkim ryzykiem jest tu sporność wierzytelności
co do ich wysokości. NSA wskazał też, że powództwo sądowe cesjonariusza przeciwko
dłużnikowi nie musi przecież być ani szybkie ani nie musi skończyć się orzeczeniem po
myśli wierzyciela. W przypadku przegranej sprawy sądowej cesjonariusz pozostanie z
wierzytelnością w wartości niższej niż jej wartość ustalona w momencie cesji, a możliwe że
niższej niż cena jej zakupu, a nadto może być zobowiązany do poniesienia kosztów
sądowych przegranego z dłużnikiem procesu. NSA wyjaśnił, że analizowane wierzytelności
są bez wątpienia ryzykowne, tyle tylko że ryzyko lokuje się wcześniej niż wywodzi organ,
bo na etapie przedwindykacyjnym. Według NSA ryzyko prawne związane z ustaleniem
wysokości wierzytelności jest tak samo istotne dla cesjonariusza, jak ryzyko czysto
windykacyjne. Gdyby miało być inaczej, a więc powództwo sądowe byłoby pewnym
sukcesem wierzyciela i tylko stanowiłoby formalne skwitowanie istnienia wierzytelności to
mielibyśmy do czynienia z wierzytelnościami dość atrakcyjnymi z perspektywy uzyskania
ich zaspokojenia, a więc takie wierzytelności logicznie nie byłyby sprzedawane po cenie
niższej niż nominalna.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, rozstrzygając niniejszą sprawę nie można
było ograniczyć się wyłącznie do transakcji dotyczących wierzytelności trudnych na
płaszczyźnie czysto windykacyjnej. Zagadnienie „trudności” wierzytelności należy oceniać z
szerszej perspektywy, dostrzegając też istnienie okoliczności wskazujących na
ryzykowność wierzytelności, niewystępujących w sprawie, w której zapadł wyrok TSUE w
sprawie C-93/10. Podobne stanowisko zajął NSA w wyrokach z 13 czerwca 2019 r., I FSK
677/17; z 8 lipca 2021 r., I FSK 1916/18; z 21 czerwca 2023 r., I FSK 1168/19.
Z wierzytelnością „trudną” mamy do czynienia także w sytuacji nabywania, poniżej
wartości nominalnej, we własnym imieniu i na własne ryzyko, wierzytelności nieuznawanej
przez dłużnika, a więc spornej co do wysokości i wymagającej wytoczenia przeciwko
dłużnikowi powództwa sądowego.
Końcowo NSA wskazał, że Sąd pierwszej instancji miał rację wywodząc, że: „w niniejszej
sprawie nabycie wierzytelności wymagalnych nie może być uznane za świadczenie usług w
rozumieniu ustawy o VAT, natomiast różnica między wartością rynkową nabytej
wierzytelności niewymagalnej a wartością nominalną nie będzie stanowić dla skarżącej
wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług.” WSA zasadnie odmówił racji twierdzeniu DKIS,
że różnica powstała pomiędzy wartością nominalną nabywanych wierzytelności, a ceną ich
sprzedaży stanowić będzie wynagrodzenie skarżącej za wykonanie usługi na rzec zbywcy
wierzytelności.
Mając na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy oraz wskazane przepisy
prawa, a także uwzględniając stanowiska wyrażone w ww. wyrokach Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Kielcach z 19 listopada 2020 r. oraz Naczelnego Sądu
Administracyjnego z 27 listopada 2024 r., należy uznać, że nabywane przez Państwa
wierzytelności we własnym imieniu i na własne ryzyko, w drodze umowy cesji, po cenie
niższej od jej wartości nominalnej będą wierzytelnościami „trudnymi”, o których mowa w
ww. wyroku TSUE w sprawie C-93/10, w związku z tym nabycie przedmiotowych
wierzytelności nie będzie stanowiło odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust.
1 ustawy o VAT, a tym samym nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT na
podstawie art. 5 ust. 1 tej ustawy.
Wobec powyższego Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr
1, że odpłatne nabycie wierzytelności od cedenta w ramach cesji, nie jest czynnością która
powoduje u Wnioskodawcy obowiązek opodatkowania podatkiem VAT, jest prawidłowe.
Przechodząc z kolei do Państwa wątpliwości dotyczących opodatkowania podatkiem VAT
czynności wyegzekwowania przez Państwa bezpośrednio od pożyczkodawcy
/kredytodawcy bądź na drodze sądowej należności głównej oraz odsetek z tytułu
opóźnienia w płatności należności głównej, wskazać należy, że czynności te nie będą
podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
W przypadku czynności egzekwowania należności na własną rzecz nie mamy do czynienia
z towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy. Czynność ta nie stanowi również świadczenia
usługi, zdefiniowanej w art. 8 ust. 1 ustawy, lecz korzystanie przez Państwa z
przysługującego Państwu prawa własności. Egzekwowanie własnych wierzytelności nie
konstytuuje usługi, lecz jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością. W przypadku
więc egzekwowania własnych wierzytelności na swoją rzecz, nie mamy do czynienia z
jakąkolwiek usługą wobec braku drugiego podmiotu, tj. usługobiorcy i wiążącej strony
umowy o wykonanie usługi za wynagrodzeniem.
Wobec tego w tym przypadku nie znajdą zastosowania przesłanki wymienione w art. 5 ust.
1 pkt 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. W konsekwencji czynności wyegzekwowania przez
Państwa bezpośrednio od pożyczkodawcy/kredytodawcy bądź na drodze sądowej
należności głównej oraz odsetek za opóźnienie w płatności należności głównej nie
podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Zatem Państwa stanowisko, z którego wynika, że czynność wyegzekwowania przez
Wnioskodawcę bezpośrednio od pożyczkodawcy/kredytodawcy lub na drodze sądowej
należności głównej oraz odsetek z tytułu opóźnienia w płatności należności głównej nie
jest objęta podatkiem VAT, jest prawidłowe (pytanie nr 2 i 3).
W dalszej kolejności powzięli Państwo wątpliwości dotyczące tego, czy zasądzone przez
sąd, na rzecz Państwa (cesjonariusza) koszty zastępstwa procesowego wynikające z
dochodzenia na drodze sądowej nabytej w ramach cesji wierzytelności powinny być
objęte podatkiem VAT.
W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r.
Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1460, ze zm.),
Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego
żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty
procesu).
Stosownie do § 2 ww. artykułu Kodeksu postępowania cywilnego:
Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez
pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem
patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do
sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek
stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego
zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego
zawód w siedzibie sądu procesowego.
Stosownie do § 3 ww. artykułu Kodeksu postępowania cywilnego:
Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się
wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych
przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego
przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
W myśl § 4 ww. artykułu Kodeksu postępowania cywilnego:
Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz
kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy
prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.
Powołany przepis art. 98 statuuje dwie podstawowe zasady rozstrzygania o kosztach
procesu:
a) zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, zgodnie z którą strona przegrywająca
(merytorycznie albo formalnie i niezależnie od tego, czy ponosi winę w prowadzeniu
procesu), zobowiązana jest zwrócić swemu przeciwnikowi poniesione przez niego koszty
procesu oraz
b) zasadę kosztów niezbędnych i celowych zobowiązującą stronę przegrywającą do zwrotu
przeciwnikowi procesowemu tylko tych poniesionych faktycznie kosztów procesu, jakie
były niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (uznaniowa ocena sądu
w tym względzie uzależniona jest od okoliczności sprawy, a zarazem ograniczona
dyspozycjami art. 98 § 2 i § 3) – (Bodio Joanna, Demendecki Tomasz, Jakubecki Andrzej,
Marcewicz Olimpia, Telenga Przemysław, Wójcik Mariusz P., Kodeks postępowania
cywilnego. Komentarz, Oficyna 2008, wyd. III, komentarz do art. 98, publikacja
elektroniczna LEX).
Jak wynika z powyższego obydwie obowiązujące w postępowaniu cywilnym zasady zwrotu
kosztów procesu przesądzają o konieczności zwrotu kosztów przez Stronę przegrywającą.
Istotą różnicy w przedstawionych zasadach jest sposób ustalenia poszczególnych
składników takich kosztów.
Niemniej, opłaty za czynności radców prawnych, określone zostały w przepisach
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za
czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265).
Biorąc pod uwagę powołane przepisy w kontekście przedstawionego stanu sprawy należy
stwierdzić, że nie świadczą Państwo żadnej usługi na rzecz dłużnika, związanej z
zasądzonym zwrotem kosztów postępowania sądowego, gdyż w tym zakresie pomiędzy
Państwem a dłużnikiem nie istnieje żaden (nawet dorozumiany) stosunek prawny
(umowa), w ramach którego spełniane byłyby świadczenia wzajemne. Państwo bowiem w
sądzie reprezentują własne interesy i nie wykonują na rzecz dłużnika żadnych czynności
określonych w art. 5 ust. 1 ustawy.
A zatem kwota zwrotu kosztów postępowania sądowego zasądzona wyrokiem sądu nie
jest w żaden sposób związana z uzyskaniem świadczenia wzajemnego. Tym samym należy
uznać, że w tym konkretnym przypadku, Państwo otrzymując od dłużnika kwotę zwrotu
kosztów zastępstwa procesowego nie świadczą na rzecz dłużnika usług w rozumieniu art.
8 ust. 1 ustawy, tak więc czynność ta nie podlega opodatkowaniu.
Podsumowując należy uznać, że otrzymany przez Państwa od dłużnika, a zasądzony przez
sąd zwrot kosztów zastępstwa procesowego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od
towarów i usług.
Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 4 jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego,
który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług
(pytania nr od 1 do 4). Natomiast kwestie dotyczące podatku od czynności
cywilnoprawnych (pytanie nr 5) oraz podatku dochodowego od osób fizycznych (
Pytanie
nr 6) są przedmiotem odrębnych rozstrzygnięć.
Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji
indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu
faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we
wniosku stanem faktycznym albo opisem zdarzenia przyszłego. Zainteresowany ponosi
ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we
wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna
wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy
będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego
podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku
zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona
odpowiedź traci swą aktualność.
Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie
przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku
postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie
określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków
prawnych.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z
dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r., poz. 111 ze zm.).
Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie
zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub
zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem
czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy
z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w
decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej
praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego
Sądu Administracyjnego w (...), (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych
reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę
należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej
(art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa
Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres
Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP
(art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia
przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do
zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz
powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z
dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.