0111-KDIB3-1.4012.169.2025.1.KO

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

dłowe Szanowni Państwo, stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 marca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług m.in. w zakresie ustalenia czy zapłatę przez Lidera wynagrodzenia na rzecz Państwa - z tytułu wykonania określonych prac w charakterze podwykonawcy, należy traktować jako rozliczenie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT (podatek od towarów i usług) i powinna ona zostać udokumentowana fakturą. Treść wniosku jest następująca: Opis stanu faktycznego Spółka A („Wnioskodawca” lub „Spółka”) prowadzi działalność gospodarczą w branży (...). W ramach swojej działalności Wnioskodawca współpracuje z innymi wyspecjalizowanymi podmiotami, w tym m.in. w formie konsorcjum, realizując wspólne przedsięwzięcia inwestycyjne na rzecz podmiotów zamawiających. Z uwagi na zakres rzeczowo- finansowy Projektu, Wnioskodawca zawarł Umowę Konsorcjum (zwaną dalej „Umową konsorcjum”) z innym podmiotem specjalizującym się w świadczeniu usług (...) - spółką B Strony Umowy Konsorcjum przyjęły w ramach umowy konsorcjum ustalenia, że rozliczenia gospodarcze i księgowe, w tym dotyczące podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotu Zamawiającego (inwestora) będzie realizował wytypowany przez uczestników konsorcjum podmiot wiodący - lider konsorcjum. Z kolei uczestnicy konsorcjum będą obciążali lidera konsorcjum wartością części wykonanych przez siebie prac/zrealizowanych dostaw. W dalszej części niniejszego wniosku Wnioskodawca i Lider będą łącznie określani jako „Strony Umowy Konsorcjum”. Strony ustanowiły B liderem konsorcjum (dalej: Lider), którego upoważniają do prowadzenia spraw konsorcjum i reprezentowania jego interesów podczas postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. W dniu 07.05.2024 r. została zawarta umowa konsorcjum (następnie aneksowana) (dalej: „Umowa Konsorcjum”) pomiędzy Wnioskodawcą a pełniącym rolę lidera konsorcjum spółką B w ramach której to umowy zrealizowany jest projekt budowy (...) (dalej: „Projekt”) na rzecz Zamawiającego. Uczestnicy konsorcjum zachowują w ramach konsorcjum pełną odrębność i samodzielność. Dodatkowe kwestie są jeszcze regulowane w zawieranych na tę okoliczność tzw. umowach wykonawczych/uchwałach. Umowa definiuje prawa i obowiązki Stron Umowy Konsorcjum w związku z przygotowaniem oferty i realizacją Projektu w zakresie robót/prac/usług/dostaw dla Zamawiającego. Głównym założeniem Umowy jest uczestnictwo Stron Umowy Konsorcjum we wszystkich prawach i obowiązkach wynikających z Umowy Konsorcjum i Projektu, zwłaszcza w zyskach i stratach, przychodach, pożytkach, zobowiązaniach, zabezpieczeniach finansowych, odpowiedzialności, gwarancjach, ubezpieczeniach. W praktyce (zgodnie z brzmieniem Umowy Konsorcjum) Strony Umowy Konsorcjum zobowiązały się dzielić prawa i obowiązki, ryzyko, koszty i wydatki wynikające z oferty, jak również stratami i korzyściami (w tym w szczególności przychodami i wpływami) wynikającymi lub w jakikolwiek sposób związanymi z Projektem. Dodatkowo uczestniczyć w zapewnianiu środków, w wystawieniu lub pozyskiwaniu poręczeń, gwarancji i kaucji, we własności dóbr oraz środków nabytych wspólnie oraz na rzecz stron w związku z Projektem, we wszelkich prawach, obowiązkach wynikających z Umowy Konsorcjum. Przedmiotem Umowy Konsorcjum jest uregulowanie wzajemnych relacji pomiędzy Stronami Umowy Konsorcjum oraz ich reprezentacji w stosunku do Zamawiającego m.in. w zakresie realizacji Projektu, do czasu jego wykonania i ostatecznego rozliczenia (po zawarciu kontraktu z Zamawiającym, w wyniku akceptacji wspólnej oferty złożonej przez

Strony Umowy Konsorcjum w przetargu numer (...) ogłoszonym przez Zamawiającego na wykonanie prac w ramach realizacji Projektu). Zgodnym zamiarem Stron Umowy Konsorcjum, jest, aby stosunek prawny wynikający z Umowy nie był interpretowany jako spółka cywilna. Umowa zastrzega wprost, że Konsorcjum utworzone zostało wyłącznie w celu przygotowania i złożenia oferty Zamawiającemu, realizacji Projektu z Zamawiającym i zdefiniowania praw i obowiązków Stron Umowy Konsorcjum w związku z przygotowaniem oferty i realizacją Projektu. Przedsięwzięcie powyższe polega w szczególności na: a) Przygotowaniu oferty na ogłoszone przez inwestora (C) postępowanie numer (...); b) Wykonaniu wszystkich projektów (budowlanych wykonawczych technologicznych niezbędnych do zrealizowania przedmiotowej inwestycji; c) Realizacji inwestycji polegającej na budowie (...) zgodnie z przygotowanymi projektami; d) Nadzorze autorskim; e) Rozruchu (...); f) Udzieleniu gwarancji zgodnie z wykonanymi pracami; g) Wykonaniu innych niezbędnych czynności prowadzących do zrealizowania inwestycji. Na podstawie zawartej Umowy Konsorcjum, Strony Umowy Konsorcjum zobowiązały się do wspólnego wykonania robót w toku realizacji Projektu, zgodnie z określonym w Umowie Konsorcjum podziałem zakresów prac. Z uwagi na charakter, cele i zakres Projektu, Strony Umowy Konsorcjum zobowiązały się w szczególności dostarczyć, jako Konsorcjum, kompletną i w pełni funkcjonalną Budowę obiektu (...), bez względu na wszelkie niezbędne komponenty i usługi przedstawione w kontrakcie z Zamawiającym. Zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum, każda strona posiada równe prawa w konsorcjum z uwzględnieniem wyjątków od tej zasady. Na podstawie wcześniej wskazanego charakteru współpracy Strony Umowy Konsorcjum postanowiły, że Lider konsorcjum dokonuje finansowania robót budowlanych oraz robót części technologicznej, również w części dotyczącej konsorcjanta tj. A Lider Konsorcjum działa jako reprezentant Konsorcjum - upoważniony do reprezentowania stron Umowy oraz całego Konsorcjum we wszelkich kwestiach związanych z zawarciem i wykonaniem Kontraktu wobec Zamawiającego, osób trzecich, wszelkich organów administracji, urzędów i instytucji wszystkich szczebli. LIDER konsorcjum zobowiązany jest w szczególności do: 1. Reprezentowanie konsorcjum: Partner B działa jako główny przedstawiciel konsorcjum w kontaktach z Inwestorem, pełniąc rolę lidera, zapewniając komunikację, współpracę i odpowiedzialność za realizację projektu, w tym koordynowanie i prowadzenie negocjacji z Zamawiającym (przy udziale Strony Umowy Konsorcjum). 2. Negocjowanie umów i robót dodatkowych: Lider konsorcjum negocjuje warunki umów i robót dodatkowych związanych z realizacją projektu, zapewniając korzystne warunki dla konsorcjum i zgodność z wymaganiami inwestora. 3. Koordynacja formalności budowlanych: Odpowiada za koordynację spraw formalnych na budowie, zapewniając zgodność z przepisami prawa, wymaganiami administracyjnymi oraz standardami jakościowymi na każdym etapie realizacji projektu. 4. Koordynacja dostaw materiałów i uruchomienie urządzeń: Koordynuje dostawy materiałów oraz prace związane z uruchomieniem urządzeń, zapewniając ich terminowość i zgodność z wymaganiami projektowymi. 5. Zakup materiałów budowlanych: Lider konsorcjum podejmuje decyzję o zakupie materiałów budowlanych, jeżeli ma możliwość uzyskania korzystniejszych cen niż konsorcjant, co wpłynie na optymalizację kosztów projektu. 6. Dokonywanie rozliczeń wszelkich płatności w ramach Projektu, w szczególności wystawianie faktur oraz przyjmowanie należności (wynagrodzenia) od Zamawiającego należnego Konsorcjum na podstawie Projektu. 7. Partner A jako KONSORCJANT zobowiązuje się do wykonania następujących części prac: a. Reprezentowanie konsorcjum: Partner A działa jako przedstawiciel konsorcjum w kontaktach z podwykonawcami, zapewniając odpowiednią komunikację i współpracę pomiędzy stronami projektu. b. Zawieranie umów: Konsorcjant zobowiązuje się do zawierania warunków umów i robót związanych z realizacją projektu, zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentacji projektowej oraz przepisach prawa. c. Koordynacja formalności budowlanych: Odpowiada za koordynację spraw formalnych związanych z realizacją robót budowlanych na budowie, zapewniając zgodność z wymaganiami administracyjnymi, przepisami BHP oraz innymi obowiązującymi regulacjami. d. Wykonanie robót budowlano-montażowych: Konsorcjant jest odpowiedzialny za wykonanie robót budowlano-montażowych zgodnie z harmonogramem, specyfikacjami technicznymi i wymaganiami jakościowymi określonymi w umowie. e. Zawieranie umów z podwykonawcami: Konsorcjant ma obowiązek zawierania umów z firmami podwykonawczymi, które będą realizować poszczególne części robót budowlanych, zapewniając odpowiednią jakość i terminowość wykonania prac. f. Nadzór nad budową: Konsorcjant zapewnia prowadzenie nadzoru budowy przez kierowników posiadających odpowiednie uprawnienia, którzy będą odpowiedzialni za nadzorowanie prawidłowego wykonania robót zgodnie z projektem oraz przepisami prawa. g. Dostawa materiałów: Konsorcjant zobowiązuje się do dostarczenia materiałów niezbędnych do wykonania kontraktu, zapewniając ich zgodność z wymaganiami jakościowymi, ilościowymi oraz terminowymi określonymi w umowie. Umowa Konsorcjum przewiduje również solidarną odpowiedzialność Stron Umowy Konsorcjum względem Zamawiającego za wykonanie kontraktu z Zamawiającym. Przy czym, dla potrzeb wewnętrznych stosunków i rozliczeń między Stronami Umowy Konsorcjum, odpowiedzialność każdej ze Stron Umowy Konsorcjum była ograniczona do wartości udziału tej Strony Umowy Konsorcjum w wartości kontraktu z Zamawiającym wynikającego z udziału każdej ze Stron Umowy Konsorcjum w zakresie robót oraz wartości Projektu z Zamawiającym i części ceny należnej każdej ze Stron Umowy Konsorcjum z tytułu Projektu z Zamawiającym. Ponadto, Umowa Konsorcjum przewiduje możliwość zawierania przez Strony Umowy Konsorcjum umów podwykonawczych, innych umów na realizację zadań w ramach Projektu lub umów dostawy, na wyłączną odpowiedzialność i ryzyko każdej ze Stron Umowy Konsorcjum, włączając odpowiedzialność za realizację zobowiązań finansowych oraz wypłatę wynagrodzenia. Każda ze Stron odpowiadała za wykonanie zgodnie z kontraktem z Zamawiającym przyjętego na siebie zakresu prac, tj. za jakość i terminowość własnych robót, usług i dostaw oraz usług i dostaw realizowanych przez jej podwykonawców. Finansowanie działalności Konsorcjum, tj. realizacji Kontraktu będzie pozyskiwane według następujących kryteriów pierwszeństwa proporcjonalnie do wkładu finansowego przedmiotowej inwestycji: a) płatności otrzymywane od Zamawiającego, w tym ewentualna zaliczka otrzymana od Zamawiającego; b) środki finansowe udostępnione przez Spółkę i Partnera, z zastrzeżeniem, że każda ze Stron Umowy konsorcjum zarządza własnym budżetem zgodnie z celem i zakresem swoich prac. Zarówno w toku realizacji Projektu, jak i na moment rozliczeń z tytułu wykonanych prac, Strony Umowy Konsorcjum są zarejestrowane jako podatnicy podatku od towarów i usług na terytorium Polski. Strony Umowy Konsorcjum są także objęte w Polsce nieograniczonym obowiązkiem podatkowym na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych. Strony Umowy Konsorcjum są zarejestrowane jako podatnicy podatku od towarów i usług czynni również na datę złożenia niniejszego wniosku. Na etapie realizacji umowy o przedmiot zamówienia, każdy z Członków Konsorcjum zawiera umowy z podwykonawcami, dostawcami materiałów i urządzeń mieszczących się w jego zakresie i we własnym imieniu i na własne ryzyko. Zasada solidarnej odpowiedzialności w ww. zakresie nie obowiązuje. Strony niniejszej Umowy Konsorcjum odpowiadają za realizację zadań związanych z wykonaniem swojej części Projektu. O ile będzie to wymagane lub korzystne z punktu widzenia celu Konsorcjum albo z punktu widzenia efektywnej realizacji przez Konsorcjum obowiązków wynikających z Umowy, każda ze Stron może dodatkowo świadczyć usługi na rzecz drugiej Strony. Partner może wykonywać na rzecz Lidera w charakterze podwykonawcy różne prace budowlane, budowlano-montażowe, rozbiórkowe, porządkowe, itp., w zależności od tego jakie będzie faktycznie zapotrzebowanie na takie usługi. W każdym przypadku będą to jednak określonego rodzaju usługi wykonywane za osobnym wynagrodzeniem przez Partnera na rzecz Lidera. Powyższe usługi wykonywane na rzecz Lidera przez Partnera (konsorcjanta) działającego w charakterze podwykonawcy, Lider wykorzystuje lub będzie wykorzystywać wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, które nie korzystają ze zwolnienia od podatku, tj. do wykonywania robót, prac, usług w ramach realizacji Projektu na rzecz Zamawiającego - fakturowanych przez Lidera na Zamawiającego. Celem nabycia przez Lidera prac wykonanych przez Partnera w zakresie opisanym szczegółowo ze Wniosku, jest wykonanie usług budowlanych i budowlano- montażowych na rzecz Zamawiającego. Prace nabyte przez Spółkę jako Lidera konsorcjum od Partnera jako Strony Umowy Konsorcjum, składają się na usługę zrealizowaną w ramach Projektu, tym samym służą one Liderowi do wykonania usługi budowy obiektu (...) na rzecz Zamawiającego. Partner, któremu zostanie powierzone wykonanie robót na rzecz Lidera w charakterze podwykonawcy będzie podlegał zasadom, które obowiązują wszystkich podwykonawców i zgodnie z nimi będzie wystawiać faktury na Spółkę (Lidera). Faktury z tytułu wszelkich płatności należnych Konsorcjum za wykonanie robót oraz innych zadań powierzonych Konsorcjum przez Zamawiającego będą wystawiane i dostarczane Zamawiającemu przez Lidera. Faktury wystawiane przez Spółkę wykazywać będą pełną wartość przychodu za roboty wykonane przez Konsorcjum. W przypadku zamówienia przez Konsorcjum towarów lub usług u osób trzecich (np. podwykonawców, dostawców lub Lidera tudzież Partnera działających jako podwykonawcy), faktury będą wystawiane odpowiednie na Partnera, jak i Lidera który ostatecznie będzie obciążać (fakturować) Zamawiającego za całość wykonanych przez Konsorcjum prac. Każdy z Konsorcjantów zobowiązuje się przedstawić wycenę obejmującego go zakresu prac dotyczącą realizacji przedmiotowej inwestycji, z uwzględnieniem marży. Obliczona w ten sposób kwota wyceny całości prac inwestycji będzie podstawą dla określenia przetargowej oferty cenowej konsorcjum. Ewentualną różnicę pomiędzy kwotą oferty przetargowej a kwota wyceny inwestycji Konsorcjanci podzielą pomiędzy siebie proporcjonalnie do wkładu finansowe. Odnosząc się do kwestii rozliczeń podziału zysku przez Strony Umowy Konsorcjum, to zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum rozliczenie dokonane zostanie w drodze wystawienia not (obciążeniowych lub uznaniowych) przez Lidera i/lub Partnera. Lider ma obowiązek dokonać podziału i wypłaty wynagrodzenia otrzymanego od Zamawiającego pomiędzy siebie i uczestnika konsorcjum. W sytuacji kiedy mamy do czynienia z podziałem zysku konsorcjum, który stanowi różnicę między wynagrodzeniem a sumą kosztów, ten rodzaj płatności realizowanej przez Lidera na rzecz członka konsorcjum, nie koresponduje z żadną usługą wykonaną przez uczestnika konsorcjum. Sam podział zysku stanowi tylko transfer dokonywany przez Lidera konsorcjum, dlatego też w opinii Wnioskodawcy powinien być udokumentowany innym dokumentem niż faktura tj. notą księgową. Reasumując, na podstawie Umowy Konsorcjum pomiędzy jej stronami (Liderem konsorcjum i Partnerem jako konsorcjantem) dochodzi przede wszystkim do następujących rozliczeń: [1] podziału środków pozostałych po zakończeniu Projektu (ostatecznego rozliczenia konsorcjum/ podziału zysków z konsorcjum), ewentualnie tymczasowego rozliczenia zysku konsorcjum (przed zakończeniem Projektu), [2] zapłaty przez Lidera wynagrodzenia na rzecz Partnera (lub odwrotnie) z tytułu wykonania określonych prac w charakterze podwykonawcy. Pytanie pierwsze w kolejności Czy zapłatę przez Lidera wynagrodzenia na rzecz Partnera - z tytułu wykonania określonych prac w charakterze podwykonawcy, należy traktować jako rozliczenie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT i co za tym idzie powinna ona zostać udokumentowana w drodze wystawienia faktury? Państwa stanowisko w sprawie Zapłatę przez Spółkę wynagrodzenia na rzecz Partnera z tytułu wykonania określonych prac w charakterze podwykonawcy, należy traktować jako rozliczenie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT i co za tym idzie powinno ono zostać udokumentowane w drodze wystawienia faktury. (...) Uzasadnienie: Co do zasady o udzielenie zamówienia publicznego może ubiegać się osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, co wynika z ujęcia definicyjnego pojęcia wykonawcy na gruncie ustawy z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych. Dopuszczono jednak możliwość ubiegania się o udzielenie zamówienia przez podmioty działające wspólnie np. poprzez konsorcjum, przy czym wykonawcy ustanawiają pełnomocnika do ich reprezentowania, a jeżeli oferta wykonawców, została wybrana, zamawiający może żądać przed zawarciem umowy w sprawie zamówienia publicznego, umowy regulującej współpracę tych wykonawców, czyli np. umowy kreującej konsorcjum. Możliwość złożenia oferty wspólnej przez kilku wykonawców wynika wprost z art. 23 ust. 1 Ustawy Prawo zamówień publicznych (dalej „Pzp”). Celem zawarcia przez wykonawców porozumienia w sprawie wspólnego ubiegania się o zamówienie publiczne jest połączenie kompetencji i doświadczenia partnerów, jak również rozłożenia ryzyka przedsięwzięcia pomiędzy wszystkich uczestników porozumienia. Przepisy ustawy Pzp nie narzucają na żadnym etapie postępowania formy prawnej, jaką powinni przyjąć wykonawcy ubiegający się wspólnie o zamówienie publiczne. Ustawodawca pozostawił swobodę wyboru formy najbardziej odpowiadającej interesom podmiotów zawierających porozumienie. Najczęściej wybieraną formą złożenia oferty wspólnej jest konsorcjum. W tym miejscu warto zwrócić uwagę, iż zgodnie z art. 58 oraz art. 445 Ustawy Pzp, wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia publicznego ponoszą solidarną odpowiedzialność za wykonanie umowy i wniesienie zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Wynika z tego, że zamawiający może żądać całości lub części realizacji umowy oraz wniesienia zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązania w całości lub w części od wszystkich partnerów konsorcjum łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie zamawiającego przez któregokolwiek z konsorcjantów zwalnia pozostałych. Ponadto, wszyscy konsorcjanci pozostają zobowiązani, aż do zupełnego zaspokojenia zamawiającego w zakresie obowiązków wynikających z umowy w sprawie zamówienia publicznego. Każdy partner konsorcjum jest więc odpowiedzialny solidarnie z innymi partnerami za wykonanie całego zamówienia, a nie za wykonanie jedynie przypadającej na niego części. Przepis ma charakter bezwzględnie obowiązujący. To oznacza, że odmienne od niego uregulowania w umowie są nieskuteczne. To odróżnia sytuację konsorcjum od podwykonawstwa, w przypadku którego dany podwykonawca nie jest odpowiedzialny za zadania wykonywane przez pozostałych wykonawców/podwykonawców. Z kolei zgodnie z art. 60 ustawy Pzp zamawiający może zastrzec obowiązek osobistego wykonania przez poszczególnych wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia kluczowych zadań dotyczących: 1) zamówień na roboty budowlane lub usługi; 2) prac związanych z rozmieszczeniem i instalacją, w ramach zamówienia na dostawy. Obowiązek osobistej realizacji części zamówienia może być powiązany z potrzebą szczególnych kwalifikacji, umiejętności, środków zarządzania jakością itp. wówczas nie można powoływać się na uprawnienia, wykształcenie, kwalifikacje zawodowe lub doświadczenie tych konsorcjantów, którzy nie wykonają kluczowych zadań, do realizacji których te zdolności są wymagane. Przepisy obowiązującego prawa cywilnego, jak i podatkowego ani nie definiują konsorcjum, ani nie przyznają mu osobowości prawnej czy zdolności prawnej. Konsorcjum nie jest odrębnym bytem prawnym. Konsorcjum nie wykonuje również samodzielnie działalności gospodarczej. Samodzielną działalność gospodarczą wykonują strony umowy konsorcjum, tj. uczestnicy konsorcjum (lider oraz pozostali uczestnicy). Konsorcjum nie jest podmiotem gospodarczym, dlatego też nie jest podatnikiem podatku VAT, gdyż nie spełnia ustawowej definicji podatnika zawartej w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Zawieranie porozumień o charakterze konsorcjum jest w pełni dopuszczalne w ramach 1swobody umów, przewidzianej w art. 353 Kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, że „Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego”. Zgodnie z tym przepisem, strony mogą ułożyć wzajemne relacje gospodarcze i określający je stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Umowa konsorcjum jest umową zawieraną przez co najmniej dwóch przedsiębiorców w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia. Celem zawiązania konsorcjum jest najczęściej wspólne działanie w zakresie realizacji określonego przedsięwzięcia gospodarczego lub zmierzające do osiągnięcia określonego celu gospodarczego - które ze względu na potencjał finansowy lub też zakres przedmiotowy wykracza poza możliwości jednego tylko podmiotu. Konsorcjum nie jest jednak odrębnym podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej, nie podlega rejestracji w odpowiednich organach rejestrowo- ewidencyjnych. Podmioty tworzące konsorcjum zachowują niezależność w swoich działaniach niezwiązanych z konsorcjum, a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie na zasadach określonych w zawartej umowie. Celem Konsorcjum jest połączenie potencjałów i zasobów operacyjnych i ekonomicznych obu spółek w celu realizacji Projektu na rzecz Zamawiającego - na zasadzie wspólnego odnoszenia korzyści i wspólnego ponoszenia ryzyka. To Zamawiający jest zatem usługobiorcą usług świadczonych wspólnie przez Lidera i Partnera i z tego tytułu jest obciążany odpowiednim wynagrodzeniem (na podstawie faktur wystawianych przez Lidera konsorcjum). Celem Konsorcjum jest dwustronne współdziałanie Lidera i Partnera w celu świadczenia usług dla Zamawiającego a nie wzajemne świadczenie usług przez te podmioty. Dodać należy, że polski ustawodawca nie skorzystał z możliwości wynikającej z art. 11 dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zgodnie z którym, po konsultacji z komitetem doradczym ds. podatku od wartości dodanej, każde państwo członkowskie może uznać za jednego podatnika osoby mające siedzibę na terytorium tego samego państwa członkowskiego, które będąc niezależnymi pod względem prawnym, są ściśle powiązane pod względem finansowym, ekonomicznym i organizacyjnym. Konsorcjum - w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego - nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum pozostają więc odrębnymi podatnikami VAT. W praktyce jednak dopuszcza się przypisanie wiodącej roli w konsorcjum jednemu z jej uczestników (określanemu wówczas mianem lidera), w którego gestii leżeć będzie reprezentacja konsorcjum w relacjach z podmiotami, na rzecz których konsorcjum ma działać (np. świadczyć usługi), dokonywanie z tymi podmiotami bieżących uzgodnień, wyjaśnień, zawierania umów z podwykonawcami/dostawcami towarów i usług na rzecz konsorcjum, przyjmowania faktur od tych podmiotów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz zamawiających, itp. W świetle powyższego do wzajemnych rozliczeń pomiędzy uczestnikami konsorcjum należy stosować ogólne reguły wynikające z ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w tym także w zakresie identyfikacji transakcji podlegających opodatkowaniu VAT i wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez członków konsorcjum czynności. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 361) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają: 1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju; 2) eksport towarów; 3) import towarów na terytorium kraju; 4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju; 5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. Zatem, aby dane zdarzenie/czynność (i związane z nią rozliczenie) mogło zostać uznane za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, musi ono stanowić jedną z czynności wskazanych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT (w analizowanym przypadku - w punkcie pierwszym ww. przepisu, tj. albo odpłatną dostawę towarów na terytorium kraju albo odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju). Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów należy rozumieć, co do zasady, przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Zgodnie zaś z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług za świadczenie usług należy uznać każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: 1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej; 2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji; 3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa. Powyższe oznacza, że nie każde zbycie, przeniesienie czy rozliczenie określonych wartości ekonomicznych między dwoma różnymi podmiotami podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, ale jedynie takie operacje, które stanowią dostawę towarów lub świadczenie usług. Z tego względu, rozliczenia pieniężne między uczestnikami wspólnego przedsięwzięcia (konsorcjum), nie mogą być same przez się potraktowane jako czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jeśli równocześnie nie towarzyszy im świadczenie usługi (albo dostawa towarów). Świadczenie usług bądź dostawa towarów - aby podlegały opodatkowaniu VAT - powinny mieć przy tym charakter odpłatny, tzn. powinno zostać ustalone wynagrodzenie za usługę /towar o wzajemnym dla usługi/towaru charakterze. Aby podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce, odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług powinny też zostać dokonane na terytorium kraju (w Polsce) - zgodnie z zasadami określania tzw. miejsca świadczenia zawartymi w przepisach działu V rozdziału 1 i 3 ustawy o VAT. Zapis ten jest nieistotny z punktu widzenia przedmiotowego wniosku gdyż wszelkie czynności są i będą dokonywane na terytorium Polski. Zatem pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Niemniej jednak usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności, musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Zatem, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Kwestia „odpłatności” była niejednokrotnie przedmiotem rozstrzygania przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak zauważył Trybunał w wyroku w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council, EU:C:1988:120: „czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”. Istotne znaczenie ma także wyrok w sprawie C-16/93 Tolsma, EU:C:1994:80, gdzie Trybunał zauważył, że czynność: „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”. Biorąc pod uwagę powszechnie funkcjonujące w praktyce podejście do wykładni definicji świadczenia usług, zawartej w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, za tego rodzaju czynności podlegające opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których łącznie występować będą wskazane poniżej okoliczności: - istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, - wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy, - istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, - odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem, - istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. Zasady dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu regulują przepisy art. 106a-106q ustawy. Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy: podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Stosownie do art. 106b ust. 2 ustawy: podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3. W myśl art. 106b ust. 3 ustawy: na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą: 1) czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. z wyjątkiem: a) czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4, b) czynności, o których mowa w art. 106a pkt 3 i 4, 1a) otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1, z wyjątkiem: a) przypadku, gdy zapłata dotyczy czynności, o których mowa w art. 19a ust. 1 b i ust. 5 pkt 4 oraz art. 106a pkt 3 i 4, b) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, 2) sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118 - jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty. Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy: przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. Zgodnie z przywołanymi przepisami - co do zasady - podatnik VAT jest zobowiązany wystawiać fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika. Generalnie ustawodawca nie nakłada na podatników obowiązku wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż zwolnioną od podatku na podstawie przepisów ustawy lub rozporządzeń wykonawczych do niej oraz sprzedaż realizowaną na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT. Zatem czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument/odbiorca świadczenia odnoszący korzyść w związku z jego otrzymaniem/nabyciem, a ponadto między świadczącym usługę a nabywcą usługi istnieje umowa (stosunek prawny) przewidująca z jednej strony zobowiązanie usługodawcy do wykonania usługi i z drugiej strony obowiązek usługobiorcy do dokonania zapłaty za usługę. Co szczególnie ważne, opodatkowaniu VAT podlega zawsze konkretna czynność (dostawa towaru lub świadczenie usługi) a nie sama płatność dokonywana pomiędzy dwoma podmiotami. Innymi słowy jeżeli z daną płatnością nie będzie związane dokonanie dostawy towarów lub wykonanie usługi (płatność ta nie będzie w bezpośrednim związku z tym świadczeniem, stanowiąc zapłatę za to świadczenie) - taka płatność nie będzie podlegała VAT. Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, o ile będzie to wymagane lub korzystne z punktu widzenia celu Konsorcjum albo z punktu widzenia efektywnej realizacji przez Konsorcjum obowiązków wynikających z Projektu, każda ze Stron Umowy Konsorcjum może dodatkowo świadczyć usługi na rzecz drugiej Strony. Zapis ten należy rozumieć w ten sposób, że niezależnie od „podstawowej" współpracy w ramach Konsorcjum, Lider i Partner mogą świadczyć usługi w odrębnie określonym przez Strony Umowy Konsorcjum zakresie. W ocenie Wnioskodawcy takie sytuację są nieuniknione stąd mają już miejsce i na pewno należy je uznać jako element stałej współpracy, w której określone prace wchodzące w zakres Projektu lub służące jego właściwemu wykonaniu są i będą wykonywane dla Lidera przez Partnera - działających w charakterze podwykonawcy. Zakres prac wskazany we wniosku wykonywany przez Partner na rzecz Lidera ma charakter skonkretyzowanego świadczenia, z tytułu których przysługuje mu wynagrodzenie. Usługodawcy zatem będzie przysługiwało z tego tytułu wynagrodzenie od usługobiorcy. W sytuacji, w której Partner będzie odpłatnie świadczył na rzecz Lidera usługi w charakterze podwykonawcy, w opinii Wnioskodawcy będziemy mieli do czynienia z czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT - odpłatnym świadczeniem usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. W takim przypadku podmiot świadczący usługę (Partner) będzie zobowiązany do wystawienia stosownej faktury zgodnie ze wspomnianym już powyżej art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w Interpretacji indywidualnej z dnia 4 lipca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-2.4012.136.2018.9.RM (...) „W istocie rzeczy umowa konsorcjum jest formą współpracy/ współdziałania pomiędzy dwoma lub więcej wykonawcami, z których jeden zwany liderem konsorcjum ma uprawnienie do reprezentowania pozostałych wykonawców zwanych uczestnikami konsorcjum. Umowa konsorcjum nie jest umową o podwykonawstwo, w której podwykonawca realizuje w określonym zakresie zadanie, do realizacji którego zobowiązał się podmiot zlecający podwykonawcy prace. Umowa konsorcjum jest umową, w której wszyscy uczestnicy konsorcjum zobowiązują się wspólnie do zrealizowania określonego zadania bezpośrednio dla zamawiającego (inwestora). Podkreślenia wymaga przy tym fakt, że w ramach umów konsorcjum mających na celu realizację robót budowanych nie dochodzi do zawarcia dodatkowych umów o podwykonawstwo pomiędzy liderem konsorcjum a uczestnikami konsorcjum. Oznacza to, że zarówno lider konsorcjum i uczestnicy konsorcjum posiadają status wykonawcy względem zamawiającego (inwestora) jak i względem siebie nawzajem. To argument zdecydowanie przeczący koncepcji podwykonawstwa. Dlatego wykonując roboty budowlane winien je zafakturować na Lidera z podatkiem VAT.” (...) Biorąc pod uwagę przytoczone we wniosku przepisy w zakresie, w jakim otrzymywane przez uczestnika konsorcjum tj. Wnioskodawcę wynagrodzenie od Lidera odnosi się do rzeczywiście wykonanych przez niego prac, powinno ono zostać udokumentowane przez uczestnika fakturą VAT, wystawioną na rzecz Lidera odpowiedzialnego za rozliczenia z zamawiającym. Faktury za wykonane usługi będą wystawiane na podstawie obustronnie podpisanych przez Konsorcjanta A (jako usługodawcy) i Lidera B (jako usługobiorcy) częściowych protokołów odbioru robót budowlano- montażowych. Za wykonaną przez Partnera na rzecz Lidera usługę Lider ma obowiązek zapłacić niezależnie od tego, czy Lider otrzymał zapłatę od Zamawiającego. Natomiast w zakresie, w jakim otrzymany przez konsorcjanta podział zysku nie odnosi się do żadnych wykonanych przez niego prac, a stanowi jedynie transfer przez Lidera konsorcjum części wynagrodzenia od zamawiającego, powinno ono zostać udokumentowane notą księgową.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”: Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy: Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. W myśl art. 2 pkt 22 ustawy: Przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy: Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: 1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej; 2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji; 3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa. Przez świadczenie usług należy rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Z powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlega opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym, przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia. Na gruncie utrwalonej praktyki, w tym orzecznictwa sądów administracyjnych oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (m.in. wyrok NSA z dnia 29 lutego 2012, sygn. akt I FSK 562/11, wyroki TSUE w sprawach: Town&Country Factor LTd C-498/99, Tolsma C- 16/93, Hoge Raad C-154/80), wykształcono przesłanki warunkujące uznanie danych czynności za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT. Za takie czynności, zgodnie z ugruntowanymi tezami można uznać sytuacje, w których: - istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne; - otrzymane wynagrodzenie stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy; - istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi; - odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem; - istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W konsekwencji, dla uznania danego świadczenia za opodatkowane na gruncie ustawy o VAT, konieczne jest istnienie stosunku prawnego pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, w ramach którego istnieje świadczenie wzajemne. Usługa musi być świadczona za wynagrodzeniem, a odpłatność ta powinna pozostawać w bezpośrednim związku z czynnością opodatkowaną. Ponadto, po stronie usługodawcy, musi istnieć bezpośrednia i skonkretyzowana korzyść z tytułu świadczenia usługi. Natomiast kwestia odpłatności była niejednokrotnie przedmiotem rozstrzygania przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak zauważył Trybunał w wyroku w sprawie C- 102/86 Apple and Pear Development Council, EU:C:1988:120: „czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”. Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy: Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. W świetle powyższego, w celu zweryfikowania czy działania realizowane w ramach konsorcjum pomiędzy Stronami stanowią czynności opodatkowane należy przeanalizować, czy w przedmiotowej sprawie spełnione będą wyżej wspomniane przesłanki. Z opisu sprawy wynika, że prowadzą Państwo działalność gospodarczą w branży budowlanej. W dniu 07.05.2024 r. została zawarta umowa konsorcjum pomiędzy Państwem a pełniącym rolę lidera konsorcjum spółką B w ramach, której to umowy zrealizowany jest projekt budowy obiektu (...) na rzecz Zamawiającego. Uczestnicy konsorcjum zachowują w ramach konsorcjum pełną odrębność i samodzielność. Lider konsorcjum: - działa jako główny przedstawiciel konsorcjum w kontaktach z Inwestorem, - negocjuje warunki umów i robót dodatkowych związanych z realizacją projektu, zapewniając korzystne warunki dla konsorcjum i zgodność z wymaganiami inwestora, - odpowiada za koordynację spraw formalnych na budowie, zapewniając zgodność z przepisami prawa, wymaganiami administracyjnymi oraz standardami jakościowymi na każdym etapie realizacji projektu, - koordynuje dostawy materiałów oraz prace związane z uruchomieniem urządzeń, zapewniając ich terminowość i zgodność z wymaganiami projektowymi, - podejmuje decyzję o zakupie materiałów budowlanych, jeżeli ma możliwość uzyskania korzystniejszych cen niż konsorcjant, co wpłynie na optymalizację kosztów projektu, - dokonuje rozliczeń wszelkich płatności w ramach Projektu, w szczególności wystawianie faktur oraz przyjmowanie należności (wynagrodzenia) od Zamawiającego należnego Konsorcjum na podstawie Projektu. Państwo (Partner) jako Konsorcjant: - zobowiązują się do działania jako przedstawiciel konsorcjum w kontaktach z podwykonawcami, zapewniając odpowiednią komunikację i współpracę pomiędzy stronami projektu, - zobowiązują się do zawierania warunków umów i robót związanych z realizacją projektu, zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentacji projektowej oraz przepisach prawa, - odpowiadają za koordynację spraw formalnych związanych z realizacją robót budowlanych na budowie, zapewniając zgodność z wymaganiami administracyjnymi, przepisami BHP oraz innymi obowiązującymi regulacjami, - odpowiedzialni są za wykonanie robót budowlano-montażowych zgodnie z harmonogramem, specyfikacjami technicznymi i wymaganiami jakościowymi określonymi w umowie, - mają obowiązek zawierania umów z firmami podwykonawczymi, które będą realizować poszczególne części robót budowlanych, zapewniając odpowiednią jakość i terminowość wykonania prac, - zapewniają prowadzenie nadzoru budowy przez kierowników posiadających odpowiednie uprawnienia, którzy będą odpowiedzialni za nadzorowanie prawidłowego wykonania robót zgodnie z projektem oraz przepisami prawa, - zobowiązują się do dostarczenia materiałów niezbędnych do wykonania kontraktu, zapewniając ich zgodność z wymaganiami jakościowymi, ilościowymi oraz terminowymi określonymi w umowie. Umowa Konsorcjum przewiduje możliwość zawierania przez Strony Umowy Konsorcjum umów podwykonawczych, innych umów na realizację zadań w ramach Projektu lub umów dostawy, na wyłączną odpowiedzialność i ryzyko każdej ze Stron Umowy Konsorcjum, włączając odpowiedzialność za realizację zobowiązań finansowych oraz wypłatę wynagrodzenia. Każda ze Stron odpowiadała za wykonanie zgodnie z kontraktem z Zamawiającym przyjętego na siebie zakresu prac, tj. za jakość i terminowość własnych robót, usług i dostaw oraz usług i dostaw realizowanych przez jej podwykonawców. Zarówno w toku realizacji Projektu, jak i na moment rozliczeń z tytułu wykonanych prac, Strony Umowy Konsorcjum są zarejestrowane jako podatnicy podatku od towarów i usług O ile będzie to wymagane lub korzystne z punktu widzenia celu Konsorcjum albo z punktu widzenia efektywnej realizacji przez Konsorcjum obowiązków wynikających z Umowy, każda ze Stron może dodatkowo świadczyć usługi na rzecz drugiej Strony. Państwo jako Partner mogą wykonywać na rzecz Lidera w charakterze podwykonawcy różne prace budowlane, budowlano-montażowe, rozbiórkowe, porządkowe, itp., w zależności od tego jakie będzie faktycznie zapotrzebowanie na takie usługi. W każdym przypadku będą to jednak określonego rodzaju usługi wykonywane za osobnym wynagrodzeniem przez Państwa na rzecz Lidera. Celem nabycia przez Lidera prac wykonanych przez Państwa jest wykonanie usług budowlanych i budowlano-montażowych na rzecz Zamawiającego. Prace nabyte przez Spółkę jako Lidera konsorcjum od Państwa jako Strony Umowy Konsorcjum, składają się na usługę zrealizowaną w ramach Projektu, tym samym służą one Liderowi do wykonania usługi budowy obiektu (...) na rzecz Zamawiającego. Faktury z tytułu wszelkich płatności należnych Konsorcjum za wykonanie robót oraz innych zadań powierzonych Konsorcjum przez Zamawiającego będą wystawiane i dostarczane Zamawiającemu przez Lidera. Faktury wystawiane przez Spółkę wykazywać będą pełną wartość przychodu za roboty wykonane przez Konsorcjum. W przypadku zamówienia przez Konsorcjum towarów lub usług u osób trzecich (np. podwykonawców, dostawców lub Lidera tudzież Partnera działających jako podwykonawcy), faktury będą wystawiane odpowiednie na Partnera, jak i Lidera który ostatecznie będzie obciążać (fakturować) Zamawiającego za całość wykonanych przez Konsorcjum prac. Każdy z Konsorcjantów zobowiązuje się przedstawić wycenę obejmującego go zakresu prac dotyczącą realizacji przedmiotowej inwestycji, z uwzględnieniem marży. Obliczona w ten sposób kwota wyceny całości prac inwestycji będzie podstawą dla określenia przetargowej oferty cenowej konsorcjum. Ewentualną różnicę pomiędzy kwotą oferty przetargowej a kwotą wyceny inwestycji Konsorcjanci podzielą pomiędzy siebie proporcjonalnie do wkładu finansowe. Odnosząc się do kwestii rozliczeń podziału zysku przez Strony Umowy Konsorcjum, to zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum rozliczenie dokonane zostanie w drodze wystawienia not (obciążeniowych lub uznaniowych) przez Lidera i/lub Partnera. Lider ma obowiązek dokonać podziału i wypłaty wynagrodzenia otrzymanego od Zamawiającego pomiędzy siebie i uczestnika konsorcjum. W sytuacji kiedy mamy do czynienia z podziałem zysku konsorcjum, który stanowi różnicę między wynagrodzeniem a sumą kosztów, ten rodzaj płatności realizowanej przez Lidera na rzecz członka konsorcjum, nie koresponduje z żadną usługą wykonaną przez uczestnika konsorcjum. Wątpliwości Państwa budzą kwestie czy zapłatę przez Lidera wynagrodzenia na rzecz Państwa – z tytułu wykonania określonych prac w charakterze podwykonawcy, należy traktować jako rozliczenie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT i powinna ona zostać udokumentowana w drodze wystawienia faktury. Odnosząc się do przedstawionego we wniosku opisu sprawy należy wskazać, że co do zasady konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Jakkolwiek ani w prawie cywilnym, ani w prawie podatkowym nie występuje legalna definicja konsorcjum, przyjmuje się, że zawarcie 1umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 353 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1061 ze zm.), w ramach tzw. swobody umów. W konsekwencji strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcjum podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum. Przechodząc zatem na grunt prawa podatkowego należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT: Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Konsorcjum - w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego - nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. Powyższego nie zmienia okoliczność, że w przypadku umów konsorcjum dopuszczalne jest zawarcie ustaleń, że rozliczenia gospodarcze i księgowe, w tym dotyczące podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotów zamawiających te prace na podstawie zawartego z nimi kontraktu - będzie dokonywał wytypowany przez uczestników konsorcjum podmiot. Opodatkowaniu podatkiem VAT podlega czynność (tj. dostawa towarów lub świadczenie usług), a nie sama płatność. Zatem samo „rozliczenie przychodów i kosztów” nie może podlegać opodatkowaniu. Natomiast udział w kosztach i przychodach Konsorcjum, które nie dotyczą dostawy towarów i świadczenia usług, nie powinien być opodatkowany podatkiem od towarów i usług i dokumentowany między stronami przez wystawienie faktury. Zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy: Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą: 1) sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem; 2) wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a; 3) wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1; 4) otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy: a) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, b) czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4, c) dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b. Zatem fakturą powinna zostać udokumentowana odsprzedaż towarów i usług dokonywana w ramach konsorcjum, a nie samo „rozliczenie przychodów i kosztów”. Reasumując przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum, powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności. W związku z powyższym należy stwierdzić, że Państwo jako Partner Konsorcjum na rzecz Lidera świadczą w charakterze podwykonawcy różne prace budowlane, budowlano- montażowe, rozbiórkowe, porządkowe. Wykonanie tych czynności stanowi odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem Państwo zobowiązani są wykonane czynności na rzecz Lidera udokumentować fakturami, a podstawą opodatkowania jest cała wartość wynagrodzenia Państwa za realizację swoich zadań w ramach Kontraktu. Jak Państwo wskazali mogą wykonywać na rzecz Lidera w charakterze podwykonawcy różne prace budowlane, budowlano-montażowe, rozbiórkowe, porządkowe, itp., w zależności od tego jakie będzie faktycznie zapotrzebowanie na takie usługi. W każdym przypadku będą to jednak określonego rodzaju usługi wykonywane za osobnym wynagrodzeniem przez Państwa na rzecz Lidera. Faktury wystawiane przez Państwa na Lidera Konsorcjum dokumentują świadczenie usług np. budowlanych, budowlano-montażowych, rozbiórkowych, porządkowych. Otrzymywane przez Państwa od Lidera Konsorcjum kwoty wiążą się z wykonaniem przez Państwa ww. usług. Stanowią wynagrodzenie za wykonanie tych usług. Stanowisko Państwa, że zapłatę przez Spółkę wynagrodzenia na rzecz Państwa z tytułu wykonania określonych prac w charakterze podwykonawcy, należy traktować jako rozliczenie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT i co za tym idzie powinno ono zostać udokumentowane w drodze wystawienia faktury, jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia. Ocena stanowiska Państwa w zakresie ustalenia czy Liderowi będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego wykazanego na fakturze wystawionej z tego tytułu przez Partnera zostanie zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu. Interpretacja rozstrzyga ściśle w zakresie zadanego pytania, stąd wszelkie inne kwestie nieobjęte pytaniem (dokumentowanie podziału zysku) nie były przedmiotem rozstrzygnięcia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji. - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej: Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej: 1) z zastosowaniem art. 119a; 2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; 3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści. - Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej: Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA): - w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA). Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.