Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
łowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego
zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
25 lutego 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie
zwolnienia od podatku świadczonych usług konserwacji i restauracji zabytków na
podstawie art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy o podatku od towarów i usług.
Uzupełniła go Pani pismem z 30 marca 2025 r. (wpływ 31 marca 2025 r.) – w odpowiedzi
na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie
konserwacji i restauracji zabytków. Celem jej pracy jest przywracanie oryginalnych
wartości artystycznych i estetycznych obiektów historycznych oraz ich ochrona przed
dalszym niszczeniem. Dzięki wykonywanej działalności zabytki odzyskują świetność, co
umożliwia ich dalsze eksponowanie w muzeach lub bezpośrednio in situ, przyczyniając się
do popularyzacji dziedzictwa kulturowego.
Zakres świadczonych usług obejmuje konserwację malowideł ściennych, rzeźb, elementów
architektonicznych oraz obiektów sztuki użytkowej. Każde zlecenie wymaga
indywidualnego podejścia, uwzględniającego specyfikę danego obiektu oraz jego kontekst
historyczny. W ramach działalności, Wnioskodawczyni stosuje autorskie metody
konserwatorskie, obejmujące m.in. stabilizację warstw malarskich, wzmacnianie
strukturalne podłoża oraz rekonstrukcję brakujących elementów dzieł sztuki.
Wnioskodawczyni posiada tytuł magistra sztuki w zakresie konserwacji i restauracji
malarstwa oraz rzeźby polichromowanej. Wykonywane przez Wnioskodawczynię prace
dotyczą obiektów wpisanych do rejestru zabytków i wymagają każdorazowego uzyskania
zezwolenia konserwatora zabytków. Po zakończeniu prac Wnioskodawczyni sporządza
szczegółową dokumentację konserwatorską, obejmującą fotografie poszczególnych
etapów prac, analizę historyczną, technologiczną i stylistyczną, opis przeprowadzonych
działań oraz zalecenia dotyczące dalszej opieki nad zabytkiem.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy o VAT (podatek od towarów i usług), zwolnieniu z podatku podlegają usługi o
charakterze twórczym świadczone przez indywidualnych twórców i artystów. Interpretacje
podatkowe wydane w podobnych sprawach potwierdzają, że konserwacja zabytków może
mieć charakter twórczy, jeśli wymaga indywidualnego podejścia i autorskiego wkładu w
rekonstrukcję i zabezpieczenie dzieła.
Wnioskodawczyni stosuje unikalne techniki rekonstrukcji malowideł ściennych i rzeźb, co
potwierdza autorski charakter wykonywanej pracy.
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego
W odpowiedzi na pytanie:
1) Czy świadcząc usługi objęte przedmiotem wniosku, Wnioskodawczyni działa/będzie
działać jako twórca, bądź artysta wykonawca w rozumieniu przepisów ustawy z 4
lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych? Jeżeli tak, to w jaki sposób?
Jeśli tak, to czy w odniesieniu do wszystkich usług objętych wnioskiem
Wnioskodawczyni działa/będzie działać jako twórca, bądź artysta wykonawca zgodnie
z ww. przepisami? Jeśli nie, to w zakresie których usług,
Wnioskodawczyni podała, że tak. Wnioskodawczyni działa jako twórca, artysta
wykonawca zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i
prawach pokrewnych. Świadczone przez nią usługi konserwatorskie wymagają
indywidualnego podejścia oraz wykorzystania wiedzy artystycznej i
technologicznej. Wnioskodawczyni samodzielnie opracowuje autorskie programy
prac konserwatorskich, które stanowią podstawę realizowanych działań. Jest
autorką programów prac konserwatorskich dla takich obiektów jak: kościół (...),
cerkiew (...), ściana (...). Obecnie Wnioskodawczyni realizuje konserwację
trzynastu par zabytkowych drzwi płaskorzeźbionych, w ramach których
opracowała autorski program prac i wykonuje działania zgodne z przyjętą
metodyką twórczą. Na bieżący rok Wnioskodawczyni planuje prace
konserwatorskie polichromii ściennej w kościele (...). W każdym z przypadków
wykonuje prace samodzielnie lub z zespołem współpracowników pod jej
kierownictwem, a program i dokumentacja są Wnioskodawczyni autorstwa.
Charakter wykonywanych czynności – zarówno pod względem technicznym, jak i
estetycznym – świadczy o ich twórczym i artystycznym charakterze.
2) Czy w ramach świadczonych przez Wnioskodawczynię usług, objętych pytaniem we
wniosku, wszystkie wykonywane czynności mają/będą miały charakter kreacyjny i
wiążą się z pracą twórczą i wymagającą kreatywności, cechują się niepowtarzalnością,
wykonywane są/będą według autorskiego programu oraz skutkują/będą skutkowały
powstaniem czegoś nowego, tzn. utworu w rozumieniu ustawy o prawach autorskich i
prawach pokrewnych (należało wskazać jakie)?
Wnioskodawczyni wskazała, że tak. Wszystkie wykonywane przez
Wnioskodawczynię czynności mają charakter twórczy i wymagają zarówno
zaawansowanej wiedzy konserwatorskiej, jak i indywidualnej inwencji
artystycznej. Prace konserwatorskie nie ograniczają się do czynności
technicznych, lecz opierają się na podejmowaniu autorskich decyzji co do
zakresu ingerencji, doboru technologii, sposobu rekonstrukcji brakujących
elementów, a także na przeprowadzeniu rekonstrukcji warstwy malarskiej lub
rzeźbiarskiej w sposób maksymalnie spójny z oryginalnym charakterem dzieła.
Wszystkie działania Wnioskodawczyni wykonuje na podstawie autorskich
programów prac konserwatorskich jej autorstwa, tworzonych indywidualnie dla
każdego obiektu, w oparciu o analizę stanu zachowania, dokumentację
historyczną i technologiczną oraz koncepcję estetyczną. Przykładowo w ramach
obecnie prowadzonych prac Wnioskodawczyni konserwuje (...) par zabytkowych
drzwi płaskorzeźbionych, co wiąże się m.in. z ręczną rekonstrukcją brakujących
fragmentów dekoracji snycerskiej, uzupełnianiem ubytków drewna i warstwy
polichromii oraz doborem kolorystyki i środków technologicznych – zgodnie z
autorskim programem Wnioskodawczyni. W kościołach (...), jak również w cerkwi
(...) oraz na ścianie (...), Wnioskodawczyni zrealizowała kompleksowe projekty
konserwatorskie, w ramach których powstały oryginalne opracowania
technologiczne, rysunkowe i opisowe - będące utworami w rozumieniu ustawy o
prawie autorskim. W najbliższym czasie Wnioskodawczyni planuje rozpocząć
prace przy polichromii ściennej w kościele (...), które również będą realizowane
na podstawie jej programu autorskiego, obejmującego koncepcję estetyczną,
wybór metod konserwatorskich oraz dokumentację artystyczną – efekt tych
działań również będzie miał charakter twórczy. Efektem pracy Wnioskodawczyni
jest nie tylko zabezpieczenie obiektu, lecz także stworzenie nowej warstwy
wizualnej i materialnej, będącej interpretacją i rekonstrukcją oryginału – co w
świetle art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi
utwór.
3) Czy w ramach wszystkich usług objętych pytaniem Wnioskodawczyni działa/będzie
działać jako twórca konkretnego utworu (projektu/dzieła)?
Wnioskodawczyni poinformowała, że tak. W ramach wszystkich usług objętych
zakresem wniosku Wnioskodawczyni działa jako twórca konkretnych utworów –
rozumianych zarówno jako projekty konserwatorskie, jak i powstałe w wyniku ich
realizacji efekty artystyczne i dokumentacyjne. Każde zlecenie Wnioskodawczyni
traktuje jako odrębny projekt twórczy, wymagający indywidualnego podejścia
oraz zaangażowania wiedzy, doświadczenia i kompetencji artystycznych. W toku
prac powstają autorskie programy konserwatorskie, obejmujące analizę stanu
zachowania zabytku, dobór metod, technologii i środków, a także określenie
wizji estetycznej rekonstrukcji lub integracji ubytków. Tego rodzaju
dokumentacja (tekstowa, rysunkowa, fotograficzna) stanowi spójny projekt o
indywidualnym charakterze, będący przedmiotem prawa autorskiego.
Dodatkowo, realizowane przez Wnioskodawczynię prace skutkują powstaniem
konkretnego efektu artystycznego, np. rekonstrukcji fragmentów malowideł
ściennych w duchu oryginału, uzupełnień snycerki i złocenia w drzwiach
płaskorzeźbionych, scalenia kolorystycznego i retuszu estetycznego,
opracowania i wykonania dokumentacji opisowej i fotograficznej dzieła.
4) Czy świadczone przez Wnioskodawczynię usługi będące przedmiotem pytania są/będą
ściśle związane z kulturą? Jeśli tak, to na czym ten związek polega? Informacji należało
udzielić do wszystkich świadczonych przez Wnioskodawczynię usług objętych
zakresem wniosku oddzielnie,
Wnioskodawczyni podała, że tak. Wszystkie świadczone przez Wnioskodawczynię
usługi konserwatorskie i restauratorskie są ściśle związane z kulturą, ponieważ
dotyczą ochrony, ratowania i przywracania wartości zabytków będących częścią
dziedzictwa kulturowego. Przedmiotem działalności Wnioskodawczyni są obiekty
wpisane do rejestru zabytków, które posiadają wartość historyczną, artystyczną i
naukową. Związek z kulturą przejawia się przede wszystkim w ochronie
materialnych świadectw historii i sztuki, odtwarzaniu pierwotnych walorów
estetycznych obiektów zabytkowych, zabezpieczaniu ich struktury fizycznej
przed dalszym niszczeniem, przygotowywaniu ich do dalszego użytkowania,
ekspozycji i upowszechniania wiedzy o dziedzictwie kulturowym. Każde z działań
wpływa na możliwość dalszego prezentowania obiektów publicznie w
świątyniach, muzeach, przestrzeni miejskiej i służy upowszechnianiu wiedzy o
dziedzictwie kulturowym Polski. Działalność Wnioskodawczyni jest zatem
bezpośrednio i nierozerwalnie związana z kulturą, zarówno w wymiarze
ochronnym, jak i edukacyjnym.
5) Czy wykonywane przez Wnioskodawczynię usługi przyczyniają się do upowszechnienia
dorobku kulturalnego? W czym to upowszechnienie się przejawia? Informacji należało
udzielić do wszystkich świadczonych przez Wnioskodawczynię usług objętych
zakresem wniosku oddzielnie,
Wnioskodawczyni wskazała, że tak. Wszystkie świadczone usługi
konserwatorskie w istotny sposób przyczyniają się do upowszechniania dorobku
kulturalnego oraz zwiększania dostępu do kultury. Działania te realizuje poprzez
przywracanie wartości artystycznych i estetycznych obiektów zabytkowych, co
umożliwia ich dalsze funkcjonowanie w przestrzeni publicznej, ich ekspozycję
oraz dostępność dla szerokiego grona odbiorców – w tym turystów, wiernych,
zwiedzających, uczniów i badaczy. W praktyce, upowszechnianie kultury
następuje m.in. poprzez przywrócenie możliwości podziwiania zabytków w ich
pierwotnej formie, udostępnienie obiektów publicznych z pełnym wyposażeniem
artystycznym, ochronę przed degradacją i zniszczeniem, co zachowuje zabytki
dla przyszłych pokoleń i umożliwia ich dalsze badanie, analizę i wykorzystanie
edukacyjne, prezentację historii i wartości artystycznych regionu dzięki
zrealizowanym pracom w obiektach o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym.
Efekty prac Wnioskodawczyni są publicznie dostępne, eksponowane in situ lub w
ramach wystaw, co przyczynia się do zwiększenia zainteresowania dziedzictwem
i jego lepszego zrozumienia. Ponadto dokumentacja konserwatorska, którą
Wnioskodawczyni tworzy (opisowa, fotograficzna, rysunkowa), również stanowi
materiał upowszechniający wiedzę o obiektach i ich historii.
6) Czy od wszystkich świadczonych usług, objętych zakresem pytania, Wnioskodawczyni
otrzymuje/będzie otrzymywać wynagrodzenie za pośrednictwem honorariów w
zamian za przeniesienie praw autorskich na zleceniodawców, (np. w postaci
stworzenia egzemplarza dokumentacji projektowej mającej charakter utworu)?
Informacji należało udzielić do wszystkich świadczonych usług objętych zakresem
wniosku oddzielnie,
Wnioskodawczyni wskazała, że tak. Za świadczone przez Wnioskodawczynię
usługi otrzymuje wynagrodzenie w formie honorarium za działalność twórczą,
której efektem są zarówno rekonstrukcje elementów zabytkowych (polichromie,
dekoracje snycerskie, detale rzeźbiarskie), jak i dokumentacja konserwatorska
stanowiąca utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach
pokrewnych. Honorarium jest rozliczane na podstawie umów zawartych ze
zleceniodawcą oraz faktur, a w ramach zawartej współpracy dochodzi do
przeniesienia majątkowych praw autorskich na odbiorcę. Dotyczy to zarówno
efektów prac wykonawczych, (np. odtworzonych fragmentów malowideł czy
snycerki), jak i dokumentacji - opisów, opracowań, fotografii i rysunków
opracowanych przez Wnioskodawczynię jako twórcy. Zapis o przeniesieniu praw
autorskich zawarty jest każdorazowo w treści umowy lub jest do niej dołączany
jako osobna klauzula. Tym samym wynagrodzenie stanowi honorarium za
działalność twórczą, a nie zwykłe wynagrodzenie za usługę techniczną czy
wykonawczą.
7) Czy zakresem wniosku objęte są wyłącznie usługi, w których Wnioskodawczyni
organizuje prace, występuje jako podmiot w pełni samodzielny, działający w swoim
imieniu i na własny rachunek? Informacji należało udzielić do wszystkich świadczonych
usług objętych zakresem wniosku oddzielnie,
Wnioskodawczy podała, że tak. Wszystkie świadczone przez Wnioskodawczynię
usługi wykonuje we własnym imieniu i na własny rachunek, w ramach
prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej. To Wnioskodawczyni
jest stroną zawierającą umowy ze zleceniodawcami – najczęściej z parafiami,
instytucjami kultury lub urzędami. Wszystkie czynności są wykonywane przez
Wnioskodawczynię jako przedsiębiorcę, a ewentualne podwykonawstwo odbywa
się wyłącznie na podstawie decyzji Wnioskodawczyni i pod jej
odpowiedzialnością. W związku z tym, pełna odpowiedzialność za jakość i
poprawność wykonania prac – zarówno merytoryczną, jak i prawną – spoczywa
na Wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni nie działa w imieniu innego podmiotu,
nie pełni roli podwykonawcy ani pośrednika.
8) Czy w ramach usług objętych zakresem wniosku Wnioskodawczyni wykonuje/będzie
wykonywała usługi, o których mowa w art. 43 ust. 19 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o
podatku od towarów i usług?
Wnioskodawczyni poinformowała, że tak. W ocenie Wnioskodawczyni
wykonywane przez nią usługi nie są wyłączone z możliwości stosowania
zwolnienia z VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b, ponieważ nie
mieszczą się w katalogu wyłączeń wskazanych w art. 43 ust. 19 ustawy o VAT.
Działania Wnioskodawczyni nie polegają na sprzedaży towarów, najmie,
usługach doradczych ani reklamowych. Nie są to również czynności szkoleniowe,
czy usługi ściśle związane z działalnością rozrywkową. Wykonywana przez
Wnioskodawczynię działalność ma charakter twórczy i artystyczny, co zostało
wykazane w odpowiedziach na wcześniejsze pytania, i nie podlega żadnemu z
ograniczeń wskazanych w przytoczonym przepisie.
Pytanie
Czy w opisanym stanie faktycznym świadczone przez Wnioskodawczynię usługi
konserwacji i restauracji zabytków mogą być uznane za usługi twórcze i artystyczne, a w
konsekwencji podlegać zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b
ustawy o VAT?
Pani stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawczyni świadczone przez nią usługi konserwatorskie spełniają
przesłanki działalności twórczej, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy o VAT,
co uzasadnia zastosowanie zwolnienia z podatku od towarów i usług.
Konserwacja i restauracja zabytków to działalność wymagająca indywidualnego podejścia
artystycznego oraz autorskiego wkładu w rekonstrukcję dzieła. Wnioskodawczyni nie
wykonuje standardowych usług odtwórczych czy technicznych, lecz podejmuje twórcze
decyzje dotyczące doboru metod, materiałów i technik, które pozwalają na przywrócenie
zabytkom ich pierwotnych walorów estetycznych. Prace obejmujące rekonstrukcję
malowideł ściennych, rzeźb i elementów architektonicznych są każdorazowo
dostosowywane do specyfiki danego obiektu, co stanowi przejaw działalności artystycznej
o indywidualnym charakterze. Co więcej, działalność konserwatorska jest ściśle związana
ze sztukami plastycznymi i podlega ochronie na gruncie prawa autorskiego.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, prace
konserwatorskie, w których dochodzi do rekonstrukcji elementów artystycznych, można
uznać za utwory podlegające ochronie prawnej. Każdy wykonany element nosi
indywidualne cechy charakterystyczne dla danego konserwatora, co dowodzi twórczego
aspektu działalności.
Ponadto, Wnioskodawczyni przenosi na zleceniodawcę prawa autorskie do wykonanych
prac oraz dokumentacji konserwatorskiej, co dodatkowo wskazuje na artystyczny
charakter działalności. Twórczość Wnioskodawczyni przejawia się również w sporządzaniu
szczegółowych opracowań historyczno-technologicznych, które są integralną częścią
procesu konserwatorskiego.
Z uwagi na powyższe, Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że świadczone przez nią
usługi spełniają przesłanki działalności twórczej, a tym samym powinny podlegać
zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy o VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
(t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów
i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy:
przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się
przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).
W świetle art. 8 ust. 1 ustawy:
przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde
świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej
niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu
art. 7 (...).
Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i
równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle
określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej
upoważnienia.
Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały
określone m.in. w art. 43 ustawy.
Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 33 ustawy:
zwalnia się od podatku usługi kulturalne świadczone przez:
a) podmioty prawa publicznego lub inne podmioty uznane na podstawie odrębnych
przepisów za instytucje o charakterze kulturalnym lub wpisane do rejestru
instytucji kultury, prowadzonego przez organizatora będącego podmiotem
tworzącym instytucje kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i
prowadzeniu działalności kulturalnej, oraz dostawę towarów ściśle z tymi
usługami związaną,
b) indywidualnych twórców i artystów wykonawców, w rozumieniu przepisów o
prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorariów, w
tym za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do
artystycznego wykonania utworów.
Z analizy powołanego art. 43 ust. 1 pkt 33 ustawy jednoznacznie wynika, że zwolnienie ma
charakter przedmiotowo-podmiotowy. Oznacza to, że warunkiem zastosowania
zwolnienia od podatku na jego podstawie jest nie tylko spełnienie przesłanki o
charakterze przedmiotowym, dotyczącej rodzaju świadczonych usług (kulturalnych), ale
także przesłanki podmiotowej odnoszącej się do usługodawcy, który musi być podmiotem
prawa publicznego lub innym podmiotem uznanym na podstawie odrębnych przepisów
za instytucję o charakterze kulturalnym lub wpisanym do rejestru instytucji kultury,
prowadzonego przez organizatora będącego podmiotem tworzącym instytucje kultury, w
rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, albo
indywidualnym twórcą lub artystą wykonawcą w rozumieniu przepisów o prawie
autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzanym za wykonaną usługę w formie
honorarium.
Niespełnienie chociażby jednej z ww. przesłanek powoduje, że zwolnienie nie ma
zastosowania.
Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43
ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od
ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej
odpłatnie przez podatnika.
Pani wątpliwości dotyczą ustalenia, czy opisane we wniosku usługi konserwacji i
restauracji zabytków mogą podlegać zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust.
1 pkt 33 lit. b ustawy o VAT.
Odnosząc się do Pani wątpliwości wskazać należy, że ustawodawca w art. 43 ust. 1 pkt 33
lit. b) ustawy, wymienił usługi indywidualnych twórców i artystów wykonawców, odsyłając
w celu zdefiniowania tych pojęć do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach
pokrewnych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 24 ze zm.), zwanej dalej ustawą o prawie autorskim i
prawach pokrewnych:
przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o
indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od
wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).
Na podstawie art. 1 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:
w szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:
1) wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie,
publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);
2) plastyczne;
3) fotograficzne;
4) lutnicze;
5) wzornictwa przemysłowego;
6) architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;
7) muzyczne i słowno-muzyczne;
8) sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;
9) audiowizualne (w tym filmowe).
Zgodnie z art. 1 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:
utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał
postać nieukończoną.
W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:
prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej.
Stosownie do art. 8 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:
domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze
uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej
wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.
W myśl art. 8 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:
dopóki twórca nie ujawnił swojego autorstwa, w wykonywaniu prawa autorskiego
zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku - właściwa organizacja
zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.
Ustawodawca posłużył się syntetyczną definicją utworu, określając w sposób generalny
cechy konieczne wyróżniające utwór od innych rezultatów działalności człowieka.
Utwór musi zatem wykazywać łącznie trzy cechy:
1) stanowić przejaw działalności człowieka (twórcy),
2) stanowić przejaw działalności twórczej,
3) mieć indywidualny charakter.
Tak sformułowana treść przepisów określających zwolnienie od podatku od towarów i
usług, gdzie szczególnie akcentowana jest „indywidualność twórców i artystów
wykonawców”, w zestawieniu z brzmieniem przepisów ustawy o prawie autorskim i
prawach pokrewnych pozwala stwierdzić, że intencją ustawodawcy podatkowego było
objęcie zwolnieniem wyłącznie takich usług kulturalnych, które świadczone są przez
twórców, artystów wykonawców, z uwzględnieniem ich szczególnych relacji z dziełem,
utworem.
Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych wyróżnia się dwa rodzaje
praw:
autorskie prawa osobiste,
autorskie prawa majątkowe.
Przepisy dotyczące praw osobistych zostały uregulowane w rozdziale trzecim ustawy o
prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Na podstawie art. 16 ust. 1-5 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:
jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną
w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w
szczególności prawo do:
1) autorstwa utworu;
2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania
go anonimowo;
3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;
4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Autorskie prawa osobiste chronią więź twórcy z utworem i są z nim w sposób trwały
związane. Są one bezterminowe oraz niezbywalne.
Niezbywalność praw osobistych oznacza, że nie da się takiego prawa sprzedać, ani
przekazać innej osobie.
W myśl art. 17 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:
jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania
z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do
wynagrodzenia za korzystanie z utworu.
Zatem, prawa te chronią godność twórcy, która wyraża się w jego intelektualnym związku
z dziełem.
Natomiast, autorskie prawo majątkowe to uprawnienie o charakterze majątkowym, które
zostało ukształtowane na wzór prawa własności. Twórca ma wyłączne uprawnienie do
korzystania z dzieła lub rozporządzania nim.
Autorskie prawa majątkowe, w przeciwieństwie do osobistych są zbywalne. Wynika to z
art. 41 ust. 1 pkt 1-2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:
jeżeli ustawa nie stanowi inaczej:
1) autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia
lub na podstawie umowy;
2) nabywca autorskich praw majątkowych może przenieść je na inne osoby, chyba że
umowa stanowi inaczej.
W świetle powyższego, autorskie prawo majątkowe obejmuje wyłącznie prawo do
korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do
wynagrodzenia za korzystanie z utworu.
Majątkowe prawa autorskie są przedmiotem obrotu w postaci umów zbycia tych praw lub
umów licencyjnych. Po przeniesieniu majątkowych praw autorskich do utworu, prawa te
przechodzą całkowicie na nabywcę.
Zatem, w chwili powstania gotowego utworu, rodzą się prawa autorskie przysługujące
osobie, która taki utwór stworzyła. Autor staje się właścicielem dzieła i może z nim robić,
co tylko zechce. Posiada do niego prawa dwojakiego rodzaju – osobiste i majątkowe.
Podsumowując – autor ma prawo podpisać dzieło swoim nazwiskiem (prawo autorskie
osobiste) oraz na nim zarabiać (prawo autorskie majątkowe). To pierwsze prawo jest
niezbywalne, tym drugim może się podzielić całkowicie lub w części.
Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:
współtwórcom przysługuje prawo autorskie wspólnie. Domniemywa się, że wielkości
udziałów są równe. Każdy ze współtwórców może żądać określenia wielkości
udziałów przez sąd, na podstawie wkładów pracy twórczej.
Zgodnie z art. 11 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:
autorskie prawa majątkowe do utworu zbiorowego, w szczególności do encyklopedii
lub publikacji periodycznej, przysługują producentowi lub wydawcy, a do
poszczególnych części mających samodzielne znaczenie - ich twórcom.
Domniemywa się, że producentowi lub wydawcy przysługuje prawo do tytułu.
Tak więc, odwołując się do pojęcia „twórcy” w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i
prawach pokrewnych wskazać należy, że twórcą w rozumieniu ww. ustawy jest nie tylko
jedyny twórca utworu, ale również osoby, które są współtwórcami stworzonego dzieła.
Zgodnie z przywołanym wyżej art. 9 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach
pokrewnych, współtwórcom przysługuje prawo autorskie wspólnie. Domniemywa się, że
wielkości udziałów są równe. Utwór powstały w rezultacie współtwórczości jest zatem
przedmiotem wspólnego prawa autorskiego niezależnie od tego, czy dają się w nim
wyróżnić części stworzone przez poszczególnych twórców. Wykładnia systemowa
zewnętrzna, oparta na zapisach ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
prowadzi do wniosku, że twórcą jest osoba fizyczna, która wykonała dany utwór sama lub
z udziałem innych współtwórców.
Z opisie sprawy wynika, że prowadzi Pani jednoosobową działalność gospodarczą w
zakresie konserwacji i restauracji zabytków. Celem Pani pracy jest przywracanie
oryginalnych wartości artystycznych i estetycznych obiektów historycznych oraz ich
ochrona przed dalszym niszczeniem, co przyczynia się do popularyzacji dziedzictwa
kulturowego. Zakres świadczonych usług obejmuje konserwację malowideł ściennych,
rzeźb, elementów architektonicznych oraz obiektów sztuki użytkowej. Każde zlecenie
wymaga indywidualnego podejścia, uwzględniającego specyfikę danego obiektu oraz jego
kontekst historyczny. Stosuje Pani autorskie metody konserwatorskie, obejmujące m.in.
stabilizację warstw malarskich, wzmacnianie strukturalne podłoża oraz rekonstrukcję
brakujących elementów dzieł sztuki. Posiada Pani tytuł magistra sztuki w zakresie
konserwacji i restauracji malarstwa oraz rzeźby polichromowanej. Po zakończeniu prac
sporządza Pani szczegółową dokumentację konserwatorską, obejmującą fotografie
poszczególnych etapów prac, analizę historyczną, technologiczną i stylistyczną, opis
przeprowadzonych działań oraz zalecenia dotyczące dalszej opieki nad zabytkiem. Stosuje
Pani unikalne techniki rekonstrukcji malowideł ściennych i rzeźb, co potwierdza autorski
charakter wykonywanej pracy. W odniesieniu do wykonywanych prac, działa Pani jako
twórca, artysta wykonawca zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i
prawach pokrewnych. Świadczone usługi konserwatorskie wymagają indywidualnego
podejścia oraz wykorzystania wiedzy artystycznej i technologicznej. Samodzielnie
opracowuje Pani autorskie programy prac konserwatorskich, które stanowią podstawę
realizowanych działań. W każdym z przypadków wykonuje Pani prace samodzielnie lub z
zespołem współpracowników pod Pani kierownictwem, a program i dokumentacja są Pani
autorstwa. Charakter wykonywanych czynności – zarówno pod względem technicznym,
jak i estetycznym – świadczy o ich twórczym i artystycznym charakterze. Wszystkie
wykonywane przez Panią czynności mają charakter twórczy i wymagają zarówno
zaawansowanej wiedzy konserwatorskiej, jak i indywidualnej inwencji artystycznej. Prace
konserwatorskie nie ograniczają się do czynności technicznych, lecz opierają się na
podejmowaniu autorskich decyzji co do zakresu ingerencji, doboru technologii, sposobu
rekonstrukcji brakujących elementów, a także na przeprowadzeniu rekonstrukcji warstwy
malarskiej lub rzeźbiarskiej w sposób maksymalnie spójny z oryginalnym charakterem
dzieła. Wszystkie działania wykonuje Pani na podstawie autorskich programów prac
konserwatorskich Pani autorstwa, tworzonych indywidualnie dla każdego obiektu, w
oparciu o analizę stanu zachowania, dokumentację historyczną i technologiczną oraz
koncepcję estetyczną. Efektem Pani pracy jest nie tylko zabezpieczenie obiektu, lecz także
stworzenie nowej warstwy wizualnej i materialnej, będącej interpretacją i rekonstrukcją
oryginału – co w świetle art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
stanowi utwór. W ramach wszystkich usług działa Pani jako twórca konkretnych utworów –
rozumianych zarówno jako projekty konserwatorskie, jak i powstałe w wyniku ich realizacji
efekty artystyczne i dokumentacyjne. Wszystkie świadczone przez Panią usługi
konserwatorskie i restauratorskie są ściśle związane z kulturą, ponieważ dotyczą ochrony,
ratowania i przywracania wartości zabytków będących częścią dziedzictwa kulturowego.
Wszystkie świadczone usługi konserwatorskie w istotny sposób przyczyniają się do
upowszechniania dorobku kulturalnego oraz zwiększania dostępu do kultury. Ponadto
dokumentacja konserwatorska, którą Pani tworzy (opisowa, fotograficzna, rysunkowa),
również stanowi materiał upowszechniający wiedzę o obiektach i ich historii. Za
świadczone usługi otrzymuje Pani wynagrodzenie w formie honorarium za działalność
twórczą. Wszystkie świadczone usługi wykonuje Pani we własnym imieniu i na własny
rachunek, w ramach prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej. Pełna
odpowiedzialność za jakość i poprawność wykonania prac – zarówno merytoryczną, jak i
prawną – spoczywa na Pani. Wykonywane usługi nie są wyłączone z możliwości
stosowania zwolnienia z VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy o VAT.
Mając zatem na uwadze powołane regulacje prawne oraz opis sprawy należy stwierdzić,
że świadczone przez Panią usługi konserwacji i restauracji zabytków korzystają ze
zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 33 ustawy. Świadczone przez
Panią usługi w tym zakresie mają charakter indywidualny i twórczy, a w związku z ich
świadczeniem działa Pani jako twórca konkretnego utworu. Ponadto, za świadczone usługi
otrzyma Pani należne honorarium.
W konsekwencji, świadczone przez Panią usługi konserwacji i restauracji zabytków
podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 33 lit.
b ustawy o VAT.
Tym samym, Pani stanowisko należało uznać za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego,
który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe
tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało
się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Panią w złożonym wniosku. W
związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we
wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k - 14nb
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz.
111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie
zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do
interpretacji.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub
zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem
czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy
z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w
decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej
praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z
dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.
U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę
należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej
(art. 53 § 1 PPSA):
w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa
Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na
adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS
/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia
przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do
zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz
powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji
podatkowej.