0114-KDIP1-3.4012.870.2024.4.MPA

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie, stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 grudnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 28 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania podatkiem od towarów i usług sprzedaży nieruchomości upadłego Pana A.A., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą „B.” NIP (...). W odpowiedzi na wezwanie uzupełnił go Pan pismem z 17 lutego 2025 r. (wpływ 18 lutego 2025 r.).

Opis zdarzenia przyszłego

Dnia 4 czerwca 2021 r. zmarł Pan A.A., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą B., NIP (...) (dalej jako „Upadły”). Dnia 8 listopada 2023 r. postanowieniem Sądu Rejonowego (...) Wydziału Gospodarczego została ogłoszona upadłość Upadłego, na podstawie art. 11a Prawa upadłościowego, które jako postępowanie odrębne toczy się na podstawie art. 418-425 Prawa upadłościowego. Po śmierci A.A. nie było ustanowionego zarządu sukcesyjnego. Na obecnym etapie syndyk nie posiada wiedzy czy zostali ustaleni spadkobiercy. Masa spadkowa w całości weszła zaś do masy upadłości. W skład masy upadłości wchodzą między innymi poniższe nieruchomości: 1) Grunt, nr księgi wieczystej (...) o powierzchni 44 m² (użytkowanie wieczyste) 2) Grunt, nr księgi wieczystej (...) o powierzchni 309 m² (użytkowanie wieczyste) 3) Grunt, nr księgi wieczystej (...) o powierzchni 301 m² (użytkowanie wieczyste) 4) Grunt, nr księgi wieczystej (...) o powierzchni 323 m² (użytkowanie wieczyste) 5) Lokal użytkowy, nr księgi wieczystej (...) o powierzchni 2185,60 m² (własność). Syndyk nie ma dostępu do dokumentacji księgowej Upadłego (tj. A.A.). Z wiedzy syndyka i treści ksiąg wieczystych wynika, że nieruchomości o numerach: 1) Umowa przeniesienia prawa użytkowania wieczystego została zawarta z dniem 3 lipca 2014 r. 2) Umowa przeniesienia prawa użytkowania wieczystego została zawarta z dniem 3 lipca 2014 r. 3) Umowa przeniesienia prawa użytkowania wieczystego została zawarta z dniem 3 lipca 2014 r. 4) Umowa przeniesienia prawa użytkowania wieczystego została zawarta z dniem 10 marca 2005 r. 5) Nieruchomość ta stanowi lokal użytkowy, który został z 18 grudnia 2018 r. wyodrębniony z budynku znajdującego się w (...). Lokal ten został wyodrębniony z budynku posadowionego na działce gruntu objętej KW nr (...), która to została wcześniej oddana w użytkowanie wieczyste upadłemu.

Wedle wiedzy syndyka upadły był zobowiązany do zapłaty podatku od nieruchomości wedle stawek dla przedsiębiorców oraz opłat za użytkowanie wieczyste. Syndyk nie ma wiedzy, czy nieruchomości były amortyzowane. Upadły jeszcze za życia wynajął nieruchomości i czerpał z tego przychód opodatkowany podatkiem VAT (podatek od towarów i usług). Obecnie syndyk jest na etapie rozpoczęcia przetargu na sprzedaż w/w nieruchomości. Syndyk nie jest pewny czy od zbycia nieruchomości wchodzących w skład masy upadłości A.A. konieczne będzie odprowadzenie podatku dochodowego oraz podatku VAT. Uzupełnienie i doprecyzowanie wniosku Nieruchomość objęta numerem KW (...) - działka nr 1 i 2 w (...) o pow. łącznej 0,0301 ha. Nieruchomość - lokal użytkowy objęta numerem KW (...) o łącznej powierzchni użytkowej 2.185,60 m² wraz z udziałem w wysokości 5261/10000 w prawie użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej objętej KW nr (...) (działka nr 6). Nieruchomość objęta numerem KW (...) stanowiąca niezabudowaną działkę nr 3 o pow. 0,0309 ha położona w (...). Grunty oddane w użytkowanie wieczyste do 5 grudnia 2089 r. Obręb ewidencyjny (...). Nieruchomość objęta numerem KW (...) stanowiąca działkę nr 5 o pow. 0,0323 ha położona w (...). Nieruchomość objęta numerem KW (...) stanowiąca działkę nr 4 o pow. 0,0044 ha położona w (...). Grunty oddane w użytkowanie wieczyste do 27 października 2099 r. Obręb ewidencyjny (...). Wedle wiedzy syndyka (informacje z rejestru CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej)) działalność prowadzona przez Upadłego to: sprzedaż hurtowa i detaliczna samochodów osobowych i furgonetek, sprzedaż hurtowa i detaliczna pozostałych pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli, konserwacja i naprawa pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli. Syndyk nie posiada takiej wiedzy czy działki były wykorzystywane w prowadzonej, przez Upadłego, działalności. Upadły od 1 października 2017 r. wynajmował cały budynek usługowy zlokalizowany w (...) (posadowiony na działce nr 6) spółce C. sp. z o.o. z siedzibą w (...) KRS (Krajowy Rejestr Sądowy) (...). Stroną tej umowy był Upadły jako przedsiębiorca (B.). Wedle informacji w księdze wieczystej nr KW (...) w budynku tym, z 18 grudnia 2018 r. zostały wyodrębnione trzy lokale usługowe. Kolejno dwa spośród tych lokali zostały wniesione z 17 grudnia 2019 r. aportem niepieniężnym do Y. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa. Działki niezabudowane w ocenie syndyka mogły (to jest tylko założenie syndyka) być wykorzystywane w tym czasie: działka nr 5 jako droga dojazdowa do budynku. działka nr 3, 4, 1 i 2 jako składowisko. Wedle wiedzy syndyka działki niezabudowane należały do majątku osobistego upadłego. Syndyk nie posiada jednak wiedzy czy działki niezabudowane wykorzystywane były przez niego w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Dla gruntów został ustanowiony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego o numerze (...). Grunty wchodzące w skład masy upadłości znajdują się na terenie oznaczonym jako „022 P, U”. Oznaczenie P to „tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów”. Oznaczenie U to „zabudowa usługowa”. Cała nieruchomość zabudowana budynkiem usługowym zlokalizowana przy ul. (...) była przedmiotem najmu z 1 października 2017 r. Lokal użytkowy pozostawał przedmiotem najmu do dnia ogłoszenia upadłości. Syndyk rozwiązał umowę najmu ze skutkiem natychmiastowym na dzień 9 lutego 2024 r. Co istotne najemca nieruchomości w osobie spółki C. kontestuje rozwiązanie umowy najmu przez syndyka wskazując, że jest inna umowa najmu. Podkreślić bowiem należy, że prezes zarządu spółki C. to syn upadłego i może dochodzić do tworzenia dokumentów wprowadzających syndyka w błąd. Syndyk zaś nie ma pełnego dostępu do dokumentów upadłego. Syndyk uzyskał informację o umowie najmu z dnia 1 października 2017 r. od komornika sądowego w aktach którego było oświadczenie spółki C. w zakresie umowy najmu oraz kopia umowy najmu z dnia 1 października 2017 r. Syndyk będzie składał zawiadomienie do organów ścigania na działanie spółki C. w zakresie składania w ocenie syndyka dokumentów niezgodnych ze stanem faktycznym. Syndyk nie posiada wiedzy czy działki niezabudowane były przedmiotem wynajmu bądź dzierżawy. Wedle wiedzy syndyka po śmierci upadłego lokal był użytkowany. Upadły jeszcze za życia wynajął całą nieruchomość zabudowaną zlokalizowaną w (...) spółce C. sp. z o.o. z siedzibą w (...) (dalej jako „C.”). Syndyk jest w posiadaniu kopii umowy wynajmu nieruchomości [zlokalizowanej przy ul. (...)] z 1 października 2017 r. Z dniem 17 grudnia 2019 r. upadły po wcześniejszym wyodrębnieniu z wynajmowanego budynku przy (...) dwóch lokali użytkowych, wniósł je aportem do Y. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa. Trzeci wyodrębniony lokal pozostał własnością upadłego i był nadal wynajmowany spółce C. Na dzień 2 września 2019 r. lokal użytkowy objęty księgą wieczystą nr (...) wykorzystywany był jako stacja serwisowa dla samochodów. Obecnie w lokalu tym jest wielkopowierzchniowy sklep z odzieżą. Syndyk nie ma 100% wiedzy, czy po śmierci upadłego najemca lokalu tj. spółka C. poczynił nakłady na ulepszenia przekraczające 30% wartości początkowej tego obiektu. Takich nakładów z oczywistych względów nie poniósł upadły. Wedle wiedzy syndyka lokal jest podnajmowany przez spółkę C. na podstawie umowy podnajmu z dnia 19 kwietnia 2021 r. Na podstawie tej umowy lokal jest podnajmowany celem prowadzenia przez podnajemcę sklepu odzieżowego. Jeśli zatem zostały poczynione nakłady na ulepszenia (przykładowo przez podnajemcę) to zostało to dokonane w 2021 roku. Pytania 1) W sytuacji gdy okaże się, że nieruchomości były amortyzowane (tj. zostały wprowadzone do środków trwałych) i syndyk je sprzeda w ramach przetargu w postępowaniu upadłościowym to czy konieczne będzie od kwoty uzyskanej ze sprzedaży odprowadzenie podatku VAT? 2) W sytuacji gdy okaże się, że nieruchomości nie były amortyzowane (tj. nie zostały wprowadzone do środków trwałych) i syndyk je sprzeda w ramach przetargu w postępowaniu upadłościowym to czy konieczne będzie od kwoty uzyskanej ze sprzedaży odprowadzenie podatku VAT? Pana stanowisko w sprawie W zakresie pytania nr 1: Zdaniem Wnioskodawcy nie jest konieczne odprowadzenie podatku VAT, albowiem sprzedaż majątku masy upadłości w przedstawionym stanie faktycznym nie podlega opodatkowaniu VAT, ponieważ zgodnie z przepisami ustawy o VAT, do tego aby dana czynność (dostawa towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy lub świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy) była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem VAT. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy: podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. W myśl art. 15 ust. 2 ww. ustawy: działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Powyższe przepisy pozwalają stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Tymczasem w tym stanie faktycznym sprzedaż zostanie dokonana przez syndyka masy upadłości w postępowaniu upadłościowym zmarłego i wykreślonego z rejestru podatników VAT - przedsiębiorcy A.A., a więc siłą rzeczy, nie przez podmiot mający status podatnika działającego w takim charakterze przy tej sprzedaży. Ponadto, nawet gdyby sprzedaż była dokonywana przez podatnika VAT, to byłaby zwolniona z tego podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy: zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy: a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim, b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata. Sprzedaż nieruchomości wchodzących w skład masy upadłości zostanie dokonana po co najmniej 6 latach od rozpoczęcia ich użytkowania. W zakresie pytania nr 2: W ocenie Wnioskodawcy nie jest konieczne odprowadzenie podatku VAT albowiem minęło ponad 6 lat od momentu gdy upadły stał się właścicielem nieruchomości. Ponadto upadły nie żyje i nie jest podatnikiem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) - zwanej dalej ustawą: Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy: Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy: Ilekroć w przepisach ustawy jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. W świetle powołanych powyżej przepisów budynki, budowle oraz grunt spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy. Zauważyć należy, że samo stwierdzenie, że podmiot dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu (w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy) nie jest wystarczającą przesłanką, aby daną czynność opodatkować podatkiem od towarów i usług. Istotnym jest, aby w ramach określonych transakcji podmiot działał w charakterze podatnika. Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy: Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...). Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy. Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy: Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Według art. 15 ust. 2 ustawy: Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Z treści cytowanych powyżej przepisów wynika, że warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze - czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie - musi być zrealizowana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. Dla zdefiniowania pojęcia osoby fizycznej należy odwołać się do przepisów ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), zwanej dalej: „Kodeks Cywilny”: Z art. 8 § 1 Kodeksu Cywilnego wynika, że:

Osobą fizyczną, posiadającą zdolność prawną jest każdy człowiek od chwili urodzenia. Zdolność prawna, podobnie jak i byt osoby fizycznej, ustaje z chwilą jej śmierci. Natomiast, zgodnie z art. 7 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111), zwanej dalej Ordynacją podatkową: Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu. Byt prawny podatnika - osoby fizycznej, na którego przepisy podatkowe nakładają obowiązek podatkowy ustaje z chwilą jego śmierci. Stosownie zaś do art. 922 § 1 ustawy z Kodeksu Cywilnego: Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej. Zgodnie z art. 922 § 2 Kodeksu Cywilnego: Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Kwestię sukcesji podatkowej reguluje przede wszystkim art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym: Spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 1a, 2 i 2a, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Na podstawie art. 97 § 2 Ordynacji podatkowej: Jeżeli, na podstawie przepisów prawa podatkowego, spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, uprawnienia te przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na ich rachunek. Z powyższego wynika, że spadkobiercy nie wstępują w prawa i obowiązki spadkodawcy wynikające z przepisów prawa podatkowego, lecz przejmują z mocy prawa wszelkie prawa i obowiązki o charakterze majątkowym, a prawa niemajątkowe pod warunkiem kontynuacji działalności prowadzonej uprzednio przez spadkodawcę. Natomiast art. 98 § 1 Ordynacji podatkowej stanowi, że: Do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe. Zgodnie z art. 100 § 1 Ordynacji podatkowej: Organ podatkowy orzeka w jednej decyzji o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień poszczególnych spadkobierców na podstawie decyzji ostatecznych wydanych wobec spadkodawcy oraz jego zobowiązań wynikających z prawidłowych deklaracji. Z opisu sprawy wynika, że 4 czerwca 2021 r. zmarł prowadzący działalność gospodarczą A. A. 8 listopada 2023 r. postanowieniem Sądu Rejonowego, Wydziału Gospodarczego została ogłoszona upadłość zmarłego. W skład majątku Upadłego wchodzi m.in. 6 nieruchomości. Po śmierci A.A. nie było ustanowionego zarządu sukcesyjnego. Nie posiada Pan jako syndyk wiedzy czy zostali ustanowieni spadkobiercy. Masa spadkowa w całości weszła do masy upadłości. Syndyk nie ma wiedzy czy nieruchomości były amortyzowane. Obecnie syndyk jest na etapie rozpoczęcia przetargu na sprzedaż ww. nieruchomości. Pana wątpliwość dotyczy kwestii ustalenia, czy od zbycia nieruchomości wchodzących w skład masy upadłości A.A. konieczne będzie odprowadzenie podatku od towarów i usług. Należy wskazać, że zasady powoływania syndyków i nadzorców sądowych określa ustawa z 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 794 ze zm.), zwana dalej ustawą Prawo upadłościowe. Syndyk jest wyznaczany przez sąd, który powierza mu pełnienie określonych funkcji w postępowaniu upadłościowym, określonych zakresem ustawy. Przy wykonywaniu czynności syndyk ograniczony jest przepisami ustawy i najważniejsze czynności musi konsultować z sędzią komisarzem i radą wierzycieli, jednak w podstawowym i zasadniczym zakresie wykonywania swoich obowiązków jest w pełni samodzielny. Sąd powierzając danej osobie wypełnienie określonych ustawowo zadań nie określa w ścisły sposób warunków wykonywania pracy odnoszących się przykładowo do miejsca i czasu jej wykonania. Stosownie do art. 75 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe: Z dniem ogłoszenia upadłości upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania z mienia wchodzącego do masy upadłości i rozporządzania nim. Natomiast jak stanowi art. 62 ustawy Prawo upadłościowe: W skład masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez upadłego w toku postępowania upadłościowego, z wyjątkami określonymi w art. 63-67a. Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe: Upadły jest obowiązany wskazać i wydać syndykowi cały swój majątek, a także wydać dokumenty dotyczące jego działalności, majątku oraz rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych i korespondencję. Wykonanie tego obowiązku upadły potwierdza w formie oświadczenia na piśmie, które składa sędziemu-komisarzowi. W myśl art. 160 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe: W sprawach dotyczących masy upadłości syndyk dokonuje czynności w imieniu własnym na rachunek upadłego. Przepis art. 173 ustawy Prawo upadłościowe stanowi, że: Syndyk niezwłocznie obejmuje majątek upadłego, zarządza nim, zabezpiecza go przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub zabraniem go przez osoby postronne oraz przystępuje do jego likwidacji. Z cytowanych wyżej przepisów Prawa upadłościowego wynika, że syndyk obejmuje majątek upadłego, zarządza nim, zabezpiecza go przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub zabraniem przez osoby postronne oraz przystępuje do jego likwidacji. Mimo, że upadły z mocy prawa traci zarząd oraz możliwość korzystania i rozporządzania majątkiem należącym do niego, to nie zostaje pozbawiony statusu podatnika, do którego to stosuje się prawa i obowiązki wynikające z przepisów obowiązujących ustaw podatkowych. We wszelkich postępowaniach stroną w znaczeniu materialnym pozostaje upadły, to on jest podmiotem praw i obowiązków, natomiast syndykowi przysługuje legitymacja formalna do występowania w tych postępowaniach, jest on stroną w znaczeniu formalnym. W zakresie prawnopodatkowym działanie syndyka należy potraktować jako działanie przez pełnomocnika z wszystkimi konsekwencjami prawnymi tego stanu rzeczy. Syndyk w sprawach dotyczących masy upadłości działa jako zastępca pośredni upadłego, podejmując za upadłego i na jego rachunek wszystkie czynności prawne i procesowe. Podmiotowość prawnopodatkowa w zakresie podatku od towarów i usług z tytułu działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę po ogłoszeniu upadłości nie ustaje, a syndyk masy upadłości jest osobą odpowiedzialną w czasie trwania postępowania upadłościowego za realizację obowiązków podatnika. Syndyk masy upadłości ponosi również odpowiedzialność za rzetelność i niewadliwość prowadzonych ksiąg podatkowych. Zatem, ogłoszenie upadłości nie zmienia statusu podatnika podatku od towarów i usług, w szczególności nie powoduje, że podatnikiem przestaje być upadły, a zostaje nim syndyk masy upadłości. W świetle powyższego, upadły z mocy prawa traci zarząd oraz możliwość korzystania i rozporządzania majątkiem należącym do niego, jednakże ta okoliczność nie pozbawia upadłego statusu podatnika, do którego stosuje się prawa i obowiązki wynikające z przepisów obowiązujących ustaw podatkowych. Jednakże z chwilą śmierci upadłego podmiotu, co ma miejsce w przedstawionym stanie sprawy, nie występuje sytuacja samodzielnego wykonywania przez upadłego działalności gospodarczej, a wszelkie dane identyfikujące ten podmiot tracą byt prawny. Stosownie do przepisu art. 7 ustawy Prawo upadłościowe: W razie śmierci przedsiębiorcy można ogłosić jego upadłość, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony w terminie roku od dnia jego śmierci. Wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć wierzyciel, a także spadkobierca, oraz małżonek i każde z dzieci lub rodziców zmarłego, chociażby nie dziedziczyli po nim spadku. Śmierć upadłego nie powoduje w stosunku do syndyka wstrzymania prowadzonego postępowania upadłościowego, niemożności jego dalszego działania i dokonywania czynności zmierzających do likwidacji majątku upadłego. Zgodnie z art. 188 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe: W przypadku śmierci upadłego jego spadkobierca ma prawo brać udział w postępowaniu upadłościowym. Jeżeli spadkobierca nie jest znany albo nie wstąpił do postępowania, sędzia-komisarz na wniosek syndyka albo z urzędu ustanowi kuratora, do którego przepis art. 187 stosuje się. W myśl art. 418 ustawy Prawo upadłościowe: Jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości wobec przedsiębiorcy lub osoby, o której mowa w art. 8 lub art. 9, złożono po ich śmierci, postępowanie upadłościowe prowadzone jest według przepisów zawartych w tytule niniejszym. Na podstawie art. 424 ustawy Prawo upadłościowe: W razie ogłoszenia upadłości w sprawach objętych przepisami niniejszego tytułu skutki prawne związane z przyjęciem spadku powstają po zakończeniu postępowania upadłościowego. Stosownie do art. 425 ustawy Prawo upadłościowe: Po zakończeniu albo umorzeniu postępowania upadłościowego wyciąg z zatwierdzonej listy wierzytelności, zawierający oznaczenie wierzytelności oraz sumy na jej poczet otrzymane przez wierzyciela, jest tytułem egzekucyjnym przeciwko spadkobiercy. Z powyższego przepisu wynika, że postępowanie upadłościowe prowadzone jest nadal, jednakże nie można stwierdzić, że w takim przypadku syndyk samodzielnie wykonuje działalność gospodarczą, zamiast zmarłego podatnika. Tym samym zarówno w ww. art. 188 ustawy Prawo upadłościowe, jak i ww. art. 97 ustawy Ordynacja podatkowa, przewidziana została możliwość wstąpienia do postępowania spadkobierców zmarłego podatnika, którego upadłość ogłoszono. Na gruncie przepisów prawa upadłościowego fakt śmierci upadłego nie zmienia sytuacji procesowej syndyka, jednak nie oznacza przejęcia wykonywania działalności gospodarczej przez syndyka. Zakres obowiązków syndyka jest bowiem ściśle określony ww. przepisem art. 173 ustawy Prawo upadłościowe, zgodnie z którym syndyk niezwłocznie obejmuje majątek upadłego, zarządza nim, zabezpiecza go przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub zabraniem go przez osoby postronne oraz przystępuje do jego likwidacji. Prawa niemajątkowe, mogą więc przejść na spadkobierców upadłego, ale nie przechodzą na syndyka. Po śmierci upadłego na syndyku nie ciążą obowiązki podatkowe w zakresie podatku od towarów i usług (upadłego jako podatnika), związane z likwidacją (sprzedażą) majątku. Wynika to z braku uregulowań nakładających taki obowiązek w obecnie obowiązujących przepisach prawnopodatkowych. Jak wynika z art. 2 ust. 1 ustawy z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 237), osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu. Zgodnie z dyspozycją art. 12 ust. 1 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników: NIP nadany podatnikowi nie przechodzi na następcę prawnego, z wyjątkiem: - przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa lub przedsiębiorstwa komunalnego w jednoosobową spółkę gminy; - przekształcenia spółki cywilnej w spółkę handlową lub spółki handlowej w inną spółkę handlową; - przekształcenia stowarzyszenia zwykłego w stowarzyszenie. Art. 12 ust. 2 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników wskazuje, że: W przypadku zgonu lub ustania bytu prawnego podatnika, nadany NIP wygasa, z wyjątkiem przypadków wymienionych w ust. 1 -1b. Śmierć osoby fizycznej powoduje również unieważnienie z dniem zgonu dowodu osobistego zgodnie z art. 50 i art. 51 ustawy z 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 671 ze zm.). Unieważnieniu podlegają również wszelkie dane wynikające z dowodu, w tym także nadany PESEL. Oznacza to, że z chwilą śmierci podatnika ustaje jego byt prawny, likwidacji ulegają NIP i PESEL. Obowiązujące przepisy podatkowe nie wskazują na możliwość dalszego funkcjonowania masy upadłości zarządzanej przez syndyka pod nowym numerem NIP. Syndyk po śmierci upadłego prowadzi czynności zmierzające do likwidacji majątku upadłego, ale - wobec nieuregulowania pozycji syndyka w odniesieniu do rozliczenia podatku od towarów i usług, w sytuacji ustania bytu prawnego podatnika tego podatku - brak jest podstaw prawnych do nałożenia obowiązku odprowadzania podatku VAT z tytułu sprzedaży majątku upadłego. Z chwilą śmierci upadłego, wraz z wygaśnięciem decyzji o nadaniu NIP, przestał istnieć podatnik podatku VAT. Obowiązujące przepisy podatkowe nie dają żadnej możliwości dalszego funkcjonowania masy upadłości zarządzanej przez syndyka pod nowym numerem NIP. Mając na uwadze przytoczone wyżej przepisy, ich analizę oraz okoliczności sprawy przedstawione we wniosku należy stwierdzić, że na Panu jako syndyku, po śmierci upadłego nie będą ciążyły obowiązki podatkowe związane z rozliczeniem podatku od towarów i usług, dotyczące opodatkowania obrotu ze sprzedaży nieruchomości zmarłego przedsiębiorcy, bowiem zarówno ustawa o podatku od towarów i usług, jak i ustawa Ordynacja podatkowa, nakłada takie obowiązki jedynie na podatnika lub też na jego następców prawnych. Podsumowując, obrót ze sprzedaży nieruchomości zmarłego przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą, wobec którego prowadzone jest postępowanie upadłościowe przez Pana nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT. Tym samym Pana stanowisko uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytania oznaczone we wniosku nr 1 i 3 w zakresie podatku od towarów i usług. W zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 2 i 4 dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie. Informacja o zakresie rozstrzygnięcia Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji. Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji. Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej: Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej: 1) z zastosowaniem art. 119a; 2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; 3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści. Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej: Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA): w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS /SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA). Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.