Wnioskodawca, będący czynnym podatnikiem VAT, zwrócił się do organu podatkowego z pytaniem o skutki podatkowe otrzymania odszkodowania z tytułu ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości oraz szkód powstałych na nieruchomości w związku z budową. Organ podatkowy uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe, stwierdzając, że otrzymane odszkodowanie podlega opodatkowaniu VAT oraz że Wnioskodawca ma obowiązek wystawienia faktury VAT. Interpretacja wskazuje, że odszkodowanie ma charakter wynagrodzenia za świadczoną usługę, co obliguje do jego opodatkowania.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbny26 lutego 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania, że otrzymane odszkodowanie z tytułu ograniczenia sposobu korzystania
z nieruchomości oraz szkód powstałych na nieruchomości w związku z budową (...) nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT (podatek od towarów i usług) oraz braku obowiązku wystawienia faktury z tytułu otrzymanej należności. Treść wniosku jest następująca: Opis stanu faktycznego 1. Status VAT Wnioskodawcy Wnioskodawca jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Głównym przedmiotem działalności Spółki jest działalność rolnicza, w tym dzierżawa gruntów rolnych. 2. Realizacja inwestycji pn.: „(...)”, prowadzona w oparciu o ustawę (...). Na mocy decyzji Nr (...) Wojewody (...) z dnia 27 czerwca 2019 r., znak: (...) o ustaleniu lokalizacji inwestycji (...), wydaną w celu realizacji Inwestycji pn. „(...)”, na gruntach rolnych będących własnością Wnioskodawcy została zrealizowana inwestycja dot. budowy ww. (...). Inwestycja była prowadzona w oparciu o ustawę (...). W decyzji lokalizacyjnej, Wojewoda, powołując się na ustawę (...), ograniczył sposób korzystania z nieruchomości będącej własnością Wnioskodawcy poprzez (...). Wykonawcą robót był A. S.A. 3. Decyzja odszkodowawcza W związku z realizacją inwestycji polegającej na budowie (...) Wnioskodawca poniósł szkody, o których mowa w art. 128 ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami w postaci ograniczenia korzystania z nieruchomości i szkód powstałych na nieruchomości. Po zakończeniu inwestycji został sporządzony operat szacunkowy, w którym biegły określił rodzaj i wartość szkód podlegających rekompensacie. Następnie Spółka otrzymała decyzję Wojewody (...), która została wydana na podstawie ustawy (...) oraz art. 124 ust. 4 i art. 128 ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Wojewoda w ww. decyzji orzekł o ustaleniu wysokości odszkodowania na rzecz Spółki z tytułu ograniczenia sposobu korzystania i szkód powstałych na nieruchomości będącej własnością Spółki. Wojewoda wskazał, że w myśl z art. 124 ust. 4 u.g.n., na osobie lub jednostce organizacyjnej występującej o zezwolenie ciąży obowiązek przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego, niezwłocznie po założeniu lub przeprowadzeniu ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1. Jeżeli przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego jest niemożliwe albo powoduje nadmierne trudności lub koszty, stosuje się odpowiednio przepis art. 128 ust 4. Zgodnie z art. 128 ust. 4 u.g.n., odszkodowanie przysługuje również za szkody powstałe wskutek zdarzeń, o których mowa w art. 120 i 124-126. Odszkodowanie powinno odpowiadać wartości poniesionych szkód. Jeżeli wskutek tych zdarzeń zmniejszy się wartość nieruchomości, odszkodowanie powiększa się o kwotę odpowiadającą temu zmniejszeniu. W dalszej kolejności Wojewoda wskazał na § 75 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 5 września 2023 r. w sprawie wyceny nieruchomości (Dz. U. z 2023 r. poz. 1832 ze zm.), zwanej dalej „rozporządzeniem”, zgodnie z którym, przy określaniu wartości poniesionych szkód powstałych wskutek zdarzeń, o których mowa w art. 120 i art. 124-126 ustawy, uwzględnia się w szczególności: 1) stan zagospodarowania nieruchomości na dzień wydania decyzji odpowiednio o wywłaszczeniu, ograniczeniu sposobu korzystania albo zezwoleniu na czasowe zajęcie nieruchomości oraz stan zagospodarowania nieruchomości na dzień zakończenia działań podjętych na podstawie tej decyzji; 2) utratę pożytków w okresie od dnia wydania decyzji do dnia zakończenia działań podjętych na podstawie tej decyzji. Wartość poniesionych szkód określa się po wystąpieniu szkody (§ 75 ust. 2). Przez stan zagospodarowania nieruchomości rozumie się sposób i intensywność wykorzystywania terenu, a także sposób wykorzystywania obiektów budowlanych oraz cechy tych obiektów, w szczególności wymiary, kubaturę, formę architektoniczną i usytuowanie na gruncie (§ 75 ust. 3). Z kolei, zgodnie z § 52 rozporządzenia, przy określaniu zmniejszenia wartości nieruchomości, o którym mowa w art. 128 ust. 4 u.g.n., uwzględnia się: 1) zmianę warunków korzystania z nieruchomości, 2) zmianę przydatności użytkowej nieruchomości, 3) trwałe ograniczenie w sposobie korzystania z nieruchomości, 4) skutki spowodowane obowiązkiem udostępnienia nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją oraz usuwaniem awarii ciągów, przewodów i urządzeń, wymienionych w art. 124 ust. 1 u.g.n. W myśl art. 130 ust. 2 oraz art. 156 ust. 1 u.g.n., ustalenie wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego w formie operatu szacunkowego. Mając na uwadze powyższe, Wojewoda (...) wyłonił rzeczoznawcę majątkowego do określenia wartości: ograniczenia prawa własności oraz szkód na przedmiotowej nieruchomości. Na przedmiotowej działce wystąpiły szkody prawne (powstałe wskutek trwałego ograniczenia sposobu korzystania z ww. nieruchomości), a także szkody fizyczne (tymczasowe powstałe wskutek wykonanych robót budowlanych). Biegły w operacie szacunkowym określił: 1) szkody prawne, tj. powstałe na skutek ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości (...) 2) szkody fizyczne (tymczasowe) w wysokości, w skład których zaliczył: a) szkody rolnicze; b) utrudnienia w korzystaniu z nieruchomości podczas realizacji inwestycji; c) koszt rekultywacji gruntu w pasie montażowym; d) zmniejszone plonowanie w okresie porekultywacyjnym. Biegły wskazał również na wartość podatku rolnego, wartość skutków finansowych, związaną z wytrąceniem nieruchomości z dopłat do produkcji rolnej w związku z budową (...) w latach 2021-2022. Uwzględniając powyższe, biegły wskazał na łączną wartość szkód oraz zmniejszenie wartości nieruchomości, o których mowa w art. 128 ust. 4 u.g.n. 4. Wypłata odszkodowania Na rzecz Wnioskodawcy zostało wypłacone odszkodowanie przez A. S.A. Wnioskodawca, z ostrożności, po otrzymaniu płatności udokumentował to fakturą VAT. Jednocześnie Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy jest to prawidłowy sposób postępowania. Pytania 1. Czy otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie z tytułu ograniczenia sposobu korzystania i szkód powstałych na nieruchomości stanowiącej własność Wnioskodawcy w związku z budową (...) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług? 2. Czy Wnioskodawca ma obowiązek wystawienia faktury VAT? Państwa stanowisko w sprawie Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1 Kwota wypłacona Wnioskodawcy z tytułu ograniczenia korzystania z nieruchomości i powstałych szkód stanowi odszkodowanie, które nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Świadczenie to nie jest bowiem wynagrodzeniem z tytułu wykonania przez Wnioskodawcę odpłatnej usługi, o której mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o VAT w związku z art. 5 ust. 1 tej ustawy. Uzasadnienie Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1 Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: 1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej; 2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji; 3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa. Zdaniem Wnioskodawcy, żadna z czynności wymienionych w powyższych przepisach nie odpowiada okoliczności faktycznej wskazanej we wniosku. Z treści ww. przepisów wynika, że przez świadczenie usług należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Dodatkowo, świadczenie usług co do zasady podlega opodatkowaniu VAT wówczas, gdy jest wykonywane odpłatnie. W pierwszej kolejności należy wskazać, że w sprawie będącej przedmiotem wniosku, nie zachodzi sytuacja wskazana w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Nie dochodzi bowiem do świadczenia usługi rozumianej jako zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Do świadczenia usług konieczne jest występowanie stosunku zobowiązaniowego, na podstawie którego jedna ze stron zobligowana jest spełnić umówione świadczenia, druga zaś zobowiązana jest za to świadczenie zapłacić wynagrodzenie. Otrzymane wynagrodzenie powinno być rezultatem wykonania świadczenia. Taka sytuacja nie miała jednak miejsca w przypadku Wnioskodawcy. Po pierwsze, nie wystąpił stosunek zobowiązaniowy. Po drugie, otrzymane odszkodowanie nie stanowiło wynagrodzenia za usługę. Inwestycja w zakresie budowy (...) na terenie województwa (...) była od momentu planowania do jej zakończenia prowadzona w oparciu o ustawę (...). (...) Ustawa ta nadaje szereg uprawnień władczych co do lokalizacji inwestycji, prowadzenia inwestycji, zajęcia terenów pod inwestycję, w tym prawa wejścia na tereny stanowiące własność podmiotów prywatnych, ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości czy wywłaszczenia. (...) Dodatkowo, właściciel gruntu nie ma żadnego wpływu na to, w jaki sposób jego grunt zostanie potraktowany do celów realizacji inwestycji. Nie ma również żadnych możliwości skutecznej obrony przed działaniami organów wynikającymi z ustawy (...). Decyzje organów są bowiem natychmiast wykonalne, a odmowa wydania nieruchomości przez właściciela stanowi podstawę do wszczęcia przez właściwy organ (m.in. Wojewodę) egzekucji administracyjnej wydania nieruchomości. Oznacza to, że zarówno przepisy ustawy (...), jak również cała procedura związana z zajęciem nieruchomości pod inwestycję wskazuje na fakt, iż odbywa się to arbitralnie, na podstawie jednostronnych aktów władczych administracji państwowej, gdzie właściciel nieruchomości nie ma żadnego wpływu na cały proces, a każdy sprzeciw właściciela polegający np. na odmowie wydania nieruchomości, będzie egzekwowany w drodze egzekucji administracyjnej. Można więc stwierdzić, że cały proces realizacji inwestycji odbywał się bez zgody Wnioskodawcy. Mógł on się jedynie biernie poddać wszelkim czynnościom będącym następstwem nie stosunku zobowiązaniowego a jednostronnych aktów administracyjnych. A zatem to bierne zachowanie Wnioskodawcy nie wypełnia dyspozycji art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT i nie może zostać uznane za usługę. A zatem, jeżeli świadczenie usług nie ma charakteru dobrowolnego, to w dalszej kolejności należy przejść do analizy art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa. W art. 8 ust. 1 ustawy o VAT nie zostały wymienione odszkodowania, stąd - co do zasady - nie stanowią one świadczenia usług w rozumieniu tego przepisu i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W ślad za wyrokiem NSA z 7 sierpnia 2024 r., sygn. akt I FSK 1612/20 należy wskazać, że istotą odszkodowania, które służy wyrównaniu uszczerbku w majątku w związku z np. działaniem kontrahenta jest brak możliwości zidentyfikowania wzajemnego świadczenia ze strony podatnika. O tym czy otrzymana kwota stanowi rzeczywiście odszkodowanie nie przesądza taki sposób określenia świadczenia przez strony, lecz konieczna jest ocena całokształtu okoliczności, które stały się podstawą do otrzymania przedmiotowego świadczenia wspierana treścią stosunku prawnego pomiędzy stronami. W sprawie będącej przedmiotem wniosku wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie jest ustawowo gwarantowanym odszkodowaniem za szkody powstałe w związku z realizacją inwestycji w zakresie budowy (...). Źródłem tego świadczenia jest art. 128 ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. W myśl art. 130 ust. 1 u.g.n. oraz 156 ust. 1 u.g.n., ustalenie wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego w formie operatu szacunkowego. Natomiast szczegółowe uregulowania dotyczące wyceny nieruchomości zawierają przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 159 u.g.n. - t. j. rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 5 września 2023r. w sprawie wyceny nieruchomości. W sprawie będącej przedmiotem wniosku, stwierdzenie rodzaju uszczerbków w ramach ustalenia szkody oraz ustalenie jej wysokości nastąpiło na podstawie opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego, w której została określona wysokość odszkodowania z tytułu ograniczenia korzystania z nieruchomości i szkód powstałych w okresie budowy (...). Wnioskodawca otrzymał decyzję Wojewody ustalającą odszkodowanie z tytułu ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości i szkód powstałych na nieruchomości wskutek realizacji inwestycji polegającej na budowie (...). Decyzja wydana została na podstawie ustawy (...), ustawy o gospodarce nieruchomościami a wysokość odszkodowania ustalono na podstawie opinii rzeczoznawcy majątkowego. Odszkodowanie zostało przyznane za szkody prawne (powstałe wskutek trwałego ograniczenia sposobu korzystania z ww. nieruchomości), a także szkody fizyczne (tymczasowe, powstałe wskutek wykonanych robót budowlanych). Biegły w operacie szacunkowym określił łączną wartość szkód, w tym: 1) szkody prawne, tj. powstałe na skutek ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości (...). 2) szkody fizyczne (tymczasowe) w wysokości, w skład których zaliczył: a) szkody rolnicze; b) utrudnienia w korzystaniu z nieruchomości podczas realizacji inwestycji; c) koszt rekultywacji gruntu w pasie montażowym; d) zmniejszone plonowanie w okresie porekultywacyjnym. Biegły wskazał również na wartość podatku rolnego, wartość skutków finansowych, związaną z wytrąceniem nieruchomości z dopłat do produkcji rolnej w związku z budową (...) w latach 2021-2022. W związku z tym, nie powinno budzić wątpliwości, że wypłacona Wnioskodawcy kwota miała rekompensować doznane uszczerbki majątkowe, a zatem pełniła funkcję kompensacyjną, charakterystyczną dla świadczenia odszkodowawczego. Zatem skoro otrzymana kwota wypłacona Wnioskodawcy z tytułu ograniczenia korzystania z nieruchomości i powstałych szkód stanowi odszkodowanie, to nie podlega ono opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Świadczenie to nie jest bowiem wynagrodzeniem z tytułu wykonania przez Wnioskodawcę odpłatnej usługi, o której mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o VAT w związku z art. 5 ust. 1 tej ustawy. Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2 Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku otrzymania odszkodowania nie ma on obowiązku udokumentowanie tego fakturą VAT. Uzasadnienie Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2 Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Z uwagi na fakt, że w sprawie będącej przedmiotem wniosku nie dochodzi w ogóle do odpłatnego świadczenia usług a otrzymane odszkodowanie nie stanowi wynagrodzenia za usługę, Wnioskodawca nie ma obowiązku wystawienia faktury VAT.
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”: Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (...) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy: Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W świetle art. 8 ust. 1 ustawy: Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: 1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej; 2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji; 3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa. Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej. Z treści art. 8 ust. 1 ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu. Słownik języka polskiego definiuje czasownik „świadczyć” jako „wykonywać coś na czyjąś rzecz”, „świadczenie” zaś to obowiązek wykonywania, przekazania czegoś. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Z pojęcia usługi będzie natomiast wyłączone takie świadczenie, którego treścią jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stanowi ono bowiem dostawę towarów. Przy ocenie charakteru świadczenia, jako usługi, należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów. Jeśli tylko mamy do czynienia ze świadczeniem, to na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług stanowi ono albo usługę, albo dostawę towarów. Ponadto, z treści powołanego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek
prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). W konsekwencji, usługa podlega opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług w rozumieniu art. 5 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Analizując bowiem powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy: Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Art. 15 ust. 2 ustawy stanowi, że: Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Z opisu sprawy wynika, że są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Na mocy decyzji Wojewody o ustaleniu lokalizacji inwestycji (...), wydaną w celu realizacji Inwestycji pn. „(...)”, na gruntach rolnych będących Państwa własnością została zrealizowana inwestycja dotycząca budowy ww. (...). W związku z realizacją inwestycji polegającej na budowie (...) ponieśli Państwo szkody, o których mowa w art. 128 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami, w postaci ograniczenia korzystania z nieruchomości i szkód powstałych na nieruchomości. Po zakończeniu inwestycji został sporządzony operat szacunkowy, w którym biegły określił rodzaj i wartość szkód podlegających rekompensacie. Następnie otrzymali Państwo decyzję Wojewody, wydaną na podstawie ustawy (...) i art. 128 ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. W ww. decyzji Wojewoda orzekł o ustaleniu wysokości odszkodowania na rzecz Państwa za szkody powstałe w skutek ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości i szkód powstałych na nieruchomości będącej własnością Spółki. Odszkodowanie zostało wypłacone na rzecz Państwa Spółki przez A. S.A. Państwa wątpliwości dotyczą w pierwszej kolejności ustalenia, czy odszkodowanie z tytułu ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości i szkód powstałych na nieruchomości stanowiącej Państwa własność w związku z „(...)” podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wyjaśnić należy, że przepisy podatkowe nie zawierają definicji odszkodowania. W tym zakresie należy posiłkować się przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.). Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Kodeks cywilny rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 kodeksu cywilnego) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 kodeksu cywilnego). Zgodnie z treścią art. 471 kodeksu cywilnego: Dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W świetle wyżej przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, przy czym musi zaistnieć adekwatny związek przyczynowy pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania. Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji. Zatem jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z czynnością mającą charakter świadczenia, wówczas kwota wypłaconych odszkodowań nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, i jako taka nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Zatem ustalanie statusu wypłacanej rekompensaty, jako podlegającej bądź niepodlegającej opodatkowaniu VAT należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Przenosząc powołane przepisy na grunt niniejszej sprawy uznać należy, że należność nazywana przez Państwa odszkodowaniem, wypłacona z tytułu ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości i szkód powstałych na nieruchomości w związku z „(...)”, nie posiada cech odszkodowania za poniesioną szkodę, lecz pełni funkcję wynagrodzenia za usługę, świadczoną zgodnie z nakazem organu władzy publicznej, co wpisuje się w normę art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy, czyniąc tego rodzaju usługę faktycznie odpłatną. Otrzymane od przedsiębiorstwa (...) odszkodowanie stanowi w rzeczywistości wynagrodzenie za świadczoną przez Państwa usługę, dającą wypłacającemu je wyraźne i bezpośrednie korzyści w postaci możliwości korzystania z nieruchomości. Niezależnie od użytej nazwy otrzymane odszkodowanie jest w rzeczywistości wynagrodzeniem za świadczoną usługę. Zatem wykonując usługi z nakazu organu władzy publicznej - Wojewody - tj. pozwalając przedsiębiorstwu (...) na korzystanie z gruntu (tolerując taką sytuację), jako podatnik zdefiniowany w art. 15 ust. 1 ustawy w ramach działalności, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy, świadczą Państwo usługi, które ze względu na ich odpłatny charakter podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako odpłatne świadczenie usług w myśl art. 5 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy. Podsumowując stwierdzam, że otrzymana przez Państwa należność tytułem „odszkodowania” za ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości oraz szkód powstałych na nieruchomości stanowiącej Państwa własność w związku z „(...)” podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Stanowisko w zakresie pytania nr 1 uznaję więc za nieprawidłowe. Państwa wątpliwości dotyczą również obowiązku wystawienia faktury z tytułu otrzymanych należności za ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości oraz szkód powstałych na nieruchomości stanowiącej Państwa własność w związku z „(...)”. Zasady dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu regulują przepisy art. 106a-106q ustawy. Na podstawie art. 106b ust. 1 ustawy: Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą: 1. sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem; 2. wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a; 3. wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1; 4. otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy: a) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, b) czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4, c) dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b. Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy: Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. Jak stanowi art. 2 pkt 31 ustawy: Ilekroć w przepisach ustawy jest mowa o fakturze - rozumie się przez to dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie. Zgodnie z art. 106i ust. 1 ustawy: Fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, z zastrzeżeniem ust. 2-9. W myśl art. 106i ust. 2 ustawy: Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy. Z uwagi na fakt, że jak wyżej wskazałem, w przedmiotowej sprawie otrzymana należność za ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości oraz szkód powstałych na nieruchomości stanowiącej Państwa własność w związku z „(...)” nie spełnia funkcji odszkodowawczej, lecz stanowi wynagrodzenie za konkretne świadczenie, które mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy jako odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, są Państwo zobowiązani do wystawienia faktury dokumentującej świadczoną usługę. W związku z powyższym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 również uznaję za nieprawidłowe. Odnosząc się do powołanego przez Państwa orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 sierpnia 2024 r. sygn. akt I FSK 1612/20 należy wskazać, że dotyczy on konkretnej sprawy podatnika osądzonej w określonym stanie faktycznym i w tej sprawach rozstrzygnięcie w nim zawarte jest wiążące. Natomiast organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią materialnego prawa podatkowego.
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia. Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność. Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji. Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej: Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej: 1) z zastosowaniem art. 119a; 2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; 3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści. Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej: Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA): w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS /SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA). Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili