Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
24 stycznia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który
dotyczy niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT (podatek od towarów i usług) na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy
zbycia majątku Spółki. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 27
marca 2025 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca jest spółką jawną („Wnioskodawca”, „Spółka”). Wnioskodawca jest
zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu ustawy
z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”), posiada siedzibę w
Polsce. Rok obrotowy Spółki pokrywa się z rokiem kalendarzowym.
Wspólnikami Spółki są dwie osoby fizyczne (dalej łącznie: Wspólnicy, oddzielnie: Wspólnik).
W związku z rozwojem działalności, a tym samym planowaną reorganizacją podmiotów
powiązanych z Wnioskodawcą wpisaną w realizację planu sukcesji międzypokoleniowej,
której jednym z elementów jest m.in. uproszczenie całej struktury korporacyjnej,
Wspólnicy planują rozwiązanie Spółki bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego.
Rozwiązanie Spółki nastąpi na podstawie art. 58 § 1 pkt 2 w zw. z art. 67 § 1 Kodeksu
spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 18 z późn. zm.), w rezultacie
rozwiązanie Spółki nastąpi bez przeprowadzania jej likwidacji.
Wspólnicy w wyniku rozwiązania Spółki dokonają takiego podziału, że Wspólnik
większościowy przejmie zespół składników materialnych i niematerialnych Spółki (dalej:
Przedsiębiorstwo lub ZCP), w tym w szczególności:
1) prawa i obowiązki wynikające z umów o pracę lub umów cywilnoprawnych;
2) zobowiązania wynikające z funkcjonowania ZCP;
3) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem ZCP;
4) tajemnice ZCP;
5) nieruchomości położone w Polsce (grunty, budynki, budowle);
6) ruchomości, tj. środki trwałe i wyposażenie obejmujące wyposażenie biura, sprzęty
elektroniczne (komputery, telefony, sprzęty, zestawy mebli, itp.);
7) prawa i obowiązki wynikające z umów najmu nieruchomości;
8) prawa i obowiązki wynikające z umów o pracę i umów cywilnoprawnych.
Wspólnik większościowy, który otrzyma ZCP na moment jego otrzymania będzie czynnym
podatnikiem VAT, a rozliczenie ze Wspólnikiem mniejszościowym nastąpi w formie
pieniężnej.
Zbycie ZCP na rzecz Wspólnika większościowego zostanie przeprowadzone zgodnie z
następującą procedurą:
1. Wspólnicy podejmą jednomyślną uchwałę przewidującą zakończenie działalności
Spółki w trybie innym niż likwidacja. Uchwała ta będzie zawierała zobowiązanie do
zbycia ZCP na rzecz Wspólnika większościowego oraz do przekazania części środków
pieniężnych Wspólnikowi mniejszościowemu.
2. W wykonaniu uchwały, o której mowa w pkt 1, zostanie zawarta umowa zbycia ZCP na
rzecz Wspólnika większościowego. Umowa ta będzie stanowiła bezpośrednią realizację
postanowień wynikających z podjętej uchwały.
3. Po dokonaniu zbycia ZCP w wykonaniu uchwały, zostanie złożony wniosek o
wykreślenie z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS (Krajowy Rejestr Sądowy)). W wyniku
uprawomocnienia się postanowienia o wykreśleniu, Spółka utraci swój byt prawny.
Co istotne, umowa zbycia będzie realizowana w oparciu o uchwałę o innym niż likwidacja
trybie zakończenia działalności, zatem w zamian za zbycie Spółka nie otrzyma
wynagrodzenia.
Zatem, do przeniesienia ZCP dojdzie przed ustaniem bytu prawnego Wnioskodawcy.
W momencie wykreślenia Wnioskodawcy z rejestru przedsiębiorców, Wnioskodawca nie
będzie posiadać majątku.
Następnie, Wspólnik większościowy w związku z zaplanowanym procesem sukcesyjnym w
celu zintegrowania posiadanego przez siebie majątku i zarządzania nim w taki sposób, aby
dostarczyć środków utrzymania kolejnym pokoleniom, zamierza wnieść otrzymany ZCP w
całości do fundacji rodzinnej, której jest fundatorem.
Darowizna ZCP do fundacji rodzinnej nastąpi, albo zaraz po otrzymaniu tego majątku,
albo w niedługim czasie. W rezultacie nieruchomość, która jest wynajmowana w ramach
ZCP do podmiotu niepowiązanego, będzie przez krótki czas wynajmowana przez
Wspólnika większościowego, albo tylko przez fundacje rodzinną (jeżeli darowizna ZCP na
rzecz fundacji rodzinnej nastąpi bez żadnej zwłoki), która również będzie czynnym
podatnikiem VAT. Obecnie, wynajem nieruchomości przez Wnioskodawcę stanowi
czynność opodatkowaną VAT. W sytuacji przejścia ZCP na Wspólnika większościowego lub
fundacje rodzinną wynajem również będzie stanowić czynność opodatkowaną VAT
(zarówno Wspólnik większościowy, jak i fundacja rodzinna, będą czynnymi podatnikami
VAT).
Pomimo tego, że Wnioskodawca nie ma takiego obowiązku, to jest w stanie przygotować
oddzielny bilans i rachunek wyników dotyczący działalności ZCP. Nabywca ZCP, po jego
nabyciu, będzie miał faktyczną oraz prawną możliwość nieprzerwanego kontynuowania
działalności związanej z usługami świadczonymi przez Wnioskodawcę w oparciu o majątek
i zasoby ludzkie nabyte w ramach ZCP.
W uzupełnieniu wniosku udzielili Państwo odpowiedzi na pytania:
Pytanie: Czy przedmiotem transakcji będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551
ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r., poz. 1061 ze
zm.), tj. przedsiębiorstwo jako zorganizowany zespół składników niematerialnych i
materialnych, przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej
obejmujące w szczególności:
• oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części
(nazwa przedsiębiorstwa);
• własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i
wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
• prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz
prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych
stosunków prawnych;
• wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
• koncesje, licencje i zezwolenia;
• patenty i inne prawa własności przemysłowej;
• majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
• tajemnice przedsiębiorstwa;
• księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej?
Odpowiedź: Wnioskodawca pragnie uprzejmie wskazać, że nie przesądza, czy
zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych będzie stanowił
przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego.
Gdyby Wnioskodawca jednoznacznie potwierdził, że przedmiotem przekazania
będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu Kodeksu cywilnego, Dyrektor KIS nie
miałby możliwości dokonania własnej oceny przedstawionego stanu faktycznego
lub zdarzenia przyszłego – co byłoby sprzeczne z istotą instytucji interpretacji
indywidualnej.
Celem złożenia wniosku jest właśnie uzyskanie stanowiska organu, czy – w świetle
przedstawionego opisu zespołu składników majątkowych oraz kontekstu
planowanej czynności – zespół ten może zostać uznany za przedsiębiorstwo lub
zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, a
tym samym czy zastosowanie znajdzie art. 6 pkt 1 tej ustawy.
Wnioskodawca szczegółowo przedstawił zarówno sposób przeprowadzenia
planowanej czynności, jak i strukturę przekazywanego majątku, pozostawiając
ocenę kwalifikacji prawnopodatkowej (w szczególności w zakresie ustawy o VAT)
organowi interpretacyjnemu.
Wspólnicy w wyniku rozwiązania Spółki dokonają takiego podziału, że Wspólnik
większościowy przejmie zespół składników materialnych i niematerialnych Spółki
(dalej: Przedsiębiorstwo lub ZCP), w tym w szczególności:
1) prawa i obowiązki wynikające z umów o pracę lub umów cywilnoprawnych;
2) zobowiązania wynikające z funkcjonowania ZCP;
3) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem ZCP;
4) tajemnice ZCP;
5) nieruchomości położone w Polsce (grunty, budynki, budowle);
6) ruchomości, tj. środki trwałe i wyposażenie obejmujące wyposażenie biura,
sprzęty elektroniczne (komputery, telefony, sprzęty, zestawy mebli, itp.);
7) prawa i obowiązki wynikające z umów najmu nieruchomości;
8) prawa i obowiązki wynikające z umów o pracę i umów cywilnoprawnych.
Po dokonaniu zbycia ZCP w wykonaniu uchwały, zostanie złożony wniosek o
wykreślenie z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). W
wyniku uprawomocnienia się postanowienia o wykreśleniu, Spółka utraci swój byt
prawny.
Pytanie: Czy przedmiot sprzedaży w ramach planowanej transakcji będzie stanowił
organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół
składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych
do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić
niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania? (...)
Odpowiedź:
Ad a) Wyodrębnienie organizacyjne:
W strukturze Spółki nie zostanie sporządzony żaden odrębny akt (np. statut,
regulamin czy inny dokument o podobnym charakterze), który formalnie
wyodrębniałby zespół składników majątkowych. Wynika to z faktu, że cały ten
zespół składników będzie wykorzystywany do prowadzenia całości działalności
Spółki i będzie do tego wystarczający. W związku z tym, tworzenie odrębnej
dokumentacji organizacyjnej nie znajduje uzasadnienia praktycznego – nie ma
potrzeby formalnego wyodrębniania zespołu składników w ramach wewnętrznej
struktury organizacyjnej Spółki.
Ad b) Wyodrębnienie finansowe:
Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego: „Pomimo tego, że Spółka nie ma
takiego obowiązku, to jest w stanie przygotować oddzielny bilans i rachunek
wyników dotyczący działalności ZCP. Nabywca ZCP (..., a następnie fundacja
rodzinna), po jego nabyciu, będzie miał faktyczną oraz prawną możliwość
nieprzerwanego kontynuowania działalności związanej z usługami świadczonymi
przez Spółkę w oparciu o majątek i zasoby ludzkie nabyte w ramach ZCP.”
Spółka jawna nie jest zobowiązana do prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych,
a opodatkowaniu podlegają wspólnicy, a nie sama Spółka. Niemniej jednak, na
podstawie prowadzonej ewidencji możliwe jest wyodrębnienie przychodów,
kosztów, należności i zobowiązań w ramach całej działalności Spółki, a w razie
potrzeby możliwe byłoby przygotowanie odrębnych zestawień finansowych dla tej
części działalności.
Ad c) Wyodrębnienie funkcjonalne:
Tak – przekazywany zespół składników będzie funkcjonalnie samodzielny i zdolny
do realizacji zadań gospodarczych. Przemawia za tym fakt, że Spółka będzie
prowadzić działalność gospodarczą w oparciu o ten właśnie zespół składników
majątkowych – a zatem będzie posiadać on pełną zdolność operacyjną do
samodzielnego świadczenia usług.
Pytanie: Czy przedmiot sprzedaży będzie stanowił zespół składników materialnych i
niematerialnych niezbędny i wystarczający do samodzielnego wykonywania zadań
(kontynuacji przez Nabywcę działalności prowadzonej w dotychczasowym zakresie
przez Zbywcę), a prowadzenie działalności przez Nabywcę nie będzie wymagało
angażowania innych składników majątku bądź podejmowania dodatkowych
działań faktycznych lub prawnych przez Kupującego? Jeżeli Kupujący będzie
zobowiązany do dokonania jakichkolwiek czynności, to należy je wskazać?
Odpowiedź: Wnioskodawca uprzejmie przywołuje wskazany opis zdarzenia przyszłego,
zaznaczając, że nie dojdzie tutaj do żadnej sprzedaży:
Zbycie ZCP na rzecz Wspólnika większościowego zostanie przeprowadzone
zgodnie z następującą procedurą:
1 Wspólnicy podejmą jednomyślną uchwałę przewidującą zakończenie działalności
Spółki w trybie innym niż likwidacja. Uchwała ta będzie zawierała zobowiązanie do
zbycia ZCP na rzecz Wspólnika większościowego oraz do przekazania części
środków pieniężnych Wspólnikowi mniejszościowemu.
2 W wykonaniu uchwały, o której mowa w pkt 1, zostanie zawarta umowa zbycia
ZCP na rzecz Wspólnika większościowego. Umowa ta będzie stanowiła
bezpośrednią realizację postanowień wynikających z podjętej uchwały.
3 Po dokonaniu zbycia ZCP w wykonaniu uchwały, zostanie złożony wniosek o
wykreślenie z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). W
wyniku uprawomocnienia się postanowienia o wykreśleniu, Spółka utraci swój byt
prawny.
Co istotne, umowa zbycia będzie realizowana w oparciu o uchwałę o innym niż
likwidacja trybie zakończenia działalności, zatem w zamian za zbycie Spółka nie
otrzyma wynagrodzenia.
Zatem, do przeniesienia ZCP dojdzie przed ustaniem bytu prawnego
Wnioskodawcy.
W momencie wykreślenia Wnioskodawcy z rejestru przedsiębiorców,
Wnioskodawca nie będzie posiadać majątku.
Następnie, Wspólnik większościowy w związku z zaplanowanym procesem
sukcesyjnym w celu zintegrowania posiadanego przez siebie majątku i zarządzania
nim w taki sposób, aby dostarczyć środków utrzymania kolejnym pokoleniom,
zamierza wnieść otrzymany ZCP w całości do fundacji rodzinnej, której jest
fundatorem.
Pytanie: Czy w oparciu wyłącznie o przedmiot transakcji będzie możliwe samodzielne
prowadzenie działalności gospodarczej?
Odpowiedź: Tak.
Pytanie: Czy w posiadaniu Spółki pozostaną jakiekolwiek składniki majątkowe
wykorzystywane dotychczas w prowadzonej działalności gospodarczej, po zbyciu
zespołu składników materialnych i niematerialnych, o których mowa we wniosku?
Jeśli tak, to należy wskazać:
a) czy będą one funkcjonalnie związane z przedmiotem zbycia?
b) jakie będą przyczyny nieprzekazania ww. składników?
Odpowiedź: Nie pozostaną.
Pytanie
Czy w okolicznościach przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego rozwiązanie Spółki,
a w konsekwencji podział majątku poprzez zbycie przez Spółkę ZCP stanowić będzie zbycie
przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, a tym samym nie będzie
podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT?
W uzupełnieniu wniosku wyjaśnili Państwo, że w opisie zdarzenia przyszłego posługuje się
określeniem „ZCP” wyłącznie jako skrótem redakcyjnym, odnoszącym się do
zorganizowanego zespołu składników materialnych i niematerialnych prowadzonego
przez Spółkę.
W szczególności, jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego:
„Wspólnicy w wyniku rozwiązania Spółki dokonają takiego podziału, że Wspólnik
większościowy przejmie zespół składników materialnych i niematerialnych Spółki (dalej:
Przedsiębiorstwo lub ZCP), w tym w szczególności: (...)”.
Wnioskodawca zaznacza, że nie posługuje się definicją „zorganizowanej części
przedsiębiorstwa” w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o VAT ani definicją przedsiębiorstwa
w rozumieniu art. 6 tej ustawy. Gdyby bowiem celem było jednoznaczne zakwalifikowanie
przenoszonego zespołu składników jako ZCP lub przedsiębiorstwa w rozumieniu ww.
przepisów (w ramach opisu zdarzenia przyszłego), to złożenie wniosku o interpretację
indywidualną byłoby niecelowe.
Zatem określenie „ZCP” zostało użyte jedynie redakcyjnie, jako skrót odnoszący się do
opisanego zespołu składników majątkowych i niemajątkowych. W ocenie Wnioskodawcy
definicja ta została sformułowana w sposób wystarczająco precyzyjny w opisie zdarzenia
przyszłego, jednak jeżeli budzi ona wątpliwości, niniejszym Wnioskodawca uprzejmie prosi
o przyjęcie powyższego doprecyzowania.
Wnioskodawca ma nadzieję, że udzielone odpowiedzi są wystarczające do stwierdzenia, iż
nie ma potrzeby przeformułowywania pytania.
Jeżeli jednak – pomimo przedstawionych wyjaśnień – Organ uzna, że pytanie nadal
pozostaje niejednoznaczne, uprzejmie proszę o informację w tym zakresie. W takim
przypadku pytanie zostanie odpowiednio zmodyfikowane.
Państwa stanowisko w sprawie
W okolicznościach przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego zbycie przez Spółkę ZCP
stanowić będzie zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, a tym
samym nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług
podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Jednocześnie na mocy art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, przepisów ustawy nie stosuje się do
transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Powyższe przepisy stanowią implementację do polskiego prawa art. 19 zdanie pierwsze
Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. (dalej: „Dyrektywa VAT”), w myśl
którego w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki
całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie
miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana
jako następca prawny przekazującego.
Zgodnie z art. 551 Kodeksu cywilnego:
Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i
materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w
szczególności:
· oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa
przedsiębiorstwa);
· własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i
wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
· prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz
prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych
stosunków prawnych;
· wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
· koncesje, licencje i zezwolenia;
· patenty i inne prawa własności przemysłowej;
· majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
· tajemnice przedsiębiorstwa;
· księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Ustawodawca w ww. przepisie wskazał, jakiego rodzaju elementy wchodzą w skład
kompleksu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji
określonych zadań gospodarczych, czyli przedsiębiorstwa, które może być przedmiotem
czynności prawnej. Nie wszystkie jednak elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa są
na tyle istotne, by bez ich zbycia nie można było mówić o zbyciu przedsiębiorstwa.
Mając na uwadze powyższe, żeby zespół składników mógł zostać uznany za
przedsiębiorstwo, musi on funkcjonować na trzech płaszczyznach: organizacyjnej,
finansowej i funkcjonalnej.
W judykaturze podkreśla się, że warunkiem uznania zespołu składników za
przedsiębiorstwo, jest zdolność majątku lub jego części do prowadzenia niezależnej
działalności gospodarczej.
Istotny jest także zamiar nabywcy do kontynuowania działalności z wykorzystaniem
nabytych składników majątkowych.
W rezultacie, analiza definicji legalnej, pozwala wskazać pewne kryteria, których łączne
spełnienie pozwala uznać dany zespół składników za przedsiębiorstwo:
(i) musi istnieć zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań,
(ii) zespół ten powinien być spójny organizacyjnie, finansowo i funkcjonalnie,
(iii) zespół składników realizuje wskazane zadania.
1.1. Funkcjonalność zespołu majątkowego
Funkcjonalność zespołu majątkowego oznacza przeznaczenie do realizacji określonych
zadań gospodarczych, tj. musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość, tj. obejmować
elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych (por.
Dyrektor KIS z 24 sierpnia 2023 r., sygn. 0112-KDIL1-1.4012.294.2023.2.EB).
Konsekwentnie, sprowadza się to do ustalenia, czy wyodrębniona organizacyjnie całość
jest w stanie przejąć zadania oraz samodzielnie funkcjonować na rynku.
Jak zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca zbędzie całe
przedsiębiorstwo za pomocą którego prowadzi działalność gospodarczą w ramach spółki
jawnej.
W związku z tym ZCP (przedsiębiorstwo) będzie posiadać wszelkie niezbędne elementy do
tego, aby realizować swój cel, tym samym zostanie wyposażony we wszelkie składniki
niezbędne dla dalszego, samodzielnego funkcjonowania.
Mając na uwadze powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, ZCP spełni przesłankę
funkcjonalności na potrzeby definicji wynikającej z ustawy VAT.
1.2. Zorganizowanie zespołu majątkowego
Składniki tworzące „przedsiębiorstwo” powinny posiadać cechę zorganizowania. Cecha ta
powinna występować w „istniejącym przedsiębiorstwie”, a więc w ramach prowadzonej
działalności i dotyczyć określonego zespołu składników tworzących część tego
przedsiębiorstwa (por. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 16 sierpnia 2023 r.,
sygn. 0112-KDIL3.4012.360.2023.2.MBN).
Zorganizowanie zespołu majątkowego dotyczące osób przypisanych do ZCP przejawia się
m.in. tym, że zakres ich obowiązków obejmują zadania w całości związane tylko i wyłącznie
z działalnością ZCP. Ponadto, po zbyciu ZCP, zostanie zakończenie prowadzenia
działalności gospodarczej przez spółkę.
W związku z powyższym, w ocenie Wnioskodawcy, ZCP spełnia również przesłankę
zorganizowania zespołu majątkowego.
1.3. Zorganizowanie finansowe
Zorganizowanie finansowe należy rozumieć jako pewną sytuację, w której przez
odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie
przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do przedsiębiorstwa, tj. okoliczności,
które przez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych umożliwiają
przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do
przedsiębiorstwa.
Stosownie do definicji powoływanej przez organy podatkowe, przez wyodrębnienie
finansowe należy rozumieć sytuację, w której: „Wyodrębnienie finansowe nie oznacza
samodzielności finansowej, ale sytuację, w której poprzez odpowiednią ewidencję zdarzeń
gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i
zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa” (por. Dyrektor KIS z 25.08.202 3
r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.406.2023.2.DK).
Jak wskazane zostało w opisie zdarzenia przyszłego, mimo braku obowiązku sporządzania
bilansów i rachunków wyników, będzie możliwe sporządzenie bilansu i rachunku wyników
związanych z działalnością ZCP.
Mając na uwadze powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, ZCP będzie spełniać przesłankę
zorganizowania finansowego na potrzeby definicji wynikającej z ustawy.
1.4. Możliwość samodzielnego prowadzenia oraz kontynuowania działalności
W ślad za orzecznictwem TSUE, sądów administracyjnych oraz organów podatkowych,
warunek dotyczący możliwości samodzielnego prowadzenia działalności jest istotny z
perspektywy uznania zespołu składników za przedsiębiorstwo.
Zgodnie z poglądem wyrażonym przez DKIS w interpretacji indywidualnej „(...) określony
zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako zorganizowana część
przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej,
ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego
funkcjonowania w obrocie gospodarczym” (por. Dyrektor KIS z 21 sierpnia 2023 r., sygn.
0114-KDIP1-1.4012.336.2023.2.AKA).
Mając na uwadze powyższe, całe przedsiębiorstwo Wnioskodawcy posiada pełną zdolność
do dalszego samodzielnego i odrębnego funkcjonowania jako niezależne
przedsiębiorstwo, więc niniejszy warunek należy uznać także za spełniony.
W uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo, że w związku z brakiem przeformułowania
pytania, stanowisko pozostaje niezmienione.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j.
Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa
towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się
przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).
Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w przepisach ustawy jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz
ich części, a także wszelkie postacie energii.
Jednocześnie na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:
Przepisów ustawy, nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub
zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Zatem, w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub
zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o
podatku od towarów i usług.
Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy
towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w
ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel,
np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu
niepieniężnego, czyli aportu.
Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być
interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a
zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do
rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu
cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”,
1zatem dla potrzeb przepisów podatkowych należy stosować definicję zawartą w art. 55
ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), zwanej
dalej Kodeksem cywilnym.
1W myśl art. 55 Kodeksu cywilnego:
Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i
materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje
ono w szczególności:
1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części
(nazwa przedsiębiorstwa);
2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i
wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz
prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych
stosunków prawnych;
4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5) koncesje, licencje i zezwolenia;
6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8) tajemnice przedsiębiorstwa;
9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Sformułowanie zawarte w zacytowanym art. 55¹ Kodeksu cywilnego „obejmuje ono w
szczególności”, pozwala uznać, że definicja wymienia tylko przykładowe elementy
przedsiębiorstwa. W rezultacie przedsiębiorstwo może obejmować także inne,
niewymienione w tym przepisie składniki, jak również może składać się z niektórych tylko
elementów wyliczenia zawartego w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.
Kluczowym dla uznania, że przedmiot transakcji stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu
art. 55¹ Kodeksu cywilnego (a co za tym idzie, ustawy o podatku od towarów i usług) jest
więc to, że stanowi on „zespół” składników materialnych i niematerialnych o cechach
„zorganizowania” oraz „przeznaczenia do prowadzenia działalności gospodarczej”.
Potwierdza to art. 55² Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:
Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co
wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności
prawnej albo z przepisów szczególnych.
Przedsiębiorstwo jest nie tylko sumą składników materialnych i niematerialnych, lecz ich
zorganizowanym zespołem, tzn. składniki te powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych
relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie tylko o zbiorze
pewnych elementów. „Czynnikiem konstytuującym przedsiębiorstwo w znaczeniu
przedmiotowym jest występowanie elementu organizacji oraz funkcjonalnego powiązania
różnorodnych jego składników, umożliwiających traktowanie przedsiębiorstwa jako
pewnej całości” – wyrok NSA z 27 marca 2013 r. (sygn. akt II FSK 1896/11).
O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa
decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik
obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z
koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności. Aby zatem ocenić, czy
w danej, konkretnej sytuacji mamy do czynienia ze zbyciem przedsiębiorstwa lub jego
zorganizowanej części, należy dokładnie przeanalizować to jakie składniki majątku będą
przedmiotem transakcji. Przy dokonaniu tej analizy pomocne, a czasami nawet niezbędne
mogą okazać się orzeczenia TSUE.
W zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności zbycia przedsiębiorstwa lub jego
zorganizowanej części wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w
wyroku z 27 listopada 2003 r., sprawa C-497/01 Zita Modes Sarl, w którym stwierdził, że
celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku
przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto,
że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w
pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości
majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma
zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności
zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania
przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne
i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa,
mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak
wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie
jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel
dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i
niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym,
dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem
wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności
podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem
podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego.
Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE,
dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne
powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania
gospodarczego.
W wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko
Christel Schriever, TSUE wywiódł, że regulacja art. 5 (8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19
Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w
tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na
przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność
gospodarczą, nie obejmuje natomiast samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu
produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie
przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112,
wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej
działalności gospodarczej. W wyroku tym Trybunał wywiódł, że jeżeli działalność
gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z
nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8
Szóstej Dyrektywy.
W kontekście zatem zbycia przedsiębiorstwa, z wyłączenia stosowania przepisów ustawy
korzysta przekazanie przedsiębiorstwa lub jego niezależnej części, w tym dóbr
materialnych oraz ewentualnie elementów niematerialnych, które razem tworzą
przedsiębiorstwo lub jego część zdolne do prowadzenia niezależnej działalności
gospodarczej. Nabywca musi jednakże mieć na celu prowadzenie przekazanego
przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jedynie natychmiastową likwidację danej
działalności lub sprzedanie zapasów zasobów, jeśli istnieją.
Sformułowanie zawarte w art. 6 pkt 1 ustawy, zgodnie z którym przepisów ustawy nie
stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części
przedsiębiorstwa, należy w aspekcie art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, rozumieć w sposób
funkcjonalny, a nie tylko werbalny, tzn. analizując, czy dany zespół aktywów, który jest
przedmiotem zbycia, pozwala na prowadzenie i służy w sposób trwały prowadzeniu
samodzielnej działalności gospodarczej nabywcy.
Zbycie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy,
ma miejsce wówczas, gdy cały majątek przedsiębiorstwa lub jego zorganizowana część
przechodzi na własność nabywcy, który przy pomocy tego majątku prowadzi działalność
gospodarczą. Wynika to również z treści przepisu art. 91 ust. 9 ustawy, który stanowi, że –
w przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części
przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę
przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Aksjomat
racjonalności ustawodawcy oraz kategoryczność sformułowania tego przepisu nakazuje
przyjąć, że z transakcją zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części
przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 ustawy mamy do czynienia tylko wówczas, gdy
nabywca prowadzi działalność gospodarczą przy użyciu nabytego przedsiębiorstwa
(zorganizowanej części przedsiębiorstwa).
W opisanej sytuacji nabywcą zespołu składników materialnych i niematerialnych Spółki
jest Wspólnik większościowy, który nie zamierza przy pomocy tego majątku prowadzić
działalności gospodarczej. Jak wskazali Państwo we wniosku, Wspólnik większościowy
zamierza wnieść otrzymany zespół składników materialnych i niematerialnych w całości
do fundacji rodzinnej, której jest fundatorem. Darowizna przedmiotowych składników
materialnych i niematerialnych do fundacji rodzinnej nastąpi, albo zaraz po otrzymaniu
tego majątku, albo w niedługim czasie.
Zatem skoro w opisanej sytuacji zbycie zespołu składników materialnych i niematerialnych
Spółki, służącego do prowadzenia określonego rodzaju działalności, na rzecz Wspólnika
większościowego nie będzie przeprowadzone w celu prowadzenia działalności przez
nabywcę, lecz transakcja będzie przez niego realizowana w celu wniesienia otrzymanego
zespołu ww. składników w całości do fundacji rodzinnej, to nie zostanie spełniony
warunek dotyczący wykorzystania otrzymanego majątku do prowadzenia działalności
gospodarczej.
Jak wskazano wyżej warunkiem wyłączenia spod działania ustawy zbycia przedsiębiorstwa
lub zorganizowanej części jest wykorzystanie nabytego majątku do prowadzenia
działalności gospodarczej przez nabywcę.
Wykładnia art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, była już przedmiotem wypowiedzi Naczelnego Sądu
Administracyjnego. W orzecznictwie konsekwentnie prezentowany jest pogląd, że
wyłączenie, o którym mowa w ww. unormowaniu, dotyczy tylko takiej transakcji zbycia
przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, w wyniku której następca
prawny (nabywca) będzie prowadził działalność gospodarczą w oparciu o przekazane
przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część (por. np. wyroki NSA: z 6 listopada 2014 r.,
I FSK 1668/13; z 29 maja 2014 r., I FSK 1028/13; z 1 marca 2013 r.).
W konsekwencji w opisanej sytuacji zbycie zespołu składników materialnych i
niematerialnych na rzecz Wspólnika większościowego, który nie zamierza wykorzystywać
nabytego majątku do prowadzenia działalności gospodarczej (jego zamiarem jest
wniesienie otrzymanego zespołu składników materialnych i niematerialnych w całości do
fundacji rodzinnej) skutkuje tym, że czynność ta nie powinna być dla celów podatku od
towarów i usług traktowana jako zbycie przedsiębiorstwa.
Zatem w przedmiotowej sprawie zespół składników materialnych i niematerialnych Spółki
nie może być dla celów VAT traktowany jako przedsiębiorstwo. W związku z tym w
stosunku do tej transakcji nie znajdzie zastosowanie art. 6 pkt 1 ustawy. Należy uznać, że
zbycie zespołu składników materialnych i niematerialnych przez Spółkę będzie podlegała
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego,
który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie
interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia
zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany
przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponoszą
Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem
we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki
prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej
przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym
przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany
któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana
interpretacja traci swoją aktualność.
Niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu
sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli
podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy,
interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.
Odnośnie powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że
interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach
podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach
będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych co
oznacza, że należy je traktować indywidualnie.
Ponadto podkreślić należy, iż wyroki sądów administracyjnych są rozstrzygnięciami w
konkretnych sprawach, osadzonych w określonych stanach faktycznych. Rozstrzygnięcia
dokonane przez sądy są wiążące wyłącznie w sprawach, w których zostały wydane, a
organy podatkowe nie są związane rozstrzygnięciami sądów w indywidualnych sprawach.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z
dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.).
Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie
zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do
interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub
zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem
czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy
z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w
decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej
praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego
Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa
z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.
U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę
należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej
(art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa
Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres
Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP
(art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia
przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do
zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz
powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji
podatkowej.