Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 września 2022 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania wykonywanych przez Państwa usług za usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego i zwolnienia ich od podatku VAT (podatek od towarów i usług) na mocy art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT. Uzupełnił go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 28 października 2022 r. (wpływ 2 listopada 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego

(…) S.A. (dalej jako: „Spółka” lub „Wnioskodawca”) jest spółką prawa polskiego, zarejestrowaną w Polsce dla celów podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny.

Spółka jest krajowym liderem w branży udzielania konsumenckich pożyczek gotówkowych na rynku pozabankowym, oferującym swe usługi w wielu kanałach sprzedaży, w tym poprzez infolinię, której pracownicy zapewniają też obsługę i wsparcie dla klientów pozyskanych w innych kanałach sprzedaży.

Dla podniesienia efektywności wykorzystywania zasobów pracowniczych infolinii i celem poszerzenia źródeł przychodów, Spółka zawarła umowę współpracy (dalej: „Umowa”) z (…) sp. z o.o. sp. k. (dalej: „Zleceniodawca” lub „Multiagent”).

Zleceniodawca to spółka prawa polskiego, zarejestrowana w Polsce jako podatnik VAT czynny, świadcząca usługi dystrybucji ubezpieczeń na rzecz szeregu zakładów ubezpieczeń, z którymi zawarła umowy agencyjne i dla których jest agentem ubezpieczeniowym w rozumieniu ustawy z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 905, dalej: „Ustawa o dystrybucji”) wpisanym do rejestru agentów. Zleceniodawca wykonuje więc czynności agencyjne (czynności w zakresie dystrybucji ubezpieczeń) w imieniu zakładów ubezpieczeń w ramach udzielonego przez nie pełnomocnictwa.

Na podstawie Umowy Spółka rozpoczęła z Multiagentem współpracę w zakresie dystrybucji ubezpieczeń, polegającą na tym, że wyznaczeni pracownicy infolinii Spółki, którymi Wnioskodawca posługuje się w celu realizacji Umowy (dalej: „Dedykowani Pracownicy”):

‒ oferują klientom (lub potencjalnym klientom) Wnioskodawcy (dalej łącznie: „Klienci”) produkty ubezpieczeniowe z oferty Zleceniodawcy,

‒ mają możliwość zawierania z Klientami umów ubezpieczenia na odległość w oparciu o udzielone im przez Zleceniodawcę stosowne pisemne upoważnienia, w zamian za co Zleceniodawca wypłaca Spółce wynagrodzenie - dalej świadczenia realizowane przez Spółkę na podstawie Umowy określane będą jako: „Usługa”.

Zobowiązania Spółki wynikające z Umowy

Spółka zobowiązała się świadczyć Usługę wyłącznie za pośrednictwem Dedykowanych Pracowników, tj. wyznaczonych zatrudnianych przez siebie osób fizycznych, które:

‒ będą spełniały wymogi określone w art. 19 Ustawy o dystrybucji,

‒ odbędą szkolenie z zakresu produktów ubezpieczeniowych zakładów ubezpieczeń, w imieniu których działa Zleceniodawca,

‒ zostaną po wyznaczeniu przez Spółkę zgłoszone przez zakłady ubezpieczeń do rejestru pośredników ubezpieczeniowych, o którym mowa w Ustawie o dystrybucji, jako osoby, przy pomocy których Multiagent wykonuje czynności agencyjne,

‒ otrzymają od Zleceniodawcy pisemne upoważnienia do działania w imieniu agenta ubezpieczeniowego według wzoru określonego w Umowie, przyznające Dedykowanym Pracownikom prawo do składania i odbierania oświadczeń woli oraz do pośredniczenia w zawieraniu w imieniu i na rzecz Zleceniodawcy umów ubezpieczenia zgodnie z zasadami i tylko w zakresie i granicach określonych w tymże upoważnieniu, jak również do wykonywania czynności agencyjnych obejmujących w szczególności:

‒ pozyskiwanie Klientów,

‒ wykonywanie czynności przygotowawczych do zawierania umów ubezpieczenia, w tym m.in. przyjmowania wniosków o ubezpieczenie, dokonywanie analizy ryzyka na podstawie wniosków i oświadczeń ubezpieczającego oraz bezpośrednich oględzin przedmiotu ubezpieczenia, obliczanie wysokości składek z tytułu zawieranych umów ubezpieczenia, informowanie ubezpieczających o rodzajach i warunkach ubezpieczeń oferowanych przez Multiagenta oraz doręczanie ubezpieczającym tekstu warunków ubezpieczenia przed zawarciem umowy ubezpieczenia,

‒ zawieranie umów ubezpieczenia,

‒ przedstawienie oferty odnowienia umów ubezpieczenia,

‒ przy czym upoważnienie nie obejmuje prawa do przyjmowania od Klientów jakichkolwiek oświadczeń prowadzących do ustania trwającego stosunku ubezpieczenia (z pewnymi zastrzeżeniami dotyczącymi jedynie umów ubezpieczenia od ryzyk obowiązkowych) i może ono zostać dowolnie ograniczone lub odwołane przez Zleceniodawcę.

Zgodnie z Umową, w ramach świadczenia Usługi Wnioskodawca lub odpowiednio Dedykowani Pracownicy wykonujący czynności agencyjne zobowiązani są w szczególności do:

1. oferowania Klientom produktów ubezpieczeniowych dostępnych w sieci Zleceniodawcy, zgodnie z udzielonym upoważnieniem, z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość;

2. prawidłowego zawierania umów ubezpieczeń na odległość, zgodnie z aktualnym regulaminem świadczenia usług drogą elektroniczną obowiązującym u Zleceniodawcy;

3. prowadzenia rozmów z Klientami zgodnie z zatwierdzonym przez Zleceniodawcę skryptem rozmów;

4. nagrywania rozmów telefonicznych obsługiwanych przez Wnioskodawcę w ramach Umowy i ich przechowywanie oraz udostępnianie na żądanie Zleceniodawcy;

5. doręczania obowiązujących warunków ubezpieczenia Klientom przed zawarciem umowy ubezpieczenia oraz posiadanie potwierdzenia ich odbioru;

6. udzielania Klientom wszelkich informacji o zawieranych umowach ubezpieczenia, w tym o zasadach postępowania w razie powstania szkody i w razie chęci jej zgłoszenia;

7. informowania Klientów o konieczności uregulowania składki przelewem na właściwe konto bankowe (Spółka ani Dedykowani Pracownicy nie są upoważnieni do pobierania składek pod groźbą kary umownej);

8. obsługi Klientów związanej z kontynuacją/wznawianiem umów ubezpieczenia (przy czym Zleceniodawca zastrzegł sobie prawo zakazania Spółce wznowienia umów odznaczających się dużą szkodliwością);

9. pośredniczenia w wymianie korespondencji pomiędzy Zleceniodawcą a Klientami oraz przekazywania Zleceniodawcy zgłoszonych przez nich uwag, wniosków i reklamacji;

10. niezwłocznego informowania Zleceniodawcy o wiadomych przypadkach zatajenia prawdy lub podania nieprawdy przez Klientów przy składaniu wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia oraz przy składaniu innych oświadczeń w związku z zawieraniem lub kontynuowaniem umowy ubezpieczenia;

11. udostępniania Zleceniodawcy, na każde żądanie, wszelkich posiadanych informacji, materiałów oraz dokumentacji związanych z realizacją Umowy, w tym udzielania informacji o rezultatach podejmowanych działań;

12. przestrzegania wymogów prawnych, dotyczących przetwarzania i ochrony danych osobowych Klientów, utrzymywania w tajemnicy informacji poufnych, przestrzegania tajemnicy zawodowej i handlowej, której ujawnienie mogłoby zagrozić interesom Zleceniodawcy lub zakładów ubezpieczeń oraz wypełniania wymagań wynikających z przepisów ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, w szczególności weryfikacji tożsamości Klientów oraz rzeczywistych beneficjentów;

13. zapobiegania konfliktom interesów w rozumieniu Ustawy o dystrybucji - Wnioskodawca zobowiązany jest do kontrolowania przestrzegania tych zapisów przez Dedykowanych Pracowników i ponosi pełną odpowiedzialność za szkody wyrządzone Multiagentowi w związku z nieprzestrzeganiem przepisów Ustawy o dystrybucji w tym zakresie;

14. stałego monitorowania i poddawania ocenie pracy Dedykowanych Pracowników, jak również niezwłocznego informowania Zleceniodawcy o wszelkich zmianach dotyczących zespołu Dedykowanych Pracowników;

15. doskonalenia zawodowego, w tym zobowiązania Dedykowanych Pracowników do doskonalenia zawodowego w zakresie obsługi Klientów i produktów oferowanych przez zakłady ubezpieczeń za pośrednictwem Zleceniodawcy, m.in. poprzez obowiązkowe uczestnictwo w szkoleniach zawodowych (Multiagent zapewni możliwość udziału w tych szkoleniach, ale ich koszt ponosi Wnioskodawca, chyba że Multiagent zdecyduje o ich sfinansowaniu; Wnioskodawca jest ponadto zobowiązany do przekazywania Multiagentowi dokumentów potwierdzających odbycie przez niego oraz Dedykowanych Pracowników wymaganych prawem szkoleń - a w razie niedopełnienia przez Dedykowanych Pracowników obowiązku szkoleniowego w ustawowych terminach, Zleceniodawca wykreśla ich z rejestru pośredników).

Wszystkie powyższe czynności wykonywane w ramach realizacji Umowy przez Dedykowanych Pracowników Wnioskodawcy zmierzają do ostatecznego celu, jakim jest doprowadzenie na zlecenie Multiagenta będącego pośrednikiem ubezpieczeniowym do zawarcia umów ubezpieczenia pomiędzy zakładami ubezpieczeń a zainteresowanymi Klientami.

Jednocześnie, zgodnie z intencją Wnioskodawcy i Zleceniodawcy, Umowa nie jest i nie może być uznana za umowę agencyjną. Spółka w zakresie współpracy z Multiagentem nie występuje w roli agenta ubezpieczeniowego, lecz wspiera działania Multiagenta poprzez zaangażowanie Dedykowanych Pracowników posiadających odpowiednie uprawnienia w celu oferowania ubezpieczeń, do których sprzedaży uprawniony jest Zleceniodawca. Jedynie uzupełniająco Spółka wskazuje, że jest agentem ubezpieczeniowym wpisanym do właściwego rejestru w związku z bezpośrednią współpracą z jednym z zakładów ubezpieczeń, przy czym jest to kooperacja odrębna, niezwiązana z Umową zawartą ze Zleceniodawcą.

Zobowiązania Zleceniodawcy wynikające z Umowy

W czasie trwania Umowy Zleceniodawca będzie dostarczał Spółce aktualne instrukcje i inne materiały niezbędne do prawidłowego świadczenia Usług oraz będzie powiadamiał Wnioskodawcę o wszelkich zmianach w tych materiałach. Ponadto, na czas trwania Umowy i wyłącznie na cele związane z jej realizacją Zleceniodawca udostępni Spółce:

1. oprogramowanie służące realizacji współpracy w toku Umowy,

2. dokumenty i rozwiązania informatyczne umożliwiające Spółce przeprowadzenie analizy potrzeb i wymagań Klientów wg szczegółowych wytycznych Zleceniodawcy.

Za świadczenie Usługi zgodnie z Umową Zleceniodawca wypłaci Spółce wynagrodzenie w formie prowizji według stawek określonych w załączniku do Umowy. Umowa przewiduje, że wynagrodzenie zostanie wypłacone tylko wówczas, gdy zostaną spełnione następujące warunki:

1. ważna i skuteczna umowa ubezpieczenia została zawarta za pośrednictwem Spółki, a czynności z zakresu dystrybucji ubezpieczeń zostały w ramach Usługi wykonane przez Dedykowanych Pracowników spełniających wymogi określone w art. 19 Ustawy o dystrybucji,

2. umowa ubezpieczenia została zawarta zgodnie z obowiązującymi u Zleceniodawcy lub w zakładzie ubezpieczeń regulaminami i wytycznymi oraz nie zawierała istotnych błędów merytorycznych lub formalnych,

3. umowa ubezpieczenia nie została zawarta z naruszeniem upoważnień wydanych przez Zleceniodawcę oraz pełnomocnictwa udzielonego Zleceniodawcy przez zakład ubezpieczeń ani przez osobę nieuprawnioną przez Spółkę do przetwarzania danych osobowych,

4. wpłata składki bądź jej raty została zaewidencjonowana w systemie zarządzania polisami Zleceniodawcy oraz zakładu ubezpieczeń,

5. Zleceniodawca otrzymał z zakładu ubezpieczeń prowizję z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia.

Umowa przewiduje, że w przypadku wadliwie zawartych umów ubezpieczenia, dla których zakład ubezpieczeń wstrzymał wypłatę prowizji dla Zleceniodawcy do czasu wyjaśnienia błędów, równolegle wstrzymana zostanie wypłata wynagrodzenia od Zleceniodawcy dla Spółki.

Jednocześnie w przypadku rozwiązania Umowy, Spółce przysługuje wynagrodzenie prowizyjne z tytułu umów ubezpieczenia, które zostały zawarte w czasie trwania Umowy. Wynagrodzenie w takim wypadku zostanie naliczone od sumy składek zainkasowanych i rozliczonych przez zakład ubezpieczeń do dnia rozwiązania Umowy.

Pozostałe zasady współpracy ustalone Umową

Zgodnie z Umową, Spółka ponosi odpowiedzialność za czynności i zaniechania Dedykowanych Pracowników realizujących Usługę jak za swoje własne, odpowiadając wobec Zleceniodawcy za szkody spowodowane wykonywaniem bądź zaniechaniem wykonania obowiązków przyjętych w Umowie, wynikających z winy Spółki lub Dedykowanych Pracowników. Odpowiedzialność ta obejmuje również zwrot pełnej wysokości wypłaconego odszkodowania i może wynikać np. z przypadków niewłaściwego ustalenia wysokości składki, zawarcia umowy ubezpieczenia niezgodnie z obowiązującymi warunkami ubezpieczenia lub procedurami akwizycyjnymi obowiązującymi w tym zakresie i przekazanymi wcześniej przez Zleceniodawcę oraz udzielonymi upoważnieniami. Spółka ponosi też pełną odpowiedzialność z tytułu szkód wyrządzonych osobom trzecim w związku z czynnościami, które były wykonane niezgodnie z Umową lub powinny być zgodnie z nią wykonane przez Spółkę lub Dedykowanych Pracowników z wyłącznej winy Spółki lub Dedykowanych Pracowników.

Wnioskodawca ponosi też odpowiedzialność za wymagane przez zakład ubezpieczeń dopłaty do błędnie wyliczonych przez Dedykowanych Pracowników składek oraz nałożone na Zleceniodawcę przez zakłady ubezpieczeń kary umowne wynikające z nienależytej realizacji Umowy przez Wnioskodawcę, a także utratę przez Zleceniodawcę prowizji od zakładów ubezpieczeń, którą Zleceniodawca uzyskałby, gdyby nie nienależyte wykonanie umowy przez Spółkę.

Zleceniodawca zastrzegł sobie w Umowie prawo do nadzorowania Dedykowanych Pracowników, w tym do weryfikacji listy takich osób oraz zgłaszania uwag i wniosków co do sposobu wykonywania przez nie czynności objętych Umową. Zleceniodawca może również żądać zaprzestania realizacji Umowy przez określonych Dedykowanych Pracowników Spółki oraz wykreślenia ich z listy osób wykonujących czynności agencyjne dla danego zakładu ubezpieczeń (prawo takie przysługuje również zakładowi ubezpieczeń, na rzecz którego działają określeni Dedykowani Pracownicy). Ponadto, Zleceniodawca może w każdym czasie dokonać kontroli wykonywania przez Dedykowanych Pracowników Spółki czynności wynikających z Umowy, a Spółka ma obowiązek udostępniać pracownikom Zleceniodawcy pełną dokumentację związaną z wykonywaniem czynności agencyjnych przez Dedykowanych Pracowników.

Dedykowani Pracownicy pozostają jednak cały czas pracownikami Spółki - w związku ze świadczeniem Usługi i realizacją Umowy nie są nawiązywane stosunki pracy ani odrębne umowy cywilnoprawne (np. umowy zlecenia lub o dzieło) pomiędzy Multiagentem a Dedykowanymi Pracownikami. Dedykowani Pracownicy nie prowadzą też własnej działalności gospodarczej w zakresie dystrybucji ubezpieczeń na rzecz Multiagenta.

W przypadku naruszenia przez Spółkę obowiązków przyjętych Umową, Zleceniodawcy przysługuje uprawnienie do nałożenia na Wnioskodawcę różnych kar umownych (np. za posługiwanie się oznaczeniami firmy Zleceniodawcy bez uprzedniego uzgodnienia), w tym prawo dochodzenia zapłaty odszkodowania przewyższającego wysokość nakładanych kar.

Wnioskodawca i Multiagent określili w Umowie przypadki, w których będą uprawnieni do rozwiązania Umowy bez zachowania terminów wypowiedzenia (Zleceniodawcy takie uprawnienie będzie przysługiwało np. w sytuacji, gdy Spółka nie będzie zatrudniała żadnej osoby spełniającej wymogi wynikające z art. 19 Ustawy o dystrybucji i która odbyła niezbędne szkolenia). Rozwiązanie Umowy będzie równoznaczne z wygaśnięciem upoważnień udzielonych przez Zleceniodawcę Dedykowanym Pracownikom.

Uzupełnienie oraz doprecyzowanie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego

Celem Spółki jest każdorazowo doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy klientem a Zleceniobiorcą. Świadczy o tym w szczególności fakt, że wynagrodzenie Spółki z tytułu usług wykonywanych na rzecz Zleceniodawcy jest uzależnione wyłącznie od liczby zawartych przez strony umów ubezpieczenia. Konsekwentnie Spółka podejmuje wszelkie wskazane w Umowie działania, których rezultatem ma być zawarcie umowy ubezpieczenia przez dwie strony, co w rezultacie będzie skutkowało otrzymaniem wynagrodzenia od Zleceniobiorcy.

Spółka pragnie przy tym podkreślić, że usługi na bazie Umowy świadczone są w „trybie ofertowym” - oznacza to, że Spółka przedstawia wyłącznie propozycję ubezpieczenia opracowane przez zakłady ubezpieczeniowe i nie ma jakiegokolwiek wpływu na treść zawartej umowy, jak też możliwości (uprawnienia) negocjowania warunków / warunków / ceny ubezpieczenia. Tym samym, Spółka nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy i nie może ingerować w jej treść. Wnioskodawca wskazuje, że w celu świadczenia usług korzysta z posiadanej, własnej bazy klientów. W jej zasobach Spółka wyszukuje osoby potencjalnie zainteresowane ochroną ubezpieczeniową (tj. osoby, które wyraziły zgodę na kontakt i przedstawianie propozycji produktów i usług podmiotów trzecich, a także udostępniły datę zakończenia obowiązywania posiadanej przez nich polisy ubezpieczeniowej).

Po dokonaniu wstępnej selekcji na podstawie bazy danych, Wnioskodawca aktywnie kontaktuje się (telefonicznie) z potencjalnymi klientami i przedstawia szczegóły proponowanych ubezpieczeń.

Jak zaznaczono powyżej, Wnioskodawca dokonuje analizy i w rezultacie identyfikuje potencjalnych klientów spośród osób, które już znajdują się w bazie danych Spółki (są to m.in. osoby, którym Spółka historycznie udzieliła pożyczek).

Tym samym, Wnioskodawca wskazuje, że nie gromadzi danych potencjalnych klientów w związku z wykonywaniem usług na rzecz Zleceniodawcy, ponieważ posiada je w dostępnych już bazach. Spółka nie dokonuje też jakiegokolwiek usługowego udostępniania / administracji danych klientów na rzecz Zleceniodawcy. Spółka nie ma wpływu na treść zawieranej umowy ubezpieczeniowej. Wnioskodawca przedstawia wyłącznie propozycję ubezpieczeń opracowane przez zakłady ubezpieczeniowe. Spółka nie ma zatem wpływu na treść oferty lub warunki umowy ubezpieczenia oferowane klientowi.

Jak wskazano powyżej, w ramach świadczonych usług Wnioskodawca posługuje się ofertami opracowanymi przez zakłady ubezpieczeń (które obejmują formy ubezpieczenia takie jak OC, AC, NNW, Assistance, szyby / opony).

Na podstawie posiadanych propozycji ubezpieczeń od poszczególnych zakładów ubezpieczeń, Spółka dopasowuje komunikowaną potencjalnemu klientowi ofertę do jego profilu. Spółka wybiera zatem dla danego klienta propozycję konkretnego ubezpieczenia, stworzoną przez konkretny zakład ubezpieczeń.

Wnioskodawca wskazuje ponadto, iż w związku ze świadczonymi usługami Spółka przeprowadza również tzw. analizę potrzeb klienta (jest to procedura obligatoryjnie stosowana przy oferowaniu produktów ubezpieczeniowych, wynikająca z regulacji sektorowych i mająca na celu dopasowanie produktu do profilu klienta - analiza jest dokonywana w oparciu o narzędzie dostarczone przez (`(...)`)).

Spółka nie podejmuje zatem innych niż opisane powyżej dodatkowych czynności w zakresie „dopasowania” oferty do potrzeb i wymagań potencjalnego klienta (przy czym dopasowanie to nie wiąże się z możliwością jakiejkolwiek ingerencji w treść umowy).

Spółka nie negocjuje warunków umowy. Jak podkreślono powyżej, Wnioskodawca posługuje się wyłącznie propozycjami opracowanymi przez zakłady ubezpieczeń i w żaden sposób nie negocjuje warunków umowy.

Wykonywane w ramach Umowy czynności nie będą obejmować usług, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT. Zgodnie z treścią Umowy, Wnioskodawca nie jest jakkolwiek zaangażowany w ściąganie długów / egzekucje zapłaty składki ubezpieczeniowej. Co istotne, klient jeszcze przed zawarciem umowy zobowiązany jest do uiszczenia na rzecz Zleceniodawcy zapłaty za ubezpieczenie (Spółka jest odpowiedzialna wyłącznie za przekazanie klientowi projektu dokumentacji dotyczącej polisy ubezpieczeniowej i danych do płatności na rzecz (…)).

Wnioskodawca podkreśla także, że płatność nie jest dokonywana w ratach. Nawet gdyby doszło do takiej formy rozliczenia i w konsekwentnie niedokonania płatności klienta (tj. powstania ewentualnego długu), za proces windykacji odpowiedzialny byłby zakład ubezpieczeń.

Pytanie

Czy Usługa świadczona na rzecz Zleceniodawcy na podstawie Umowy jest objęta zwolnieniem z VAT wynikającym z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy, Usługa świadczona na rzecz Zleceniodawcy na podstawie Umowy jest objęta zwolnieniem z VAT wynikającym z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT jako usługa pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 - zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy - rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast, stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, świadczeniem usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Przepisy ustawy o VAT oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy przewidują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku. W świetle przedstawionego w niniejszym wniosku zdarzenia, zasadnicze znaczenie ma regulacja art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, zgodnie z którym „zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Ponadto, w myśl art. 43 ust. 15 ustawy zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 37 nie ma zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2. usług doradztwa;

3. usług w zakresie leasingu.

Wskazać należy, iż powyższa regulacja ustawy o VAT dotycząca zwolnienia dla usług związanych z ubezpieczeniami stanowi implementację do polskiego porządku prawnego odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „Dyrektywa VAT”), zgodnie z którym „Państwa członkowskie zwalniają (`(...)`) transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych”.

Z uwagi na brak definicji pośrednictwa, w tym pośrednictwa ubezpieczeniowego, w przepisach ustawy o VAT, jak również w przepisach Dyrektywy VAT, w celu ustalenia zakresu tego pojęcia należy odwołać się przede wszystkim do charakterystyki tejże usługi, wypracowanej i zdefiniowanej w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE” lub „Trybunał”) oraz w dalszej kolejności, w orzecznictwie sądów administracyjnych.

Zasadniczym kryterium pozwalającym na ustalenie, czy dana osoba jest pośrednikiem ubezpieczeniowym, jest charakter wykonywanych przez nią czynności. W sprawie C-124/07 pomiędzy J.C.M. Beheer B.V. a Staatssecretaris van Financien (wyrok z 3 kwietnia 2008 r. w sprawie C-124/07 J.C.M. Beheer BV przeciwko Staatssecretaris van Financien.). Trybunał zwrócił uwagę, że przepisy wspólnotowe nie zawierają żadnych wskazówek odnoszących się do stosunku pomiędzy pośrednikiem ubezpieczeniowym a stronami umowy ubezpieczeniowej, do której się przyczynił. W celu ustalenia, czy w ramach danego działania podmiot świadczący posiada status pośrednika ubezpieczeniowego, należy rozpatrzyć i uzależnić to od cech działalności i charakteru podejmowanych czynności faktycznych.

W celu zdefiniowania pojęcia „pośrednika ubezpieczeniowego” należy odwołać się do wyroku Trybunału w sprawie C-8/01 Taksatorringen (wyrok z 20 listopada 2003 r. w sprawie C-8/01 Taksatorringen), w którym Trybunał stwierdził, że pojęcie usług pokrewnych, o których mowa w art. 135 ust. 1 lit a Dyrektywy VAT, świadczonych przez brokerów i pośredników ubezpieczeniowych dotyczy wyłącznie świadczeń dokonanych przez profesjonalistów, którzy utrzymują stosunki jednocześnie z ubezpieczycielem i ubezpieczonym, przy założeniu, że broker ubezpieczeniowy jest wyłącznie pośrednikiem.

Dla potrzeb przedmiotowej sprawy istotna jest także opinia Rzecznika Generalnego w sprawie C-40/15 (Opinia Rzecznika Generalnego Juliane Kokott z 23 grudnia 2015 r. w sprawie C-40/15, Aspiro SA, dawniej BRE Ubezpieczenia sp. z o.o.). W pkt 31 opinii Rzecznik Generalny stwierdził, że „Na podstawie art. 135 ust. 1 lit. a) dyrektywy VAT z podatku VAT zwolnione są tylko „usługi pokrewne” transakcjom ubezpieczeniowym i reasekuracyjnym. Wyrażenie to jest zgodnie ze swoim brzmieniem, dość szerokie i zasadniczo może obejmować wszystkie usługi mające związek z ubezpieczeniem”.

Dalsze wskazówki odnośnie definicji usługi pośrednictwa można odnaleźć w uzasadnieniu wyroku w sprawie C-235/00 CSC Financial Services Ltd (wyrok z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00, CSC Financial Services Ltd.), która to spółka świadczyła usługi typu call center na rzecz instytucji finansowych. Trybunał, podejmując się próby skonstruowania definicji samego pośrednictwa stwierdził, iż w jego ocenie pośrednikiem jest podmiot niebędący żadną ze stron umowy, ale świadczący usługę na rzecz strony w zamian za wynagrodzenie. Celem takiej usługi jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę - elementem przedmiotowej usługi może być podejmowanie negocjacji, przy czym o pośrednictwie nie może być mowy wówczas, gdy jedna ze stron umowy zleca tylko podwykonawcy część czynności faktycznych.

W sprawie C-453/05 Volker Ludwig (Wyrok z 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05, Volker Ludwig.), Trybunał stwierdził, że „pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem, że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”. Podobne tezy o braku niezbędności bezpośredniej relacji z ubezpieczycielem lub poszukującym ochrony ubezpieczeniowej celem zastosowania zwolnienia od VAT w stosunku do usług zmierzających w istocie do pośrednictwa w zawarciu umowy znaleźć można w cytowanym już wyroku w sprawie C-124/07 J.C.M Beheer BV.

Orzecznictwo TSUE wskazuje również, że usługa pośrednictwa swoim zakresem może obejmować szereg czynności o wszechstronnym charakterze. Jak wyjaśnia opinia Rzecznika Generalnego do sprawy C-472/03 Arthur Andersen & Co. Accountants (Opinia Rzecznika Generalnego M. Poiaresa Madura z dnia 12 stycznia 2005 r. w sprawie C-472/03, Arthur Andersen & Co. Accountants c.s., pojęcie „usług pokrewnych świadczonych przez brokerów i pośredników ubezpieczeniowych kładzie nacisk - w obrębie dziedziny takiej jak rozpowszechnianie produktów ubezpieczenia, której modus operandi cechuje duża złożoność i różnorodność - na działanie zewnętrzne pośrednika ubezpieczeniowego, czyli jego pozycję pośrednika między ubezpieczającym a zakładem ubezpieczeniowym, co jest nieodzownie związane z istnieniem relacji między tymi dwiema stronami”.

Oznacza to zatem, że usługa pośrednictwa co do zasady nie musi mieć (a wręcz - przeważnie nie ma) charakteru jednorazowego - bowiem również usługi wykonywane przez agenta wobec ubezpieczonego już klienta nie przestają być usługą pośrednictwa ubezpieczeniowego. Nie ulega wątpliwości, iż uwzględniając specyfikę działalności agenta, jego celem biznesowym jest również utrzymywanie kontaktów z klientem - np. tak, aby umowa została przez niego zawarta ponownie / przedłużona na kolejny okres. Czynności dokonywane wobec obecnego (już „wyszukanego”) klienta zmierzające do sprawnego i efektywnego wykonywania oraz utrzymywania obowiązującej umowy są bowiem nierozerwalnie związane z zawarciem lub przedłużeniem tej umowy, albo rozszerzeniem jej zakresu. W ocenie Wnioskodawcy pośrednictwo ubezpieczeniowe nie kończy się więc z chwilą zawarcia umowy, ale może trwać także po jej zawarciu.

Zaprezentowana powyżej - wynikająca z orzecznictwa TSUE - wykładnia pojęcia pośrednictwa znalazła również odzwierciedlenie w orzecznictwie sądów administracyjnych.

W wyroku WSA w Warszawie z 5 lipca 2018 r. sygn. III SA/Wa 3353/17 Sąd wskazał, że zasadniczym kryterium pozwalającym na ustalenie, czy i w jakim zakresie dany podmiot jest pośrednikiem ubezpieczeniowym, czy też nie, jest charakter wykonywanych przez niego usług. Działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczy działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca jakiejkolwiek ze stron umowy, dotyczącej produktu ubezpieczeniowego. W analizowanych w ww. wyroku okolicznościach, podatnik wykonujący szereg czynności związanych z obsługą procesu „doprowadzenia” do zawarcia umowy pośrednictwa obejmujących m.in. obsługę wniosków i certyfikatów ubezpieczenia, obsługę infolinii dostępnej dla ubezpieczonych, za pośrednictwem której udzielany jest szereg informacji dotyczących ubezpieczeń (zawieranych oraz już zawartych - np. odnośnie zakresu i warunków zawartego ubezpieczenia, o możliwości i zasadach do ubezpieczania, a także informacje na temat innych spraw związanych z funkcjonowaniem ubezpieczenia, zgłoszonych przez ubezpieczonych za pośrednictwem infolinii), w ocenie Sądu mieszczą się w zakresie usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Powyższe tezy znalazły również odzwierciedlenie w wyroku NSA z 1 października 2013 r., sygn. akt I FSK 1513/12. Jedną z podstawowych przesłanek uznania usług za pośrednictwo jest wykonanie czynności wykraczających poza zwykłe pozyskiwanie bazy klientów dla instytucji finansowych. Czynności pośrednictwa powinny „za wszelką cenę” dążyć do zawarcia umowy przez zainteresowanego klienta - co w szczególności może przekładać się na intencję pośrednika zagwarantowania usługobiorcy pełnej obsługi procesu, w rezultacie którego dochodzi do zawarcia umowy ubezpieczeniowej pomiędzy ubezpieczycielem i podmiotem ubezpieczanym. W tym kontekście, istotnym potwierdzeniem intencji stron (pośrednika i instytucji finansowej/ubezpieczeniowej) jest również uzależnienie wynagrodzenia wyłącznie od liczby sprzedanych produktów. Czynności pośrednika, które nie skutkują sprzedażą, a więc brakiem jakiejkolwiek korzyści po stronie ubezpieczyciela, nie stanowią podstawy do wypłaty wynagrodzenia.

Jak wskazał WSA w Warszawie w wyroku z 13 lipca 2016 r., sygn. akt VIII SA/Wa 27/16: „Jeżeli bowiem skarżąca otrzymuje prowizję tylko od wartości umów ubezpieczenia turystycznego zawartych pomiędzy klientem (turystą) i Ubezpieczycielem bez udziału osób trzecich poza skarżącą, to należałoby uznać, że wyłącznie dzięki działaniom skarżącej umowa ubezpieczenia została zawarta. (`(...)`) Jeżeli bowiem efektem czynności podejmowanych przez Spółkę w ramach realizacji umowy zawartej z Ubezpieczycielem jest wyszukanie klientów i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem, dzięki czemu zawierane są usługi ubezpieczenia turystycznego wskazywane przez Spółkę, z tytułu których otrzymuje ona stosowną prowizję, to może oznaczać, że przedmiotowe czynności dotyczą kojarzenia klientów z Ubezpieczycielem”. Konsekwentnie, fakt, iż wynagrodzenie jest należne wyłącznie na podstawie wyniku w postaci sprzedanych ubezpieczeń (a tak jest w przypadku Wnioskodawcy) powinien być rozumiany jako jeden z elementów charakterystycznych dla usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Jak sygnalizowano już powyżej, również w orzecznictwie krajowych sądów wskazywano na złożony charakter świadczeń wchodzących w skład usług pośrednictwa ubezpieczeniowego - obejmujących czynności wykonywane przez pośrednika także po samym zawarciu umowy ubezpieczenia. Do takich świadczeń należy m.in. zapewnienie tzw. opieki posprzedażowej nad klientem, która jest standardowym działaniem biznesowym nakierowanym na rozpowszechnianie produktów ubezpieczenia. Jak wskazał WSA w nieprawomocnym wyroku z 4 czerwca 2020 r. sygn. I SA/Go 119/20: „Klient regularnie opłacający składki już zawartej umowy ubezpieczenia nadal jest klientem, z którym ubezpieczyciel musi mieć kontakt, jeżeli chce zawrzeć z nim kolejne umowy. Zawarcie umowy ubezpieczenia nie wyklucza, bowiem zawarcia następnych. Czynności polegające na monitorowaniu płatności z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia można zatem zaliczyć do kontaktowania klienta z ubezpieczycielem w celu zawarcia kolejnych umów ubezpieczenia. Jak już wskazano wyżej, prawidłowa i sprawna współpraca na linii ubezpieczyciel - agent - ubezpieczony po zawarciu umowy ubezpieczenia, może być kluczowym warunkiem decydującym o kontynuowaniu lub podpisaniu nowej umowy.” Nie ulega wątpliwości, że do usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego można zaliczyć również świadczenia „posprzedażowe” występujące po zawarciu umowy ubezpieczenia (podobnie w zakresie usługi udzielania pożyczek pieniężnych - WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 18 kwietnia 2012 r., sygn. akt I SA/Wr 189/12).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy wskazać, że Wnioskodawca - działając za pośrednictwem Dedykowanych Pracowników - wykonuje szereg czynności zgodnie z zawartą Umową, do których należy w szczególności:

‒ oferowanie Klientom produktów ubezpieczeniowych dostępnych w sieci Zleceniodawcy;

‒ prowadzenie rozmów z Klientami w ramach infolinii dostępnej dla ubezpieczonych;

‒ informowanie Klientów o obowiązujących warunkach ubezpieczenia oraz o warunkach uregulowania składki;

‒ udzielanie Klientom wszelkich informacji o zawieranych umowach ubezpieczenia, w tym o zasadach postępowania w razie powstania szkody i w razie chęci jej zgłoszenia a także prowadzenie obsługi Klientów związanej z kontynuacją/wznawianiem umów ubezpieczenia;

‒ pośredniczenie w wymianie korespondencji oraz wymaganej dokumentacji pomiędzy Zleceniodawcą a Klientami oraz przekazywanie Zleceniodawcy zgłoszonych przez nich uwag, wniosków i reklamacji.

Wszystkie te działania mają na celu skojarzenie stron transakcji, tj. Multiagenta, jako instytucji ubezpieczeniowej zainteresowanej sprzedażą oferowanych polis (na podstawie posiadanego pełnomocnictwa), z Klientem, będącym podmiotem zainteresowanym ze skorzystania ze stosownego ubezpieczenia. Ogół czynności podejmowanych w ramach procesu realizowanego przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy zmierza do zawarcia umowy ubezpieczenia. Co więcej, zawarcie takiej umowy jest jedynym celem aktywności Dedykowanych Pracowników Wnioskodawcy i powodem, dla którego Zleceniodawca zainteresowany jest realizacją umowy, o czym świadczy model wynagradzania Wnioskodawcy (wynagrodzenie prowizyjne uzależnione od liczby zawartych przy ich udziale umów ubezpieczenia). Tym samym, świadczona przez Spółkę na rzecz Multiagenta na podstawie Umowy Usługa, zdaniem Wnioskodawcy spełnia wszystkie przesłanki kwalifikujące ją jako usługę pośrednictwa ubezpieczeniowego, na które wskazuje praktyka TSUE oraz polskich sądów administracyjnych i organów podatkowych.

W ramach Usługi świadczonej na podstawie zawartej Umowy Wnioskodawca jest „łącznikiem” pomiędzy stronami istniejącej lub przyszłej umowy ubezpieczeniowej, pozostając:

‒ w bezpośrednim stosunku z ubezpieczanymi (poprzez swoich Dedykowanych Pracowników działających w charakterze osób wykonujących czynności agencyjne, wpisanych do odpowiedniego rejestru prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego),

‒ w pośrednim stosunku z ubezpieczycielem (świadcząc usługi na rzecz Multiagenta, który działa w imieniu zakładów ubezpieczeń w ramach udzielonego przez nie pełnomocnictwa).

Wszystkie czynności przewidziane Umową - oceniane łącznie - mają doprowadzić do wyszukania Klientów i „skontaktowania” ich z Multiagentem (a w rezultacie, z zakładem ubezpieczeń). Działania Wnioskodawcy zmierzają zatem do kompleksowej obsługi całości procesu pomiędzy Klientem i Zleceniodawcą, nakierowanego na skojarzenie stron transakcji i w rezultacie zawarcia przez strony umowy ubezpieczeniowej.

W tym celu Wnioskodawca za pośrednictwem Dedykowanych Pracowników podejmuje szereg czynności faktycznych, które efektywnie sprowadzają się do przeprowadzenia Klienta (lub potencjalnego Klienta) przez całość procesu i czynności niezbędnych do zawarcia umowy ubezpieczenia - w szczególności przedstawiając Klientom ofertę ubezpieczeniową, informując o warunkach zawieranych umów ubezpieczenia oraz o wysokości i zasadach płatności składek ubezpieczeniowych oraz (co kluczowe) zawierając umowy ubezpieczenia w imieniu Multiagenta zgodnie z udzielonym przez niego Dedykowanym Pracownikom pełnomocnictwem. Spółka za pomocą Dedykowanych Pracowników pośredniczy w wymianie korespondencji między Mutliagentem a Klientami, jak również obsługuje Klientów w związku z kontynuacją / wznawianiem umów ubezpieczenia.

Wszystkie te czynności niewątpliwie wpisują się w charakter usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, będąc komplementarnymi komponentami Usługi, realizowanymi przede wszystkim w celu zawarcia umowy z nowymi Klientami, ale również w stosunku do już „zdobytych” Klientów (Istota poszczególnych elementów jako komponentów usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych była akcentowana w wielu orzeczeniach sądów administracyjnych. Przykładowo, w powoływanym już powyżej wyroku WSA w Warszawie z 5 lipca 2018 r. sygn. III SA/Wa 3353/17 Sąd orzekający zauważył, że pośrednictwo ubezpieczeniowe wykracza poza samo „skojarzenie” klienta z zakładem ubezpieczeń i negocjowanie umowy. Jak słusznie zauważył Sąd, „absurdalnym byłoby stwierdzenie, że perspektywicznym dla agenta ubezpieczeniowego jest tylko nowy, wyszukany klient, a klient obecny takiego przymiotu już nie posiada i nie należy od niego dbać, zdobywać jego zaufania i gwarantować mu sprawnego dostępu do wszelkich informacji i uprawnień wynikających z obowiązującej już umowy. Podobne stanowisko Sądu zostało zawarte również w wyroku WSA w Warszawie z 21 listopada 2018 r. sygn. III SA/Wa 62/18). Należy wskazać, że Wnioskodawca - wykonując usługę pośrednictwa ubezpieczeniowego na rzecz Multiagenta - nie realizuje w stosunku do treści umowy ubezpieczenia żadnego własnego interesu. Reprezentuje on bowiem jedynie interes Zleceniodawcy.

Warto zaznaczyć, iż w związku z realizacją Usługi jako usługi pośrednictwa po stronie Wnioskodawcy w całości spoczywają ryzyka jej dotyczące - co tyczy się zarówno:

‒ odpowiedzialności Spółki wobec Zleceniodawcy za szkody spowodowane wykonywaniem bądź zaniechaniem wykonania obowiązków przyjętych w Umowie, wynikających z winy Spółki lub Dedykowanych Pracowników (odpowiedzialność może wynikać np. z przypadków niewłaściwego ustalenia wysokości składki, zawarcia umowy ubezpieczenia niezgodnie z obowiązującymi warunkami ubezpieczenia lub procedurami akwizycyjnymi obowiązującymi w tym zakresie), jak również

‒ uwzględniając stricte biznesową perspektywę - ryzyka nieuzyskania wynagrodzenia z tytułu wykonanych czynności (np. ze względu niską jakość Usługi i niedoprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczenia, czy też naruszenie postanowień Umowy poprzez wadliwe zawarcie umów ubezpieczenia, dla których zakład ubezpieczeń wstrzymał wypłatę prowizji dla Zleceniodawcy).

Jak wskazano powyżej, zgodnie z postanowieniami Umowy za wykonane czynności Wnioskodawca będzie otrzymywał wynagrodzenie prowizyjne, które uzależnione jest od liczby umów ubezpieczenia zawartych w czasie trwania Umowy w wyniku podjętych działań w ramach pośrednictwa. Wynagrodzenie to nie będzie wynagrodzeniem za wykonywanie wskazanych czynności, a będzie należne wyłącznie w przypadku zakończonego sukcesem doprowadzenia do zawarcia umowy ubezpieczeniowej pomiędzy Klientem a Multiagentem. Oznacza to, że zawarcie umowy ubezpieczeniowej jest wyłącznym elementem decydującym i koniecznym do otrzymania wynagrodzenia, co w ocenie Wnioskodawcy niewątpliwie wpisuje się w charakterystykę usługi pośrednictwa, jaką jest fakt otrzymywania prowizji za doprowadzenie do zawarcia umowy (wynagrodzenie wyłącznie za „sukces”).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT,

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy,

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy,

przez towary należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy,

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności, musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

‒ w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;

‒ świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

‒ istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

‒ wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

‒ istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

‒ odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

‒ istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych wydanych na jej podstawie, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy,

zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Zwolnienie zawarte w przywołanym przepisie stanowi implementację do polskiego porządku prawnego art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.), zgodnie z którym

państwa członkowskie zwalniają transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

Jak stanowi art. 43 ust. 15 ustawy,

zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2. usług doradztwa;

3. usług w zakresie leasingu.

Podkreślić należy, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Dyrektywa nie podaje definicji transakcji ubezpieczeniowych, ani usług pokrewnych świadczonych przez maklerów i pośredników ubezpieczeniowych.

Natomiast w ogólnym rozumieniu „czynność ubezpieczeniowa” charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Czynność ubezpieczeniowa, w każdym przypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między usługodawcą, który domaga się zwolnienia (od podatku) a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym.

Jeśli chodzi o transakcje ubezpieczeniowe, TSUE w sprawie C-8/01 orzekł, że istotą transakcji ubezpieczeniowej jest w ogólnym rozumieniu, iż ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku, gdy zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem, świadczyć ubezpieczonemu usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę składki (wyroki TS w sprawie Card Protection Plan C-349/96, EU:C:1999:93, pkt 17; Skandia C-240/99, EU:C:2001:140, pkt 37; Taksatororringen C-8/01, EU:C:2003:621, pkt 39). Trybunał wyraził stanowisko, że transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczenia i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym.

Zwrócić należy uwagę na rolę jaką odgrywa Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w kształtowaniu wykładni wspólnotowej, w tym wykładni prawa podatkowego. Istotę funkcji TSUE należy postrzegać nie tylko przez pryzmat dokonywanej przez niego wykładni konkretnych przepisów prawa wspólnotowego, ale również z punktu widzenia roli jego orzeczeń jako źródła prawa wspólnotowego. Należy także dodać, że TSUE odgrywa kluczową rolę z punktu widzenia jednolitej interpretacji prawa i gwarantuje zarazem, że normy prawa wspólnotowego nie wywołają odmiennych skutków w różnych państwach. Zaznaczyć także należy, że idea ujednolicenia wykładni i stosowania prawa unijnego, jaka stawiana jest działalności TSUE, pokazuje, że intencją Trybunału nie jest, aby wykładnia przez niego przyjęta, była wyłącznie jednokrotnym rozstrzygnięciem prawnym, osadzonym w konkretnym stanie faktycznym, ale także aby przyczyniała się do rozwoju i udoskonalenia prawa wspólnotowego. Wykładnia ta ma także prowadzić do ukształtowania jednolitego rozumienia prawa podatkowego. Działalność TSUE stanowi także istotną rolę „uzupełniającą” w systemie prawa wspólnotowego, co wiąże się z charakterem prawa wspólnotowego, które posiada – często zamierzony – mało precyzyjny charakter wypowiedzi normatywnych.

W wyniku tego działania zdefiniowaniu podlegają rozstrzygnięcia o istotnym znaczeniu, co ma miejsce także w przedmiotowej sprawie, stanowiące uzupełnienie systemu prawa wspólnotowego. Wiele pojęć bywa także w drodze wydawanych orzeczeń TSUE odczytanych z mało jasnych przepisów prawa wspólnotowego. Interpretacja przyjęta przez sędziów Trybunału tworzy uzupełnienie przepisów podatkowego prawa wspólnotowego, stanowiąc także ukierunkowanie w procesie tworzenia prawa. Tym samym stanowi także uzasadnienie dla treści aktów prawodawczych. Uzasadnienie może także stanowić wytyczną w sposobie rozumienia określonych przepisów. W konsekwencji powyższych stwierdzeń należy przyjąć, że wspólnotowym prawem podatkowym są w rzeczywistości dopełniające się wzajemnie dyrektywy i orzecznictwo TSUE.

Dlatego też interpretacji zwolnień od podatku należy dokonywać w pierwszej kolejności w oparciu o regulacje dyrektywy 2006/112/WE w kontekście celu tych zwolnień i przy uwzględnieniu orzecznictwa TSUE. Odwoływanie się zatem do pojęć zawartych w innych przepisach prawa krajowego, tj. zarówno ustawy z 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2283) jak i ustawy z 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 905) nie powinno przesądzać o zakresie zwolnień od podatku od towarów i usług.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa” warto odnieść się do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zasadniczym kryterium, pozwalającym na ustalenie, czy dana osoba jest pośrednikiem ubezpieczeniowym, czy nie, jest charakter wykonywanych przez nią czynności wewnętrznych. W sprawie C-124/07 pomiędzy J.C.M. Beheer B.V. a Staatssecretaris van Financien TSUE zwrócił uwagę, że przepisy wspólnotowe nie zawierają żadnych wskazówek odnoszących się do stosunku pomiędzy pośrednikiem ubezpieczeniowym a stronami umowy ubezpieczeniowej, do której się przyczynił. Stwierdzenie posiadania statusu pośrednika ubezpieczeniowego zależy zatem od cech badanej działalności.

Natomiast w sprawie C-453/05 TSUE stwierdził, że „pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem, że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Z kolei w uzasadnieniu wyroku w sprawie CSC Financial Services Ltd. (wyrok TSUE z 13 grudnia 2001 r., C-235/00), która to spółka świadczyła usługi typu call center na rzecz instytucji finansowych, Trybunał podjął się próby skonstruowania definicji samego pośrednictwa. Pośrednikiem jest więc podmiot niebędący żadną ze stron umowy, ale świadczący usługę na rzecz strony w zamian za wynagrodzenie. W skład usługi wchodzić może zwłaszcza prowadzenie negocjacji. Celem pośrednictwa jest natomiast uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę. Z kolei nie może być mowy o pośrednictwie wówczas, gdy jedna ze stron umowy zleca tylko podwykonawcy część czynności faktycznych.

W kwestii znaczenia słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 Dyrektywy w ww. wyroku TSUE wskazał, że „odnosi się ono do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy. Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem”.

Powyższe tezy znalazły potwierdzenie w wyroku w sprawie C-40/15, gdzie Trybunał wskazał (w kontekście uznania danej działalności za usługi „świadczone przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych” w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy VAT), że w pierwszej kolejności usługodawca powinien pozostawać w stosunku z ubezpieczycielem i ubezpieczonym. Stosunek ten może być wyłącznie pośredni, jeżeli usługodawca jest podwykonawcą brokera lub agenta. W drugiej kolejności jego działalność powinna obejmować istotne aspekty pośrednictwa ubezpieczeniowego, takie jak wyszukiwanie klientów ubezpieczeniowych i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem.

Jak wynika z powołanych przepisów krajowych, wskazanego przepisu Dyrektywy oraz orzecznictwa TSUE, zwolnieniu od podatku podlegają usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, w tym wykonywane przez brokerów i agentów ubezpieczeniowych.

W orzecznictwie TSUE dotyczącym tej tematyki wyraźnie jednak zostało podkreślone, że pośrednictwo ubezpieczeniowe, to czynności których celem jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę ubezpieczenia. Zgodnie z tym orzecznictwem, istotnymi aspektami pośrednictwa ubezpieczeniowego jest wyszukiwanie klientów ubezpieczeniowych i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem w celu zawarcia umowy.

Aby uznać daną działalność za pośrednictwo konieczne jest zatem, aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z niżej wymienionych czynności:

‒ wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy,

‒ uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę,

‒ prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji,

‒ nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.

Nie oznacza to oczywiście, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności, jednakże aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest aby wywoływały lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest aby skutek tych czynności odnalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo spółką prawa polskiego, zarejestrowaną w Polsce dla celów podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny. Jesteście Państwo krajowym liderem w branży udzielania konsumenckich pożyczek gotówkowych na rynku pozabankowym.

Dla podniesienia efektywności wykorzystywania zasobów pracowniczych infolinii i celem poszerzenia źródeł przychodów, zawarli Państwo umowę współpracy ze Zleceniodawcą. Zleceniodawca to spółka prawa polskiego, zarejestrowana w Polsce jako podatnik VAT czynny, świadcząca usługi dystrybucji ubezpieczeń na rzecz szeregu zakładów ubezpieczeń.

Na podstawie Umowy rozpoczęli Państwo współpracę w zakresie dystrybucji ubezpieczeń, polegającą na tym, że wyznaczeni pracownicy infolinii (Dedykowani Pracownicy):

‒ oferują klientom (lub potencjalnym klientom) Wnioskodawcy produkty ubezpieczeniowe z oferty Zleceniodawcy,

‒ mają możliwość zawierania z Klientami umów ubezpieczenia na odległość w oparciu o udzielone im przez Zleceniodawcę stosowne pisemne upoważnienia, w zamian za co Zleceniodawca wypłaca Spółce wynagrodzenie (Usługa).

Zgodnie z Umową, w ramach świadczenia Usługi Państwo lub odpowiednio Dedykowani Pracownicy wykonujący czynności agencyjne zobowiązani są w szczególności do:

1. oferowania Klientom produktów ubezpieczeniowych dostępnych w sieci Zleceniodawcy, zgodnie z udzielonym upoważnieniem, z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość;

2. prawidłowego zawierania umów ubezpieczeń na odległość, zgodnie z aktualnym regulaminem świadczenia usług drogą elektroniczną obowiązującym u Zleceniodawcy;

3. prowadzenia rozmów z Klientami zgodnie z zatwierdzonym przez Zleceniodawcę skryptem rozmów;

4. nagrywania rozmów telefonicznych obsługiwanych przez Wnioskodawcę w ramach Umowy i ich przechowywanie oraz udostępnianie na żądanie Zleceniodawcy;

5. doręczania obowiązujących warunków ubezpieczenia Klientom przed zawarciem umowy ubezpieczenia oraz posiadanie potwierdzenia ich odbioru;

6. udzielania Klientom wszelkich informacji o zawieranych umowach ubezpieczenia, w tym o zasadach postępowania w razie powstania szkody i w razie chęci jej zgłoszenia;

7. informowania Klientów o konieczności uregulowania składki przelewem na właściwe konto bankowe (Spółka ani Dedykowani Pracownicy nie są upoważnieni do pobierania składek pod groźbą kary umownej);

8. obsługi Klientów związanej z kontynuacją/wznawianiem umów ubezpieczenia (przy czym Zleceniodawca zastrzegł sobie prawo zakazania Spółce wznowienia umów odznaczających się dużą szkodliwością);

9. pośredniczenia w wymianie korespondencji pomiędzy Zleceniodawcą a Klientami oraz przekazywania Zleceniodawcy zgłoszonych przez nich uwag, wniosków i reklamacji;

10. niezwłocznego informowania Zleceniodawcy o wiadomych przypadkach zatajenia prawdy lub podania nieprawdy przez Klientów przy składaniu wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia oraz przy składaniu innych oświadczeń w związku z zawieraniem lub kontynuowaniem umowy ubezpieczenia;

11. udostępniania Zleceniodawcy, na każde żądanie, wszelkich posiadanych informacji, materiałów oraz dokumentacji związanych z realizacją Umowy, w tym udzielania informacji o rezultatach podejmowanych działań;

12. przestrzegania wymogów prawnych, dotyczących przetwarzania i ochrony danych osobowych Klientów, utrzymywania w tajemnicy informacji poufnych, przestrzegania tajemnicy zawodowej i handlowej, której ujawnienie mogłoby zagrozić interesom Zleceniodawcy lub zakładów ubezpieczeń oraz wypełniania wymagań wynikających z przepisów ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, w szczególności weryfikacji tożsamości Klientów oraz rzeczywistych beneficjentów;

13. zapobiegania konfliktom interesów w rozumieniu Ustawy o dystrybucji – zobowiązani są Państwo do kontrolowania przestrzegania tych zapisów przez Dedykowanych Pracowników i ponoszą pełną odpowiedzialność za szkody wyrządzone Multiagentowi w związku z nieprzestrzeganiem przepisów Ustawy o dystrybucji w tym zakresie;

14. stałego monitorowania i poddawania ocenie pracy Dedykowanych Pracowników, jak również niezwłocznego informowania Zleceniodawcy o wszelkich zmianach dotyczących zespołu Dedykowanych Pracowników;

15. doskonalenia zawodowego, w tym zobowiązania Dedykowanych Pracowników do doskonalenia zawodowego w zakresie obsługi Klientów i produktów oferowanych przez zakłady ubezpieczeń za pośrednictwem Zleceniodawcy, m.in. poprzez obowiązkowe uczestnictwo w szkoleniach zawodowych (Multiagent zapewni możliwość udziału w tych szkoleniach, ale ich koszt ponoszą Państwo, chyba że Multiagent zdecyduje o ich sfinansowaniu).

Wszystkie powyższe czynności wykonywane w ramach realizacji Umowy przez Państwa Dedykowanych Pracowników zmierzają do ostatecznego celu, jakim jest doprowadzenie do zawarcia umów ubezpieczenia pomiędzy zakładami ubezpieczeń a zainteresowanymi Klientami. Państwa celem jest każdorazowo doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy klientem a Zleceniodawcą. Państwa wynagrodzenie z tytułu usług wykonywanych na rzecz Zleceniodawcy jest uzależnione wyłącznie od liczby zawartych przez strony umów ubezpieczenia. Podejmują Państwo wszelkie wskazane w Umowie działania, których rezultatem ma być zawarcie umowy ubezpieczenia przez dwie strony, co w rezultacie będzie skutkowało otrzymaniem wynagrodzenia od Zleceniodawcy. Nie mają Państwo żadnego interesu w zakresie treści umowy i nie mogą państwo ingerować w jej treść. W celu świadczenia usług korzystają Państwo z posiadanej, własnej bazy klientów. Aktywnie kontaktują się Państwo (telefonicznie) z potencjalnymi klientami i przedstawiają szczegóły proponowanych ubezpieczeń. Nie mają Państwo wpływu na treść oferty lub warunki umowy ubezpieczenia oferowane klientowi.

W związku z tak przedstawionym opisem sprawy Państwa wątpliwości dotyczą uznania, czy Usługa świadczona na rzecz Zleceniodawcy jest objęta zwolnieniem z opodatkowania podatkiem VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do kwestii świadczeń kompleksowych. W tym miejscu należy wskazać, że zarówno przepisy ustawy o VAT jak i prawo unijne nie zawierają stosownych definicji świadczenia złożonego (kompleksowego). Pojęcie to zdefiniowane zostało w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, a w ślad za nim w orzecznictwie administracyjnym. Punktem wyjścia przy definicji świadczenia złożonego jest teza, że każde świadczenie powinno być traktowane odrębnie i niezależnie (jako przedmiot opodatkowania), a traktowanie ich jako świadczeń złożonych ma charakter wyjątkowy. Pogląd taki pojawił się w orzeczeniu Trybunału z 25 lutego 1999 r. C-349/96 Card Protection Plan Ltd, gdzie Trybunał uznał, że świadczenie obejmujące jedną usługę z ekonomicznego punktu widzenia nie powinno być sztucznie dzielone by nie zakłócić funkcjonowania systemu VAT, należy określić zasadnicze cechy transakcji w celu ustalenia, czy podatnik świadczy na rzecz klienta kilka odrębnych usług zasadniczych, czy też jedną usługę. Pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej. Pogląd ten był powtarzany w orzeczeniach późniejszych np. w wyroku z 27 października 2005 r. w sprawie C-41/04 Levob Verzekeringen BV. Z kolei w wyroku z 29 marca 2007 r. w sprawie C-111/05 Aktiebolaget NN Trybunał wyraził pogląd, że mając na uwadze dwie okoliczności, mianowicie po pierwsze, z art. 2 (1) szóstej dyrektywy wynika, że każda transakcja powinna być zwykle uznawana za odrębną i niezależną, a po drugie, że transakcja złożona z jednego świadczenia w aspekcie gospodarczym nie powinna być sztucznie rozdzielana, by nie pogarszać funkcjonalności systemu podatku VAT, należy w pierwszej kolejności poszukiwać elementów charakterystycznych dla rozpatrywanej transakcji celem określenia, czy podatnik zapewnia klientowi kilka odrębnych świadczeń głównych, czy jedno świadczenie (teza 22).

Zatem, aby stwierdzić, czy dane świadczenie jest świadczeniem złożonym (kompleksowym), winno ono składać się z różnych czynności, których realizacja prowadzi do jednego celu. Na świadczenie takiego rodzaju składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne świadczenia pomocnicze. Natomiast za pomocniczą należy uznać taką czynność, jeśli nie stanowi celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania świadczenia zasadniczego. Innymi słowy, pojedyncza czynność lub świadczenie traktowana jest jak element świadczenia kompleksowego wówczas, jeżeli cel świadczenia pomocniczego jest zdeterminowany przez świadczenie główne, które zarazem nie może zostać wykonane lub wykorzystane bez świadczenia pomocniczego.

Odnosząc opis sprawy do powyższego należy stwierdzić, że nie wszystkie czynności świadczone przez Państwa na rzecz Zleceniodawcy na podstawie Umowy mają charakter jednej złożonej usługi, w której można wyróżnić usługę główną, wobec której reszta świadczeń ma zadanie uzupełniające i pomocnicze. Tym samym nie sposób zgodzić się z Państwa stwierdzeniem, że działania Państwa zmierzają do kompleksowej obsługi całości procesu pomiędzy Klientem i Zleceniodawcą. Świadczone przez Państwa czynności nie mają charakteru jednolitego świadczenia, usługi związane z pośrednictwem ubezpieczeniowym stanowią tylko część z wykonywanych czynności.

W ramach Umowy wykonują Państwo również czynności, które swoimi cechami nie wykazują związku z pośrednictwem ubezpieczeniowym sensu stricte.

W analizowanym przypadku oddzielenie poszczególnych czynności wykonywanych przez Państwa w ramach realizacji umowy nie ma więc charakteru sztucznego. Zasadne jest zatem, aby czynności wykonywanych przez Państwa nie traktować jako świadczenia kompleksowego właśnie dlatego, że czynności te ze względu na swoje właściwości i charakter nie mogą tworzyć razem ekonomicznie spójnej usługi dla Zleceniodawcy.

Jak już wyżej wskazano, pośrednictwo ubezpieczeniowe, to szereg czynności których celem jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę ubezpieczenia.

Jak wskazali Państwo we wniosku w ramach umowy będą Państwo zobowiązani do:

1. oferowania Klientom produktów ubezpieczeniowych dostępnych w sieci Zleceniodawcy;

2. prawidłowego zawierania umów ubezpieczeń na odległość;

3. prowadzenia rozmów z Klientami zgodnie z zatwierdzonym przez Zleceniodawcę skryptem rozmów;

4. nagrywania rozmów telefonicznych obsługiwanych przez Państwa w ramach Umowy, ich przechowywania oraz udostępniania na żądanie Zleceniodawcy;

5. doręczania obowiązujących warunków ubezpieczenia Klientom przed zawarciem umowy ubezpieczenia oraz posiadanie potwierdzenia ich odbioru;

6. udzielania Klientom wszelkich informacji o zawieranych umowach ubezpieczenia;

7. informowania Klientów o konieczności uregulowania składki przelewem na właściwe konto bankowe;

8. obsługi Klientów związanej z kontynuacją/wznawianiem umów ubezpieczenia;

9. pośredniczenia w wymianie korespondencji pomiędzy Zleceniodawcą a Klientami oraz przekazywania Zleceniodawcy zgłoszonych przez nich uwag, wniosków i reklamacji;

10. niezwłocznego informowania Zleceniodawcy o wiadomych przypadkach zatajenia prawdy lub podania nieprawdy przez Klientów przy składaniu wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia oraz przy składaniu innych oświadczeń w związku z zawieraniem lub kontynuowaniem umowy ubezpieczenia;

11. udostępniania Zleceniodawcy, na każde żądanie, wszelkich posiadanych informacji, materiałów oraz dokumentacji związanych z realizacją Umowy, w tym udzielania informacji o rezultatach podejmowanych działań;

12. przestrzegania wymogów prawnych, dotyczących przetwarzania i ochrony danych osobowych Klientów;

13. zapobiegania konfliktom interesów w rozumieniu Ustawy o dystrybucji;

14. stałego monitorowania i poddawania ocenie pracy Dedykowanych Pracowników;

15. doskonalenia zawodowego.

Mając na względzie treść przywołanych wyżej przepisów oraz wnioski płynące z ww. wyroków TSUE stwierdzić należy, że ww. czynności jakie zobowiązali się Państwo wykonywać w ramach Umowy w zakresie punktów 1-12, ze względu na swoje właściwości i charakter, będą z punktu widzenia nabywcy tworzyć spójną usługę pośrednictwa ubezpieczeniowego. Celem Państwa jest każdorazowo doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy klientem a Zleceniodawcą. Nie mają Państwo wpływu na treść zawieranej umowy ubezpieczeniowej, oraz nie negocjują Państwo warunków umowy. Tym samym, wskazane wyżej czynności wykonywane przez Państwa w ramach Umowy w zakresie punktów 1-12 mają charakter jednego złożonego świadczenia, które z ekonomicznego punktu tworzy jedną kompleksową usługę pośrednictwa ubezpieczeniowego, korzystającą ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy.

Jednak analiza czynności wskazanych przez Państwa w punktach 13-15 i orzecznictwa TSUE prowadzi do wniosku, że nie zmierzają one do wyszukiwania klientów ubezpieczeniowych i kontaktowania ich ze Zleceniodawcą w celu zawarcia umowy. Nie można więc przyjąć, że wykonywane przez Państwa ww. czynności stanowią usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych, są to usługi dodatkowe dotyczące pracowników, odnoszące się do ich monitorowania oraz podnoszenia kompetencji zawodowych. Usługi te nie są ściśle związane z ww. usługą pośrednictwa, dlatego też wymienione w punktach 13-15 czynności nie będą stanowiły wraz z tą usługą świadczenia złożonego. Czynności te nie wchodzą również w zakres usług objętych zwolnieniem na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy. Zatem nie korzystają ze zwolnienia od podatku.

Zatem, Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒ Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒ Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (`(...)`). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒ w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒ w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).