0111-KDIB3-1.4012.823.2022.1.WN

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 listopada 2022 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w zakresie uznania czynności wykonywanych przez Państwa Spółkę – Uczestnika i Agenta w strukturze cash-poolingu za niepodlegające opodatkowaniu VAT (podatek od towarów i usług) w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca dalej również Spółka jest spółką akcyjną z siedzibą w Polsce i polskim rezydentem podatkowym.

Wnioskodawca wraz z podmiotami powiązanymi („Uczestnicy”) i niepowiązanym bankiem z siedzibą w Polsce („Bank”) zamierza zawrzeć umowę („Umowa") polegającą na uczestnictwie w grupowym systemie zarządzania płynnością finansową („Cash Pooling”).

Cash Pooling jest usługą należącą do zakresu usług bankowych. Polega na umożliwieniu przez banki grupom kapitałowym bardziej efektywnego zarządzania środkami pieniężnymi i limitami zadłużenia oraz korzystania przez poszczególne spółki z grupy kapitałowej ze wspólnej płynności finansowej. Na podstawie Umowy Bank będzie świadczył na rzecz Wnioskodawcy oraz pozostałych Uczestników usługę Cash Poolingu.

Wśród Uczestników będą znajdować podmioty powiązane z Wnioskodawcą z siedzibą w Polsce lub w Niemczech.

Nie jest wykluczone, że do Cash Poolingu, już po jego uruchomieniu, dołączać będą inne podmioty powiązane z Wnioskodawcą, z siedzibą w Polsce lub za granicą. Na moment złożenia wniosku późniejsze dołączenie do Cash Poolingu rozważane jest w przypadku X.

W ramach Cash Poolingu, jeden z Uczestników pełnić będzie rolę Agenta („Agent”). Agent reprezentuje pozostałych Uczestników wobec Banku. Rachunek Agenta, na którym dochodzi do konsolidacji sald Uczestników jest wyodrębnionym rachunkiem rozliczeniowym. Rolę Agenta pełnić będzie Wnioskodawca.

Wnioskodawca w ramach pełnienia roli Agenta zajmować się będzie jedynie czynnościami formalno- technicznymi, które służyć będą Bankowi do wykonania usług kompleksowego zarządzania płynnością finansową (Cash Pooling). Obejmować to będzie przykładowo następujące czynności:

• bieżący kontakt z Bankiem w zakresie realizacji przez niego usługi Cash Poolingu;

• negocjowanie z Bankiem wysokości opłat i kosztów związanych z Umową;

• ustalenie z Bankiem wysokości oprocentowania oraz innych parametrów rozliczeń, które Bank będzie stosował odpowiednio w przypadku dodatnich i ujemnych sald na wszystkich rachunkach;

• ustalenie z Bankiem treści Umowy;

• zmiany treści zleceń lub załączników do Umowy;

• ustalenie z Bankiem wysokości ewentualnych limitów transakcyjnych (w razie ich wprowadzenia);

Specyfika Cash Poolingu wymaga, aby jeden z uczestników, a nie wszyscy z osobna, koordynował opisane wyżej czynności. Ugruntowaną praktyką jest, że czynności takie koordynuje Agent, a nie Uczestnicy. Konieczność odrębnego koordynowania wskazanych czynności przez Bank z każdym Uczestnikiem z osobna byłaby bowiem nieefektywna i mogłaby prowadzić do utrudnienia lub nawet uniemożliwienia świadczenia usługi Cash Poolingu przez Bank. Czynności Wnioskodawcy jako Agenta w relacji z innymi Uczestnikami i Bankiem ograniczą się jedynie do czynności formalno-technicznych.

Podmiotem odpowiedzialnym za funkcjonowanie Cash Poolingu tj. w szczególności za obsługę i utrzymanie rachunków, jak również techniczną realizację przepływów pomiędzy rachunkami będzie wyłącznie Bank. To Bank będzie wykonywał szereg czynności składających się na usługę w postaci zarządzania płynnością finansową (Cash Pooling).

Agent będzie stroną Umowy tak jak pozostali Uczestnicy - będzie to umowa wielostronna, zawarta między Uczestnikami (w tym Spółką) a Bankiem. Uczestnicy nie będą zawierać osobnych umów z Agentem.

Umowa Cash Poolingu nie przewiduje wynagrodzenia dla Agenta za pełnienie swojej roli. Zgodnie z Umową, wynagrodzenie otrzymywać będzie wyłącznie Bank, w postaci odsetek od sald ujemnych na Rachunku Agenta (na tzw. rachunku Cash Pool mastera), o ile saldo na tym rachunku będzie ujemne. W związku z Cash Poolingiem, Bank będzie prowadzić na rzecz Wnioskodawcy oraz pozostałych Uczestników dwa rodzaje rachunków bieżących, które pełnić będą inne funkcje:

• rachunki prowadzone w polskiej walucie (PLN) i euro (EUR) otwarte w Banku dla każdego Uczestnika („Rachunek Uczestnika”),

• rachunki prowadzone w polskiej walucie (PLN) i euro (EUR), wykorzystywane dla celów konsolidowania sald Rachunków Uczestników na koniec każdego dnia roboczego, prowadzone przez Bank dla Agenta, obejmujące także rachunek Cash Pool mastera („Rachunek Agenta”).

Oznacza to, że Wnioskodawca będzie posiadał dwa rodzaje rachunków związanych z Cash Poolingiem:

• Rachunek Uczestnika (jako Uczestnik Cash Poolingu);

• Rachunek Agenta - rachunek konsolidujący salda Rachunków Uczestników na każdym poziomie Cash Poolingu (z wyjątkiem jednego z poziomów, na którym znajdować się będą tylko Uczestnicy z siedzibą za granicą). Agent w ramach Cash Poolingu zapewniać będzie dla wszystkich Uczestników Cash Poolingu na każdym poziomie struktury środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na Rachunkach Uczestników na danym poziomie, na Rachunek Agenta trafią środki finansowe. Po rozliczeniu sald Rachunków Uczestników na danym poziomie struktury Cash Poolingu, saldo znajdujące się na Rachunku Agenta będzie wykorzystywane do rozliczenia się z saldami Rachunków Uczestników na następnym (wyższym) poziomie. Jak wskazano powyżej, na każdym poziomie struktury znajduje się Agent (z wyjątkiem poziomu, na których znajdować się będą Uczestnicy z siedzibą poza Polską), więc na każdym poziomie Rachunki Uczestników danego poziomu będą rozliczać się z Rachunkiem Agenta. Na najwyższym poziomie struktury znajdować się będzie tylko Rachunek Agenta (tzw. rachunek Cash Pool mastera), które saldo będzie odzwierciedlać wynik konsolidacji środków ze wszystkich poziomów Cash Poolingu.

Wnioskodawca wskazuje przy tym, że na jednym z poziomów struktury Cash Poolingu, na którym znajdować się będą tylko Uczestnicy z siedzibą poza Polską, rachunek jednego z nich będzie musiał pełnić rolę podobną do Rachunku Agenta, tj. konsolidowane do niego będą salda pozostałych Uczestników tego poziomu struktury Cash Poolingu (z uwagi na brak Agenta na tym poziomie struktury). Po skonsolidowaniu sald na wspomnianym poziomie struktury na rachunku jednego z jego Uczestników, saldo z rachunku tego Uczestnika będzie podlegać dalszej konsolidacji z Rachunkiem Agenta na wyższym poziome struktury. Uczestnik zagraniczny, którego rachunek na wskazanym poziomie struktury będzie pełnił podobną rolę do Rachunku Agenta, nie będzie wykonywał żadnych czynności o charakterze formalno-technicznym takich jak Agent, które opisano we wniosku powyżej (tj. nie będzie on drugim Agentem ani nie będzie wspomagał on Agenta w żaden sposób w wykonywaniu tych czynności).

Umowa przewiduje tzw. rzeczywisty Cash Pooling polegający na faktycznym przelewaniu środków między Rachunkami Uczestników. Konsekwentnie, ewentualne odsetki należne z uwagi na pokrycie zadłużenia Uczestnika A poprzez środki z Rachunku Uczestnika B będą fizycznie przekazywane Uczestnikowi B.

Zgodnie z Umową, rozliczenia dokonywane pomiędzy poszczególnymi Uczestnikami Cashpoolingu (w tym Agentem) w ramach Cash Poolingu oparte będą na konwersji długu (art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego) skutkującej subrogacją z art. 518 Kodeksu cywilnego, tj. wstąpieniem w miejsce zaspokojonego wierzyciela (subrogacja). Oznacza to, że Agent spłacać będzie wierzytelności przysługujące Bankowi wobec każdego z Uczestników, których Rachunek wykazuje saldo ujemne według stanu na koniec każdego dnia roboczego i według ich wartości nominalnej. Każdy Uczestnik wyraża zgodę na spłatę Wierzytelności przez Agenta bez konieczności zawarcia odrębnej umowy/porozumienia. W wyniku takiej spłaty Wierzytelności Agent wstępuje w prawa zaspokojonego wierzyciela (tj. Banku; czyli następuje wskazana powyżej subrogacja).

Cash-Pooling zakłada konsolidowanie (tj. zerowanie) sald na prowadzonych przez Bank Rachunkach Uczestników z wykorzystaniem Rachunku Agenta. Konsolidowanie sad Uczestników dokonywane będzie na koniec każdego dnia roboczego. Po dokonanej konsolidacji salda będą powracać następnego dnia na Rachunki Uczestników.

Konsolidacja, z wykorzystaniem ww. mechanizmu subrogacji, odbywać się będzie w następujący sposób:

• w odniesieniu do Rachunków Uczestników mających saldo ujemne - Bank przenosi na Rachunek Agenta wierzytelności Banku wobec każdego z Uczestników, którego Rachunek wykazuje saldo ujemne; wierzytelnością jest należność Banku wobec Uczestnika w kwocie salda ujemnego na Rachunku Uczestnika; przeniesienie wierzytelności następuje za zapłatą przez Agenta na rzecz Banku wartości nominalnej wierzytelności (wartość salda ujemnego), co odbywa się poprzez obciążenie przez Bank Rachunku Agenta,

• w odniesieniu do Rachunków Uczestników mających saldo dodatnie - Agent przejmuje od Banku jego zobowiązanie wobec każdego z Uczestników, których Rachunek wykazuje saldo dodatnie; zobowiązaniem jest zobowiązanie Banku wobec Uczestnika w kwocie salda dodatniego na Rachunku Uczestnika; przejęcie zobowiązania Banku następuje za zapłatą przez Bank na rzecz Agenta wartości nominalnej Zobowiązania (wartość salda dodatniego), co odbywa się poprzez uznanie przez Bank Rachunku Agenta.

Od salda na Rachunku Agenta po dokonanej dziennej konsolidacji sald Uczestników, Bank nalicza/pobiera odsetki w wysokości ustalonej w Umowie. Rozliczenie salda na Rachunku Agenta z Bankiem przedstawiać się będzie w następujący sposób:

• w przypadku, w którym po dokonaniu przeniesienia wierzytelności na Agenta oraz przejęcia zobowiązań przez Agenta na Rachunku Agenta występuje saldo dodatnie, Bank nalicza odsetki od kwoty stanowiącej dodatnie saldo na koniec danego dnia roboczego w wysokości ustalonej w umowie dotyczącej prowadzenia Rachunku Agenta.

• w przypadku, w którym po dokonaniu przeniesienia wierzytelności na Agenta oraz przejęcia zobowiązań przez Agenta na Rachunku Agenta występuje saldo ujemne, Bank pobiera odsetki od kwoty stanowiącej ujemne saldo na koniec danego dnia zgodnie z warunkami określonymi w odrębnych regulaminach Banku lub odrębnych umowach zawartych z Bankiem.

Rozliczenia odsetek pomiędzy Agentem a pozostałymi Uczestnikami przedstawiać się będą w następujący sposób:

• w przypadku każdego Uczestnika, za każdy dzień, kiedy łączna kwota przeniesionych na Agenta wierzytelności będzie większa niż łączna kwota przeniesionych zobowiązań, Bank obciąży Rachunek Uczestnika i uzna Rachunek Agenta kwotą ustaloną według wzoru przewidzianego w Umowie,

• za każdy dzień, kiedy łączna kwota przeniesionych na Agenta wierzytelności będzie mniejsza niż łączna kwota przeniesionych zobowiązań, Bank uzna Rachunek Uczestnika i obciąży Rachunek Agenta kwotą ustaloną według wzoru przewidzianego w Umowie.

W opisanym systemie odsetki będą naliczane na bazie dziennej, natomiast ich płatność przez/do poszczególnych Uczestników, w tym Wnioskodawcy będzie dokonywana jednorazowo do umówionego między stronami dnia roboczego po zakończeniu okresu rozliczeniowego. Wysokość odsetek należnych poszczególnym Uczestnikom kalkulowana będzie przez Bank. Jednocześnie bank, na bazie dziennej, naliczał będzie debetowe/ kredytowe odsetki od salda występującego na Rachunkach Uczestników. Poza tym, Bank może obciążyć Rachunek Agenta kwotą odsetek należnych Bankowi z tytułu kredytu na tym Rachunku.

Dodatkowo w ramach Cash Poolingu, na podstawie Umowy, Bank będzie świadczyć Usługę Salda Netto („Usługa Salda Netto”). Usługa Salda Netto polegać będzie na zarządzaniu saldami netto dla Uczestników, na podstawie której Bank umożliwiać będzie Uczestnikom i Agentowi dokonywanie transakcji do wysokości sumy dostępnych na Rachunkach Uczestników środków, które objęte zostały Usługą Salda Netto (dla środków objętych Usługą Salda Netto mogą być wprowadzone limity transakcyjne).

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczone jak we wniosku)

1. Czy w świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca jako Uczestnik (niebędący Agentem) z tytułu uczestnictwa w systemie Cash Poolingu będzie wykonywał czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT?

2. Czy w świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca jako Agent z tytułu uczestnictwa w systemie Cash Poolingu będzie wykonywał czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

W świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca jako Uczestnik (niebędący Agentem) z tytułu uczestnictwa w systemie Cash Poolingu nie będzie wykonywał czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT.

Ad. 2

W świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca jako Agent z tytułu uczestnictwa w systemie Cash Poolingu nie będzie wykonywał czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT.

Uzasadnienie:

Ad. 1 i 2 - część ogólna uzasadnienia

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2. eksport towarów;

3. import towarów na terytorium kraju;

4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zgodnie z powołanym przepisem czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług są odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie z powołanym przepisem z dostawą towarów mamy miejsce w przypadku, gdy dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Definicja świadczenia usług na gruncie Ustawy o VAT ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej. Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy. Aby działanie podatnika mogło zostać uznane za świadczenie usług muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

1. w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

2. świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, że umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na jednym rachunku i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez niektóre z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy, poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. Zarządzający systemem (bank) w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach Uczestników to na rachunek Agenta trafiają środki finansowe stanowiące nadwyżkę.

Przechodząc na grunt przedstawionego zdarzenia przyszłego Wnioskodawca, zamierza zawrzeć z Bankiem Umowę, której stroną będzie Bank, zobowiązany do świadczenia usługi Cash Poolingu w ramach Umowy, oraz Wnioskodawca i pozostali Uczestnicy. Świadczącym usługę Cash Poolingu będzie Bank. Usługa Cash Poolingu świadczona przez Bank stanowić będzie system zarządzania płynnością finansową Uczestników, oparty o zdefiniowaną w prawie cywilnym subrogację (art. 518 § 1 Kodeksu cywilnego), czyli wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela, poprzez spłacenie cudzego długu. Umowa na podstawie której Bank będzie świadczył usługę Cash Poolingu jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi uczestników korzystających ze wskazanego systemu.

Z uwagi na charakterystyczne cechy przedstawionego systemu należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie podmiotem świadczącym usługi będzie jedynie Bank, który będzie wykonywał czynności polegające na zapewnieniu funkcjonowania systemu, tj. obsłudze technicznej systemu, zapewnieniu infrastruktury informatycznej niezbędnej do jego funkcjonowania, zapewnieniu kompleksowej informacji o wzajemnych rozliczeniach uczestników, obliczaniu odsetek oraz dokonywaniu transferów pomiędzy Uczestnikami Cash Poolingu, za które to czynności będzie otrzymywać wynagrodzenie (odsetki), natomiast Uczestnicy (w tym Agent) Cash Poolingu będą beneficjentami usług świadczonych przez Bank.

Wnioskodawca jako Uczestnik

Biorąc po uwagę powyższe należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę, jako Uczestnika niebędącego Agentem nie będą stanowiły odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT. Wnioskodawca jako Uczestnik w związku z korzystaniem z usługi Cash Poolingu nie będzie wykonywać jakichkolwiek czynności („czynności" w ramach zawartej Umowy wykonywane będą przez Bank). Dokona on m.in. przesunięcia środków pieniężnych z Rachunku Uczestnika na Rachunek Agenta, bądź z Rachunku Agenta na Rachunek Uczestnika. Dodatkowo Bank dokona naliczenia odsetek kredytowych, bądź odsetek debetowych Wnioskodawcy jako Uczestnikowi i w związku z uczestnictwem w systemie Cash Poolingu. Z uwagi na powyższe Wnioskodawca jako Uczestnik nie będzie wykonywał jakichkolwiek czynności w związku z realizacją Umowy. Wszelkie czynności w związku z realizacją Umowy będzie wykonywał Bank. Z uwagi na powyższe Wnioskodawca jako Uczestnik nie będzie wykonywał jakichkolwiek czynności, które mogłyby stanowić świadczenie usług w rozumieniu art. 8 Ustawy o VAT.

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że Wnioskodawca jako Uczestnik niebędący Agentem nie będzie świadczył w ramach Umowy jakichkolwiek usług, o których mowa w art. 8 Ustawy o VAT, na rzecz innych Uczestników systemu oraz nie będzie dokonywał nabycia usług, o których mowa wart. 8 Ustawy o VAT, od innych Uczestników. Okoliczność uczestnictwa przez Wnioskodawcę jako Uczestnik niebędący Agentem w ramach systemu Cash Poolingu nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu na gruncie Ustawy o VAT tj. nie stanowi czynności, o której mowa w art. 5 Ustawy o VAT. W konsekwencji uczestnictwo przez Wnioskodawcę jako Uczestnik niebędący Agentem w systemie Cash Poolingu nie będzie rodzić po jego stronie obowiązku na gruncie Ustawy o VAT.

Wnioskodawca jako Agent

W związku z przystąpieniem do Umowy Wnioskodawca pełnić będzie na podstawie zawartej Umowy w imieniu wszystkich Uczestników funkcję Agenta. Wnioskodawca jako Agent wykonywać będzie czynności polegające na:

• bieżącym kontakcie z Bankiem w zakresie realizacji przez niego usługi Cash Poolingu

• negocjowaniu z Bankiem wysokości opłat i kosztów związanych z Umową;

• ustaleniu z Bankiem wysokości oprocentowania oraz innych parametrów rozliczeń, które Bank będzie stosował odpowiednio w przypadku dodatnich i ujemnych sald na wszystkich rachunkach;

• ustalenie z Bankiem treści Umowy;

• zmianie treści zleceń lub załączników do Umowy;

• ustaleniu z Bankiem wysokości ewentualnych limitów transakcyjnych (w razie ich wprowadzenia)

W związku z planowanym zawarciem Umowy na Wnioskodawcy jako Agencie spoczywać będą obowiązki reprezentowania wszystkich Uczestników przed Bankiem oraz koordynacji realizacji Umowy pomiędzy Bankiem a Uczestnikami. Funkcja Agenta, którą pełnić będzie Wnioskodawca sprowadzać się będzie wyłącznie do reprezentowania wszystkich Uczestników w trakcie prowadzenia ustaleń z Bankiem, dotyczących świadczonej na rzecz Uczestników, w tym samego Wnioskodawcy usługi Cash Poolingu. Z uwagi bowiem na wielość Uczestników ma to zapewnić sprawniejsze dokonywanie negocjacji lub modyfikacji warunków zawartej Umowy. Dodatkowo rola Wnioskodawcy jako Agenta będzie sprowadzała się do udostępnienia rachunków bankowych związanych z realizacją Umowy (Rachunek Agenta oraz Rachunki Uczestników) i środków finansowych znajdujących się na nich, aby Bank mógł efektywnie wykonać czynności określone w Umowie w celu świadczenia usługi Cash Poolingu tj. rozliczać salda rachunków oraz przekazywać środki pomiędzy Rachunkami Uczestników z wykorzystaniem Rachunku Agenta. Pełnienie funkcji Agenta nie wiąże się z prowadzeniem rozliczeń pomiędzy Wnioskodawcą i Uczestnikami. Usługi z zakresu rozliczeń będą wykonywane przez Bank, na zlecenie każdego z Uczestników (w tym Wnioskodawcy będącego Agentem), poprzez obliczanie odsetek i obciążanie lub uznawanie ich Rachunków Głównych (w zależności od okoliczności), wszelkimi należnymi kwotami.

Zdaniem Wnioskodawcy, w oparciu o przedstawione powyżej argumenty, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w związku z przystąpieniem do Umowy i pełnieniem roli Agenta, nie będą stanowiły czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W szczególności, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę jako Agenta nie będą stanowiły świadczenia usług, ponieważ planowane zawarcie Umowy z Bankiem, jest ściśle związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez wszystkich Uczestników (w tym Wnioskodawcy) i ma służyć lepszemu wykorzystaniu środków pieniężnych pomiędzy uczestnikami.

Interpretacje wydawane przez organy podatkowe

Stanowisko Wnioskodawcy zaprezentowane powyżej znajduje potwierdzenie w jednolitej i wieloletniej linii interpretacyjnej organów podatkowych, zgodnie z którą Uczestnicy oraz Agenci w związku z uczestnictwem w strukturze Cash Poolingu nie występują jako podatnicy VAT i tym samym nie wykonują czynności opodatkowanych VAT w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

W odniesieniu do Uczestników niebędących Agentami stanowisko takie zajął m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 14 czerwca 2022 r (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.167.2022.8.ICZ), w której wskazał, że:

„Z uwagi na cechy charakterystyczne systemu Cash Poolingu należy zauważyć, że w niniejszej sprawie, w roli usługodawcy występuje Bank, który będzie obsługiwał umowę Cash Poolingu. To Bank wykonuje na Państwa rzecz, jako Uczestnika, szereg czynności składających się łącznie na jedną usługę w postaci kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową, czyli Cash Poolingu. Natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym świadczeniem. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT. Państwo jako Uczestnik systemu Cash Poolingu nie będą świadczyć usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, lecz będą jedynie wykonywać elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez Bank usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową. Zatem poza czynnościami właściwymi dla struktury cash poolingu, system ten nie wymaga od Państwa żadnego dodatkowego zaangażowania. Udział Państwa w przedmiotowym Systemie Zarządzania Środkami Pieniężnymi na zasadach określonych w Umowie Cash poolingu będzie miał, co do zasady, charakter bierny. Jak wynika z opisu sprawy nie przewidują Państwo realizacji innych transakcji, zawierania z innymi uczestnikami transakcji finansowych, świadczenia na ich rzecz jakichkolwiek usług, ani też pobierania z tego tytułu wynagrodzenia.

Podejmowane przez Państwa czynności w ramach opisanej umowy nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z odpłatnym świadczeniem usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż Państwa działalność gospodarcza.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że Państwo z tytułu wykonywania czynności w ramach Umowy cash poolingu, nie będą działać w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Zatem w świetle art. 5 ust. 1 ustawy, czynności wykonywane przez Państwa w ramach Umowy Cash poolingu, pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.”

Z kolei, w odniesieniu do Agentów, stanowisko takie zajął m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 24 marca 2021 r (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.740.2020.3.KM), w której wskazał, że (w powołanej interpretacji Agent zdefiniowany był jako „Koordynujący”): „Jak wynika ze złożonego wniosku, wszystkie czynności wykonywane w ramach przedstawionej sprawy składają się na usługę, którą świadczy Bank. Wnioskodawca jako pełniący funkcję Koordynującego został jedynie wybrany jako podmiot reprezentujący Uczestników systemu wobec Banku. Z tytułu pełnionej funkcji Wnioskodawca nie będzie uzyskiwał wynagrodzenia. W związku z powyższym w przedmiotowej sprawie w roli usługodawcy będzie występował wyłącznie Bank, który będzie wykonywał czynności polegające na zapewnieniu funkcjonowania systemu, tj. obsłudze technicznej systemu, zapewnieniu infrastruktury informatycznej niezbędnej do jego funkcjonowania oraz dokonywaniu transferów pomiędzy Uczestnikami systemu, za które to czynności będzie otrzymywać wynagrodzenie (opłaty), natomiast Uczestnicy systemu będą beneficjentami usług świadczonych przez Bank.

Podejmowane przez Wnioskodawcę jako Koordynującego czynności w ramach opisanej umowy nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z opłatnym świadczeniem usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż działalność gospodarcza Wnioskodawcy.

Zatem należy stwierdzić, że w świetle art. 5 ust. 1 ustawy, z perspektywy Wnioskodawcy jako uczestnika umowy zarządzania płynnością finansową, pełniącego funkcję Koordynatora, czynności wykonywane przez niego w ramach tej umowy, pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2 należało uznać za prawidłowe.”

Analogiczne stanowiska zaprezentowane także przykładowo w następujących interpretacjach podatkowych:

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 31 marca 2022 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.58.2022.1.JJ);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 26 stycznia 2022 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.692.2021.3.DS);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 3 grudnia 2021 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.679.2021.3.DS);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 28 czerwca 2021 r. (sygn. 0112-KDIL1-3.4012.116.2021.2.MR);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 24 maja 2021 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.192.2021.DM);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19 marca 2021 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.756.2020.2.IG);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19 marca 2021 r. (sygn. 0112-KDIL1-2.4012.633.2020.3.PM);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 15 marca 2021 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.682.2020.3.RK);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 11 marca 2021 r. (sygn. 0112-KDIL1-2.4012.630.2020.4.NF);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 29 września 2020 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.322.2020.3.KM);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 10 września 2020 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.273.2020.3.DM);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 31 kwietnia 2020 r. (sygn. 0114-KDIP1-3.4012.74.2018.4.JF);

• interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 21 lutego 2020 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.82.2019.3.MP);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 20 lutego 2020 r. (sygn. 0114-KDIP4-1.4012.82.2019.3.AK);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 7 lutego 2020 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.827.2019.1.WN);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 21 czerwca 2019 r. (sygn. 0114-KDIP4.4012.259.2019.1.KM);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 22 sierpnia 2019 r. (sygn. 0112-KDIL1-3.4012.354.2019.1.KB);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 29 maja 2019 r. (sygn. 0115-KDIT1-1.4012.193.2019.3.MN);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 15 marca 2019 r. (sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.10.2019.4.PRP);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 13 marca 2019 r. (sygn. 0114-KDIP4.4012.831.2018.3.AKO);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 8 stycznia 2019 r. (sygn. 0115-KDIT1-1.4012.827.2018.1.KM);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 21 grudnia 2018 r. (sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.761.2018.2.SM);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 2 grudnia 2018 r. (sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.769.2018.1.AJB);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 listopada 2018 r. (sygn. 0115-KDIT1-1.4012.682.2018.3.KM);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 września 2018 r. (sygn. 0112-KDIL1-3.4012.471.2018.1.AP);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 30 sierpnia 2018 r. (sygn. 0114-KDIP4.4012.427.2018.2.BS);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 27 kwietnia 2018 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.119.2018.2.WN);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 26 stycznia 2018 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.749.2017.2.ICz);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 8 stycznia 2018 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.703.2017.2.ICz);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 28 grudnia 2017 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.661.2017.2.WN);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 4 grudnia 2017 r. (sygn. sygn. 0112-KDIL1-2.4012.496.2017.1.AW);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 29 listopada 2017 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.590.2017.2.BW);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 31 października 2017 r. (sygn. 0114-KDIP1-3.4012.381.2017.1.MK);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 3 kwietnia 2017 r. (sygn. 3063-ILPP1-3.4512.61.2017.1.PR);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 30 marca 2017 r. (sygn. 0113-KDIPTI- 2.4012.10.2017.1.KT);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 23 lutego 2017 r. (sygn. 0461-ITPP1.4512.971.2016.2.IK);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 21 lutego 2017 r. (sygn. 2461-IBPP2.4512.1037.2016.1.ICZ);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 17 stycznia 2017 r. (sygn. 1462-IPPP1.4512.981.2016.1);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 4 stycznia 2017 r. (sygn. 3063-ILPP1-3.4512.112.2016.2.JN);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 14 listopada 2016 r. (sygn. 3063- ILPP1-3.4512.89.2016.1.KB);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 21 grudnia 2016 r. (sygn. IPPP3.4512.802.2016.1.IG);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30 sierpnia 2016 r. (sygn. ITPP1/4512-491/16/KM);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 28 lipca 2016 r. (sygn. IPPP1/4512- 487/16-4/MP);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 2 czerwca 2016 r. (sygn. IPPP1/4512-338/16-4/MP);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 26 kwietnia 2016 r. (sygn. ITPP1/4512-114/16/EA);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 2 lipca 2015 r. (sygn. IPPP1/4512-573/15-2/EK);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 kwietnia 2015 r. (sygn. IPTPP2/4512-89/15-2/DS,);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 9 marca 2015 r. (sygn. IBPP2/443-1265/14/ICz);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 23 lutego 2015 r. (sygn. IPPP1/4512-20/15-4/lgo);

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 21 grudnia 2009 r. (sygn. ITPP1/443-1185/09/IK).

Konkludując, w świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca jako:

• Uczestnik (niebędący Agentem) z tytułu uczestnictwa w systemie Cash Poolingu nie będzie wykonywał czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT.

• Agent z tytułu uczestnictwa w systemie Cash Poolingu nie będzie wykonywał czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Państwo przedstawili we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 i w art. 8 ww. ustawy.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl natomiast art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

- istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

- wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

- istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

- odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

- istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług

W myśl art. 8 ust. 2 ustawy,

za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Z powyższych zapisów wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

• w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa - użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia - w całości lub w części - podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

• w przypadku świadczenia usług - świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT,

podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu,

działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Należy zauważyć, że polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash poolingu. Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana – umowa cash poolingu porównywana jest często z umową pożyczki. Chociaż umowa ta do pewnego stopnia przypomina w swym charakterze uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednak nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Usługa cash poolingu jest zatem usługą zazwyczaj wykonywaną przez bank. Natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym świadczeniem. Należy pamiętać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi bowiem być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.

Państwa wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług dotyczą m.in. kwestii czy Państwa Spółka jako Uczestnik (niebędący Agentem) z tytułu uczestnictwa w strukturze cash-poolingu będzie wykonywać czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. (pytanie nr 1)

Z uwagi na cechy charakterystyczne systemu Cash Poolingu należy zauważyć, że w niniejszej sprawie, w roli usługodawcy występuje Bank, który będzie obsługiwał umowę Cash Poolingu natomiast rolę zarządzającego systemem pełni jeden z uczestników systemu Cash Poolingu, należący także do tej samej grupy kapitałowej, tzw. Agent. To Bank wykonuje na rzecz Państwa Spółki jako Uczestnika, szereg czynności składających się łącznie na jedną usługę w postaci systemu zarządzania płynnością finansową, tzw. usługi cash-poolingu rzeczywistego. Państwa Spółka natomiast, jako Uczestnik systemu, będzie jedynie angażowała swoje środki pieniężne zgromadzone na rachunku, poprzez ich przekazywanie do Agenta, a także będzie korzystała ze środków pieniężnych przekazywanych przez Agenta. Uczestnicy nie będą zawierać osobnych umów z Agentem. Umowa Cash Poolingu nie przewiduje wynagrodzenia dla Agenta za pełnienie swojej roli.

Mając na uwadze powyższe, Państwa Spółka jako Uczestnik systemu Cash Poolingu nie będzie świadczyć usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Jak bowiem wynika z opisu sprawy, Uczestnik struktury cash poolingu nie będzie wykonywać żadnych czynności i nie będzie w konsekwencji uzyskiwać wynagrodzenia z tego tytułu. Państwa Spółka będzie mogła jedynie otrzymywać odsetki, lub być zobowiązana do ich zapłaty.

Podejmowane przez Państwa Spółkę czynności w ramach opisanej umowy nie będą również stanowić nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z opłatnym świadczeniem usługi, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż działalność gospodarcza Państwa Spółki. Zatem z tytułu wykonywania ww. czynności, Państwa Spółka nie będzie działać w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Podsumowując należy stwierdzić, że w świetle art. 5 ust. 1 ustawy, Państwa Spółka jako Uczestnik niebędący Agentem z tytułu uczestnictwa w systemie cash poolingu nie będzie wykonywała czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy.

Wobec powyższego, Państwa stanowisko w zakresie pytania 1 należy uznać za prawidłowe.

Wątpliwości Państwa dotyczą również kwestii, czy Wnioskodawca jako Agent z tytułu uczestnictwa w systemie cash poolingu będzie wykonywał czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Jak wynika z wniosku, Państwa Spółka jako Agent będzie wykonywać czynności związane z przyjętą rolą Agenta na podstawie umowy cash poolingu. Będą to jedynie czynności formalno-techniczne w relacji z Bankiem i innymi Uczestnikami umowy cash poolingu. Agent pełnić będzie wyłącznie funkcję koordynującą współpracę uczestników/stron umowy cash poolingu z Bankiem. W przypadku zawarcia umowy cash poolingu, w ramach której Państwa Spółka pełnić będzie funkcję Agenta zostanie zawarta umowa wielostronna, między Uczestnikami (w tym Spółką) a Bankiem. Uczestnicy nie będą zawierać osobnych umów z Agentem. Umowa Cash Poolingu nie przewiduje wynagrodzenia dla Agenta za pełnienie swojej roli. Zgodnie z Umową, wynagrodzenie otrzymywać będzie wyłącznie Bank.

Wszystkie czynności wykonywane w ramach przedstawionej sprawy składają się na usługę, którą świadczy Bank. Państwa Spółka jako pełniąca funkcję Agenta została wybrana jako podmiot reprezentujący Uczestników systemu wobec Banku. Z tytułu pełnionej funkcji Państwa Spółka nie będzie uzyskiwać wynagrodzenia.

W związku z powyższym w przedmiotowej sprawie w roli usługodawcy będzie występował wyłącznie Bank, który będzie wykonywał czynności polegające na zapewnieniu funkcjonowania systemu, tj. obsłudze technicznej systemu, zapewnieniu infrastruktury informatycznej niezbędnej do jego funkcjonowania oraz dokonywaniu transferów pomiędzy Uczestnikami systemu, za które to czynności będzie otrzymywać wynagrodzenie (opłaty), natomiast Uczestnicy systemu będą beneficjentami usług świadczonych przez Bank.

Tym samym, Państwa Spółka uczestnicząc w systemie cash poolingu jako Agent nie będzie świadczyć usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Podejmowane przez Państwa Spółkę jako Agenta czynności w ramach opisanej umowy nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z odpłatnym świadczeniem usługi, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż działalność gospodarcza Wnioskodawcy.

Zatem należy stwierdzić, że w świetle opisanego zdarzenia przyszłego Państwa Spółka jako Uczestnik będący Agentem z tytułu uczestnictwa w systemie cash poolingu nie będzie wykonywać czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Państwa Spółki i nie rozstrzyga w kwestii opodatkowania czynności wykonywanych przez pozostałych Uczestników struktury Cash Poolingu.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług, natomiast w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651).