0114-KDIP4-1.4012.502.2022.1.BS

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

26 sierpnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 12 sierpnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy nieuznania kar umownych za wynagrodzenie z tytułu niezwróconych opakowań zwrotnych oraz sposobu dokumentowania tych kar.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Spółka S.A. (dalej: Wnioskodawca lub Spółka) jest polską spółką kapitałową, posiadającą siedzibę i miejsce zarządu na terytorium Polski prowadzącą działalność gospodarczą m.in. w zakresie produkcji i dystrybucji (…). Spółka jest podatnikiem VAT (podatek od towarów i usług) czynnym, zarejestrowanym także dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych.

Spółka jest producentem i sprzedawcą towarów, które są dostarczane do Odbiorców w opakowaniach zwrotnych w postaci między innymi: palet drewnianych EURO certyfikowanych jak i plastikowych skrzyń. Obecnie Spółka zamierza wdrożyć zmiany w zawartych umowach z kontrahentami w zakresie nowych zasad dotyczących obiegu opakowań zwrotnych.

Zgodnie z przygotowywanym projektem Umowy pomiędzy Wnioskodawcą, a Odbiorcą obowiązkowe zapisy kontraktu będą określały sposób rozliczania w przypadku niezwrócenia opakowań zwrotnych. Według tych zapisów:

‒ obowiązkiem Odbiorcy będzie zwrot opakowań zwrotnych w ustalonym terminie;

‒ obowiązkiem Odbiorcy będzie zwrot opakowań zwrotnych w liczbie odpowiadającej liczbie wcześniej otrzymanych (po ewentualnym wspólnym uzgodnieniu z Odbiorcą dopuszczalnych ubytków transportowych podlegających utylizacji po stronie Odbiorcy, które to opakowania nie podlegałyby odszkodowaniu, oraz rozliczania opakowań zwracanych w innych terminach). Rozliczenie opakowań na zasadzie bezpośredniej wymiany w stosunku 1:1 odbywać się będzie na zasadzie odpowiedniego zapisu w zakresie rozliczenia opakowań na dokumencie wydania z magazynu WZ lub innych dokumentach własnych Odbiorcy. W przypadku gdy Odbiorca nie posiada opakowania na wymianę w stosunku 1:1 strony dokonują odpowiedniej adnotacji na dokumencie WZ (opcjonalnie na dokumencie przewozowym lub dokumencie Odbiorcy zawierającym ilość nieodebranych opakowań zwrotnych i powód braku ich zwrotu. Powyższa informacja powinna zostać potwierdzona czytelnym podpisem Odbiorcy i kierowcy dostarczającego towar ze strony Wnioskodawcy – także zewnętrznego przewoźnika świadczącego usługi transportowe na rzecz Spółki). Kierowca / przewoźnik jest zobowiązany do poinformowania o niezgodnościach odpowiedni Oddział Spółki i przekazać dokumentację w tym zakresie zgodnie ze wzorem opracowanym w procedurze obiegu dokumentów zarządzania procesami logistycznymi;

‒ w umowie zawarte będą obligatoryjne terminy zwrotu opakowań zwrotnych (w momencie dostawy lub w innym terminie ustalonym w uzgodnieniach);

‒ w przypadkach zwrotu opakowań w innym terminie niż z dostawą towarów w rozwiązaniu następować będzie potwierdzanie sald opakowań na koniec każdego okresu umownego;

‒ w umowie zawarte będą zapisy o karach umownych, stanowiących odszkodowanie, rekompensatę za poniesione przez Dostawcę straty w wyniku niewywiązania się lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego z tytułu niezwrócenia opakowań zwrotnych zgodnie z zapisami Umowy;

‒ w umowie zawarta będzie wysokość odszkodowawcza, którą zostanie obciążony Odbiorca na podstawie wystawionej Noty Obciążeniowej, mającej charakter odszkodowawczy za poniesione przez Dostawcę straty z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego przez Odbiorcę, z tytułu braku zwrotu opakowań zwrotnych w ustalonym w Umowie terminie;

‒ w przypadku braku rozliczenia się Odbiorcy z opakowań zwrotnych w wyznaczonym terminie (wynikającym z indywidualnych umów handlowych z klientami/odbiorcami) kara umowna naliczana będzie od każdej sztuki niezwróconego opakowania zwrotnego.

W planowanym rozwiązaniu biznesowym w żadnym wypadku opakowania zwrotne nie będą podlegały sprzedaży ani nieodpłatnym wydaniom na rzecz Odbiorców, co wykluczy możliwość przeniesienia prawa do dysponowania opakowaniami zwrotnymi jak właściciel. Wnioskodawca będzie prowadził pozabilansową ewidencję opakowań zwrotnych (w docelowym rozwiązaniu systemowym także opakowań bezzwrotnych, które otrzymuje od kontrahentów i które przekazuje kontrahentom, a zawarte są w cenie towarów. Wskazane opakowanie bezzwrotne nie mają związku z zapytaniem objętym wnioskiem, a ujęto je w celu przedstawienia docelowego rozwiązania w zakresie obrotu opakowaniami w Spółce).

Pytanie

Czy w oparciu o przedstawiony stan przyszły Wnioskodawca będzie postępował prawidłowo w sytuacji stosowania kar umownych z tytułu niezwrócenia opakowań zwrotnych nie opodatkowując ich podatkiem VAT i dokumentując odszkodowanie z tego tytułu na podstawie noty obciążeniowej?

Państwa stanowisko w sprawie

Zgodnie z brzmieniem art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT kary umowne, odszkodowania, rekompensaty za poniesione straty nie mieszczą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w związku z powyższym Spółka stoi na stanowisku, iż kara umowna za niezwrócenie w terminie opakowań zwrotnych nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

Obciążenie Odbiorcy z tytułu nałożenia kary umownej za niezwrócenie opakowań zwrotnych powinno być udokumentowane Notą Obciążeniową, mającą charakter odszkodowawczy (rekompensata) za poniesione przez S.A. straty z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego przez Odbiorcę.

Co do zasady, zgodnie z zapisem art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów usług podlegają czynności odpłatne, poza wyjątkiem wskazanym a art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 Ustawy o VAT. Czynności odpłatne oznaczają wykonanie czynności za wynagrodzeniem na podstawie istniejącego stosunku prawnego pomiędzy podmiotem świadczącym a Odbiorcą. Musi zachodzić związek pomiędzy świadczeniem a przekazanym wynagrodzeniem, a zatem w zamian za wykonanie konkretnej czynności (dostawa towaru lub świadczenie usługi) powinno zostać wy płacone wynagrodzenie.

Powyższe stanowisko Spółki oraz kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć TSUE i odnajduje potwierdzenia w przykładowych wyrokach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej a także wydawanych interpretacjach indywidualnych:

a) wyrok z 15 lipca 1982 r. w sprawie C-89/81 Hong-Kong Trade Developmnet Council, w którym TSUE stwierdził, że wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy gdy zostały wykonane odpłatnie,

b) wyrok TSUE z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council wskazuje, iż czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

c) orzeczenie TSUE z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma, gdzie Trybunał stwierdził, że czynność podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

d) interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 11 marca 2022 r. o sygnaturze 0114-KDIP1-2.4012.62.2022.1.GK, w której wskazano, iż stanowisko przedstawione we wniosku o interpretację jest prawidłowe, jednocześnie odstępując od uzasadnienia prawnego jej oceny.

W związku z wyżej przytoczonymi wyrokami oraz interpretacją indywidualną dana czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy jest wykonywana w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści dostawcy towaru oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności. Istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą a otrzymaną zapłatą.

W myśl art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT dostawa towarów rozumiana jest przez ustawodawcę jako przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, mowa tu o przeniesieniu władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy dostawa oznacza bowiem wszelkiego rodzaju rozporządzenie towarem (sprzedaż, zamiana, darowizna oraz każdą inną transakcję, która w aspekcie ekonomicznym będzie prowadziła do podobnego rezultatu).

Na uwagę zasługuje fakt, iż terminologia odszkodowania nie została zdefiniowania w Ustawie o VAT, jednak znajduje odzwierciedlenie w zapisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny. Z treści art. 361 § 1 KC wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Natomiast treść art. 361 § 2 KC wskazuje, że naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Kary umowne stosowane na podstawie art. 483 Kodeksu Cywilnego nie stanowią zapłaty za usługę, lecz pełnią funkcję odszkodowawczą (sankcyjną), w myśl tego przepisu można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy stanowiącej karę umowną. Zgodnie z art. 471 Kodeksu Cywilnego dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Na gruncie zapisów Kodeksu Cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto pomiędzy zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Istotą odszkodowań nie jest płatność za jakiekolwiek świadczenie, a jedynie rekompensata za szkodę. W przypadku wypłaty odszkodowania tutaj za opakowania zwrotne nie zwrócone przez Odbiorcę nie mamy do czynienia ze świadczeniem za wynagrodzeniem, co oznacza że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji. Kara umowna ma charakter czynności jednostronnej i nie wiąże się z otrzymaniem jakiegokolwiek świadczenia.

Rozpoznanie statusu wypłacanego odszkodowania na gruncie Ustawy o VAT, jako podlegającego bądź niepodlegającego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług należy oceniać w kontekście bezpośredniego związku z konkretnym świadczeniem. Zatem w przypadku gdy płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wtedy kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT i nie będzie podlegała podatkowi od towarów i usług.

W opisywanym we wniosku zdarzeniu przyszłym Spółka wysokość obciążenia z tytułu kary umownej będzie określała w zawartej z Odbiorcą umowie. Wartość szkody będzie stanowić koszt zakupu opakowania zwrotnego, którą Odbiorca w przypadku braku zwrotu opakowań w ustalonym terminie będzie zobowiązany zapłacić. Opłata ta ma charakter odszkodowawczy, stanowi rodzaj rekompensaty za poniesione przez Wnioskodawcę straty, czynność ta jest jednostronna i nie wiąże się z otrzymaniem przez kontrahenta świadczenia wzajemnego w postaci dostawy towarów czy świadczenia jakiejkolwiek usługi.

Zdaniem Spółki w przedstawionym stanie przyszłym nie będzie spełniona przesłanka istnienia związku pomiędzy zapłatą przez Odbiorcę określonej kwoty pieniężnej, w zamian za świadczenie wzajemne, co byłoby warunkiem koniecznym do zakwalifikowania tych czynności jako podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym Spółka stoi na stanowisku, że kary umowne z tytułu nierozliczenia opakowań zwrotnych nie stanowią wynagrodzenia za dostawę towarów bądź świadczenia usług, o których mowa w art. 7 oraz art. 8 Ustawy o VAT, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Na ponowne podkreślenie zasługuje fakt, iż kary umowne za nierozliczone opakowania zwrotne pełnią funkcję odszkodowawczą, są swojego rodzaju rekompensatą za poniesione straty, a co za tym idzie nie mieszczą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, a tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W związku z powyższym zdaniem Wnioskodawcy obrane stanowisko jest prawidłowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą,

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy

przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy,

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Należy zauważyć, że generalnie – poza wyjątkami wskazanymi w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają czynności odpłatne.

Co do zasady, dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Można w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przykładowo, w wyroku z 1 kwietnia 1982 r. w sprawie C-89/81 Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, że wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Na uwagę zasługuje tutaj orzeczenie z 3 marca 1994 r w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz dostawcy towaru lub świadczącego usługę oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku z dokonaną czynnością.

Należy wskazać, że dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy rozumiana jest przez ustawodawcę jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W określeniu „jak właściciel” zawiera się możliwość uznania za dostawę faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy „dostawa” oznacza bowiem wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem (sprzedaż, zamiana, darowizna, oraz każdą inną transakcję, która w aspekcie ekonomicznym będzie prowadziła do podobnego rezultatu).

Na tle przedstawionych okoliczności sprawy, Państwa wątpliwości dotyczą kwestii nieuznania kar umownych za wynagrodzenie z tytułu niezwróconych opakowań zwrotnych oraz sposobu dokumentowania tych kar.

W odniesieniu do powyższych wątpliwości należy zauważyć, że termin odszkodowania nie został zdefiniowany w ustawie. Regulacje dotyczące odszkodowania zostały jednak zawarte w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360, ze zm.) zwanej dalej Kodeksem cywilnym. I tak, z postanowień art. 361 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że:

Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

W myśl art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego,

w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego,

dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Podobnie kary umowne, stosowane na podstawie art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego, nie stanowią zapłaty za usługę, lecz pełnią funkcję odszkodowawczą (sankcyjną). Zgodnie z tym przepisem:

Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Kara ta ma charakter czynności jednostronnej i nie wiąże się z otrzymaniem jakiegokolwiek świadczenia. Zapłata tej kary nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Ważne jest ustalenie czy płatność stanowi zapłatę za konkretne świadczenie podlegające opodatkowaniu VAT, czy też jest odszkodowaniem za poniesione straty wbrew woli poszkodowanego.

Ustalanie statusu wypłacanej kary, jako podlegającej bądź nie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Zatem, w przypadku gdy płatności o charakterze odszkodowawczym (kara) nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wtedy kwota otrzymanych kar nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Na podstawie art. 106b ust. 1 ustawy,

podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1. sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;

2. wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a;

3. wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;

4. otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy:

a) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

b) czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4,

c) dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b.

Jak wynika z powyższego fakturę wystawia się w celu udokumentowania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Z uwagi na powołane przepisy prawa oraz przedstawione okoliczności sprawy należy zgodzić się z Państwa stanowiskiem, że przedmiotowe opłaty, którymi będą Państwo obciążali Odbiorców mają charakter odszkodowawczy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Wskazać należy, że aby mówić o dostawie towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy musi nastąpić czynność polegająca na przeniesieniu prawa do rozporządzania (dysponowania) towarem jak właściciel, co wiąże się z możliwością faktycznego dysponowania rzeczą przez nabywcę. W analizowanej sprawie nie dochodzi do przekazania ekonomicznego władztwa nad towarami. W rozpatrywanym przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczeniem w zamian za wynagrodzenie, gdyż należność obciążająca Odbiorcę nie wiąże się z żadnym świadczeniem na rzecz Odbiorcy. Mają one charakter jednostronny i są związane z odpowiedzialnością Odbiorcy wynikającą z przepisów prawa oraz przyjętych przez strony postanowień umownych. Stanowią one rodzaj rekompensaty za poniesione przez Państwa straty, nie zaś wynagrodzenie bezpośrednio związane z dostawą towarów. Z przedstawionych przez Państwa okoliczności sprawy wynika, że opakowania (palety drewniane EURO, skrzynie plastikowe) służą wyłącznie do przewozu towarów do Odbiorcy, a Odbiorca nie dysponuje faktycznie paletami. Tym samym wypłacana przez Odbiorcę należność nie stanowi wynagrodzenia za dostawę towarów.

Jednocześnie czynności będące przedmiotem wniosku nie spełniają przesłanek pozwalających uznać je za świadczenie usług, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Jak wskazano, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek zobowiązaniowy pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi więc istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę. Zatem odpłatne świadczenie usług może zostać opodatkowane wtedy, gdy pomiędzy świadczącym usługę i jej beneficjentem istnieje stosunek prawny, w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne. W przedstawionych okolicznościach sprawy elementy powyższe nie występują. Pomiędzy Państwem i Odbiorcą nie powstanie żaden stosunek prawny, z którego wynikałoby zobowiązanie do jakichkolwiek świadczeń wzajemnych, w zamian za wykonanie których powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Tym samym w niniejszej sprawie nie dochodzi również do świadczenia usług, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

Zatem opłaty, którymi Państwo obciążą Odbiorcę w przypadku niezwrócenia opakowań zwrotnych zgodnie z zapisami umowy, mają charakter czynności jednostronnej i nie wiążą się z otrzymaniem przez Odbiorcę świadczenia wzajemnego w postaci dostawy towarów czy świadczenia usługi. Oznacza to, że nie jest spełniona przesłanka istnienia związku pomiędzy zapłatą przez Odbiorcę określonej kwoty pieniężnej a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że zapłata tych kwot stanowi wynagrodzenia za dostawę towaru bądź świadczenie usług, o których mowa w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1.

Ponieważ kary umowne za niezwrócenie opakowań zwrotnych zgodnie z zapisami umowy, pełniące funkcję odszkodowawczą (rekompensacyjną) za poniesione straty, nie stanowią wynagrodzenia za czynności podlegające opodatkowaniu, wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy, nie są Państwo zobowiązani do wystawienia faktury, o której mowa w art. 106b ust. 1 ustawy. Obciążenie Odbiorcy z tytułu nałożenia kary umownej za niezwrócenie opakowań zwrotnych może zostać udokumentowane – tak jak Państwo wskazali – Notą Obciążeniową.

Tym samym, Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, obowiązującego w dniu wydania interpretacji indywidualnej.

Interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (Państwa zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒ Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒ Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒ w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒ w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).