Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 października 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 24 października 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku prawa do odliczenia podatku VAT (podatek od towarów i usług) od wydatków związanych z realizacją przedsięwzięcia dotyczącego usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy. Uzupełnili go Państwo pismem z 21 października 2022 r. (wpływ 27 października 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: VAT, podatek).

Gmina będąc jednostką samorządu terytorialnego realizuje zadania własne wynikające z art. 7 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022. poz. 559 ze zm.; dalej: ustawa o samorządzie gminnym), które służą zaspokojeniu zbiorowych potrzeb wspólnoty. Gmina wykonuje określone przedmiotową ustawą zadania w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Do zadań własnych Gminy należą między innymi sprawy ochrony środowiska i przyrody oraz ochrony zdrowia, wskazane w art. 7 ust. 1 pkt 1 oraz pkt 5 ustawy o samorządzie gminnym.

Zasadniczo realizując wymienione zadania własne Gmina występuje w charakterze organu władzy publicznej a nie jako podatnik VAT, bowiem nie realizuje tych zadań na rzecz wspólnoty lokalnej na podstawie umów cywilnoprawnych, które wiązałyby się z pobieraniem wynagrodzenia przez Gminę w zamian za korzystanie z określonych efektów działania Gminy.

W okresie od 11 października do 19 listopada 2022 r. Gmina będzie realizowała przedsięwzięcie pn. (…) (dalej: przedsięwzięcie). Gmina wystąpiła z wnioskiem o udzielenie dotacji z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (dalej: WFOŚiGW) na sfinansowanie 28,96% kosztów realizacji.

Otrzymanie przedmiotowej dotacji na sfinansowanie części kosztów przedsięwzięcia będzie jedynym dochodem Gminy w ramach realizacji zadania. Pozostałe koszty zadania Gmina sfinansuje ze środków własnych. Gmina nie będzie w żadnych okolicznościach pobierać opłat od mieszkańców, których posesje zostaną wybrane do objęcia przedsięwzięciem. Zakres przedsięwzięcia jest uzależniony od ilości środków własnych w budżecie Gminy jakie jest ona w stanie sfinansować w ramach wkładu własnego (czyli w ramach 71,04% kosztów przedsięwzięcia jakie Gmina jest zobowiązana sfinansować ze środków własnych).

Realizacja przedsięwzięcia będzie polegać na demontażu, zbieraniu, transporcie i unieszkodliwianiu materiałów zawierających azbest.

Przedsięwzięcie będzie obejmować nieruchomości z terenu Gminy wykazane w inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest. Po pozyskaniu środków finansowych od WFOŚiGW ogłoszona zostanie ankieta, w której właściciele/posiadacze nieruchomości określą ilość posiadanych materiałów zawierających azbest przeznaczonych do utylizacji. Następnie Gmina wyłoni w zapytaniu ofertowym wykonawcę, który podejmie się realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia. W kolejnym etapie wykonawca zdemontuje, odbierze i unieszkodliwi materiały z nieruchomości zakwalifikowanych do projektu. Ilość zagospodarowanych odpadów ograniczona jest możliwościami finansowymi przeznaczonymi na realizację niniejszego zadania.

Celem przedsięwzięcia jest uzyskanie efektu ekologiczno-rzeczowego w postaci demontażu, zbierania, transportu bądź unieszkodliwiania z terenu Gminy materiałów zawierających azbest. Realizacja przedsięwzięcia ograniczy niewłaściwe magazynowanie odpadów zawierających azbest w miejscach do tego nieprzeznaczonych. Dodatkowymi skutkami realizacji przedsięwzięcia będzie zmniejszenie negatywnego oddziaływania odpadów azbestowych na mieszkańców Gminy oraz na środowisko. Przedmiotowe cele przedsięwzięcia potwierdzają, że realizacja tego zadania przez Gminę stanowi realizację zadań własnych w zakresie ochrony środowiska i przyrody oraz ochrony zdrowia (wskazanych powyżej w art. 7 ust. 1 pkt 1 oraz 5 ustawy o samorządzie gminnym).

Zgodnie z wnioskiem o udzielenie dotacji ze środków WFOŚiGW złożonym przez Gminę realizacja przedsięwzięcia nie jest związana z prowadzoną działalnością gospodarczą Gminy w rozumieniu unijnego prawa konkurencji, a sama dotacja ma pokrywać koszt (część kosztu) zamówionej usługi.

Realizowane przedsięwzięcie i związane z nim dofinansowanie z WFOŚiGW nie przyczyni się do uzyskania przez Gminę dochodów z działalności cywilnoprawnej – tj. jak wskazywano powyżej jakichkolwiek dochodów od mieszkańców Gminy, z których posesji zostaną usunięte odpady. Środki otrzymane z WFOŚiGW w całości przeznaczone zostaną na sfinansowanie zamówionych przez Gminę usług od podmiotu zewnętrznego związanych z demontażem, zbieraniem, transportem i unieszkodliwianiem materiałów zawierających azbest i które będą udokumentowane fakturą/fakturami VAT wystawioną/wystawionymi na Gminę z wykazanym podatkiem VAT naliczonym.

Gmina w złożonym wniosku o otrzymanie dotacji z WFOŚiGW uznała podatek VAT naliczony od kosztów ponoszonych na przedsięwzięcie za wydatek kwalifikowany, bowiem zdaniem Gminy nie przysługuje jej prawo do odliczenia VAT ani w całości ani w części od ponoszonych wydatków na opisane zadanie. Wybór odpadów do objęcia przedsięwzięciem zostanie poczyniony przez Gminę na podstawie ankiet, w których właściciele/posiadacze nieruchomości określą ilość posiadanych materiałów zawierających azbest przeznaczonych do utylizacji. Mieszkańcy Gminy – właściciele nieruchomości nie będą wnosić żadnych opłat na rzecz Gminy z tytułu realizacji przedsięwzięcia. Gmina nie będzie zawierała z mieszkańcami umów cywilnoprawnych, w których zobowiąże się do odbioru odpadów z azbestu. Mieszkaniec Gminy składając wniosek z informacją o ilości odpadów zawierających azbest na jego posesji nie ma wiedzy jaki jest koszt usunięcia i unieszkodliwienia takiej ilości azbestu. Tym samym mieszkaniec składając do Gminy wniosek o objęcie programem nie stara się o dotację na usługę o określonej cenie, którą Gmina realizowałaby w reżimie cywilnoprawnym, ale o objęcie programem publicznym realizowanym przez Gminę na rzecz mieszkańców nieodpłatnie w ramach realizacji przez Gminę zadań własnych związanych z ochroną środowiska i ochroną zdrowia. Tym samym w ramach przedsięwzięcia nie jest ustalana cena wywiezienia odpadów od poszczególnych osób fizycznych objętych programem.

Koszty usunięcia azbestu oraz jego unieszkodliwienia w ramach realizowanego przedsięwzięcia zostały skalkulowane przez Gminę dla całego projektu (poprzez określenie łącznej ilości usuniętego azbestu), bez wydzielenia kosztów realizacji zadania na każdej z posesji mieszkańca, który złożył wniosek. Tym samym Gmina starając się o dofinansowanie zadania z WFOŚiGW nie określa, ile wynosi koszt zadania w odniesieniu do poszczególnej posesji mieszkańca, a zatem z podziałem na koszty usunięcia zadania u poszczególnych osób fizycznych.

Z perspektywy przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.; dalej: ustawa o VAT) wydatki na przedsięwzięcie nie będą w żaden sposób związane z czynnościami generującymi dochody, które podlegałyby ewidencji i opodatkowaniu VAT. Zdaniem Gminy nie można uznać, że jedyny dochód z przedsięwzięcia, czyli otrzymana od WFOŚiGW dotacja będzie podlegała opodatkowaniu VAT, bowiem dotacja ta stanowi dotację na pokrycie kosztów Gminy ponoszonych w ramach realizacji nieodpłatnie na rzecz mieszkańców zadań własnych. Nie można zrównywać dotacji do sfinansowania kosztów przedsięwzięcia z dotacją do ceny skalkulowaną na mieszkańca, bowiem skutki opodatkowania VAT obu z nich są odmienne. Dotacje na pokrycie ogólnych kosztów zadania własnego jednostki samorządu terytorialnego nie stanowią dotacji opodatkowanej VAT, podczas gdy dotacja do określonej ceny zadania skonkretyzowanej w umowie cywilnoprawnej z mieszkańcem podlega opodatkowania VAT. W opisanej sprawie Gmina otrzymuje pierwszy z rodzajów dotacji – do kosztów realizacji zadań własnych nieodpłatnie realizowanych na rzecz mieszkańców Gminy. Tym samym efekty realizowanego przez Gminę przedsięwzięcia nie będą służyły w ogóle czynnościom opodatkowanym podatkiem VAT według stawek VAT ani czynnościom zwolnionym od tego podatku. W ocenie Gminy, realizacja przedsięwzięcia związana jest wyłącznie z realizacją przez Gminę nieodpłatnie zadań publicznych, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 oraz pkt 5 ustawy o samorządzie gminnym.

Gmina otrzymała interpretację indywidualną potwierdzającą jej stanowisko w analogicznym stanie sprawy z 29 listopada 2021 r.

Pytanie

Czy Gmina będzie miała prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków związanych z realizacją przedsięwzięcia pn. (`(...)`)?

Państwa stanowisko w sprawie

Gmina nie będzie miała prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków związanych z realizacją przedsięwzięcia pn. (…).

Uzasadnienie Państwa stanowiska w sprawie

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza w myśl art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do treści art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uważa się za podatników organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych. O tym, czy Gmina działa jako organ władzy publicznej, czy też jako podatnik VAT decyduje zasadniczo charakter wykonywanych czynności definiowany przez pryzmat takich cech jak realizacja ogólnie pojętego celu publicznego i nieodpłatność.

Czynności o charakterze publicznoprawnym wykonywane nieodpłatnie wyłączają jednostki samorządu terytorialnego z kategorii podatników VAT – nawet w przypadku, w którym z efektów działania korzystają tylko wybrani mieszkańcy a nie cały ogół społeczności lokalnej (co zasadniczo dzieje się w większości wykonywanych przez Gminę projektów publicznych – przykładowo Gmina budując plac zabaw w miejscowości (…) zakłada, że korzystać z niego będą przede wszystkim mieszkańcy (…) a nie całej Gminy, a ze zmodernizowanego budynku szkolno-przedszkolnego w (…) korzystać będą tylko dzieci zapisane do tej placówki, a nie dzieci z terenu całej Gminy). Natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym wpisujące się w definicję działalności gospodarczej wiążące się z odpłatną dostawą towarów lub usług na rzecz mieszkańców skutkują uznaniem Gminy za podatnika VAT, jednak w tym przypadku musi również dochodzić do zdefiniowania korzyści u konkretnego beneficjenta w zamian za ustaloną adekwatną cenę dla wykonania tej korzyści.

W analizowanej sytuacji przedsięwzięcia, które ma być realizowane przez Gminę, Gmina będzie wykonywała czynności o charakterze publicznym i nie będzie zawierała z mieszkańcami umów cywilnoprawnych, w których określałaby cenę wykonania na ich rzecz zadania. W okolicznościach sprawy nie będą również zawierane ustne ustalenia cywilnoprawne, w ramach których Gmina zobowiązywałaby się odebrać, przetransportować i unieszkodliwić określoną ilość odpadów zawierających azbest od mieszkańca za określoną w ramach takich ustaleń cenę. Gmina będzie działała w ramach realizowanego przedsięwzięcia w reżimie publicznym a nie na podstawie umowy cywilnoprawnej. Jako organ władzy publicznej realizujący swoje zadania własne Gmina zamówi usługę niezbędną do wykonania przedsięwzięcia i sfinansuje ją częściowo z pozyskanej dotacji z WFOŚiGW a częściowo ze środków własnych przeznaczonych na to zadanie w budżecie Gminy.

Nie ma przy tym znaczenia, że odbiór odpadów będzie dotyczył wybranych posesji mieszkańców Gminy, bowiem skutkiem projektu jest ochrona środowiska i przyrody oraz ochrona zdrowia mieszkańców na terenie całej Gminy w szczególności dzięki zmniejszeniu na terenie Gminy ilości odpadów trujących oraz zapobieżeniu składowania tych odpadów w miejscach zagrażających środowisku i mieszkańcom (czyli ich magazynowania w tzw. miejscach niewłaściwych). Ponadto brak przesłanki wykonywania działalności gospodarczej przez Gminę w ramach przedsięwzięcia potwierdzają również założenia programu oraz zaplanowanie zakresu przedsięwzięcia zgodnie z możliwościami finansowymi Gminy (wysokość środków własnych przeznaczonych na wkład w sfinansowanie 71,04% kosztów zadania będzie taka na jaką pozwalają Gminie środki finansowe i to staje się punktem wyjścia do określenia potencjalnej ilości odebranych, przetransportowanych i unieszkodliwionych odpadów). Ustalanie zakresu prac w odniesieniu do ilości posiadanych środków finansowych w budżecie Gminy potwierdza, że czynności nie są wykonywane w celach zarobkowych jako działalność gospodarcza, ale jako publiczne zadania własne. Tym samym zdaniem Gminy będzie ona ponosiła wydatki na przedsięwzięcie działając jako organ władzy publicznej, a nie jako podatnik VAT.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT. Tym samym, aby przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT powinny zostać spełnione jednocześnie dwa warunki – wydatki są dokonywane przez podmiot działający w roli podatnika VAT na cel prowadzenia przez ten podmiot działalności opodatkowanej VAT, generującej zobowiązanie w podatku VAT należnym.

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

i) nabycia towarów i usług,

ii) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi. Z powołanych powyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług, oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Jak wskazano w opisie sprawy wydatki na przedsięwzięcie nie będą w żaden sposób związane z czynnościami generującymi dochody, które podlegałyby ewidencji i opodatkowaniu VAT po stronie Gminy. Jedyny dochód z przedsięwzięcia, czyli otrzymana od WFOŚiGW dotacja na sfinansowanie 28,96% kosztów zadania, nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT, bowiem dotacja ta stanowi dotację na pokrycie kosztów Gminy ponoszonych w ramach realizacji nieodpłatnie na rzecz mieszkańców zadań własnych. Nie można zrównywać dotacji do sfinansowania kosztów przedsięwzięcia z dotacją do ceny skalkulowaną na mieszkańca, bowiem skutki opodatkowania VAT obu z nich są odmienne. Dotacje na pokrycie ogólnych kosztów zadania własnego jednostki samorządu terytorialnego nie stanowią dotacji opodatkowanej VAT, podczas gdy dotacja do określonej ceny zadania skonkretyzowanej w umowie cywilnoprawnej z mieszkańcem podlega opodatkowaniu VAT. W opisanej sprawie Gmina otrzymuje pierwszy z rodzajów dotacji – do kosztów realizacji zadań własnych nieodpłatnie realizowanych na rzecz mieszkańców Gminy. Efekty realizowanego przez Gminę przedsięwzięcia nie będą służyły w ogóle czynnościom opodatkowanym podatkiem VAT według stawek VAT ani czynnościom zwolnionym od tego podatku. Realizacja przedsięwzięcia związana jest wyłącznie z realizacją przez Gminę nieodpłatnie zadań własnych, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 oraz 5 ustawy o samorządzie gminnym.

Zasadniczą kwestią w analizowanej sprawie jest również ocena czy otrzymywany przez Gminę dochód w postaci dotacji z WFOŚiGW pokrywający 28,96% kosztów przedsięwzięcia związanego z usuwaniem azbestu nie stanowi dotacji podlegającej opodatkowaniu VAT jak dotacja do ceny. W tym temacie Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2021 r. w sprawie o sygn. akt I FSK 1490/20 zdecydował o skierowaniu pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy „należy uznać za podatnika VAT gminę (organ władzy publicznej) w zakresie realizacji programu usuwania azbestu z nieruchomości znajdujących się na terenie tej gminy, stanowiących własność mieszkańców, którzy nie ponoszą z tego tytułu żadnych wydatków? Czy też taka działalność stanowi aktywność gminy jako organu władzy publicznej, podejmowaną w celu realizacji jej zadań, służących ochronie zdrowia i życia mieszkańców oraz ochronie środowiska, w związku z którą gmina nie jest uważana za podatnika VAT?”. W przedstawionej argumentacji skład sędziowski kierujący zapytanie prejudycjalne podniósł – z czym Gmina się w pełni zgadza – że „we współczesnym państwie działalność organów władzy publicznej w sferze publicznoprawnej nie ogranicza się tylko do korzystania ze środków władczych i możliwości ich egzekwowania za pomocą przymusu. (…) Oprócz takiego działania, organy wykonując zadania publiczne podejmują również działania o charakterze niewładczym (m.in. społeczno-organizatorskim), które wymagają korzystania z instrumentów prywatnoprawnych”. Czynności takie nadal stanowią podejmowanie działalności jako organy władzy publicznej, która to działalność nie podlega opodatkowaniu VAT. Ponadto w argumentacji przedstawionej w postanowieniu o skierowaniu sprawy do Trybunały Sprawiedliwości Unii Europejskiej pojawia się również takie stanowisko: „w opisanym przypadku wymiana świadczeń wzajemnych występuje pomiędzy wybranym przez Gminę do usuwania azbestu wykonawcą, a opłacającą wynagrodzenie za tę usługę Gminą. Z uwagi na brak ponoszenia kosztów usuwania azbestu przez mieszkańców trudno przyjąć, że taka wymiana świadczeń wzajemnych występuje pomiędzy Gminą a mieszkańcami, z których nieruchomości usuwany jest azbest, czy też pomiędzy tym wykonawcą, a mieszkańcami”. To z kolei świadczy o tym, że otrzymana na przedmiotowe przedsięwzięcie dotacja nie podlega opodatkowaniu VAT i jest dotacją do kosztów przedsięwzięcia a nie jakiejkolwiek ceny – ceny na rzecz uczestników projektu nie ustala się. W ocenie Gminy ten punkt widzenia jest właściwy, stąd jako element opisu sprawy Gmina wskazuje, iż otrzymywany dochód w postaci dotacji z WFOŚiGW nie stanowi dochodów generujących zobowiązanie w podatku VAT należnym (nie podlega opodatkowaniu VAT).

W konsekwencji zdaniem Gminy w ramach realizowanego przedsięwzięcia nie zostaną spełnione obie przesłanki umożliwiające odliczenie VAT – Gmina będzie ponosiła wydatki na realizację zadania własnego działając w roli organu władzy publicznej a nie jako podatnik VAT, a same wydatki nie będą miały żadnego związku z jakąkolwiek działalnością gospodarczą opodatkowaną VAT po stronie Gminy. Nie zostają w tej sytuacji spełnione warunki niezbędne do odliczenia podatku VAT, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, a tym samym Gmina nie będzie miała prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków związanych z realizacją przedsięwzięcia pn. (…).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku – jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą. W świetle tego przepisu:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a) nabycia towarów i usług,

b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

Ponadto, podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

W świetle z art. 88 ust. 4 ustawy:

Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności powinien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do treści art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl do art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Na mocy art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r. poz. 559 ze zm.):

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Jak stanowi art. 6 ust. 1 powołanej ustawy:

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 i 5 ww. ustawy:

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, jak również ochrony zdrowia.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). W tym tylko zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Oznacza to, że w pozostałym zakresie np. zadań własnych nałożonych na gminę, na podstawie odrębnych przepisów, jednostki samorządu terytorialnego nie występują jako podatnicy podatku VAT.

Z treści wniosku wynika, że Gmina jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Gmina wystąpiła z wnioskiem o udzielenie dotacji z WFOŚiGW na realizację przedsięwzięcia, polegającego na demontażu, zbieraniu, transporcie i unieszkodliwianiu materiałów zawierających azbest. Gmina nie będzie podbierać opłat od mieszkańców, których posesje zostaną objęte przedsięwzięciem. Realizacja przedsięwzięcia ograniczy niewłaściwe magazynowanie odpadów zawierających azbest oraz zapewni zmniejszenie negatywnego oddziaływania odpadów azbestowych na mieszkańców Gminy oraz na środowisko. Przedmiotowe cele przedsięwzięcia potwierdzają, że realizacja tego zadania przez Gminę stanowi realizację zadań własnych w zakresie ochrony środowiska i przyrody oraz ochrony zdrowia. Gmina wyłoni w zapytaniu ofertowym wykonawcę, który podejmie się realizacji przedsięwzięcia. Środki uzyskane z dofinansowania zostaną w całości przeznaczone na sfinansowanie zamówionych przez gminę usług od wykonawcy, a faktury dokumentujące te usługi zostaną wystawione na Gminę. Efekty realizowanego przez Gminę przedsięwzięcia nie będą służyły czynnościom opodatkowanym podatkiem VAT ani czynnościom zwolnionym od tego podatku.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia czy Gmina będzie miała prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków związanych z realizacją przedsięwzięcia.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W omawianej sprawie warunki uprawniające do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie będą spełnione, ponieważ – jak wskazał Wnioskodawca – Gmina, realizacja przedsięwzięcia mieści się w katalogu zadań własnych Gminy, a efekty przedsięwzięcia nie będą służyły w ogóle czynnościom opodatkowanym podatkiem VAT.

Tym samym, Gmina nie będzie miała – na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy – prawa do odliczenia podatku naliczonego zawartego w fakturach dokumentujących zakup usług związanych z realizacją przedsięwzięcia.

Podsumowując, Gmina nie będzie miała prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków związanych z realizacją przedsięwzięcia.

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

Wobec tego to Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (oraz z opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. Zatem, należy zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku opisie zdarzenia przyszłego, w szczególności na stwierdzeniu, że „(…) efekty realizowanego przez Gminę przedsięwzięcia nie będą służyły w ogóle czynnościom opodatkowanym podatkiem VAT (…)”. Jednocześnie podkreślenia wymaga, że niniejsza interpretacja nie zawiera analizy kwestii, czy wskazana w opisie sprawy pomoc finansowa stanowi wynagrodzenie lub bezpośrednią dopłatę do ceny usługi podlegającej opodatkowaniu. W konsekwencji w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Należy również zauważyć, iż organy podatkowe nie są kompetentne do rozstrzygania wątpliwości podatników odnośnie możliwości zaliczania wartości podatku od towarów i usług do kosztów kwalifikowanych. Kwestię tę rozstrzygają bowiem przepisy regulujące zasady korzystania ze środków pomocowych. Zasady i przepisy podatkowe przywołane w uzasadnieniu niniejszej interpretacji mogą być jedynie pomocne przy dokonywaniu kwalifikacji, czy podatek VAT w tej sytuacji powinien być kosztem kwalifikowanym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).