Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 czerwca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 1 czerwca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy :

‒ zwolnienia od podatku VAT (podatek od towarów i usług) usług świadczonych na rzecz funduszy na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i d ustawy o VAT,

‒ zwolnienia od podatku VAT usług świadczonych na rzecz funduszy na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest bankiem mającym siedzibę na terytorium Polski, wykonującym czynności bankowe w rozumieniu ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz.U. z 2021 r. poz. 2439 ze zm.), czynnym, zarejestrowanym podatnikiem VAT.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej, Bank, jako depozytariusz, zawiera lub może zawierać:

• z funduszami inwestycyjnymi (w tym alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi / alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi) - umowy o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego, zgodnie z ustawą z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 605 ze zm., dalej: „UFI”),
• z funduszami emerytalnymi - umowy o przechowywanie aktywów funduszu, zgodnie z ustawą z 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 105 ze zm., dalej: „UOFE”).

Jako depozytariusz dla funduszy inwestycyjnych (w tym alternatywnych funduszy inwestycyjnych / alternatywnych spółek inwestycyjnych) i funduszy emerytalnych (dalej łącznie: „fundusze”), w ramach umowy o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego lub umowy o przechowywanie aktywów funduszu, Bank odpłatnie świadczy na rzecz funduszy / ich zarządzających (w tym na rzecz towarzystw funduszy inwestycyjnych, powszechnych towarzystw emerytalnych i zarządzających ASI) szereg usług.

Wśród tych usług znajdują się (będące przedmiotem niniejszego wniosku o wydanie interpretacji) usługi, o których mowa w:

a. art. 72 ust. 1 pkt 2 UFI - prowadzenie rejestru wszystkich aktywów funduszu inwestycyjnego, oraz

b. art. 159 ust. 1 pkt 1 UOFE - prowadzenie rejestru aktywów funduszu zapisywanych na właściwych rachunkach

(dalej łącznie: „Usługi”).

Wskazane powyżej czynności Banku wykonywane wobec funduszy emerytalnych i funduszy inwestycyjnych są analogiczne (pomimo różnych podstaw prawnych i innych sformułowań, którymi posługuje się UFI i UOFE).

Prowadzenie rejestru wszystkich aktywów funduszu inwestycyjnego w rozumieniu UFI oraz prowadzenie rejestru aktywów funduszu emerytalnego w rozumieniu UOFE polega na tym, że Bank prowadzi ewidencję wszystkich aktywów, które posiada fundusz - można to określić jako inwentarz aktywów posiadanych przez fundusze. W ramach prowadzenia rejestru aktywów, Bank dokonuje zapisów, które odzwierciedlają zmiany własności / zmianę stanu posiadania aktywów, przy czym sam zapis w rejestrze nie powoduje zmiany stanu prawa własności - zatem rejestr jest ewidencją stanu posiadania funduszu (np. na potrzeby wyceny i kontroli stanu posiadania funduszu). UFI oraz UOFE różnicują prowadzenie rejestru aktywów funduszy (które jest przedmiotem niniejszego zapytania Banku) od przechowywania aktywów (UFI i UOFE posługują się oboma pojęciami, nie utożsamiając ich ze sobą).

Również w praktyce Banku występuje rozróżnienie między Usługami a przechowywaniem aktywów funduszy. Przykładowo, w odniesieniu do niektórych funduszy Bank nie świadczy w ogóle usług przechowywania aktywów, a jedynie Usługi prowadzenia rejestru aktywów (wynika to z tego, że nie każdy rodzaj aktywów może być przechowywany przez Bank, natomiast rejestrem aktywów powinny być objęte wszystkie aktywa funduszy, niezależnie od miejsca ich przechowywania).

Niniejszy wniosek o wydanie interpretacji dotyczy wyłącznie Usług oraz nie dotyczy czynności kontrolnych i nadzorczych depozytariusza wobec funduszy określonych w art. 72 ust. 1 pkt 3‑10 UFI i art. 159 ust. 1 pkt 2-7 UOFE.

Usługi nie stanowią zarządzania funduszem inwestycyjnym ani zarządzania jego aktywami w rozumieniu UFI, ani zarządzania funduszem emerytalnym lub zarządzania jego aktywami w rozumieniu UOFE.

Pytania

1. Czy świadczone przez Bank na rzecz funduszy Usługi podlegają zwolnieniu z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i d ustawy o VAT?

2. W przypadku gdyby odpowiedź na pytanie 1 była negatywna, czy świadczone przez Bank na rzecz funduszy Usługi podlegają zwolnieniu z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

1. Tak, świadczone przez Bank na rzecz funduszy Usługi podlegają zwolnieniu z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i d ustawy o VAT, jako usługi zarządzania funduszami;

2. (w przypadku pozytywnej odpowiedzi na 1. pytanie, Bank prosi o nieodpowiadanie na pytanie 2.) Tak, świadczone przez Bank na rzecz funduszy Usługi podlegają zwolnieniu z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, w zakresie aktywów funduszy, które stanowią instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2022 r. poz. 861 ze zm.) i nie stanowią praw lub udziałów, o których mowa w art. 43 ust. 16 ustawy o VAT. Natomiast Usługi Banku w zakresie pozostałych aktywów funduszy (tj. niebędących instrumentami finansowymi lub będącymi prawami / udziałami z art. 43 ust. 16 ustawy o VAT) nie mogą korzystać ze zwolnienia z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Uzasadnienie:

Ad. 1

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT. Przepisy ustawy o VAT oraz rozporządzeń wykonawczych do niej, przewidują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

a) funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,

b) portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,

c) ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,

d) otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,

e) pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,

f) obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami,

g) pracowniczymi planami kapitałowymi, w rozumieniu ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1342).

Przepisy ustanawiające określone zwolnienia stanowią przy tym pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Powołany art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „Dyrektywa VAT”), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają transakcje, zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Analizując regulację dotyczącą ww. zwolnienia zauważyć należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, pojęcie usługi zarządzania funduszami nie zostało prawnie zdefiniowanie.

Z uwagi na to, zasadne jest więc odniesienie się w pierwszej kolejności do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (dalej: „Dyrektywa UCITS”).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy UCITS, działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Zgodnie z treścią załącznika II, funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to funkcje obejmujące:

1. zarządzanie inwestycjami,

2. administrację:

a. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;

b. zapytania klientów;

c. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);

d. monitorowanie przestrzegania uregulowań;

e. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;

f. wypłata zysków;

g. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;

h. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);

i. prowadzenie ksiąg,

3. wprowadzanie do obrotu.

Wskazówek interpretacyjnych co do sposobu wykładni ww. terminu dostarcza również bogate orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) oraz stanowiska Rzecznika Generalnego TSUE.

Przykładowo:

i. w wyroku z 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert S.A. (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiując ww. pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił, że przepis ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągać go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze. W ocenie Rzecznika Generalnego TSUE transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi;

ii. w wyroku z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), TSUE podkreślił, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli - gdy oceniać je globalnie - tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. W dalszej części uzasadnienia Trybunał zaznaczył, że odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d pkt 3 i 5 VI Dyrektywy VAT, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług. Aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w art. 13 część B lit. d pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie;

iii. w wyroku z 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH v. Finanzamt Bayreuth) TSUE zaznaczył, że zasada neutralności podatkowej nie stoi na przeszkodzie włączeniu usług doradczych i informacyjnych do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy, ze względu na to, że usługi doradcze świadczone osobom fizycznym lub prawnym inwestującym bezpośrednio pieniądze w papiery wartościowe są objęte podatkiem VAT. TSUE podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym” i stwierdził: „okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy (`(...)`) Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d.”.

Istotny dla określenia kryteriów kwalifikowania danej usługi do usług zarządzania jest także wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 9 marca 2021 r., sygn. akt III SA/Wa 744/20 (nieprawomocny), w którym wskazano, że usługa „zarządzania funduszem inwestycyjnym” (czy też portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych), aby była owym zarządzaniem, musi mieć w sobie element uczestnictwa w działalności funduszu, jak choćby poprzez element doradczy. Również w wyroku z 23 kwietnia 2018 r., sygn. akt I FSK 1028/16 Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że przy ocenie spełnienia przesłanek wynikających z „zarządzania funduszami powierniczymi” obejmującego usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy, świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli - gdy oceniać je globalnie - tworzyły one odrębną całość oraz były specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami, nie należy ich spełnienia uzależniać m.in. od zindywidualizowania usługi oraz sposobu kalkulacji wynagrodzenia za usługę.

Z powołanego orzecznictwa wynika zatem, że:

i. państwa członkowskie nie mogą samodzielnie tworzyć definicji zarządzania na potrzeby omawianego zwolnienia z VAT,

ii. chodzi o specyficzne rozumienie „zarządzania funduszem” dla celów VAT, w związku z czym nie ma znaczenia, że Usługi nie stanowią zarządzania funduszem inwestycyjnym ani zarządzania jego aktywami w rozumieniu UFI, ani zarządzania funduszem emerytalnym lub zarządzania jego aktywami w rozumieniu UOFE,

iii. wypracowana przez TSUE definicja zarządzania oparta na Dyrektywie UCITS zawiera w sobie oprócz usług typowego zarządzania aktywami również czynności administracyjne wymienione w załączniku II tej dyrektywy, w tym usługi obsługi prawnej w zakresie zarządzania funduszem,

iv. w przypadku zlecenia usług w zakresie zarządzania administracyjnego podmiotom trzecim, zwolnienie z VAT przysługuje, o ile tworzą one odrębną całość, która - jeśli ją oceniać globalnie - wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi zarządzania.

Usługi świadczone przez Bank, związane z prowadzeniem rejestru aktywów, spełniają kryterium bycia usługą specyficzną i istotną dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Bez wątpienia opisane we wniosku Usługi należą do działalności nierozerwalnie związanej z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi oraz funduszami emerytalnymi, specyficznej i istotnej dla tych działalności. Należy wręcz stwierdzić, że brak świadczenia takich usług ograniczyłoby lub uniemożliwiłoby należyte zarządzanie funduszami inwestycyjnymi czy też funduszami emerytalnymi. Podkreślenia w tym zakresie wymaga bowiem fakt, że fundusze działają w oparciu o ustawy, które ściśle regulują przedmiot i sposób prowadzenia przez nie działalności. Usługi realizowane przez Bank na rzecz funduszy są specyficzne dla ich działalności i w rezultacie, zapewnienie obsługi w zakresie prowadzenia rejestru aktywów wpisuje się w zarządzanie funduszem, rozumianym zgodnie z orzecznictwem TSUE. Realizowane przez Bank czynności stanowią powiązany ze sobą zespół świadczeń, których zakres jest istotny i specyficzny dla procesu zarządzania funduszami. W przedmiotowej sprawie wymienione czynności będą bezpośrednio dotyczyły czynności zarządzania funduszami, a zatem mieszczą się one w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT i mogą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie ww. artykułu. Istotne również jest, że fakt, że świadczona przez Bank usługa związana z prowadzeniem rejestru aktywów funduszy nie wpływa bezpośrednio na prawną i ekonomiczną sytuację nabywającego (odpowiedzialność za ostateczną decyzję inwestycyjną ponosi zarządzający), nie stoi na przeszkodzie uznaniu, że usługa może korzystać ze zwolnienia opisanego w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Zagadnienie to było przedmiotem analizy Rzecznika Generalnego TSUE w sprawie C-275/11 GfBk, który to wskazał, że gdyby zwolnienie ograniczone było do czynności mających wpływ na skład portfela, to zwolniona od podatku byłaby jedynie szczątkowa część czynności funduszu powierniczego. W analizowanej przez Rzecznika Generalnego TSUE sprawie, wszystkie sporne usługi stanowiła zwykła i właściwa dla administrowania spółką zarządzającą działalność - nie było żadnych przeszkód, by uznać je za „zarządzanie”. Pogląd ten jest spójny ze stanowiskiem, że nie jest konieczne dokonanie zmiany sytuacji prawnej lub finansowej, aby dana usługa dla funduszy była zwolniona z VAT.

Świadczenie usług określonych zarówno w art. 72 ust. 1 pkt 2 UFI oraz w art. 159 ust. 1 pkt 1 UOFE jest niezbędne (z uwagi na obowiązek ustawowy) dla prawidłowego funkcjonowania i spełniania swych roli przez te podmioty (fundusze), a zatem z punktu widzenia art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT należy przyjąć, że Bank jest uprawniony do objęcia świadczonych przez siebie Usług zwolnieniem z VAT.

Za stanowiskiem Banku przemawia także argument natury historycznej, nawiązujący do nieobowiązującej już definicji zarządzania, stworzonej na potrzeby prawa podatkowego, a wyrażonej w art. 43 ust. 8 ustawy o VAT. Wskazany przepis, z racji niezwykle wąskiego ujęcia zarządzania, został uchylony 1 kwietnia 2013 r. w celu dostosowania prawa polskiego do autonomicznej definicji zarządzania wypracowanej w orzecznictwie TSUE na gruncie przepisów Dyrektywy VAT. Ale w tamtym przepisie jako zarządzanie funduszami wprost wskazano (art. 43 ust. 8 pkt 4 i 5 ustawy o VAT) prowadzenie rachunków i rejestrów aktywów, oraz przechowywanie aktywów.

W końcu, usługi prowadzenia rejestru aktywów nie stanowią czynności nadzorczo-kontrolnych, co do których TSUE wskazał, że nie stanowią zwolnionych z VAT usług zarządzania funduszami (wyrok TSUE w sprawie Abbey National, C-408/98). Dla celów VAT należy dokonać rozróżnienia czynności wykonywanych przez depozytariusza a związanych z przechowywaniem papierów wartościowych i prowadzeniem rejestru aktywów (podlegających zwolnieniu z VAT) od funkcji nadzorczo-kontrolnych (opodatkowanych 23% VAT).

Podsumowując, świadczone przez Bank na rzecz funduszy Usługi podlegają zwolnieniu z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i d ustawy o VAT, jako usługi zarządzania funduszami.

Ad. 2.

Na wypadek, gdyby organ uznał, że Usługi nie podlegają zwolnieniu z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, Bank przedstawia argumentację, zgodnie z którą Usługi te w określonej części powinny być zwolnione z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

W przypadku potwierdzenia stanowiska Banku w zakresie pytania 1., Bank prosi organ o nieodpowiadanie już na pytanie drugie.

W ocenie Banku, świadczone przez Bank na rzecz funduszy Usługi podlegają zwolnieniu z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, w zakresie aktywów funduszy, które stanowią instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2022 r. poz. 861 ze zm.) i nie stanowią praw lub udziałów, o których mowa w art. 43 ust. 16 ustawy o VAT.

Natomiast Usługi Banku w zakresie pozostałych aktywów funduszy, tj. Usługi w zakresie aktywów funduszy, które nie stanowią instrumentów finansowych, o których mowa w ustawie z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2022 r. poz. 861 ze zm.) lub stanowią prawa lub udziały, o których mowa w art. 43 ust. 16 ustawy o VAT, nie mogą korzystać ze zwolnienia z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2021 r. poz. 328 i 355), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie. Jednocześnie, na mocy art. 43 ust. 16 ustawy o VAT, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41 ustawy o VAT, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

1. tytuł prawny do towarów;

2. tytuł własności nieruchomości;

3. prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;

4. udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;

5. prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

W ocenie Banku, Usługi powinny zostać zakwalifikowane jako usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe (z zastrzeżeniem aktywów funduszy niebędących instrumentami finansowymi lub będących aktywami wymienionymi w art. 43 ust. 16 ustawy o VAT), niebędące jednocześnie usługami przechowywania tych instrumentów w rozumieniu tego przepisu.

Usługi Banku są określane w szczególnych przepisach jakimi są UFI i UOFE. Zgodnie z art. 72 ust. 1 pkt 2 UFI, oraz art. 159 ust. 1 pkt 1 UOFE, do obowiązków Banku jako depozytariusza należy:

a) prowadzenie rejestru wszystkich aktywów funduszu inwestycyjnego, oraz

b) prowadzenie rejestru aktywów funduszu emerytalnego.

Zwolnienie z VAT dla takich usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT zostało potwierdzone w wydanej na rzecz Banku interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 29 sierpnia 2013 r. sygn. IPPP2/443-552/13-2/DG (w odpowiedzi na pytanie numer 4).

Niezależnie od tego, w niniejszej sprawie nie znajdzie zastosowanie interpretacja ogólna Ministra Finansów.

W interpretacji ogólnej Ministra Finansów z 20 stycznia 2020 r. sygn. PT6.8101.4.2019 w sprawie zastosowania właściwej stawki podatku od towarów i usług w przypadku wykonywania czynności polegających na przechowywaniu instrumentów finansowych, Minister Finansów mówi o przechowywaniu papierów wartościowych jako depozycie, polegającym na prowadzeniu rejestrów i ewidencji, dokonywaniu zapisów na kontach depozytowych lub ewidencyjnych, które to przechowywanie nie zmienia sytuacji prawnej i finansowej pomiędzy stronami (nie są to również czynności porównywalne do działań w przypadku przeniesienia własności lub płatności). Minister wskazał też, że usługa przechowywania może być również wykonywana z wykorzystaniem rachunków papierów wartościowych (wtedy to jest przechowywanie na rachunkach papierów wartościowych).

Analizując powyższe należy wskazać, że Minister Finansów w interpretacji ogólnej utożsamia przechowywanie papierów wartościowych z depozytem papierów wartościowych prowadzonym w Polsce przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych (KDPW) (vide: art. 3 pkt 21 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi) oraz kontami depozytowymi (vide: art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi), które prowadzi KDPW. Podkreślić należy, że Wnioskodawca nie prowadzi ani depozytu papierów wartościowych ani kont depozytowych.

Jak wskazano wyraźnie w stanie faktycznym, UFI oraz UOFE różnicują prowadzenie rejestru aktywów funduszy (które jest przedmiotem niniejszego zapytania Banku) od przechowywania aktywów (UFI i UOFE posługują się oboma pojęciami, nie utożsamiając ich ze sobą). Również w praktyce Banku występuje rozróżnienie między Usługami a przechowywaniem aktywów funduszy. Przykładowo, w odniesieniu do niektórych funduszy Bank nie świadczy w ogóle usług przechowywania aktywów, a jedynie Usługi prowadzenia rejestru aktywów. Dlatego Usługi nie stanowią przechowywania aktywów.

Niniejszym, świadczone przez Bank na rzecz funduszy Usługi podlegają zwolnieniu z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, w zakresie aktywów funduszy, które stanowią instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2022 r. poz. 861 ze zm.) i nie stanowią praw lub udziałów, o których mowa w art. 43 ust. 16 ustawy o VAT.

Natomiast Usługi Banku w zakresie pozostałych aktywów funduszy (tj. niebędących instrumentami finansowymi lub będącymi prawami / udziałami z art. 43 ust. 16 ustawy o VAT) nie mogą korzystać ze zwolnienia z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą,

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem” podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy,

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (`(...)`).

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy,

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (`(...)`).

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy,

zwalnia się od podatku usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Natomiast jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. d ustawy,

zwalnia się od podatku usługi zarządzania otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów.

W myśl zaś art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy,

zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 328, 355, 680, 1505, 1595 i 2140), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Przy czym, jak stanowi art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 861 ze zm., Dz. U. z 2022 r. poz. 1500 ze zm.),

instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są:

1. papiery wartościowe;

2. niebędące papierami wartościowymi:

a) tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,

b) instrumenty rynku pieniężnego,

c) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, uprawnienie do emisji lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne, z wyłączeniem instrumentów pochodnych, o których mowa w art. 10 rozporządzenia 2017/565,

d) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,

e) opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, pod warunkiem że są dopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi, z wyłączeniem produktów energetycznych będących przedmiotem obrotu hurtowego na OTF, które muszą być wykonywane przez dostawę,

f) niedopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, a które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,

g) instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,

h) kontrakty na różnicę,

i) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także instrumenty pochodne, o których mowa w art. 8 rozporządzenia 2017/565, i inne, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,

j) uprawnienia do emisji.

Z kolei stosownie do art. 43 ust. 15 ustawy,

zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2. usług doradztwa;

3. usług w zakresie leasingu.

Zgodnie z art. 43 ust. 16 ustawy,

zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

1. tytuł prawny do towarów;

2. tytuł własności nieruchomości;

3. prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;

4. udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;

5. prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Zastosowanie zwolnienia z VAT w oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 12 a) i d) ustawy o VAT uzależnione jest od łącznego spełniania dwóch przesłanek:

• przedmiotowej – świadczone przez podatnika usługi powinny zostać zaklasyfikowane do usług zarządzania funduszami;
• podmiotowej – usługi te powinny być wykonywane w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych oraz w odniesieniu do otwartych funduszy emerytalnych i dobrowolnych funduszy emerytalnych.

Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na obowiązujący od 1 stycznia 2022 r. przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym:

Podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:

1. jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;

2. złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu, również obowiązującego od 1 stycznia 2022 r.:

Podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.

Powyższe zmiany przepisów umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi czy emerytalnymi, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że są Państwo bankiem wykonującym czynności bankowe w rozumieniu ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, czynnym, zarejestrowanym podatnikiem VAT.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej, Państwo, jako depozytariusz, zawierają lub mogą zawierać:

• z funduszami inwestycyjnymi, w tym alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi / alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi - umowy o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego, zgodnie z ustawą z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (UFI),
• z funduszami emerytalnymi - umowy o przechowywanie aktywów funduszu, zgodnie z ustawą z 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (UOFE).

Jako depozytariusz dla funduszy inwestycyjnych, w tym alternatywnych funduszy inwestycyjnych / alternatywnych spółek inwestycyjnych i funduszy emerytalnych, w ramach umowy o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego lub umowy o przechowywanie aktywów funduszu, odpłatnie świadczą Państwo na rzecz funduszy / ich zarządzających, w tym na rzecz towarzystw funduszy inwestycyjnych, powszechnych towarzystw emerytalnych i zarządzających ASI, szereg usług.

Wśród tych usług znajdują się usługi, o których mowa w:

a) art. 72 ust. 1 pkt 2 UFI - prowadzenie rejestru wszystkich aktywów funduszu inwestycyjnego, oraz

b) art. 159 ust. 1 pkt 1 UOFE - prowadzenie rejestru aktywów funduszu zapisywanych na właściwych rachunkach.

Wskazane powyżej czynności wykonywane wobec funduszy emerytalnych i funduszy inwestycyjnych są analogiczne, pomimo różnych podstaw prawnych i innych sformułowań, którymi posługuje się UFI i UOFE.

Prowadzenie rejestru wszystkich aktywów funduszu inwestycyjnego w rozumieniu UFI oraz prowadzenie rejestru aktywów funduszu emerytalnego w rozumieniu UOFE polega na tym, że prowadzą Państwo ewidencję wszystkich aktywów, które posiada fundusz - można to określić jako inwentarz aktywów posiadanych przez fundusze. W ramach prowadzenia rejestru aktywów, dokonują Państwo zapisów, które odzwierciedlają zmiany własności / zmianę stanu posiadania aktywów, przy czym sam zapis w rejestrze nie powoduje zmiany stanu prawa własności - zatem rejestr jest ewidencją stanu posiadania funduszu, np. na potrzeby wyceny i kontroli stanu posiadania funduszu. UFI oraz UOFE różnicują prowadzenie rejestru aktywów funduszy od przechowywania aktywów. UFI i UOFE posługują się oboma pojęciami, nie utożsamiając ich ze sobą.

Również w praktyce Banku występuje rozróżnienie między Usługami a przechowywaniem aktywów funduszy. Przykładowo w odniesieniu do niektórych funduszy, nie świadczą Państwo w ogóle usług przechowywania aktywów, a jedynie Usługi prowadzenia rejestru aktywów. Wynika to z tego, że nie każdy rodzaj aktywów może być przez Państwa przechowywany, natomiast rejestrem aktywów powinny być objęte wszystkie aktywa funduszy, niezależnie od miejsca ich przechowywania.

Usługi nie stanowią zarządzania funduszem inwestycyjnym ani zarządzania jego aktywami w rozumieniu UFI, ani zarządzania funduszem emerytalnym lub zarządzania jego aktywami w rozumieniu UOFE.

Państwa wątpliwości dotyczą tego, czy świadczone przez Państwa na rzecz funduszy Usługi podlegają zwolnieniu od podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i d ustawy o VAT, natomiast w przypadku gdyby odpowiedź w powyższym zakresie była negatywna, czy świadczone przez Państwo na rzecz funduszy Usługi podlegają zwolnieniu od podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Przepisy art. 43 ust. 1 pkt 7 i 37–41 ustawy mają na celu implementację do krajowego porządku prawnego przepisów art. 135 ust. 1 lit. a-f Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L. Nr 347 s. 1 ze zm.), zgodnie z którymi zwolnieniu od tego podatku podlegają wymienione transakcje z dziedziny finansów i ubezpieczeń.

Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. g ww. Dyrektywy,

państwa członkowskie zwalniają transakcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Analizując regulacje dotyczące zwolnień zauważyć należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, pojęcie usługi zarządzania funduszami odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 (1) (g) Dyrektywy 2006/112/WE – „transakcje, zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie”.

Ani Dyrektywa 112 ani też ustawa o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”. W powyższym zakresie zasadnym jest więc odniesienie się do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz.U.UE.L.2009.302.32).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE,

działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

- zarządzanie inwestycjami,

- administracja:

a) obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;

b) zapytania klientów;

c) wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);

d) monitorowanie przestrzegania uregulowań;

e) prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;

f) wypłata zysków;

g) emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;

h) rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);

i) prowadzenie ksiąg,

- wprowadzanie do obrotu.

W dokonaniu interpretacji pojęcia zarządzania w sposób zgodny z celami Dyrektywy VAT pomocne są orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W orzeczeniu z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), Trybunał podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Ponadto TSUE wskazał, że art. 13 część B lit. D) pkt 6 szóstej dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej dyrektywy 85/611 w rubryce Administracja, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Zatem przepis ten nie odnosi się do obowiązków wypełnianych przez depozytariusza przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania takich jak te wymienione w art. 7 ust. 1 i 3 oraz w art. 14 ust. 1 i 3 dyrektywy 85/611. Obowiązki te nie stanowią bowiem zarządzania przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, lecz kontrolę i nadzór nad ich działalnością, przy czym zamierzonym ich celem jest zapewnienie, aby zarządzanie przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania odbywała się zgodnie z prawem. (teza 64 i 65).

Ponadto TSUE wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli – gdy oceniać je globalnie – tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami.

Dalej Trybunał zaznaczył, że: „odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”. Dalej w uzasadnieniu Trybunał podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie.

Ze względu na fakt, że pojęcie „zarządzania” funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

W wyroku z 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH przeciwko Finanzamt Bayreuth) stwierdzono, że „aby usługi zarządzania świadczone przez osobę trzecią można było zakwalifikować jako transakcje podlegające zwolnieniu w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, muszą one stanowić w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniać szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Abbey National, pkt 70–72). Odnosząc się następnie do czynności stanowiących specyfikę działalności przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, z art. 1 ust. 2 dyrektywy 85/611 wynika, że transakcje przeprowadzane przez UCITS polegają na zbiorowym inwestowaniu w papiery wartościowe kapitału pochodzącego od obywateli. W istocie, przy użyciu środków, które subskrybenci powierzają im, kupując jednostki uczestnictwa, UCITS tworzą na ich rachunek i za wynagrodzeniem portfele złożone ze zbywalnych papierów wartościowych i nimi zarządzają (zob. podobnie wyrok z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C‑8/03 BBL, Zb.Orz. s. I‑10157, pkt 42; ww. wyrok w sprawie Abbey National, pkt 61; wyrok z dnia 19 lipca 2012 r. w sprawie C‑44/11 Deutsche Bank, pkt 32). Poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem, do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107 w rubryce „Administracja” (zob. ww. wyrok w sprawie Abbey National, pkt 64)”.

Należy podkreślić również, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy winny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą, VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT.

Z powołanego orzecznictwa TSUE wynika więc, że:

1. państwa członkowskie nie mogą samodzielnie tworzyć definicji zarządzania na potrzeby omawianego zwolnienia z VAT,

2. wypracowana przez TSUE definicja zarządzania oparta na Dyrektywie UCITS zawiera w sobie oprócz usług typowego zarządzania aktywami również czynności administracyjne wymienione w załączniku II tej dyrektywy,

3. w przypadku zlecenia usług w zakresie zarządzania administracyjnego podmiotom trzecim, zwolnienie z VAT przysługuje, o ile tworzą one odrębną całość, która - jeśli ją oceniać globalnie - wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi zarządzania.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 605 ze zm., Dz. U. z 2022 r. poz. 1523 ze zm.), dalej jako u.f.i.,

fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Stosownie do art. 4 ust. 1 i 2 u.f.i.,

Towarzystwo tworzy fundusz inwestycyjny, zarządza nim i reprezentuje fundusz w stosunkach z osobami trzecimi.

Organem funduszu inwestycyjnego jest towarzystwo, utworzone zgodnie z przepisami ustawy.

W myśl art. 4 ust. 1a i 1b u.f.i.

Towarzystwo, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej pod rygorem nieważności, może przekazać spółce zarządzającej prowadzącej działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zarządzanie funduszem inwestycyjnym otwartym i prowadzenie jego spraw.

Towarzystwo, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej pod rygorem nieważności, może przekazać zarządzającemu z UE prowadzącemu działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zarządzanie specjalistycznym funduszem inwestycyjnym otwartym lub funduszem inwestycyjnym zamkniętym i prowadzenie jego spraw.

Na podstawie art. 9 ust. 1 u.f.i.,

depozytariusz wykonuje obowiązki określone w ustawie, w szczególności polegające na przechowywaniu aktywów oraz prowadzeniu rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego lub alternatywnej spółki inwestycyjnej, a także na zapewnieniu właściwego monitorowania przepływu środków pieniężnych tych podmiotów.

Na podstawie natomiast art. 10 u.f.i.

Wykonując swoje zadania, towarzystwo i depozytariusz oraz zarządzający ASI i depozytariusz działają niezależnie i w interesie odpowiednio uczestników funduszu inwestycyjnego i inwestorów alternatywnej spółki inwestycyjnej.

Celem zarządzania funduszem inwestycyjnym jest więc pozyskiwanie środków od inwestorów w celu inwestowania zgodnie z określoną polityką inwestycyjną na rzecz osób, których środki zostały pozyskane. W praktyce zarządzaniem funduszem inwestycyjnym zajmuje się profesjonalny podmiot – towarzystwo funduszy inwestycyjnych lub spółka zarządzająca. Ewentualnie na zarządzanie funduszem inwestycyjnym mogą składać się również czynności wykonywane przez podwykonawców, a ma to miejsce w sytuacji zlecenia (powierzenia) przez towarzystwo/spółkę zarządzającą innym podmiotom wykonywania określonych czynności związanych z zarządzaniem funduszem.

Natomiast w przypadku funduszy emerytalnych przedmiotem działalności jest gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszy emerytury.

Zgodnie z art. 2 pkt 2 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U z 2020 r. poz. 105 ze zm.), dalej jako u.o.f.e.

Przedmiotem działalności funduszu jest gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu emerytury po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego oraz emerytury częściowej, o których mowa w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm.) lub okresowej emerytury kapitałowej, o której mowa w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 926), z zastrzeżeniem ust. 3.

W art. 3 ust. 1 i 2 u.o.f.e określono:

Organem funduszu jest towarzystwo emerytalne, zwane dalej „towarzystwem”, utworzone zgodnie z przepisami ustawy.

Towarzystwo tworzy fundusz oraz, jako jego organ, zarządza nim i reprezentuje w stosunkach z osobami trzecimi.

Zgodnie zaś z art. 157 u.o.f.e

Fundusz jest obowiązany wybrać depozytariusza, któremu na podstawie pisemnej umowy powierza przechowywanie swoich aktywów.

Obowiązki depozytariusza określono w art. 72 ust. 1 u.f.i., zgodnie z którym:

obowiązki depozytariusza wynikające z umowy o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego, z uwzględnieniem art. 83, art. 85-90 i art. 92-97 rozporządzenia 231/2013 - w przypadku specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego i funduszu inwestycyjnego zamkniętego, obejmują:

1. przechowywanie aktywów funduszu inwestycyjnego;

2. prowadzenie rejestru wszystkich aktywów funduszu inwestycyjnego;

3. zapewnienie, aby środki pieniężne funduszu inwestycyjnego były przechowywane na rachunkach pieniężnych i rachunkach bankowych prowadzonych przez podmioty uprawnione do prowadzenia takich rachunków zgodnie z przepisami prawa polskiego lub spełniające w tym zakresie wymagania określone w prawie wspólnotowym lub równoważne tym wymaganiom;

4. zapewnienie monitorowania przepływu środków pieniężnych funduszu inwestycyjnego;

5. zapewnienie, aby zbywanie i odkupywanie jednostek uczestnictwa oraz emitowanie, wydawanie i wykupywanie certyfikatów inwestycyjnych odbywało się zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego;

6. zapewnienie, aby rozliczanie umów dotyczących aktywów funduszu inwestycyjnego następowało bez nieuzasadnionego opóźnienia, oraz kontrolowanie terminowości rozliczania umów z uczestnikami funduszu;

7. zapewnienie, aby wartość aktywów netto funduszu inwestycyjnego oraz wartość aktywów netto przypadających na jednostkę uczestnictwa lub certyfikat inwestycyjny była obliczana zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego;

8. zapewnienie, aby dochody funduszu inwestycyjnego były wykorzystywane w sposób zgodny z przepisami prawa i ze statutem funduszu inwestycyjnego;

9. wykonywanie poleceń funduszu inwestycyjnego, chyba że są sprzeczne z prawem lub statutem funduszu inwestycyjnego;

10. weryfikowanie zgodności działania funduszu inwestycyjnego z przepisami prawa regulującymi działalność funduszy inwestycyjnych lub ze statutem w zakresie innym niż wynikający z pkt 5-8 oraz z uwzględnieniem interesu uczestników.

Zgodnie z art. 72 ust. 3 u.f.i.:

Depozytariusz zapewnia zgodne z prawem i statutem wykonywanie obowiązków funduszu, o których mowa w ust. 1 pkt 3–8, co najmniej przez stałą kontrolę czynności faktycznych i prawnych dokonywanych przez fundusz oraz nadzorowanie doprowadzania do zgodności tych czynności z prawem i statutem funduszu.

Jak stanowi ust. 4 ww. przepisu,

Podmiot wykonujący funkcje depozytariusza funduszu inwestycyjnego nie może wykonywać innych czynności dotyczących tego funduszu lub towarzystwa, które mogłyby wywołać konflikt interesów pomiędzy nim, funduszem inwestycyjnym, towarzystwem lub uczestnikami funduszu inwestycyjnego, w szczególności pełnić funkcji prime brokera, chyba że:

1. oddzieli pod względem organizacyjnym i technicznym sprawowanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego od wykonywania innych czynności, których wykonywanie może powodować powstanie konfliktu interesów, oraz

2. zapewni właściwą identyfikację, monitorowanie oraz zarządzanie konfliktami interesów, a także informowanie uczestników funduszu o stwierdzonych przypadkach wystąpienia takiego konfliktu.

W myśl natomiast art. 75 ust. 1 u.f.i.:

Depozytariusz odpowiada za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonywaniem obowiązków określonych w art. 72 ust. 1 i art. 72a.

Natomiast zgodnie z art. 159 ust. 1 u.o.f.e.,

do obowiązków depozytariusza w zakresie przechowywania aktywów funduszu należy:

1. prowadzenie rejestru aktywów funduszu zapisywanych na właściwych rachunkach oraz przechowywanych przez depozytariusza i inne podmioty uprawnione do tego na mocy odrębnych przepisów lub na podstawie umów zawieranych za zgodą depozytariusza;

2. zapewnienie, aby wartość aktywów netto funduszu była ustalana w sposób pozwalający funduszowi na wykonanie obowiązków określonych w rozdziale 17;

3. zapewnienie, aby umowy obejmujące nabywanie i zbywanie aktywów funduszu były zgodne z przepisami prawa oraz statutem funduszu;

4. wykonywanie poleceń funduszu, chyba że są one sprzeczne z przepisami prawa lub statutem funduszu albo w ocenie depozytariusza zagrażają bezpieczeństwu aktywów funduszu;

5. zapewnienie, aby aktywa funduszu były lokowane zgodnie z przepisami prawa oraz statutem funduszu;

6. zapewnienie terminowego rozliczania umów dotyczących aktywów funduszu;

7. wykonywanie poleceń likwidatora dotyczących likwidacji funduszu;

8. wykonywanie innych obowiązków przewidzianych ustawą.

Stosownie do art. 159 ust. 4 u.o.f.e.,

Depozytariusz zapewnia zgodne z przepisami prawa i statutem funduszu wykonywanie obowiązków funduszu, o których mowa w ust. 1 pkt 2–3 i 5–6, przynajmniej przez stałą kontrolę czynności faktycznych i prawnych dokonywanych przez fundusz oraz doprowadzanie do zgodności tych czynności z przepisami prawa i statutem funduszu.

W myśl art. 160 ust. 2 u.o.f.e.,

Depozytariusz odpowiada za wszelkie szkody wynikające z niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków nałożonych przez ustawę.

Z cyt. powyżej przepisów wynika, że do obowiązków depozytariusza zarówno w funduszach inwestycyjnych jak i emerytalnych należy m.in. prowadzenie rejestru aktywów należących do funduszy.

W odniesieniu do kwestii, objętej zakresem zadanego przez Państwa pytania, jak już wyżej wskazano, zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i d) ustawy, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

• przedmiotowego – świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz
• podmiotowego - usługi te powinny być wykonywane w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych oraz w odniesieniu do otwartych funduszy emerytalnych i dobrowolnych funduszy emerytalnych.

Jak wynika z opisu sprawy Bank zawiera umowy z funduszami inwestycyjnymi i emerytalnymi oraz w ich ramach świadczy usługi na rzecz funduszy/ich zarządzających. Są to m.in. usługi prowadzenia rejestru aktywów tych funduszy, które są wykonywane wobec funduszy inwestycyjnych i funduszy emerytalnych. Zatem spełniona jest przesłanka podmiotowa odnosząca się do zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

W kwestii natomiast przesłanki przedmiotowej podkreślić należy, że z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że objętymi zwolnieniem transakcjami zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi są te, które są właściwe dla działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. W szczególności w odniesieniu do usług zarządzania świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią Trybunał uznał, że czynności te powinny tworzyć odrębną całość, ocenianą globalnie, oraz stanowić elementy właściwe i istotne dla zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. Poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania. Trybunał stwierdził, że nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (odpowiednio art. 135 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2006/112/WE)

Z powyższego zatem wynika, że transakcje, których dotyczy zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, są typowe dla czynności, jakie wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania, takich jak zamieszczone w załączniku II do dyrektywy UCITS.

Prowadzenie rejestru wszystkich aktywów funduszu inwestycyjnego w rozumieniu UFI oraz prowadzenie rejestru aktywów funduszu emerytalnego w rozumieniu UOFE polega na tym, że Bank prowadzi ewidencję wszystkich aktywów, które posiada fundusz - można to określić jako inwentarz aktywów posiadanych przez fundusze. W ramach prowadzenia rejestru aktywów, Bank dokonuje zapisów, które odzwierciedlają zmiany własności / zmianę stanu posiadania aktywów, przy czym sam zapis w rejestrze nie powoduje zmiany stanu prawa własności - zatem rejestr jest ewidencją stanu posiadania funduszu (np. na potrzeby wyceny i kontroli stanu posiadania funduszu).

W celu określenia, czy ww. usługi mogą korzystać ze zwolnienia od podatku, konieczna jest ocena czy tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami.

Wskazane w Państwa wniosku czynności nie wpisują się w pojęcie zarządzania tymi funduszami i nie korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i d) ustawy o VAT. Nie są one bowiem czynnościami stanowiącymi istotę zarządzania funduszami inwestycyjnymi/emerytalnymi ani czynnościami specyficznymi wyłącznie dla zarządzania tymi funduszami. Jak wynika z wniosku, w ramach prowadzenia rejestru aktywów, Bank dokonuje zapisów, które odzwierciedlają zmiany własności/zmianę stanu posiadania aktywów, a sam zapis w rejestrze nie powoduje zmiany stanu prawa własności. Zatem prowadzony przez Bank jako depozytariusza rejestr jest ewidencją stanu posiadania funduszu (np. na potrzeby wyceny i kontroli stanu posiadania funduszu).

Trzeba też mieć na względzie, że w załączniku II do dyrektywy UCITS ustawodawca unijny nie wymienił prowadzenia rejestru aktywów funduszu (wskazał jedynie w ramach administracyjnych czynności zarządzania na prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa)

Ponadto przedstawiony opis sprawy wskazuje, że świadczone przez Państwa Usługi wykonywane są w ramach zawieranych umów o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego lub umowy o przechowywanie aktywów funduszu, co wskazuje, że wykonują je Państwo w ramach funkcji depozytariusza. Do ustawowo wymienionych czynności depozytariusza, należą usługi prowadzenia rejestrów aktywów. W świetle przedstawionego orzecznictwa TSUE, usługi depozytariusza nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku.

Odniesienie powyższego do analizowanej sprawy prowadzi do wniosku, że usługi związane z prowadzeniem rejestru aktywów Funduszy nie korzystają ze zwolnienia od podatku. Nie spełniają bowiem one, jako takie, specyficznych i istotnych funkcji zwolnionej usługi finansowej, co jest warunkiem zastosowania zwolnienia - zgodnie z orzecznictwem TSUE (wyroki C-2/95 SDC – pkt 66, C-235/00 – pkt 28, C-350/10 Nordea – pkt 24).

Zatem wskazane czynności nie mogą korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i d ustawy o VAT.

W odniesieniu do możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych przez Państwa usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT należy w pierwszej kolejności odwołać się do orzecznictwa TSUE w tej materii, m.in. do wyroku TSUE z 28 lipca 2011 r. C‑350/10 Nordea, w którym Trybunał wypowiedział się w zakresie warunków uznania za zwolnione od VAT transakcji, których przedmiotem są papiery wartościowe.

TSUE stwierdził, w odniesieniu do operacji dotyczących przelewów w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 3 szóstej dyrektywy, że „świadczone usługi muszą skutkować przekazaniem środków pieniężnych oraz prowadzić do zmian prawnych i finansowych. Należy dokonać rozróżnienia między usługą zwolnioną w rozumieniu wspomnianej dyrektywy a dostarczeniem zwykłego świadczenia fizycznego lub technicznego, takiego jak udostępnienie bankowi systemu informatycznego”. Przelew jest bowiem „operacją polegającą na realizacji dyspozycji przekazania określonej sumy pieniędzy z jednego konta na drugie. Cechuje się ona w szczególności tym, że powoduje zmianę sytuacji prawnej i finansowej istniejącej, z jednej strony, między udzielającym dyspozycji a beneficjentem, a z drugiej strony, między nimi a bankiem”. Trybunał wskazał, że powyższa analiza ma również zastosowanie odpowiednio do transakcji dotyczących papierów wartościowych. Dalej TSUE stwierdził, że „sama tylko okoliczność, iż dany składnik jest nieodzowny do realizacji określonej transakcji objętej zwolnieniem, nie pozwala uznać, że usługa odpowiadająca temu składnikowi objęta jest zwolnieniem”. Zauważył także: „(`(...)`) skoro usługi Swift są usługami elektronicznego przesyłania wiadomości, których wyłącznym przedmiotem jest przekazywanie danych, nie spełniają one jako takie żadnej z funkcji którejkolwiek z transakcji finansowych, o których mowa w art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 szóstej dyrektywy, tj. nie skutkują przeniesieniem środków lub papierów wartościowych i nie posiadają zatem ich cech”.

Odnosząc się do kwestii opodatkowania powyższych usług należy również odwołać się do pkt 66 wyroku z 5 czerwca 1997 r. w sprawie C-2/95 SDC, w którym Trybunał Sprawiedliwości UE stwierdził, że „(…) usługę zwolnioną od podatku na mocy dyrektywy należy odróżnić od zwykłej fizycznej lub technicznej dostawy, takiej jak udostępnienie bankowi systemu obsługi danych”.

Natomiast w pkt 28 wyroku w sprawie C-235/00 CSC TSUE wskazał, że „świadczenie zwykłych usług fizycznych, technicznych lub administracyjnych, które nie zmieniają sytuacji prawnej lub finansowej, nie wydaje się zatem objęte zwolnieniem określonym w art. 13(B)(d)(5) szóstej dyrektywy”.

Z orzecznictwa TSUE wynika, że dla określenia, co należy rozumieć pod pojęciem usługi, której przedmiotem są instrumenty finansowe, decydujące znaczenia ma, czy dana czynność powoduje zmianę sytuacji prawnej/finansowej pomiędzy stronami transakcji, a nie jest jedynie czynnością o charakterze technicznym/administracyjnym. Obrót papierami wartościowymi wiąże się bowiem z działaniami, które zmieniają sytuację prawną/finansową pomiędzy stronami i są porównywalne do działań występujących w przypadku przeniesienia własności lub płatności. Świadczenie zwykłych usług technicznych lub administracyjnych, które nie zmieniają sytuacji prawnej lub finansowej, nie powinno być objęte zwolnieniem od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

W analizowanej sprawie, nie można uznać, że przedmiotem świadczonych przez Bank Usług są instrumenty finansowe – prowadzą Państwo rejestry aktywów funduszy poprzez zapisywanie w nich na bieżąco informacji o stanie poszczególnych aktywów funduszy, w tym zmian jakie nastąpiły w poszczególnych aktywach funduszy na potrzeby wyceny i kontroli stanu posiadania. Prowadzenie przez Bank działający w charakterze depozytariusza rejestru aktywów należących do funduszy inwestycyjnych i emerytalnych z samej swojej istoty ma charakter administracyjny i techniczny. Jak wynika bowiem z opisu sprawy świadczona przez Bank jako depozytariusza usługa nie zmienia sytuacji prawnej czy finansowej żadnego podmiotu. Bank jedynie rejestruje takie zmiany (dba o to, aby stan wykazany w rejestrze odzwierciedlał stan rzeczywisty).

Tym samym wykonywane przez Państwa na rzecz funduszy Usługi, zarówno w zakresie aktywów funduszy, które stanowią instrumenty finansowe, jak również w zakresie pozostałych aktywów funduszy (tj. niebędących instrumentami finansowymi lub będącymi prawami / udziałami z art. 43 ust. 16 ustawy o VAT) nie mogą korzystać ze zwolnienia z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Państwa stanowisko w zakresie pytań nr 1 i 2 jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dniu zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do przywołanych przez Państwo w uzasadnieniu własnego stanowiska wyroków TSUE i sądów administracyjnych należy zaznaczyć, że każdy z wyroków zapada na gruncie unikalnego stanu faktycznego, i w zasadzie wyłącznie do niego się ogranicza. Ocena omawianej kwestii, tj. skutków wykonywanych czynności nie jest kwestią uniwersalną, dającą się odnieść do ogólnych okoliczności w analizowanych sprawach, lecz opiera się na wielu przesłankach podnoszonych wyżej przez organ podatkowy i powinna być dokonywana z punktu widzenia każdego odrębnego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego. Specyfika działalności podmiotów jest na tyle różnorodna, że niekiedy nawet podobne okoliczności faktyczne nie spowodują analogicznych konsekwencji prawnopodatkowych, a tym samym nie mogą być tożsamo traktowane. Zatem, z uwagi na różnorodność i odmienność okoliczności faktycznych i zdarzeń przyszłych występujących w każdej z indywidualnych spraw, powołane przez Państwo orzeczenia sądowe, choć stanowią element Państwa argumentacji, to nie mogą stanowić podstawy do rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒ Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

‒ Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (`(...)`). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm., (dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒ w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒ w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA),

albo

‒ w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), za pośrednictwem systemu teleinformatycznego e-Urząd Skarbowy na stronie: https://www.podatki.gov.pl/e-urzad-skarbowy/ (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA) będąc użytkownikiem/wyznaczając użytkownika konta w e-Urzędzie Skarbowym.

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).