Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 sierpnia 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 8 sierpnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT (podatek od towarów i usług) sprzedaży Nieruchomości niezabudowanej w trybie licytacji komorniczej nr 1, 2, 3 i 4. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 28 września 2022 r. (wpływ 28 września 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jako Komornik Sądowy przy Sądzie (…) prowadzi Pan egzekucję z nieruchomości gruntowej niezabudowanej oznaczonej jako działki ewidencyjne nr 1, 2, 3 i 4 o łącznej powierzchni 2,6900 ha położone w miejscowości (…), dla której Sąd Rejonowy w (…) Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (…) z wniosku wierzyciela: (…) Sp. z o.o., którą reprezentuje adwokat: (…) ul. (…) należącej do dłużników: Z. M., zam. ul. (…); H. M., zam. ul. (…) na zasadzie wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej.

Nieruchomość ta nie jest zabudowana ani ogrodzona. Działki obecnie jak i wcześniej zgodnie z oświadczeniem dłużnika Z. M. są wykorzystywane rolniczo jako łąka kośna i grunt orny do produkcji zboża, nigdy nie były przedmiotem umowy użyczenia. Również wg. oświadczenia dłużnika nieruchomości w stosunku do których prowadzona jest egzekucja nie były wciągnięte do ewidencji środków trwałych prowadzonej przez niego działalności gospodarczej pod nazwą (…) Z.M.(NIP: (…)).

Działka o numerze ewidencyjnym 1 o powierzchni 0,1200 ha według Ewidencji Gruntów Starostwa Powiatowego w (…) stanowi: - pastwiska trwałe klasy PsV o pow. 0,1200 ha. Działka o numerze ewidencyjnym 2 o powierzchni 2,2200 ha według Ewidencji Gruntów Starostwa Powiatowego w (…) stanowi: - grunty orne klasy RV o pow. 1,1606 ha - pastwiska trwałe klasy PsV o pow. 0,7229 ha - grunt pod rowem klasy W-PsV o pow. 0,0094 ha.

Działka o numerze ewidencyjnym 3 o powierzchni 0,0900ha według Ewidencji Gruntów Starostwa Powiatowego w (…) stanowi: - grunty orne klasy RVI o pow. 0,0203 ha - grunty zadrzewione i zakrzaczone klasy LzV o pow. 0,0697 ha.

Działka o numerze ewidencyjnym 4 o powierzchni 0,2600ha według Ewidencji Gruntów Starostwa Powiatowego w (…) stanowi: - grunty orne klasy RV o pow. 0,0563 ha - pastwiska trwałe klasy PsV o pow. 0,2037 ha.

Zgodnie z Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego przedmiotowe nieruchomości znajdują się: Działka nr 1 w całości położona jest na terenie oznaczonym symbolem 2R - tereny rolnicze, działki 2 i 3 położone w strefie 1P - tereny produkcji, składów i magazynów, niewielki fragment działki 3, który przylega do drogi przeznaczony jest pod tereny dróg publicznych - 1KDZ. Działka nr 2 położona w części (ok. 0,8 ha) również w strefie 2R i 4R - tereny rolnicze. Działka nr 4 położona w strefach 15MN - tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, 1ML - tereny rekreacji indywidualnej i w pasie o szerokości 4,5m wzdłuż drogi przeznaczona jest pod tereny dróg publicznych - 1KDZ.

W toku postępowania egzekucyjnego ustalono, że podstawą nabycia prawa własności przedmiotowej nieruchomości była umowa darowizn, Rep. A (…) z 1 grudnia 1999 r., zawarta przed notariuszem (…). Dłużnikom w zawiązku z nabyciem przedmiotowych nieruchomości nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego ponieważ umowa darowizny z 1999 r. nie była opodatkowana podatkiem od towarów i usług i dłużnik nie miał prawa do odliczenia podatku VAT po jej nabyciu.

Darczyńcy - rodzice Z. M. - oświadczyli w akcie notarialnym, że własność nieruchomości nabyli na podstawie aktu własności ziemi z 1982 r. oraz umów sprzedaży z 1993 i 1994 r., a umowa sprzedaży w wyniku której dokonali nabycia przedmiotowych działek gruntu zawarta była z osobą fizyczną. Dłużnik Z. M. zgodnie z informacją CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) prowadzi od 1 sierpnia 2008 r. działalność gospodarczą (…) Z. M. Stałe miejsce wykonywania działalności gospodarczej: (…), dodatkowe stałe miejsca wykonywania działalności gospodarczej: (…), opis miejsca ZAKŁAD PRODUKCYJNY. Przeważająca działalność gospodarcza (kod PKD (Polska Klasyfikacja Działalności)): 47.59.Z Sprzedaż detaliczna mebli, sprzętu oświetleniowego i pozostałych artykułów użytku domowego prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach. Wykonywana działalność gospodarcza (kody PKD): 47.59.Z Sprzedaż detaliczna mebli, sprzętu oświetleniowego i pozostałych artykułów użytku domowego prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach, 68.20.Z Wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, 49.41.Z Transport drogowy towarów, 16.23.Z Produkcja pozostałych wyrobów stolarskich i ciesielskich dla budownictwa.

Sprawdzenie statusu podmiotu w VAT przy pomocy Portalu Podatkowego MF przeprowadzone w lipcu 2022 r. wykazało, iż podmiot o podanym identyfikatorze NIP (…) jest zarejestrowany jako podatnik VAT, od 22 lipca 2008 r. Dłużnik H.M. nie figuruje w CEiGD jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą.

Na nieruchomości nie są ujawnione żadne wpisy hipoteczne. Naczelnik Urzędu Skarbowego (…) nie udzielił żadnej odpowiedzi na Pana zapytania (złożone odnośnie każdego z dłużników oddzielnie): - czy w wypadku sprzedaży w/w nieruchomości należy odprowadzić podatek VAT a w przypadku odpowiedzi twierdzącej w jakiej stawce; - czy i kiedy dłużnik wyrejestrował się z rejestru podatników VAT - czy przedmiotowa nieruchomość była wciągnięta do ewidencji środków trwałych i amortyzowana - czy dłużnik przy wyrejestrowaniu z ewidencji podatku VAT rozliczył VAT od nieruchomości - w jaki sposób nieruchomość była wykorzystywana, czy na własne cele czy działalności gospodarczej (zwolnionej, opodatkowanej), - czy nieruchomość była przedmiotem najmu, dzierżawy jeżeli tak to od kiedy i do kiedy - do jakich celów jest obecnie wykorzystywana (najem, inne), - czy nieruchomość była wykorzystywany do celów innych niż własne cele mieszkaniowe to należy wskazać czy dłużnik dokonywał ulepszeń w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym stanowiących co najmniej 30% wartości początkowej nieruchomości, jeżeli tak to kiedy oraz czy przysługiwało prawo do odliczenia podatku od zakupów służących ulepszeniu, - czy dłużnik wykorzystuje przedmiotową nieruchomość do celów prowadzonej działalności - jeśli tak to czy wykorzystanie jest odpłatne czy nie Pana zdaniem, sprzedaż wyżej opisanej nieruchomości w toku postępowania egzekucyjnego w drodze licytacji publicznej nie będzie obciążona podatkiem od towarów i usług w stawce 23%.

Art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług nakłada na komornika sądowego obowiązek działania jako płatnik w przypadku wykonywania przez niego czynności egzekucyjnych w rozumieniu Kodeksu postępowania cywilnego. Jednak obowiązki płatnika urzeczywistniają się wyłącznie wtedy, gdy sam dłużnik byłby zobowiązany do zapłacenia podatku należnego od danej transakcji.

Z kolei zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają te czynności, w przypadku których spełniony został zarówno podmiotowy, jak i przedmiotowy zakres opodatkowania, tzn. zaistniała czynność określona jako opodatkowana, która została wykonana przez podmiot mający cechę podatnika. Z kolei ust. 21 wskazanego powyżej przepisu stanowi, że: jeżeli udokumentowane działania organów egzekucyjnych lub komorników sądowych, o których mowa w art. 18, nie doprowadziły, na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od dłużnika, do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do dostawy towarów, o której mowa w art. 18, zwolnień od podatku, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 3 i 9-10a, przyjmuje się, że warunki zastosowania zwolnień od podatku nie są spełnione.

W przedmiotowej sprawie nieruchomość dłużnicy nabyli jako osoby fizyczne w drodze umowy darowizny - do majątku wspólnego, bez prawa do odliczenia podatku VAT, co komornik sprawdził analizując akt notarialny - umowę darowizny z 1 grudnia 1999 r. Dłużnicy władają nieruchomością w ramach tzw. zarządu zwykłego. Zweryfikowany na Portalu Podatkowym status Z. M. wykazuje, iż jest on zarejestrowany jako podatnik VAT, wynika to również z oświadczenia dłużnika. H. M. nie jest podatnikiem VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Przez dostawę towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Tym samym trzeba zatem przyjąć, że w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT zbycie nieruchomości gruntowej traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów.

Przez tereny budowlane rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Z powyższego wynika, że zwolnienie przysługuje względem takiej dostawy, której przedmiotem jest grunt niezabudowany i jednocześnie o przeznaczeniu innym niż budowlane. Ze zwolnienia od podatku będą zatem korzystać sprzedaż działki niezabudowanej, która nie jest klasyfikowana jako działka budowlana, a więc sprzedaż gruntów o charakterze rolnym, leśnym itp. W związku z tym, że ustawa o podatku od towarów i usług nie precyzuje, o jakie tereny przeznaczone pod zabudowę chodzi, przyjąć należy, że pojęcie „tereny przeznaczone pod zabudowę” obejmuje obszary, na których przewidziane są różne formy zabudowy, począwszy od zabudowy mieszkaniowej, przez tereny zabudowy techniczno-produkcyjnej, aż po tereny zabudowy zagrodowej włącznie. O przeznaczeniu nieruchomości stanowią akty prawa miejscowego: miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jako źródło prawa miejscowego, a w przypadku jego braku - decyzja o warunkach zabudowy jako akt indywidualny prawa administracyjnego. Działka nr 1 w całości położona jest na terenie oznaczonym symbolem 2R - tereny rolnicze, działki 2 i 3 położone w strefie 1P - tereny produkcji, składów i magazynów, niewielki fragment działki 3, który przylega do drogi przeznaczony jest pod tereny dróg publicznych - 1KDZ. Działka nr 2 położona w części również w strefie 2R i 4R - tereny rolnicze. Działka nr 4 położona w strefach 15MN - tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, 1ML - tereny rekreacji indywidualnej i w pasie o szerokości 4,5m wzdłuż drogi przeznaczona jest pod tereny dróg publicznych - 1KDZ. Oznacza to, że działki o nr 2, 3 i 4 są terenami przeznaczonymi pod zabudowę (w wypadku działki 2 ok. 0,80 ha to tereny rolnicze a ok. 1,42 ha to tereny produkcji, składów i magazynów). Dłużnicy nabyli przedmiotowe nieruchomości w drodze umowy darowizny od rodziców Z. M. Przedmiotowe nieruchomości stanowią ich majątek prywatny niezwiązany z prowadzoną przez Z. M. działalności gospodarczą.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Dłużnicy Z. M. i H. M. nie byli i nie są rolnikami ryczałtowymi. Dłużnicy nie byli ani nie są zarejestrowani z tytułu wykorzystywania rolniczo opisanych działek jako czynny podatnik VAT. Żadna z działek nie była wykorzystywana w prowadzonej działalności gospodarczej Z. M. Działki od momentu ich nabycia wykorzystywane były jedynie rolniczo i nie były wykorzystywane dla celów zarobkowych. Ziemiopłody zużywane były jedynie na własne potrzeby. Działki nie były przedmiotem najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. Dłużnicy nie występowali dla przedmiotowych nieruchomości o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Od momentu nabycia działek nr 1, 2, 3 i 4 były one wykorzystywane wyłącznie do działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług tj. jedynie rolniczo i nie dla celów zarobkowych a ziemiopłody zużywane były jedynie na własne potrzeby.

Pytania

1. Czy sprzedaż egzekucyjna nieruchomości gruntowej niezabudowanej oznaczonej jako działki ewidencyjne nr 1, 2, 3 i 4 o łącznej powierzchni 2,6900 ha położone w miejscowości (…), dla której Sąd Rejonowy w (…) Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (…) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT?

2. Czy, w razie negatywnej odpowiedzi na ww. pytanie, komornik jako płatnik podatku od towarów i usług będzie mógł wystawić na całość otrzymanej kwoty w imieniu Z. M. będącego stroną postępowania, który jest czynnym i zarejestrowanym podatnikiem VAT fakturę, a jeśli nie to jak wystawić taką fakturę?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, zbycie nieruchomości nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług ze względu na podmiot transakcji. Dłużnicy nie występują w transakcji sprzedaży w charakterze podatników VAT ponieważ sprzedaż nastąpi w ramach zarządu majątkiem prywatnym, a nie w ramach prowadzonej przez Z. M. działalności, a fakt pozostawania przez Z. M. czynnym podatnikiem VAT pozostaje w tej kwestii bez znaczenia. A w wypadku negatywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze fakturę komornik jako płatnik podatku od towarów i usług będzie mógł wystawić na całość otrzymanej kwoty w imieniu Z. M. będącego stroną postępowania, który jest czynnym i zarejestrowanym podatnikiem VAT, bowiem komornik występujący w charakterze płatnika nie ma żadnego obowiązku ani możliwości zarejestrowania małżonki dłużnika - współwłaścicielki nieruchomości na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej jako podatnika podatku VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na podstawie art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2022 r. poz. 479) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.), zgodnie z którym:

Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Przepis art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą mającą miejsce w ramach egzekucji.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik; w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

Tym samym komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy oraz do uwzględnienia w trakcie sprzedaży towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Według art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że sprzedaż nieruchomości w trybie egzekucji stanowi odpłatną dostawę towarów, co oznacza, że zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, objęta jest zakresem przedmiotowym opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Towarem jest także udział w prawie własności. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”,

państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy:

1. określone udziały w nieruchomości,

2. prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości,

3. udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.

W świetle przedstawionych powyżej przepisów, zarówno grunty, jak i budynki spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Nie każda jednak czynność, która stanowi dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Określona czynność jest opodatkowana podatkiem VAT, jeśli zostanie wykonana przez podatnika, a więc osobę prowadzącą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jak wynika natomiast z art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Przy czym, w świetle przytoczonych wyżej przepisów status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Dla ustalenia, czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT istotne jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. Aby jednak dostawę towarów uznać za działalność gospodarczą należy wykazać, że w momencie jej realizacji Sprzedający zachowywał się jak podatnik, a sprzedawane towary zostały nabyte w celu wykorzystania w działalności gospodarczej.

Zatem kiedy osoba fizyczna dokonuje sprzedaży swojego majątku osobistego, a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie i nie zmierza do nadania jej stałego charakteru, nie oznacza to prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Jednocześnie wykorzystywanie składników majątku, tj. takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania, które polega na czerpaniu dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej. Należy stwierdzić, że każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług.

W konsekwencji, wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi również działalność gospodarczą jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży nieruchomości jest ustalenie, czy działanie to można uznać za wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek nabyty został i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Problem odnoszący się do rozstrzygnięcia, czy sprzedaż działek jest sprzedażą majątku osobistego, czy też stanowi sprzedaż realizowaną przez podatnika prowadzącego w tym zakresie działalność gospodarczą, był przedmiotem orzeczenia z dnia 15 września 2011 r., TSUE w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10.

Z tezy powyższego orzeczenia wynika m.in., że „osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolnicza na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 dyrektywy 112, zmienionej dyrektywa 2006/138/WE, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeśli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby”. Trybunał zwrócił uwagę, że inaczej jest w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy.

Trybunał orzekł ponadto, że liczba i zakres transakcji sprzedaży nie ma charakteru decydującego i nie może stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Trybunał stwierdził, że dużych transakcji sprzedaży można dokonywać również jako czynności osobistych.

Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pan egzekucję z nieruchomości gruntowej niezabudowanej oznaczonej jako działki ewidencyjne nr 1, 2, 3 i 4 o łącznej powierzchni 2,6900 ha położone w miejscowości (…) należącej do dłużników Z. M. i H.M. Nieruchomość ta nie jest zabudowana ani ogrodzona. Działki obecnie jak i wcześniej zgodnie z oświadczeniem dłużnika Z. M. są wykorzystywane rolniczo jako łąka kośna i grunt orny do produkcji zboża, nigdy nie były przedmiotem umowy użyczenia. Również wg. oświadczenia dłużnika nieruchomości w stosunku do których prowadzona jest egzekucja nie były wciągnięte do ewidencji środków trwałych prowadzonej przez niego działalności gospodarczej pod nazwą (…) Z. M. Podstawą nabycia prawa własności przedmiotowej nieruchomości była umowa darowizn z 1 grudnia 1999 r. Dłużnikom w zawiązku z nabyciem przedmiotowych nieruchomości nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, ponieważ umowa darowizny z 1999 r. nie była opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Dłużnik Z. M. zgodnie z informacją CEiDG prowadzi od 1 sierpnia 2008 r. działalność gospodarczą (…) Z.M. i jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Dłużnicy Z. M. i H. M. nie byli i nie są rolnikami ryczałtowymi. Dłużnicy nie byli ani nie są zarejestrowani z tytułu wykorzystywania rolniczo opisanych działek jako czynny podatnik VAT. Żadna z działek nie była wykorzystywana w prowadzonej działalności gospodarczej Z. M. Działki od momentu ich nabycia wykorzystywane były jedynie rolniczo i nie były wykorzystywane dla celów zarobkowych. Ziemiopłody zużywane były jedynie na własne potrzeby. Działki nie były przedmiotem najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. Dłużnicy nie występowali dla przedmiotowych nieruchomości o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Od momentu nabycia działek nr 1, 2, 3 i 4 były one wykorzystywane wyłącznie do działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług tj. jedynie rolniczo i nie dla celów zarobkowych a ziemiopłody zużywane były jedynie na własne potrzeby.

Biorąc pod uwagę obowiązujące przepisy, należy stwierdzić, że w rozpatrywanej sprawie nie można uznać Dłużników za podatników podatku od towarów i usług, w związku z planowaną sprzedażą niezabudowanych nieruchomości gruntowych w drodze licytacji komorniczej. Brak jest przesłanek wskazujących na to, że Dłużnicy w odniesieniu do przyszłej sprzedaży ww. nieruchomości stanowiącej majątek prywatny będą działali w charakterze „handlowca” w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT. Zatem zbycie nieruchomości nie nastąpi w ramach działalności gospodarczej, lecz w ramach rozporządzania własnym majątkiem i będzie działaniem w sferze prywatnej, do której unormowania ustawy o VAT nie mają zastosowania. Tym samym sprzedaż niewykorzystywanej w działalności gospodarczej nieruchomości gruntowej obejmującej działki o numerach 1, 2, 3 i 4 należące do Dłużników w drodze licytacji komorniczej nie będzie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż działki te stanowią majątek prywatny Dłużników.

W konsekwencji na Panu jako płatniku nie ciąży obowiązek naliczenia, pobrania i wpłacenia podatku VAT od tej transakcji do właściwego urzędu skarbowego.

Jednocześnie informujemy, że nie udzielono odpowiedzi na pytanie nr 2, gdyż jest to pytanie warunkowe, uzależnione od rozstrzygnięcia w zakresie pytania nr 1.

Dodatkowe informacje

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Ponosi Pan ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Podkreślenia wymaga, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z tym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒ Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

‒ Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒ w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒ w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

‒ w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), za pośrednictwerm systemu teleinformatycznego e-Urząd Skarbowy na stronie: https://www.podatki.gov.pl/e-urzad-skarbowy/ (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA) będąc użytkownikiem/wyznaczając użytkownika konta w e-Urzędzie Skarbowym,

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).