Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe w części dotyczącej uznania, że Bank w związku z zakupem czynności z Etapu I, świadczonych przez X, będzie uprawniony do dokonania tzw. proporcjonalnego odliczenia VAT (podatek od towarów i usług) na podstawie art. 90 ust. 2 ustawy o VAT i nieprawidłowe w części dotyczącej uznania, że czynności z Etapu I wykonywane przez X na rzecz Banku na podstawie Aneksu korzystają ze zwolnienia z podatku VAT.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

12 sierpnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 8 sierpnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

- zwolnienia od podatku czynności polegających na przeprowadzaniu rozmów zmierzających do zainicjowania kontaktu, zainteresowania ofertą Banku wraz z przeprowadzeniem analizy dostępności produktu dla danego klienta oraz zaoferowania danego produktu Banku, wykonywanych na rzecz Banku (pytanie nr 1)

- ustalenia, czy zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, Bank z uwagi na związek dokonanych zakupów ze sprzedażą usług finansowych dających oraz niedających prawa do odliczenia VAT naliczonego, będzie uprawniony do dokonania tzw. proporcjonalnego odliczenia VAT (pytanie nr 2).

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 19 października 2022 r. (wpływ 19 października 2022 r.) Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1. Zainteresowana będąca stroną postępowania:

X

2. Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

Bank

Opis zdarzenia przyszłego

X (dalej: „Wnioskodawca” lub „X”) jest spółką działającą w ramach grupy kapitałowej Banku (…) (dalej: „Bank”). Zgodnie z wpisem do KRS (Krajowy Rejestr Sądowy) głównym przedmiotem działalności X jest pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (PKD (Polska Klasyfikacja Działalności) 64.99.Z).

Bank jest (`(...)`), bankiem krajowym, prowadzącym działalność bankową w rozumieniu ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 2439 ze zm.; dalej: „Prawo bankowe”).

Wnioskodawca i Bank w dalszej części niniejszego wniosku będą łącznie określani jako „Zainteresowani”.

Działalność X polega na wykonywaniu w imieniu i na rzecz Banku pośrednictwa w zakresie czynności bankowych oraz czynności faktycznych i prawnych w ramach umowy agencyjnej związanych z działalnością bankową, o których mowa w Prawie bankowym. Ponadto X jako podmiot wpisany do drugiego działu rejestru pośredników kredytowych zgodnie z art. 59da ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 246 ze zm.) realizuje obowiązki przewidziane powyższą ustawą wynikające z nadzoru w rozumieniu powyższej ustawy, w szczególności poprzez wykonywanie zaleceń wydanych przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Ogólne zasady istniejącej współpracy pomiędzy X a Bankiem zostały uregulowane m.in. w Umowie o świadczenie usług polegających na sprzedaży produktów Banku (dalej: „Umowa”), w której doprecyzowano zakres podejmowanych przez X czynności agencyjnych w ramach pośrednictwa w sprzedaży oferowanych przez Bank produktów finansowych oraz zakres czynności prawych polegających na zawieraniu w imieniu i na rzecz Banku umów na podstawie odrębnego pełnomocnictwa.

Mając na uwadze dotychczasową współpracę między Zainteresowanymi, celem biznesowym Zainteresowanych jest wyodrębnienie i objęcie zakresem Umowy podejmowanych przez X wobec klientów i potencjalnych klientów Banku („Klientów”) określonych aktywności sprzedażowych realizowanych w ramach dedykowanej kampanii.

Dla zapewnienia możliwości realizacji wskazanego celu Zainteresowani zamierzają zawrzeć aneks do istniejącej Umowy (dalej: „Aneks”).

Zakresem przedmiotowym aneksowanej Umowy jest powierzenie przez Bank (na podstawie art. 6a i następnych Prawa Bankowego) X czynności, które mają na celu doprowadzenie do zawarcia pomiędzy Bankiem a Klientem umowy na określony lub dowolny produkt oferowany przez Bank, którym w danym czasie potencjalnie byłby zainteresowany Klient (m.in. (`(...)`)). Zakres czynności faktycznych podejmowanych przez X w ramach pośrednictwa finansowego jest zróżnicowany w zależności od kategorii oferowanego produktu, a także możliwego do zastosowania kanału sprzedaży. W każdym przypadku jednak (jak również bez względu na dany etap procesu sprzedaży) działania X, realizowane w ramach czynności agencyjnych, nakierowane są na pozyskanie klienta (m.in. poprzez wskazanie okazji do zawarcia umowy z Bankiem) oraz skuteczne doprowadzenie do zawarcia umowy, w tym do zawarcia umowy na dany produkt w granicach udzielonego przez Bank pełnomocnictwa (przy czym umowa podpisywana jest zasadniczo przez Bank i Klienta). Wnioskodawca nie ma i nie będzie miał żadnego interesu w treści umów zawartych za jego pośrednictwem, jak też nie będzie wpływać na treść umów zawieranych między Bankiem a Klientem.

Dynamiczny rozwój sprzedaży produktów finansowych w formie zdalnej oraz obserwowana ograniczona dostępność czasowa Klientów spowodowała konieczność aktualizacji oraz rozszerzenia obecnie funkcjonujących i stosowanych przez X modeli i procesów sprzedaży.

W tym celu, Bank na podstawie Aneksu, zamierza powierzyć X dodatkowe czynności sprzedażowe polegające głównie na przeprowadzaniu z Klientami i potencjalnymi klientami, w ramach dedykowanych kampanii sprzedażowych, rozmów telefonicznych, wideo-rozmów oraz rozmów w ramach czatu online.

Wskazane rozmowy realizowane będą na podstawie uzgodnionego z Bankiem schematu/skryptu rozmowy. Celem przedstawionego w dalszej części Wniosku skryptu/schematu rozmowy będzie de facto nawiązanie lub utrzymanie danej relacji biznesowej oraz podejmowanie dalszych kroków zmierzających do skutecznej sprzedaży produktów finansowych Banku. Dlatego też omawiane w dalszej części Wniosku aktywności będą stanowiły kluczowy element całościowego procesu sprzedaży realizowanego przez X na rzecz Banku.

Zgodnie z założeniami biznesowymi zamiarem Zainteresowanych jest przeprowadzanie przez X z Klientami rozmów o charakterze akwizycyjnym, których celem jest wzbudzenie zainteresowania ofertą i pozyskiwanie Klientów na produkty finansowe Banku. W ramach dedykowanych rozmów akwizycyjnych obok nawiązania relacji z Klientem, przedstawienia oferty produktów finansowych Banku oraz warunków ich przyznania i funkcjonowania, zgromadzenia danych niezbędnych dla sprawnego przeprowadzenia procesu sprzedażowego, X może również kontynuować rozpoczęty wcześniej proces oraz podejmować dalsze działania zmierzające do jego finalizacji (m.in. poprzez przypomnienie klientowi o konieczności/możliwości aktywacji danego produktu oferowanego przez Bank.

Cel oraz zakres przedmiotowy wspomnianej kampanii oraz dedykowanej jej rozmowy telefonicznej, będzie zatem zróżnicowany w zależności od faktu istnienia lub odnowienia relacji biznesowej z danym Klientem. Schemat rozmowy może być zależny od obecnego etapu sprzedaży wobec danego/potencjalnego Klienta, preferencji Klienta, ale również od kategorii produktu finansowego. O charakterze podejmowanej z klientem rozmowy może także decydować zakres wymogów formalnych warunkujących sfinalizowanie umowy, ale również kategorie kanałów sprzedaży stosowane w praktyce wobec danych produktów (sprzedaż on-line, telefoniczna, bezpośrednia).

Niemniej, bez względu na charakter/typ danej rozmowy przeprowadzonej w ramach danej kampanii, działania X w praktyce będą inicjowały i zapewniały możliwość kontynuacji procesu sprzedażowego produktów oferowanych przez Bank. W ramach akcji sprzedażowych podzielonych na poszczególne etapy, X w ramach kampanii akwizycyjnej poprzez kontakt telefoniczny/czat/wideo-rozmowę z Klientem, będzie bowiem identyfikowała Klientów, którzy mogą być skłonni zawrzeć umowę z Bankiem, a następnie będzie przedstawiać Klientom ofertę produktową Banku, ustalać ich indywidualną sytuację pod kątem ich bieżącego zapotrzebowania na określone produkty Banku i możliwości spełnienia warunków formalnych (m.in. warunków brzegowych dla danego produktu) oraz zachęcać do zakupu danego produktu. Dodatkowo Wnioskodawca będzie podejmować dalsze działania (np. aktywizujące), które docelowo będą zmierzały do doprowadzenia do zawarcia przez Klienta umowy z Bankiem.

Przedstawiając porządek współpracy Zainteresowanych, zgodnie z ich zamiarem, współpraca ma obejmować dwuetapowy proces sprzedaży obejmujący odpowiednio:

· Etap I. przeprowadzenie rozmów zmierzających do zainicjowania kontaktu, zainteresowania ofertą Banku wraz z przeprowadzeniem analizy dostępności produktu dla danego Klienta (np. poprzez zadanie pytań sondażowych w celu sprawdzenia czy Klient spełnia warunki brzegowe właściwe dla danego produktu finansowego) oraz zaoferowania danego produktu Banku (ofertę ogólną lub promocyjną) - ze względu na ograniczenia czasowe oraz limitowany zakres uprawnień przyznanych dla konsultantów a wymaganych dla finalizacji umowy w imieniu Banku, może zaistnieć konieczność kontynuacji procesu sprzedaży w Etapie II;

· Etap II. przeprowadzenie wtórnych rozmów z Klientem przez konsultanta X wyspecjalizowanego w zdalnej obsłudze produktów Banku i zmierzających docelowo do zawarcia odpowiedniej umowy na dany produkt finansowy (tj. z konsultantem posiadającym odpowiednie m.in. uprawnienia do wynegocjowania dla Klienta warunków indywidualnych oraz formalnego sfinalizowania umowy);

- przy czym niniejszy Wniosek, obejmuje wyłącznie czynności wskazane na Etapie I (czynności z Etapu II nie są objęte rozważanym Aneksem; działania z Etapu II były przedmiotem odrębnej interpretacji indywidualnej, w której organ interpretacyjny zaaprobował zasadność ich kwalifikacji jako czynności objętych zakresem zwolnienia z VAT).

Uzyskane przez Wnioskodawcę informacje będą gromadzone przez jego pracowników w systemie bankowym, tworząc bazę danych kluczowych dla dalszego procesu sprzedaży (dane te są niezbędne do zawarcia umowy przez klienta np. w placówce Banku lub wygenerowania formularzy na dalszym Etapie sprzedaży produktu Banku w formie online). Pozyskane w trakcie rozmowy z Klientem i oznaczone w systemie bankowym dane dotyczące danego/potencjalnego Klienta są bowiem niezbędne dla rejestracji klienta w celu późniejszego wypełnienia, wygenerowania dokumentów niezbędnych do zawarcia umowy.

Działania Wnioskodawcy w tym zakresie (m.in. w odniesieniu do nowych Klientów) warunkują sprawny transfer danych do systemu, w celu szybszego procesowania wniosku o produkt Banku. Pozyskane w trakcie rozmowy akwizycyjnej informacje mogą również determinować zakres finalnej oferty kierowanej do danego Klienta na dalszych etapach sprzedaży. Zgodnie z przyjętymi założeniami biznesowymi, zasadniczo kierowana do klientów w ramach poszczególnych kampanii oferta ma charakter ogólny lub promocyjny. Niemniej, jeśli pozyskane w trakcie rozmowy informacje wskazywałyby na możliwość pozyskania klienta o istotnym potencjale lub o niestandardowych potrzebach, wówczas dane zgromadzone i zapisane przez Wnioskodawcę w systemie należącym do Banku („system bankowy”) mogą stanowić podstawę do wynegocjowania dla Klienta warunków indywidualnych (w oparciu o decyzję konsultanta przeprowadzającego indywidualną rozmowę z Klientem lub w oparciu o decyzję biznesową podjętą na wyższym szczeblu).

Wykonywana przez X w trakcie powyższego procesu obsługa dedykowanych formularzy kontaktowych i kontaktów serwisowych do Klientów, w praktyce zapewni możliwość skutecznego wdrożenia, kontynuacji i zakończenia procesu sprzedaży na jego dalszych etapach, jak również zainicjowania kolejnych/innych procesów sprzedaży.

W praktyce biznesowej możliwe są sytuacje, gdy po przeprowadzeniu rozmów akwizycyjnych z Etapu I Klient może zdecydować się na samodzielne (poprzez wykorzystanie do tego celu aplikacji mobilnej) zawarcie umowy na produkt Banku oferowany wcześniej przez X. W związku z zapewnieniem klientom łatwego dostępu do produktów finansowych online, coraz częściej możliwym jest przyjęcie deklaracji Klienta z wykorzystaniem do tego systemu Banku. W rezultacie, zarówno proces sprzedaży przez X produktów Banku, jak i finalizacja umowy w praktyce może zostać w pełni zrealizowana z wykorzystaniem kanałów zdalnych.

Alternatywnie, efektem rozmów z Etapu I może być również decyzja Klienta o wyborze produktu finansowego oraz wizyta stacjonarna Klienta w jednym z oddziałów Banku, w którym może dojść do zawarcia umowy z udziałem pracownika placówki Banku.

W każdym ze wskazanych powyżej przypadków, Bank będzie miał możliwość odnotowania faktu zawarcia umowy na dany produkt finansowy i powiązanie danej umowy z pierwotną rozmową przeprowadzoną z konsultantem X, który poprzez nawiązanie kontaktu oraz m.in. przedstawienie oferty produktów oferowanych przez Bank, efektywnie doprowadził do zawarcia umowy pomiędzy Bankiem a Klientem.

Zakres zaangażowania czasowego Wnioskodawcy oraz efektywność jego działania jako pośrednika w Etapie I procesu będzie miał kluczowy wpływ na poziom należnego od Banku wynagrodzenia. Wedle planowanej treści Aneksu wynagrodzenie dla X będzie kalkulowane w oparciu o stawki godzinowe oraz stawki kwotowe zależne od skuteczności sprzedażowej (tj. stawki za minutę rozmowy oraz prowizję od wolumenu sprzedaży produktów oferowanych przez Bank, odrębne dla Etapu I oraz Etapu II).

Warto podkreślić, że zawarcie przez Klienta umowy na inny produkt Banku niż produkt zaoferowany podczas rozmowy w ramach Etapu I nie będzie miało wpływu na skuteczność sprzedażową X (tj. zawarcie takiej umowy przez Klienta nie będzie wiązało się z wypłatą jakiejkolwiek dodatkowej prowizji dla Wnioskodawcy).

Wykonanie kampanii sprzedażowej przez X będzie zatem stanowić element szerokiego zakresu działań sprzedażowych kreujących ogół pośrednictwa ukierunkowanego na sprzedaż produktów finansowych Banku. W zależności od zainteresowań i potrzeb Klienta, proces pośrednictwa może być dłuższy (obejmujący zarówno Etap I oraz Etap II rozmów) albo krótszy (np. wyłącznie Etap I oraz następcze działanie Klienta), niemniej działania X zawsze będą zmierzały do sprzedaży produktów finansowych Banku.

X nie jest i nie będzie stroną umowy dotyczącej danego produktu finansowego oferowanego przez Bank. Co warte podkreślenia, z punktu widzenia Klientów, czynności X podejmowane w całym ciągu procesu sprzedaży, w tym w ramach Etapu I, będą stanowić element wieloetapowej aktywności sprzedażowej podejmowanej przez Wnioskodawcę na rzecz Banku lub przez pracowników Banku oraz prowadzonej przez niego działalności bankowej, a tym samym będą postrzegane jako działania samego Banku. Potwierdzeniem powyższego jest m.in. okoliczność, że Klient nie będzie ponosił na rzecz X żadnych opłat, ani nie będzie wiązała go z X jakakolwiek umowa.

Ponadto Wnioskodawca pragnie wskazać, że w odniesieniu do czynności realizowanych dotychczas przez Wnioskodawcę wg Umowy w ramach pośrednictwa w sprzedaży produktów finansowych na rzecz X zostały wydane interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia:

• 4 września 2020 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.491.2020.1.IK,

• 24 września 2021 r., nr 0114-KDIP4-3.4012.526.2021.1.MP

- (dalej: „Interpretacje”).

Powyższe Interpretacje potwierdziły prawidłowość kwalifikacji działań podejmowanych przez X na rzecz Banku jako korzystających ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy VAT (m.in. w (`(...)`)).

Jednocześnie, mimo planowanego wyodrębnienia oraz indywidualnego zdefiniowana w Aneksie omawianego zakresu czynności sprzedażowych odnośnie do Etapu I, zarówno rola, podstawowy charakter czynności oraz funkcje pełnione przez X zasadniczo nie ulegną modyfikacji względem czynności wskazanych w uzyskanych już przez X Interpretacjach. Analogicznie, głównym celem realizowanych przez konsultantów X rozmów telefonicznych/czatu/wideo-rozmowy w ramach Etapu I, będzie zainicjowanie kontaktu z potencjalnym Klientem, skojarzenie stron, a następnie podjęcie różnego rodzaju aktywności zmierzających do doprowadzenia do zawarcia przez Klienta umowy z Bankiem (m.in. poprzez zainicjowanie i podtrzymanie kontaktu, ustalenie jakimi produktami zainteresowany jest Klient, wprowadzenie do systemów informatycznych Banku informacji uzgodnionych z Klientem, w tym ustalenie z Klientami kluczowych parametrów produktów, czy też informowanie Klientów o szerszym zakresie informacji związanych z oferowanymi produktami Banku).

W uzupełnieniu do wniosku, doprecyzowali Państwo opis sprawy poprzez poniższe informacje:

Głównym przedmiotem działalności gospodarczej Banku jest świadczenie usług finansowych objętych zakresem zwolnienia podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37-40 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 931 ze zm., dalej: „ustawa o VAT”), w tym w szczególności (i) usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, usług zarządzania kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę, (ii) usług w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych, oraz (iii) usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli. Obok prowadzenia działalności objętej zwolnieniem z podatku VAT, wśród aktywności podejmowanych przez Bank można również wskazać czynności opodatkowane podatkiem VAT, niemniej zakres takiej aktywności w porównaniu do działalności zwolnionej z podatku VAT jest ograniczony. Usługi te oferowane są przez Bank zarówno na rzecz krajowych klientów indywidualnych, ale również na rzecz klientów indywidualnych spoza Polski (tj. na rzecz klientów z tzw. krajów trzecich - np. klientów z Ukrainy).

Jak zostało wskazane w stanie faktycznym Wniosku wspólnego, zakres realizowanych przez X na rzecz Banku usług ma na celu pośrednictwo, a więc skuteczne dotarcie przez Bank do klienta oraz skuteczne doprowadzenie do sprzedaży oferowanych przez Bank usług finansowych objętych zakresem zwolnienia z podatku VAT (m.in. (`(...)`)).

Zatem, nabywane przez Bank usługi od X zasadniczo zmierzają do świadczenia przez Bank usług zwolnionych z podatku VAT.

Jednocześnie, w zależności od kategorii klienta, do którego skierowany będzie dany produkt finansowy (tj. czy produkt finansowy będzie skierowany do odbiorcy krajowego czy do odbiorcy z tzw. kraju trzeciego) nabywane przez Bank usługi od X mogą być powiązane z zakresem aktywności Banku (sprzedaży) niedającej prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego (jeśli sprzedaż realizowana jest na rzecz podmiotów krajowych), oraz z zakresem realizowanej przez Bank sprzedaży VAT dającej Bankowi prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego (tj. w przypadku wpływu usług realizowanych przez X na zakres sprzedaży usług finansowych zwolnionych z podatku VAT, ale oferowanych na rzecz podmiotów z tzw. krajów trzecich - w tym rezydentom Ukrainy przebywającym czasowo na terytorium Polski).

Zgodnie z art. 86 ustawy o VAT, nabywanie przez Bank usług, które można bezpośrednio powiązać ze świadczeniem usług zwolnionych dla podmiotów krajowych, nie będzie uprawniało do odliczenia podatku naliczonego. Niemniej, stosowanie do obowiązujących regulacji świadczenie przez Bank usług zwolnionych z podatku VAT na rzecz podmiotów z krajów trzecich zasadniczo będzie dawać uprawnienie do odliczenia podatku naliczonego (por. art. 86 ust. 9 ustawy o VAT).

W konsekwencji, wspomniane nabycia usług realizowanych przez X w oparciu o Umowę i Aneks jako służące sprzedaży produktów finansowych zwolnionych z opodatkowania VAT można wiązać zarówno ze sprzedażą przez Bank usług niedających prawa do odliczenia VAT naliczonego, jak również sprzedażą przyznającą takie prawo do odliczenia dla Banku. Zainteresowani pragną podkreślić, iż w ich ocenie, zważając na skalę działalności gospodarczej prowadzonej przez Bank, w tym w szczególności ilość kontrahentów (zarówno z terytorium kraju i z terytoriów krajów trzecich), do których kierowana jest oferta Banku za pośrednictwem X, ale również biorąc pod uwagę ilość faktur VAT otrzymywanych przez Bank nie jest możliwym wyodrębnienie przez Bank całości lub części kwot regulowanych na rzecz X wprost do realizowanej przez Bank sprzedaży dającej prawo do odliczenia oraz sprzedaży niedającej takiego prawa.

W takiej sytuacji, ze względu na brak możliwości dokonania przez podatnika bezpośredniego przyporządkowania danych zakupów wprost do czynności dających/niedających prawa do odliczenia VAT na zasadzie alokacji bezpośredniej, odliczenie podatku VAT przysługiwać będzie jedynie wobec kwot podatku VAT naliczonego, które można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia (tzw. proporcjonalne odliczenie VAT zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT).

Zatem, jeśli świadczone przez X usługi kwalifikowane są przez Bank jako koszty pośrednictwa, które można obiektywnie powiązać ze świadczeniem usług finansowych, niemniej nie jest możliwym ich bezpośrednie powiązanie wprost ze świadczeniem jedynie usług zwolnionych z VAT (niedających prawa do odliczenia podatku naliczonego), jak również jedynie usług dających prawo do odliczenia podatku naliczonego (w przypadku świadczenia usług finansowych na rzecz odbiorców spoza terytorium kraju - tj. na rzecz krajów trzecich), wówczas zdaniem Zainteresowanych, Bankowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego według stosowanej przez Bank proporcji sprzedaży VAT.

Dlatego też, z perspektywy Banku jako Wnioskodawcy niebędącego stroną postępowania, w związku z opisanym w treści Wniosku wspólnego zdarzeniem przyszłym, kluczowym jest potwierdzenie zakresu przysługującego dla Banku prawa do odliczenia VAT naliczonego, jaki mógłby zostać wykazany na fakturach wystawionych przez X z tytułu świadczenia na rzecz Banku usług pośrednictwa finansowego, niemniej jedynie w przypadku zakwestionowania stanowiska Wnioskodawcy, tj. uznania usług dokonywanych przez X na rzecz Banku za usługi opodatkowane 23% VAT (a nie za usługi pośrednictwa korzystające ze zwolnienia z podatku VAT).

Ponadto udzielili Państwo odpowiedzi na poniższe pytania:

1. Z jakimi czynnościami/działaniami ma związek zakup świadczonych przez Państwa usług z Etapu I u nabywcy tej usługi, tj. Bank?

- Opodatkowanymi podatkiem VAT

- Zwolnionymi z opodatkowania podatkiem VAT

Zakup usług świadczonych przez X usług z Etapu I w Banku jest związany z produktami finansowymi Banku, które korzystają ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 38 oraz pkt 40 ustawy o VAT. Jednocześnie, w zależności od kategorii/statusu odbiorcy danej usługi finansowej (tj. w zależności od tego czy usługa finansowa jest wykonywana na rzecz podmiotu krajowego lub podmiotu z tzw. krajów trzecich), zakres realizowanej przez Bank sprzedaży może zarówno uprawniać Bank do odliczenia VAT naliczonego od zakupów powiązanych z ww. sprzedażą, jak i nie przyznawać prawa do odliczenia. Finalny zakres uprawnienia Banku do odliczenia naliczonego z faktur wystawionych przez X będzie zależał od stosowanej przez Bank proporcji sprzedaży VAT w danym roku podatkowym.

2. Z jakimi ofertami banku będą związane działania z Etapu I?

- udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, depozytów środków pieniężnych czy

- prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli

- inne (proszę wskazać jakie).

Działania z Etapu I będą związane z ofertami Banku obejmującymi m.in. (`(...)`).

Pytania

1. Czy czynności z Etapu I wykonywane przez X na rzecz Banku na podstawie Aneksu korzystają ze zwolnienia z podatku VAT?

2. W przypadku uznania pytania pierwszego jako nieprawidłowe, tj. uznania, iż czynności z Etapu I wykonywane przez X na rzecz Banku na podstawie Aneksu nie korzystają ze zwolnienia z podatku VAT, czy zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, Bank z uwagi na związek dokonanych zakupów ze sprzedażą usług finansowych dających oraz niedających prawa do odliczenia VAT naliczonego, będzie uprawniony do dokonania tzw. proporcjonalnego odliczenia VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

1. W ocenie Wnioskodawcy w zakresie przedstawionego w opisie zdarzenia przyszłego, czynności wykonywane przez X na rzecz Banku wskazane w zdarzeniu przyszłym dotyczące Etapu I korzystają ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy o VAT.

2. W przypadku zakwalifikowania czynności realizowanych przez X jako usług opodatkowanych 23% VAT (a nie jako usług pośrednictwa w sprzedaży produktów finansowych zwolnionych z podatku VAT), zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, Bank będzie uprawniony pomniejszyć kwotę podatku należnego wynikającą z faktury wystawionej przez X przy zastosowaniu tzw. proporcji sprzedaży VAT (proporcji ustalonej jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo).

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z obowiązującymi regulacjami ustawy o VAT zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT podlegają usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę. Ponadto zwalnia się od podatku VAT usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług (art. 43 ust. 1 pkt 38, 40 ustawy o VAT).

Wskazane regulacje dotyczące zwolnienia VAT dla usług finansowych oraz pośrednictwa w ich zakresie transponują do polskiego systemu prawnego art. 135 ust. 1 lit. b oraz lit. d Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. seria L z 2006 r. nr 347.1).

Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. b powyższego przepisu, „państwa członkowskie zwalniają udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę”. Z kolei zgodnie z 135 ust. 1 lit. d powyższego przepisu, „państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności”. Zwolnienie z podatku VAT definiowane powyższymi przepisami jest zwolnieniem przedmiotowym, tj. ma zastosowanie do wskazanych w przepisie usług bez względu na to, jaki podmiot wykonuje te usługi.

W obowiązujących przepisach podatkowych brak jest definicji usług pośrednictwa. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego (PWN, 1988, pod red. prof. dr Mieczysława Szymczaka) pośrednictwo to:

1. działalność osoby trzeciej mająca na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron, występowanie w roli łącznia lub rozjemcy;

2. załatwianie dla zarobku różnego rodzaju transakcji handlowych między dwiema różnymi stronami, pośredniczenie w zawieraniu takich transakcji.

Należy zatem przyjąć, że w działalności gospodarczej (a zatem w większym stopniu należy tu skłaniać się do znaczenia ad 2), kluczową cechą definiującą usługę pośrednictwa (w tym finansowego) jest:

- działanie pośrednika w relacji z dwiema stronami,

- podejmowanie działań zmierzających do zawarcia umowy pomiędzy tymi dwiema stronami,

- zarobkowy charakter, czyli otrzymywanie wynagrodzenia za czynności pośrednictwa.

Powyższe rozumienie pojęcia usługi pośrednictwa wynika również z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) dotyczącym wprost pośrednictwa finansowego (por. wyrok TSUE z 21 czerwca 2007 r., sygn. akt C-453/05 oraz wyrok TSUE z 13 grudnia 2001 r., sygn. akt C- 235/00.

W ocenie Zainteresowanych, biorąc pod uwagę powyższe kryteria, przedstawione w zdarzeniu przyszłym czynności X realizowane na podstawie planowanego Aneksu do Umowy dotyczącego Etapu I należy kwalifikować jako świadczenie usług pośrednictwa na rzecz Banku.

Pośrednictwo dotyczy sprzedaży przez Wnioskodawcę produktów finansowych objętych zakresem zwolnienia z podatku VAT, a w szczególności, uczynienia wszystkiego co możliwe, aby doszło do zawarcia umowy o produkt bankowy pomiędzy Bankiem a Klientem.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca zgodnie z brzmieniem Aneksu w zakresie Etapu I, będzie kontaktować się z potencjalnymi nabywcami i podejmie wobec nich szereg działań sprzedażowych zmierzających docelowo do zawarcia umowy na produkt finansowy Banku.

W ramach realizacji kampanii, działania Wnioskodawcy będą nakierowane m.in. na:

· zainicjowanie kontaktu i przedstawienie oferty Banku,

· zbadanie preferencji Klienta oraz przeprowadzenie analizy dostępności produktu dla danego klienta (np. poprzez zadanie pytań sondażowych w celu sprawdzenia czy Klient spełnia warunki brzegowe właściwe dla danego produktu),

· zaoferowania danego produktu finansowego Banku oraz zachęcenia do jego zakupu,

· dopełnienia czynności faktycznych (zgromadzenie danych w systemie bankowym) pozwalających na kontynuację procesu sprzedaży na kolejnych etapach, w tym sprawne sfinalizowanie umowy (np. dzięki wykorzystaniu systemu bankowego lub ze wsparciem konsultantów Banku).

Wnioskodawca pragnie podkreślić, że jego działania nie będą ograniczać się do rutynowych czynności, czy wykonywania jedynie wsparcia o charakterze technicznym lub operacyjnym. Mając na względzie zakres i istotę podejmowanych przez Wnioskodawcę aktywności, z perspektywy całego procesu sprzedaży (składającego się z kilku etapów) oraz z perspektywy samego Banku i Klienta, działania te nie mogą być również kwalifikowane jako czynności zmierzające jedynie do udostępnienia informacji stronom.

Wnioskodawca w ramach usługi pośrednictwa będzie nawiązywał lub aktywował relację biznesową z Klientem, stając się niejako pośrednikiem/łącznikiem pomiędzy potencjalnym Klientem a Bankiem. Jednocześnie, obok przedstawienia informacji o produktach Banku, Wnioskodawca będzie sondował potrzeby danego Klienta, sprawdzał spełnienie przez klientów tzw. warunków brzegowych produktu, aktywnie wzbudzał zainteresowanie ofertą produktów finansowych Banku oraz zachęcał do ich zakupu.

Mimo że z przyczyn praktycznych (w tym ze względu na ograniczenia czasowe) działania w ramach Etapu I rozmów konsultantów, co do zasady, mogą się efektywnie nie skończyć zawarciem umowy, działania zrealizowane przez Wnioskodawcę w trakcie powyższego procesu niewątpliwie będą miały istotne, a wręcz podstawowe znaczenie dla wdrożonego przez Bank wieloetapowego procesu sprzedaży produktów na odległość. Jednocześnie w przypadku wysokiej skuteczności rozmowy z Etapu I – działania Wnioskodawcy będą znaczące również z perspektywy realizacji wymogów formalnych związanych z finalizacją umowy.

Zatem, okoliczność kontynuacji procesu sprzedaży w trakcie kolejnych etapów rozmów sprzedażowych nie ogranicza istoty wpływu Wnioskodawcy na pozyskanie Klientów i tym samym jego skuteczności w finalnym doprowadzeniu do zawarcia umowy dot. produktu finansowego Banku. Wręcz przeciwnie, zgodnie z przyjętymi założeniami biznesowymi, realizacja rozmów z Etapu I warunkuje wdrożenie kolejnych kroków/inicjatyw względem danego Klienta, stanowiąc jednocześnie podstawę dla kontynuacji powyższego procesu w przyszłości. Jednocześnie, w zależności od kategorii oferowanego produktu oraz dostępnego kanału sprzedaży, działania Wnioskodawcy niejednokrotnie będą fundamentalne dla ostatecznej decyzji podjętej przez Klienta. W tym zakresie można posłużyć się chociażby istotą działań Wnioskodawcy w związku z realizacją kampanii reklamowych o charakterze aktywizującym. W przypadku produktów oferowanych głównie w formie zdalnej, dla których skuteczność sprzedażowa zależna jest od dopełnienia formalności samodzielnie przez Klienta, umiejętne przeprowadzenie rozmowy aktywizującej niejednokrotnie będzie determinować finalną decyzje klienta oraz sprzedaż produktu finansowego przez Bank.

Mając na uwadze powyższe, nie budzi wątpliwości, że również w odniesieniu do działań podejmowanych na podstawie Aneksu w zakresie Etapu I funkcję Wnioskodawcy prawidłowo będzie opisywać zarówno definicja słownikowa pośrednictwa („kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych”), jak i interpretacja ww. funkcji wskazana w orzecznictwie TSUE („celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę”).

Co również istotne, mimo że Wnioskodawca nie będzie miał żadnego interesu w treści umowy zawieranej przez Klienta (tj. umowy dotyczącej produktów oferowanych przez Bank), ani nie będzie jej stroną, z perspektywy Klienta niewątpliwie będzie postrzegany jako podmiot działający w charakterze pośrednika w relacji z Bankiem. Jednocześnie w związku z podjętymi aktywnościami Wnioskodawcy będzie przysługiwało m.in. wynagrodzenie o charakterze prowizyjnym, które jest charakterystyczne dla usług pośrednictwa. Wynagrodzenie Wnioskodawcy będzie bowiem uwarunkowane skutecznością jego działań. Dlatego też zdaniem Zainteresowanych, usługi świadczone na rzecz Banku na podstawie treści Aneksu nie stanowią w szczególności usług administracyjno-technicznych ani usług jedynie informacyjnych, ponieważ każdorazowo stanowią istotny element sformalizowanego procesu sprzedaży zmierzającego do zawarcia umów pomiędzy Klientem a Bankiem.

W istocie opisane przyszłe działania podejmowane przez X na podstawie Aneksu będą zmieniać co do zasady sytuację prawną lub finansową Klientów Banku, co wyklucza techniczny lub jedynie informacyjny charakter usługi.

Aktywności podejmowane przez Wnioskodawcę na podstawie Aneksu w istocie mogą skutkować zapoczątkowaniem relacji z danym klientem oraz skutecznym zachęceniem do wyboru produktu Banku, ale również do mobilizacji Klienta do samodzielnej finalizacji procesu zakupu. Mając na względzie rozbudowany i sformalizowany proces sprzedaży w kanałach zdalnych, fakt pozyskania oraz zgromadzenia przez Wnioskodawcę w systemie bankowym niezbędnych danych będzie również stanowił podstawę/warunek dla możliwości kontynuacji procesu sprzedaży (poprzez możliwość dostosowania finalnej oferty do potrzeb klienta), w tym finalizację procesu sprzedaży (poprzez zagwarantowanie sprawnego wygenerowania i procesowania wniosku o dany produkt).

Zważając na przedstawione zdarzenie przyszłe wyłączone jest wystąpienie sytuacji, w której usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Banku w ramach niniejszego Wniosku, byłyby wykonywane już po zawarciu właściwej umowy Banku z Klientem (co zaprzeczałoby założeniom usług pośrednictwa). Dlatego też w ocenie Wnioskodawcy działania, jakie będą podejmowane w ramach realizacji postanowień Aneksu, powinny być kwalifikowane jako zwolnione z podatku VAT usługi pośrednictwa finansowego.

Podsumowując, zamiar wyodrębnienia w treści Aneksu określonych aktywności sprzedażowych Wnioskodawcy dotyczących Etapu I realizowanych w ramach dedykowanej kampanii, uwarunkowany jest zmieniającymi się realiami biznesowymi w zakresie możliwości dotarcia do klienta oraz konieczności zaimplementowania przez Bank sprofilowanego wieloetapowego procesu sprzedaży produktów finansowych.

Nie budzi jednak wątpliwości, że bez względu na ich formalne wyodrębnienie w Aneksie, działania Wnioskodawcy składające się na Etap I, analogicznie jak w oparciu o dotychczasową współpracę na podstawie Umowy, nakierowane będą na skojarzenia dwóch stron kontraktu, przedstawienia oferty Banku, zachęcenia do jej wyboru przez Klienta oraz zapewnienia możliwości sfinalizowania kontraktu na kolejnych etapach sprzedaży. Z tej perspektywy działania Wnioskodawcy należy postrzegać analogicznie do dotychczas pełnionych czynności sprzedażowych, których charakter jako pośrednictwa finansowego jako objętego zakresem zwolnienia z podatku VAT został już potwierdzony w drodze Interpretacji indywidualnych uzyskanych przez Wnioskodawcę.

Stanowisko Wnioskodawcy w przedmiotowym zakresie jest również zgodne z akceptowaną przez TSUE oraz krajową judykaturę (w tym Naczelny Sąd Administracyjny) linią interpretacyjną pojęcia pośrednictwa finansowego VAT. W kontekście powyższego Zainteresowani pragną zwrócić uwagę m.in. na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 maja 2022 r., sygn. I FSK 1989/18, w którym, stosownie do przedstawionego uzasadnienia ustnego, skład orzekający przychylił się do wykładni TSUE wskazującej, że czynności pośrednictwa obejmują co do zasady działania mające na celu pozyskanie nowych klientów dla instytucji finansowych. Jednocześnie w ocenie składu orzekającego przedmiotowe pojęcie pośrednictwa nie powinno być ograniczone zamkniętym enumeratywnym katalogiem czynności i może ono obejmować nawet sytuację, w której podmiot/pośrednik stwarza możliwość nawiązania kontaktu z instytucją finansową i przez to nabycia jej produktu przez klienta. W tym zakresie, dla zastosowania zwolnienia z VAT dla usług pośrednictwa nie jest niezbędne, aby pośrednik aktywnie uczestniczył w szeregu innych czynności, bowiem kluczowym jest, czy już podjęte aktywności rzeczywiście stwarzają z perspektywy klienta możliwość/warunki do zawarcia umowy o produkt finansowy (m.in. brak negocjacji umowy nie przesądza o możliwości uznania danej czynności za pośrednictwo w rozumieniu ustawy o VAT).

Konkludując, w ocenie Wnioskodawcy przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego usługi świadczone przez Wnioskodawcę w ramach Aneksu dot. Etapu I polegające na doprowadzeniu do zawarcia umowy przez Klienta, na które składają się czynności agencyjne odnoszące się m.in. do kredytów/pożyczek, będą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 oraz pkt 40 ustawy o VAT.

Stosownie do uregulowań art. 86 ust. 1 ustawy o VAT „w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego”.

Z treści wskazanej powyżej regulacji wynika, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikom VAT w sytuacji, gdy towary i usługi, przy nabyciu których został naliczony podatek są następnie wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych VAT.

Jednocześnie, stosownie do regulacji art. 86 ust. 9 ustawy o VAT podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jeżeli importowane lub nabyte towary/usługi dotyczą czynności zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37-41, wykonywanych na terytorium kraju, w przypadku gdy miejscem świadczenia tych usług zgodnie z art. 28b lub art. 28l ustawy o VAT jest terytorium państwa trzeciego.

W oparciu zaś o postanowienia art. 28l ustawy o VAT, w przypadku świadczenia określonych kategorii usług, w tym m.in. usług finansowych i bankowych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, a mających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu poza terytorium Unii Europejskiej (np. w Ukrainie), miejscem świadczenia tychże usług jest miejsce, gdzie podmioty te (odbiorcy) posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Przedstawione regulacje ustawy o VAT umożliwiają zatem Bankowi odliczenie podatku naliczonego również w przypadku zakupów, które byłyby związane z realizacją przez Bank usług finansowych i bankowych, jeśli usługi te są wykonane na terytorium Polski niemniej na rzecz zarówno podatników VAT, jak i na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, a posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu na terytorium państwa trzeciego.

Należy przy tym zaznaczyć, iż zakres przysługującego podatnikowi prawa do odliczenia VAT uwarunkowane jest niezaistnieniem przesłanek negatywnych, wskazanych w art. 88 ustawy o VAT. Jednocześnie wyrażoną w cyt. wyżej art. 86 ust. 1 ustawy o VAT generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego, uzupełniają regulacje zawarte w art. 90 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy o VAT „w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego”.

Niemniej, stosownie do art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, jeżeli podatnik nie jest w stanie dokonać bezpośredniego przyporządkowania podatku naliczonego czynnościom, w związku z wykonywaniem których odliczenie podatku naliczonego jest możliwe, i czynnościom, w związku z wykonywaniem których podatnik nie ma prawa do odliczenia, wówczas zastosowanie znajdzie formuła tzw. proporcjonalnego odliczenia podatku VAT naliczonego.

Przedmiotową proporcję (proporcję sprzedaży VAT) ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo (zgodnie z art. 90 ust. 3 ustawy o VAT).

Zasadniczo odliczenie proporcjonalne może zatem zostać zastosowane tylko wówczas, gdy podatnik nie jest w stanie wyodrębnić kwot VAT naliczonego wprost do konkretnych czynności. Jeśli natomiast podatnik byłby w stanie przyporządkować w sposób bezpośredni cały podatek naliczony odpowiednio czynnościom umożliwiającym odliczenie i czynnościom niedającym prawa do odliczenia podatku naliczonego, wówczas rozliczenie proporcjonalne nie będzie miało zastosowania.

Mając na uwadze powyższe regulacje ustawy o VAT oraz przedstawiony związek nabywanych od X usług z zakresem usług świadczonych przez Bank skierowanych zarówno wobec klientów krajowych oraz klientów z krajów trzecich nie budzi wątpliwości, że usługi nabywane od X powiązane są z czynnościami dającymi prawo do odliczenia VAT, ale również z czynnościami niedającymi takiego uprawnienia.

Jednocześnie ze względu na brak możliwości dokonania przez Bank identyfikacji kwot podatku VAT oraz bezpośredniego przyporządkowania zakresu świadczonych przez X usług z konkretnym strumieniem sprzedaży Banku (tj. sprzedaży dającej prawo do odliczenia i niedającej takiego prawa), zakres przysługującego Bankowi prawa do odliczenia ewentualnej kwoty VAT naliczonego należy określić w oparciu o skalkulowaną przez Bank tzw. proporcję sprzedaży VAT. W przedstawionym stanie faktycznym zastosowanie ww. metody odliczenia VAT jest jedynym możliwym (przewidzianym w ustawie o VAT) sposobem ustalenia kwoty VAT naliczonego podlegającego odliczeniu przez Bank.

Podsumowując, w ocenie Zainteresowanych, zważając na kwestie przywołane w zdarzeniu przyszłym, skoro związek nabywanych od X usług z zakresem sprzedaży dającej i niedającej prawa do odliczenia nie budzi wątpliwości, a wyodrębnienia przez Bank całości lub części kwot podatku naliczonego, a tym samym zastosowanie odliczenia VAT wg reguł alokacji bezpośredniej nie jest w praktyce możliwe, Bank uprawniony będzie do dokonania odliczenia VAT naliczonego przy zastosowaniu tzw. proporcji VAT (zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT). Powyższe stanowisko będzie jednak prawdziwe jedynie w sytuacji, gdy nabywane przez Bank od X usługi zostałyby uznane za czynności podlegające 23% VAT (a więc stanowisko Wnioskodawcy odnośnie do kwalifikacji usług X jako usług zwolnionych z podatku VAT zostałoby skutecznie zakwestionowane przez organ).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (`(...)`).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenia innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Wobec powyższej analizy, dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności obniżone stawki podatku albo zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy:

Zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy:

Zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Zgodnie z art. 43 ust. 15 ustawy:

Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2. usług doradztwa;

3. usług w zakresie leasingu.

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE. Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE,

Państwa członkowskie zwalniają, transakcje:

- udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę (lit. b),

- transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności (lit. d).

Należy wskazać, że ww. zwolnienia mają charakter przedmiotowy, gdzie przede wszystkim istotną przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest rodzaj świadczonej usługi – cechy, które ją wyróżniają. Ustawodawca szczególny nacisk położył na stronę przedmiotową, nie dokonując zawężenia omawianych zwolnień wyłącznie do określonej grupy podmiotów. Zatem podkreślić należy, że wystarczającą przesłanką pozwalającą objąć zwolnieniem daną czynność jest wykazanie jej związku ze wskazanymi w ww. przepisach czynnościami, przy czym związek ten musi być wyraźny i nie odbiegać od świadczenia usług finansowych, wypaczając przez to istotę przewidzianego zwolnienia.

Powyższy pogląd potwierdza orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-2/95 pomiędzy Sparekassernes Datacenter (SDC) a Skatteministeriet (Dania), w którym Trybunał stwierdził, że: „zwolnienie dotyczące usług finansowych nie jest uzależnione od tego, czy usługa jest wykonywana przez instytucję, która wstępuje w prawny związek z końcowym odbiorcą. Fakt, że dana transakcja jest wykonywana przez osobę trzecią, ale z punktu widzenia końcowego odbiorcy wydaje się być usługą wykonywaną przez bank, nie wyklucza objęcia jej zwolnieniem”.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo spółką działającą w ramach grupy kapitałowej Banku. Zgodnie z wpisem do KRS głównym przedmiotem Państwa działalności jest pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (PKD 64.99.Z).

Państwa działalność polega na wykonywaniu w imieniu i na rzecz Banku pośrednictwa w zakresie czynności bankowych oraz czynności faktycznych i prawnych w ramach umowy agencyjnej związanych z działalnością bankową, o których mowa w Prawie bankowym. Ponadto, jako podmiot wpisany do drugiego działu rejestru pośredników kredytowych zgodnie z art. 59da ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2022 r., poz. 246 ze zm.), realizują Państwo obowiązki przewidziane powyższą ustawą wynikające z nadzoru w rozumieniu powyższej ustawy, w szczególności poprzez wykonywanie zaleceń wydanych przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Mając na uwadze dotychczasową współpracę między Zainteresowanymi, celem biznesowym Zainteresowanych jest wyodrębnienie i objęcie zakresem Umowy podejmowanych przez Państwa, wobec klientów i potencjalnych klientów Banku („Klientów”), określonych aktywności sprzedażowych realizowanych w ramach dedykowanej kampanii.

Dla zapewnienia możliwości realizacji wskazanego celu Zainteresowani zamierzają zawrzeć aneks do istniejącej Umowy (dalej: „Aneks”).

Zakresem przedmiotowym aneksowanej Umowy jest powierzenie Państwu przez Bank (na podstawie art. 6a i następnych Prawa Bankowego) czynności, które mają na celu doprowadzenie do zawarcia pomiędzy Bankiem a Klientem umowy na określony lub dowolny produkt oferowany przez Bank, którym w danym czasie potencjalnie byłby zainteresowany Klient (m.in. (`(...)`)). Zakres czynności faktycznych podejmowanych przez Państwa, w ramach pośrednictwa finansowego, jest zróżnicowany w zależności od kategorii oferowanego produktu, a także możliwego do zastosowania kanału sprzedaży. W każdym przypadku jednak (jak również bez względu na dany etap procesu sprzedaży) działania Państwa, realizowane w ramach czynności agencyjnych, nakierowane są na pozyskanie klienta (m.in. poprzez wskazanie okazji do zawarcia umowy z Bankiem) oraz skuteczne doprowadzenie do zawarcia umowy, w tym do zawarcia umowy na dany produkt w granicach udzielonego przez Bank pełnomocnictwa (przy czym umowa podpisywana jest zasadniczo przez Bank i Klienta). Wnioskodawca nie ma i nie będzie miał żadnego interesu w treści umów zawartych za jego pośrednictwem, jak też nie będzie wpływać na treść umów zawieranych między Bankiem a Klientem.

Bank na podstawie Aneksu, zamierza powierzyć Państwu dodatkowe czynności sprzedażowe polegające głównie na przeprowadzaniu z Klientami i potencjalnymi klientami, w ramach dedykowanych kampanii sprzedażowych, rozmów telefonicznych, wideo-rozmów oraz rozmów w ramach czatu online.

Wskazane rozmowy realizowane będą na podstawie uzgodnionego z Bankiem schematu/skryptu rozmowy. Celem przedstawionego w dalszej części wniosku skryptu/schematu rozmowy będzie de facto nawiązanie lub utrzymanie danej relacji biznesowej oraz podejmowanie dalszych kroków zmierzających do skutecznej sprzedaży produktów finansowych Banku. Dlatego też omawiane w dalszej części Wniosku aktywności będą stanowiły kluczowy element całościowego procesu sprzedaży realizowanego przez Państwa na rzecz Banku.

Zgodnie z założeniami biznesowymi zamiarem Zainteresowanych jest przeprowadzanie przez Państwa rozmów z Klientami o charakterze akwizycyjnym, których celem jest wzbudzenie zainteresowania ofertą i pozyskiwanie Klientów na produkty finansowe Banku. W ramach dedykowanych rozmów akwizycyjnych obok nawiązania relacji z Klientem, przedstawienia oferty produktów finansowych Banku oraz warunków ich przyznania i funkcjonowania, zgromadzenia danych niezbędnych dla sprawnego przeprowadzenia procesu sprzedażowego, mogą Państwo również kontynuować rozpoczęty wcześniej proces oraz podejmować dalsze działania zmierzające do jego finalizacji (m.in. poprzez przypomnienie klientowi o konieczności/możliwości aktywacji danego produktu oferowanego przez Bank.

Cel oraz zakres przedmiotowy wspomnianej kampanii oraz dedykowanej jej rozmowy telefonicznej, będzie zatem zróżnicowany w zależności od faktu istnienia lub odnowienia relacji biznesowej z danym Klientem. Schemat rozmowy może być zależny od obecnego etapu sprzedaży wobec danego/potencjalnego Klienta, preferencji Klienta, ale również od kategorii produktu finansowego. O charakterze podejmowanej z klientem rozmowy może także decydować zakres wymogów formalnych warunkujących sfinalizowanie umowy, ale również kategorie kanałów sprzedaży stosowane w praktyce wobec danych produktów (sprzedaż on-line, telefoniczna, bezpośrednia).

Niemniej, bez względu na charakter/typ danej rozmowy przeprowadzonej w ramach danej kampanii, działania Państwa w praktyce będą inicjowały i zapewniały możliwość kontynuacji procesu sprzedażowego produktów oferowanych przez Bank. W ramach akcji sprzedażowych podzielonych na poszczególne etapy, Państwo w ramach kampanii akwizycyjnej poprzez kontakt telefoniczny/czat/wideo-rozmowę z Klientem, będzie identyfikowała Klientów, którzy mogą być skłonni zawrzeć umowę z Bankiem, a następnie będzie przedstawiać Klientom ofertę produktową Banku, ustalać ich indywidualną sytuację pod kątem ich bieżącego zapotrzebowania na określone produkty Banku i możliwości spełnienia warunków formalnych (m.in. warunków brzegowych dla danego produktu) oraz zachęcać do zakupu danego produktu. Dodatkowo będą Państwo podejmować dalsze działania (np. aktywizujące), które docelowo będą zmierzały do doprowadzenia do zawarcia przez Klienta umowy z Bankiem.

Przedstawiając porządek współpracy Zainteresowanych, zgodnie z ich zamiarem, współpraca ma obejmować dwuetapowy proces sprzedaży obejmujący odpowiednio:

- Etap I. przeprowadzenie rozmów zmierzających do zainicjowania kontaktu, zainteresowania ofertą Banku wraz z przeprowadzeniem analizy dostępności produktu dla danego Klienta (np. poprzez zadanie pytań sondażowych w celu sprawdzenia, czy Klient spełnia warunki brzegowe właściwe dla danego produktu finansowego) oraz zaoferowania danego produktu Banku (ofertę ogólną lub promocyjną) - ze względu na ograniczenia czasowe oraz limitowany zakres uprawnień przyznanych dla konsultantów a wymaganych dla finalizacji umowy w imieniu Banku, może zaistnieć konieczność kontynuacji procesu sprzedaży w Etapie II,

- Etap II. przeprowadzenie wtórnych rozmów z Klientem przez Państwa konsultanta, wyspecjalizowanego w zdalnej obsłudze produktów Banku i zmierzających docelowo do zawarcia odpowiedniej umowy na dany produkt finansowy (tj. z konsultantem posiadającym odpowiednie m.in. uprawnienia do wynegocjowania dla Klienta warunków indywidualnych oraz formalnego sfinalizowania umowy),

- przy czym niniejszy Wniosek, obejmuje wyłącznie czynności wskazane na Etapie I.

Uzyskane przez Państwa informacje będą gromadzone przez pracowników w systemie bankowym, tworząc bazę danych kluczowych dla dalszego procesu sprzedaży (dane te są niezbędne do zawarcia umowy przez klienta np. w placówce Banku lub wygenerowania formularzy na dalszym Etapie sprzedaży produktu Banku w formie online). Pozyskane w trakcie rozmowy z Klientem i oznaczone w systemie bankowym dane dotyczące danego/potencjalnego Klienta są bowiem niezbędne dla rejestracji klienta w celu późniejszego wypełnienia, wygenerowania dokumentów niezbędnych do zawarcia umowy.

Działania Państwa w tym zakresie (m.in. w odniesieniu do nowych Klientów) warunkują sprawny transfer danych do systemu, w celu szybszego procesowania wniosku o produkt Banku. Pozyskane w trakcie rozmowy akwizycyjnej informacje mogą również determinować zakres finalnej oferty kierowanej do danego Klienta na dalszych etapach sprzedaży. Zgodnie z przyjętymi założeniami biznesowymi, zasadniczo kierowana do klientów w ramach poszczególnych kampanii oferta ma charakter ogólny lub promocyjny. Niemniej, jeśli pozyskane w trakcie rozmowy informacje wskazywałyby na możliwość pozyskania klienta o istotnym potencjale lub o niestandardowych potrzebach, wówczas dane zgromadzone i zapisane przez Państwa w systemie należącym do Banku („system bankowy”) mogą stanowić podstawę do wynegocjowania dla Klienta warunków indywidualnych (w oparciu o decyzję konsultanta przeprowadzającego indywidualną rozmowę z Klientem lub w oparciu o decyzję biznesową podjętą na wyższym szczeblu).

Wykonywana przez Państwa, w trakcie powyższego procesu, obsługa dedykowanych formularzy kontaktowych i kontaktów serwisowych do Klientów, w praktyce zapewni możliwość skutecznego wdrożenia, kontynuacji i zakończenia procesu sprzedaży na jego dalszych etapach, jak również zainicjowania kolejnych/innych procesów sprzedaży.

W praktyce biznesowej możliwe są sytuacje, gdy po przeprowadzeniu rozmów akwizycyjnych z Etapu I, Klient może zdecydować się na samodzielne (poprzez wykorzystanie do tego celu aplikacji mobilnej), zawarcie umowy na produkt Banku oferowany wcześniej przez Państwa. W związku z zapewnieniem klientom łatwego dostępu do produktów finansowych online, coraz częściej możliwym jest przyjęcie deklaracji Klienta z wykorzystaniem do tego systemu Banku. W rezultacie, zarówno proces sprzedaży przez Państwa produktów Banku, jak i finalizacja umowy w praktyce może zostać w pełni zrealizowana jest z wykorzystaniem kanałów zdalnych.

Alternatywnie, efektem rozmów z Etapu I może być również decyzja Klienta o wyborze produktu finansowego oraz wizyta stacjonarna Klienta w jednym z oddziałów Banku, w którym może dojść do zawarcia umowy z udziałem pracownika placówki Banku.

W każdym ze wskazanych powyżej przypadków, Bank będzie miał możliwość odnotowania faktu zawarcia umowy na dany produkt finansowy i powiązanie danej umowy z pierwotną rozmową przeprowadzoną z Państwa konsultantem, który poprzez nawiązanie kontaktu oraz m.in. przedstawienie oferty produktów oferowanych przez Bank, efektywnie doprowadził do zawarcia umowy pomiędzy Bankiem a Klientem.

Zakres zaangażowania czasowego Wnioskodawcy oraz efektywność jego działania jako pośrednika w Etapie I procesu będzie miał kluczowy wpływ na poziom należnego od Banku wynagrodzenia. Wedle planowanej treści Aneksu wynagrodzenie dla Państwa będzie kalkulowane w oparciu o stawki godzinowe oraz stawki kwotowe zależne od skuteczności sprzedażowej (tj. stawki za minutę rozmowy oraz prowizję od wolumenu sprzedaży produktów oferowanych przez Bank, odrębne dla Etapu I oraz Etapu II).

Warto podkreślić, że zawarcie przez Klienta umowy na inny produkt Banku niż produkt zaoferowany podczas rozmowy w ramach Etapu I nie będzie miało wpływu na Państwa skuteczność sprzedażową (tj. zawarcie takiej umowy przez Klienta nie będzie wiązało się z wypłatą jakiejkolwiek dodatkowej prowizji dla Państwa).

Wykonanie przez Państwa kampanii sprzedażowej będzie zatem stanowić element szerokiego zakresu działań sprzedażowych kreujących ogół pośrednictwa ukierunkowanego na sprzedaż produktów finansowych Banku. W zależności od zainteresowań i potrzeb Klienta, proces pośrednictwa może być dłuższy (obejmujący zarówno Etap I oraz Etap II rozmów) albo krótszy (np. wyłącznie Etap I oraz następcze działanie Klienta), niemniej działania Państwa zawsze będą zmierzały do sprzedaży produktów finansowych Banku.

Państwo nie są i nie będą stroną umowy dotyczącej danego produktu finansowego oferowanego przez Bank. Co warte podkreślenia, z punktu widzenia Klientów, czynności Państwa podejmowane w całym ciągu procesu sprzedaży, w tym w ramach Etapu I, będą stanowić element wieloetapowej aktywności sprzedażowej podejmowanej przez Państwa na rzecz Banku lub przez pracowników Bank oraz prowadzonej przez niego działalności bankowej, a tym samym będą postrzegane jako działania samego Banku. Potwierdzeniem powyższego jest m.in. okoliczność, że Klient nie będzie ponosił na rzecz Państwa żadnych opłat, ani nie będzie wiązała go z Państwem jakakolwiek umowa.

Jednocześnie, mimo planowanego wyodrębnienia oraz indywidualnego zdefiniowana w Aneksie omawianego zakresu czynności sprzedażowych odnośnie do Etapu I, głównym celem realizowanych przez Państwa konsultantów rozmów telefonicznych/czatu/wideo-rozmowy w ramach Etapu I, będzie zainicjowanie kontaktu z potencjalnym Klientem, skojarzenie stron, a następnie podjęcie różnego rodzaju aktywności zmierzających do doprowadzenia do zawarcia przez Klienta umowy z Bankiem (m.in. poprzez zainicjowanie i podtrzymanie kontaktu, ustalenie jakimi produktami zainteresowany jest Klient, wprowadzenie do systemów informatycznych Banku informacji uzgodnionych z Klientem, w tym ustalenie z Klientami kluczowych parametrów produktów, czy też informowanie Klientów o szerszym zakresie informacji związanych z oferowanymi produktami Banku).

Państwa wątpliwości dotyczą wskazania, czy czynności z Etapu I wykonywane przez Państwa na rzecz Banku na podstawie Aneksu korzystają ze zwolnienia z podatku VAT.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Mając na uwadze wykładnię zwolnień przewidzianych w art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy oraz w art. 135 ust. 1 lit. b) i d) Dyrektywy 2006/112/WE, konieczne jest zdefiniowanie pojęcia „usług pośrednictwa”. W związku z tym, że ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani Dyrektywa 112 nie definiują tego pojęcia, w celu określenia, jakie czynności należy rozumieć pod pojęciem usług pośrednictwa, należy oprzeć się na wykładni językowej oraz na wyrokach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, wersja internetowa: http://sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo należy rozumieć działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron.

Pośrednictwo obejmuje zatem czynności dokonywane w imieniu oraz na rzecz innego podmiotu gospodarczego, w wyniku których dochodzi do zawarcia transakcji między tym przedsiębiorcą a podmiotem trzecim. Działanie „w imieniu” oznacza działanie z czyjegoś upoważnienia, w zastępstwie kogoś, natomiast działanie na czyjąś korzyść oznacza działanie dla kogoś, dla czyjegoś dobra.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa”, warto odnieść się do wyroku w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, w którym TSUE stwierdził, że: „(`(...)`) pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Natomiast w wyroku z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd. Trybunał orzekł, że pojęcie pośrednictwa obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa. Działalność ta może obejmować m.in. wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych. Celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. TSUE w orzeczeniu tym uznał, że znaczenie słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.

Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem.

Zatem zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, usługa pośrednictwa finansowego powinna stanowić:

• usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie,
• z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej,
• celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym, pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy),
• usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

W konsekwencji, żeby uznać daną działalność za pośrednictwo konieczne jest, aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z czynności:

• wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia umowy,
• uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę,
• prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji,
• nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.

Nie oznacza to, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności, jednakże aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest, aby wywoływały skutek lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest, aby skutek tych czynności znalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.

Powyższe dowodzi, że tylko czynności polegające na pośredniczeniu w zawieraniu umów o produkt finansowy bądź usługę finansową, których celem będzie doprowadzenie do zawarcia umów stanowią pośrednictwo finansowe, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 bądź pkt 40 ustawy. Natomiast czynności mające na celu uczestniczenie w wykonaniu już zawartych umów lub obsłudze tych umów w trakcie ich trwania, bądź też świadczenia dodatkowe, pomocnicze, nie stanowią pośrednictwa finansowego i nie mogą korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 bądź pkt 40 ustawy.

Z uwagi na powołane przepisy prawa oraz orzecznictwo TSUE w kontekście przedstawionych okoliczności sprawy należy stwierdzić, że świadczone przez Państwa usługi z Etapu I, tj. przeprowadzenie rozmów zmierzających do zainicjowania kontaktu, zainteresowania ofertą Banku wraz z przeprowadzeniem analizy dostępności produktu dla danego Klienta (np. poprzez zadanie pytań sondażowych w celu sprawdzenia czy Klient spełnia warunki brzegowe właściwe dla danego produktu finansowego) oraz zaoferowania danego produktu Banku (ofertę ogólną lub promocyjną) nie spełniają definicji usług pośrednictwa w świadczeniu usług określonych w art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy.

Jak sami Państwo wskazali, zgodnie z założeniami biznesowymi, Państwa zamiarem w ramach Etapu I, jest przeprowadzanie przez X rozmów z Klientami o charakterze akwizycyjnym, a nie wykonanie usług pośrednictwa. W ramach dedykowanych rozmów akwizycyjnych Państwa zadaniem jest nawiązanie relacji z Klientem, przedstawienie oferty produktów finansowych Banku oraz warunków ich przyznania i funkcjonowania, zgromadzenie danych niezbędnych dla sprawnego przeprowadzenia procesu sprzedażowego. Państwo mogą kontynuować rozpoczęty proces oraz podejmować dalsze działania zmierzające do jego finalizacji, ale to już w ramach Etapu II. Zatem, powyższe czynności nie należą do czynności i działań zmierzających do skojarzenia stron w celu zawarcia umowy między Bankiem a potencjalnym klientem.

W ramach rozmów z Etapu I nie negocjują Państwo warunków umowy, nie uczestniczą Państwo w załatwianiu żadnych formalności potrzebnych do zawarcia umowy przez zainteresowane strony. Nie mają Państwo wpływu na treść umowy kredytowej, ani żadnego innego dokumentu dotyczącego tej umowy. Nie posiadają Państwo uprawnień do jakiejkolwiek zmiany warunków oferty, ani do zmieniania jej treści. Nie mają Państwo wpływu na warunki umowy zawartej pomiędzy Klientem a Bankiem i nie mogą negocjować, ani dokonywać zmian w warunkach umowy. Państwa działalność ogranicza się jedynie do czynności technicznych, czyli do przedstawiania oferty produktowej Banku, ustalania ich indywidualnej sytuacji pod kątem ich bieżącego zapotrzebowania na określone produkty Banku i możliwości spełnienia warunków formalnych (m.in. warunków brzegowych dla danego produktu) oraz zachęcania do zakupu danego produktu. Wskazali również Państwo, że konsultanci będą posiadali limitowany zakres uprawnień wymaganych dla finalizacji umowy w imieniu Banku. Takie uprawnienia będą posiadali konsultanci z Etapu II.

Efektem rozmów z Etapu I jest uzyskanie przez Państwa informacji, które będą gromadzone przez pracowników w systemie bankowym, tworząc bazę danych kluczowych dla dalszego procesu sprzedaży (dane te są niezbędne do zawarcia umowy przez klienta np. w placówce Banku lub wygenerowania formularzy na dalszym Etapie sprzedaży produktu Banku w formie online). Pozyskane w trakcie rozmowy z Klientem i oznaczone w systemie bankowym dane dotyczące danego/potencjalnego Klienta są bowiem niezbędne dla rejestracji klienta w celu późniejszego wypełnienia, wygenerowania dokumentów niezbędnych do zawarcia umowy. Zatem działania Państwa w tym zakresie (m.in. w odniesieniu do nowych Klientów) warunkują jedynie sprawny transfer danych do systemu, w celu szybszego procesowania wniosku o produkt Banku. Pozyskane w trakcie rozmowy akwizycyjnej informacje mogą również determinować zakres finalnej oferty kierowanej do danego Klienta na dalszych etapach sprzedaży ale efektem finalnym nie jest zawarcie umowy z klientem Banku.

Po przeprowadzeniu rozmów akwizycyjnych z Etapu I, Klient może jedynie zdecydować się na samodzielne (poprzez wykorzystanie do tego celu aplikacji mobilnej), zawarcie umowy na produkt Banku oferowany wcześniej przez Państwa lub wizytę stacjonarną w jednym z oddziałów Banku, w którym może dojść do zawarcia umowy z udziałem pracownika placówki Banku.

Za akwizycyjnym charakterem świadczonych przez Państwa usług z Etapu I, przemawia również sposób kalkulowania wynagrodzenia. Jak Państwo wskazali, to zakres zaangażowania czasowego oraz efektywność państwa działania jako pośrednika w Etapie I procesu będzie miał kluczowy wpływ na poziom należnego od Banku wynagrodzenia. Wedle planowanej treści Aneksu wynagrodzenie dla Państwa będzie kalkulowane w oparciu o stawki godzinowe oraz stawki kwotowe zależne od skuteczności sprzedażowej (tj. stawki za minutę rozmowy oraz prowizję od wolumenu sprzedaży produktów oferowanych przez Bank, odrębne dla Etapu I oraz Etapu II).

Świadczone przez Państwa usługi nie wypełniają zatem wskazanych wyżej istotnych elementów dla usługi pośrednictwa. Brak jest bowiem elementów przemawiających za uznaniem tego typu usług za „odrębną działalność pośrednictwa, której celem zasadniczym jest czynienie wszystkiego co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę”. W konsekwencji, usługi te nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy.

Z uwagi na powołane przepisy prawa oraz orzecznictwo TSUE, w kontekście przedstawionych okoliczności sprawy, stwierdzić należy, że świadczone przez Państwa usługi nie spełniają definicji usług pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych, określonych w art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy. Efektem podejmowanych przez Państwa działań nie jest doprowadzenie do skojarzenia klienta z Bankiem w celu zawarcia umowy oraz uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę. Opisane usługi akwizycyjne mają wyłącznie charakter wykonywania czynności technicznych związanych z pozyskaniem klienta.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że wykonywane przez Państwa czynności na rzecz Banku w ramach Etapu I, nie wypełniają przesłanki pośrednictwa i tym samym nie będą korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest nieprawidłowe.

Ponadto, Państwa wątpliwości dotyczą również kwestii ustalenia, w przypadku uznania, iż czynności z Etapu I wykonywane przez X na rzecz Banku na podstawie Aneksu nie korzystają ze zwolnienia z podatku VAT, czy zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, Bank z uwagi na związek dokonanych zakupów ze sprzedażą usług finansowych dających oraz niedających prawa do odliczenia VAT naliczonego, będzie uprawniony do dokonania tzw. proporcjonalnego odliczenia VAT.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Powyższa zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego przez podmiot niebędący czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT oraz podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Zgodnie z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy:

Podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

Stosownie do art. 86 ust. 9 ustawy:

Podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą czynności zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 oraz pkt 37-41, wykonywanych na terytorium kraju, w przypadku gdy miejscem świadczenia tych usług zgodnie z art. 28b lub art. 28l jest terytorium państwa trzeciego lub gdy usługi dotyczą bezpośrednio towarów eksportowanych, pod warunkiem że podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

W myśl art. 90 ust. 1 ustawy:

W stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Stosownie do art. 90 ust. 2 ustawy:

Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

Zgodnie z art. 90 ust. 3 ustawy:

Proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Według art. 90 ust. 4 ustawy:

Proporcję, o której mowa w ust. 3, określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalona proporcja. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej.

Stosownie do art. 90 ust. 5 ustawy:

Do obrotu, o którym mowa w ust. 3, nie wlicza się obrotu uzyskanego z dostawy towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli są zaliczane do środków trwałych podatnika – używanych przez podatnika na potrzeby jego działalności.

Z kolei na podstawie art. 90 ust. 6 ustawy:

Do obrotu, o którym mowa w ust. 3, nie wlicza się obrotu z tytułu transakcji dotyczących:

1. pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych;

2. usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.

W myśl art. 90 ust. 10 ustawy:

W przypadku gdy proporcja określona zgodnie z ust. 2-8:

1. przekroczyła 98% oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, była mniejsza niż 500 zł – podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 100%;

2. nie przekroczyła 2% – podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 0%.

Analiza powołanych wyżej przepisów wskazuje zatem, że na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy, występuje obowiązek wyodrębnienia podatku naliczonego związanego z czynnościami, w stosunku do których przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego oraz kwot podatku naliczonego związanego z czynnościami, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje.

Bank świadczy swoje usługi (opodatkowane oraz zwolnione) na rzecz klientów, którymi mogą być osoby fizyczne, małe i średnie przedsiębiorstwa, jak i podmioty korporacyjne, w tym również podmioty mające siedzibę poza terytorium Unii Europejskiej.

W odniesieniu do powyższego wskazać trzeba, że generalna zasada dotycząca miejsca świadczenia usług (na rzecz podatników w rozumieniu art. 28a ustawy) została określona w art. 28b ust. 1 ustawy.

I tak zgodnie z art. 28a ustawy:

Na potrzeby stosowania niniejszego rozdziału:

1. ilekroć jest mowa o podatniku – rozumie się przez to:

a) podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,

b) osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;

2. podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Natomiast w oparciu o przepis art. 28b ust. 1 ustawy:

Miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

W myśl art. 28b ust. 2 i 3 ustawy:

W przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

W przypadku gdy podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w ust. 2, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Stosownie do art. 28c ust. 1 ustawy:

Miejscem świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 oraz art. 28d, art. 28e, art. 28f ust. 1, 2 i 3, art. 28g ust. 2 i art. 28h-28n.

Zgodnie z art. 28l pkt 5 ustawy:

W przypadku świadczenia na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu poza terytorium Unii Europejskiej, usług bankowych, finansowych, ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych z wyjątkiem wynajmu sejfów przez banki.

W przypadku gdy Wnioskodawca świadczy usługi na rzecz podmiotów posiadających siedzibę poza terytorium Unii Europejskiej, miejscem świadczenia usług jest zgodnie z art. 28b ust. 1 i art. 28l miejsce, gdzie podmioty te posiadają siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania. Tym samym, świadczenie przedmiotowych Usług na rzecz podmiotów mających siedzibę poza terytorium Unii Europejskiej nie podlega/nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium kraju.

Ustawa o VAT wskazuje, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego przysługuje:

· w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych – art. 86 ust. 1;

· jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą (…) świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami – art. 86 ust. 8 pkt 1;

· jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą czynności zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 oraz pkt 37-41, wykonywanych na terytorium kraju, w przypadku gdy miejscem świadczenia tych usług zgodnie z art. 28b lub art. 28l jest terytorium państwa trzeciego (…), pod warunkiem że podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

W przypadku działalności mieszanej są Państwo obowiązani zastosować art. 90 ustawy, który zobowiązuje do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynnościami w związku z którymi takie prawo nie przysługuje.

Oznacza to, że Bank jeżeli przyporządkuje usługi od X do tzw. „działalności mieszanej” odlicza wyłącznie taką część podatku naliczonego jaka służy:

· sprzedaży opodatkowanej na terytorium kraju, oraz

· czynnościom zwolnionym od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 oraz pkt 37-41, wykonywanych na terytorium kraju, w przypadku gdy miejscem świadczenia tych usług jest terytorium państwa trzeciego.

Z opisu sprawy wynika, że głównym przedmiotem działalności gospodarczej Banku jest świadczenie usług finansowych objętych zakresem zwolnienia podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37-40 ustawy o podatku od towarów i usług, w tym w szczególności (i) usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, usług zarządzania kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę, (ii) usług w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych, oraz (iii) usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli.

Obok prowadzenia działalności objętej zwolnieniem z podatku VAT, wśród aktywności podejmowanych przez Bank można również wskazać czynności opodatkowane podatkiem VAT, niemniej zakres takiej aktywności w porównaniu do działalności zwolnionej z podatku VAT jest ograniczony. Usługi te oferowane są przez Bank zarówno na rzecz krajowych klientów indywidualnych, ale również na rzecz klientów indywidualnych spoza Polski (tj. na rzecz klientów z tzw. krajów trzecich, np. klientów z Ukrainy).

Jednocześnie, w zależności od kategorii klienta, do którego skierowany będzie dany produkt finansowy (tj. czy produkt finansowy będzie skierowany do odbiorcy krajowego czy do odbiorcy z tzw. kraju trzeciego) nabywane przez Bank usługi od X mogą być powiązane z zakresem aktywności Banku (sprzedaży) niedającej prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego (jeśli sprzedaż realizowana jest na rzecz podmiotów krajowych), oraz z zakresem realizowanej przez Bank sprzedaży VAT dającej Bankowi prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego (tj. w przypadku wpływu usług realizowanych przez X na zakres sprzedaży usług finansowych zwolnionych z podatku VAT, ale oferowanych na rzecz podmiotów z tzw. krajów trzecich, w tym rezydentom Ukrainy przebywającym czasowo na terytorium Polski).

Zważając na skalę działalności gospodarczej prowadzonej przez Bank, w tym w szczególności ilość kontrahentów (zarówno z terytorium kraju i z terytoriów krajów trzecich) do których kierowana jest oferta Banku za pośrednictwem X, ale również biorąc pod uwagę ilość faktur VAT otrzymywanych przez Bank nie jest możliwym wyodrębnienie przez Bank całości lub części kwot regulowanych na rzecz X wprost do realizowanej przez Bank sprzedaży dającej prawo do odliczenia oraz sprzedaży niedającej takiego prawa.

Przechodząc zatem do przedmiotu pytania, Bank będzie uprawniony do dokonania odliczenia podatku VAT z wykorzystaniem proporcji zgodnie art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, bowiem czynności wykonywane w ramach Etapu I przez X na rzecz Banku, nie będą korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy, (będą one opodatkowane stawką właściwą dla tych czynności). Ponadto Bank ww. usługi będzie wykorzystywał do sprzedaży usług finansowych dających oraz niedających prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego.

Podsumowując, skoro czynności z Etapu I wykonywane przez X na rzecz Banku na podstawie Aneksu nie korzystają ze zwolnienia z podatku VAT, a Bank zakupione ww. czynności z Etapu I wiąże ze sprzedażą usług finansowych dających oraz niedających prawa do odliczenia VAT naliczonego, to Bank będzie uprawniony do dokonania tzw. proporcjonalnego odliczenia VAT na podstawie art. 90 ust. 2 ustawy o VAT.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

X (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).