0114-KDIP4-1.4012.390.2022.2.APR

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 czerwca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 27 czerwca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania opłat za dodatkowe usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 2 sierpnia 2022 r. (wpływ 8 sierpnia 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina Miasta (`(...)`) jest zarejestrowanym i czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i składa deklarację VAT (podatek od towarów i usług)-7. Gmina (jednostka samorządu terytorialnego) posiada osobowość prawną oraz status podatnika podatku VAT czynnego (prowadzi sprzedaż opodatkowaną, związaną m.in. z usługami najmu, dzierżawy, użytkowania wieczystego, sprzedażą gruntów i budynków itp.).

Na podstawie ustawy o samorządzie gminnym jest wyposażona w osobowość prawną i posiada zdolność do czynności cywilnoprawnych. Gmina jest jednostką samorządu terytorialnego powołaną do organizacji zbiorowego lokalnego życia publicznego na swoim terytorium oraz realizacji zbiorowych potrzeb wspólnoty należących do jej zakresu działania. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 i pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym m.in. zadania obejmujące sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Z kolei w ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2020 r. poz. 1439), wskazano, że gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy (art. 6c ust. 1).

Zgodnie z art. 6r ust. 2 tejże ustawy, z uzyskanych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi Gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami, które obejmują m.in. koszty związane z odbieraniem, transportem, zbieraniem, odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów komunalnych, tworzeniem i utrzymaniem punktów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, obsługi administracyjnej systemu związanego z gospodarką odpadami.

Z kolei, zgodnie z art. 6r ust. 2d ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w zamian za pobraną opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina zapewnia właścicielom nieruchomości pozbywanie się zasadniczo wszystkich rodzajów odpadów komunalnych.

W celu realizacji obowiązków wynikających z ww. ustawy, Rada Miejska podjęła uchwałę określająca rodzaje dodatkowych usług świadczonych przez Gminę Miasta (`(...)`) w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości zamieszkałych na terenie Gminy i zagospodarowanie tych odpadów.

Właściciele nieruchomości są zobowiązani, na podstawie art. 6m ustawy o utrzymaniu czystości i stosownych uchwał, do obligatoryjnego uiszczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na podstawie składanych deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W razie niezłożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, albo uzasadnionych wątpliwości co do danych zawartych w deklaracji wójt gminy określa, w drodze decyzji wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6o ww. ustawy). Opłaty pobierane w ramach usługi podstawowej są obligatoryjne dla każdego mieszkańca.

Ponadto (poza usługą podstawową) Gmina realizuje również usługi dodatkowe w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów.

Zgodnie z art. 6r ust. 4 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2020 r. poz. 1439): Rada gminy może określić, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, rodzaje dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, sposób ich świadczenia oraz wysokość cen za te usługi.

Dnia (…) r. podjęta została Uchwała Rady Miejskiej w sprawie określenia rodzajów dodatkowych usług świadczonych przez Gminę Miasta (`(...)`) w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości zamieszkałych i zagospodarowania tych odpadów, sposobu ich świadczenia oraz wysokości cen za te usługi. Zgodnie z zapisami uchwały:

‒ określono rodzaje dodatkowych usług w zakresie odbierania i zagospodarowywania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości zamieszkałych oraz wysokość cen za te usługi w ilości większej niż limity ustalone w/w uchwale, tj. za:

1. zużyte opony - ponad limit 4 opon na rok dla jednej nieruchomości - 650,00 zł/Mg;

2. odpady remontowo-budowlane - ponad ustanowiony limit 100 kg na rok dla jednej nieruchomości jednorodzinnej oraz dla jednego lokalu w zabudowie wielorodzinnej - 650,00 zł/Mg;

3. odpady wielkogabarytowe - ponad limit 100 kg na rok - 1350,00 zł/Mg,

‒ odpady będą przyjmowane w Punkcie Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych, którego lokalizacja oraz dni i godziny otwarcia są podane do publicznej wiadomości na stronie internetowej Urzędu Miejskiego w (`(...)`) i w sposób zwyczajowo przyjęty,

‒ określono sposób świadczenia usługi w zakresie przyjęcia w Punkcie Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych ponadlimitowej ilości odpadów: usługi świadczone są po złożeniu zlecenia i uzgodnieniu terminu przez właściciela nieruchomości z przedsiębiorcą odbierającym odpady komunalne, z którym Gmina Miasta (`(...)`) zawrze umowę na odbiór odpadów, podstawą naliczenia opłaty będzie kwit wagowy i kwit potwierdzający przyjęcie odpadów w PSZOK.

Określony w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach charakter opłaty wskazuje, że mamy do czynienia z daniną publiczną - opłata ustalana jest w sposób określony w ustawie i stanowi dochód gminy przeznaczony na działania wykonywane w interesie publicznym.

W związku z powyższym, skoro Gmina pobiera od właścicieli nieruchomości opłaty, o których mowa w art. 6r ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, to działa w odniesieniu do tych czynności jako organ władzy publicznej, w zakresie realizacji zadań własnych powierzonych Gminie na podstawie ustawy.

Zatem Gmina, z tytułu realizacji usług objętych niniejszym wnioskiem, jako zadania własnego, wyłączona jest z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Tym samym Gmina nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w odniesieniu do opłat pobieranych z tytułu świadczenia usług w zakresie odbioru odpadów komunalnych, które Gmina traktuje jako usługę dodatkową (tj. odpłatne świadczenia Gminy w zakresie dodatkowych usług świadczonych przez Gminę w zakresie przyjmowania i zagospodarowania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości nie stanowią czynności podlegających opodatkowaniu VAT).

Pytanie

Czy ustalona i pobierana od mieszkańców opłata za dodatkowe usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych ustalona uchwałą Rady Miejskiej stanowi podstawę opodatkowania VAT jako wynagrodzenie za odpłatne świadczenie usług, czy też opłata ta ma charakter daniny publicznej i w związku z tym nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, opłata pobierana przez Gminę za dodatkowe usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych ustalona uchwałą Rady Miejskiej nie stanowi obrotu Gminy podlegającego przepisom ustawy o VAT, ponieważ jest to opłata o charakterze publicznoprawnym, a pobierając ją Gmina nie działa jako podatnik VAT.

W związku z powyższym, przedmiotowe dodatkowe czynności wykonywane przez Gminę nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT czyli odpłatne świadczenia Gminy w zakresie dodatkowych usług świadczonych przez Gminę Miasta (`(...)`) w zakresie przyjmowania i zagospodarowania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości nie stanowią czynności podlegających opodatkowaniu VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r. poz. 106, dalej: ustawa o VAT), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast przez świadczenie usług - w myśl art. 8 ust. 1 ustawy - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również: przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej, zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji, świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Mając na uwadze powyższe, przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę.

Ponadto, poza wyjątkami wskazanymi w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają czynności odpłatne. Jednocześnie, aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę, w rozumieniu art. 7 ustawy, lub świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika, w rozumieniu ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Mając z kolei na uwadze brzmienie art. 15 ust. 6 ww. ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Oznacza to, że w pozostałym zakresie, np. w zakresie zadań własnych nałożonych na Gminę na podstawie odrębnych przepisów, które nie są jednocześnie wykonywane na podstawie umów cywilnoprawnych, organy władzy publicznej nie występują jako podatnicy podatku VAT.

Gmina Miasta (`(...)`) stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. W szczególności zadania własne Gminy obejmują sprawy związane z utrzymaniem czystości porządku oraz unieszkodliwianiem odpadów komunalnych (art. 7 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy).

Dodatkowe czynności wykonywane przez Gminę w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych stanowią zadania własne Gminy. Natomiast odbiór odpadów ma charakter obowiązku (zadania Gminy), które nie jest wykonywane na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Wynika to z faktu, że mieszkańcy mają prawny, wynikający z ustawy obowiązek przekazywania Gminie odpadów (czy też przedsiębiorcy, któremu Gmina powierzyła to zadanie w wyniku przetargu) i nie mogą wybrać innego sposobu utylizacji odpadów ani innego podmiotu odbierającego odpady. Mieszkańcy mają też ustawowy obowiązek płacić na rzecz Gminy opłaty za gospodarowanie odpadami niezależnie od swojej woli.

Analogiczny charakter mają dodatkowe czynności (usług) wykonywane w ramach odbioru odpadów. Mimo, że są one wykonywane na żądanie (na wniosek) mieszkańca, to mieszkaniec nie ma prawa wyboru innego wykonawcy usług i jest zobowiązany do uiszczenia opłaty wymaganej ustawą, a ustalonej w uchwale Rady Miejskiej. Gmina ustalając stawkę opłaty za wykonywanie dodatkowych czynności w postaci odbioru odpadów komunalnych (budowlanych/rozbiórkowych/wielkogabarytowych), występuje w pozycji nadrzędnej w stosunku do podmiotów uczestniczących w danej czynności (właścicieli nieruchomości), wykonując zadania z zakresu władzy publicznej określone w przepisach ustaw. Gmina nie może także odmówić wykonania takiej usługi, ponieważ z mocy ustawy jest zobowiązana do jej zapewnienia na rzecz mieszkańca.

Powyższe prowadzi do wniosku, że usługi w zakresie odbioru dodatkowych odpadów nie są świadczone na podstawie umowy cywilnoprawnej, ponieważ nie są spełnione warunki zaistnienia stosunku cywilnoprawnego, tj. autonomia woli stron (tj. możliwość swobodnej decyzji co do chęci zawarcia umowy o świadczenie usług z danym usługodawcą) oraz równość stron (Gmina występuje bowiem w tym stosunku jako organ władzy publicznej, który narzuca wysokość opłat, których mieszkaniec nie może uniknąć). To z kolei prowadzi do konkluzji, że dodatkowe czynności w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych ponad limit usługi podstawowej stanowią uzupełnienie podstawowego zadania Gminy dla mieszkańców. Określony w ustawie o utrzymaniu czystości charakter opłaty za wskazane czynności sugeruje jej zaliczenie do danin publicznych, które są ustalane w sposób określony w ustawie i stanowią dochód Gminy, który jest przeznaczony na działania wykonywane w interesie publicznym.

Wobec powyższego należy uznać, że Gmina z tytułu realizacji dodatkowych czynności w zakresie odbioru odpadów objętych niniejszym wnioskiem, jako zadania własnego, realizowanego na podstawie ustawy, a nie na podstawie umowy cywilnoprawnej, wyłączoną jest z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.

Tym samym, Gmina nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w odniesieniu do opłat pobieranych z tytułu wykonywania dodatkowych czynności w zakresie odbioru odpadów komunalnych, a pobierane z tego tytułu opłaty nie stanowią wynagrodzenia za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i nie podlegają opodatkowaniu VAT. Określony w ustawie o utrzymaniu czystości charakter opłaty za wskazane czynności sugeruje jej zaliczenie do danin publicznych, które są ustalane w sposób określony w ustawie i stanowią dochód Gminy, który jest przeznaczony na działania wykonywane w interesie publicznym.

Wobec powyższego należy uznać, że Gmina z tytułu realizacji dodatkowych czynności w zakresie odbioru odpadów objętych niniejszym wnioskiem, jako zadania własnego, realizowanego na podstawie ustawy, a nie na podstawie umowy cywilnoprawnej, wyłączona jest z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.

Tym samym, Gmina nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w odniesieniu do opłat pobieranych z tytułu wykonywania dodatkowych czynności w zakresie odbioru odpadów komunalnych, a pobierane z tego tytułu opłaty nie stanowią wynagrodzenia za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Z powyższego wynika, że Gmina, z tytułu realizacji usług dodatkowych w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, jako zadania własnego, wyłączona jest z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. Tym samym, Gmina nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w odniesieniu do opłat pobieranych z tytułu świadczenia usług, które Gmina traktuje jako usługi dodatkowe do usług w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, tj. w zakresie udostępniania (dzierżawy) pojemników na odpady.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 27 czerwca 2016 r., sygn. IBPP2/4512-312/16/ICz, w której organ stwierdził, że: „Wobec powyższego, w świetle regulacji ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, wskazać należy, że ustalając stawkę opłaty za świadczenie usług dodatkowych i pobierając ją od właścicieli nieruchomości, Wnioskodawca występuje w pozycji nadrzędnej w stosunku do podmiotów uczestniczących w danej czynności (właścicieli nieruchomości), wykonując zadania z zakresu - władzy publicznej określone w przepisach ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym - art. 7 ust. 1 pkt 3, z którego wynika, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczanie ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz. (`(...)`) W związku z powyższym, skoro Gmina pobiera od właścicieli nieruchomości opłaty, o których mowa art. 6r ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, to działa w odniesieniu do tych czynności jako organ władzy publicznej, w zakresie realizacji zadań własnych powierzonych Gminie na podstawie ustawy”.

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 14 grudnia 2016 r., sygn. IBPP3.4512.720.2016.1.BJ, w której stwierdził, że: „Zatem dodatkowe usługi w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych stanowią uzupełnienie podstawowego świadczenia Gminy dla mieszkańców. Określony w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach charakter opłaty wskazuje, że w istocie mamy do czynienia z daniną publiczną - opłata ustalana jest w sposób określony w ustawie i stanowi dochód gminy przeznaczony na działania wykonywane w interesie publicznym. Z powyższego wynika, że Gmina, z tytułu realizacji usług objętych wnioskiem, jako zadania własnego, wyłączona jest z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. Tym samym, Wnioskodawca nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w odniesieniu do opłat pobieranych z tytułu świadczenia usług w zakresie usług odbioru odpadów komunalnych, które Wnioskodawca traktuje jako usługę dodatkową”.

Interpretacja z dnia 16 sierpnia 2018 r. o sygn. 0112-KDIL1-1.4012.429.2018.1.SJ, w której organ podkreślił: „Zatem dodatkowe usługi w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych stanowią uzupełnienie podstawowego świadczenia Miasta dla mieszkańców. Określony w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach charakter opłaty wskazuje, że w istocie mamy do czynienia z daniną publiczną - opłata ustalana jest w sposób określony w ustawie i stanowi dochód gminy przeznaczony na działania wykonywane w interesie publicznym.

W związku z powyższym, skoro Miasto pobiera od właścicieli nieruchomości opłaty, o których mowa art. 6r ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, to działa w odniesieniu do tych czynności jako organ władzy publicznej, w zakresie realizacji zadań własnych powierzonych Gminie na podstawie ustawy. Zatem Miasto, z tytułu realizacji usług objętych wnioskiem, jako zadania własnego, wyłączone jest z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Tym samym Wnioskodawca nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w odniesieniu do opłat pobieranych z tytułu świadczenia usług w zakresie odbioru odpadów komunalnych, które Wnioskodawca traktuje jako usługę dodatkową”.

Interpretacja z dnia 22 marca 2019 r. o sygn. 0111-KDIB3-1.4012.57.2019.1.ICz, w której organ stwierdził: „Mając na uwadze przedstawiony stan prawny oraz opisany stan faktyczny sprawy należy stwierdzić, że usługi polegające na odbiorze dodatkowych odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, mają ten sam charakter przedmiotowy, tzn. polegają na odbiorze i zagospodarowaniu odpadów komunalnych oraz znajdują swoją podstawę w przepisach ustawy oraz przepisach prawa miejscowego. Bowiem jak wskazał Wnioskodawca, Rada Miasta w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, uchwaliła rodzaje dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, sposób ich świadczenia oraz wysokość cen za te usługi. Zatem usługi dodatkowe świadczone przez Gminę w ramach przepisów ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach są usługami w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych, które stanowią zadanie własne gminy. (`(...)`) Zatem dodatkowe usługi w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych stanowią uzupełnienie podstawowego świadczenia Gminy dla mieszkańców. Określony w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach charakter opłaty wskazuje, że w istocie mamy do czynienia z daniną publiczną - opłata ustalana jest w sposób określony w ustawie i stanowi dochód gminy przeznaczony na działania wykonywane w interesie publicznym”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Z kolei, stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Nie każda jednak czynność stanowiąca usługę, w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Z art. 15 ust. 1 ustawy wynika, że:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatników ma charakter wyłączenia podmiotowo–przedmiotowego, w przypadku którego muszą zostać spełnione dwa warunki:

1. dotyczy wyłącznie organów władzy publicznej,

2. odnosi się tylko do tych czynności, które związane są z realizacją zadań nałożonych na te podmioty przepisami prawa i do realizacji których zostały one powołane.

Wyłączenie z grona podatników VAT organów władzy publicznej jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych np. w zakresie administracji, sądownictwa, obrony narodowej. Wówczas wyłączenie z opodatkowania nie prowadzi do naruszenia zasad konkurencji. Organy władzy publicznej są podatnikami VAT jedynie w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Dokonując wykładni art. 15 ust. 6 ustawy należy więc zauważyć, że celem tej regulacji jest wyłączenie wszelkich organów władzy publicznej oraz innych organów podlegających prawu publicznemu z kategorii podatników podatku od towarów i usług w odniesieniu do czynności wykonywanych przez te podmioty w charakterze władz publicznych. Podatnikiem podatku od towarów i usług jest więc również organ władzy publicznej, jeżeli w stosunku do określonej czynności lub transakcji zachowuje się jak podmiot gospodarczy. Z tego właśnie względu, ustawodawca uznał w art. 15 ust. 6 ustawy, że organy nie są podatnikami w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r. poz. 559 ze zm.):

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

W oparciu o art. 6 ust. 1 ww. ustawy o samorządzie gminnym:

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym

Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Jak stanowi art. 7 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym;

Ustawy określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy.

Zgodnie z art. 6c ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2022 r. poz. 1297 ze zm.), to:

1. Gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy.

2. Rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne.

W myśl art. 6h pkt 1 tej ustawy:

Opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi są obowiązani ponosić:

1. właściciele nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy,

2. (…)

‒ na rzecz gminy, na terenie której są położone nieruchomości lub lokale.

Na mocy art. 6d ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach:

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany udzielić zamówienia publicznego na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, o których mowa w art. 6c, albo zamówienia publicznego na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów.

Zgodnie z art. 6k ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach:

Rada gminy, w drodze uchwały:

a) dokona wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi spośród metod określonych w art. 6j ust. 1 i 2 oraz ustali stawkę takiej opłaty; dopuszcza się stosowanie więcej niż jednej metody ustalenia opłat na obszarze gminy;

b) ustali stawkę opłaty za pojemnik lub worek o określonej pojemności, przeznaczony do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości;

c) ustali stawkę opłaty za m3 zużytej wody - w przypadku wyboru metody ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, o której mowa w art. 6j ust. 3a.

Zgodnie z art. 6m ust. 1 pkt 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach:

Deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi są obowiązani złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściciele nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy.

Mocą art. 6r ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach:

Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi dochód gminy.

Jak wynika z art. 6r ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach:

Z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, które obejmują koszty:

1. odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych;

2. tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych;

3. obsługi administracyjnej tego systemu;

4. edukacji ekologicznej w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi.

W myśl art. 6r ust. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

Rada gminy określi, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w szczególności częstotliwość odbierania odpadów komunalnych od właściciela nieruchomości i sposób świadczenia usług przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych.

Na mocy art. 6r ust. 3a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

W uchwale, o której mowa w ust. 3, dopuszcza się ograniczenie ilości zużytych opon, odpadów wielkogabarytowych i odpadów stanowiących części roślin pochodzących z pielęgnacji terenów zielonych, ogrodów, parków i cmentarzy, stanowiących odpady komunalne, oraz odpadów budowlanych i rozbiórkowych z gospodarstw domowych, odbieranych lub przyjmowanych przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości w zamian za pobraną opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Stosownie natomiast do art. 6r ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach:

Rada gminy może określić, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, rodzaje dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, sposób ich świadczenia oraz wysokość cen za te usługi.

Z opisu sprawy wynika, że na podstawie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, wykonują Państwo swoje prawa i obowiązki w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi. W celu realizacji obowiązków wynikających z ww. ustawy, Rada Miejska podjęła uchwałę określającą rodzaje dodatkowych usług świadczonych przez Państwa w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości zamieszkałych na terenie Gminy i zagospodarowanie tych odpadów.

Właściciele nieruchomości są zobowiązani, na podstawie art. 6m ustawy o utrzymaniu czystości i stosownych uchwał, do obligatoryjnego uiszczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na podstawie składanych deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W razie niezłożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, albo uzasadnionych wątpliwości co do danych zawartych w deklaracji wójt gminy określa, w drodze decyzji wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Opłaty pobierane w ramach usługi podstawowej są obligatoryjne dla każdego mieszkańca.

Ponadto (poza usługą podstawową) realizują Państwo również usługi dodatkowe w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów.

(…) r. podjęta została Uchwała Rady Miejskiej w sprawie określenia rodzajów dodatkowych usług świadczonych przez Państwa w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości zamieszkałych i zagospodarowania tych odpadów, sposobu ich świadczenia oraz wysokości cen za te usługi. Zgodnie z zapisami uchwały:

‒ określono rodzaje dodatkowych usług w zakresie odbierania i zagospodarowywania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości zamieszkałych oraz wysokość cen za te usługi w ilości większej niż limity ustalone w/w uchwale, tj. za:

1. zużyte opony - ponad limit 4 opon na rok dla jednej nieruchomości - 650,00 zł/Mg;

2. odpady remontowo-budowlane - ponad ustanowiony limit 100 kg na rok dla jednej nieruchomości jednorodzinnej oraz dla jednego lokalu w zabudowie wielorodzinnej - 650,00 zł/Mg;

3. odpady wielkogabarytowe - ponad limit 100 kg na rok - 1350,00 zł/Mg,

‒ odpady będą przyjmowane w Punkcie Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych, którego lokalizacja oraz dni i godziny otwarcia są podane do publicznej wiadomości na stronie internetowej Urzędu Miejskiego w (`(...)`) i w sposób zwyczajowo przyjęty,

‒ określono sposób świadczenia usługi w zakresie przyjęcia w Punkcie Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych ponadlimitowej ilości odpadów: usługi świadczone są po złożeniu zlecenia i uzgodnieniu terminu przez właściciela nieruchomości z przedsiębiorcą odbierającym odpady komunalne, z którym Państwo zawrą umowę na odbiór odpadów, podstawą naliczenia opłaty będzie kwit wagowy i kwit potwierdzający przyjęcie odpadów w PSZOK.

Państwa wątpliwości dotyczą wskazania, czy ustalona i pobierana od mieszkańców opłata za dodatkowe usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych ustalona uchwałą Rady Miejskiej stanowi podstawę opodatkowania VAT jako wynagrodzenie za odpłatne świadczenie usług, czy też opłata ta ma charakter daniny publicznej i w związku z tym nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

Mając na uwadze powyższe przepisy, należy stwierdzić, że usługi polegające na odbiorze dodatkowych odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, będą mieć ten sam charakter przedmiotowy, tzn. będą polegać na odbiorze i zagospodarowaniu odpadów komunalnych oraz znajdować będą swoją podstawę w przepisach ustawy oraz przepisach prawa miejscowego. Jak Państwo wskazali, rada gminy może określić, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, rodzaj dodatkowych usług świadczonych przez Państwa w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, sposób ich świadczenia oraz wysokość cen za te usługi. Zatem usługi dodatkowe świadczone przez Państwa w ramach przepisów ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach będą usługami w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych, które będą stanowić zadanie własne gminy.

Wobec powyższego, w świetle regulacji ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, wskazać należy, że ustalając stawkę opłaty za świadczenie usług dodatkowych i pobierając ją od właścicieli nieruchomości, będą Państwo występować w pozycji nadrzędnej w stosunku do podmiotów uczestniczących w danej czynności (właścicieli nieruchomości), wykonując zadania z zakresu władzy publicznej określone w przepisach ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym – w wymienionym wyżej art. 7 ust. 1 pkt 3.

Zatem dodatkowe usługi w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych będą stanowić uzupełnienie podstawowego świadczenia Gminy dla mieszkańców. Określony w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach charakter opłaty wskazuje, że w istocie będziemy mieć do czynienia z „daniną publiczną” – opłata ustalana jest w sposób określony w ustawie i stanowi dochód gminy przeznaczony na działania wykonywane w interesie publicznym.

W związku z powyższym, skoro będą Państwo pobierali od właścicieli nieruchomości opłaty za ustalone na podstawie art. 6r ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach dodatkowe usługi świadczone przez Państwa, w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, to będą Państwo działali w odniesieniu do tych czynności jako organ władzy publicznej, w zakresie realizacji zadań własnych powierzonych Państwu na podstawie ustawy. W konsekwencji, z tytułu realizacji świadczeń objętych wnioskiem, będą Państwo wyłączeni z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy, a pobierana opłata, której obowiązek uiszczenia wynika z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, będzie miała charakter publicznoprawny i nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem, ustalona i pobierana od mieszkańców opłata za dodatkowe usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych ustalona uchwałą Rady Miejskiej nie będzie stanowiła podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług jako wynagrodzenie za odpłatne świadczenie usług. Opłata ta będzie miała charakter daniny publicznej i w związku z tym nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym, Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒ Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒ Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒ w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒ w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).