Interpretacja dotyczy oceny, czy czynności wykonywane przez spółkę na rzecz banku w zakresie pośrednictwa sprzedaży kart kredytowych oraz pośrednictwa w udzielaniu pożyczek są zwolnione z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy o VAT. Organ podatkowy uznał, że opisane czynności spółki, mające na celu sprzedaż lub zawarcie umów o kartę kredytową oraz pożyczkę, spełniają definicję usług pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych, co uprawnia do zwolnienia z VAT na podstawie wskazanych przepisów. Organ podkreślił, że czynności te obejmują przeprowadzanie rozmów sprzedażowych, prezentowanie oferty banku, wypełnianie wniosków oraz utrzymywanie kontaktu z klientem, przy czym spółka nie ma wpływu na treść umowy zawieranej między klientem a bankiem. W związku z tym stanowisko spółki zostało uznane za prawidłowe.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnySzanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
4 maja 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 4 maja 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia od podatku czynności w zakresie pośrednictwa sprzedaży kart kredytowych oraz czynności w zakresie pośrednictwa w udzielaniu pożyczek wykonywanych na rzecz Banku. Uzupełnili go Państwo w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 26 lipca 2022 r. (wpływ 26 lipca 2022 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Wnioskodawca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, jest również czynnym podatnikiem VAT (podatek od towarów i usług). Wnioskodawca - Spółka z o.o. (dalej Spółka lub Agencja) zawarł z Bankiem umowę agencyjną.
Na podstawie zapisów umowy Bank zleca Agencji a Agencja zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, w tym zorganizowania i nadzorowania kanału pośrednictwa w telefonicznej sprzedaży produktów oferowanych przez Bank osobom trzecim. Zgodnie z wpisem do KRS (Krajowy Rejestr Sądowy) przedmiotem działalności Spółki jest pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (PKD (Polska Klasyfikacja Działalności) 64.99.Z).
W ramach umowy działania Spółki wyglądają następująco:
W umowie zawarto również zapis mówiący o tym, że usługi pośrednictwa będą realizowane na podstawie przygotowanych przez Bank odpowiednich procedur operacyjnych, zawartych w Procedurze obsługi współpracy między Agencją a Bankiem tzw. „Procedura Obsługi”. Usługi są również realizowane na podstawie przygotowanego przez Bank skryptu rozmowy.
Z tytułu świadczonych usług w ramach umowy, Agencja otrzymuje wynagrodzenie wyliczone na podstawie rzeczywistej sprzedaży karty kredytowej uzyskanej na zakończenie danego miesiąca, wyliczenia wynagrodzenia dodatkowego oparte są na indeksie rzeczywistej aktywacji. Wynagrodzeniem za pośrednictwo w udzielaniu pożyczek jest określony procent od wypłaconej pożyczki.
Wnioskodawca nie jest stroną umowy z Klientem. Stronami umowy jest Bank oraz osoba fizyczna zawierająca umowę. Umowa ta zmienia sytuację finansową Klienta.
Celem działań podejmowanych przez A. (w imieniu Banku) jest doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy stronami (Klientem a Bankiem). A. dokonuje prezentacji oferty Banku, odpowiada na wszelkie pytania Klienta związane z warunkami oferty, informuje i przeprowadza Klienta przez proces wypełnienia wniosku kredytowego, drukuje i wysyła do Klienta umowę bankową za pośrednictwem kuriera.
A. nie ma wpływu na treść umowy kredytowej, ani żadnego innego dokumentu dotyczącego tej umowy.
Czynności wykonywane przez Spółkę w ramach zawartej umowy z Bankiem w celu doprowadzenia do zawarcia umowy przez klienta z Bankiem:
A. nie posiada uprawnień do jakiejkolwiek zmiany warunków oferty, ani do zmieniania jej treści.
A. nie ma wpływu na warunki umowy zawartej pomiędzy Klientem a Bankiem i nie może negocjować, ani dokonywać zmian w warunkach umowy.
A. nie gromadzi we własnym imieniu danych potencjalnych Klientów. Dane kontaktowe do osób fizycznych, z którymi Spółka się kontaktuje z ofertą Banku są pozyskiwane od zewnętrznych, profesjonalnych podmiotów zajmujących się tworzeniem baz danych, oraz od samego Banku (bazy danych Banku).
Ocena zdolności finansowej / kredytowej osób fizycznych jest dokonywana wyłącznie przez Bank i jego wyspecjalizowane jednostki wewnętrzne.
Zmiana treści ofert jest dokonywana wyłącznie przez Bank. A. nie ma wpływu na treść oferty.
A. aktywnie pozyskuje Klientów dla Banku. Obywa się to poprzez telefoniczny kontakt z osobami fizycznymi z pozyskanej bazy danych i prezentację oferty Banku.
A. wykonuje usługę w imieniu i na rachunek Banku (jako pośrednik) i otrzymuje prowizję od Banku jedynie w momencie, w którym umowa pomiędzy osobą fizyczną (Klientem) a Bankiem zostanie skutecznie zawarta.
Żadna z wykonywanych przez A. czynności nie jest usługą ściągania długów, faktoringu, doradztwa ani leasingu, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
1. Czy przedstawione w opisie stanu faktycznego czynności wykonywane przez Spółkę na rzecz Banku korzystają ze zwolnienia z podatku od towarów i usług w zakresie pośrednictwa sprzedaży kart kredytowych?
2. Czy przedstawione w opisie stanu faktycznego czynności wykonywane przez Spółkę na rzecz Banku korzystają ze zwolnienia z podatku od towarów i usług w zakresie pośrednictwa w udzielaniu pożyczek?
Przedstawione w opisie stanu faktycznego czynności wykonywane przez Spółkę na rzecz Banku korzystają ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej ustawa o VAT).
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.
Zgodnie zaś z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.
Przepisy te transponują do polskiego systemu prawnego art. 135 ust. 1 lit. b oraz d Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE seria L z 2006 r. nr 347 1, dalej Dyrektywa VAT).
Zgodnie z lit. b powyższego przepisu „państwa członkowskie zwalniają udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę”. Z kolei zgodnie z lit. d powyższego przepisu „państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem dotyczące rachunków depozytowych rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych z wyłączeniem windykacji należności”.
Zwolnienie z podatku VAT definiowane powyższymi przepisami jest zwolnieniem przedmiotowym, tj. ma zastosowanie do wskazanych w przepisie usług bez względu na to, jaki podmiot wykonuje te usługi. W obowiązujących przepisach podatkowych brak jest definicji usług pośrednictwa. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego (PWN, 1988, pod. red. prof. dr Mieczysława Szymczaka) pośrednictwo to:
działalność osoby trzeciej mająca na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron, występowanie w roli łącznika lub rozjemcy,
załatwianie dla zarobku różnego rodzaju transakcji handlowych między dwiema rożnymi stronami, pośredniczenie w zawieraniu takich transakcji.
Należy zatem przyjąć, że w działalności gospodarczej (a zatem w większym stopniu należy tu skłaniać się do znaczenia ad 2) kluczową cechą definiującą usługę pośrednictwa (w tym finansowego) jest:
Takie właśnie rozumienie pojęcia usługi pośrednictwa wynika również z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej TSUE) dotyczącym wprost pośrednictwa finansowego. W wyroku TSUE z 21 czerwca 2007 r. (sygn. akt C-453/05) w sprawie Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde Trybunał stwierdził, definiując pośrednictwo co następuje (pkt 23 uzasadnienia ww. wyroku): „pojęcie to obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów, w istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa. W tym kontekście celem takiej działalności jest uczynić wszystko co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę, przy czym pośrednik me ma żadnego interesu w zakresie treści umowy”.
Podobnie, w orzeczeniu TSUE zapadłym w sprawie Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Sevices Ltd (sygn. akt C-235/00) Trybunał określił pośrednictwo jako „usługę świadczoną na rzecz strony umowy, oraz wynagradzaną przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora w zakresie warunków umowy” (pkt 39 ww. wyroku).
Wymaga przy tym podkreślenia, że w stanie faktycznym ww. sprawy firma CSC nie była w ogóle uprawniona do aktywnych działań w kontaktach z Klientami, a jedynie weryfikowała poprawność, formalność złożonych zapisów dot. inwestowania w papiery wartościowe i fakt dokonania wpłaty (pkt 8 ww. wyroku) - zatem ww. wyrok zapadł w istotnie innym stanie faktycznym, niż objęty mniejszym wnioskiem, niemniej jest przydatny przy analizie zakresu pojęcia pośrednictwo, z uwagi na podanie w tym wyroku istotnych cech pośrednictwa przez Trybunał, a także wskazanie stanów faktycznych, w których nie może być mowy o pośrednictwie (jak działalność podwykonawcy), któremu strona umowy zleciła proste czynności faktyczne związane z umową - pkt 40 ww. wyroku).
Należy również zwrócić uwagę, że przedmiotowe zwolnienie z podatku VAT ma charakter przedmiotowy, tj. zwolniona jest usługa zdefiniowana w przepisie bez względu na podmiot wykonujący tę usługę. Zatem istotne jest w procesie wykładni ustalenia istotnych cech danej czynności, w celu ustalenia czy czynność ta może być uznana za daną usługę zwolnioną, np. udzielanie kredytów lub pożyczek czy też pośrednictwo przy udzielaniu kredytów lub pożyczek. Przedmiotowy charakter zwolnienia z podatku VAT z art. 135 ust. 1 Dyrektywy VAT został podkreślony przez TSUE w wyroku w sprawie C-2/95 (Sparekassernes Datacenter) w którym Trybunał stwierdził że „zwolnienie dotyczące usług finansowych nie jest uzależnione od tego, czy usługa jest wykonywana przez instytucję, która wstępuje w prawny związek z końcowym odbiorcą. Fakt że dana transakcja jest wykonywana przez osobę trzecią, ale z punktu widzenia końcowego odbiorcy wydaje się być usługą wykonywaną przez bank, nie wyklucza objęcia jej zwolnieniem”.
Należy przy tym zwrócić uwagę, że powyższe orzeczenie nie dotyczyło usług pośrednictwa (wyrok zapadł w odniesieniu do usług przetwarzania danych wspomagających świadczenie główne banków), a zatem w mniejszym stopniu jest przydatne dla określania zakresu przedmiotowego czynności pośrednictwa, jednak należy na nie wskazać dla wskazania na sposób wykładni zwolnień z art. 135 ust. 1 Dyrektywy VAT polegając na analizie zakresu czynności, w oderwaniu od cech podmiotu ją wykonującego.
W ocenie Wnioskodawcy, biorąc pod uwagę powyższe kryteria, czynności podejmowane przez Wnioskodawcę są świadczeniem usług pośrednictwa na rzecz Banku - podmiotu zlecającego Spółce pośrednictwo w sprzedaży produktów Banku. Pośrednictwo dotyczy sprzedaży produktów bankowych, tj. usług zwolnionych z podatku VAT takich jak: umów pożyczek, umów dotyczących kart kredytowych. Jak wskazano opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca zgodnie z obowiązkami nałożonymi Umową z bankiem kontaktuje się z potencjalnymi nabywcami usług i podejmuje działania, w szczególności poprzez ustalenie w rozmowie z potencjalnymi Klientami, jakie są ich potrzeby dotyczące produktów finansowych oferowanych przez bank. Za swoje działania Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie od banku, jako podmiotu zlecającego usługę pośrednictwa. Należy dodatkowo wskazać, że Wnioskodawca nie ma żadnego interesu w treści umowy zawieranej przez Klienta (tj. umowy dotyczącej produktów oferowanych przez Bank), ani nie jest jej stroną.
Stanowisko Wnioskodawcy w przedmiotowym zakresie jest również zgodne z opublikowanymi interpretacjami indywidualnymi przepisów prawa podatkowego wydawanymi dla podobnych sytuacji, tj. wykonywania pośrednictwa dot. produktów bankowych.
Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z 13 września 2018 r., sygn. 0114‑KDIP4.4012.544.2018.1.MPE, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że „(`(...)`) świadczenie polegające na wykonywaniu czynności zmierzających do zawarcia umowy między podmiotem oferującym pożyczkę a klientem korzysta ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy jako usługa pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych, o których mowa w tym przepisie”. W kontekście powyższej interpretacji należy wskazać, że dotyczyła ona stanu faktycznego, w którym czynności pośrednictwa były wykonywane z wykorzystaniem platformy internetowej. Jest to zatem jeden z przykładów na potwierdzenie ogólnej tezy, iż forma, w jakiej pośrednik komunikuje się z potencjalnymi nabywcami usług finansowych nie ma znaczenia, jest indyferentna, w żaden sposób nie warunkuje możliwości wykonywania pośrednictwa.
Podobnie stwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 4 stycznia 2018 r., sygn. 0115-KDIT1-1.4012.781.2017.1.BS: „(`(...)`) czynności, które Wnioskodawca zamierza świadczyć stanowią usługi pośrednictwa finansowego. Usługi Wnioskodawcy będą polegały na pozyskiwaniu klientów w celu zawarcia przez nich z bankiem, za pośrednictwem Odbiorcy, umów kredytowych lub umów mających za przedmiot inne produkty finansowe. Wszystkie czynności wykonywane przez Wnioskodawcę stanowią element usługi finansowej, celem której jest doprowadzenie do zawarcia umowy kredytu przez klienta z bankiem”.
Taki sam wniosek wypływa z interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 6 lutego 2020 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.26.2019.2.KM, dotyczącej sprawy, w której podatnik wykonywał pośrednictwo na rzecz banku w procesie zawierania umów dotyczących rachunków bankowych, kart kredytowych, kredytów gotówkowych czy limitów kredytowych.
Analogicznie takie same wnioski płyną z analizy innych interpretacji indywidualnych wydanych w podobnych sprawach, jak np.: interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12 czerwca 2019 r., sygn. 0112-KDIL1-3.4012.175.2019.1.KS.
Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy usługi świadczone przez Wnioskodawcę polegające na doprowadzeniu do zawarcia umowy przez Klienta z Bankiem, w ramach realizowanej przez Wnioskodawcę Umowy, korzystają ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 oraz pkt 40 ustawy o VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:
przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (`(...)`).
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:
przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.
Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.
Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).
Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.
W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.
Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenia innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.
Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Wobec powyższej analizy, dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.
Zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności obniżone stawki podatku albo zwolnienie od podatku.
Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.
W myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy:
zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.
Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy:
zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.
Zgodnie z art. 43 ust. 15 ustawy:
Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:
czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.
Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE. Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE,
Państwa członkowskie zwalniają, transakcje:
- udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę (lit. b),
- transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności (lit. d).
Należy wskazać, że ww. zwolnienia mają charakter przedmiotowy, gdzie przede wszystkim istotną przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest rodzaj świadczonej usługi - cechy, które ją wyróżniają. Ustawodawca szczególny nacisk położył na stronę przedmiotową, nie dokonując zawężenia omawianych zwolnień wyłącznie do określonej grupy podmiotów. Zatem podkreślić należy, że wystarczającą przesłanką pozwalającą objąć zwolnieniem daną czynność jest wykazanie jej związku ze wskazanymi w ww. przepisach czynnościami, przy czym związek ten musi być wyraźny i nie odbiegać od świadczenia usług finansowych, wypaczając przez to istotę przewidzianego zwolnienia.
Powyższy pogląd potwierdza orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-2/95 pomiędzy Sparekassernes Datacenter (SDC) a Skatteministeriet (Dania), w którym Trybunał stwierdził, że: „zwolnienie dotyczące usług finansowych nie jest uzależnione od tego, czy usługa jest wykonywana przez instytucję, która wstępuje w prawny związek z końcowym odbiorcą. Fakt, że dana transakcja jest wykonywana przez osobę trzecią, ale z punktu widzenia końcowego odbiorcy wydaje się być usługą wykonywaną przez bank, nie wyklucza objęcia jej zwolnieniem”.
Jednocześnie zwrócić należy uwagę na obowiązujący od 1 stycznia 2022 r. przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym,
podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:
jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;
złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.
Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu, również obowiązującego od 1 stycznia 2022 r.,
podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.
Zgodnie natomiast z ust. 24 cyt. przepisu,
podatnik, który zrezygnował z opodatkowania zgodnie z ust. 23, może ponownie wybrać opodatkowanie zgodnie z ust. 22, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego ponownie korzysta ze zwolnienia.
Powyższe zmiany przepisów umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług wskazanych w art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy. Wskazane usługi świadczone na rzecz osób fizycznych niebędących podatnikami korzystają ze zwolnienia od podatku, bez możliwości skorzystania w ww. przepisu i wyboru rezygnacji ze zwolnienia od podatku.
Z opisu sprawy wynika, że są Państwo spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, czynnym podatnikiem VAT. Zawarli Państwo z Bankiem umowę agencyjną. Na podstawie zapisów umowy Bank zleca Agencji a Agencja zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, w tym zorganizowania i nadzorowania kanału pośrednictwa w telefonicznej sprzedaży produktów oferowanych przez Bank osobom trzecim. Zgodnie z wpisem do KRS przedmiotem działalności Spółki jest pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (PKD 64.99.Z).
W ramach umowy Państwa działania wyglądają następująco:
W umowie zawarto również zapis mówiący o tym, że usługi pośrednictwa będą realizowane na podstawie przygotowanych przez Bank odpowiednich procedur operacyjnych, zawartych w Procedurze obsługi współpracy między Agencją a Bankiem tzw. „Procedura Obsługi”. Usługi są również realizowane na podstawie przygotowanego przez Bank skryptu rozmowy.
Z tytułu świadczonych usług w ramach umowy, otrzymują Państwo wynagrodzenie wyliczone na podstawie rzeczywistej sprzedaży karty kredytowej uzyskanej na zakończenie danego miesiąca, wyliczenia wynagrodzenia dodatkowego oparte są na indeksie rzeczywistej aktywacji. Wynagrodzeniem za pośrednictwo w udzielaniu pożyczek jest określony procent od wypłaconej pożyczki.
Nie są Państwo stroną umowy z Klientem. Stronami umowy jest Bank oraz osoba fizyczna zawierająca umowę. Umowa ta zmienia sytuację finansową Klienta. Celem działań podejmowanych przez Państwa (w imieniu Banku) jest doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy stronami (Klientem a Bankiem). Dokonują Państwo prezentacji oferty Banku, odpowiadają na wszelkie pytania Klienta związane z warunkami oferty, informują i przeprowadzają Klienta przez proces wypełnienia wniosku kredytowego, drukują i wysyłają do Klienta umowę bankową za pośrednictwem kuriera. Nie mają Państwo wpływu na treść umowy kredytowej, ani żadnego innego dokumentu dotyczącego tej umowy.
Czynności wykonywane przez Państwa w ramach zawartej umowy z Bankiem w celu doprowadzenia do zawarcia umowy przez klienta z Bankiem:
Nie posiadają Państwo uprawnień do jakiejkolwiek zmiany warunków oferty, ani do zmieniania jej treści. Nie mają Państwo wpływu na warunki umowy zawartej pomiędzy Klientem a Bankiem i nie mogą negocjować, ani dokonywać zmian w warunkach umowy. Nie gromadzą Państwo we własnym imieniu danych potencjalnych Klientów. Dane kontaktowe do osób fizycznych, z którymi się Państwo kontaktują z ofertą Banku są pozyskiwane od zewnętrznych, profesjonalnych podmiotów zajmujących się tworzeniem baz danych, oraz od samego Banku. Ocena zdolności finansowej / kredytowej osób fizycznych jest dokonywana wyłącznie przez Bank i jego wyspecjalizowane jednostki wewnętrzne. Zmiana treści ofert jest dokonywana wyłącznie przez Bank. Nie mają Państwo wpływu na treść oferty. Aktywnie pozyskują Państwo Klientów dla Banku. Obywa się to poprzez telefoniczny kontakt z osobami fizycznymi z pozyskanej bazy danych i prezentację oferty Banku. Wykonują Państwo usługę w imieniu i na rachunek Banku (jako pośrednik) i otrzymują prowizję od Banku jedynie w momencie w którym umowa pomiędzy osobą fizyczną (Klientem) a Bankiem zostanie skutecznie zawarta. Żadna z wykonywanych przez Państwa czynności nie jest usługą ściągania długów, faktoringu, doradztwa ani leasingu o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy o podatku od towarów i usług.
Państwa wątpliwości dotyczą wskazania, czy wykonywane przez Państwa czynności w zakresie pośrednictwa sprzedaży kart kredytowych oraz czynności w zakresie pośrednictwa w udzielaniu pożyczek wykonywanych na rzecz Banku korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 oraz pkt 40 ustawy o VAT, jako usługi pośrednictwa.
Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.
Mając na uwadze wykładnię zwolnień przewidzianych w art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy oraz w art. 135 ust. 1 lit. b) i d) Dyrektywy 2006/112/WE, konieczne jest zdefiniowanie pojęcia „usług pośrednictwa”. W związku z tym, że ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani Dyrektywa 112 nie definiują tego pojęcia, w celu określenia, jakie czynności należy rozumieć pod pojęciem usług pośrednictwa, należy oprzeć się na wykładni językowej oraz na wyrokach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, wersja internetowa: (`(...)`)), przez pośrednictwo należy rozumieć działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron.
Pośrednictwo obejmuje zatem czynności dokonywane w imieniu oraz na rzecz innego podmiotu gospodarczego, w wyniku których dochodzi do zawarcia transakcji między tym przedsiębiorcą a podmiotem trzecim. Działanie „w imieniu” oznacza działanie z czyjegoś upoważnienia, w zastępstwie kogoś, natomiast działanie na czyjąś korzyść oznacza działanie dla kogoś, dla czyjegoś dobra.
W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa”, warto odnieść się do wyroku w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, w którym TSUE stwierdził, że: „(`(...)`) pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.
Natomiast w wyroku z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd. Trybunał orzekł, że pojęcie pośrednictwa obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa. Działalność ta może obejmować m.in. wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych. Celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. TSUE w orzeczeniu tym uznał, że znaczenie słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.
Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem.
Zatem zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, usługa pośrednictwa finansowego powinna stanowić:
W konsekwencji, żeby uznać daną działalność za pośrednictwo konieczne jest aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z czynności:
Nie oznacza to, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności, jednakże aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest, aby wywoływały skutek lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest, aby skutek tych czynności znalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.
Powyższe dowodzi, że tylko czynności polegające na pośredniczeniu w zawieraniu umów o produkt finansowy bądź usługę finansową, których celem będzie doprowadzenie do zawarcia umów stanowią pośrednictwo finansowe, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 bądź pkt 40 ustawy. Natomiast czynności mające na celu uczestniczenie w wykonaniu już zawartych umów lub obsłudze tych umów w trakcie ich trwania, bądź też świadczenia dodatkowe, pomocnicze, nie stanowią pośrednictwa finansowego i nie mogą korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 bądź pkt 40 ustawy.
Z uwagi na powołane przepisy prawa oraz orzecznictwo TSUE w kontekście przedstawionych okoliczności sprawy należy stwierdzić, że świadczone przez Państwa usługi, które mają na celu doprowadzenie do sprzedaży/zawarcia umów o kartę kredytową oraz pożyczkę, tj.
spełniają definicję usług pośrednictwa w świadczeniu usług określonych w art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy.
Efektem podejmowanych przez Państwa ww. działań jest doprowadzenie do skojarzenia klienta z Bankiem w celu zawarcia umowy o kartę kredytową oraz umowy o pożyczkę. Celem podejmowanych przez Państwa działań (w imieniu Banku) jest doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy stronami (Klientem a Bankiem), przy czym nie są Państwo stroną umowy z Klientem. Dokonują Państwo prezentacji oferty Banku, odpowiadają na wszelkie pytania Klienta związane z warunkami oferty, informują i przeprowadzają Klienta przez proces wypełnienia wniosku kredytowego, drukują i wysyłają do Klienta umowę bankową za pośrednictwem kuriera. Nie mają Państwo wpływu na treść umowy kredytowej, ani żadnego innego dokumentu dotyczącego tej umowy. Nie posiadają Państwo uprawnień do jakiejkolwiek zmiany warunków oferty, ani do zmieniania jej treści. Zmiana ofert jest dokonywana wyłącznie przez Bank. Nie mają Państwo wpływu na treść oferty. Nie mają Państwo wpływu na warunki umowy zawartej pomiędzy Klientem a Bankiem i nie mogą negocjować, ani dokonywać zmian w warunkach umowy. Dane kontaktowe do osób fizycznych, z którymi się Państwo kontaktują z ofertą Banku są pozyskiwane od zewnętrznych, profesjonalnych podmiotów zajmujących się tworzeniem baz danych, oraz od samego Banku. Aktywnie pozyskują Państwo Klientów dla Banku. Obywa się to poprzez telefoniczny kontakt z osobami fizycznymi z pozyskanej bazy danych i prezentację oferty Banku. Wykonują Państwo usługę w imieniu i na rachunek Banku (jako pośrednik) i otrzymują prowizję od Banku jedynie w momencie w którym umowa pomiędzy osobą fizyczną (Klientem) a Bankiem zostanie skutecznie zawarta.
Z opisu sprawy wynika, że w związku z realizacją określonych działań na rzecz Banku w procesie zawierania umów dotyczących sprzedaży kart kredytowych oraz udzielania pożyczek, są Państwo uprawnieni do otrzymania wynagrodzenia od Banku. W związku z powyższym, w tej sytuacji wykonywane czynności stanowią odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy.
Z uwagi na powołane przepisy prawa oraz orzecznictwo TSUE w kontekście przedstawionych okoliczności sprawy, stwierdzić należy, że świadczone przez Państwa usługi spełniają definicję usług pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych, określonych w art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy. Efektem podejmowanych przez Państwa działań jest doprowadzenie do skojarzenia klienta z Bankiem w celu zawarcia umowy oraz uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę. Jednocześnie opisane usługi nie mają wyłącznie charakteru wykonywania czynności administracyjnych związanych z umową.
Wobec powyższego należy stwierdzić, że wykonywane przez Państwa czynności, jako czynności mające na celu doprowadzenie do sprzedaży produktów Banku – tj. karty kredytowej oraz pożyczki w imieniu i na rzecz Banku wypełniają przesłanki pośrednictwa i tym samym korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy.
Tym samym Państwa stanowisko jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (`(...)`). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili