Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług w zakresie dotyczącym:

‒ nieuznania dofinansowania otrzymanego przez Stowarzyszenie na realizację Projektu za podstawę opodatkowania podatkiem VAT (podatek od towarów i usług) jest:

• prawidłowe w części przeznaczonej na wsparcie finansowe i wsparcie pomostowe Uczestników Projektu oraz w części dotyczącej czynności niemających bezpośredniego, konkretnego odbiorcy,
• nieprawidłowe w części przeznaczonej na świadczenie usług na rzecz konkretnych podmiotów i osób fizycznych uczestniczących w Projekcie;

‒ braku prawa do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i/lub usług w związku z realizacją Projektu oraz braku prawa do zwrotu podatku jest:

• prawidłowe w części dotyczącej przekazywania wsparcia finansowego i wsparcia pomostowego Uczestników Projektu oraz czynności niemających bezpośredniego, konkretnego odbiorcy,
• nieprawidłowe w części dotyczącej świadczenia usług na rzecz konkretnych podmiotów i osób fizycznych uczestniczących w Projekcie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 maja 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 18 maja 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy nieuznania otrzymanego dofinansowania do realizacji Projektu, w którym Państwo występują w charakterze Partnera za wynagrodzenie podlegające opodatkowaniu oraz prawa do odliczenia podatku od wydatków dotyczących nabycia towarów i usług w związku z realizacją Projektu.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwania – pismem z 25 lipca 2022 r. (wpływ 25 lipca 2022 r.) oraz pismem z 25 lipca 2022 r. (wpływ 29 lipca 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Stowarzyszenie (…) (dalej: Stowarzyszenie) działa na podstawie przepisów Ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach oraz statutu Stowarzyszenia i jest wpisane do Rejestru Stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz do Rejestru Przedsiębiorców. Stowarzyszenie prowadzi działalność nieodpłatną pożytku publicznego, o której mowa w Ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, oraz działalność gospodarczą. Stowarzyszenie ma status podatnik VAT zwolniony w „Wykazie podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT”. W ramach prowadzenia działalności nieodpłatnej pożytku publicznego Stowarzyszenie przystąpiło w marcu 2022 r., jako Partner, do wspólnej z Partnerem Wiodącym i drugim Partnerem, realizacji Umowy Partnerskiej (dalej: Umowa Partnerska) na rzecz realizacji Projektu (dalej: Projekt) współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…) na lata 2014-2020, Oś Priorytetowa (…), Działanie (…). Podstawą realizacji Projektu jest łącznie:

1. przyznanie dofinansowania przez Instytucję Organizującą Konkurs nr (…) Jednostkę (…),

2. podpisanie Umowy o dofinansowanie Projektu (dalej: Umowa o dofinansowanie Projektu) w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…) 2014-2020” na realizację Projektu przez Partnera Wiodącego i Instytucję Pośredniczącą – Jednostkę. Umowa o dofinansowanie Projektu przewiduje wspólną realizację Projektu przez Partnera Wiodącego (zwanego tam Beneficjentem) oraz Partnerów zdefiniowanych jako „podmiot wymieniony we Wniosku o dofinansowanie Projektu, uczestniczący w realizacji Projektu, wnoszący do niego zasoby ludzkie, organizacyjne, techniczne bądź finansowe, realizujący Projekt wspólnie z Beneficjentem i innymi partnerami na warunkach określonych w umowie albo porozumieniu o partnerstwie”.

Celem Konkursu jest świadczenie kompleksowych usług wsparcia ekonomii społecznej przez podmioty prowadzące/współprowadzące akredytowany Ośrodek (dalej: A). Przedmiotem Umowy Partnerskiej jest wspólna realizacja Projektu, którego przedmiotem są czynności zmierzające do osiągnięcia założonego celu określonego wskaźnikami, z określonym początkiem i końcem terminu realizacji, szczegółowo określone we Wniosku o dofinansowanie Projektu. Projekt, zgodnie z Regulaminem Konkursu, obejmuje dwa typy działań na rzecz rozwoju ekonomii społecznej, które są świadczone w sposób komplementarny i łączny tj. zgodnie z zakresem wskazanym w Wytycznych w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze wyłączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020:

‒ Świadczenie usług wspierających rozwój ekonomii społecznej, w ramach których przewidziane są następujące formy wsparcia:

1. animacje lokalne – umożliwiają tworzenie podmiotów obywatelskich i wsparcie dla ich rozwoju, budowę i wsparcie partnerstw na rzecz rozwoju ekonomii społecznej oraz partycypacji społecznej, działania wspierające liderów i animatorów lokalnych;

2. usługi rozwoju ekonomii społecznej (usługi inkubacyjne) – służą, nabyciu wiedzy i umiejętności potrzebnych do założenia, prowadzenia i rozwijania podmiotu ekonomii społecznej lub przedsiębiorstwa społecznego, obejmują m.in. szkolenia i warsztaty, doradztwo prawne, biznesowe, finansowe, mentoring, coaching, tutoring, wizyty studyjne;

3. usługi wsparcia istniejących przedsiębiorstw społecznych (usługi biznesowe), służą ich profesjonalizacji, obejmują m.in.: dostęp do usług specjalistycznych (prawnych, księgowych, marketingowych), doradztwo, w tym doradztwo biznesowe, zwiększenie konkurencyjności produktów przedsiębiorczości społecznej.

‒ Tworzenie miejsc pracy w sektorze ekonomii społecznej dla osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym, w ramach którego przewidziane są następujące formy wsparcia:

1. udzielanie wsparcia finansowego (na podstawie biznesplanu) na tworzenie miejsc pracy dla określonych kategorii osób w przedsiębiorstwach społecznych. Udzielanie wsparcia finansowego jest obligatoryjnie powiązane z niżej wymienionymi usługami towarzyszącymi;
2. usługi służące nabyciu wiedzy i umiejętności potrzebnych do założenia, prowadzenia i rozwijania przedsiębiorstwa społecznego (np. szkolenia, warsztaty, doradztwo, mentoring, coaching, tutoring, współpraca, wizyty studyjne);
3. usługi służące nabyciu i rozwijaniu kompetencji i kwalifikacji zawodowych potrzebnych do pracy w przedsiębiorstwie społecznym;
4. wsparcie pomostowe, tj. pomoc w uzyskaniu stabilności funkcjonowania i przygotowaniu do w pełni samodzielnego funkcjonowania.
5. wsparcie w planowaniu i realizacji zindywidualizowanych działań mających na celu reintegrację społeczną i zawodową pracowników którzy otrzymali wsparcie finansowe bądź wsparcie pomostowe.

Na podstawie Umowy o dofinansowanie Projektu Partner Wiodący, jako Beneficjent, otrzymuje ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (80% wartości Projektu) oraz z budżetu państwa (ok. 16% wartości Projektu) środki pieniężne, jako dofinansowanie na realizację Projektu, przeznaczone na pokrycie wydatków (kosztów) kwalifikowalnych ponoszonych przez Beneficjenta (Partnera Wiodącego) i Partnerów w związku z realizacją Projektu. Pozostałą część wartości Projektu stanowi wkład własny Partnera Wiodącego i Partnerów. Wg Umowy Partnerskiej podział środków i wkładu własnego pomiędzy Partnera Wiodącego i Partnerów określa Wniosek o dofinansowanie Projektu.

Podstawą harmonogramu przepływów finansowych pomiędzy Partnerem Wiodącym a Partnerami jest Harmonogram płatności załączony do Umowy o dofinansowanie Projektu. Strony Umowy Partnerskiej - Partner Wiodący i dwóch Partnerów - pełnią funkcję współrealizatorów Projektu i są odpowiedzialne, każda w swoim zakresie, za realizację Projektu zgodnie z Wnioskiem o dofinansowanie Projektu, w tym za:

1. należytą i terminową realizację zadań określonych we Wniosku o dofinansowanie Projektu, zgodnie z założonym celem oraz zatwierdzonymi przez Instytucję Pośredniczącą procedurami dotyczącymi realizacji Projektu;

2. osiągnięcie wskaźników produktu oraz rezultatu określonych we Wniosku o dofinansowanie Projektu;

3. realizację Projektu w oparciu o harmonogram realizacji Projektu określony we Wniosku o dofinansowanie Projektu;

4. zachowanie trwałości Projektu lub rezultatów, o ile tak przewiduje Wniosek o dofinansowanie Projektu.

Zgodnie z postanowieniami Umowy Partnerskiej, Projekt rozliczany jest na etapie końcowego wniosku o płatność pod względem finansowym, proporcjonalnie do stopnia osiągnięcia założeń merytorycznych określonych we Wniosku o dofinansowanie Projektu (reguła proporcjonalności). Założenia merytoryczne mierzone są poprzez wskaźniki produktu i rezultatu bezpośredniego określone we Wniosku o dofinansowanie Projektu.

Te wskaźniki to:

1. liczba grup inicjatywnych, które w wyniku działalności A wypracowały założenia co do utworzenia podmiotu ekonomii społecznej,

2. liczba środowisk, które w wyniku działalności A przystąpiły do wspólnej realizacji przedsięwzięcia mającego na celu rozwój ekonomii społecznej,

3. liczba miejsc pracy utworzonych w wyniku działalności A dla osób, wskazanych w definicji przedsiębiorstwa społecznego,

4. liczba organizacji pozarządowych prowadzących działalność odpłatną pożytku publicznego lub działalność gospodarczą utworzonych w wyniku działalności A,

5. procent wzrostu obrotów przedsiębiorstw społecznych objętych wsparciem,

6. liczba miejsc pracy utworzonych w przedsiębiorstwach społecznych,

7. liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym pracujących po opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na własny rachunek),

8. liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych wsparciem w programie,

9. liczba podmiotów ekonomii społecznej objętych wsparciem,

10. liczba inicjatyw dotyczących rozwoju ekonomii społecznej sfinansowanych ze środków EFS.

11. Udział projektu w odniesieniu do obszaru objętego programem rewitalizacji.

Postanowienia Regulaminu Konkursu stanowią, że wskaźniki są bezpośrednio związane z wydatkami ponoszonymi w ramach Projektu oraz są bezpośrednim efektem jego realizacji. Wg Umowy Partnerskiej - w przypadku nieosiągnięcia celu Projektu wyrażonego wskaźnikami produktu lub rezultatu bezpośredniego w zatwierdzonym Wniosku o dofinansowanie Projektu, Instytucja Pośrednicząca uznaje wszystkie lub odpowiednią część wydatków dotychczas rozliczonych w ramach Projektu za niekwalifikowalne. Wysokość wydatków niekwalifikowalnych uzależniona jest od stopnia niezrealizowania celu Projektu. Wydatki niekwalifikowalne obejmują wydatki związane z tym zadaniem merytorycznym (zadaniami merytorycznymi), którego założenia nie zostały osiągnięte i kosztów pośrednich. Stopień nieosiągnięcia założeń Projektu określany jest przez Instytucję Pośredniczącą. Możliwą jest sytuacja, w której wszystkie zaplanowane zadania przypisane do Partnera zostaną wykonane i koszty poniesione, lecz mimo to wskaźniki nie zostaną osiągnięte – wówczas dofinansowanie może zostać obniżone zgodnie z regułą proporcjonalności. Możliwa jest też sytuacja odwrotna, że zakładane wskaźniki zostaną osiągnięte mimo nie wykonania wszystkich zaplanowanych dla Partnera czynności, a tym samym nie będzie potrzeby wydatkowania części dofinansowania. Zgodnie z Umową Partnerską, obniżenie przyznanego dofinansowania może nastąpić również w przypadku wniesienia wkładu własnego w kwocie mniejszej niż zadeklarowana we Wniosku o dofinansowanie. Obniżenie dofinansowania może nastąpić także w zakresie kosztów pośrednich - w przypadkach rażącego naruszenia przez Partnera Wiodącego i Partnerów Projektu postanowień umowy w zakresie zarządzania projektem. Umowa Partnerska stanowi, że dofinansowanie, dotacja celowa, oraz wkład własny, są przeznaczone na pokrycie wydatków (kosztów) kwalifikowalnych rozumianych zgodnie z Umową o dofinansowanie Projektu, ponoszonych przez Partnera Wiodącego i Partnerów w związku z realizacją Projektu. W oparciu o Umowę Partnerską Stowarzyszenie, jako Partner, otrzymuje od Partnera Wiodącego przypadającą na niego część środków w formie zaliczek, z przeznaczeniem na realizację swoich działań zaplanowanych w Projekcie. Stowarzyszenie rozlicza otrzymane zaliczki za pośrednictwem (…) - centralnego systemu teleinformatycznego wykorzystywanego w procesie rozliczania Projektu oraz do komunikowania się z Instytucją Pośredniczącą. Regulamin Konkursu stanowi, że Partnerzy nie mogą zlecać pomiędzy sobą usług w Projekcie. Za kontrolę wydatków Projektu oraz za nadzór nad finansową realizacją całości Projektu odpowiedzialny jest Partner Wiodący. Stowarzyszenie w celu wykonywania swoich działań w Projekcie wydatkuje środki z Projektu na pokrycie kosztów bezpośrednich (tj. kosztów kwalifikowalnych dotyczących poszczególnych zadań merytorycznych w projekcie) oraz kosztów pośrednich (tj. kosztów administracyjnych związanych z obsługą projektu). Koszty pośrednie stanowią określony procent poniesionych, udokumentowanych i zatwierdzonych w ramach Projektu wydatków bezpośrednich, przy czym w Umowie Partnerskiej został ustalony podział kwot kosztów pośrednich pomiędzy Partnerów. W ramach kosztów bezpośrednich pokrywane są m.in. wydatki na wynagrodzenia pracowników i zleceniobiorców, pokrycie kosztów ich przejazdów, udzielanie dotacji (stawka jednostkowa) i wsparcia pomostowego na utworzenie miejsca pracy w przedsiębiorstwie społecznym, oraz na nabycie towarów i/lub usług opodatkowanych podatkiem VAT. W szczególności są to usługi doradztwa specjalistycznego, biznesowego, branżowego, szkolenia, wizyty studyjne, usługi prawne, księgowe, marketingowe, reintegracyjne oraz usługi towarzyszące - niezbędne do przeprowadzenia ww. usług takie jak: wynajem sal, obsługa, opieka nad dziećmi i osobami zależnymi, wsparcie udziału osób z niepełnosprawnością, materiały edukacyjne i szkoleniowe, katering, ubezpieczenie, dojazd uczestników. Stowarzyszenie nie będzie nabywało środków trwałych w Projekcie. Nabycie towarów i/lub usług w celu realizacji Projektu jest dokonywane odrębnie od zakupów dokonywanych przez Stowarzyszenie na cele działalności gospodarczej (odrębna faktura). Towary i/lub usługi zakupione w ramach Projektu służą wyłącznie realizacji Projektu i dotyczą okresu jego realizacji. Stowarzyszenie, jako Partner, samodzielnie dysponuje otrzymanymi środkami Projektu, wydatkując je na realizację swoich zadań w Projekcie - faktury są wystawiane przez dostawców na Stowarzyszenie i opłacane przez nie ze środków Projektu. Stowarzyszenie, jako Partner - w zakresie tej części Projektu, za której realizację odpowiada, prowadzi wyodrębnioną ewidencję księgową wydatków Projektu w sposób przejrzysty zgodnie z zasadami określonymi w (…), tak aby możliwa była identyfikacja poszczególnych operacji związanych z Projektem. Zgodnie z Regulaminem Konkursu (…), do realizacji dopuszczone są jedynie projekty rozliczane na podstawie faktycznie poniesionych wydatków, z wyjątkiem stawki jednostkowej na utworzenie miejsca pracy w przedsiębiorstwie społecznym, określonej w Wytycznych w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020, oraz kosztów pośrednich, rozliczanych z wykorzystaniem stawek ryczałtowych, określonych w Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach EFRR, EFS i FS na lata 2014-2020. Korzystanie ze wsparcia udzielanego w Projekcie jest bezpłatne. Stowarzyszenie nie pobiera i nie przewiduje pobierania od Uczestników Projektu jakichkolwiek opłat z tytułu uczestnictwa i otrzymywania wsparcia w Projekcie, ani nie będzie osiągało innych dochodów z tytułu realizacji Projektu. Zakupione w ramach realizacji Projektu towary i/lub usługi nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: Ustawa o VAT), gdyż w ramach realizacji Projektu Stowarzyszenie nie prowadzi żadnej sprzedaży. Stowarzyszenie, w ramach swojej działalności w Projekcie nie prowadzi działalności gospodarczej w rozumieniu Ustawy o VAT, a więc nie jest podatnikiem podatku VAT w rozumieniu art. 15 tejże Ustawy w zakresie realizacji Projektu. Zakupione w Projekcie towary i/lub usługi dotychczas nie były, nie są, ani w przyszłości nie będą wykorzystywane przez Stowarzyszenie do wykonywania czynności opodatkowanych w rozumieniu przepisów Ustawy o VAT, ani dla potrzeb prowadzenia działalności gospodarczej przez Stowarzyszenie. Również efekty Projektu nie były, nie są i nie będą wykorzystywane przez Stowarzyszenie do wykonywania czynności opodatkowanych. Stowarzyszenie nie odzyskuje i nie odzyskiwało dotychczas podatku od towarów i usług (dalej: podatek VAT) naliczonego z tytułu nabycia towarów i/lub usług w związku z realizacją Projektu. Zgodnie z Umową Partnerską wydatki w ramach projektu mogą obejmować koszt podatku od towarów i usług, zgodnie ze złożonym przez Partnerów oświadczeniem do Umowy o dofinansowanie Projektu. Zaś ta umowa przewiduje, że wydatki poniesione na podatek VAT mogą zostać uznane zakwalifikowalne w Projekcie, jeśli nie ma prawnej możliwości odzyskania podatku VAT i nie podlega on zwrotowi lub odliczeniu na rzecz Partnera Wiodącego (Beneficjenta) lub Partnerów. Stowarzyszenie uznaje cały podatek VAT naliczony z tytułu nabycia towarów i/lub usług w związku z realizacją Projektu za kwalifikowalny i rozlicza wydatki w kwotach brutto, tj. z podatkiem VAT, we wszystkich wnioskach o dokonywanie płatności na podstawie Umowy Partnerskiej.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

1. Stowarzyszenie bierze udział w realizacji 2 projektów w ramach konkursu nr (…):

a) A., nr wniosku (…)- (dalej: A.)

b) B., nr wniosku (…) - (dalej: B.).

Umowy o dofinansowanie ww. projektów, uwzgledniające że są to projekty partnerskie z Jednostką zawierali Partnerzy Wiodący (zwani tam Beneficjentami). Stosunki pomiędzy Partnerem Wiodącym i Partnerami regulują umowy partnerskie. Treść obydwy umów partnerskich jest tożsama (oprócz kwot i układu partnerów).

2. Zgodnie z Regulaminem konkursu zamkniętego bez podziału na rundy, Instytucja ogłaszająca: Jednostka, sygnatura konkursu nr (…), Wersja 1.1 (dalej: Regulamin konkursu) projekty mogą być skierowane bezpośrednio dla następujących grup odbiorców:

‒ osoby bezrobotne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;

‒ osoby do 30. roku życia oraz po ukończeniu 50. roku życia, posiadające status osoby poszukującej pracy, bez zatrudnienia w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;

‒ osoby poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu lub niewykonujące innej pracy zarobkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;

‒ osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

‒ osoby z zaburzeniami psychicznymi w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego;

‒ osoby, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1-3 i 5-7 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym;

‒ osoby podlegające ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, jeżeli ich dochód ustalany zgodnie z zasadami określonymi w przypisie nr 2 do niniejszego Regulaminu wynosi nie więcej niż dochód z 6 hektarów przeliczeniowych;

‒ osoby spełniające kryteria, o których mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej;

‒ osoby, o których mowa w art. 49 pkt 7 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;

‒ osoby usamodzielniane, o których mowa w art. 140 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;

‒ osoby ubogie pracujące;

‒ przedsiębiorstwa społeczne, podmioty ekonomii społecznej i ich pracownicy;

‒ podmioty zakładające PES;

‒ społeczności zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym; jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne (np. (…) szkoły), OWES;

‒ instytucje rynku pracy;

‒ szkoły i uczelnie wyższe, ośrodki badawcze;

‒ organizacje pozarządowe;

‒ przedsiębiorstwa i organizacje biznesowe.

3. a) Zgodnie z Wnioskiem o dofinansowanie Projektu WOWES uczestnikami projektu są „Osoby zamieszkujące na terenie (…) w rozumieniu przepisów KC lub zatrudniane na terenie objętym realizacją projektu, osoby prawne posiadające jednostkę organizacyjną na terenie (…). Wsparciem objęte zostaną 3 grupy:

‒ grupa to bezrobotni K i M, w tym w szczególnej sytuacji na rynku pracy, zgodnie z definicją osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym przedstawiona w Wytycznych w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków (…) na lata 2014-2020. To osoby, u których w wyniku długotrwałego bezrobocia wystąpiło pogorszenie standardu życia, ubóstwo, choroba, często bierność i zaniechanie uczestnictwa w życiu społ., polit. i kult., poczucie beznadziei i bezradności. Preferowane będą os. zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społ., które skorzystały z projektów w ramach Działania 9.1, a których ścieżka reintegracji wymaga dalszego wsparcia w ramach Działania 9.3. Realizowane będą zasady horyzontalne /komplementarne. Wg danych z (…) w (…) na koniec września 2021 r. w woj. (…), stopa bezrobocia wynosiła (…)%, było (…) zarejestrowanych os. bezrobotnych, w tym (…) ((…)) kobiet. W rejestrach os. bezrobotnych w (…) było (…) os. z niepełnosprawnościami;

‒ grupa to istniejące osoby prawne, chcące zakładać PES/PS i tworzyć miejsca pracy (np. samorządy, kościelne osoby prawne, (…) - ekonomizujące się), które wiedzą, że PES/PS są narzędziem rozwiązywania problemów społ., ale mają niewystarczającą wiedzę w zakresie ich zakładania/prowadzenia, konieczne jest wzmocnienie ich w zakresie zarządzania finansami, prawno-administracyjnym, budowania strategii i marki.

‒ grupa to istniejące PES/PS (w tym (…)) i ich pracownicy: nie potrafią właściwie określić niszy rynkowej, maksymalizować zysków społ., docierać do klienta, utrzymać wys. jakości usług i produktów, efektywnie się promować, pozyskiwać kapitał obrotowy i inwestycyjny”.

Rekrutacja uczestników do projektu A zakłada (we wniosku o dofinansowanie): „Nabór w trybie ciągłym, we współpracy z (…) PES, PS, poprzez działania animacyjne w środowisku lokalnym. Środki przekazu dostosowane do możliwości grup docelowych: www, miejskie i wiejskie tablice ogłoszeń, parafie, lokalne i branżowe media, spotkania sieciujące. Wsparcie bez względu na wiek, płeć, sprawność i zdrowie, poglądy religijne, orientację seksualną, narodowość, status ekonomiczny. Zapewnimy opiekę nad dziećmi/os. zależnymi i usł.wspierające udział O/N np. asystenci, tłumacze. Czas i miejsce wsparcia dostosowane będzie do potrzeb O/N i zg. z zasadą równości szans. Co najmniej 51% stanowić będą kobiety (w II kw. 2021 r. wskaźnik zatrudnienia K w wieku produkcyjnym to (…)% i był niższy o (…) pkt % niż M; GUS (Główny Urząd Statystyczny) - kwartalna informacja o rynku pracy). Preferowane będą osoby zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, które skorzystały z projektów w ramach Działania 9.1, a których ścieżka reintegracji wymaga dalszego wsparcia w ramach Działania 9.3.; osoby długotrwale bezrobotne; ubogie pracujące; uczestnicy (…); osoby opuszczające plac. opiek. wychow.(młodzieżowe ośr. socjoterapeutyczne, zakłady poprawcze, schroniska dla nieletnich itp.). Rekrutacja będzie też prowadzona wśród organizacji pozarządowych za pomocą nawiązanych wcześniej kontaktów w subr. objętym wsparciem, kontakt z organizacjami sieciującymi, lokalnymi liderami (z (…) i samorządu), współpracę z miejskimi i powiatowymi pełnomocnikami ds. współpracy z (…). Regulamin rekrutacji uwzględni ww. bariery i weryfikację statusu uczestników (zaśw. o bezrobociu/ niepełnosprawności, zaświadczenia o świadczeniu opieki), pomysł na biznes, motywację oraz gotowość do podjęcia pracy. Do rekrutacji posłuży Formularz Oceny/Diagnozy oraz Formularz rekrutacji wstępnej wymagający opisania zgłaszanego pomysłu z uwzględnieniem posiadanego potencjału (osobowego, wiedzy, partnerów itp.), zidentyfikowanych potrzeb (szkoleniowych, doradczych, finansowych), podjętych dotychczas kroków. Decyzja o przyjęciu klienta do A. podjęta zostanie w oparciu o informacje z Formularza oraz pogłębiony wywiad ze zgłaszającą się osobą. Do zobiektywizowania oceny służyć będzie Formularz pogłębionej diagnozy wypełniany po wywiadzie. Narzędzie (kryteria oceny i punktacja) opracowane zostało w toku wieloletniej działalności A. i opiera się na doświadczeniu realizatorów. Stosowane kryteria rekrutacyjne są przejrzyste i mierzalne. Za spełnienie przez uczestnika określonych warunków przypisane są w formularzu oceny wagi punktowe: kompetencje organizacyjno-formalne 10 pkt, kompetencje poznawcze 10 pkt, kompetencje interpersonalne 10 pkt, komp. dot. przedsiębiorczości 10 pkt, kompetencje biznesowe 10 pkt, produkt i jego jakość 10 pkt, wartości(w tym model ES) 10 pkt, transakcje ze środowiskiem 10 pkt, program działania (ofensywny/defensywny) 10 pkt; Łącznie 90 pkt. Przy czym kwalifikująca min. liczba punktów to 54. Odpowiedzialność za rekrutację określają zakresy obowiązków kadry”.

Przewidywana liczba podmiotów objętych wsparciem w projekcie A. - 44 - w tym podmiotów ekonomii społecznej 44, z których 15 ma zostać objętych wsparciem przez Stowarzyszenie jako Partnera Projektu

Przewidywana liczba osób objętych wsparciem w projekcie A. - 70, w tym 70 osób z grup zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym, z których 21 ma zostać objętych wsparciem przez Stowarzyszenie jako Partnera Projektu.

b) Projekt B. w szczególności będzie skierowany do osób i podmiotów z powiatu: (…).

Zgodnie z Wnioskiem o dofinansowanie Projektu B.: „Wsparciem w projekcie będą objęte osoby zamieszkujące na terenie woj. (…). w rozumieniu przepisów KC, osoby prawne, posiadające jednostkę organizacyjną w woj. (…).

I. grupa docelowa to bezrobotni K i M, w tym w szczególnej sytuacji na rynku pracy, zgodnie z definicją osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym przedstawioną w Wytycznych w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków (…) na lata 2014-2020. To osoby, u których w wyniku długotrwałego bezrobocia wystąpiło pogorszenie standardu życia, ubóstwo, choroba, często bierność i zaniechanie uczestnictwa w życiu społ., polit. i kult., poczucie beznadziei i bezradności. Preferowane będą osoby zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, które skorzystały z projektów w ramach Działania (…), a których ścieżka reintegracji wymaga dalszego wsparcia w ramach Działania (…) Realizowane będą zasady horyzontalne. [`(...)`] Bezrobotne Kobiety dominowały głównie w następujących kategoriach osób bezrobotnych:

- os posiadające co najmniej 1 dziecko do 6 r. ż. - (…)% ogółu bezrobotnych w tej kat.;

- os posiadające co najmniej 1 dziecko niepełnospr. do 18 r. ż. - (…)%;

- os korzystające ze świadczeń z pomocy społ. - (…)%;

Bezrobotni w szczególnej sytuacji na rynku pracy to osoby :

- długotrwale bezrobotne - (…)% ogółu bezrobotnych;

- powyżej 50 roku życia - (…)%;

- do 30 roku życia - (…)%;

- posiadające co najmniej 1 dziecko do 6 r. ż. - (…)%;

- niepełnosprawne - (…)%;

- korzystające ze świadczeń z pomocy społ. - (…)%;

- posiadające co najmniej 1 dziecko niepełnospr. do 18 r.ż.

II. grupa docelowa to istniejące osoby prawne, chcące zakładać PES/PS i tworzyć miejsca pracy (np. samorządy, kościelne osoby prawne, (…) -ekonomizujące się), które wiedzą, że PES/PS są narzędziem rozwiązywania problemów społ., ale mają niewystarczającą wiedzę w zakresie ich zakładania/prowadzenia. Konieczne jest zatem wzmocnienie ich w tym zakresie, a także w obszarze zarządzania finansami, prawnoadministracyjnym, budowania strategii i marki.

III. grupa docelowa to istniejące PES/PS (w tym (…)) i ich pracownicy. Z doświadczenia A. oraz badań potrzeb wynika, że mają oni potrzeby rozwoju kompetencji w obszarze określania niszy rynkowej, maksymalizowania zysków społecznych, docierania do klienta, utrzymania wysokiej jakości usług i produktów, efektywnej promocji, pozyskiwania kapitału obrotowego i inwestycyjnego. Wg danych portalu (…) sektor organizacji pozarządowych i ekonomii społecznej zatrudnia ponad (…) osób czyli ok. (…)% ogółu zatrudnionych. W sektorze gospodarki społecznej częściej pracują kobiety, stanowią ok. (…)% zatrudnionych.

W świetle powyższych danych, by wyrównać szanse na udział w projekcie kobiet i mężczyzn, rezerwujemy dla kobiet nieco więcej miejsc. Osobom z niepełnosprawnościami oraz innymi potrzebami gwarantujemy adekwatne wsparcie minimalizujące bariery przed udziałem w projekcie oraz zapewnimy pełną dostępność architektoniczną, informacyjną i komunikacyjną.

Rekrutacja do projektu B. zakłada: „Nabór w trybie ciągłym, we współpracy z (…), poprzez działania anim. w środowisku lokalnym. Środki przekazu będą dostosowane do możliwości grup doc.: www, miejskie i wiejskie tablice ogłoszeń, parafie, lokalne i branżowe media, spotkania sieciujące. Wsparcie bez względu na wiek, płeć, sprawność, poglądy religijne, orientację seks., narodowość, status ekonomiczny. Zapewnimy opiekę nad dziećmi/os. zależnymi i usługi wspierające udział osób niepełnosprawnych np. asystenci, tłumacze. Czas i miejsce wsparcia będą dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnością zgodnie z zasadą równości szans. Co najmniej (…)% stanowić będą kobiety. Preferowane będą osoby zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, które skorzystały z projektów w ramach Działania (…), a których ścieżka reintegracji wymaga dalszego wsparcia w ramach Działania (…).; osoby długotrwale bezrobotne; ubogie pracujące; uczestnicy(…); osoby opuszczające placówki opiek.-wychow. (młodzieżowe ośrodki socjoterapeutyczne, zakłady poprawcze, schroniska dla nieletnich itp.).

Rekrutacja będzie też prowadzona wśród organizacji pozarządowych za pomocą nawiązanych wcześniej kontaktów we wszystkich subregionach objętych wsparciem, także poprzez kontakt z organizacjami sieciującymi, lokalnymi liderami (z (…) i samorządu), współpracę z miejskimi i powiatowymi pełnomocnikami ds. współpracy z (…) oraz rzecznikami ekonomii społecznej.

Regulamin rekrutacji uwzględni ww. bariery i weryfikację statusu uczestników (zaświadczenia o bezrobociu/niepełnosprawności, zaświadczenie z ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych), oświadcz. o świadczeniu opieki), pomysł na biznes, motywację oraz gotowość do podjęcia pracy. Do rekrutacji służyć będzie Formularz Oceny oraz Formularz rekrutacji wstępnej wymagający opisania zgłaszanego pomysłu z uwzględnieniem posiadanego potencjału (osobowego, wiedzy, partnerów itp.) zidentyfikowanych potrzeb (szkoleniowych, doradczych, finansowych), podjętych dotychczas kroków. Decyzja o przyjęciu klienta do A. podjęta zostanie w oparciu o informacje z Formularza oraz pogłębiony wywiad ze zgłaszającą się osobą. Do zobiektywizowania oceny służyć będzie Formularz pogłębionej diagnozy wypełniany po wywiadzie. Narzędzie (kryteria oceny i punktacja) zostało opracowane w toku prowadzenia poprzednich A. i opiera się na doświadczeniu wnioskodawców. Stosowane kryteria rekrutacyjne są przejrzyste i mierzalne. Za spełnienie przez uczestnika określonych warunków przypisane są w formularzu oceny wagi punktowe: zasoby ludzkie -grupa inicjatywna, jej skład, potencjał, zasoby (20-60 pkt), planowana działalność społ. PES/PS - realizacja potrzeb społecznych, zadań publ., wkład w rozwiązywanie problemów społ. (20-50 pkt), planowana działalność ekonomiczna - produkt, analiza rynku, marketing, strategia pozyskania rynku, dostawcy, analiza SWOT (25-70pkt); minimalna kwalifikująca liczba punktów to 75. W razie potrzeby powstanie albo lista rezerwowa, albo zostaną podjęte działania motywacyjne”.

Przewidywana liczba podmiotów objętych wsparciem w projekcie B. - 30 - w tym podmiotów ekonomii społecznej 15, z których 5 ma zostać objętych wsparciem przez Stowarzyszenie jako Partnera Projektu

Przewidywana liczba osób objętych wsparciem w projekcie B. - 54, w tym 29 osób z grup zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym, z których 9 ma zostać objętych wsparciem przez Stowarzyszenie jako Partnera Projektu.

Podmiot ekonomii społecznej (dalej: PES) rozumiany jest zgodnie z definicją z Wytycznych w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020 (wersja 5 z lipca 2019 r.) (dalej: Wytyczne (…))tj.: „Podmiot ekonomii społecznej:

a) spółdzielnia socjalna, o której mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1205);

b) jednostka reintegracyjna, realizująca usługi reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym:

i. (…);

ii. (…), o których mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1172);

c) organizacja pozarządowa lub podmiot, o którym mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2019 r. poz. 688);

d) spółdzielnia, której celem jest zatrudnienie tj. spółdzielnia pracy lub spółdzielnia inwalidów i niewidomych, działające w oparciu o ustawę z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2018 r. poz. 1285 ze zm.);

e) koło gospodyń wiejskich, o którym mowa w ustawie z dnia 9 listopada 2018 r. o kołach gospodyń wiejskich (Dz. U. poz. 2212 ze zm.);

f) zakład pracy chronionej, o którym mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.”

Przedsiębiorstwo społeczne (dalej: PS) rozumiane jest zgodnie z definicją z Wytycznych (…), tj.: „Przedsiębiorstwo Społeczne - podmiot ekonomii społecznej, który spełnia łącznie poniższe warunki:

a) posiada osobowość prawną i prowadzi:

i. działalność gospodarczą zarejestrowaną w Krajowym Rejestrze Sądowym lub

ii. działalność odpłatną pożytku publicznego w rozumieniu art. 8 ustawy z dnia 24 kwietnia 2004 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, lub

iii. działalność oświatową w rozumieniu art. 170 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 1148), lub

iv. działalność kulturalną w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1983, ze zm.),

b) zatrudnia co najmniej 30% osób, które należą do minimum jednej z poniższych grup:

1. osoby bezrobotne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 1265 ze zm.);
2. osoby do 30. roku życia oraz po ukończeniu 50. roku życia, posiadające status osoby poszukującej pracy, bez zatrudnienia w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
3. osoby poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu lub niewykonujące innej pracy zarobkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
4. osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;
5. osoby z zaburzeniami psychicznymi w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1878 ze zm.);
6. osoby, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1-3 i 5-7 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 217 ze zm.);
7. osoby podlegające ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, jeżeli ich dochód ustalany zgodnie z art. 7 ust. 5-10 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2018 r. poz. 2134 ze zm.) wynosi nie więcej niż dochód z 6 hektarów przeliczeniowych;
8. osoby spełniające kryteria, o których mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej;
9. osoby, o których mowa w art. 49 pkt 7 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
10. osoby usamodzielniane, o których mowa w art. 140 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
11. osoby ubogie pracujące, o których mowa w pkt 17;

c) jest podmiotem, który nie dystrybuuje zysku lub nadwyżki bilansowej pomiędzy udziałowców, akcjonariuszy lub pracowników, ale przeznacza go na wzmocnienie potencjału przedsiębiorstwa jako kapitał niepodzielny oraz w określonej części na reintegrację zawodową i społeczną;

d) jest zarządzany na zasadach demokratycznych, co oznacza, że struktura zarządzania PS lub ich struktura własnościowa opiera się na współzarządzaniu w przypadku spółdzielni, akcjonariacie pracowniczym lub zasadach partycypacji pracowników, co podmiot określa w swoim statucie lub innym dokumencie założycielskim;

e) wynagrodzenia wszystkich pracowników, w tym kadry zarządzającej są ograniczone limitami, tj. nie przekraczają wartości, o której mowa w art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;

f) zatrudnia w oparciu o umowę o pracę, spółdzielczą umowę o pracę lub umowę cywilnoprawną (z wyłączeniem osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, które prowadzą działalność gospodarczą) co najmniej trzy osoby w wymiarze czasu pracy co najmniej % etatu, a w przypadku umów cywilnoprawnych na okres nie krótszy niż 3 miesiące i obejmujący nie mniej niż 120 godzin pracy łącznie przez wszystkie miesiące, przy zachowaniu proporcji zatrudnienia określonych w lit. b;

g) prowadzi wobec zatrudnionych osób, o których mowa w lit. b, uzgodniony z tymi osobami i określony w czasie proces reintegracyjny, mający na celu zdobycie lub odzyskanie kwalifikacji zawodowych lub kompetencji kluczowych.

Ww. definicje PES i PS są również przytoczone w Regulaminie konkursu i regulaminach stosowanych w toku realizacji projektu.

4. Umowy są zawierane tylko w przypadku korzystania przez Uczestnika projektu ze specjalistycznego wsparcia szkoleniowo- doradczego (tj. wykraczającego poza wsparcie świadczone przez stały personel projektu), a także w przypadku korzystania ze wsparcia finansowego oraz pomostowego w związku z tworzeniem miejsc pracy dla osób wskazanych w definicji PS. W pozostałych przypadkach nie zawieramy umów z uczestnikami, a uczestnik - osoba fizyczna jedynie deklaruje przystąpienie do projektu na zasadach opisanych w Regulaminie (…)- odpowiednio (…).

W przypadku umów o świadczenie specjalistycznego wsparcia szkoleniowo-doradczego stronami są: Stowarzyszenie oraz uczestnik projektu - osoba fizyczna lub grupa osób fizycznych zamierzająca utworzyć PES lub PS, a w przypadku umów z uczestnikami projektu będącymi osobami prawnymi - Stowarzyszenie oraz podmiot ekonomii społecznej (w tym przedsiębiorstwo społeczne). W przypadku Umów o udzielenie wsparcia finansowego na utworzenie miejsc/a pracy oraz Umów na otrzymanie wsparcia pomostowego - stronami są: Stowarzyszenie oraz przedsiębiorstwo społeczne lub podmiot ekonomii społecznej przekształcający się w przedsiębiorstwo społeczne.

5. Bezpośrednimi beneficjentami projektu są odbiorcy wymienieni w odpowiedzi na pyt. 2 i 3.

6. Zgodnie z Regulaminem konkursu przyznając wsparcie finansowe należy także „zapewnić usługi towarzyszące odpowiadające potrzebom i dostosowane do osoby/osób w przedsiębiorstwie społecznym i samego przedsiębiorstwa społecznego, polegające na: m.in. „wsparciu pomostowym”, a także „zapewnieniu wsparcia PS w planowaniu i realizacji zindywidualizowanych działań nakierowanych na reintegrację społeczną i zawodową pracowników, na których zatrudnienie udzielono wsparcia finansowego na utworzenie miejsca pracy lub wsparcia pomostowego”.

Wsparcie pomostowe ma postać pieniężną i jest jedną z form usług towarzyszących wsparciu finansowemu na tworzenie miejsc pracy w przedsiębiorstwie społecznym dla osoby wskazanej w definicji przedsiębiorstwa społecznego. Przyznanie wsparcia pomostowego odbywa się w oparciu o Wniosek o przyznanie wsparcia finansowego, zawierającego część finansową (biznesplan), w tym planowane wydatki w ramach wsparcia pomostowego. Wniosek podlega ocenie ekspertów (Komisji Oceny Wniosków). Po pozytywnej decyzji Komisji - przekazanie środków finansowych odbywa się na podstawie umowy zawartej z przedsiębiorstwem społecznym, na rzecz którego wsparcie pomostowe jest świadczone.

Kwestie przyznawania wsparcia finansowego oraz wsparcia pomostowego regulują: Regulamin konkursu oraz Regulamin udzielania wsparcia finansowego i usług towarzyszących przez A. w projektach współfinansowanych w ramach (…) (dalej: Regulamin udzielania wsparcia finansowego), którego treść dla projektów realizowanych w ramach niniejszego konkursu została ustalona przez Jednostkę. Wg zapisów Regulaminu udzielania wsparcia finansowego „wsparcie pomostowe musi być powiązane z utworzeniem miejsca pracy” i dalej:

„5.1. Wsparcie pomostowe stanowi pomoc w uzyskaniu stabilności funkcjonowania i przygotowania do w pełni samodzielnego funkcjonowania.

5.2. Zakres i intensywność wsparcia pomostowego oraz okres jego świadczenia, a także jego wysokość, są dostosowane do indywidualnych potrzeb przedsiębiorstwa społecznego oraz zostaną określone w Umowie o przyznanie wsparcia pomostowego finansowego wg wzoru określonego przez OWES.

5.3. Wsparcie pomostowe jest przyznawane na finansowanie wynagrodzeń brutto lub obowiązkowych składek ZUS lub innych wydatków bieżących finansowanych wyłącznie w kwocie netto. tj. bez podatku VAT.

5.4. Wsparcie pomostowe jest świadczone przez okres do 6 miesięcy lub do 12 miesięcy. Wsparcie pomostowe jest przyznawane miesięcznie w wysokości niezbędnej do sfinansowania podstawowych kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa społecznego w początkowym okresie działania, jednak nie większej niż zwielokrotniona o liczbę utworzonych miejsc pracy kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę w rozumieniu przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.

5.5. Wsparcie pomostowe może być stopniowo zmniejszane, zwłaszcza w przypadku wsparcia wydłużonego do 12 miesięcy.

5.6. Wydatki ponoszone na wsparcie pomostowe nie mogą być tożsame z wydatkami poniesionymi ze wsparcia finansowanego.

5.7. Wsparcie pomostowe jest kwalifikowalne na podstawie zestawienia poniesionych wydatków w kwotach bez podatku VAT sporządzanego przez przedsiębiorstwo społeczne w oparciu o dokumenty księgowe (w tym faktury). A. ma prawo żądać wglądu w dokumenty księgowe ujęte w rozliczeniu.

5.8. Wydatkowanie wsparcia pomostowego niezgodnie z jego przeznaczeniem oraz postanowieniami niniejszego regulaminu może skutkować zwrotem całości lub części przyznanych środków wraz z odsetkami naliczonymi od dnia ich otrzymania, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania wystawionego przez A.”.

Wsparcie w planowaniu i realizacji zindywidualizowanych działań mających na celu reintegrację społeczną i zawodową pracowników, na których zatrudnienie udzielono wsparcia finansowego na utworzenie miejsca pracy lub wsparcia pomostowego jest kolejną formą usług towarzyszących wsparciu finansowemu na tworzenie miejsc pracy w przedsiębiorstwie społecznym dla osoby wskazanej w definicji przedsiębiorstwa społecznego, aczkolwiek - w przeciwieństwie do wsparcia pomostowego - może być ono świadczone także niezależnie od przyznania wsparcia finansowego na utworzenie miejsca pracy, o czym mówi zapis Regulaminu udzielania wsparcia finansowego oraz Regulamin konkursu. Regulamin konkursu doprecyzowuje - w odniesieniu do wsparcia w planowaniu i realizacji zindywidualizowanych działań mających na celu reintegrację społeczną i zawodową pracowników, na których zatrudnienie udzielono wsparcia finansowego na utworzenie miejsca pracy lub wsparcia pomostowego, że: „Usługi te spełniają łącznie poniższe warunki:

a) są świadczone w formie dostosowanego do potrzeb wsparcia obejmującego osoby zatrudnione w przedsiębiorstwie społecznym;

b) są świadczone przez specjalistów w zakresie reintegracji zawodowej i społecznej;

c) obejmują w szczególności działania motywacyjne, pomoc w określeniu rozwoju zawodowego, budowanie kompetencji społecznych, kompetencji zawodowych, w tym kompetencji ogólnozawodowych, kompetencji podstawowych oraz zagadnienia z zakresu budowania zespołu i rozwiązywania konfliktów;

d) ich świadczeniu towarzyszy proces rozpoznawania indywidualnych potrzeb;

e) realizowane są przez okres do 12 miesięcy od dnia zatrudnienia osoby objętej wsparciem lub dłużej jeśli istnieje uzasadniona potrzeba do kontynuacji pomocy w przypadku danej osoby”.

Zgodnie z Regulaminem udzielania wsparcia finansowego „o ostatecznej wartości udzielonych usług towarzyszących, ich zakresie oraz intensywności, każdorazowo decyduje A., uwzględniając bieżące potrzeby przedsiębiorstwa społecznego oraz możliwości finansowe A. Każde przedsiębiorstwo społeczne ma możliwość skorzystania z identycznego zakresu wsparcia w postaci usług towarzyszących”.

7. Usługi animacji lokalnej są realizowane zgodnie ze Standardami (…), ogłaszanymi przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. W sekcji Standardy usług animacji lokalnej:

„Rozwój ekonomii społecznej wymaga pobudzenia aktywności obywatelskiej. Zwiększenie partycypacji społecznej w zakresie ekonomii społecznej powinno odbywać się m.in. poprzez działania animacyjne, edukacyjne i integracyjne. Oznacza to konieczność podjęcia przez A. działań o charakterze animacyjnym, umożliwiającym tworzenie organizacji pozarządowych, partnerstw publiczno-społeczno-prywatnych na rzecz rozwoju ekonomii społecznej oraz działań zapewniających wsparcie dla ich rozwoju.

Usługi animacji lokalnej prowadzone przez A. są tu rozumiane jako działania zmierzające do:

- pobudzenia aktywności osób, grup i instytucji w przestrzeni publicznej,

- aktywnej współpracy z grupami w środowisku lokalnym, której nadrzędnym celem pozostaje reintegracja społeczna i zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem.

Podmioty realizujące te usługi powinny nie tylko prowadzić działania animacyjne, ale także wyszukiwać, przygotowywać i wspierać lokalnych liderów/animatorów, którzy będą prowadzić stałą działalność animacyjną w danym środowisku. Elementem działań animacyjnych jest także współpraca dotycząca rozwoju ES z podmiotami zewnętrznymi takimi jak: organizacje pozarządowe, jednostki samorządu terytorialnego (JST (jednostka samorządu terytorialnego)) oraz przedsiębiorcy, w tym lokalni.

[`(...)`]

Usługi animacji lokalnej świadczone przez A. służą przede wszystkim:

- tworzeniu środowiska przyjaznego rozwojowi ekonomii społecznej, w tym poprzez działania o charakterze edukacyjnym,

- zachęcaniu nowych podmiotów, osób i instytucji do angażowania się w różne formy działalności PES, w tym w zakresie realizacji usług społecznych.

- zachęcaniu różnych podmiotów, instytucji (w tym JST) i osób do wspierania PES, w tym przede wszystkim zamawiania ich towarów i usług przy zastosowaniu społecznie odpowiedzialnych zamówień publicznych.

Usługi animacji lokalnej w zakresie rozwoju ekonomii społecznej realizowane są m.in. w następujących formach:

‒ spotkań animacyjnych - spotkania z przedstawicielami różnych grup społecznych, sektorów lub subregionów, regionów,

‒ diagnozy środowiska lokalnego - wspólne ustalenie celu diagnozy, wsparcie przy tworzeniu narzędzi badawczych, pozyskiwaniu danych i ich opracowaniu,

‒ budowania partnerstw rozwojowych - formalne ustalenie zasad i celów współpracy różnych stron, kierunków działań, analiza zasobów i możliwości partnerstwa w celu rozwoju PES i PS,

‒ dialogu obywatelskiego - w tym konsultacje społeczne obejmujące także sektor biznesu,

‒ współpracy z samorządami lokalnymi w zakresie planowania strategicznego na terenie działalności A. uwzględniającego ekonomię społeczną w rozwoju lokalnym. Współpraca ta może obejmować przede wszystkim: wsparcie w przygotowywaniu diagnozy potencjału i potrzeb PES/ES z danego terenu, w tym w zakresie realizacji usług społecznych”.

Główne działania animacyjne (zgodnie ze Standardami (…)) to:

‒ zdiagnozowanie potencjału lokalnego środowiska, w tym potencjału i potrzeb PES/PS,

‒ budowanie lokalnych koalicji, zawiązywanie i rozwój partnerstw, sieci współpracy podmiotów, w tym JST, PES i PS, przedsiębiorców lokalnych,

‒ animowanie wśród mieszkańców dyskusji dotyczących ekonomii społecznej oraz motywowanie ich do podejmowania aktywności ukierunkowanych na rozwój ekonomii społecznej, w tym m.in. w formie spółdzielni uczniowskich, kooperatyw, w tym spożywczych,

‒ inicjowanie współpracy PES z sektorem biznesu, w tym przy wykorzystaniu (…).

Usługi animacyjne są zatem skierowane do mieszkańców i mieszkanek danej społeczności, jednostek samorządu lokalnego, podmiotów ekonomii społecznej, w tym przedsiębiorstw społecznych i lokalnych przedsiębiorców.

Usługi animacji lokalnej nie obejmują udzielania wsparcia finansowego (przekazywania środków pieniężnych).

8. Działania wspierające liderów i animatorów lokalnych są prowadzone przez animatora. Mają postać np. spotkań indywidualnych i grupowych i - z udziałem nie tylko liderów i animatorów lecz także innych przedstawicieli społeczności lokalnej i instytucji, rozmów telefonicznych, wymiany maili, planowania współpracy przy działaniach na rzecz rozwoju ekonomii społecznej w danej społeczności. Tematem wymienionego wsparcia jest sposób aktywizacji mieszkańców, prowadzenie działań lokalnych oraz rozwoju społeczności lokalnej w zakresie społeczno-ekonomicznym. Animatorzy i liderzy lokalni to aktywni mieszkańcy i mieszkanki danej społeczności. Czasem osoby te są związane z jakąś formą instytucjonalną, np. Kołem Gospodyń Wiejskich, Ochotniczą Strażą Pożarną, biblioteką, sołectwem, itp. Powiązanie osoby z instytucją lub podmiotem nie jest wymogiem projektowym. Osoby zgłaszają się do udziału w projekcie A./B. samodzielnie (dobrowolność udziału) po uzyskaniu informacji na temat zakresu działań A./B..

Usługi animacji lokalnej nie obejmują udzielania wsparcia finansowego ani przekazywania środków pieniężnych. Liderzy i animatorzy lokalni w zamian za otrzymane wsparcie nie są do niczego zobowiązani.

9. Zgodnie z Regulaminem udzielania wsparcia finansowego wsparcie finansowe udzielane jest przedsiębiorstwom społecznym w związku z utworzeniem nowego miejsca pracy w istniejącym przedsiębiorstwie społecznym, nowym przedsiębiorstwie społecznym lub podmiocie ekonomii społecznej przekształconym w przedsiębiorstwo społeczne.

10. Na podstawie Regulaminu konkursu „(…)” pełnią rolę operatorów wsparcia finansowego (polegającego na finansowaniu kosztów utworzenia miejsc pracy) i usług towarzyszących. Za nowoutworzone miejsce pracy uznajemy:

‒ miejsca utworzone w nowych przedsiębiorstwach społecznych,

‒ nowe miejsca pracy utworzone w istniejących przedsiębiorstwach społecznych,

‒ nowe miejsca pracy utworzone w podmiotach ekonomii społecznej, wyłącznie pod warunkiem przekształcenia tych podmiotów w przedsiębiorstwa społeczne.”

Dalej - w Regulaminie konkursu:

„Wsparcie finansowe na utworzenie jednego nowego miejsca pracy jest kwalifikowalne wyłącznie w formie stawki jednostkowej, o której mowa w podrozdziale 7.1 Wytycznych w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020 i wynosi (…) zł. Stawkę można uznać za kwalifikowalną, jeżeli osiągnięty zostanie wskaźnik - liczba dofinansowanych nowych miejsc pracy utworzonych w PS, a także spełnione zostaną pozostałe założenia określone we wskazanym podrozdziale” [`(...)`] „Wsparcie finansowe przyznaje się na podstawie biznesplanu. W związku z tym A. gwarantuje konkurencyjny, transparentny i oparty na merytorycznych przesłankach sposób przyznawania wsparcia finansowego, opierający się na jednolitych zasadach obejmujących co najmniej regulamin udzielania dotacji”.

Wspomniany regulamin udzielania dotacji Jednostka ustaliła i przekazała do stosowania w postaci dokumentu pn. Regulamin udzielania wsparcia finansowego. Zawiera on zasady i warunki udzielania przez A. wsparcia finansowego oraz usług towarzyszących (w tym wsparcia pomostowego - które również jest przekazywane w formie pieniężnej - co zostało opisane w odpowiedzi na pyt. 6).

Kluczowe zasady udzielania wsparcia finansowego, zgodnie z zapisami Regulaminu udzielania wsparcia finansowego (w poniższym cytacie przez Klienta A. należy rozumieć uczestnika projektu - odpowiednio A. lub B.):

„3. Ogólne zasady przyznawania bezzwrotnego wsparcia:

3.1. Celem udzielenia bezzwrotnego wsparcia finansowego i usług towarzyszących jest zapewnienie wsparcia na pokrycie wydatków niezbędnych do rozpoczęcia lub prowadzenia działalności w ramach przedsiębiorstwa społecznego w związku z utworzeniem nowego miejsca pracy w istniejącym przedsiębiorstwie społecznym, nowym przedsiębiorstwie społecznym lub podmiocie ekonomii społecznej przekształconym w przedsiębiorstwo społeczne.

3.2. Klient OWES, który otrzyma wsparcie finansowe i usługi towarzyszące jest zobowiązany do zapewnienia trwałości utworzonych miejsc pracy co najmniej:

3.2.1. przez 12 miesięcy od dnia utworzenia miejsca pracy,

3.2.2 przez 6 miesięcy od zakończenia wsparcia pomostowego.

3.3. Klient OWES, który otrzyma wsparcie finansowe i usługi towarzyszące jest zobowiązany do zapewnienia trwałości przedsiębiorstwa społecznego, tj.:

3.3.1. spełnienia łącznie wszystkich cech przedsiębiorstwa społecznego, o których mowa w definicji tego podmiotu, przez okres obowiązywania umowy o udzielenie wsparcia finansowego i/lub wsparcia pomostowego,

3.3.2. zapewnienia, iż przed upływem trzech lat od zakończenia wsparcia w projekcie, podmiot nie przekształci się w podmiot gospodarczy niespełniający definicji podmiotu ekonomii społecznej, a w przypadku likwidacji tego podmiotu ekonomii społecznej - zapewnienia, iż majątek zakupiony w związku z udzieleniem wsparcia finansowego zostanie ponownie wykorzystany na wsparcie przedsiębiorstwa społecznego, o ile przepisy prawa nie stanowią inaczej.

4. Wsparcie finansowe

4.1. Wsparcie finansowe jest udzielane wyłącznie na tworzenie nowych miejsc pracy dla osób wskazanych w punkcie 2.1 lit. b regulaminu. [`(...)`]

4.6. Formą zatrudnienia w ramach miejsc pracy utworzonych ze wsparcia finansowego jest umowa o pracę lub spółdzielcza umowa o pracę. Miejsce pracy w ramach projektu może zostać utworzone przez przedsiębiorstwo społeczne bądź podmiot ekonomii społecznej przekształcany w przedsiębiorstwo społeczne nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku o wsparcie finansowe.

4.7. Jedno przedsiębiorstwo społeczne może uzyskać maksymalnie dziesięciokrotność stawki jednostkowej, o której mowa w punkcie 4.8 regulaminu: [`(...)`]

4.8. Wsparcie finansowe na utworzenie jednego nowego miejsca pracy jest kwalifikowalne wyłącznie w formie stawki jednostkowej i wynosi (…) zł na jedno miejsce pracy.

4.9. Wsparcie finansowe jest przyznawane na podstawie wniosku zawierającego część finansową (biznesplan). Wzór formularza wniosku określa B. Część merytoryczna i finansowa wniosku (biznesplan) zawiera co najmniej: dane wnioskodawcy, wnioskowaną kwotę wsparcia finansowanego, kalkulację budżetu (szczegółowe zestawienie towarów i usług, które przewidziane są do zakupienia w ramach realizacji biznesplanu wraz ze wskazaniem ich parametrów technicznych lub jakościowych oraz wartości jednostkowej) wraz z uzasadnieniem wydatków, planowane wydatki w ramach wsparcia pomostowego, opis działalności/planowanej działalności, zasoby przedsiębiorstwa/grupy inicjatywnej w związku z planowanym przedsięwzięciem, opis ryzyka i konkurencji, opis i uzasadnienie tworzonych stanowisk pracy wraz z informacją o formie i wymiarze zatrudnienia. Wszystkie wartości powinny być przedstawione w kwotach netto bez podatku VAT. Wydatki objęte stawką jednostkową powinny być uwzględnione w ramach tej stawki. [`(...)`]

6. Zasady wnioskowania i oceny

6.1. Wnioski o przyznanie wsparcia finansowego i/lub usług towarzyszących składane są przez Klientów A. w terminie naboru. [`(...)`]

6.3. Wniosek o przyznanie wsparcia finansowanego i/lub usług towarzyszących podlega ocenie formalnej i merytorycznej.

6.4. Wymogi formalne dotyczące Wniosku o przyznanie wsparcia finansowanego i/lub usług towarzyszących:

6.1.1. wniosek został złożony w terminie;

6.1.2. wniosek został złożony na wskazanym przez A. formularzu (formularz wniosku zawiera co najmniej cześć opisową i część finansową - biznesplan);

6.1.3. wniosek złożony przez podmiot uprawniony;

6.1.4. wszystkie pola wniosku zostały wypełnione poprawnie;

6.1.5. wartości wymienione w biznesplanie (części finansowe wniosku) zostały wyliczone prawidłowo.[`(...)`]

6.9. Ocena merytoryczna wniosku o przyznanie wsparcia finansowanego i/lub usług towarzyszących zostanie zakończona do 20 dni roboczych od daty zakończenia oceny formalnej. Ocenie merytorycznej zostaną poddane jedynie te wnioski o przyznanie wsparcia finansowanego i/lub usług towarzyszących, które otrzymają pozytywną ocenę formalną.

6.10. Ocena merytoryczna Wniosków o przyznanie środków finansowych dokonywana jest przez Komisję Oceny Wniosków (KOW), powoływaną przez A..

6.11. Członkami KOW są niezależni eksperci posiadający praktyczną wiedzę na temat prowadzenia działalności gospodarczej, w tym w szczególności w formie przedsiębiorstw społecznych oraz przedstawiciele A..

6.12. Na etapie oceny merytorycznej przewiduje się możliwość uzupełnienia braków i/lub korekty błędów w przypadku stwierdzenia błędów w treści Wniosku, utrudniających osobom oceniającym właściwe zrozumienie intencji Wnioskodawcy (np. błędy rachunkowe, oczywiste omyłki). Nie ma możliwości dokonywania uzupełnień innych niż wskazane przez Oceniających lub uzgodnionych z A.. Uzupełnienie braków i/lub korekty błędów musi nastąpić w wyznaczonym przez A. terminie.

6.13. KOW ocenia wnioski na podstawie poniższych kryteriów:

6.13.1. celowość przedsięwzięcia - uzasadnienie utworzenia miejsc pracy w PS - maksymalna liczba punktów stanowi 20% całości punktacji;

6.13.2. wykonalność przedsięwzięcia - dostępność zasobów, możliwości pozyskania i utrzymania rynków zbytu, zapewnienie płynności finansowej, potencjał i zasoby wnioskującego- maksymalna liczba punktów stanowi 20% całości punktacji;

6.13.3. niezbędność i racjonalność finansowa zakupów towarów i usług przewidzianych w Planie założenia i działalności PS/Planie wykorzystania środków finansowych ze środków przyznanych PS w ramach Projektu; - maksymalna liczba punktów stanowi 20% całości punktacji;

6.13.4. tworzenie miejsc pracy i PS w kluczowych sferach rozwojowych wskazanych w (…), tj. zrównoważony rozwój, solidarność pokoleń, polityka rodzinna, turystyka społeczna, budownictwo społeczne, lokalne produkty kulturowe oraz w kierunkach rozwoju określonych w strategii rozwoju województwa i w regionalnym programie rozwoju ekonomii społecznej - maksymalna liczba punktów stanowi 12% całości punktacji;

6.13.5. zgodność z zasadami zrównoważonego rozwoju - maksymalna liczba punktów stanowi 12% całości punktacji;

6.13.6. operatywność - przejrzystość, prostota, zrozumiałość założeń - maksymalna liczba punktów stanowi 8% całości punktacji;

6.13.7. kompletność - całościowość opisu przedsięwzięcia - maksymalna liczba punktów stanowi 8% całości punktacji.

6.14. Każdemu wnioskowi osoba Oceniająca przyznaje odpowiednią liczbę punktów, zgodnie z kryteriami merytorycznymi, określonymi szczegółowo przez OWES dla danego wzoru Wniosku.

6.15. Wnioski, które uzyskały mniej niż 60% punktów nie znajdą się na liście rankingowej. [`(...)`]

6.20. Klientowi A., którego wniosek otrzymał negatywną ocenę merytoryczną, przysługuje prawo odwołania się od oceny i prośba o weryfikację przyznanych punktów przez KOW. [`(...)`]

6.24. Powtórna ocena Wniosku jest oceną wiążącą i ostateczną, od której nie przysługuje odwołanie.

7. Umowa o przyznanie wsparcia finansowego i usług towarzyszących

7.1. Podstawą przekazania wsparcia finansowego i/lub świadczenia usług towarzyszących jest Umowa o przyznanie wsparcia finansowego na utworzenie nowych/-ego miejsc pracy i Umowa o udzielnie wsparcia pomostowego (załączniki nr 4 i 5), zawarta między Klientem A. a A..

7.2. Umowa o przyznanie wsparcia finansowego i usług towarzyszących wraz z wymaganymi załącznikami jest zawierana zgodnie ze wzorem określonym przez A. Klient A. przed podpisaniem umowy musi prowadzić przedsiębiorstwo społeczne, rozpocząć prowadzenie przedsiębiorstwa społecznego bądź prowadzić podmiot ekonomii społecznej przekształcany w przedsiębiorstwo społeczne.

7.3. Umowa powinna zawierać w szczególności zobowiązanie uczestnika projektu do:

a) zachowania wymaganych okresów trwałości;

b) wydatkowania wsparcia finansowanego zgodnie z zatwierdzonym biznesplanem;

c) złożenia rozliczenia otrzymanych środków, w określonym przez A. terminie;

d) poddania się kontroli A. i właściwych instytucji w okresie obowiązywania umowy oraz dostarczenia wymaganych przez A. dokumentów;

e) wniesienia zabezpieczenia prawidłowej realizacji umowy;

f) złożenia oświadczeń, że:

i. Klient A. nie był karany karą zakazu dostępu do środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 1 i 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej „ufp”) i jednocześnie zobowiązuje się do niezwłocznego powiadomienia A. o zakazach dostępu do środków o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 1 i 4 ufp orzeczonych w stosunku do niego w okresie realizacji umowy,

ii. Klient A. nie był karany za przestępstwo skarbowe oraz korzysta w pełni z praw publicznych i posiada pełną zdolność do czynności prawnych,

iii. Klient A. nie korzystał lub nie skorzysta równolegle z innych środków publicznych, w tym zwłaszcza ze środków PFRON, Funduszu Pracy oraz środków oferowanych w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, na pokrycie tych samych wydatków związanych z podjęciem oraz prowadzeniem przedsiębiorstwa społecznego bądź podmiotu ekonomii społecznej przekształcanego w przedsiębiorstwo społeczne,

iv. przedsiębiorstwo społeczne bądź podmiot ekonomii społecznej przekształcany w przedsiębiorstwo społeczne, na które otrzymuje środki, nie były prowadzone wcześniej przez członka rodziny, z wykorzystaniem zasobów materialnych (pomieszczenia, sprzęt itp.) stanowiących zaplecze dla tego przedsiębiorstwa bądź podmiotu ekonomii społecznej,

g) zwrotu, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania od A., dofinansowania wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia otrzymania dofinansowania w przypadku:

i. wykorzystania otrzymanego dofinansowania niezgodnie z przeznaczeniem,

ii. niezachowania okresów trwałości bądź niedostarczenia wymaganych przez OWES dokumentów,

iii. złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia, zaświadczenia lub informacji wymaganych w umowie.

7.4. Klient A. może wystąpić do beneficjenta z pisemnym wnioskiem o zmianę biznesplanu, w szczególności w zakresie zestawienia towarów lub usług przewidywanych do zakupienia, ich parametrów technicznych lub jakościowych oraz wartości jednostkowych. Zmiana nie może wpływać na zwiększenie wysokości udzielonego wsparcia finansowanego.

7.5. Rozliczenie środków następuje poprzez złożenie oświadczenia (bez dokumentów księgowych potwierdzających wydatkowanie środków) o dokonaniu zakupów towarów lub usług zgodnie z biznesplanem oraz zawartą umową, oświadczenia przedsiębiorstwa społecznego o wzroście liczby miejsc pracy netto w tym przedsiębiorstwie, kopii umów o pracę wraz z oświadczeniami zatrudnionych o spełnianiu warunków określonych w punkcie 2.1 lit b), potwierdzenia opłacania składek ZUS.

W ramach rozliczenia środków Klient A. nie przedkłada faktur lub rachunków na potwierdzenie zakupu towarów i usług zgodnie z biznesplanem, ale fakt dokonania zakupów towarów i usług jest kontrolowany przez A. oraz właściwe instytucje zgodnie z punktem 7.3 lit. d Regulaminu.

7.6. Po podpisaniu umowy z Klientem A. następuje wypłata środków.”

W Regulaminie udzielania wsparcia finansowego jest zapis, że „Korzystanie ze wsparcia A. jest bezpłatne w zakresie udzielania wsparcia finansowego i usług towarzyszących.”

11. Obydwa projekty: A. i B. są realizowane w partnerstwie. W obydwu Stowarzyszenie jest Partnerem w projekcie, w żadnym z nich nie występuje w roli Partnera Wiodącego (tzw. Beneficjenta w Umowie o dofinansowanie).

W projekcie B. Partnerem Wiodącym jest C, a Partnerami – Stowarzyszenie i D. W projekcie A. Partnerem Wiodącym jest D, Partnerami Stowarzyszenie i C.

Zgodnie z zapisami Regulaminu Konkursu, który stanowi:

„Partnerzy nie mogą zlecać pomiędzy sobą usług w projekcie. Wszystkie partnerstwa powinny być zawiązywane z uwzględnieniem pełnego potencjału podmiotów je tworzących, co z kolei powinno przyczynić się do wyeliminowania sytuacji, w której jeden z partnerów zleca usługę innemu partnerowi tego samego projektu”, nie wykonujemy jako Stowarzyszenie jakichkolwiek usług/czynności/zadań, dla któregokolwiek z Partnerów lub Partnera Wiodącego, realizujących wraz z nami ww. projekty. Ponadto Wytyczne w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020 stawiają wymóg, że „W przypadku projektów partnerskich nie jest dopuszczalne angażowanie jako personelu projektu pracowników partnerów przez beneficjenta i odwrotnie”.

12. Regulamin konkursu zakłada, że „Zgodnie z kryterium dostępu nr 6 dopuszczamy do realizacji jedynie projekty rozliczane na podstawie faktycznie poniesionych wydatków, z wyjątkiem stawki jednostkowej na utworzenie miejsca pracy w przedsiębiorstwie społecznym oraz kosztów pośrednich, rozliczanych z wykorzystaniem stawek ryczałtowych, określonych w rozdziale 9.2 niniejszego regulaminu” Kwotę przyznaną każdemu Partnerowi na dofinansowanie realizacji działań opisanych w projekcie regulują: Wniosek o dofinansowanie oraz Umowa Partnerska.

Budżet składa się z dwóch grup kosztów: bezpośrednich i pośrednich.

W przypadku kosztów bezpośrednich budżet projektu ma charakter zadaniowy, co oznacza, że do poszczególnych zadań przypisane są konkretne kwoty przeznaczone na ich realizację określone na podstawie wielkości zadania i stawek rynkowych, a w przypadku wsparcia finansowego - stawki jednostkowej na utworzenie miejsca pracy. Budżet przedstawiony we Wniosku o dofinansowanie i zaakceptowany przez Instytucję Pośredniczącą, wskazuje w kosztach bezpośrednich zadania, przypisane im wskaźniki oraz koszty dla danego Partnera. Tym samym każdy Partner ma jasno określone zadania, wskaźniki ich realizacji oraz jasno określoną kwotę dofinansowania w ramach kosztów bezpośrednich, która została mu na realizację tych zadań przypisana.

Zgodnie z Regulaminem konkursu:

„Koszty zaplanowane we wniosku o dofinansowanie przedstawione są w formie budżetu zadaniowego, co oznacza, że musisz wskazać koszty bezpośrednie (tj. koszty kwalifikowalne dotyczące poszczególnych zadań merytorycznych w projekcie) i koszty pośrednie (tj. koszty administracyjne, których katalog został wskazany w Wytycznych w zakresie kwalifikowalności oraz Regulaminie konkursu).”

a) W Projekcie A. wyodrębniono jedno zadanie merytoryczne, które jest wspólnie realizowane przez wszystkich 3 Partnerów, lecz do każdego z Partnerów są odrębnie przypisane wartości wskaźników oraz rodzaje i kwoty możliwych wydatków:

Zadanie 1: Wsparcie merytoryczne i finansowe na rzecz rozwoju ekonomii społecznej (w tym tworzenie miejsc pracy) na terenie (…).

Realizacja zadania 1 przez Stowarzyszenie mierzona jest wskaźnikami:

‒ Liczba organizacji pozarządowych prowadzących działalność odpłatną pożytku publicznego lub działalność gospodarczą utworzonych w wyniku działalności A..

‒ Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych wsparciem w programie.

‒ Liczba podmiotów ekonomii społecznej objętych wsparciem.

‒ Liczba grup inicjatywnych, które w wyniku działalności A. wypracowały założenia co do utworzenia podmiotu ekonomii społecznej.

‒ Liczba środowisk, które w wyniku działalności A. przystąpiły do wspólnej realizacji przedsięwzięcia mającego na celu rozwój ekonomii społecznej.

‒ Udział projektu w odniesieniu do obszaru objętego programem rewitalizacji.

‒ Liczba miejsc pracy utworzonych w wyniku działalności A. dla osób, wskazanych w definicji przedsiębiorstwa społecznego.

‒ Liczba miejsc pracy utworzonych w przedsiębiorstwach społecznych.

‒ Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym pracujących po opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na własny rachunek).

b) W Projekcie B. dokonano podziału na dwa zadania merytoryczne, z których każde jest wspólnie realizowane przez wszystkich 3 Partnerów, lecz do każdego z Partnerów są odrębnie przypisane wartości wskaźników oraz rodzaje i kwoty możliwych wydatków:

Zadanie 1: Wsparcie merytoryczne i finansowe na rzecz rozwoju ekonomii społecznej (w tym tworzenie miejsc pracy) w podr. (…).

Realizacja zadania 1 przez Stowarzyszenie mierzona jest wskaźnikami:

‒ Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych wsparciem w programie.

‒ Liczba podmiotów ekonomii społecznej objętych wsparciem.

‒ Liczba grup inicjatywnych, które w wyniku działalności A. wypracowały założenia co do utworzenia podmiotu ekonomii społecznej.

‒ Liczba środowisk, które w wyniku działalności A. przystąpiły do wspólnej realizacji przedsięwzięcia mającego na celu rozwój ekonomii społecznej.

‒ Udział projektu w odniesieniu do obszaru objętego programem rewitalizacji.

‒ Liczba miejsc pracy utworzonych w wyniku działalności A. dla osób, wskazanych w definicji przedsiębiorstwa społecznego.

‒ Liczba miejsc pracy utworzonych w przedsiębiorstwach społecznych.

‒ Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym pracujących po opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na własny rachunek).

Zadanie 2: Wsparcie merytoryczne i finansowe na rzecz rozwoju ekonomii społecznej (w tym tworzenie miejsc pracy) w podr. (…).

Realizacja zadania 2 przez Stowarzyszenie mierzona jest wskaźnikami:

‒ Liczba organizacji pozarządowych prowadzących działalność odpłatną pożytku publicznego lub działalność gospodarczą utworzonych w wyniku działalności A.

‒ Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych wsparciem w programie.

‒ Liczba podmiotów ekonomii społecznej objętych wsparciem.

‒ Liczba grup inicjatywnych, które w wyniku działalności A. wypracowały założenia co do utworzenia podmiotu ekonomii społecznej.

‒ Liczba środowisk, które w wyniku działalności A. przystąpiły do wspólnej realizacji przedsięwzięcia mającego na celu rozwój ekonomii społecznej.

‒ Udział projektu w odniesieniu do obszaru objętego programem rewitalizacji.

‒ Liczba miejsc pracy utworzonych w wyniku działalności A. dla osób wskazanych w definicji przedsiębiorstwa społecznego.

‒ Liczba miejsc pracy utworzonych w przedsiębiorstwach społecznych.

‒ Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym pracujących po opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na własny rachunek).

Złożony wniosek o dofinansowanie podlegał ocenie merytorycznej w Jednostce. Ocena ta m.in. - zgodnie z zapisami Regulaminu konkursu obejmowała efektywność kosztową:

„Zgodnie z kryterium merytorycznym nr 9 „Efektywność kosztowa projektu i prawidłowość sporządzenia budżetu” oceniamy:

‒ niezbędność zaplanowanych wydatków w kontekście zadań i celu projektu;

‒ zgodność ze standardem i cenami rynkowymi określonymi w Regulaminie konkursu;

‒ kwalifikowalność wydatków;

‒ racjonalność i efektywność wydatków projektu;

‒ poprawność uzasadnienia wydatków w ramach kwot ryczałtowych (o ile dotyczy). Koszty bezpośrednie w ramach projektu powinny zostać przez Ciebie oszacowane należycie z zastosowaniem warunków i procedur kwalifikowalności określonych w Wytycznych w zakresie kwalifikowalności oraz stawek zawartych w załączniku nr 6 Lista najczęściej finansowanych towarów i usług.”

Wysokość przyznanego dofinansowania została wpisana do Umów partnerskich, a Wniosek o dofinansowanie odpowiedniego projektu (A./B.) ze wskazaniem kwot przypisanych do każdego Partnera stał się załącznikiem nr 1 do Umowy partnerskiej.

Koszty pośrednie stanowią koszty administracyjne związane z obsługą projektu. W Regulaminie konkursu znajduje się katalog kosztów administracyjnych, tym niemniej są one rozliczane jako określony procent wydatków bezpośrednich, niezależnie od tego ile realnie wyniosą. Zgodnie z zapisami Regulaminu konkursu koszty pośrednie rozlicza się wyłącznie z wykorzystaniem stawek ryczałtowych określonych w Wytycznych w zakresie kwalifikowalności - jest to określony % kosztów bezpośrednich projektu. Zgodnie z Regulaminem konkursu „koszty pośrednie w projektach nie powinny być niższe, i nie mogą być wyższe niż wskazane limity”.

Wysokość kosztów pośrednich jest uregulowana Umową Partnerską (w obu projektach). Paragraf 7 Umowy partnerskiej stanowi, iż:

„11. Koszty pośrednie Projektu rozliczane ryczałtem zdefiniowane w Wytycznych programowych w zakresie kwalifikowalności wydatków objętych dofinansowaniem w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego (…) na lata 2014-2020 i Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020, stanowią” - w projekcie B. (…)%, w projekcie A. (…)% - „poniesionych, udokumentowanych i zatwierdzonych w ramach Projektu wydatków bezpośrednich, przy czym ustalony zostaje indywidualny podział kwot pomiędzy Partnerów.

12. Instytucja Zarządzająca może obniżyć stawkę ryczałtową kosztów pośrednich w przypadkach rażącego naruszenia przez Partnera Wiodącego i Partnerów projektu postanowień umowy w zakresie zarządzania projektem.”

Indywidualny podział kwot pomiędzy Partnerów reguluje w obu projektach Aneks do Umowy Partnerskiej na realizację projektu.

Niezależnie od kwoty przyznanego dofinasowania możliwe jest jego pomniejszenie zarówno w toku realizacji projektu, jak i po jego zakończeniu, co jest opisane w odpowiedziach dalsze pytania.

13. Otrzymane dofinansowanie może być przeznaczone wyłącznie na realizację przypisanych w ramach Projektu zadań. W myśl Umowy o dofinansowanie: „Beneficjent oraz Partnerzy nie mogą przeznaczać otrzymanych transz dofinansowania na cele inne niż związane z Projektem, w szczególności na finansowanie swojej działalności podstawowej, pozaprojektowej działalności, pod rygorem zwrotu całości lub części dofinansowania określonym w § 14” (Beneficjent w Umowie o dofinansowanie = Partner Wiodący w Umowie Partnerskiej).

W Umowach partnerskich znajduje się zapis: „Strony Umowy stwierdzają zgodnie, że dofinansowanie, dotacja celowa oraz wkład własny, o którym mowa w pkt 7, są przeznaczone na pokrycie wydatków kwalifikowalnych rozumianych zgodnie z Umową o dofinansowanie Projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…) 2014-2020, o której mowa w § 1 ust. 3 pkt 2, ponoszonych przez Partnerstwo w związku z realizacją Projektu”.

14. Zasady rozliczania się z otrzymanych środków finansowych reguluje w obydwu projektach Umowa Partnerska - § 7 Zasady zarządzania finansowego, płatności. Umowa Partnerska stanowi:

„4. Za kontrolę wydatków Projektu oraz za nadzór nad finansową realizacją całości Projektu odpowiedzialny będzie Partner Wiodący.

5. Podstawą Harmonogramu przepływów finansowych pomiędzy Partnerem Wiodącym a Partnerami jest Harmonogram płatności zawarty w Umowie o dofinansowanie Projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa 2014-2020, o której mowa w § 1 ust. 3 pkt 2.

9. Podział środków i wkład własny finansowy i rzeczowy Partnera Wiodącego i Partnerów określa Wniosek o dofinansowanie projektu.

[`(...)`]

14. Dofinansowanie, o którym mowa w ust. 7 pkt 7 niniejszego paragrafu jest wypłacane Partnerom na realizację Projektu przez Partnera Wiodącego w formie zaliczek na wskazane w formie pisemnej przez Partnerów rachunki bankowe w wysokości i czasie określonych w Harmonogramie przepływów finansowych pomiędzy Partnerem Wiodącym a Partnerami, o którym mowa w ust. 6 niniejszego paragrafu.

15. Partner składa wnioski o zaliczki na realizację Projektu za pomocą wniosku o zaliczkę i rozlicza przekazane zaliczki za pośrednictwem (…) - centralnego systemu teleinformatycznego wykorzystywanego w procesie rozliczania Projektu oraz do komunikowania się z Instytucją Pośredniczącą - (…) przez Partnera Wiodącego.

16. Partner, w terminie do 5 dni roboczych od zakończenia okresu rozliczeniowego, przedkłada Partnerowi Wiodącemu wniosek o płatność oraz dokumenty niezbędne do rozliczenia Projektu za pośrednictwem (…), centralnego systemu teleinformatycznego wykorzystywanego w procesie rozliczania Projektu oraz do komunikowania się z Instytucją Pośredniczącą - (…) przez Partnera Wiodącego, chyba że z przyczyn technicznych nie jest to możliwe. W takim przypadku stosuje się ust. 17, przy czym wzór pisemnej wersji wniosku o płatność określają Wytyczne w zakresie gromadzenia i przekazywania danych w postaci elektronicznej na lata 2014-2020, zwane dalej „Wytycznymi w zakresie gromadzenia”, zamieszczone na stronie internetowej Instytucji Pośredniczącej z zastrzeżeniem, że końcowy wniosek o płatność przedkładany jest w terminie do 15 dni kalendarzowych od dnia zakończenia okresu realizacji Projektu.

17. W przypadku niedostępności (…) Partner zgłasza Partnerowi Wiodącemu zaistniały problem. W przypadku potwierdzenia awarii (…) przez pracownika Partnera Wiodącego proces rozliczania Projektu oraz komunikowania się z Instytucją Pośredniczącą odbywa się drogą pisemną. Wszelka korespondencja papierowa, aby została uznana za wiążącą, musi zostać podpisana przez osoby uprawnione do składania oświadczeń w imieniu Partnera. Po usunięciu awarii (…) Partner zobowiązuje się uzupełnić dane w (…) w zakresie dokumentów przekazanych drogą pisemną w terminie 4 dni roboczych od otrzymania tej informacji.

[`(...)`]

19. Odsetki bankowe od przekazanych Partnerom transz dofinansowania w formie zaliczek podlegają zwrotowi w terminie 5 dni roboczych od dnia ich naliczenia, o ile przepisy odrębne nie stanowią inaczej.

[`(...)`]

21. Partner Wiodący może zawiesić Partnerom wypłatę transzy dofinansowania, w przypadku gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że w związku z realizacją Projektu doszło do powstania poważnych nieprawidłowości, w szczególności oszustwa.

22. Partner jest zobowiązany do rozliczenia całości otrzymanego dofinansowania w końcowym wniosku o płatność. W przypadku, gdy z rozliczenia wynika, że dofinansowanie nie zostało w całości wykorzystane na wydatki kwalifikowalne, Partner zwraca tę część dofinansowania wraz z proporcjonalną częścią kosztów pośrednich w terminie 15 dni kalendarzowych od dnia zakończenia okresu realizacji Projektu”.

15. Zwrot środków jest regulowany w obu projektach w Umowach Partnerskich w paragrafie 8. Nieprawidłowości i zwrot środków, który stanowi:

„1. Jeżeli na podstawie wniosków o płatność lub czynności kontrolnych uprawnionych organów zostanie stwierdzone, że dofinansowanie jest:

1. wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem,

2. wykorzystane z naruszeniem procedur, o których mowa w art. 184 Ustawy o finansach publicznych,

3. pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości,

Partner Wiodący wzywa Partnera do zwrotu całości lub części dofinansowania wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych liczonymi od dnia przekazania środków lub do wyrażenia zgody na pomniejszenie wypłaty kolejnej należnej mu transzy dofinansowania.

2. Partner zwraca środki, o których mowa w ust. 1, wraz z odsetkami, na pisemne wezwanie Partnera Wiodącego, w terminie 10 dni kalendarzowych od dnia doręczenia wezwania do zwrotu na rachunek bankowy wskazany przez Partnera Wiodącego w tym wezwaniu, albo wyraża, z wykorzystaniem (…), zgodę na pomniejszenie wypłaty kolejnej należnej mu transzy dofinansowania.

3. Partner dokonuje również zwrotu na rachunek bankowy wskazany przez Partnera Wiodącego kwot korekt wydatków kwalifikowalnych zgodnie z wytycznymi przedstawionymi przez Instytucję Pośredniczącą Partnerowi Wiodącemu i przekazanych przez Partnera Wiodącego Partnerowi.

4. Partner dokonuje opisu przelewu zwracanych środków, o których mowa w ust. 1 i 3, zgodnie z zaleceniami Partnera Wiodącego.

5. W przypadku braku zwrotu środków, o których mowa w ust. 3 w terminie 14 dni od dnia przekazania wytycznych Partner zostaje wykluczony z możliwości otrzymania środków zgodnie z art. 207 ust. 4 pkt 3 Ufp, z zastrzeżeniem art. 207 ust. 7 Ufp.

6. Partner zobowiązuje się do ponoszenia udokumentowanych kosztów podejmowanych wobec niego działań windykacyjnych o ile nie narusza to przepisów prawa powszechnego.

7. W przypadku stwierdzenia w Projekcie nieprawidłowości, o której mowa w art. 2 pkt 36 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr (…)z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr (…) (Dz. Urz. UE L 347 z 20 grudnia 2013 str. 320 ze zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem nr (…)”, wartość dofinansowania działań partnera wskazana we Wniosku o dofinansowanie, ulega pomniejszeniu o kwotę nieprawidłowości. Zmiany, o których mowa powyżej, nie wymagają formy aneksu do niniejszej umowy.

8. Do zwrotu nieprawidłowości, o której mowa w ust. 7, stosuje się postanowienia ust. 1-6”.

16. W przypadku nieotrzymania dofinansowania projektu w ramach konkursu (…) Stowarzyszenie dołożyłoby wszelkich starań, aby zrealizować część zadań zawartych w projekcie (poza wsparciem finansowym dla PS), choćby w znacznie mniejszym zakresie zadań i o mniejszej wartości finansowej i poszukiwałoby środków z innych źródeł (w tym środków publicznych) na realizację założeń zapisanych w projekcie. Projekt rozumiany jako spójna całość zapisana we wniosku o dofinansowanie nie byłby zrealizowany bez otrzymania tego dofinansowania.

17. Poza zapisami przytoczonych powyżej paragrafów 7 i 8, obie Umowy Partnerskie zawierają paragraf 5, określający Zadania i obowiązki Partnera. Do obowiązków Partnera należy (wybrane z ust. 1):

„1) realizacja zadań określonych w § 3 niniejszej umowy zgodnie z założonym celem oraz zatwierdzonymi przez Instytucję Pośredniczącą procedurami dotyczącymi realizacji Projektu;

2. osiągnięcie wskaźników produktu oraz rezultatu określonych we Wniosku o dofinansowanie;

3. realizacja Projektu w oparciu o harmonogram realizacji Projektu określony we Wniosku o dofinansowanie;

4. zapewnienie realizacji Projektu przez personel Projektu posiadający kwalifikacje określone we Wniosku o dofinansowanie lub/i przez osoby bezpośrednio wskazane we Wniosku o dofinansowanie;

5. zachowanie trwałości Projektu lub rezultatów, o ile tak przewiduje Wniosek o dofinansowanie;

6. zbieranie danych osobowych uczestników Projektu (osób lub podmiotów) zgodnie z Wytycznymi w zakresie gromadzenia i przekazywania danych w postaci elektronicznej na lata 2014-2020, zamieszczonych na stronie internetowej Instytucji Pośredniczącej;

7. przetwarzanie danych osobowych zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych;

8. zapewnienie stosowania zasady równości szans i niedyskryminacji a także równości szans kobiet i mężczyzn, zgodnie z aktualnymi Wytycznymi w zakresie realizacji zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach funduszy unijnych na lata 2014-2020;

9. niezwłoczne informowanie Partnera Wiodącego o przeszkodach przy realizacji zadań, w tym o ryzyku zaprzestania realizacji zadań; monitorowanie na bieżąco wydatków pod kątem zgodności z budżetem Projektu oraz kontrola dokumentów księgowych pod kątem formalno-rachunkowym;

10. poddania się kontroli w zakresie prawidłowej realizacji zadań w Projekcie realizowanej przez Partnera Wiodącego, Instytucję Pośredniczącą - na podstawie Umowy o dofinansowanie Projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…)2014-2020, o której mowa w § 1 ust. 3 pkt 2 Umowy oraz inne uprawnione do kontroli podmioty [`(...)`]”.

Ponadto Umowy Partnerskie zawierają paragraf 21 Reguła proporcjonalności, zgodnie z którym:

„1. Projekt rozliczany jest na etapie końcowego wniosku o płatność pod względem finansowym, proporcjonalnie do stopnia osiągnięcia założeń merytorycznych określonych we Wniosku o dofinansowanie Projektu. Reguła proporcjonalności weryfikowana jest przez Instytucję Pośredniczącą według stanu na zakończenie realizacji projektu na etapie weryfikacji końcowego wniosku o płatność.

2. Zgodnie z regułą proporcjonalności:

1. w przypadku niespełnienia kryterium zatwierdzonego przez Komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny Województwa (…) na lata 2014-2020 Instytucja Pośrednicząca może uznać wszystkie lub odpowiednią część wydatków rozliczonych w ramach Projektu za niekwalifikowalne;

2. w przypadku nieosiągnięcia celu projektu wyrażonego wskaźnikami produktu lub rezultatu bezpośredniego w zatwierdzonym Wniosku o dofinansowanie Projektu, Instytucja Pośrednicząca uznaje wszystkie lub odpowiednią część wydatków dotychczas rozliczonych w ramach projektu za niekwalifikowalne. Wysokość wydatków niekwalifikowalnych uzależniona jest od stopnia niezrealizowania celu projektu. Wydatki niekwalifikowalne obejmują wydatki związane z tym zadaniem merytorycznym (zadaniami merytorycznymi), którego założenia nie zostały osiągnięte i kosztów pośrednich. Stopień nieosiągnięcia założeń projektu określany jest przez Instytucja Pośredniczącą.

3. Instytucja Pośrednicząca może odstąpić od rozliczenia projektu zgodnie z regułą proporcjonalności lub obniżyć wysokość środków tej regule podlegających, jeśli beneficjent o to wnioskuje i należycie uzasadni przyczyny nieosiągnięcia założeń, w szczególności wykaże swoje starania zmierzające do osiągnięcia założeń projektu lub przypadku wystąpienia siły wyższej.

4. Skutki wynikające z zastosowania reguły proporcjonalności z powodu nieosiągnięcia założeń i celu projektu o których mowa w pkt 2 podpunkt 1 i 2, ponosi ta strona Umowy, która była odpowiedzialna za realizację danego zadania merytorycznego lub danych zadań merytorycznych”.

Pytania

1. Czy dofinansowanie otrzymane przez Stowarzyszenie jako Partnera na realizację Projektu stanowi podstawę opodatkowania podatkiem VAT, w sytuacji gdy realizacja Projektu nie jest działalnością gospodarczą Stowarzyszenia, nie jest to wynagrodzenie za świadczone usługi ani też dofinansowanie mające bezpośredni wpływ na cenę świadczonych usług?

2. Czy Stowarzyszeniu, jako Partnerowi, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i/lub usług w związku z realizacją Projektu na podstawie przywołanej Umowy Partnerskiej?

3. Czy na podstawie przepisów Ustawy o VAT i/lub innych przepisów krajowych Stowarzyszenie ma prawo odzyskiwać na zasadach ogólnych lub na zasadach proporcji VAT naliczony z tytułu nabycia towarów i/lub usług w związku z realizacją Projektu?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

Dofinansowanie otrzymane przez Partnera na realizację Projektu w zakresie realizowanym przez Partnera nie stanowi podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, ponieważ nie jest działalnością gospodarczą Stowarzyszenia ani nie jest to wynagrodzenie za świadczone usługi, nie jest także dofinansowaniem mającym bezpośredni wpływ na cenę świadczonych usług. Dofinansowanie w przewidzianym kształcie służy jedynie pokryciu kosztów realizacji Projektu.

Ad 2

Partnerowi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku naliczonego.

Ad 3

Partner nie ma prawnej możliwości odzyskania podatku VAT na żadnych zasadach i podatek VAT nie podlega zwrotowi lub odliczeniu na rzecz Stowarzyszenia.

Stanowisko w zakresie pytania 1:

Zagadnienie będące przedmiotem niniejszego wniosku było wielokrotnie przedmiotem indywidualnych interpretacji podatkowych a także wydawanych na ich podstawie orzeczeń sądów administracyjnych korzystnych dla wnioskodawców. Przedmiotem niniejszego wniosku jest stan faktyczny niemalże analogiczny jaki został rozpatrzony przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 28 lipca 2021 r. sygn. I SA/Bk 283/21. Wojewódzki Sąd Administracyjny oceniając pozycję Partnera Projektu, wskazał: „Dla ujęcia kwoty dotacji w wartości podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług nie jest wystarczające to, że dotacja przeznaczona jest na konkretne zadania wykonywane w ramach projektu polegającego na wsparciu przedsiębiorstw typu startup, które są ostatecznymi beneficjentami, usługobiorcami, którzy nie muszą płacić za świadczone im usługi, gdyż ich cena zostaje pokryta przez osobę trzecią, tj. PARP. Wprawdzie poprzez sfinansowanie kosztów tych usług, stanowiących koszty kwalifikowane, ich odbiorcy – przedsiębiorcy, nie uiszczali kwoty należnej – ceny świadczenia, to jednak otrzymana dotacja nie miała bezpośredniego wpływu na cenę. Stanowi ona bowiem ogólną kwotę na pokrycie wszystkich kosztów realizacji projektu, niezależnie od faktu bieżącego jej podziału wewnętrznego pomiędzy lidera i partnerów projektu. Powiązanie pomiędzy dotacją a ceną usługi dla beneficjenta, które rodziłoby konieczność zwiększenia obrotu dla celów opodatkowania VAT, zachodziłoby wówczas, jeśli dotacja byłaby kalkulowana jednostkowo oraz przekazywana z określeniem szczegółowego przeznaczenia. Sam tylko fakt, że dotacja (czy inny sposób dofinansowania) wpływa na ostateczną cenę świadczenia (co niemal zawsze ma miejsce), nie może być decydujący dla uznania, że dotacja ta powinna zwiększać podstawę opodatkowania. Konieczne jest stwierdzenie, że dotacja ta jest dokonywana w celu sfinansowania konkretnej czynności opodatkowanej (dostawy towarów lub świadczenia usług). Dla oceny, czy dotacja jest elementem istotnym wpływającym na włączenie jej do podstawy opodatkowania, kluczowe jest więc stwierdzenie, czy dotacje są przekazywane w celu sfinansowania dostawy konkretnych towarów lub świadczenia konkretnych usług. Tylko bowiem w takiej sytuacji można uznać, że stanowią one element wynagrodzenia. Dotacje niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT nie stanowią obrotu w rozumieniu cytowanego wyżej art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, czyli nie zwiększają obrotu. W związku z powyższym, kryterium uznania dotacji za zwiększającą obrót stanowi stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT. Opodatkowaniu podlegają bowiem jedynie przedmiotowe dotacje do ceny sprzedaży (u dostawcy towaru lub usługi), nie podlegają zaś przedmiotowe dotacje do ceny zakupu (u nabywcy towaru lub usługi)”. Sąd uznał że dofinansowanie pokrywające wydatki ponoszone na realizację Projektu bez względu na to czy są ponoszone przez Partnera Wiodącego czy przez Partnera nie zwiększają obrotu co jednocześnie stanowi że nie podlegają opodatkowaniu. Zgodnie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT. Przez świadczenie usług na gruncie przepisów o VAT należy zatem rozumieć przede wszystkim określone zachowanie podatnika na rzecz innego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Niemniej, aby świadczenie usług na terytorium kraju mogło być uznane za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

‒ w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (usługobiorca) jest bezpośrednim odbiorcą świadczenia,

‒ świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony usługobiorcy (wynagrodzenie).

Przy czym za tego rodzaju świadczenie wzajemne możliwe jest również wypłacone wynagrodzenie przez osobę trzecią.

Nie każde jednak świadczenie na terytorium kraju wykonywane za odpłatnością podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, bowiem aby dane świadczenie (odpłatna dostawa towaru lub świadczenie usług) było opodatkowane podatkiem VAT, musi być również wykonane przez podmiot, który w związku z jego wykonaniem działa jako podatnik podatku VAT. Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami podatku VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, rozumie się natomiast wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Powyższe przepisy są wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem VAT, w myśl której opodatkowaniu tym podatkiem powinien podlegać możliwie każdy obrót towarem i świadczenie usług. W tym miejscu należy wskazać, że definicja działalności gospodarczej wynikająca z ustawy o VAT ma charakter autonomiczny względem innych gałęzi prawa i powinna być rozpatrywana niezależnie od tych innych przepisów.

Z perspektywy przepisów o podatku VAT działalność gospodarcza nie musi być - co do zasady - prowadzona w celu osiągania zysku, gdyż w ramach działalności gospodarczej podatnik VAT może dążyć do osiągnięcia celów innych niż zarobkowe. Bez znaczenia także dla bycia podatnikiem VAT jest efekt prowadzonej działalności, w szczególności, czy jest to działalność dochodowa, czy też przynosząca straty. W konsekwencji stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega tylko to świadczenie (dostawa towaru lub świadczenie usług) w przypadku, w którym istnieje skonkretyzowany konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść i które jest dokonywane przez podmiot działający w charakterze podatnika podatku VAT. Jeśli jednak świadczenie nie jest wykonywane w ramach działalności gospodarczej, tj. nie jest wykonywane przez podmiot działający w charakterze podatnika VAT lub gdy nie istnieje skonkretyzowany podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związane z danym świadczeniem, świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Czynności podejmowane przez Stowarzyszenie w ramach realizacji zadań w Projekcie nie stanowią wykonywania działalności gospodarczej, a Stowarzyszenie w tym zakresie nie działa jako podatnik VAT. Przedmiotowe czynności realizowane są po pierwsze w celach niekomercyjnych, lecz dla potrzeb realizacji celów statutowych pożytku publicznego, dla których Stowarzyszenie zostało powołane i w swej istocie działania te są nieodpłatną działalnością statutową Stowarzyszenia. W takim zakresie zarówno w praktyce interpretacyjnej, jak i doktrynie, stowarzyszenia nie są uznawane za podmioty prowadzące działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. Kluczowe w sprawie jest, że przedmiotowym czynnościom nie towarzyszy jakakolwiek odpłatność (świadczenie wzajemne), jaką Stowarzyszenie miałoby otrzymać od Partnera Wiodącego bądź jakiegokolwiek innego podmiotu. Dofinansowanie otrzymane przez Stowarzyszenie jest ukierunkowane na pokrycie wydatków w Projekcie w części w jakiej uczestniczy w Projekcie jako Partner. W ocenie Stowarzyszenia, nieodzowną cechą działalności gospodarczej jest jej odpłatny charakter i niemożliwym jest uznać, aby podmioty wymienione w definicji działalności gospodarczej sformułowanej na potrzeby ustawy o podatku VAT prowadziły działalność bez uzyskiwania jakiejkolwiek odpłatności za podejmowane czynności, nawet jeśli w praktyce odpłatność ta ma charakter symboliczny i wcale nie musi przekładać się na uzyskiwanie zysku. Odpłatność taka, musi jednak, co do zasady, wystąpić, aby mówić o tym, że dana czynność jest w ogóle podejmowana w ramach działalności gospodarczej, a tym samym, że świadczeniodawca działa w charakterze podatnika VAT. Takie podejście nie narusza przy tym zasady powszechności opodatkowania podatkiem VAT, która wymaga, aby opodatkowaniu podlegał możliwie każdy obrót towarem i świadczenie usług. Zasada ta nie wyłącza jednak istnienia pewnej sfery działań, która jest poza opodatkowaniem podatkiem VAT. Dotyczy to w szczególności inicjatyw o charakterze społecznym (pożytku publicznego), działalności badawczo-naukowej, działalności charytatywnej i temu podobnych, które nie są inicjatywami podejmowanymi dla celów zarobkowych.

Z przepisu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT wynika, że podstawą opodatkowania (z zastrzeżeniami, które nie mają znaczenia w tej sprawie) „jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika”. Jego treść nawiązuje do unijnego pierwowzoru, który stanowił art. 11 (A) ust. 1 lit. a). Dyrektywy Rady z 77/388/EWG z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz. U. L 145 z 13.06.1977 r.). Obecnie stanowi on implementację art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego podatku od wartości dodanej (Dz.U. UE seria L z 2006 r. Nr 341/1 (dalej: Dyrektywa 112). Zgodnie z art. 73 Dyrektywy 112 w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług innych niż te, o których mowa w art. 74-77 (które nie odnoszą się do stanu faktycznego rozpatrywanej sprawy) „podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczeni”. Z przytoczonych wyżej przepisów: art. 29a ust. 1 ustawy o VAT oraz art. 73 Dyrektywy 112 wynika więc, że nie wszystkie dopłaty (dotacje, subwencje i inne wpłaty o podobnym charakterze) otrzymane przez podatnika od osoby trzeciej w związku z dostawą towarów lub świadczeniem usług będą zaliczane do podstawy opodatkowania. Warunkiem jest ich bezpośredni wpływ (związek) na cenę towarów lub usług dostarczanych lub świadczonych przez podatnika. Takie rozumienie tych przepisów potwierdza również orzecznictwo ETS, interpretujące poprzednio obowiązujący przepis art. 11 (A) ust. 1.lit. a) VI Dyrektywy, z którego także wynikało, że podstawą opodatkowania jest zasadniczo „wszystko, co stanowi wynagrodzenie, które dostawca otrzymał lub ma otrzymać od nabywcy, klienta lub osoby trzeciej z tytułu tych czynności, włączając subwencje bezpośrednio związane z ich ceną”. Najszersza analiza tego przepisu została dokonana w wyroku ETS z 22 listopada 2001 r., C-184/00 (niepubl. w j. polskim), do którego Trybunał nawiązuje także w innych wyrokach (zob. np. dostępny w j. polskim wyrok ETS z 15 lipca 2004 r., C-463/02; zob. również W. Varga, glosa do wyroku ETS z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie C-353/00, Lex/el 2012; B. Niedziółka w: „VI Dyrektywa VAT, komentarz” pod red. K. Sachsa, Warszawa 2003 s. 241 -243). Z orzeczeń tych wynika, że sam fakt, iż subwencja może mieć wpływ na cenę towarów lub usług dostarczanych lub świadczonych przez podatnika nie jest wystarczający aby wchodziła do podstawy opodatkowania. Konieczne jest bowiem, aby była przyznawana konkretnie podmiotowi subwencjonowanemu po to aby dostarczał on określonego towaru lub wykonywał określoną usługę. Przy tym cena, którą ma zapłacić nabywca lub usługobiorca powinna być ustalona w taki sposób, aby zmniejszała się w stosunku odpowiadającym subwencji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, która stanowiłaby zatem element determinujący ceny, jakiej ten ostatni zażąda. Należy zatem zbadać, czy okoliczność, że subwencja jest przyznawana sprzedawcy lub świadczącemu usługi, pozwala obiektywnie na sprzedaż towarów lub świadczenie usług po cenie niższej od tej, której by żądał, gdyby nie otrzymał subwencji (ww. wyrok C-184/00 pkt 12 -14, cyt. za wyrokiem C-463/02). W piśmiennictwie analizującym to orzecznictwo ETS zwraca się uwagę, że w przypadku subwencji (dotacji) służących pokryciu całości lub części kosztów podatnika, mających umożliwić temu podatnikowi wykonywanie określonych czynności, konieczna jest szczegółowa analiza relacji pomiędzy warunkami otrzymywania dotacji a obowiązkiem wykonywania określonych świadczeń i wpływem dotacji na cenę świadczenia (zob. B. Niedziółka op. CIT (podatek dochodowy od osób prawnych). s. 243). Kluczowa dla uznania kwoty otrzymanego przez podatnika dofinansowania za składnik podstawy opodatkowania z tytułu dokonanej dostawy towarów lub świadczenia usług jest bowiem możliwość jednoznacznego przyporządkowania kwoty dofinansowania do konkretnej transakcji. Z okoliczności faktycznych transakcji musi wynikać, że dofinansowanie zostało udzielone przez podmiot trzeci jako część wynagrodzenia podatnika z tytułu konkretnej transakcji. W przypadku gdy taki bezpośredni związek nie istnieje należy uznać, że otrzymane przez podatnika dofinansowanie prowadzonej przez niego działalności nie powinno być uwzględniane w podstawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług, nawet, jeśli dzięki opodatkowaniu efektywnie podatnik jest w stanie obniżyć cenę oferowanych towarów lub usług (zob. M. Wojda w: Dyrektywa VAT 2006/112/WE pod red. J. Martini, Wrocław 2010 r. s. 422 – 425). W podobny sposób art. 29a ust. 1 ustawy o VAT interpretowany jest w orzecznictwie NSA (wyroki NSA z 27 września 2018 r., I FSK 1875/16 i I FSK 1876/16). Konieczne jest stwierdzenie, że dotacja ta jest dokonywana w celu sfinansowania konkretnej czynności opodatkowanej (dostawy towarów lub świadczenia usług). Dla oceny, czy dotacja jest elementem istotnym wpływającym na włączenie jej do podstawy opodatkowania, kluczowe jest stwierdzenie, czy dotacje są przekazywane w celu sfinansowania dostawy konkretnych towarów lub świadczenia konkretnych usług. Tylko bowiem w takiej sytuacji można uznać, że stanowią one element wynagrodzenia. Dotacje nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT nie stanowią obrotu w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, czyli nie zwiększają obrotu (vide A. Bartosiewicz R. Kubacki, VAT Komentarz, Wydanie III s. 429 i n.).

W wyroku z 12 października 2021 r. I FSK 1247/18 Naczelny Sąd Administracyjny zauważył: „Nie wszystkie dopłaty (dotacje, subwencje i inne wpłaty o podobnym charakterze) otrzymane przez podatnika od osoby trzeciej w związku z dostawą towarów lub świadczeniem usług będą zaliczane do podstawy opodatkowania. Warunkiem jest ich bezpośredni wpływ (związek) na cenę towarów lub usług dostarczanych lub świadczonych przez podatnika.” W uzasadnieniu sąd podtrzymał stanowisko sądu pierwszej instancji, że opisane rekompensaty za świadczone usługi transportu zbiorowego nie mogą być uznane za dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, zaliczane do podstawy opodatkowania, o której mowa art. 29a ust. 1 ustawy o VAT. Rekompensaty te nie mają bowiem bezpośredniego wpływu na ceny za usługi świadczone przez spółkę (ceny za bilety). Celem rekompensat ma być przede wszystkim pokrycie strat związanych z tego rodzaju działalnością i umożliwienie jej prowadzenia w tego rodzaju sytuacji. Także sposób przyznania tych rekompensat wskazuje, że stanowią one dopłatę o charakterze podmiotowym związaną z kosztami funkcjonowania spółki w zakresie, w jakim świadczy przewozy o charakterze użyteczności publicznej, a nie z cenami usług przewozowych, na które rekompensata nie oddziaływuje. Rekompensata, nie jest związana z ceną sprzedawanych biletów. Wnioskodawca pragnie podkreślić, że oczywiście przedmiotowe dofinansowanie przedstawione w stanie faktycznym nie dotyczy rekompensaty za bilety, jednakże celem takiej projekcji jest wskazanie, że dopłata do ceny biletu za którą otrzymano rekompensatę jest bardziej cenotwórcza niż przedmiotowe dofinansowanie Projektu a i ma rzeczywisty wpływ na cenę a mimo to Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż nie stanowi podstawy opodatkowania. Analogiczne stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 7 października 2021 r. sygn. akt I FSK 217/21, podzielając stanowisko wyrażone w uzasadnieniu wyroku ETS z 22 listopada 2001 r., C‑184/00 w którym „stwierdzono, że sam tylko fakt, że dotacja (czy inny sposób dofinansowania) wpływa na ostateczną cenę świadczenia (co niemal zawsze ma miejsce), nie może być decydujący dla uznania, że dotacja ta powinna zwiększać podstawę opodatkowania”, napisał w swoim uzasadnieniu „Z powyższego wynika, że kryterium uznania dotacji za zwiększającą obrót jest stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Opodatkowaniu podlegają bowiem jedynie przedmiotowe dotacje do ceny sprzedaży (u dostawcy towaru lub usługi). Nie podlegają natomiast opodatkowaniu przedmiotowe dotacje do ceny zakupu (u nabywcy towaru lub usługi)”. W sprawie chodziło o dotację na realizację projektu badawczo-rozwojowego pochodzącą ze środków NCBiR. NSA oddalił skargę kasacyjną organu podatkowego, uznając że taka dotacja nie będzie stanowiła podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, ani nie będzie wynagrodzeniem za świadczoną usługę. Dofinansowanie przekazane przez NCBiR nie wpływa bezpośrednio na cenę towarów lub usług, środki finansowe pochodzą z dotacji celowej udzielonej NCBiR z budżetu państwa na realizację zadań publicznych z zakresu obronności i bezpieczeństwa państwa. Jednocześnie nie ulega wątpliwości, że dotacja otrzymana z NCBiR nie ma bezpośredniego wpływu na cenę dostarczanych towarów lub świadczonych przez spółkę usług. Finansowanie otrzymane z NCBiR ma bowiem charakter zwrotu poniesionych przez spółkę kosztów związanych z realizacją projektu w zakresie badań naukowych lub prac rozwojowych - stanowi zatem rodzaj tzw. „dotacji kosztowej”.

Dofinansowanie otrzymane na realizację Projektu nie jest przyznane w celu sfinansowania konkretnej/-ych czynności podlegającej/-ych opodatkowaniu podatkiem VAT, lecz służy pokryciu kosztów realizacji Projektu, jako integralnej całości, bez względu na pozycję jaką zajmuje Wnioskodawca. Bez znaczenia z punktu widzenia przeznaczenia środków dofinansowania na pokrycie kosztów Projektu jest czy Stowarzyszenie zajmuje pozycję Partnera Wiodącego czy też Partnera. Otrzymane przez Stowarzyszenie dofinansowanie przeznaczone zostanie wyłącznie na sfinansowanie kosztów kwalifikowalnych (bezpośrednich i pośrednich), niezbędnych do prawidłowej realizacji Projektu. Na realizowany Projekt składają się różne działania, o których wskazano w stanie faktycznym. Dofinansowanie jest przeznaczone na pokrywanie kosztów kwalifikowalnych w Projekcie, natomiast nie stanowi wynagrodzenia za poszczególne czynności w Projekcie. Aby dotacja (dofinansowanie) była bezpośrednio powiązana z ceną świadczonych usług konieczne byłoby, by miała bezpośredni wpływ na cenę danej usługi i obniżała ją o możliwą do sprecyzowania kwotę. W niniejszej sprawie taka sytuacja nie występuje, gdyż dofinansowanie przeznaczone jest na realizację Projektu, jako całości i nigdy nie została ustalona w jakiejkolwiek formie cena (odpłatność) za świadczone usługi. O prawidłowym wykonaniu Projektu, a tym samym kwalifikowalności kosztów świadczy szereg wskaźników merytorycznych, spośród których żaden nie odnosi się do konkretnych rodzajów usług dla konkretnych odbiorców. Ewentualne obniżenie poziomu dofinansowania Projektu nie jest związane z ilością i konkretnymi rodzajami wykonanych czynności lecz z poziomem osiągnięcia wskaźników produktu oraz rezultatu (reguła proporcjonalności), wniesieniem wkładu własnego w niższej niż deklarowana wysokości; bądź naruszeniami w zakresie zarządzania Projektem. Sprowadzenie działań realizowanych w ramach Projektu tylko do poszczególnych usług jest nieuprawnione, ponieważ otrzymane dofinansowanie przeznaczone jest na realizację Projektu, jako całości, przez co nie można przyjąć, że wpływa w sposób bezpośredni na cenę świadczonych usług. Powyższe rozważania w zakresie wykładni art. 29a ust. 1 ustawy o VAT korespondują ze stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie, wyrażonym w wyroku z dnia z dnia 5 lutego 2015 r., sygn. akt I FSK 821/13, w którym stwierdzono, że skoro przyznana skarżącej dotacja przeznaczona jest na wydatki niezbędne do wykonania całego realizowanego przez skarżąca projektu, to nie jest ona związana bezpośrednio z usługą szkoleniową wykonywaną przez skarżącą. Nie ma więc uzasadnienia stanowisko, by dotacja ta zwiększała obrót w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT. To, że uczestnik szkolenia w rezultacie ponosi niższe koszty szkolenia nie ma większego wpływu na ocenę czy dotacja stanowi obrót w rozumieniu art. 29 ust. 1 tej ustawy czy też nie. Istotne jest bowiem to, czy ma ona bezpośredni wpływ na cenę danej usługi. Skoro otrzymana dotacja pokrywa koszty realizacji projektu, to stanowi ona zwrot kosztów poniesionych w związku z zarządzaniem projektem i realizacją szkoleń. Podobne zapatrywanie wyrażono również w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 czerwca 2009 r., sygn. akt I FSK 571/08 oraz z dnia 8 stycznia 2014 r., sygn. akt I FSK 176/13 a także w nieprawomocnym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 12 września 2017 r., sygn. akt I SA/Bd 733/17 w którym wyraźnie zaznaczono, że w praktyce prawie zawsze dofinansowanie działalności podatnika wpływa w jakiś sposób na poziom stosowanych przez niego cen. Przyjmując odmienne stanowisko należałoby stwierdzić, że każda dotacja podlega wliczeniu do podstawy opodatkowania, bowiem zawsze w jakimś sensie wpływa na odpłatność za świadczoną usługę/dostawę towaru. Elementem istotnym, wpływającym na ewentualne włączenie dofinansowania do podstawy opodatkowania, jest natomiast stwierdzenie, czy dotacje są przekazywane w celu dostawy konkretnych towarów lub świadczenia konkretnych usług. Dofinansowanie w niniejszej sprawie nie odnosi się do ceny konkretnego towaru, czy usługi, lecz ma charakter ogólny - odnosi się do realizacji Projektu, jako pewnej całości. Przy czym podkreślić należy, że całego Projektu nie można potraktować jako jedną standaryzowaną usługę. Natomiast Partnerzy Projektu zobowiązani Umową Partnerską do wykonywania świadczeń wchodzących w skład Projektu otrzymują dofinansowanie jako pokrycie wydatków wynikających z Umowy. Wskazać należy również na orzecznictwo, w którym dotacje, dopłaty i subwencje są rozpoznawane jako dopłata do usługi. W szczególności Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 14 lipca 2016 r., sygn. akt I FSK 773/16 uznając, że dotacja ma wpływ na podstawę opodatkowana w myśl art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, wskazał, że dotacja ta musi być korelatem usługi tzn. jest wypłacana tylko w razie świadczenia usług i jest ściśle zależna od ilości świadczonych usług doradczych. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z dnia 20 października 2017 r., sygn. akt I SA/Lu 540/17, stojąc na stanowisku, że dofinansowanie udzielone gminie w ramach RPO (…) podlega wliczeniu do podstawy opodatkowania VAT w przypadku świadczenia usług, rozpoznawał sprawę, w której już w momencie uzyskania dofinansowania wiadomo było, jaka kwota dotyczy jakiej usługi, jakiej nieruchomości, jakiego mieszkańca, a otrzymana dotacja wpływała proporcjonalnie na obniżenie kwoty, którą obowiązany był pokryć z własnych środków dany mieszkaniec korzystający z przedmiotowego projektu. Stanowisko to Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie potwierdził następnie w dwóch wyrokach: z dnia 7 listopada 2017 r. sygn. akt I SA/Lu 786/17 wskazał, że wartość partycypacji mieszkańców - nabywców usługi zależy od wysokości tego dofinansowania. Stanowi ono zatem w założeniu część ceny usługi, adresowanej do określonego kręgu usługobiorców, a nie powszechnej i nieodpłatnej. Natomiast w wyroku z dnia 15 listopada 2017 r., sygn. akt I SA/Lu 797/17 WSA w Lublinie zaznaczył, że projekt, na który przyznano skarżącej dofinansowanie, polegał na realizacji określonej liczby instalacji na oznaczonych nieruchomościach, a kwoty, jakie obciążały mieszkańców w związku z wykonaniem instalacji, były uzależnione od wielkości dofinansowania i z tego względu uznał, że uzyskane dofinansowanie jest bezpośrednio związane z finansowaniem konkretnych usług i ma bezpośredni wpływ na cenę tych usług.

Dofinansowanie, o którym mowa w niniejszym wniosku o indywidualną interpretację podatkową nie jest korelatem usługi tzn. jego wypłacanie nie ma związku ze świadczeniem usług ani ich ilością. We wspominanym na wstępie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 28 lipca 2021r. sygn. I SA/Bk 283/21 (orzeczenie prawomocne), w zbliżonym stanie faktycznym Sąd zajął następujące stanowisko: „Sama okoliczności, że dotacja wypłacana jest PPŁ w celu umożliwienia świadczenia ww. usług na rzecz przedsiębiorstw, nie implikuje jeszcze jej bezpośredniego wpływu na cenę. Idąc dalej, nie ma więc uzasadnienia stanowisko, jakoby przedmiotowa dotacja zwiększała obrót w rozumieniu art. 29a ust. 1 u.p.t.u. To, że uczestnik Projektu nie ponosi kosztów świadczonych w ramach Projektu usług, nie ma większego wpływu na ocenę, czy dotacja stanowi obrót w rozumieniu art. 29a ust. 1 u.p.t.u. czy też nie. Istotne jest bowiem to, czy ma ona bezpośredni wpływ na cenę danej usługi. Uzyskiwane przez PPŁ dofinansowanie pokrywa koszty współrealizacji Projektu ogółem, a nie dostarczanie konkretnie wskazanych usług. W rzeczywistości budząca spór dotacja stanowi pokrycie kosztów poniesionych w związku z zarządzaniem projektem i realizacją usług objętych projektem, co potwierdza również sposób określenia finansowania Projektu: kwota dofinansowania ustalona jest dla całego Projektu i stanowić ma pokrycie wydatków kwalifikowanych (kosztów), a składowe źródeł dofinansowania (środki krajowe oraz środki UE) mają charakter ilościowy, tj. procentowy w stosunku do określonych kwotowo kosztów Projektu. Nie można wobec tego zgodzić się z organem, jakoby dofinansowanie było przeznaczane na pokrycie określonych wydatków, wyodrębnionych z ogółu działalności PPŁ.” Stanowczo trzeba również podkreślić, że dofinansowanie do Projektu ma charakter dotacji zakupowej, tj. środki te Partner Wiodący w części przeznacza na pokrycie wydatków które sam ponosi przy realizacji Projektu, a w części dofinansowanie jest przeznaczone na pokrycie wydatków ponoszonych na realizację Projektu przez Stowarzyszenie występujące w roli jednego z Partnerów. Dofinansowanie zarówno w części Partnera Wiodącego jak i Partnerów nie stanowi wynagrodzenie za podejmowane przez siebie czynności, a tym bardziej za świadczenie jakichkolwiek usług lub dostawę towarów. Skoro otrzymywane dofinansowanie na realizację Projektu:

‒ nie stanowi dopłaty do ceny usługi, gdyż dofinansowanie zostało przyznane na pokrycie wydatków realizacji Projektu jako integralnej całości a nie konkretnych czynności,

‒ nie da się wskazać konsumenta (odbiorcy) dla takiej hipotetycznej usługi ani jej ceny, - a tym bardziej, nie da się wskazać, o jaką konkretnie kwotę cena takiej usługi miałaby być obniżona w związku z otrzymaniem dofinansowania, to nie można uznać, że dofinansowanie w tej części jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną jakiegokolwiek świadczenia ze strony Stowarzyszenia i dlatego jego kwota nie powinna zwiększać podstawy opodatkowania.

Mając zatem na względzie to, że:

‒ za działania podejmowane w toku realizacji Projektu – Stowarzyszenie nie otrzymuje jakiejkolwiek odpłatności,

‒ dla działań tych nie istnieje dostatecznie skonkretyzowany konsument (odbiorca), aby uznać, że mogą stanowić one świadczenie usług,

‒ skoro Stowarzyszenie nie świadczy usług w tym zakresie, to tym bardziej nie może istnieć cena dla takiej usługi, w odniesieniu do której można byłoby potraktować uzyskane dofinansowanie jako mające bezpośredni wpływ na tę nieistniejącą cenę,

‒ dofinansowanie w tym zakresie ma charakter dotacji zakupowej związanej z pokryciem kosztów realizacji Projektu, należy przyjąć, że nie są to czynności podejmowane w ramach działalności gospodarczej, tj. przy ich wykonaniu Stowarzyszenie nie działa w charakterze podatnika podatku VAT, a otrzymane przez nie dofinansowanie w tym zakresie nie może stanowić wynagrodzenia za świadczenie usług lub bezpośredniej dopłaty do ceny usług. W rezultacie, kwota dofinansowania otrzymana przez Stowarzyszenie na realizację Projektu nie stanowi podstawy opodatkowania podatkiem VAT.

Stanowisko w zakresie pytania nr 2 i nr 3

Wydatki poniesione w ramach realizacji Projektu nie były, nie są i nie będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, zatem nie jest spełniony warunek określony w art. 86 Ustawy o VAT, umożliwiający podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego, jeśli występuje związek zakupów z wykonywaniem czynności opodatkowanych w rozumieniu ustawy o VAT, gdyż w opisanym stanie faktycznym taki związek nie zachodzi. Stowarzyszenie realizuje Projekt o charakterze niezarobkowym, jako działalność nieodpłatną pożytku publicznego. Wykonuje go według postanowień Umowy Partnerskiej, zgodnie z założonym celem oraz zatwierdzonymi przez Instytucję Pośredniczącą procedurami dotyczącymi realizacji Projektu i w takim charakterze otrzymuje środki finansowe na realizację Projektu. Stowarzyszenie, realizując postanowienia Umowy Partnerskiej nie prowadzi działalności gospodarczej, lecz wykonuje czynności związane z realizacją określonego Projektu współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa. Tym samym, Stowarzyszenie nie działa jako podatnik podatku VAT w rozumieniu art. 15 Ustawy o VAT, gdyż za określone wynagrodzenie nie świadczy usług w związku z Umową Partnerską, lecz przyjmuje środki finansowe na współrealizację określonego Projektu współfinansowanego z EFS.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124 ustawy o VAT.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podmiot działający w charakterze podatnika podatku VAT, oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Wskazana zasada (tj. zasada neutralności podatku VAT) wyłącza tym samym możliwość dokonywania odliczeń podatku VAT naliczonego, związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu VAT. W przypadku, gdy nabywane towary i usługi są wykorzystywane zarówno do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT, jak i czynności zwolnionych z tego podatku albo nieobjętych podatkiem VAT w ogóle, podatnikowi przysługuje tzw. odliczenie częściowe, w tym ustalane w oparciu o tzw. współczynnik struktury sprzedaży, o którym mowa w 90 ust. 2 ustawy o VAT oraz tzw. pre‑współczynnik (sposób określenia proporcji), o którym mowa w art. 86 ust. 2a i następne tejże ustawy. Należy przy tym zaznaczyć, że podatnik VAT ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego - w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy o VAT. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika VAT prawa do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego.

Przenosząc powyższe przepisy na grunt opisanego stanu faktycznego, należy zauważyć, że czynności podejmowane przez Stowarzyszenie w ramach realizacji Projektu są czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT. Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest to, że Stowarzyszeniu nie będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług służących wykonywaniu tych czynności, nawet jeśli w odniesieniu do tych zakupów zastosowania nie znajdują/znajdować będą przesłanki negatywne, o których mowa w art. 88 ustawy o VAT.

W związku z tym, że w ramach realizacji Projektu Stowarzyszenie nie prowadzi żadnej sprzedaży, jak wskazano powyżej, nie ma ono prawnej możliwości obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, ani odzyskania podatku VAT, jak również naliczony podatek VAT nie podlega zwrotowi lub odliczeniu na rzecz Stowarzyszenia.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Art. 8 ust. 2a ustawy:

W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Z powyższych przepisów wynika, że pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy, ale tylko takie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Przepisy dotyczące funkcjonowania podatku VAT w krajach członkowskich Unii Europejskiej podlegają harmonizacji na zasadach określonych w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą. Uszczegółowieniem zasad obowiązywania i funkcjonowania podatku VAT określonych w Dyrektywie są wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

W sprawie C‑16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, Trybunał w wyroku z 3 marca 1994 r. zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

TSUE, w wyroku z dnia 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG wskazał, że „(`(...)`) w ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem, jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT (zob. wyrok z dnia 29 października 2009 r. w sprawie C-246/08 Komisja przeciwko Finlandii, Zb. Orz. s. I-10605, pkt 43). W tym świetle świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy VAT, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy (ww. wyrok w sprawie MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring, pkt 47). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem „świadczenie usług dokonywane odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem (wyrok z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie C-40/09 Astra Zeneca UK, Zb. Orz. s. I-7505, pkt 27 i przytoczone orzecznictwo)” (pkt 17-19).

W wyroku z dnia 27 marca 2014 r. w sprawie C-151/13 Le Rayon d’Or SARL przeciwko Ministre de l’Économie et des Finances Trybunał wskazał, że „(`(...)`) aby świadczenie usług mogło być uznane za „odpłatne” w rozumieniu tej dyrektywy, nie wymaga ona, aby świadczenie wzajemne za taką usługę było uzyskane bezpośrednio od jej odbiorcy. Świadczenie wzajemne może pochodzić także od osoby trzeciej (zob. podobnie wyrok Loyalty Management UK i Baxi Group, C-53/09 i C-55/09, EU:C:2010:590, pkt 56)” (pkt 34).

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem, aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie:

· dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,

· czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem działa jako podatnik VAT.

Z art. 15 ust. 1 ustawy wynika, że:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przechodząc natomiast do kwestii, czy przyznane dofinansowanie stanowi zapłatę, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, za usługi opodatkowane należy wskazać, że zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Stosownie do art. 29a ust. 6 ww. ustawy:

Podstawa opodatkowania obejmuje:

1. podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;

2. koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Z przepisów tych wynika, że podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi wynagrodzenie, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.

Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są, czy też nie są opodatkowane istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.

Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.

Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru, czy też konkretnego rodzaju usługi. Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzymuje dofinansowanie, które jest związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taką należy zaliczyć do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zatem podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne – na pokrycie kosztów działalności nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Przepis art. 29a ust. 1 ustawy jest odpowiednikiem art. 73 ww. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zgodnie z którym:

W odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług innych niż te, o których mowa w art. 74‑77, podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.

Opodatkowanie subwencji (dotacji) stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Nie wszystkie subwencje (dotacje) stanowią element podstawy opodatkowania VAT. Jedynie takie, które są subwencjami (dotacjami) związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły. Wykładnia ścisła prowadzi do wniosku, że tylko subwencje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu. Natomiast inne subwencje (dotacje) nie wchodzą tym samym do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Istotne zatem dla wykładni art. 29a ust. 1 ustawy jest wyjaśnienie pojęcia „subwencja bezpośrednio związana z ceną”.

W tym celu istotne znaczenie ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W szczególności wyroki w sprawach C-184/00 (Office des produits wallons ASBL v. Belgian State) oraz C-353/00 (Keeping Newcastle Warm Ltd. v. Commisioners Customs and Excise, w skrócie KNW).

W wyroku C-184/00 Trybunał stwierdził, że pojęcie subwencji (dotacji) bezpośrednio związanych z ceną należy interpretować jako obejmujące wyłącznie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, a które są wypłacane przez podmiot trzeci w stosunku do sprzedawcy lub świadczącego. Trybunał argumentował, że w celu ustalenia, czy dotacja stanowi wynagrodzenie, cena towarów i usług musi, co do zasady, być ustalana nie później, niż w momencie zdarzenia podlegającego opodatkowaniu. Zobowiązanie do zapłaty dotacji dokonane przez osobę, która jej udziela, rodzi korelat, jakim jest prawo beneficjenta do jej otrzymania, ponieważ dokonał on dostawy podlegającej opodatkowaniu. Ten związek pomiędzy dotacją a ceną musi być jednoznacznie widoczny na podstawie indywidualnej analizy okoliczności stanowiących podstawę wypłaty tego wynagrodzenia. Z drugiej strony nie jest konieczne, aby cena towarów lub usług bądź część tej ceny została ustalona. Wystarczy by możliwe było jej ustalenie. Cena jaką płaci nabywca musi być ustalana w taki sposób, że zmniejsza się ona w proporcji do dotacji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, co zatem stanowi element ustalenia ceny, jakiej żąda ten ostatni. Trybunał w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wskazał sądowi odsyłającemu szereg wskazówek, stwierdzając, że sąd krajowy musi zbadać obiektywnie, czy fakt, iż dotacja jest wypłacana sprzedawcy lub świadczącemu pozwala mu sprzedawać towary lub świadczyć usługi po cenie niższej, niż musiałby on żądać w braku takiej dotacji. Nie jest konieczne, by dotacja odpowiadała bezpośrednio zmniejszeniu ceny dostarczanych towarów, wystarczy by relacja pomiędzy zmniejszeniem ceny a dotacją, która może być wyrażona ryczałtowo, była istotna.

W wyroku C-353/00 Trybunał wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. Orzeczenie to dotyczyło dopłat wypłacanych firmie zajmującej się usługami związanymi z doradztwem w dziedzinie energetyki.

Związek dotacji z ceną nie został szczegółowo przeanalizowany w tym wyroku. Szersze uwagi na ten temat znalazły się natomiast w opinii rzecznika generalnego oraz pisemnym stanowisku rządu Wielkiej Brytanii, które zaaprobował Trybunał. Jak wskazuje rzecznik, dotacje mogą mieć różną formę i charakter. Zwykle przez dotacje (subwencje) rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym. W praktyce dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu) albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają podatkowi VAT.

Tego rodzaju dotacje występowały w przypadku KNW. Istniał bezpośredni związek pomiędzy usługami podatnika a otrzymywanymi dotacjami (dotacje były korelatem usług i wypłacano je tylko w razie ich świadczenia; również kwotowo zależały od liczby usług). Wpływ na cenę również był oczywisty: ostateczny odbiorca nie musiał płacić za usługę właśnie z powodu pokrycia jej dotacją. Mimo że dotacje oczywiście wpływały na działalność przedsiębiorstwa i w sensie ekonomicznym pokrywały część kosztów jego funkcjonowania, przede wszystkim były one związane z ceną. Dlatego też nie można było ich traktować jako pozostających poza podatkiem VAT.

Jeżeli otrzymana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę lub świadczeniobiorca otrzymuje je za darmo), taka dotacja podlega VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można ‑ i należy – potraktować ją jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.

Ponadto z art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że nie ma znaczenia od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę – czy od nabywcy, czy od osoby trzeciej, ważne jest aby było to wynagrodzenie za dane konkretne świadczenie lub za daną konkretną dostawę.

Wskazali Państwo, że w ramach prowadzenia działalności nieodpłatnej pożytku publicznego przystąpili Państwo w marcu 2022 r., jako Partner, do wspólnej z Partnerem Wiodącym i drugim Partnerem, realizacji Umowy Partnerskiej na rzecz realizacji Projektu współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa na lata 2014-2020.

W ramach Konkursu jako Partner realizują Państwo dwa projekty:

‒ A.;

‒ B..

Umowy o dofinansowanie ww. projektów uwzgledniające, że są to projekty partnerskie, z Jednostką zawierali Partnerzy Wiodący (zwani tam Beneficjentami). Stosunki pomiędzy Partnerem Wiodącym i Partnerami regulują umowy partnerskie. Treść obydwu umów partnerskich jest tożsama (oprócz kwot i układu partnerów).

Celem Konkursu jest świadczenie kompleksowych usług wsparcia ekonomii społecznej przez podmioty prowadzące/współprowadzące akredytowany Ośrodek. Przedmiotem Umowy Partnerskiej jest wspólna realizacja Projektu, którego przedmiotem są czynności zmierzające do osiągnięcia założonego celu określonego wskaźnikami, z określonym początkiem i końcem terminu realizacji, szczegółowo określone we Wniosku o dofinansowanie Projektu. Projekt, zgodnie z Regulaminem Konkursu, obejmuje dwa typy działań na rzecz rozwoju ekonomii społecznej, które są świadczone w sposób komplementarny i łączny, tj. zgodnie z zakresem wskazanym w wytycznych w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze wyłączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020:

1. Świadczenie usług wspierających rozwój ekonomii społecznej, w ramach których przewidziane są następujące formy wsparcia:

1. animacje lokalne – umożliwiają tworzenie podmiotów obywatelskich i wsparcie dla ich rozwoju, budowę i wsparcie partnerstw na rzecz rozwoju ekonomii społecznej oraz partycypacji społecznej, działania wspierające liderów i animatorów lokalnych;

2. usługi rozwoju ekonomii społecznej (usługi inkubacyjne) – służą, nabyciu wiedzy i umiejętności potrzebnych do założenia, prowadzenia i rozwijania podmiotu ekonomii społecznej lub przedsiębiorstwa społecznego, obejmują m.in. szkolenia i warsztaty, doradztwo prawne, biznesowe, finansowe, mentoring, coaching, tutoring, wizyty studyjne;

3. usługi wsparcia istniejących przedsiębiorstw społecznych (usługi biznesowe), służą ich profesjonalizacji, obejmują m.in.: dostęp do usług specjalistycznych (prawnych, księgowych, marketingowych), doradztwo, w tym doradztwo biznesowe, zwiększenie konkurencyjności produktów przedsiębiorczości społecznej.

2. Tworzenie miejsc pracy w sektorze ekonomii społecznej dla osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym, w ramach którego przewidziane są następujące formy wsparcia:

1. udzielanie wsparcia finansowego (na podstawie biznesplanu) na tworzenie miejsc pracy dla określonych kategorii osób w przedsiębiorstwach społecznych. Udzielanie wsparcia finansowego jest obligatoryjnie powiązane z niżej wymienionymi usługami towarzyszącymi;

2. usługi służące nabyciu wiedzy i umiejętności potrzebnych do założenia, prowadzenia i rozwijania przedsiębiorstwa społecznego (np. szkolenia, warsztaty, doradztwo, mentoring, coaching, tutoring, współpraca, wizyty studyjne);

3. usługi służące nabyciu i rozwijaniu kompetencji i kwalifikacji zawodowych potrzebnych do pracy w przedsiębiorstwie społecznym;

4. wsparcie pomostowe, tj. pomoc w uzyskaniu stabilności funkcjonowania i przygotowaniu do w pełni samodzielnego funkcjonowania.

5. wsparcie w planowaniu i realizacji zindywidualizowanych działań mających na celu reintegrację społeczną i zawodową pracowników, którzy otrzymali wsparcie finansowe bądź wsparcie pomostowe.

Na podstawie Umowy o dofinansowanie Projektu Partner Wiodący, jako Beneficjent, otrzymuje ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego ((…)% wartości Projektu) oraz z budżetu państwa (ok. (…)% wartości Projektu) środki pieniężne, jako dofinansowanie na realizację Projektu, przeznaczone na pokrycie wydatków (kosztów) kwalifikowalnych ponoszonych przez Beneficjenta (Partnera Wiodącego) i Partnerów w związku z realizacją Projektu. Pozostałą część wartości Projektu stanowi wkład własny Partnera Wiodącego i Partnerów. Wg Umowy Partnerskiej podział środków i wkładu własnego pomiędzy Partnera Wiodącego i Partnerów określa Wniosek o dofinansowanie Projektu.

Regulamin Projektu stanowi, że Partnerzy nie mogą zlecać pomiędzy sobą usług w Projekcie. Za kontrolę wydatków Projektu oraz za nadzór nad finansową realizacją całości Projektu odpowiedzialny jest Partner Wiodący. Stowarzyszenie w celu wykonywania swoich działań w Projekcie wydatkuje środki z Projektu na pokrycie kosztów bezpośrednich (tj. kosztów kwalifikowalnych dotyczących poszczególnych zadań merytorycznych w projekcie) oraz kosztów pośrednich (tj. kosztów administracyjnych związanych z obsługą projektu). Koszty pośrednie stanowią określony procent poniesionych, udokumentowanych i zatwierdzonych w ramach Projektu wydatków bezpośrednich, przy czym w Umowie Partnerskiej został ustalony podział kwot kosztów pośrednich pomiędzy Partnerów.

Nabycie towarów i/lub usług w celu realizacji Projektu jest dokonywane odrębnie od zakupów dokonywanych przez Stowarzyszenie na cele działalności gospodarczej (odrębna faktura). Towary i/lub usługi zakupione w ramach Projektu służą wyłącznie realizacji Projektu i dotyczą okresu jego realizacji. Stowarzyszenie, jako Partner, samodzielnie dysponuje otrzymanymi środkami Projektu, wydatkując je na realizację swoich zadań w Projekcie - faktury są wystawiane przez dostawców na Stowarzyszenie i opłacane przez nie ze środków Projektu.

W pierwszej kolejności mają Państwo wątpliwości, czy dofinansowanie przeznaczone na realizację Projektu stanowi podstawę opodatkowania podatkiem VAT.

Z okoliczności sprawy wynika, że przyznane Państwu w ramach Projektu dofinansowanie będzie dotyczyło:

· skonkretyzowanych świadczeń na rzecz konkretnych Uczestników wybranych w ramach realizacji Projektu;

· świadczeń niemających bezpośredniego, konkretnego odbiorcy kierowanych do całej społeczności na terenie objętym zakresem Projektu;

· płatności, za które Stowarzyszenie nie otrzymuje świadczenia wzajemnego.

Analiza przedstawionego opisu stanu faktycznego, przepisów prawa podatkowego oraz orzecznictwa prowadzą do wniosku, że w analizowanej sprawie w zakresie skonkretyzowanych świadczeń (usług) wykonanych w ramach Projektu skierowanych do wybranych podmiotów i osób fizycznych przekazane dofinansowanie na realizację ww. Projektu należy uznać za środki otrzymane od osoby trzeciej (dotacje, subwencje, lub dopłaty o podobnym charakterze), które mają bezpośredni wpływ na cenę świadczonych przez Państwa usług.

Z okoliczności sprawy wynika, że:

· Przewidywana liczba podmiotów objętych wsparciem w projekcie A. - 44 – w tym podmiotów ekonomii społecznej 44, z których 15 ma zostać objętych wsparciem przez Stowarzyszenie jako Partnera Projektu,

· Przewidywana liczba osób objętych wsparciem w projekcie A. - 70, w tym 70 osób z grup zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym, z których 21 ma zostać objętych wsparciem przez Stowarzyszenie jako Partnera Projektu,

· Przewidywana liczba podmiotów objętych wsparciem w projekcie B. - 30 – w tym podmiotów ekonomii społecznej 15, z których 5 ma zostać objętych wsparciem przez Stowarzyszenie jako Partnera Projektu,

· Przewidywana liczba osób objętych wsparciem w projekcie B. - 54, w tym 29 osób z grup zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym, z których 9 ma zostać objętych wsparciem przez Stowarzyszenie jako Partnera Projektu.

W rozpatrywanej sprawie nie ma znaczenia okoliczność, że Państwo nie otrzymują wynagrodzenia od uczestników Projektu, a od osoby trzeciej, tj. że pochodzi ono ze środków przeznaczonych na realizację z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa. Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Projekt jest konkretnym zadaniem, wyodrębnionym z ogólnej Państwa działalności i dofinansowanie nie jest udzielane do ogólnych kosztów funkcjonowania Stowarzyszenia, ani do ogólnych kosztów Projektu, lecz służy m.in. pokryciu kosztów usług dla indywidualnych Uczestników Projektu tj. ww. podmiotów oraz osób fizycznych.

Z okoliczności sprawy wynika, że Beneficjent oraz Partnerzy nie mogą przeznaczać otrzymanych transz dofinansowania na cele inne niż związane z Projektem, w szczególności na finansowanie swojej działalności podstawowej, pozaprojektowej działalności, pod rygorem zwrotu całości lub części dofinansowania.

Zatem otrzymane przez Państwa kwoty, stanowiące dofinansowanie na pokrycie wydatków związanych z realizacją Projektu skierowanych do konkretnych podmiotów i osób fizycznych, należy uznać za mające bezpośredni wpływ na cenę usług świadczonych w ramach Projektu, gdyż dzięki dofinansowaniu uczestnicy Projektu biorą w nim udział bezpłatnie, a w normalnych warunkach rynkowych musieliby zapłacić cenę za usługi w wysokości co najmniej równej wydatkom związanym z ich organizacją i przeprowadzeniem.

Konkretny Uczestnik Projektu (tj. wybrany podmiot lub osoba fizyczna) nie ponosi kosztów świadczonych dla niego usług, czyli w rzeczywistości Państwo z otrzymanego dofinansowania pokrywają ceny świadczonych usług.

Dofinansowanie to zatem będzie bezpośrednio kształtowało cenę usługi określoną przez Państwa na rzecz tych konkretnych podmiotów lub osób fizycznych wybranych w ramach Projektu (tj. będzie pozwalało na bezpłatne organizowanie ww. usług dla ich odbiorców) i będzie miało charakter cenotwórczy. Zatem fakt, że konkretny uczestnik tj. wybrany podmiot lub osoba fizyczna nie wnosi opłaty za usługi wykonane na jego rzecz w Projekcie, wbrew Państwa twierdzeniu, nie oznacza, że świadczą Państwo nieodpłatne usługi na rzecz uczestników Projektu w postaci m.in. dostępu do usług specjalistycznych (prawnych, księgowych, marketingowych), doradztwa, w tym doradztwa biznesowego, zwiększenia konkurencyjności produktów przedsiębiorczości społecznej, szkoleń, warsztatów, doradztwa, mentoringu, coachingu, tutoringu, współpracy, wizyt studyjnych, usług służących nabyciu i rozwijaniu kompetencji i kwalifikacji zawodowych potrzebnych do pracy w przedsiębiorstwie społecznym itd.

Również okoliczność, że nie osiągają Państwo dochodu z tytułu świadczenie usług dla tych wybranych w ramach Projektu konkretnych Uczestników nie ma znaczenia, ponieważ cena usługi może być skalkulowana na poziomie ponoszonych kosztów. Istotne jest to, że dotacja redukuje cenę konkretnej usługi realizowanej dla określonego Uczestnika, a zatem ma na celu sfinansowanie ceny sprzedaży tej usługi i nie można jej przypisać charakteru zakupowego.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że przyznane Państwu dofinansowanie na realizację Projektu w ramach świadczenia konkretnych usług na rzecz konkretnych podmiotów, które stanowią dla nich indywidualne świadczenia wspomagające prowadzenie konkretnej działalności oraz świadczenia skierowane do konkretnych osób, które mają wpływ na podniesienie ich kwalifikacji oraz umiejętności ma bezpośredni wpływ na kwotę należną (cenę) z tytułu świadczenia tych usług, a zatem stanowi zapłatę otrzymaną od osoby trzeciej tj. Instytucji Finansującej – Jednostki. Dla opodatkowania danej czynności nie jest istotne, czy wykonanie tej czynności prowadzi do powstania po stronie świadczącego zysku, czy też straty. Opodatkowaniu bowiem podatkiem VAT podlega każde świadczenie, za które zostało wypłacone wynagrodzenie.

W związku z powyższym, w przedmiotowej sprawie przyznane Państwu dofinansowanie na realizację Projektu w zakresie w jakim będą świadczone usługi na rzecz Uczestników Projektu, tj. konkretnych podmiotów lub osób fizycznych stanowi dopłatę do ceny świadczonych na rzecz uczestników usług, a więc jest dofinansowaniem bezpośrednio wpływającym na wartość świadczonych usług i zwiększa podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 w zw. z ust. 6 ustawy, a tym samym podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Należy podkreślić, że zarówno z ustawy, jak i orzecznictwa TSUE, jasno wynika, że usługobiorca nie musi być podmiotem tożsamym z podmiotem przekazującym wynagrodzenie usługodawcy. Usługodawca (jak i dostawca towaru) może otrzymać zapłatę od osoby trzeciej. Ważne jest, aby było to wynagrodzenie za dane konkretne świadczenie lub za daną konkretną dostawę – co ma miejsce w Państwa sprawie w odniesieniu do usług świadczonych przez Stowarzyszenie na rzecz Uczestników Projektu w postaci dostępu do usług specjalistycznych (prawnych, księgowych, marketingowych), doradztwa, w tym doradztwa biznesowego, zwiększenia konkurencyjności produktów przedsiębiorczości społecznej, szkoleń, warsztatów, doradztwa, mentoringu, coachingu, tutoringu, współpracy, wizyt studyjnych, usług służących nabyciu i rozwijaniu kompetencji i kwalifikacji zawodowych potrzebnych do pracy w przedsiębiorstwie społecznym itd.

Nie można się z Państwem zgodzić, że otrzymane w Projekcie środki nie są wynagrodzeniem za podejmowane przez Państwa czynności. Cena usługi może być skalkulowana na poziomie ponoszonych kosztów. Istotne jest to, że dotacja redukuje cenę konkretnej usługi realizowanej dla określonego uczestnika, a zatem ma na celu sfinansowanie ceny sprzedaży tej usługi i nie można jej przypisać charakteru zakupowego.

Na kwalifikację tych świadczeń jako usług świadczonych za wynagrodzeniem nie może wpłynąć prawo Instytucji Pośredniczącej do obniżenia kwoty dofinansowania w przypadku nieosiągnięcia wskaźników. Na gruncie podatku VAT ani rezultat, ani cel działalności wykonywanej przez podatnika, nie ma znaczenia dla oceny charakteru wykonywanej czynności, co wynika z art. 15 ust. 1 ustawy.

A zatem, w części przeznaczonej na świadczenie usług na rzecz konkretnych Uczestników Projektu – zarówno tych, którzy podpisali umowę, jak i tych, którzy złożyli deklarację udziału w Projekcie – otrzymane przez Państwa dofinansowanie ma związek z ceną świadczonych usług i bezpośrednio wpływa na wartość tych świadczeń, zatem zwiększa podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy, a tym samym podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Ponadto część czynności, które wykonują Państwo w ramach animacji lokalnych, również należy uznać za usługi podlegające opodatkowaniu.

W opisie sprawy wskazali Państwo, że usługi animacji lokalnych realizowane są w różnych formach, na przykład w postaci wsparcia w przygotowaniu diagnozy potencjału i potrzeb PES/ES, lub działań wspierających liderów i animatorów lokalnych. Jeśli więc w ramach Projektu nabywają Państwo towary i usługi, aby realizować świadczenia na rzecz konkretnych odbiorców, m.in. samorządów, PES/PS, liderów i animatorów lokalnych – i otrzymują na nie dofinansowanie, to w tym zakresie otrzymane przez Państwa dofinansowanie również ma związek z ceną świadczonych usług i bezpośrednio wpływa na wartość tych świadczeń, zatem zwiększa podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy, a tym samym podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Z okoliczności sprawy wynika również, że w ramach Projektu wykonywane będą czynności niemające bezpośredniego, konkretnego odbiorcy świadczenia, który odnosiłby korzyść o charakterze majątkowym.

We wniosku wskazali Państwo, że realizując Projekt prowadzą Państwo m.in. działania zmierzające do pobudzenia aktywności osób, grup i instytucji w przestrzeni publicznej i aktywnej współpracy z grupami w środowisku lokalnym w ramach animacji lokalnych. Z opisu sprawy wynika, że odbywa się to na przykład w formie spotkań animacyjnych z przedstawicielami różnych grup społecznych, sektorów, subregionów, regionów, lub dialogu obywatelskiego – w tym konsultacji społecznych. Odbiorca tych działań określony jest więc w sposób ogólny, a nie zindywidualizowany.

Zatem dla czynności wykonywanych w ramach m.in. usług animacji, dla których brak jest zindywidualizowanego odbiorcy, nie można mówić o świadczeniu wzajemnym, brak jest bowiem konkretnego odbiorcy świadczonych usług. Skoro zatem odbiorca tych czynności wykonywanych przez Państwa określony jest w sposób ogólny, a nie jako konkretne osoby fizyczne, prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy – to nie można tych czynności uznać za podlegające opodatkowaniu. W tym zakresie bowiem nie zostały spełnione przesłanki warunkujące uznanie wykonywanych w ramach Projektu czynności za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Wskazali Państwo także, że w ramach realizacji Projektu, oprócz świadczenia na rzecz Uczestników Projektu usług będą Państwo dokonywać również przekazania środków pieniężnych z otrzymanego dofinansowania tj.:

‒ Wsparcia finansowego, które udzielane jest wyłącznie na tworzenie nowych miejsc pracy. Wsparcie finansowe udzielane jest przedsiębiorstwom społecznym w związku z utworzeniem nowego miejsca pracy w istniejącym przedsiębiorstwie społecznym, nowym przedsiębiorstwie społecznym lub podmiocie ekonomii społecznej przekształconym w przedsiębiorstwo społeczne.

‒ Wsparcia pomostowego, które jest jedną z form usług towarzyszących wsparciu finansowemu na tworzenie miejsc pracy w przedsiębiorstwie społecznym dla osoby wskazanej w definicji przedsiębiorstwa społecznego. Przyznanie wsparcia pomostowego odbywa się w oparciu o wniosek o przyznanie wsparcia finansowego.

Wsparcie pomostowe jest przyznawane na finansowanie wynagrodzeń brutto lub obowiązkowych składek ZUS lub innych wydatków bieżących finansowanych wyłącznie w kwocie netto. tj. bez podatku VAT.

Odnosząc się do powyższego w pierwszej kolejności należy wskazać, że w myśl art. 7 oraz art. 8 ustawy, przekazanie środków pieniężnych nie stanowi czynności, która dla celów ustawy mogłaby zostać zakwalifikowana jako dostawa towarów bądź świadczenie usług, tj. jako czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wynika to z faktu, że środki pieniężne nie spełniają definicji towaru, tym samym ich przekazanie nie może stanowić dostawy towarów, jak również nie można uznać, że samo przekazanie środków pieniężnych stanowi świadczenie usług.

Zatem czynność przekazania przez Państwa na rzecz Uczestników Projektu środków pieniężnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ w takim przypadku nie dochodzi do dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ustawy, ani do świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

Ponadto przy przekazaniu przez Stowarzyszenie środków finansowych i wsparcia pomostowego, nie występuje świadczenie wzajemne ze strony wspieranego podmiotu (Klienta A.). Wsparcie finansowe, jakie otrzymuje Klient A., jest dla niego dotacją celową, przeznaczoną na realizację konkretnego zadania – utworzenie i utrzymanie miejsca pracy.

Za świadczenie wzajemne nie można uznać w szczególności prawa Stowarzyszenia do wglądu w dokumenty księgowe ujęte w rozliczeniu wsparcia pomostowego ani dokumentów składanych przez Klienta A. w ramach rozliczenia środków – celem przekazania środków finansowych nie jest otrzymanie prawa wglądu w dokumenty lub otrzymanie rozliczenia, są one tylko informacją zwrotną ze strony Uczestnika projektu, że zrealizował postanowienia umowy i spożytkował otrzymane środki zgodnie z ich przeznaczeniem. W związku z otrzymanym wsparciem finansowym lub pomostowym Uczestnik Projektu nie świadczy żadnej usługi ani nie dostarcza towarów na rzecz Stowarzyszenia. W związku z udzieleniem wsparcia finansowego i wsparcia pomostowego mamy do czynienia wyłącznie z przepływem finansowym od Instytucji Pośredniczącej poprzez Stowarzyszenie do Uczestnika Projektu.

W konsekwencji, w części, w której otrzymane przez Państwa dofinansowanie przekazywane będzie w postaci środków pieniężnych na rzez Uczestników Projektu, nie będzie stanowić elementu podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy.

Podsumowując należy zatem stwierdzić, że w ramach opisanego we wniosku Projektu będą Państwo wykonywali zarówno czynności będące świadczeniem usług w rozumieniu ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, jak i czynności niepodlegające opodatkowaniu.

Należy zatem stwierdzić, że:

• podstawę opodatkowania będzie stanowiło dofinansowanie, które otrzymają Państwo, w części dotyczącej świadczenia usług opodatkowanych na rzecz konkretnych Uczestników Projektu tj. konkretnych podmiotów i osób fizycznych;
• dofinansowanie przeznaczone na wykonanie w ramach Projektu świadczeń niemających bezpośredniego, konkretnego odbiorcy kierowane do całej społeczności na terenie objętym zakresem Projektu nie będzie stanowiło podstawy opodatkowania,
• dofinansowanie dotyczące wypłaty dla konkretnych podmiotów i osób fizycznych wsparcia finansowego i pomostowego nie będzie również stanowiło podstawy opodatkowania.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1, jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Ponadto wskazali Państwo, że Stowarzyszenie jest obecnie podatnikiem VAT zwolnionym.

W myśl art. 113 ust. 1 ustawy:

Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy:

Przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 113 ust. 2 ustawy:

Do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się:

1. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju;

1a) sprzedaży na odległość towarów importowanych, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju;

2. odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:

a) transakcji związanych z nieruchomościami,

b) usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41,

c) usług ubezpieczeniowych

– jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;

3. odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Zgodnie z art. 113 ust. 13 ustawy:

Zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników:

1. dokonujących dostaw:

a) towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,

b) towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:

- energii elektrycznej (CN 2716 00 00),

- wyrobów tytoniowych,

- samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,

c) budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b,

d) terenów budowlanych,

e) nowych środków transportu,

f) następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:

- preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU (Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług) 20.42.1),

- komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),

- urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),

- maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),

g) hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:

- pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3),

- motocykli (PKWiU ex 45.4);

2. świadczących usługi:

a) prawnicze,

b) w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,

c) jubilerskie,

d) ściągania długów, w tym factoringu;

nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

W myśl art. 113 ust. 5 ustawy:

Jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy:

Podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Jak stanowi art. 96 ust. 3 ustawy:

Podmioty wymienione w art. 15, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne.

W myśl art. 96 ust. 4 ustawy:

Naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym rejestruje podatnika jako "podatnika VAT czynnego", a w przypadku podatników, o których mowa w ust. 3 - jako "podatnika VAT zwolnionego", i na wniosek podatnika potwierdza to zarejestrowanie.

Jak wynika z art. 96 ust. 5 ustawy:

Jeżeli podmioty, o których mowa w ust. 3, rozpoczną dokonywanie sprzedaży opodatkowanej, utracą zwolnienie od podatku lub zrezygnują z tego zwolnienia, obowiązane są do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w ust. 1, a w przypadku podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT zwolnieni - do aktualizacji tego zgłoszenia, w terminach:

1. przed dniem dokonania pierwszej sprzedaży towaru lub usługi, innych niż zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2, 2a i 4-41 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, w przypadku rozpoczęcia dokonywania tej sprzedaży;

2. przed dniem, w którym podatnik traci prawo do zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9, w przypadku utraty tego prawa;

3. przed początkiem miesiąca, w którym podatnik rezygnuje ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 oraz art. 113 ust. 1 i 9, w przypadku rezygnacji z tego zwolnienia, z zastrzeżeniem pkt 4;

4. przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5, w przypadku rezygnacji ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 9, od pierwszej wykonanej czynności.

Wskazali Państwo, że są Państwo podatnikiem VAT zwolnionym. Zatem, pomimo że będą Państwo wykonywali czynności, które wg ustawy podlegają opodatkowaniu, tj. usługi opodatkowane na rzecz konkretnych świadczeniobiorców (osób fizycznych i innych podmiotów), to nadal będą Państwo korzystali ze zwolnienia podmiotowego - do momentu przekroczenia limitu sprzedaży określonego w art. 113 ust. 1 w zw. z art. 113 ust. 5 ustawy , tj. 200.000 zł. Przy czym przy wyliczeniu powyższej kwoty powinni Państwo uwzględniać zapisy art. 113 ust. 2 i ust. 13 ustawy, a więc uwzględniać rodzaj świadczonych usług i sposób ich opodatkowania.

Natomiast w momencie przekroczenia wartości sprzedaży uprawniającej do korzystania ze zwolnienia podmiotowego - 200.000 zł (lub wykonania świadczenia usług, o których mowa w art. 113 ust. 13), zwolnienie utraci moc. Po utracie prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego, będą Państwo zobowiązani do wykazania w podstawie opodatkowania ww. dotacji, która stanowi wynagrodzenie za świadczenia wykonane na rzecz konkretnych podmiotów uczestniczących w Projekcie oraz Uczestników Projektu.

Sformułowali Państwo także wątpliwości dotyczące prawa do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i/lub usług w związku z realizacją Projektu oraz odzyskania podatku na zasadach ogólnych lub na zasadach proporcji.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy. W myśl tego przepisu:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a) nabycia towarów i usług,

b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Art. 87 ust. 1 ustawy:

W przypadku, gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W myśl art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Jak stanowi art. 88 ust. 4 ustawy:

Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Z art. 86 ust. 1 wynika, że odliczyć można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Ta zasada wyklucza możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu VAT. Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku od tych towarów i usług, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności nieopodatkowanych lub zwolnionych od podatku VAT.

W celu odliczenia podatku naliczonego, w pierwszej kolejności podatnik winien przyporządkować ponoszone wydatki do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej podatkiem VAT, zwolnionej i niepodlegającej opodatkowaniu tym podatkiem). W przypadku zakupów bezpośrednio związanych z działalnością opodatkowaną, podatnik, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, odlicza podatek naliczony w całości. Natomiast w sytuacji, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy oraz (w przypadku wystąpienia także czynności zwolnionych od podatku) w art. 90 ustawy.

Zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy:

W przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Stosownie do treści art. 86 ust. 2b ustawy:

Sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:

1. zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz

2. obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

Zgodnie z art. 86 ust. 2c ustawy:

Przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności następujące dane:

1. średnioroczną liczbę osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością;

2. średnioroczną liczbę godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością;

3. roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza;

4. średnioroczną powierzchnię wykorzystywaną do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością.

W świetle art. 90 ust. 1 ustawy:

W stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

W myśl art. 90 ust. 2 ustawy:

Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

Zgodnie z art. 90 ust. 3 ustawy:

Proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

W dalszych ustępach art. 86 i art. 90 ustawy doprecyzowane zostały zasady określania ww. proporcji.

Z powyższych przepisów wynika, że podatnik dokonujący zakupów towarów i usług wykorzystywanych zarówno do czynności opodatkowanych jak i zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi powinien w pierwszej kolejności ustalić, jaka część ponoszonych wydatków związana jest wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi i dokonywać w całości odliczenia podatku naliczonego, a jaka część jest związana z czynnościami zwolnionymi i niepodlegającymi opodatkowaniu – i w tej części nie dokonywać w ogóle odliczenia podatku naliczonego (tj. dokonać tzw. bezpośredniej alokacji podatku naliczonego). Dopiero w sytuacji, gdy dla danych wydatków nie jest możliwe wyodrębnienie kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT, w celu prawidłowej realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego podatnik może zastosować metodę proporcjonalnego odliczenia podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust 2a ustawy, a następnie art. 90 ust. 2 i 3 ustawy.

Odnosząc się zatem do Państwa wątpliwości dotyczących możliwości obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego należy wskazać, że skoro Stowarzyszenie nie jest podatnikiem VAT czynnym, do momentu, w którym nie przekroczy kwoty obrotu, o której mowa w ww. art. 113 ust. 1 ustawy – tj. 200.000 zł – będzie nadal mogło korzystać ze zwolnienia podmiotowego od podatku od towarów i usług.

W takiej sytuacji zachodzi przesłanka negatywna, o której mowa w ww. art. 88 ust. 4 ustawy, wyłączająca prawo do odliczenia – brak rejestracji jako podatnik VAT czynny. Stowarzyszenie zatem do momentu osiągnięcia określonej kwoty obrotu nie ma zatem możliwości obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją opisanego we wniosku Projektu.

Ponadto nabywane towary i usługi, do momentu przekroczenia przez Państwa kwoty obrotów w wysokości 200.000 zł i zarejestrowania się przez Państwa jako czynny podatnik podatku VAT, będą służyły czynnościom zwolnionym z podatku VAT, a więc nie będą mieli Państwo prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z ich nabyciem.

Natomiast, gdy wartość sprzedaży dokonywanej przez Stowarzyszenie przekroczy ww. kwotę, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy, i utracą Państwo prawo do zwolnienia od podatku stosownie do uregulowań art. 113 ust. 5 ustawy, będą Państwo zobowiązani do aktualizacji/rejestracji jako podatnik VAT czynny w myśl przepisów art. 96 ustawy.

Zatem dopiero po utracie ww. zwolnienia, o którym mowa w art. 113 w myśl uregulowań art. 86 ust. 1 z uwzględnieniem art. 86 ust. 2a i n. oraz art. 90 ustawy, nabędą Państwo prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z realizacją Projektu. Prawo to będzie przysługiwało pod warunkiem niezaistnienia przesłanek ograniczających prawo do odliczenia określonych w art. 88 ustawy.

W konsekwencji, będzie Państwu przysługiwało również prawo do zwrotu podatku na podstawie art. 87 ust. 1 ustawy.

Zatem Państwa stanowisko odnośnie pytania nr 2 i 3 w zakresie braku prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego oraz braku możliwości uzyskania zwrotu podatku VAT pochodzącego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług służących do realizacji jest:

‒ prawidłowe w części dotyczącej przekazywania wsparcia finansowego i wsparcia pomostowego Uczestników Projektu oraz czynności niemających bezpośredniego, konkretnego odbiorcy,

‒ nieprawidłowe w części dotyczącej świadczenia usług na rzecz konkretnych podmiotów i osób fizycznych uczestniczących w Projekcie.

Odnosząc się do powołanych przez Państwa wyroków sądów administracyjnych, należy wskazać, że wyroki sądów administracyjnych są rozstrzygnięciami odnoszącymi się do indywidualnych spraw i co do zasady wiążą one strony postępowania w tych konkretnych, indywidualnych sprawach, nie rozciągając swojego oddziaływania na inne, choćby podobne lub zbieżne sprawy.

Zatem powołane przez Państwa orzecznictwo zostało potraktowane jako element argumentacji strony nie miały one natomiast mocy wiążącej dla analizowanej sprawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili, i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja dotyczy tylko pytań (przedmiotu wniosku), które Państwo przedstawili nie dotyczy innych kwestii poruszanych przez Państwa we wniosku, które nie zostały objęte pytaniami, w szczególności nie dotyczy sposobu opodatkowania świadczonych przez Państwa usług, który nie był przedmiotem interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (`(...)`). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).