Gmina planuje realizację projektu "Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów zawierających azbest w 2022 r.", który będzie finansowany częściowo z jej własnych środków oraz z dotacji z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW). Celem projektu jest poprawa jakości powietrza oraz stanu środowiska w Gminie poprzez usunięcie azbestu z nieruchomości mieszkańców. Gmina nie zamierza zawierać umów z mieszkańcami, a usługi usuwania azbestu będą świadczone bezpłatnie. Gmina zadała dwa pytania: 1) Czy ma prawo odliczyć podatek VAT naliczony z faktur od wykonawcy związanych z realizacją projektu? 2) Czy dotacja z WFOŚiGW powinna być opodatkowana podatkiem VAT? Organ podatkowy uznał stanowisko Gminy za nieprawidłowe. Usługi usuwania azbestu świadczone przez Gminę będą podlegać opodatkowaniu VAT, a dotacja z WFOŚiGW będzie stanowić podstawę opodatkowania VAT, ponieważ wpływa bezpośrednio na cenę świadczonych usług. Gmina będzie miała prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur od wykonawcy, o ile nie wystąpią przesłanki negatywne wynikające z ustawy o VAT.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnySzanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
4 maja 2022 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania dotacji uzyskanej ze środków WFOŚiGW na realizację projektu: „Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów (…) w 2022 r.” oraz braku prawa do odliczenia podatku VAT (podatek od towarów i usług) naliczonego w związku z realizacją ww. projektu. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 23 czerwca 2022 r. (wpływ 23 czerwca 2022 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Miasto i Gmina (`(...)`) jest jednostką samorządu terytorialnego posiadającą osobowość prawną. Gmina jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT w Polsce. Na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, Gmina wykonuje zadania publiczne, własne oraz zlecone z zakresu administracji rządowej. Wykonując wskazane zadania Gmina działa zarówno w charakterze organu władzy publicznej, jak i jako podatnik VAT na podstawie stosunków o charakterze cywilnoprawnym, stanowiących co do zasady działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT.
Ponadto Gmina realizuje zadania własne, określone w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, w zakresie zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym m.in. ładu przestrzennego, a także ochrony środowiska i przyrody.
Mając powyższe na uwadze, Gmina zdecydowała się na realizację projektu pn. „Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów (`(...)`) w 2022 r.”.
Zadanie zakłada: usuwanie odpadów zawierających azbest zalegających na posesjach mieszkańców oraz zdeponowanie i unieszkodliwianie na składowisku opadów, lub demontaż pokryć dachowych zawierających azbest, transport, zdeponowanie i unieszkodliwienie na składowisku odpadów. Zakres prac będzie wykonany w zależności od zapotrzebowania mieszkańców. Do wykonania prac zostanie zatrudniony wyspecjalizowany podmiot posiadający uprawnienia do wykonania ww. prac, zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych. Celem projektu jest przede wszystkim poprawa jakości powietrza na terenie Gminy, poprzez ograniczenie liczby włókien azbestowych, a także poprawa ładu przestrzennego Gminy. Ponadto, realizacja projektu ma na celu zmniejszenie obciążenia środowiska naturalnego szkodliwymi i trudno usuwalnymi substancjami oraz poprawę stanu zdrowia mieszkańców Gminy. Długoterminowe korzyści ekonomiczne i społeczne związane z realizacją zadania będą polegały na minimalizacji liczby włókien azbestu, podniesieniu jakości życia mieszkańców, jak również poprawie wyglądu zewnętrznego oraz stanu technicznego obiektów budowlanych.
W związku z realizacją projektu, Gmina złożyła wniosek o przyznanie jej dofinansowania z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Tym samym, zadanie zostanie sfinansowane w części ze środków własnych Gminy, a w części ze środków pochodzących ze wskazanego funduszu. Mieszkańcy Gminy nie będą partycypować w kosztach projektu. Gmina nie będzie zawierać umów z poszczególnymi osobami fizycznymi na wykonanie prac w ramach ww. zadania. Faktury VAT dokumentujące wykonaną usługę związaną z realizowanym projektem będą wystawiane na Miasto i Gminę (`(...)`).
Gmina będzie nabywać wyżej wymienione usługi we własnym imieniu. Zgodnie z zawartą umową między Gminą a WFOŚiGW dofinansowanie przekazane zostanie po zrealizowaniu projektu oraz po przedłożeniu przez Gminę wniosku o płatność wraz z fakturami potwierdzającymi wykonanie zadania. Dotacja będzie stanowić 40% kosztów kwalifikowanych zadania: „Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów (`(...)`) w 2022 r.”. Wydatki kwalifikowane projektu według Gminy są kwotami brutto wynikającymi z faktur.
Jeżeli Gmina będzie miała prawo do odliczenia podatku VAT w związku z realizacją projektu to wydatki kwalifikowane jakie zostałyby wskazane we wniosku o dofinansowanie powinny być kwotami netto, natomiast wartość podatku VAT poniesionego w ramach całkowitych wydatków na realizację projektu należy uwzględnić w ramach wydatków niekwalifikowanych.
W przypadku gdyby Gmina nie otrzymała dofinansowania do projektu, zadanie byłoby w 100% sfinansowane ze środków własnych Gminy.
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego
Wysokość dofinansowania wskazana we wniosku o dotację, która będzie stanowić 40% kosztów kwalifikowalnych projektu, została oszacowana w oparciu o zaplanowany harmonogram odbioru azbestu z nieruchomości mieszkańców w 2022 r. Dofinansowanie zostanie przekazane na rzecz Gminy (`(...)`) po przedłożeniu wniosku o płatność wraz z fakturami potwierdzającymi wykonanie usługi. Kwota dofinansowania będzie uzależniona od faktycznej ilości odebranego azbestu. Jeżeli w trakcie realizacji zadania oszacowany koszt kwalifikowalny ulegnie zmniejszeniu, to kwota dotacji również. Jeżeli w trakcie realizacji zadania, koszty ulegną zwiększeniu, to kwota dotacji pozostanie bez zmian.
Do udziału w projekcie zostaje zakwalifikowany każdy mieszkaniec, który złoży wniosek z prośbą o usunięcie odpadów zwierających azbest z budynków położonych na terenie Gminy. Gmina po otrzymaniu wniosku zobowiązuje się do bezpłatnego odbioru i utylizacji azbestu, natomiast mieszkaniec składający wniosek do udostępnienia odpadów firmie do tego upoważnionej.
Dofinansowanie z WFOŚiGW może pokryć wyłącznie efekty zadania pn. „Usuwanie odpadów zawierających azbest z terenu Miasta i Gminy (`(...)`) w 2022 r.” Gmina nie może przeznaczyć otrzymanych środków na inny cel. Biorąc pod uwagę, że Gmina zajęła w złożonym wniosku o interpretację stanowisko, że organizowane przez nią czynności w zakresie usuwania azbestu (w relacji Gmina – mieszkaniec), należy na gruncie VAT uznać za niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług - zdaniem Gminy, efekty ww. zadania będą wykorzystywane wyłącznie do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towaru i usług.
Czy Gmina ma prawo odliczyć podatek VAT naliczony z faktur otrzymanych od wykonawcy w związku z realizacją projektu?
Czy dotacja uzyskana ze środków WFOŚiGW na realizację projektu: „Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów (`(...)`) w 2022 r.” powinna zostać opodatkowana podatkiem VAT?
Ad 1.
Gmina nie ma prawa do odliczenia VAT naliczonego z faktur VAT dokumentujących wydatki związane z realizacją czynności w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest.
Ad 2.
Otrzymana dotacja ze środków WFOŚiGW na realizację czynności w zakresie usuwania azbestu nie powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.
Na podstawie obowiązujących przepisów prawnych Miasto i Gmina (`(...)`) uważa, że nie będzie miało możliwości odliczenia podatku od towarów i usług w związku z planowaną realizacją projektu pn. „Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów (`(...)`) w 2022 r.”.
Zgodnie z treścią art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bowiem związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.
Przedstawiona powyżej zasada wyklucza więc możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi. Ponieważ Gmina nie będzie obciążała mieszkańców Gminy ponoszonymi wydatkami związanymi z realizacją zadania, tj. usuwaniem azbestu z posesji, wydatki Gminy na powyższe zadanie nie będą więc wykorzystywane do czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Otrzymana dotacja ze środków WFOŚiGW na realizację projektu: „Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów (`(...)`) w 2022 r.” nie stanowi podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.
Decydujący dla opodatkowania dotacji podatkiem VAT powinien być element bezwzględnego i bezpośredniego związku dotacji z ceną jednostkową towaru lub usługi (możliwość alokacji dotacji do ceny towaru lub usługi). Jeżeli zatem sposób kalkulacji dotacji związany jest nawet z ceną jednostkową towaru lub usługi, ale jedynie pośrednio (tylko w sensie ekonomicznym) albo kalkulacja dotacji oderwana jest całkowicie od ceny towaru czy usługi świadczonej przez podatnika, dotacja (dopłata) taka nie podlega opodatkowaniu. W przedmiotowej sytuacji dotacja pokryje koszty związane z realizacją projektu, a tym samym jest dotacją kosztową, a nie zakupową. Ponadto zdaniem Gminy, Miasto i Gmina (`(...)`) realizując projekt, wypełnia swoje zadania własne określone w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym. Realizując projekt Gmina nie działać na podstawie umów cywilnoprawnych zawieranych z mieszkańcami. W związku z powyższym na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT w przedmiotowym zakresie Gmina nie działa jako podatnik VAT.
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem” podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:
Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Według art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).
Stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy:
W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.
Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.
Zatem, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Jak stanowi art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Z cytowanych przepisów wynika, że warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – musi być zrealizowana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy:
Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 s. 1 ze zm.), zgodnie z którym:
Krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.
Jednakże w przypadku gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.
Z powołanych przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego nie są podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają z tego tytułu należności, opłaty lub składki. Podmioty te są natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Bowiem tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.
Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter podmiotowo-przedmiotowy.
W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwoistym charakterze:
- podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz
- podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.
Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nich odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Z przedstawionych przez Państwa informacji wynika, że są Państwo jednostką samorządu terytorialnego zarejestrowaną jako czynny podatnik VAT w Polsce.
Zdecydowali się Państwo na realizację projektu pn.: „Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów (`(...)`) w 2022 r.”. Zadanie zakłada: usuwanie odpadów zawierających azbest zalegających na posesjach mieszkańców oraz zdeponowanie i unieszkodliwianie na składowisku opadów, lub demontaż pokryć dachowych zawierających azbest, transport, zdeponowanie i unieszkodliwienie na składowisku odpadów. Zakres prac będzie wykonany w zależności od zapotrzebowania mieszkańców. Do wykonania prac zostanie zatrudniony wyspecjalizowany podmiot posiadający uprawnienia do wykonania ww. prac, zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych. Celem projektu jest przede wszystkim poprawa jakości powietrza na terenie Gminy, poprzez ograniczenie liczby włókien azbestowych, a także poprawa ładu przestrzennego Gminy.
Ponadto, realizacja projektu ma na celu zmniejszenie obciążenia środowiska naturalnego szkodliwymi i trudno usuwalnymi substancjami oraz poprawę stanu zdrowia mieszkańców Gminy. Długoterminowe korzyści ekonomiczne i społeczne związane z realizacją zadania będą polegały na minimalizacji liczby włókien azbestu, podniesieniu jakości życia mieszkańców, jak również poprawie wyglądu zewnętrznego oraz stanu technicznego obiektów budowlanych.
W związku z realizacją projektu, złożyli Państwo wniosek o przyznanie dofinansowania z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zadanie zostanie więc sfinansowane w części ze środków własnych Gminy, a w części ze środków pochodzących ze wskazanego funduszu.
Mieszkańcy Gminy nie będą partycypować w kosztach projektu. Nie będą Państwo zawierać umów z poszczególnymi osobami fizycznymi na wykonanie prac w ramach ww. zadania. Faktury VAT dokumentujące wykonaną usługę związaną z realizowanym projektem będą wystawiane na Miasto i Gminę (`(...)`). Zgodnie z zawartą umową dofinansowanie przekazane zostanie po zrealizowaniu projektu oraz po przedłożeniu przez Państwa wniosku o płatność wraz z fakturami potwierdzającymi wykonanie zadania. Wysokość dofinansowania wskazana we wniosku o dotację, która będzie stanowić 40% kosztów kwalifikowalnych projektu, została oszacowana w oparciu o zaplanowany harmonogram odbioru azbestu z nieruchomości mieszkańców w 2022 r. Kwota dofinansowania będzie uzależniona od faktycznej ilości odebranego azbestu. Jeżeli w trakcie realizacji zadania oszacowany koszt kwalifikowalny ulegnie zmniejszeniu, to kwota dotacji również. Jeżeli w trakcie realizacji zadania, koszty ulegną zwiększeniu, to kwota dotacji pozostanie bez zmian.
W przypadku gdyby Państwo nie otrzymali dofinansowania do projektu, zadanie byłoby w 100% sfinansowane ze środków własnych Gminy.
Do udziału w projekcie zostaje zakwalifikowany każdy mieszkaniec, który złoży wniosek z prośbą o usunięcie odpadów zwierających azbest z budynków położonych na terenie Gminy. Po otrzymaniu wniosku zobowiązują się Państwo do bezpłatnego odbioru i utylizacji azbestu, natomiast mieszkaniec składający wniosek do udostępnienia odpadów firmie do tego upoważnionej.
Dofinansowanie z WFOŚiGW może pokryć wyłącznie efekty zadania pn. „Usuwanie odpadów zawierających azbest z terenu Miasta i Gminy (`(...)`) w 2022 r.” Nie mogą Państwo przeznaczyć otrzymanych środków na inny cel.
Państwa wątpliwości w niniejszej sprawie dotyczą ustalenia, czy dotacja uzyskana ze środków WFOŚiGW na realizację projektu: „Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów (`(...)`) w 2022 r.” powinna zostać opodatkowana podatkiem VAT i czy będą Państwo mieli prawo odliczyć podatek VAT naliczony z faktur otrzymanych od wykonawcy w związku z realizacją ww. projektu.
Odnosząc się do Państwa wątpliwości, w pierwszej kolejności należy ustalić, czy realizując projekt wystąpią Państwo w roli organu władzy publicznej w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy.
Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r. poz. 529 ze zm.):
Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
W myśl art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:
Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Jak stanowi art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o samorządzie gminnym:
Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, a także wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.
Obowiązki gminy w zakresie gospodarki odpadami jako zadania własnego gminy reguluje ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2022 r. poz. 1297), określająca warunki wykonywania działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów.
Zgodnie art. 3 ust. 2 pkt 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach:
Gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności: obejmują wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi.
Celem uznania działalności gminy w zakresie usuwania azbestu za zadania własne i, co za tym idzie, determinujące ich charakter jako działanie organu władzy publicznej, koniecznym byłoby zakwalifikowanie wyrobów z azbestu do odpadów komunalnych.
Definicja odpadów komunalnych zawarta jest w art. 3 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2022 r. poz. 699), zgodnie z którą:
Przez odpady komunalne rozumie się odpady powstające w gospodarstwach domowych oraz odpady pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter i skład są podobne do odpadów z gospodarstw domowych, w szczególności niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne i odpady selektywnie zebrane:
a) z gospodarstw domowych, w tym papier i tektura, szkło, metale, tworzywa sztuczne, bioodpady, drewno, tekstylia, opakowania, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, zużyte baterie i akumulatory oraz odpady wielkogabarytowe, w tym materace i meble, oraz
b) ze źródeł innych niż gospodarstwa domowe, jeżeli odpady te są podobne pod względem charakteru i składu do odpadów z gospodarstw domowych
- przy czym odpady komunalne nie obejmują odpadów z produkcji, rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa, zbiorników bezodpływowych, sieci kanalizacyjnej oraz z oczyszczalni ścieków, w tym osadów ściekowych, pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz odpadów budowlanych i rozbiórkowych; niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne pozostają niesegregowanymi (zmieszanymi) odpadami komunalnymi, nawet jeżeli zostały poddane przetwarzaniu odpadów, ale przetwarzanie to nie zmieniło w sposób znaczący ich właściwości.
Azbest (pył i włókna) został wymieniony w poz. 25 załącznika nr 4 do ww. ustawy o odpadach, w którym skatalogowane zostały „składniki, które mogą powodować, że odpady są odpadami niebezpiecznymi”.
Z zacytowanych powyżej regulacji wynika w sposób jednoznaczny, że odpady zawierające azbest nie mogą zostać uznane za odpady komunalne, ponieważ zostały zakwalifikowane do odpadów niebezpiecznych. W związku z powyższym brak jest podstaw aby twierdzić, że czynności objęte wnioskiem należą do zadań własnych gminy realizowanych w reżimie władztwa publicznego.
Ponadto, odrębne przepisy dotyczące odpadów azbestowych w sposób precyzyjny określają podmioty obowiązane do usuwania wyrobów zawierających azbest.
Podstawowym aktem prawnym regulującym ww. kwestię jest ustawa z 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. z 2020 r. poz. 1680). Na mocy art. 4 ww. ustawy, zostało wydane przez Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej rozporządzenie z 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. z 2004 r. nr 71 poz. 649 ze zm.).
Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia,
właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca nieruchomości, a także obiektu, urządzenia budowlanego, instalacji przemysłowej lub innego miejsca zawierającego azbest, przeprowadza kontrole stanu tych wyrobów w terminach wynikających z oceny stanu tych wyrobów.
Na mocy § 7 ust. 1 rozporządzenia,
wyroby zawierające azbest zakwalifikowane zgodnie z oceną do wymiany na skutek nadmiernego zużycia lub uszkodzenia powinny być usunięte przez właściciela, użytkownika wieczystego lub zarządcę nieruchomości, urządzenia budowlanego, instalacji przemysłowej lub innego miejsca zawierającego azbest.
Z powyższego wynika, że do usunięcia wyrobów zawierających azbest, w określonych okolicznościach i w ściśle określony sposób zobowiązany jest określony krąg podmiotów, do których należą: właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca nieruchomości.
Powyższe regulacje nie są jedynymi przepisami odnoszącymi się do kwestii wyrobów zawierających azbest oraz związanych z nimi powinności właścicieli nieruchomości prywatnych.
O obowiązku ponoszenia kosztów gospodarowania odpadami przez posiadaczy nieruchomości stanowi także art. 22 ustawy o odpadach, ustanawiający tzw. zasadę „zanieczyszczający płaci”.
Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o odpadach:
Koszty gospodarowania odpadami, w tym koszty związane z niezbędną infrastrukturą i jej eksploatacją, są ponoszone przez pierwotnego wytwórcę odpadów lub przez obecnego lub poprzedniego posiadacza odpadów.
Zgodnie natomiast z art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2021 r. poz. 2351 ze zm.):
Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany utrzymywać i użytkować obiekt zgodnie z zasadami, o których mowa w art. 5 ust. 2 ww. ustawy.
W myśl tego art. 5 ust. 2 ustawy Prawo Budowlane,
Obiekt budowlany należy użytkować w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej, w szczególności w zakresie związanym z wymaganiami, o których mowa w ust. 1 pkt 1-7.
Na podstawie § 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 13 grudnia 2010 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania wyrobów zawierających azbest oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub są wykorzystywane wyroby zawierające azbest (Dz. U. z 2011 r. nr 8 poz. 31),
instalacje lub urządzenia zawierające azbest oczyszcza się przez usunięcie wyrobów zawierających azbest lub ich wymianę na bezazbestowe w sposób niestwarzający zagrożenia dla środowiska i zdrowia ludzi do dnia 31 grudnia 2032 r.
Na uwagę zasługuje fakt, że w zakresie uznania działań jednostki samorządu terytorialnego w charakterze podatnika w związku z działaniami podejmowanymi w celu usunięcia z posesji mieszkańców wyrobów azbestowych wypowiedział się WSA w wyroku z 4 grudnia 2019 r. o sygn. akt I SA/Lu 394/19: „Działania Województwa, związane z realizacją opisanego Projektu niewątpliwie wpisują się w zadania samorządu województwa, w zakresie ochrony środowiska, czyli zadania wymienione w art. 14 ust. 8 u.s.w. Jednak nie są one określone ustawami, tylko wynikają z tegoż Projektu (wyłonionego w ramach RPO WL).
Nie są dokonywane w sferze imperium (o charakterze władczym), a tylko takie pozwoliłyby uznać, że nie podlegają opodatkowaniu VAT. Jak słusznie zwrócił uwagę organ podatkowy w zaskarżonej interpretacji, zawierając umowę z wykonawcami Projektu, usuwającymi azbest, Województwo wchodzi w rolę świadczącego usługę, o którym mowa w art. 8 ust. 2a u.p.t.u. – na rzecz określonego właściciela nieruchomości, którego obowiązkiem jest usunięcie takich wyrobów z jego posesji”.
Podkreślenia wymaga również, że w powyższym zakresie zostało wydane orzeczenie NSA z 31 lipca 2020 r. o sygn. akt I FSK 1988/19, w którym Sąd podzielił stanowisko organu odnośnie stwierdzenia, że Gmina wykonując projekt usuwania azbestu działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, uznając za zasadną skargę kasacyjną organu złożoną od wyroku WSA we Wrocławiu o sygn. akt I SA/Wr 134/19.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że dokonując czynności polegających na usuwaniu odpadów zawierających azbest zalegających na posesjach mieszkańców Gminy, będą Państwo działali jako podatnik podatku od towarów i usług. Podejmowane przez Państwa czynności nie są uwarunkowane żadnym odgórnym nakazem, a wynikają z dobrowolnego przystąpienia do projektu i skorzystania z uzyskanej dotacji na ten cel. Do udziału w projekcie zostaje zakwalifikowany każdy mieszkaniec, który złoży wniosek z prośbą o usunięcie odpadów zwierających azbest z budynków położonych na terenie Gminy. Po otrzymaniu wniosku zobowiązują się Państwo do bezpłatnego odbioru i utylizacji azbestu, natomiast mieszkaniec składający wniosek do udostępnienia odpadów firmie do tego upoważnionej. Do wykonania prac zostanie zatrudniony przez Państwa wyspecjalizowany podmiot posiadający uprawnienia do wykonania ww. prac, zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych.
Zatem ww. wzajemne zobowiązania należy uznać za zawarte w sposób dorozumiany umowy cywilnoprawne, w analogiczny sposób jak stwierdził NSA w przywołanym wyżej wyroku z 31 lipca 2020 r. sygn. akt I FSK 1988/19:
„Rozstrzygając kwestie w jakim reżimie gmina będzie występowała przy realizacji opisanego we wniosku projektu należy przede wszystkim mieć na uwadze, że w odpowiedzi na jej ofertę, mieszkańcy zgłaszali się (przyjmowali ofertę) na zasadzie dobrowolności, co już wyklucza działanie w tym zakresie gminy z pozycji imperium. Przyjmując ofertę mieszkańcy w sposób dorozumiany zawierali z gminą umowę cywilnoprawną, na mocy której gmina za pośrednictwem wynajętego wykonawcy zobowiązywała się do nieodpłatnego usunięcia azbestu z ich posesji”.
Reasumując, usuwanie azbestu nie będzie stanowiło zadania własnego Gminy, a w konsekwencji w niniejszym zadaniu Gmina nie będzie występowała w roli organu władzy publicznej, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy, a podejmowane czynności nie będą podlegać wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie ww. przepisu.
Z kolei, w myśl art. 29a ust. 1 ustawy:
Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Według art. 29a ust. 6 ustawy, podstawa opodatkowania obejmuje:
Z powołanego powyżej art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że podstawą opodatkowania jest wszystko to, co stanowi zapłatę obejmując swym zakresem każdą formę zapłaty otrzymaną nie tylko od nabywcy, usługobiorcy, ale również od osoby trzeciej z tytułu dostawy towaru lub wykonania usługi. Ponadto regulacja ta wskazuje, że w sytuacji gdy podatnik, w związku z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług, otrzymuje dofinansowanie (dotację, subwencję), stanowiące dopłatę do ceny towaru lub usługi, to tego rodzaju dofinansowanie stanowi obok ceny, uzupełniający element podstawy opodatkowania z tytułu danej dostawy lub świadczenia.
Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy.
Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru czy też konkretnego rodzaju usługi.
Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Dla określenia, czy dane dofinansowanie ma, czy też nie bezpośredni wpływ na cenę świadczonych usług, a co za tym idzie czy podlega opodatkowaniu, istotne są zatem szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie wsparcia.
Zatem, podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne – na pokrycie kosztów działalności nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.
Przepis art. 29a ust. 1 ustawy jest odpowiednikiem art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE, zgodnie z którym:
W odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług innych niż te, o których mowa w art. 74-77, podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.
Należy uznać, że opodatkowanie subwencji (dotacji) stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Nie wszystkie subwencje (dotacje) stanowią element podstawy opodatkowania VAT. Jedynie takie, które są subwencjami (dotacjami) związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły, prowadzący do wniosku, że tylko subwencje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu. Natomiast inne subwencje (dotacje) nie wchodzą tym samym do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.
Istotne zatem dla wykładni art. 29a ust. 1 ustawy jest wyjaśnienie pojęcia „subwencja bezpośrednio związana z ceną”.
W tym kontekście istotne znaczenie ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w szczególności wyroki w sprawach C-184/00 (Office des produits wallons ASBL v. Belgian State) oraz C-353/00 (Keeping Newcastle Warm Ltd. v. Commisioners od Customs and Excise, w skrócie KNW).
W wyroku C-184/00 Trybunał stwierdził, że pojęcie subwencji (dotacji) bezpośrednio związanych z ceną należy interpretować jako obejmujące wyłącznie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, a które są wypłacane przez podmiot trzeci w stosunku do sprzedawcy lub świadczącego.
Trybunał argumentował, że w celu ustalenia, czy dotacja stanowi wynagrodzenie, cena towarów i usług musi, co do zasady, być ustalana nie później, niż w momencie zdarzenia podlegającego opodatkowaniu. Zobowiązanie do zapłaty dotacji dokonane przez osobę, która jej udziela, rodzi korelat, jakim jest prawo beneficjenta do jej otrzymania, ponieważ dokonał on dostawy podlegającej opodatkowaniu. Ten związek pomiędzy dotacją a ceną musi być jednoznacznie widoczny na podstawie indywidualnej analizy okoliczności stanowiących podstawę wypłaty tego wynagrodzenia. Z drugiej strony nie jest konieczne, aby cena towarów lub usług bądź część tej ceny została ustalona. Wystarczy by możliwe było jej ustalenie. Cena jaką płaci nabywca musi być ustalana w taki sposób, że zmniejsza się ona w proporcji do dotacji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, co zatem stanowi element ustalenia ceny, jakiej żąda ten ostatni. Trybunał w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wskazał sądowi odsyłającemu szereg wskazówek, stwierdzając, że sąd krajowy musi zbadać obiektywnie, czy fakt, iż dotacja jest wypłacana sprzedawcy lub świadczącemu pozwala mu sprzedawać towary lub świadczyć usługi po cenie niższej, niż musiałby on żądać w braku takiej dotacji. Nie jest konieczne, by dotacja odpowiadała bezpośrednio zmniejszeniu ceny dostarczanych towarów, wystarczy by relacja pomiędzy zmniejszeniem ceny a dotacją, która może być wyrażona ryczałtowo, była istotna.
W wyroku C-353/00 Trybunał wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. Orzeczenie to dotyczyło dopłat wypłacanych firmie zajmującej się usługami związanymi z doradztwem w dziedzinie energetyki.
Związek dotacji z ceną nie został szczegółowo przeanalizowany w tym wyroku. Szersze uwagi na ten temat znalazły się natomiast w opinii rzecznika generalnego oraz pisemnym stanowisku rządu Wielkiej Brytanii, które zaaprobował Trybunał.
Jak wskazuje rzecznik, dotacje mogą mieć różną formę i charakter. Zwykle przez dotacje (subwencje) rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym. W praktyce dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu) albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają podatkowi VAT.
Tego rodzaju dotacje występowały w przypadku KNW. Istniał bezpośredni związek pomiędzy usługami podatnika a otrzymywanymi dotacjami (dotacje były korelatem usług i wypłacano je tylko w razie ich świadczenia; również kwotowo zależały od liczby usług). Wpływ na cenę również był oczywisty: ostateczny odbiorca nie musiał płacić za usługę właśnie z powodu pokrycia jej dotacją. Mimo, że dotacje oczywiście wpływały na działalność przedsiębiorstwa i w sensie ekonomicznym pokrywały część kosztów jego funkcjonowania, przede wszystkim były one związane z ceną. Dlatego też nie można było ich traktować jako pozostających poza podatkiem VAT.
Jeżeli otrzymywane dofinansowanie (dotacja) jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związane z ceną danego świadczenia/danej dostawy (tj. świadczenie/dostawa dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę lub świadczeniobiorca otrzymuje je za darmo), takie dofinansowanie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dofinansowanie nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można – i należy ‑potraktować je jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.
Należy zwrócić uwagę, że z art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że nie ma znaczenia, od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę – czy od nabywcy, czy od osoby trzeciej, ważne jest, aby było to wynagrodzenie za dane konkretne świadczenie lub konkretną dostawę.
Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa jak również orzecznictwo TSUE, należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku będziemy mieli do czynienia z czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT (tj. odsprzedażą usług zakupionych przez Państwa od wyspecjalizowanego podmiotu posiadającego uprawnienia do wykonania ww. prac, zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych na rzecz mieszkańców którzy wyrazili chęć udziału w projekcie). Gmina bowiem nabędzie przedmiotowe usługi od wyspecjalizowanej firmy zajmującej się usuwaniem azbestu z nieruchomości mieszkańców, we własnym imieniu, ale na rzecz osób trzecich (mieszkańców), a więc stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy, zawierając umowę z wykonawcą na świadczenie ww. usług, wejdzie w rolę podmiotu świadczącego te usługi.
Zatem – stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy – zawierając umowę z wykonawcą na świadczenie ww. usługi, wchodzą Państwo w rolę podmiotu świadczącego usługę. Podkreślić należy również, że to Państwo (nie właściciele nieruchomości) wybierają wykonawcę, tj. wyspecjalizowaną firmę (posiadającą przewidziane przepisami prawa stosowne uprawnienia), która zrealizuje zadanie w ramach którego dokona usunięcia odpadów zawierających azbest zalegających na posesjach mieszkańców oraz zdeponowania i unieszkodliwiania na składowisku opadów, lub demontażu pokryć dachowych zawierających azbest, transportu, zdeponowania i unieszkodliwienia na składowisku odpadów z nieruchomości zlokalizowanych na terenie Gminy. Podkreślić należy, że będą Państwo nabywać wyżej wymienione usługi we własnym imieniu.
Dofinansowanie, które Państwo otrzymają z WFOŚiGW może pokryć wyłącznie efekty zadania pn. „Usuwanie odpadów zawierających azbest z terenu Miasta i Gminy (`(...)`) w 2022 r.” Nie mogą Państwo przeznaczyć otrzymanych środków na inny cel. Nie będzie to zatem dotacja na ogólną działalność gminy, lecz zostanie przyznana, by pokryć koszty konkretnych czynności wykonywanych na rzecz konkretnych beneficjentów, którymi są mieszkańcy, którzy złożyli stosowny wniosek.
W konsekwencji, środki te należy uznać za wynagrodzenie dla Państwa z tytułu świadczenia usługi na rzecz właścicieli nieruchomości, uiszczane przez podmiot trzeci (tj. podmiot dokonujący finansowania - WFOŚiGW). Faktury VAT dokumentujące wykonaną usługę związaną z realizowanym projektem będą wystawiane na Państwa, zatem otrzymana dotacja będzie związana z ceną danego świadczenia w sposób zindywidualizowany i policzalny, gdyż pokrywa koszty zadania dokumentowane wystawionymi przez wykonawców fakturami.
Gmina nie będzie pobierać od mieszkańców płatności. Jak wskazali Państwo opisie sprawy, Mieszkańcy nie będą partycypować w kosztach projektu. Nie będą Państwo zawierać umów z poszczególnymi osobami fizycznymi na wykonanie prac w ramach ww. zadania. Skoro więc ostateczny odbiorca usługi nie będzie musiał za tę usługę zapłacić z powodu przyznanego Gminie dofinansowania, to należy stwierdzić, że dofinansowanie to bezpośrednio wpłynie na cenę świadczonej usługi, gdyż pozwoli usługobiorcy – Mieszkańcowi - korzystać z niej za darmo.
Zatem, realizując projekt pn.: „Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów (`(...)`) w 2022 r.” będą Państwo działali jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzący działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy w zakresie, w jakim będą Państwo realizowali ww. projekt oraz nie będą Państwo korzystali z wyłączenia od podatku na podstawie przepisu art. 15 ust. 6 ustawy.
W konsekwencji wskazać należy, że dotacja otrzymana przez Państwa, na realizację wskazanego projektu będzie mieć bezpośredni wpływ na cenę usług świadczonych na rzecz mieszkańców Gminy, będzie stanowić wynagrodzenie za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, a w konsekwencji będzie stanowić podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 w zw. z art. 29a ust. 6 ustawy.
Podsumowując, dotacja uzyskana ze środków WFOŚiGW na realizację projektu: „Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów (`(...)`) w 2022 r.” powinna zostać opodatkowana podatkiem VAT.
Tym samym Państwa stanowisko w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT dotacji uzyskanej ze środków WFOŚiGW na realizację projektu: „Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów (`(...)`) w 2022 r.” jest nieprawidłowe.
Odnosząc się natomiast do kwestii braku prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z realizacją ww. projektu wskazać należy, że podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego, zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.
Z przywołanych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, a towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT lub/i niepodlegających temu podatkowi.
Podkreślić należy, że ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy,
nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Natomiast, na podstawie przepisu art. 88 ust. 4 ustawy,
obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.
Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług, przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.
Zatem, podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT, jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny. W omawianej sprawie związek taki występuje, bowiem w ramach realizowanego zadania Gmina działa w charakterze podatnika podatku VAT w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.
Ponadto – jak wynika z podjętego w niniejszej interpretacji rozstrzygnięcia – świadczenia, które wykona Gmina na rzecz mieszkańców, tj. usunięcie wyrobów zawierających azbest z nieruchomości, obejmujące demontaż, zbieranie, transport i unieszkodliwianie tych wyrobów będą stanowić czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Zauważyć bowiem należy, że ani przepisy ustawy ani rozporządzeń wykonawczych do ustawy nie przewidują zwolnienia z podatku VAT dla świadczenia usług w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest.
Mając zatem na uwadze opis sprawy oraz powołane w tym zakresie przepisy prawa należy stwierdzić, że skoro są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i jednocześnie - jak wskazano w niniejszej interpretacji - realizując projekt pn.: „Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów (`(...)`) w 2022 r.” będą Państwo działali jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzący działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy, tym samym będą Państwo mieli prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z realizacją ww. projektu. Przy czym prawo to będzie przysługiwać o ile nie wystąpią przesłanki negatywne wymienione w art. 88 ustawy.
Tym samym Państwa stanowisko w zakresie braku prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku realizacją projektu: „Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów (`(...)`) w 2022 r.” jest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (`(...)`). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili