Wnioskodawczyni wraz z mężem prowadzą gospodarstwo rolne, posiadając nieruchomości rolne i leśne, które otrzymali w darowiźnie w 2000 roku. Nieruchomości te były wykorzystywane wyłącznie do działalności rolniczej, z tytułu której mąż Wnioskodawczyni jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Na podstawie decyzji Wojewody, część ich nieruchomości została wywłaszczona pod drogę publiczną w zamian za odszkodowanie. Wnioskodawczyni zapytała, czy może skorzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT w związku z tym wywłaszczeniem. Organ podatkowy uznał, że Wnioskodawczyni nie ma prawa do zwolnienia z VAT, ponieważ w tej sprawie nie działa jako podatnik VAT. Dostawa nieruchomości w zamian za odszkodowanie nie jest działalnością gospodarczą Wnioskodawczyni, lecz jedynie zarządzaniem jej majątkiem prywatnym, które nie podlega opodatkowaniu VAT. W związku z tym, brak jest podstaw do zastosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnySzanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, wywłaszczenia działek nr 1, 2, 3, 4, będących we współwłasności małżeńskiej z nakazu władzy publicznej pod drogę publiczną w zamian za odszkodowanie - jest nieprawidłowe.
19 maja 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 12 maja 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismami z 25 maja 2022 r. (data wpływu) i 19 lipca 2022 r. (data wpływu). Treść wniosku jest następująca:
(`(...)`) razem z mężem - (`(...)`) na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej prowadzą gospodarstwo rolne. Ww. osoby są małżeństwem od 1994 r. Wspólne prowadzenie gospodarstwa rolnego strony rozpoczęły zaraz po zwarciu związku małżeńskiego. W skład gospodarstwa rolnego wchodziły m.in. działki:
a) 1 położona w obrębie (`(...)`) , wyodrębniona z działki nr 5 o powierzchni 66090 m2, objętej księgą wieczystą KW nr (`(...)`) ; w ewidencji gruntów i budynków oznaczona jako RV, RVI, ŁIV, ŁV, PslV. W dokumentach planowania przestrzennego stan nieruchomości określono jaki R - tereny rolnicze;
b) 2 położona w obrębie (`(...)`) , wyodrębniona z działki nr 6 o powierzchni 7441 m2, objętej księgą wieczystą KW nr (`(...)`) , w ewidencji gruntów i budynków oznaczona jako ŁIV. W dokumentach planowania przestrzennego stan nieruchomości został określony jako R - tereny rolnicze;
c) 3 położona w obrębie (`(...)`) , wyodrębniona z działki nr 7 o powierzchni 24989 m2, objętej księgą wieczystą KW nr (`(...)`) , w ewidencji gruntów i budynków oznaczona jako LsVI; w dokumentach planowania przestrzennego nieruchomość opisana jest jako ZŁ - tereny lasów;
d) 4 położona w obrębie (`(...)`) , objętej księgą wieczystą KW nr (`(...)`) ; w ewidencji gruntów i budynków przedmiot wyceny oznaczony został jako LSVI; w dokumentach planowania przestrzennego stan nieruchomości określono jako: ZL - tereny lasów;
Nieruchomości o których mowa w pkt a) i b) wykorzystywane były dotychczas rolniczo. Pola obsiewane były zbożem. Na pozostałych dwóch działkach rósł las.
Działki gruntu wskazane w pkt a) do d) małżonkowie otrzymali w formie darowizny od członka rodziny - wuja. Akt darowizny został dokonany w 2000 r. Z tytułu nabycia działek pkt a) do d) podatnikowi nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Czynność nie była potwierdzona fakturą.
W stosunku do ww. nieruchomości podatnik (oraz jego małżonek) nigdy nie występowali o warunki zabudowy. Dla działek brak jest Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego.
Podatnik prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą od 09.03.2015 r. Pozarolnicza działalność gospodarczą prowadzona jest w zakresie: działalność usługowa wspomagająca produkcję roślinną(01.61 .Z), pozostałe sprzątanie (81.29.Z), wynajem i dzierżawa maszyn i urządzeń rolniczych (77.31 .Z). Grunty rolne i leśne nie są wykorzystywane do prowadzonej przez Wnioskodawczynię pozarolniczej działalności gospodarczej. Jak wskazano wyżej działki w pełnym zakresie wykorzystywane są do działalności rolniczej. Małżonka podatnika nie jest czynnym podatnikiem podatku VAT (podatek od towarów i usług). W związku z dokonaniem rejestracji jako czynnego podatnika podatku VAT męża Wnioskodawczyni ((…) jest zarejestrowany jako czynny podatnik podatku VAT od 01.04.2009 r.), Wnioskodawczyni odmówiono rejestracji w rejestrze VAT.
Na podstawie decyzji Wojewody (`(...)`) z dnia 17.12.2020r. nr (`(...)`) o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, na własność Skarbu Państwa przeszła własność części nieruchomości objętych księgą wieczystą KW nr (`(...)`) tj. nowo powstałe działki gruntu: 1, 2, 3, 4.
Wydzielenie działek nastąpiło z inicjatywy(…). Decyzja Wojewody (`(...)`) zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej i zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna dnia 06.02.2021 r.
W związku z powyższym, Wojewoda (…) wszczął postępowanie w sprawie ustalenia i wypłaty odszkodowania za nabyte przez Skarb Państwa nieruchomości. Postępowanie w przedmiotowej sprawie jest w toku. Postępowanie zostało wszczęte w stosunku do obojga małżonków.
Strona omyłkowo wskazała, że odmówiono jej rejestracji jako czynny podatnik podatku VAT. Pani (`(...)`) w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą korzysta ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.
Na pytania postawione w wezwaniu o treści:
1. Czy Pani mąż z tytułu wspólnie prowadzonego przez Państwa gospodarstwa rolnego jest/był rolnikiem ryczałtowym, o którym mowa w art. 2 pkt 19 ww. ustawy, korzystającym ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.)?
2. Czy Pani mąż z tytułu wspólnie prowadzonego przez Państwa gospodarstwa rolnego dokonał rezygnacji ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy i w związku z działalnością rolniczą zarejestrował się jako czynny podatnik podatku VAT? Jeśli nie, to prosimy wskazać z tytułu prowadzenia jakiej działalności gospodarczej Pani mąż jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług oraz czy działki objęte zakresem wniosku były wykorzystywane w tej działalności?
3. Czy działki nr 1, 2, 3, 4 przez cały okres posiadania wykorzystywane były do działalności rolniczej z tytułu której Pani mąż jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT? Jeśli nie, prosimy wskazać w jaki sposób/na jakie cele i przez kogo działki były wykorzystywane?
4. Czy na dzień wywłaszczenia działki nr 1, 2, 3, 4 były niezabudowane?
5. Czy dla działek nr 1, 2, 3, 4 przed ich wywłaszczeniem zostały kiedykolwiek wydane decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu/decyzje o ustaleniu lokalizacji celu publicznego? Jeżeli tak, to proszę wskazać jakie przeznaczenie działek objętych zakresem wniosku określają wydane decyzje?
6. Czy działki nr 1, 2, 3, 4 od momentu nabycia przez Państwa do momentu wywłaszczenia były udostępniane osobom trzecim? Jeżeli tak, to należy wskazać odrębnie dla każdej działki:
a) w jakim okresie (kiedy) działki były udostępniane osobom trzecim?
b) na podstawie jakiej umowy (najem, dzierżawa, użyczenie, inna umowa – jaka) działki były udostępniane osobom trzecim?
c) czy udostępnienie działek było czynnością odpłatną czy bezpłatną?
d) kto uzyskiwał korzyści z czynszu z tytułu dzierżawy działek – czy zarówno Pani i Pani mąż, czy wyłącznie jedna z osób – jeśli tak należy wskazać z jakich powodów i na jakiej podstawie prawnej korzyści (przychody) z tytułu dzierżawy faktycznie uzyskuje tylko jeden z małżonków?
e) należy wskazać strony zawartych umów, czy była Pani oraz Pani mąż stroną umów na podstawie których działki były udostępniane na rzecz osób trzecich?
f) kto z Państwa dokonywał rozliczeń z tytułu zawartej umowy/umów?
g) w przypadku wystąpienia podatku należnego z tytułu dzierżawy/najmu, należy wskazać, kto z Państwa dokonywał rozliczenia podatku należnego z tytułu dzierżawy/najmu przedmiotowych działek? Jeżeli rozliczeń z tytułu dzierżawy/najmu dokonywał wyłącznie jeden z małżonków, to należy wskazać z jakich powodów i na jakiej podstawie prawnej podatek należny z tytułu dzierżawy/najmu faktycznie rozliczał tylko jeden z małżonków?
h) w przypadku, gdy podatek należny z tytułu dzierżawy/najmu działek nie był rozliczany, należy wskazać z jakiego powodu?
i) kto i w jaki sposób dokumentował czynność udostępniania działek osobom trzecim?
j) czy czynsz z tytułu dzierżawy/najmu działek był dokumentowany fakturami VAT? Jeśli tak, to kto wystawiał faktury?
udzieliła Pani odpowiedzi:
Ad 1. Małżonek Pani (…) – (…) był rolnikiem ryczałtowym do dnia 01.04.2009 r.
Ad 2. Tak, (…) z dniem 01.04.2009 r. zarejestrował się jako czynny podatnik podatku VAT.
Ad 3. Działki 1, 2, 3,4 przez cały okres posiadania były wykorzystywane do działalności rolniczej.
Ad 4. Na dzień wywłaszczenia działki 1, 2, 3, 4 były niezabudowane.
Ad 5. Dla działek 1, 2, 3, 4 przed ich wywłaszczeniem nigdy nie były wydawane decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, decyzje o ustaleniu lokalizacji celu publicznego.
Ad 6. Działki 1, 2, 3, 4 od momentu ich nabycia nie były udostępniane osobom trzecim.
Wobec podanych wyżej uzupełniających danych w całości podtrzymała Pani stanowisko zaprezentowane we wniosku o interpretację.
W załączeniu przedłożyła Pani dowód uiszczenia brakującej opłaty w kwocie 120 zł.
Czy Wnioskodawczyni będzie mogła skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT wobec wywłaszczenia za odszkodowaniem przez Skarb Państwa nieruchomości pod drogę publiczną, jeżeli przejęte nieruchomości do dnia przejścia ich własności na rzecz Skarbu Państwa pozostawały nieruchomościami rolnymi i leśnymi i były wykorzystywane rolniczo?
W ocenie Wnioskującej z uwagi na okoliczność, że aż do dnia przejścia wskazanych na wstępie nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa - działki gruntu były nieruchomościami rolnymi i lasami może ona skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem" podlegają: 1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju; 2) eksport towarów; 3) import towarów na terytorium kraju; 4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju; 5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. Przez dostawę towarów o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również: 1) przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie (art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Z powołanego przepisu prawa tj. art. 7 ust. 1 pkt 1 wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie, stanowi dostawę towarów w rozumieniu Ustawy. W konsekwencji powyższego czynność taka podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Jak wskazano już wyżej czynności wymienione w art. 5 ustawy o VAT podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT pod warunkiem, że wykonywane są przez podatnika. Podatnikami podatku VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności (art. 15 ust. 1 Ustawy). Wg art. 15 ust. 2 ustawy o VAT z działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Wnioskodawczyni od 09.03.2015 r. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie: działalność usługowa wspomagająca produkcję roślinną (01.61 .Z), pozostałe sprzątanie (81.29.Z), wynajem i dzierżawa maszyn i urządzeń rolniczych (77.31 .Z). Wnioskodawczyni nie jest co prawda zarejestrowana jako czynny podatnik podatku VAT, jednak sytuacja taka wynikała z faktu, iż dotychczas małżonkowie nie mogli prowadzić dwóch odrębnych działalności opodatkowanych VAT w ramach jednego gospodarstwa rolnego.
Mając na uwadze powyższe, w konkretnych okolicznościach przejście nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa dokonywane w związku z decyzją wywłaszczeniową za odszkodowaniem uznać można za odpłatną dostawę towaru przez podatnika. Mimo powyższego w ocenie podatniku, wskazana wyżej czynność podlega zwolnieniu od podatku VAT.
Wg art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane. Zwolnienie to oparte jest na regulacji art. 135 ust. 1 lit. k dyrektywy 2006/112/WE, zgodnie z którym państwa członkowskie zwolnią od podatku dostawy terenów niezabudowanych inne niż dostawy terenów budowlanych, o których mowa w art. 12 ust. 1 lit. b. Zgodnie z art. 12 ust. 3 dyrektywy 2006/112/WE terenem budowlanym, o którym mowa w art. 12 ust. 1 lit. b, jest każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie. Wedle polskiej ustawy o VAT (art. 2 pkt 33 ustawy o VAT) przez tereny budowlane - rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Terenami niezabudowanymi są tereny, które nie posiadają przymiotów określonych w zdaniu poprzednim. Wg art. 3 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2022 r. poz. 503), kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz terenów zamkniętych, należy do zadań własnych gminy. Ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (art. 4 ust. 1 ustawy o zagospodarowaniu). W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego, a sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w drodze decyzji o warunkach zabudowy.
W okolicznościach sprawy brak jest miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W stosunku do żadnej z wydzielonych działek (przed rozpoczęciem inwestycji drogowej) nie została wydana decyzja o warunkach zabudowy. Przedmiotowe działki wg oznaczeń widniejących w ewidencji gruntów i budynków oraz postanowień Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy `(...)` oznaczone są jako rola, łąka i las tj. działka 1 położona w obrębie (`(...)`) , wyodrębniona z działki nr 5 o powierzchni 66090 w ewidencji gruntów i budynków oznaczona jest jako RV, RVI, ŁIV, ŁV, PslV. W dokumentach planowania przestrzennego stan nieruchomości określono jaki R - tereny rolnicze; działka 2 położona w obrębie (`(...)`) , wyodrębniona z działki nr 6 o powierzchni 7441 m2, w ewidencji gruntów i budynków oznaczona jako ŁIV; w dokumentach planowania przestrzennego stan nieruchomości został określony jako R - tereny rolnicze; działka 3 położona w obrębie (`(...)`) , wyodrębniona z działki nr 7 o powierzchni 24989 m2, w ewidencji gruntów i budynków oznaczona jako LsVI; w dokumentach planowania przestrzennego nieruchomość opisana jest jako ZL - tereny lasów; działka 4 położona w obrębie (`(...)`) , w ewidencji gruntów i budynków przedmiot wyceny oznaczony został jako LSVI; w dokumentach planowania przestrzennego stan nieruchomości określono jako: ZL - tereny lasów. Ww. grunty będą zatem korzystać ze zwolnienia od podatku VAT.
Zważywszy na szczególną konstrukcję przejścia prawa własność nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa w związku w wydaniem decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, skonstatować należy, że aż do momentu przejścia prawa własności na Skarb Państwa, grunt stanowiący własność Wnioskodawczyni i jej męża, zachował status gruntu rolnego i leśnego tj. gruntu niezabudowanego. Wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej w trybie ustawy z dnia 10.04.2003r. o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tj. z dnia 15 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1363), wywołało skutek w postaci zmiany przeznaczenia gruntu dopiero wówczas kiedy decyzja Wojewody (`(...)`) z dnia 17.12.2020r. (nr sprawy (…)) stała się ostateczna - a zatem jednocześnie z chwilą przejścia prawa własności na rzecz Skarbu Państwa. Do powyższego momentu, grunt był gruntem rolnym objętym zwolnieniem z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.
Wedle treści powołanej ustawy szczególnej - art. 11f - decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności: zatwierdzenie podziału nieruchomości, o którym mowa w art. 12 ust. 1 (pkt 5); oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego (pkt 6); zatwierdzenie projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego (pkt 7). Decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zatwierdza się podział nieruchomości. Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości. Z powołanych przepisów prawa jednoznacznie wynika, z jakim momentem następuje zmiana przeznaczenia gruntu, a grunt zostaje przeznaczony pod zabudowę. Każdy z właścicieli nieruchomości przez, które przebiegać ma planowana inwestycja drogowa, jest stroną toczącego się postępowania o wydanie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej (ZRID) i zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa może się odwołać od decyzji organu pierwszej instancji.
Wedle art. 12 ust. 4 ustawy o inwestycjach drogowych - nieruchomości lub ich części stają się z mocy prawa: 1) własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych, 2) własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych - z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Ostateczność decyzji należy ocenić zgodnie z zasadami obowiązującymi w prawie administracyjnym. Wg art. 11c ustawy szczególnej do postępowania w sprawach dotyczących wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, z zastrzeżeniem przepisów niniejszej ustawy. Wg art. 16 § 1 KPA ostateczne są decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Decyzje wydane na podstawie przepisów ustawy o ZRID są zaskarżalne. Zgodnie z art. 11g od decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stronie służy odwołanie do organu wyższego stopnia. Odwołanie strony od decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej rozpatruje się w terminie 30 dni, a skargę do sądu administracyjnego w terminie dwóch miesięcy. Zatem zmiana przeznaczenia gruntu nabytego przez Skarb Państwa nastąpiła nie wcześniej niż z chwilą jego przejęcia przez Skarb Państwa tj. po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia. Bacząc na powyższe zmiana przeznaczenia gruntu z rolnego na przeznaczony pod komunikację nastąpiła dopiero z chwilą przejścia własności nieruchomości na Skarb Państwa. Do tego momentu grunt zachował charakter rolny. Analogiczne stanowisko wyraził Minister Finansów w interpretacji z dnia 02.01.2019r. (PT1.054.42.2018.PSG.952), czy Wojewódzki Sąd Administracyjny z siedzibą w Poznaniu (wyrok z dnia 23 lipca 2014 r. sygn. akt I SA/Po 60/14). Do powyższego dodać należy, że decyzji Wojewody (`(...)`) z dnia 11.12.2019r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na podstawie art. 17 ustawy szczególnej nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Skutkiem nadanego rygoru Wnioskodawczyni została zobowiązana do niezwłocznego wydania nieruchomości. W chwili wydania nieruchomości grunt z całą pewnością również miał charakter rolny i leśny.
W wyroku TSUE z dnia 15.09.2011r. (C-180/10 i C-181/10)), Trybunał uznał nawet, że osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 dyrektywy 2006/112, zmienionej dyrektywą 2006/138, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby. Fundamentalną zasadą prawa podatkowego w demokratycznym państwie prawnym jest to, że zakres przedmiotu opodatkowania musi być precyzyjnie określony w ustawie podatkowej, a interpretacja jej przepisów nie może być rozszerzająca (art. 217 Konstytucji). Interpretując przepis art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, w duchu powyższej zasady, w ocenie Wnioskującej może ona skorzystać ze wskazanego zwolnienia podatkowego; grunty w dniu przejścia prawa własności na rzecz Skarbu Państwa stanowiły grunt rolny i leśny, który nie był przeznaczony pod zabudowę. Wnioskodawczyni nabyła przedmiotowe grunty razem z mężem na podstawie darowizny od wuja. Czynność nie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT. Przez cały okres posiadania działek, działki rolne tj. role i łąki wykorzystywał w celach rolniczych, zaś w stosunku do lasu podejmowane były czynności pielęgnacyjne. Żadna z nieruchomości nie była wykorzystywana na potrzeby prowadzonej przez Wnioskodawczynię działalności gospodarczej. Grunty są niezabudowane. W stosunku do gruntów brak jest MPZP oraz decyzji o warunkach zabudowy. Tym samym zatem na dzień wywłaszczenia, działki nie były terenem budowlanym. Doszło do przejęcia działek na rzecz Skarbu Państwa, a następnie do zmiany ich przeznaczenia; jednak zmiany te nie nastąpiłyby gdyby Skarb Państwa nie wywłaszczył Wnioskodawczyni. Za Naczelnym Sądem Administracyjnym należy powtórzyć, że opodatkowaniu podlegają dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku gruntów niezabudowanych, tylko te, które stanowią tereny budowlane. Z kolei dostawy gruntów niezabudowanych, będących na przykład gruntami rolnymi czy leśnymi, które nie są przeznaczone pod zabudowę, są zwolnione od podatku od towarów i usług (wyrok NSA z dnia 15.06.2021 r. sygn. akt: I FSK 1638/18).
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:
1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.
W sytuacji, gdy przedmiotem dostawy są towary w rozumieniu powołanego wyżej przepisu i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:
Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Zaznaczenia wymaga, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, również zbycie udziału w towarze (np. współwłasności nieruchomości gruntowej) stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził NSA w uchwale 7 sędziów z dnia 24 października 2011 r., sygn. akt I FPS 2/11.
Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s.1, z późn. zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”:
Państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy:
a) określone udziały w nieruchomości;
b) prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
c) udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.
Należy w tym miejscu wyjaśnić, że prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielnie kilku osobom. Na tym polega współwłasność w świetle art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).
Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności.
Zgodnie z art. 196 § 1 ww. ustawy:
Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
Na podstawie art. 196 § 2 ww. ustawy:
Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.
Art. 198 ustawy Kodeks cywilny stanowi, że:
Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.
Współwłaściciel ma względem swojego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.
W myśl art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:
Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.
Z regulacji art. 211 tej ustawy wynika, że:
Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.
Należy w tym miejscu zauważyć, że kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359).
Stosownie do art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).
W świetle art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
W myśl art. 36 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.
Art. 36 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że:
Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.
Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.
Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.
Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 cyt. Kodeksu:
Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).
Wskazać należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Co do zasady, dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika wprost z powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.
Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji, przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.
Wynagrodzenie musi mieć konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.
Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.
Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 ustawy :
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Według art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
W związku z powyższym, dostawa towarów i świadczenie usług będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tylko w sytuacji, gdy czynność dokonana zostanie przez podmiot o statusie podatnika, który działa w takim charakterze w odniesieniu do tej konkretnie czynności. Natomiast dla stwierdzenia, że dla danej transakcji podmiot jest podatnikiem podatku od towarów i usług konieczne jest prowadzenie przez niego działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy.
Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Tym samym nie jest działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Wobec tego, właściwe jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników podatku VAT w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej. W tym kontekście nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych, okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle uregulowana zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Jednakże każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, jest uznany za podatnika podatku od towarów i usług. Zatem wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży nieruchomości jest ustalenie, czy działanie to można uznać za wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek nabyty został i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej.
W zakresie opodatkowania transakcji sprzedaży nieruchomości wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10. TSUE orzekł, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.
Inaczej jest natomiast – wyjaśnił Trybunał – w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców, w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości, porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Chodzi tu przykładowo o nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przykładowo przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.
Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług wymaga oceny, każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. W przypadku zbywania nieruchomości ocenie podlegać muszą przede wszystkim okoliczności związane z nabyciem, wykorzystaniem nieruchomości czy działania jakie podejmuje zbywca w celu dokonania sprzedaży.
Zgodnie z art. 112 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2021 r. poz. 1899 ze zm.) :
Wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.
W myśl art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami :
Wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.
Z powołanych przepisów wynika zatem, iż istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika jasno, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.
Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pani z małżonkiem wspólne gospodarstwo rolne. W dokumentach planowania przestrzennego stan nieruchomości określono jako:
• działki 1, 2 jako R - tereny rolnicze,
• działki 3, 4 ZL - tereny lasów.
Nieruchomości nr 1, 2 wykorzystywane były dotychczas rolniczo. Na działkach 3, 4 ZL rósł las. Działki gruntu Pani i Pani małżonek otrzymaliście w formie darowizny w 2000 r. Z tytułu nabycia działek nie przysługiwało Pani prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W stosunku do tych nieruchomości Pani oraz jej małżonek nigdy nie występowaliście o warunki zabudowy. Dla działek brak jest Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego.
Pani Małżonek był rolnikiem ryczałtowym do 1.04.2009 r. a od 1.04.2009 r. zarejestrował się jako czynny podatnik podatku VAT. Działki 1, 2, 3,4 przez cały okres posiadania były wykorzystywane do działalności rolniczej. Na dzień wywłaszczenia działki te były niezabudowane. Dla działek 1, 2, 3, 4 przed ich wywłaszczeniem nigdy nie były wydawane decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, decyzje o ustaleniu lokalizacji celu publicznego. Działki te od momentu ich nabycia nie były udostępniane osobom trzecim.
Na podstawie decyzji Wojewody (`(...)`) z dnia 17.12.2020 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, na własność Skarbu Państwa przeszła własność części nieruchomości objętych księgą wieczystą KW nr (`(...)`) tj. nowo powstałe działki gruntu: 1, 2, 3, 4.
Wskazała Pani, że prowadzi Pani pozarolniczą działalność gospodarczą od 09.03.2015 r. Grunty rolne i leśne nie są wykorzystywane do prowadzonej przez Panią pozarolniczej działalności gospodarczej.
Odnosząc się do Pani wątpliwości wyrażonych w zadanym pytaniu należy w pierwszej kolejności ustalić, czy w okolicznościach niniejszej sprawy, w związku z przeniesieniem własności części wskazanych działek z nakazu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie, działała Pani w charakterze podatnika VAT zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy. Uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.
Jak wyjaśniono wyżej, w przypadku osób fizycznych, które dokonują zbycia towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej, należy szczególnie wnikliwie przeanalizować okoliczności w jakich będzie realizowana transakcja. Co do zasady bowiem osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników VAT.
Jednocześnie celowe jest wskazanie, że małżeństwo nie należy do żadnej kategorii podmiotów wymienionych w art. 15 ust. 1 ustawy. Powyższe stwarza dla małżonków prowadzących działalność gospodarczą szczególną sytuację prawną. Żaden z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie zabrania małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa. W konsekwencji podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu. Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza bowiem możliwość interpretacji przepisów, która zakładałaby, że stosunki majątkowe między małżonkami, regulowane przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, mogą kształtować zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług. Zatem, nie każda czynność, która wywołuje skutki na gruncie prawa cywilnego, będzie takie skutki wywoływała na gruncie prawa podatkowego.
Przechodząc na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że fakt wykorzystywania przedmiotowych działek w ramach działalności rolniczej z tytułu której Pani mąż jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT, ma znaczenie dla opodatkowania podatkiem VAT dostawy tych gruntów.
Jeżeli zatem, przedmiotem dostawy jest majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku od towarów i usług w okolicznościach wskazanych w art. 15 ustawy będzie ten małżonek, który dokonuje dostawy we własnym imieniu (który jest stroną czynności prawnej) – jako podatnik VAT. W świetle przytoczonych wyżej przepisów zauważyć należy, że status podatnika podatku od towarów i usług, wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia, czy podmiot dokonujący transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT, istotne jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą.
Mając na uwadze opis sprawy oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że w analizowanej sprawie brak jest podstaw do uznania Pani za podatnika podatku od towarów i usług.
Z okoliczności sprawy nie wynika bowiem taka Pani aktywność , która wykraczałaby poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Działki stanowiły ustawową wspólność majątkową małżeńską Pani i Pani męża. Wywłaszczenie przedmiotowych działek było niezależne od Pani woli. Nie czyniła Pani żadnych czynności, aby przygotować działki do wywłaszczenia. Wywłaszczone działek nigdy nie były wykorzystywane przez Panią w Pani działalności gospodarczej. Z wniosku wynika natomiast, że działki były wykorzystywane w działalności rolniczej, z tytułu prowadzenia której Pani mąż jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.
Zatem dostawa przez Panią działek nr 1, 2, 3, 4 będących we współwłasności małżeńskiej z nakazu władzy publicznej pod drogę publiczną w zamian za odszkodowanie, nie będzie stanowiła działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Tym samym brak jest przesłanek pozwalających uznać, że dokonując dostawy działek rolnych nr 1, 2, 3, 4, będących we współwłasności małżeńskiej w zamian za odszkodowanie, wystąpi Pani w charakterze podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą w myśl art. 15 ust. 2 ustawy. W konsekwencji, dostawa ww. działek będących we współwłasności małżeńskiej w zamian za odszkodowanie, nie będzie po Pani stronie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
W przedstawionym we wniosku opisie sprawy nie znajdzie zastosowania art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy. Zbywając wskazane działki, nie będzie Pani posiadała bowiem statusu podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy i w związku z tym czynność dostawy nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Z kolei w sytuacji, gdy dana czynność nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie może znaleźć wobec tego w takim przypadku zastosowania przepis dotyczący zwolnienia od podatku.
Zatem Pani stanowisko w zakresie zwolnienia z podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, wywłaszczenia działek nr 1, 2, 3, 4 będących we współwłasności małżeńskiej z nakazu władzy publicznej pod drogę publiczną w zamian za odszkodowanie uznałem za nieprawidłowe.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Pani wniosku (zapytania). Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniem wskazanym we wniosku nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.
Należy zauważyć, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Zatem należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja nie wywiera skutków prawnych dla Pani męża.
· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…) Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”.
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili