Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 kwietnia 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 13 kwietnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT (podatek od towarów i usług) sprzedaży w drodze licytacji publicznej zabudowanej działki nr 1.

Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 30 czerwca 2022 r. (data wpływu 6 lipca 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest osobą fizyczną - Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym dla `(...)` (dalej „Komornik”).

Wnioskodawca prowadził postępowania egzekucyjne w stosunku do Nieruchomości położonej w `(...)` (dalej: „Nieruchomości”). Nieruchomość wcześniej składająca się z prawa użytkowania wieczystego gruntu oraz własności budynku, a obecnie będącej w wyniku ustawowego przekształcenia przedmiotem pełnej własności należała od roku 2003 do dłużnika wobec którego były prowadzone przedmiotowe postępowania egzekucyjne przez Komornika Sądowego (dalej: „Dłużnik”). Na wskazanej Nieruchomości znajduje się budynek mieszkalny jednorodzinny o trzech kondygnacjach naziemnych, o powierzchni zabudowy 106 m.kw (powierzchnia użytkowa 193 m.kw.).

Nieruchomość położona w `(...)` opisana jest w księdze wieczystej o numerze `(...)` jako działka budowlana, tereny mieszkaniowe, działka gruntu o numerze 1 w obrębie ewidencyjnym … o pow. 716 m.kw. Nieruchomość (prawo użytkowania wieczystego gruntu oraz własności budynku) nabyta została przez Dłużnika w dniu 22 stycznia 2003 r. (akt notarialny `(...)`). W treści aktu notarialnego dokumentującego nabycie nieruchomości przez Dłużnika w roku 2003 zbywca Nieruchomości oświadczył, że Nieruchomość nie była wykorzystywana na potrzeby działalność gospodarczej, a do celów mieszkaniowych. Jednocześnie z aktu notarialnego zakupu nieruchomości przez Dłużnika (z 2003 r.) wynikało, że do nabycia przez podmiot zbywający Dłużnikowi nieruchomość (prawo wieczystego użytkowania budynku oraz własności znajdującego się na nim budynku) doszło już w roku 17.

W momencie działań podejmowanych przez Komornika Sądowego w dziale IV księgi wpisane były hipoteki umowne na rzecz banku oraz funduszy inwestycyjnych zamkniętych, a także hipoteki przymusowe na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Naczelnika …. Urzędu Skarbowego ….. Warto podkreślić, że Komornik trzykrotnie wszczynał egzekucję z Nieruchomości oraz trzykrotnie wzywał oficjalnie Dłużnika do złożenia oświadczenia dotyczącego, rozliczania podatku VAT, jednak było to bezskuteczne, bowiem tenże nie udzielił żadnych wyjaśnień. Komornik uzyskał informację od pełnomocnika Dłużnika, iż Dłużnik nie zamieszkuje w domu jednorodzinnym przy ul. ….. od 2013 r. Ponadto Nieruchomość nie była w żadnej mierze wykorzystywana przez Dłużnika co najmniej od czasu wszczęcia egzekucji, a z okoliczności sprawy nie wynikało, że poczynił on jakiekolwiek nakłady na przedmiotową nieruchomość.

W dniu 20 lipca 2020 r. powołany w sprawie rzeczoznawca majątkowy sporządził operat szacunkowy, w którym wskazał wyraźnie, że Nieruchomość jest zaniedbana, budynek jest niezamieszkały, ogrodzenie zazielenione zniszczone przez wandali. Ponadto rzeczoznawca majątkowy stwierdził, iż teren Nieruchomości jest porośnięty licznymi drzewami i krzewami, a działka jest bardzo zaniedbana i wymaga zagospodarowania i uporządkowania. Innymi słowy Nieruchomość była niesłychanie zaniedbana z okolicznościami wykazywanymi przez osobę sporządzającą operat szacunkowy, iż nie była poddawana jakiemukolwiek remontowi przez wiele lat. Na koniec rzeczoznawca majątkowy przyjął założenie, że wszystkie udzielone mu informacje są zgodne z prawdą oraz nie zatajono istotnych informacji dotyczących budynku.

Komornik w ramach wszczętych egzekucji dokonał trzykrotnie opisu i oszacowania Nieruchomości (w 2015, 2017 oraz 2020 r. w ramach trzech postępowań egzekucyjnych). Dwukrotnie egzekucja z nieruchomości została umorzona na podstawie art. 985 Kodeksu postępowania cywilnego

W dniu 5 lipca 2021 r. Komornik zwrócił się do Naczelnika … Urzędu Skarbowego …. o złożenie wykazu zaległości podatkowej w związku z Dłużnikiem i nieruchomością. W dniu 17 sierpnia 2021 r. Naczelnik …. Urzędu Skarbowego `(...)` poinformował Komornika o zaległościach podatkowych z tytułu podatku VAT za IV kwartał 2008 r., I-III kwartał 2011 r , III-IV kwartał 2012 r. oraz w podatku dochodowym od osób fizycznych za listopad - grudzień 2012 r.

Wskazana Nieruchomość została sprzedana w drodze licytacji publicznej w 2021 r.

Z informacji którymi dysponuje Wnioskodawca wynika, że Dłużnik nie był zarejestrowanym podatnikiem podatku od wartości dodanej:

a) w dniu licytacji nieruchomości położonej przy `(...)`, tj. 24 sierpnia 2021 r,

b) w dniu wydania postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości, tj. w dniu 25 października 2021 r.,

c) w dniu uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości, tj. w dniu 28 grudnia 2021 r.

Wnioskodawca - jako Komornik Sądowy - nie ma wiedzy odnośnie działania przez Dłużnika w charakterze podatnika VAT we wcześniejszych okresach.

Nabycie przez Dłużnika nieruchomości objętej zakresem pytań nastąpiło w ramach transakcji niepodlegającej opodatkowaniu VAT i nie zostało w związku z tym udokumentowane fakturą z wykazaną kwotą podatku VAT. Tak jak Wnioskodawca wskazywał we wniosku o wydanie interpretacji nieruchomość nabyta została przez Dłużnika w dniu 22 stycznia 2003 r. (akt notarialny `(...)`). W treści aktu notarialnego dokumentującego nabycie nieruchomości przez Dłużnika w roku 2003 zbywca Nieruchomości oświadczył, że Nieruchomość nie była wykorzystywana na potrzeby działalności gospodarczej, a do celów mieszkaniowych.

Tak jak Wnioskodawca wskazywał we wniosku o wydanie interpretacji również okoliczności dotyczące nabycia nieruchomości przez Dłużnika wskazywały, iż następuje to w związku z koniecznością zaspokajania indywidualnych potrzeb mieszkaniowych. W związku z nabyciem o charakterze ściśle prywatnym nie doszło od doliczenia podatku VAT czy też wystawienia faktury VAT. Nabycie nastąpiło wyłącznie na podstawie aktu notarialnego od osób prywatnych, które również w tymże budynku uprzednio zaspokajały wyłącznie swoje potrzeby mieszkaniowe (nie prowadziły w nim działalności gospodarczej o czym wprost świadczyła treść aktu notarialnego). Należy zatem uznać, że budynek ten nie był dostosowany do wykonywania w nim działalności, lecz służył wyłącznie celom mieszkaniowym.

Dłużnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu nieruchomości objętej zakresem pytań bowiem do nabycia doszło pomiędzy osobami fizycznymi, wyłącznie w oparciu o akt notarialny, bez wystawiania jakiejkolwiek faktury. Innymi słowy, w momencie nabycia nie istniał jakikolwiek podatek naliczony, który mógłby podlegać odliczeniu.

Nieruchomość była wykorzystywana przez Dłużnika zgodnie z jej przeznaczeniem - w celach zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych.

Zgodnie z wiedzą posiadaną przez Komornika, zgromadzoną w toku postępowania egzekucyjnego Dłużnik nie wykorzystywał nieruchomości położonej w `(...)` w działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Nieruchomość położona w `(...)` wykorzystywana była w celach mieszkaniowych i służyła Dłużnikowi do zaspokojenia jego potrzeb mieszkaniowych. Oględziny dokonane przez rzeczoznawcę majątkowego i czynności terenowe podejmowane przez Komornika pod ww. adresem w dniu 10 czerwca 2015 r., 14 września 2017 r. i 07 października 2020 r. potwierdzały to stanowisko, bowiem nie wykazały, iż przedmiotowa nieruchomość mogłaby być wykorzystywana w działalności gospodarczej.

Pytania

1. Czy w związku ze sprzedażą Nieruchomości przez Komornika Sądowego, można przyjąć, że czynność taka podlega opodatkowaniu podatkiem VAT a Dłużnik będący właścicielem nieruchomości miał status podatnika podatku od towarów i usług (VAT) o którym stanowi art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług?
2. W przypadku uznania, że stanowisko Wnioskodawcy dotyczące pytania numer 1) jest nieprawidłowe czy dokonana przez Wnioskodawcę sprzedaż egzekucyjna nieruchomości należących do Dłużnika w opisanym stanie faktycznym:

a) podlegała opodatkowaniu jako odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju z zastosowaniem właściwej stawki podatku VAT, a w związku z tym Wnioskodawca wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego jest płatnikiem podatku od tej transakcji na podstawie art. 18 ustawy o VAT, czy też

b) dokonana przez Wnioskodawcę sprzedaż egzekucyjna nieruchomości należących do Dłużnika korzystała ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 43 ust. 1 pkt 10 bądź pkt 10a ustawy o VAT?

Pana stanowisko w sprawie

Według stanowiska Wnioskodawcy w związku ze sprzedażą Nieruchomości, nie można przyjąć, że dokonywana przez Komornika Sądowego dostawa mieściła się w zakresie podmiotowym opodatkowania VAT, bowiem nie można przyjąć, że Dłużnik w związku z tą transakcją działałby w charakterze podatnika podatku od towarów i usług (VAT) o którym stanowi art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Uzasadniając powyższe twierdzenie przede wszystkim należy podkreślić, że aby określona czynność związana z dostawą towaru (przeniesieniem praw) podlegała opodatkowaniu VAT musi być dokonana przez podmiot działający w charakterze podatnika VAT (innymi słowy przez osobę wykonującą działalność gospodarczą v rozumieniu ustawy o VAT).

Jak stanowi art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, przy czym zgodnie z art. 7 ust. 1 przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Jednocześnie na podstawie normy z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są m.in. osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalności gospodarczą o której mowa w ust. 2 bez względu na cel lub rezultat i takiej działalności. Działalność gospodarcza (w oparciu o postanowienia ust. 2 art. 15 ustawy) obejmuje z kolei wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne. W związku z powyższym, aby określona sfera aktywności danej osoby kwalifikowała się jako działanie podlegające opodatkowaniu VAT musi ona być dokonana przez podmiot działający w charakterze podatnika VAT, a więc przez podmiot wykonujący działalność gospodarczą rozumianą m.in. jako działanie handlowca.

Odnosząc powyższe do okoliczności związanych ze sprzedażą Nieruchomości, należy uznać, że nie można przyjąć aby Dłużnik w związku z dokonywanym zbyciem miał status podatnika VAT, wykonującego działalność gospodarczą o której stanowi ustawa.

Warto przy tym podkreślić, że nieruchomość ma status stricte mieszkaniowy (budynek mieszkalny mieszczący się na działce otoczonej innymi budynkami mieszkalnymi). Z okoliczności sprawy wynika, że od 2013 r. Dłużnik nie zamieszkuje w Nieruchomości. Ponadto Nieruchomość nie była co najmniej od czasu prowadzenia egzekucji w jakikolwiek sposób wykorzystywana przez Dłużnika, a ten nie poczynił żadnych nakładów na przedmiotową Nieruchomość. Warto przy tym zaznaczyć, że również okoliczności dotyczące nabycia nieruchomości przez Dłużnika wskazywały, iż następuje to w związku z koniecznością zaspokajania potrzeb mieszkaniowych. W związku z nabyciem o charakterze ściśle prywatnym nie doszło od doliczenia podatku VAT czy też wystawienia faktury VAT. Nabycie nastąpiło wyłącznie na podstawie aktu notarialnego od osób prywatnych, które również w tymże budynku uprzednio zaspokajały swoje potrzeby mieszkaniowe (nie prowadziły w nim działalności gospodarczej o czym wprost świadczyła treść aktu notarialnego).

Należy zatem uznać, że budynek ten nie był dostosowany do wykonywania w nim działalności, lecz służył wyłącznie celom mieszkaniowym. Co więcej stan Nieruchomości oceniony przez rzeczoznawcę majątkowego (Nieruchomość zaniedbana, budynek niezamieszkały, ogrodzenie zazielenione, zniszczone przez wandali, teren Nieruchomości jest porośnięty licznymi drzewami i krzewami, działka bardzo zaniedbana i wymaga zagospodarowania i uporządkowania) potwierdza, iż nie była ona od dłuższego czasu w jakikolwiek sposób wykorzystywana. Należy zatem uznać, iż Nieruchomość nie była przygotowana w jakiejkolwiek mierze do zbycia (sprzedaży).

Wszystkie wskazane powyżej okoliczności nakazują uznać, że zbycie opisywanej Nieruchomości nie nastąpiło w ramach działania przez Dłużnika jako podatnika VAT, o którym stanowi art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. W związku z tym czynność taka pozostawała poza zakresem podmiotowym opodatkowania VAT. Nie mogła ona zatem generować powstania zobowiązania z tytułu podatku VAT.

Ad. 2

W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku uznania, że stanowisko Wnioskodawcy dotyczące pytania numer 1) jest nieprawidłowe (tj. przyjęcia, że w związku z dokonaną dostawą Dłużnik działał w charakterze podatnika VAT), wówczas z ostrożności należy wskazać, że dokonana przez Wnioskodawcę sprzedaż egzekucyjna nieruchomości należących do Dłużnika w opisanym stanie faktycznym nie podlegała opodatkowaniu jako odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju z zastosowaniem właściwej stawki podatku VAT, bowiem korzystała ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 43 ust. 1 pkt 10 bądź też w ostateczności z pkt 10a ustawy o VAT.

W związku z tym Komornik Sądowy wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego nie był płatnikiem podatku od tej transakcji na podstawie art. 18 ustawy o VAT.

Rozwijając powyższe należy wskazać, że stosownie do treści art. 18 ustawy o VAT, organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U.2021.685 t.j.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością Dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż dokonywaną przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem (art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Na podstawie art. 106c ustawy o VAT, faktury dokumentujące dostawę towarów, o której mowa w art. 18, z tytułu której na dłużniku ciąży obowiązek podatkowy, wystawiają w imieniu i na rzecz dłużnika:

1. organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji;

2. komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.

Zgodnie z treścią art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim, a także gdy pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata. Natomiast na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:

a) w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

b) dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Jak stanowi norma z art. 2 pkt 14 ustawy o VAT ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o pierwszym zasiedleniu rozumie się przez to oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a) wybudowaniu lub

b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej budynków, budowli lub ich części (art. 2 pkt 14 ustawy o VAT).

Przechodząc do oceny spełnienia przesłanek zwolnienia zawartych w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT należy stwierdzić, że dokonywana przez Komornika Sądowego sprzedaż nieruchomości mieszkaniowej należącej do Dłużnika nie była dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia ani też przed nim. Jak wynika z okoliczności sprawy nieruchomość była użytkowana dla celów mieszkaniowych nabyta została przez Dłużnika w dniu 22 stycznia 2003 r. (akt notarialny `(...)`). W treści aktu notarialnego dokumentującego nabycie nieruchomości przez Dłużnika w roku 2003 zbywca Nieruchomości oświadczył, że Nieruchomość nie była wykorzystywana na potrzeby działalności gospodarczej, a do celów mieszkaniowych. Jednocześnie z aktu notarialnego zakupu nieruchomości przez Dłużnika (z 2003 r.) wynikało, że do nabycia przez podmiot zbywający Dłużnikowi nieruchomość (prawo wieczystego użytkowania budynku oraz własności znajdującego się na nim budynku) doszło już w roku 17.

Powyższe oznaczało, że do oddania nieruchomości (prawa użytkowania wieczystego gruntu i własności budynku) do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi, względnie rozpoczęcia użytkowania na potrzeby własne po wybudowaniu doszło przed rokiem 17. Jednocześnie nie doszło do ulepszenia tejże nieruchomości, w ramach której wydatki na takie ulepszenie stanowiłyby co najmniej 30% wartości początkowej. Ponadto pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą nieruchomości nie upłynął okres krótszy niż 2 lata. Nieruchomość bowiem została zakupiona przez poprzednika prawnego Dłużnika w 17 r., natomiast przez Dłużnika w 2003 r. Jednocześnie Dłużnik od 2013 r. nie zamieszkuje w Nieruchomości. Jasnym jest również to, że dokonywana w roku 2021 dostawa nie jest dokonywana przed pierwszym zasiedleniem.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, należy dojść do jednoznacznego wniosku, iż nawet przy przyjęciu założenia, że w ramach dokonywanej przez Komornika sprzedaży Dłużnik działa w charakterze podatnika VAT, to jednocześnie należy przyjąć, że dostawa taka korzysta ze zwolnienia wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, bowiem nie jest dokonywana ani w ramach pierwszego zasiedlenia, ani też przed nim, jak również upłynął okres ponad 2 lat pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dokonywaną dostawą. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, należy dojść do jednoznacznego wniosku, iż nawet przy przyjęciu założenia, że w ramach dokonywanej przez Komornika sprzedaży Dłużnik działa w charakterze podatnika VAT, to jednocześnie należy przyjąć, że dostawa taka korzysta ze zwolnienia wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, bowiem nie jest dokonywana ani w ramach pierwszego zasiedlenia, ani też przed nim, jak również upłynął okres ponad 2 lat pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dokonywaną dostawą.

Niezależnie od powyższego w ocenie Wnioskodawcy należy uznać, iż dostawa taka korzystać mogłaby również ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 10a bowiem Dłużnikowi nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z zakupem nieruchomości na co wskazuje wyraźnie treść aktu notarialnego z 2003 r. Z powołanych wyżej okoliczności sprawy wynika również ponad wszelką wątpliwość, że Dłużnik nie ponosił wydatków na ulepszenie nieruchomości, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony bowiem obiekt wykorzystywany był wyłącznie w celach mieszkaniowych, a następnie przestał być wykorzystywany. Ponadto nie można tracić z pola widzenia tego, że Nieruchomość była niesłychanie zaniedbana, bowiem jak wskazywał operat szacunkowy budynek jest od dawna niezamieszkały, ogrodzenie zazielenione zniszczone przez wandali. Jak stwierdził rzeczoznawca majątkowy nieruchomość jest bardzo zaniedbana i wymaga zagospodarowania i uporządkowania. Należy zatem uznać, iż Nieruchomości nie była przygotowywana w jakiejkolwiek mierze do zbycia (sprzedaży).

W związku z powyższym należy uznać, iż dokonana przez Wnioskodawcę sprzedaż egzekucyjna nieruchomości należących do Dłużnika korzystała ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Pan przedstawił we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 685, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2020 r. poz. 1427, 1492 i 2320 oraz z 2021 r. poz. 11 i 41) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 17 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r., poz. 1540, z późn. zm.):

Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Przepis art. 18 ustawy wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika.

W świetle cyt. wyżej przepisów, płatnikami podatku od towarów i usług (czyli podmiotami zobowiązanymi do obliczania, poboru podatku od podatnika i wpłaty podatku na konto organu podatkowego) mogą być organy egzekucyjne oraz komornicy sądowi. Sytuacja taka ma miejsce, gdy w wykonaniu czynności egzekucyjnych organy te dokonują dostawy towarów należących do podatnika lub przez niego posiadanych z naruszeniem przepisów. Sformułowanie „płatnikami” oznacza, że organy te nie stają się z tytułu wykonania powyższych czynności podatnikami podatku od towarów i usług, lecz pełnią jedynie rolę płatnika w odniesieniu do podatku należnego z tytułu sprzedanych (zlicytowanych) towarów należących do podatnika, w stosunku do którego toczy się postępowanie egzekucyjne.

Komornik Sądowy pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą dokonaną w ramach egzekucji. Nie bez znaczenia jest także fakt, że podatnik, będący dłużnikiem, zazwyczaj nie otrzymuje kwot uzyskanych przez organ egzekucyjny ze sprzedaży towarów w wykonaniu czynności egzekucyjnych. Prawdopodobne jest zatem, że podatnik nie posiada innych środków finansowych umożliwiających uiszczenie należnego podatku. Ustanowienie organu egzekucyjnego płatnikiem zapewnia odprowadzenie należnego podatku przez organ przeprowadzający dostawę w ramach czynności egzekucyjnych.

Zaznaczenia wymaga, że Komornik Sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika, będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik. Natomiast w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, Komornik Sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

Zatem Komornik Sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług i do uwzględnienia w trakcie sprzedaży licytacyjnej towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy:

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że sprzedaż zabudowanej nieruchomości w trybie egzekucji stanowi odpłatną dostawę towarów, co oznacza, że zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, objęta jest zakresem przedmiotowym opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W odniesieniu do art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Zgodnie z przedstawionymi przepisami, budynki oraz grunty spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż jest traktowana jako dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, która to czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem był podatnikiem podatku od towarów i usług.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Uwzględniając powyższe przepisy, stwierdzić należy, iż opodatkowanie danej czynności podatkiem od towarów i usług uwarunkowane jest łącznym spełnieniem dwóch przesłanek. Po pierwsze więc, konkretna czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, po wtóre – musi być dokonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Jeżeli zatem osoba fizyczna dokonuje sprzedaży swojego majątku prywatnego, a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie i nie zmierza do nadania jej stałego charakteru, to w takim przypadku uznać trzeba, iż nie prowadzi ona działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy.

Pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje wprawdzie na gruncie analizowanych przepisów ustawy, tym niemniej zdefiniowane zostało ono w drodze orzecznictwa sądowego. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej rozpatrywał tę materię m.in. w wyroku wydanym w sprawie sygn. C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), dotyczącej kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, lecz służącej jej do celów prywatnych. Z przywołanego orzeczenia wynika, że „majątek prywatny” to taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest ani przeznaczona, ani też wykorzystywana przez nią dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Dla uznania, iż nieruchomość stanowi majątek prywatny konieczne jest zatem, aby podatnik w całym okresie jej posiadania wykazywał zamiar wykorzystywania nieruchomości (lub jej części) wyłącznie do celów osobistych.

Analiza przywołanych przepisów prawa podatkowego w kontekście przedstawionego opisu sprawy prowadzi do konkluzji, iż sprzedaż w drodze licytacji publicznej Nieruchomości przez Komornika Sądowego nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Z okoliczności sprawy wynika bowiem, że Nieruchomość była wykorzystywana przez Dłużnika zgodnie z jej przeznaczeniem - w celach zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych. Zgodnie z wiedzą posiadaną przez Komornika, zgromadzoną w toku postępowania egzekucyjnego Dłużnik nie wykorzystywał nieruchomości położonej w `(...)` w działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Nieruchomość położona w `(...)` wykorzystywana była w celach mieszkaniowych i służyła Dłużnikowi do zaspokojenia jego potrzeb mieszkaniowych. Oględziny dokonane przez rzeczoznawcę majątkowego i czynności terenowe podejmowane przez Komornika pod ww. adresem potwierdzały to stanowisko, bowiem nie wykazały, iż przedmiotowa nieruchomość mogłaby być wykorzystywana w działalności gospodarczej. Jednocześnie z treści wniosku wynika, że Dłużnik nie był zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Skoro zatem Dłużnik nie wykorzystywał nieruchomości położonej w `(...)` w działalności gospodarczej, a ww. nieruchomość była wykorzystywana przez Dłużnika zgodnie z jej przeznaczeniem - w celach zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, to w odniesieniu do planowanej sprzedaży Dłużnik nie występował w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Sprzedaż Nieruchomości była sprzedażą majątku osobistego, do którego unormowania ustawy o podatku od towarów i usług nie mają zastosowania.

W konsekwencji powyższego wskazać należy, że transakcja sprzedaży w drodze licytacji publicznej zabudowanej działki nr 1, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jednocześnie, z uwagi na udzieloną odpowiedź na pytanie nr 1, odstąpiono od udzielenia odpowiedzi na pytanie nr 2, gdyż sposób sformułowania tego pytania wskazuje, że oczekuje Pan na nie odpowiedzi w sytuacji uznania, że sprzedaż w drodze licytacji publicznej zabudowanej działki nr 1 będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Podkreślić należy, iż Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach przedstawionego przez Pana opisu sprawy. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem sprawy. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 17 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w `(...)`.. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn.zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 17 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).