0111-KDIB3-1.4012.255.2022.2.IK

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

6 kwietnia 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 18 marca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług pośrednictwa sprzedaży udziałów spółki. Wniosek uzupełnił Pan pismem z 13 czerwca 2022 r., będącym odpowiedzią na wezwanie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pan osobą fizyczną prowadząca działalność gospodarczą oraz będącą czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zamierza Pan zawrzeć umowę współpracy z osobą prawną prowadzącą działalność gospodarczą (dalej: Zleceniodawca), będącą również czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, na mocy której będzie Pan świadczył usługę pośrednictwa polegającą na pozyskiwaniu potencjalnych Kupujących, którzy zainteresowani są zakupem udziałów B. Sp. z o.o. (dalej: Spółka).

Przedmiotem umowy będzie usługa pośrednictwa, której przedmiotem będą udziały w spółkach lub innych niż spółki podmiotach, jeżeli posiadają osobowość prawną.

Zobowiąże się Pan podjąć wszelkie czynności mające na celu pośrednictwo w sprzedaży udziałów Spółki, w tym w szczególności:

a. Prezentowanie oferty sprzedaży,

b. Prowadzenie w imieniu Zleceniodawcy rozmów i negocjacji z potencjalnymi Kupującymi,

c. Doprowadzenie do:

i. zawarcia umowy sprzedaży udziałów,

ii. wypłaty środków na zakup udziałów Spółki

Zleceniodawca zobowiąże się dostarczyć Panu niezbędne informacje i dokumenty, które umożliwią podjęcie rozmów z potencjalnymi kupującymi, w tym prezentacje o Spółce, zwięzły opis jej działalności oraz plany dalszego rozwoju.

Do Pana obowiązków należeć będzie zidentyfikowanie i pozyskanie potencjalnych inwestorów zainteresowanych nabyciem udziałów w Spółce oraz dostarczenie im informacji na temat Spółki, prowadzenie wstępnych negocjacji z potencjalnymi inwestorami, co do warunków finansowych ewentualnej sprzedaży udziałów. Celem Pana działań będzie doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy zbywcą i nabywcą udziałów, skutkującej przeniesieniem ich własności.

Dodatkowo, pragnie Pan potwierdzić, że w związku ze świadczeniem usług, nie będzie Pan świadczył usług przechowania udziałów czy akcji, ani nie będzie nimi zarządzał. Usługi świadczone przez Pośrednika nie będą również dotyczyły praw i udziałów odzwierciedlających: tytuł prawny do towarów, tytuł własności nieruchomości, prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości; udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części, praw majątkowych, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Za wykonanie czynności, otrzyma Pan wynagrodzenie w postaci prowizji w wysokości do 4 % od wartości sprzedanych przez Zleceniodawcę udziałów, a podstawę do wypłaty wynagrodzenia będzie stanowiła faktura VAT (podatek od towarów i usług) wystawiona przez Pana na Zleceniodawcę.

W uzupełnieniu do wniosku wskazał Pan, że:

1. W ramach dotychczasowej działalności gospodarczej, jedną z usług, które Pan świadczy są usługi projektowe dla różnych inwestorów. Pana celem, w ramach przedstawionej umowy współpracy, jest wyszukanie wśród nich grupy, która dokonuje inwestycji wysokokapitałowych i wychodząc ich potrzebom przedstawić ofertę sprzedaży udziałów Spółki B. Sp. z o.o. (…) (dalej: Spółka).

2. Jak wskazano w odpowiedzi na pytanie 1, inwestorzy będą wyszukiwani wśród grupy klientów, dla których świadczy Pan usługi projektowe. Nie będzie Pan w inny sposób aktywnie poszukiwać potencjalnych inwestorów zainteresowanych nabyciem udziałów Spółki.

3. Przedmiotem umowy jest wyłącznie prezentowanie oferty sprzedaży, prowadzenie rozmów i negocjacji z potencjalnym Kupującym, doprowadzenie do zawarcia umowy sprzedaży. Nie będzie Pan uczestniczył w załatwianiu formalności potrzebnych do zawarcia umowy sprzedaży udziałów Spółki przez zainteresowane strony: ani od strony potencjalnych Kupujących ani od strony Spółki lub Zleceniodawcy.

4. Nie prowadzi Pan działalności w zakresie zarządzania udziałami.

5. Przedmiotowa umowa i wykonywane w ramach niej czynności nie będą odbywać się w ramach działalności maklerskiej ani brokerskiej.

6. W ramach dotychczasowej działalności gospodarczej zajmuję się Pan projektowaniem lokali gastronomicznych.

7. Pośrednictwo w sprzedaży udziałów wpisuje się w zakresie Pana działalności zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (dalej: PKD (Polska Klasyfikacja Działalności)). Planując zawrzeć przedmiotową umowę, w dniu 8 lutego 2022 roku zwiększył Pan zakres działalności gospodarczej o dodatkowy zakres PKD:

64.19.Z Pozostałe pośrednictwo pieniężne,

64.99.Z Pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych.

8. Dotychczas nie wykonywał Pan działalności polegającej na pośrednictwie w sprzedaży akcji lub udziałów.

9. Liczy Pan, że dzięki zawarciu przedstawionej we wniosku umowy współpracy, w przyszłości w ramach tej umowy będzie Pan pośredniczył w sprzedaży udziałów Spółki.

10. Przedmiotem przedstawionej we wniosku umowy o współpracy będzie pośrednictwo w sprzedaży udziałów spółki B. Sp. z o.o. (…), ponieważ takie jest obecnie zapotrzebowanie Zleceniodawcy.

Pytanie

Czy zgodnie z treścią art. 5 ust.1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług wykonanie usługi pośrednictwa, której przedmiotem będzie sprzedaż udziałów w spółkach lub innych niż spółki podmiotach, jeżeli posiadają osobowość prawną, na warunkach wskazanych w opisie zdarzenia przyszłego, stanowić będzie odpłatne świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, które będzie podlegało zwolnieniu przewidzianemu w art. 43 ust. 1 pkt 40a tej ustawy?

Pana stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy opisana wyżej czynność pośrednictwa w sprzedaży udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością będzie stanowiła odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: „UVAT") i będzie podlegała zwolnieniu na mocy art. 43 ust. 1 pkt 40a tej ustawy.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 UVAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 UVAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 UVAT rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art 7.

W związku z powyższym uznać należy, że ustawodawca, jak wynika z art. 8 ust. 1 ustawy, uznaje za usługę każde świadczenie wykonane przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności, które nie jest dostawą towarów. Do uznania danej czynności za usługę, konieczne jest istnienie odbiorcy wykonywanego świadczenia i istnienie związku między tą czynnością, a otrzymywanym przez wykonawcę danej usługi wynagrodzeniem, będącym świadczeniem wzajemnym.

Podkreślić należy, w odniesieniu do art. 5 ust. 1 UVAT, iż warunkiem uznania czynności za podlegającą podatkowi od towarów i usług jest odpłatność tego świadczenia. Odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu wtedy, gdy są dokonywane przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tych czynności. Musi więc istnieć związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym przez usługodawcę wynagrodzeniem.

Przedmiot umowy w opisanym stanie przyszłym będzie stanowić wyłącznie usługa pośrednictwa, której przedmiotem będą udziały w spółkach lub innych niż spółki podmiotach, jeżeli posiadają osobowość prawną. Wnioskodawca zobowiąże się podjąć wszelkie czynności mające na celu pośrednictwo w sprzedaży udziałów Spółki, w tym w szczególności: prezentowanie oferty sprzedaży, prowadzenie w imieniu Zleceniodawcy rozmów i negocjacji z potencjalnymi Kupującymi, doprowadzenie do zawarcia umowy sprzedaży udziałów i wypłaty środków na zakup udziałów Spółki. Za wykonanie czynności, Wnioskodawca otrzyma wynagrodzenie w postaci prowizji w wysokości do 4 % od wartości sprzedanych przez Wnioskodawcę udziałów. Wobec tego, opisane wyżej czynności pośrednictwa uznać należy za odpłatne świadczenie usług, z uwagi na fakt otrzymania wynagrodzenia przez pośrednika.

Jednakże wskazać należy, że nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podatnika. Zgodnie z art. 15 ust. 1 UVAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza, na mocy art. 15 ust. 2 ww. ustawy, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z ww. przepisów wynika, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy. Jak wynika z ww. przepisu prawa, dla uznania, iż dany podmiot działa przy określonej czynności w charakterze podatnika podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje częstotliwość dokonywania takiej czynności, czy też formalne wpisy w Krajowym Rejestrze Sądowym w zakresie przedmiotu działalności gospodarczej.

Wobec powyższego, w opinii Wnioskodawcy, dokonanie usługi pośrednictwa na warunkach opisanych w niniejszym wniosku spełnia przesłanki uznania tej czynności za podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40a UVAT zwalnia się z podatku usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w spółkach lub innych niż spółkach podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną, z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.

Zwolnienie, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40a UVAT ma charakter przedmiotowy. Oznacza to, że zwolnienie nie jest uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi, a od zakresu świadczonych usług.

Pojęcie „usługi pośrednictwa” nie zostało zdefiniowane w UVAT. Jak przywołano w interpretacji indywidualnej z dnia 14 października 2015 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPP1/4512-773/15-3/BS): „Tym samym, przy określeniu znaczenia przedmiotowego terminu należy odnieść się do potocznego rozumienia tego pojęcia. W tym zakresie zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego (http://sip.pwn.pl) pośrednictwo oznacza „działalność osoby trzeciej mająca na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron” i „kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy”.

W związku z tym, w świetle powyższych definicji, pośrednictwo należy rozumieć jako ogół czynności danego podmiotu, których celem jest skojarzenie kontrahentów danej transakcji handlowej lub doprowadzenie do określonego porozumienia między tymi kontrahentami.

Warto w tym miejscu przywołać interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 października 2017 r. (0114-KDIP4.4012.526.2017.1.MPE), który stwierdził, iż ocena prawna przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowa, a więc „o ile usługi pośrednictwa świadczone są za wynagrodzeniem, to stanowią odpłatne świadczenie usług o którym mowa w art. 8 ust. 1 podlegające opodatkowaniu stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1. Usługi te jako wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy korzystają ze zwolnienia pod warunkiem, że nie dotyczą czynności określonych w art. 43 ust. 15 ustawy oraz nie mieszczą się w wyłączeniach wymienionych w art. 43 ust. 16 ustawy.”

Można także przywołać także, interpretację indywidualna wydaną dnia 30 maja 2017 r. przez Dyrektora Krajowej Izby Skarbowej (sygn. 0114-KDIP4.4012.14.2017.1.MK), gdzie Wnioskodawca przywołał orzeczenie TSUE z dnia 3 kwietnia 2008 r., C-124/07 w sprawie J.C.M. Beheer, BV w analogicznych na gruncie przepisów usług pośrednictwa w zakresie usług ubezpieczeniowych: „art. 13 część B lit. a szóstej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że okoliczność, iż broker lub pośrednik ubezpieczeniowy nie pozostaje w bezpośrednim stosunku ze stronami umowy ubezpieczenia lub reasekuracji do zawarcia której się przyczynia, lecz pozostaje z nimi jedynie w pośrednim stosunku, za pośrednictwem innego podatnika, który sam pozostaje w bezpośrednim stosunku z jedną ze stron tej umowy, i z którym ów broker lub pośrednik ubezpieczeniowy jest związany umownie, nie wyklucza, by świadczone przez niego usługi były zwolnione od podatku VAT na mocy tego przepisu.”

W związku z powyższym zdaniem Wnioskodawcy świadczenie usługi pośrednictwa w zakresie sprzedaży udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, opisanej szerzej w opisie zdarzenia przyszłego, będzie stanowiło odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 UVAT podlegające opodatkowaniu stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 UVAT, jednocześnie jednak korzystające ze zwolnienia z tego podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 40a UVAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT,

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług, w rozumieniu odpowiednio art. 7 i art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy,

podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy,

rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pan osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą m.in. w zakresie usług projektowych. W bieżącym roku zwiększył Pan zakres działalności gospodarczej o pozostałe pośrednictwo pieniężne oraz pozostałą działalność usługową, gdzie indziej niesklasyfikowaną, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych. Jest Pan czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Zamierza Pan zawrzeć umowę współpracy z osobą prawną prowadzącą działalność gospodarczą (dalej: Zleceniodawca), będącą również czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, na mocy której będzie Pan świadczył usługę pośrednictwa polegającą na pozyskiwaniu potencjalnych Kupujących, którzy zainteresowani są zakupem udziałów spółki z o.o. Zobowiąże się Pan podjąć wszelkie czynności mające na celu pośrednictwo w sprzedaży udziałów Spółki, w tym w szczególności: prezentowanie oferty sprzedaży, prowadzenie w imieniu Zleceniodawcy rozmów i negocjacji z potencjalnymi Kupującymi, doprowadzenie do: zawarcia umowy sprzedaży udziałów i wypłaty środków na zakup udziałów Spółki

Do Pana obowiązków należeć będzie zidentyfikowanie i pozyskanie potencjalnych inwestorów zainteresowanych nabyciem udziałów w Spółce oraz dostarczenie im informacji na temat Spółki, prowadzenie wstępnych negocjacji z potencjalnymi inwestorami, co do warunków finansowych ewentualnej sprzedaży udziałów. Celem Pana działań będzie doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy zbywcą i nabywcą udziałów, skutkującej przeniesieniem ich własności. Nie będzie Pan uczestniczył w załatwianiu formalności potrzebnych do zawarcia umowy sprzedaży udziałów Spółki przez zainteresowane strony: ani od strony potencjalnych Kupujących ani od strony Spółki lub Zleceniodawcy.

W związku ze świadczeniem usług, nie będzie Pan świadczył usług przechowania udziałów czy akcji, ani nie będzie nimi zarządzał. Usługi świadczone przez Pośrednika nie będą również dotyczyły praw i udziałów odzwierciedlających: tytuł prawny do towarów, tytuł własności nieruchomości, prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości; udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części, praw majątkowych, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku

Za wykonanie czynności, otrzyma Pan wynagrodzenie w postaci prowizji w wysokości do 4% od wartości sprzedanych przez Zleceniodawcę udziałów, a podstawę do wypłaty wynagrodzenia będzie stanowiła faktura VAT wystawiona przez Pana na Zleceniodawcę.

Inwestorzy będą wyszukiwani wśród grupy klientów, dla których świadczy Pan usługi projektowe.

Nie prowadzi Pan działalności w zakresie zarządzania udziałami.

Przedmiotowa umowa i wykonywane w ramach niej czynności nie będą odbywać się w ramach działalności maklerskiej ani brokerskiej.

W odniesieniu do kwalifikacji podmiotowej określającej zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług, należy podkreślić, że aby dana czynność podlegała VAT, musi być dokonywana przez podatnika tego podatku działającego w tym charakterze, to znaczy gdy zostanie dokonana w okolicznościach pozwalających na przypisanie jej cech działalności gospodarczej, a zatem jeśli będzie miała charakter profesjonalny ciągły. Podatnikiem dany podmiot będzie tylko w odniesieniu do czynności opodatkowanych, które wykonał w ramach działalności gospodarczej. Wykonywanie określonych czynności – będących dostawą towarów czy też świadczeniem usług – niemające miejsca w ramach działalności gospodarczej, nie jest działaniem w charakterze podatnika i nie podlega opodatkowaniu.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma na tyle uniwersalny charakter, że pozwala na objęcie pojęciem „podatnika” te wszystkie podmioty, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Należy zauważyć, że definicja działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów zawarta w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy stanowi odzwierciedlenie art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. (Dz.Urz. UE L. z 2006 r., Nr 347/1), zgodnie z którym przez podatnika rozumie się każdą osobę prowadzącą samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. Natomiast ust. 2 ww. artykułu dyrektywy definiuje działalność gospodarczą jako wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

W związku z tym definicja podatnika ma charakter uniwersalny, co oznacza, że podatnikiem (na gruncie VAT) są te podmioty, które występują w zawodowym obrocie gospodarczym. Zatem jeżeli podatnik dokona czynności w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej to niezależnie od tego, czy taka czynność zostanie zaklasyfikowana jako typowa dla prowadzonej przez niego działalności, czy też pomocnicza, bądź też jako jednorazowa, będzie on podatnikiem VAT z tytułu tej czynności.

Z uwagi na powołane przepisy oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że czynności wykonywane na podstawie Umowy, którą zamierza Pan zawrzeć należy uznać za prowadzenie działalności gospodarczej. W związku z tym, w odniesieniu do wykonywania przez Pana planowanych usług pośrednictwa na podstawie zawartej Umowy będzie Pan działał w charakterze podatnika podatku VAT, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Wątpliwości Pana dotyczą również możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy zwolnione od podatku są usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:

a) spółkach,

b) innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną

– z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.

Zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy, nie jest uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi. Sam zakres usług jest bardzo szeroki, jedynym bowiem kryterium przedmiotowego zwolnienia jest świadczenie usług, których przedmiotem są udziały (a także usługi pośrednictwa w tym zakresie). W efekcie wszystkie usługi dotyczące obrotu udziałami oraz pośrednictwa w tym zakresie korzystają ze zwolnienia na podstawie ww. art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na obowiązujący od 1 stycznia 2022 r. przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym,

podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:

1. jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;

2. złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu, również obowiązującego od 1 stycznia 2022 r., podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.

Powyższe zmiany przepisów umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług pośrednictwa w sprzedaży udziałów, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy. Wskazane usługi finansowe świadczone na rzecz osób fizycznych niebędących podatnikami korzystają ze zwolnienia od podatku, bez możliwości skorzystania w ww. przepisu i wyboru rezygnacji ze zwolnienia od podatku.

Ponadto, jak wynika z przepisu art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2. usług doradztwa;

3. usług w zakresie leasingu.

Należy również wskazać, że na podstawie art. 43 ust. 16 ustawy zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

1. tytuł prawny do towarów;

2. tytuł własności nieruchomości;

3. prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;

4. udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;

5. prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Mając na uwadze wykładnię zwolnień przewidzianych w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy, konieczne jest również zdefiniowanie pojęcia „usług pośrednictwa”. W związku z tym, że ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani Dyrektywa 112 nie definiują tego pojęcia, w celu określenia, jakie czynności należy rozumieć pod pojęciem usług pośrednictwa, należy oprzeć się na wykładni językowej, wspieranej przy tym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., strona internetowa – www.sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo należy rozumieć działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron. Równorzędnie, przez pośrednictwo rozumie się kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych, a więc załatwianie dla zarobku różnego rodzaju transakcji handlowych między dwiema stronami, uczestniczenie w zawieraniu takich transakcji. W tym zakresie stwierdzić należy, że wykonywane przez podmiot wszelkie czynności zmierzające do zawarcia między dwiema różnymi stronami transakcji handlowych można uznać za pośrednictwo. Z kolei z doktrynalnego punktu widzenia cechą charakterystyczną pośrednictwa odróżniającą ten stosunek od innych umów jest fakt, że bezpośrednią przyczyną zawarcia bezpośrednio lub pośrednio umowy są działania pośrednika.

Innymi słowy przez umowę o pośrednictwo należałoby rozumieć taki stosunek prawny istniejący pomiędzy dwiema stronami, z których jedna (pośrednik) otrzymuje zlecenie od drugiej, aby doprowadzić do wymiany gospodarczej świadczeń z osobą trzecią, przy czym znalezienie kontrahenta ma stanowić bezpośredni i decydujący rezultat starań pośrednika. Bezpośrednim celem aktywności pośrednika jest wywołanie skutku prawnego, polegającego na wprowadzeniu zleceniodawcy (podmiotu zastępowanego) w stosunek umowny z osobą trzecią.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa” warto odnieść się do wyroku w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, w którym TSUE stwierdził, że: „(…) pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Z kolei w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd, TSUE wskazał, że znaczenie słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy. Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków dot. zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem”.

Zatem, zgodnie z orzecznictwem TSUE, usługa pośrednictwa finansowego powinna stanowić:

- usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie,

- z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej,

- celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym, pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy),

- usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że prowadzi Pan działalność gospodarczą, w ramach której zamierza Pan zawrzeć ze Spółką Umowę, na podstawie której będzie Pan wykonywać usługi pośrednictwa w sprzedaży udziałów Spółki.

Zobowiąże się Pan podjąć wszelkie czynności mające na celu pośrednictwo w sprzedaży udziałów Spółki, w tym w szczególności: prezentowanie oferty sprzedaży, prowadzenie w imieniu Zleceniodawcy rozmów i negocjacji z potencjalnymi Kupującymi, doprowadzenie do: zawarcia umowy sprzedaży udziałów i wypłaty środków na zakup udziałów Spółki

Do Pana obowiązków należeć będzie zidentyfikowanie i pozyskanie potencjalnych inwestorów zainteresowanych nabyciem udziałów w Spółce oraz dostarczenie im informacji na temat Spółki, prowadzenie wstępnych negocjacji z potencjalnymi inwestorami, co do warunków finansowych ewentualnej sprzedaży udziałów. Celem Pana działań będzie doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy zbywcą i nabywcą udziałów, skutkującej przeniesieniem ich własności.

Z uwagi na przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy prawa i orzecznictwo TSUE należy stwierdzić, że w zakres świadczonych przez Pana usług wchodzi szereg czynności, które nie ograniczają się wyłącznie do czynności technicznych. Całokształt czynności podejmowanych przez Pana w ramach Umowy ukierunkowany jest na kojarzenie ze Spółką inwestorów zainteresowanych nabyciem udziałów Spółki i doprowadzenie do transakcji nabycia przez inwestorów ww. udziałów. Obowiązki wchodzące w zakres Pana działań mają na celu uczynienie wszystkiego co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę. Faktycznym beneficjentem świadczonej przez Pana usługi jest strona transakcji finansowej, tj. Spółka, która dokona transakcji sprzedaży udziałów oraz jest zobowiązana ponieść ekonomiczny koszt wynagrodzenia z tytułu świadczonych przez Pana usług. W związku z tym należy stwierdzić, że usługi, które zamierza Pan świadczyć będą wypełniać wskazane wyżej istotne elementy, charakterystyczne dla usługi pośrednictwa.

Z okoliczności sprawy wynika, że usługi pośrednictwa, które zamierza Pan świadczyć nie będą usługami, których przedmiotem będą usługi przechowywania udziałów i zarządzania nimi. Ponadto, wykonywane przez Pana usługi nie będą obejmować czynności ściągania długów w tym faktoringu, usług doradztwa i usług w zakresie leasingu. Nie będą dotyczyć również praw i udziałów odzwierciedlających tytuł prawny do towarów, tytuł własności nieruchomości, prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości, udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadanie nieruchomości lub jej części czy prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku. W analizowanej sprawie nie znajdują zatem zastosowania wyłączenia, o których mowa w art. 43 ust. 15 i 16 ustawy.

Tym samym stwierdzić należy, że usługi pośrednictwa, które zamierza Pan świadczyć będą spełniać przesłanki wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy i będą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie ww. artykułu.

Pana stanowisko w ww. zakresie jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

W przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pana sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i musi się Pan zastosować do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).