Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 marca 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 21 marca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych związanych ze świadczoną przez Pana usługą pośrednictwa w sprzedaży udziałów. Uzupełnił go Pan pismem z 17 maja 2022 r. (wpływ 19 maja 2022 r.)

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

1**.** Jest Pan osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie doradztwa i pośrednictwa oraz pozostałej działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej, gdzie indziej niesklasyfikowanej oraz stosunków międzyludzkich (public relations) i komunikacji. Jest Pan polskim rezydentem podatkowym, zarejestrowanym jako podatnik VAT (podatek od towarów i usług) czynny. Swoje usługi świadczy Pan przede wszystkim na rzecz podmiotów z branży transportu kolejowego, co wynika z Pana doświadczenia i znajomości tej branży. Zasiadał Pan bowiem w zarządach kilku spółek z tej branży, w tym jako Członek Zarządu i Prezes Zarządu (`(...)`) B. S.A. oraz jako Członek Zarządu C. Sp. z o.o. aktywnej w obszarze wynajmu wagonów kolejowych.

2. Od stycznia 2020 roku pełni Pan funkcję Prezesa Zarządu Spółki działającej pod firmą A. sp. z o.o. (dalej Spółka), której przedmiotem działalności jest wynajem (`(...)`). Wcześniej, od 2016 roku był Pan również członkiem Rady Nadzorczej tej Spółki, a dodatkowo zanim objął Pan funkcję Prezesa Zarządu świadczył Pan usługi doradcze na jej rzecz.

3. W 2021 roku doszło do sprzedaży 100% udziałów w Spółce przez jej dotychczasowego udziałowca na rzecz polskiej spółki działającej pod firmą D. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej Udziałowiec) - Udziałowiec jest spółką należącą do Funduszu (`(...)`).

4. Niezależnie od usług i czynności wykonywanych bezpośrednio na rzecz Spółki, w 2022 roku planuje Pan zawrzeć z Udziałowcem również umowę, na podstawie której będzie Pan zaangażowany w proces sprzedaży (całości lub części) udziałów Spółki poprzez podejmowanie szeregu czynności, których celem będzie pomoc Udziałowcowi w znalezieniu potencjalnego inwestora oraz doprowadzenie do zawarcia umowy sprzedaży udziałów w Spółce przez Udziałowca na rzecz podmiotu, który byłby zainteresowany nabyciem udziałów w Spółce. Cel umowy określać będzie jej preambuła, zgodnie z którą Udziałowiec planuje rozwijać działalność Spółki i zwiększać jej wartość w celu potencjalnej sprzedaży Spółki inwestorowi zewnętrznemu („Wyjście”). W związku z tym w preambule wskazane zostanie, że Udziałowiec:

- pragnie zlecić Agentowi [tzn. Panu] pośrednictwo w wyszukiwaniu, identyfikacji i kontaktowaniu się z potencjalnymi inwestorami na udziały Spółki oraz wykonywaniu wszelkich innych czynności mających na celu sprzedaż udziałów Spółki przez Firmę [Udziałowca].

5. Zasady i zakres wykonywanych przez Pana usług będzie regulowała umowa, którą planuje Pan zawrzeć z Udziałowcem. Do zakresu świadczonych przez Pana usług - zgodnie z planowaną umową, w szczególności lecz nie wyłącznie, należeć będzie:

a) analiza rynku i rekomendacja dotycząca najlepszego terminu sprzedaży udziałów w Spółce w kontekście wzrostu i rozwoju rynku leasingu (`(...)`),

b) identyfikowanie potencjalnych inwestorów na udziały Spółki w celu ustalenia ich zainteresowania potencjalną sprzedażą posiadanych przez Udziałowca udziałów w Spółce,

c) wsparcie w kontaktach z potencjalnymi inwestorami zainteresowanymi nabyciem posiadanych przez Udziałowca udziałów w Spółce,

d) wsparcie, na wniosek Udziałowca, w prezentacji Spółki na spotkaniach w celu przyciągnięcia szerokiego grona wiarygodnych potencjalnych inwestorów do nabycia udziałów Spółki,

e) wsparcie, na wniosek Udziałowca, w przygotowaniu prezentacji Spółki dla potencjalnych inwestorów,

f) udział w spotkaniach z potencjalnymi inwestorami i ich doradcami na wniosek Udziałowca,

g) przygotowywanie odpowiedzi na pytania potencjalnych inwestorów w zakresie działalności Spółki, rynku, na którym Spółka działa oraz branży (`(...)`),

h) prezentacja, na wniosek Udziałowca, Spółki podczas spotkań i sesji Q&A (pytań i odpowiedzi) dla inwestorów i doradców inwestorów,

i) udzielanie, na wniosek Udziałowca, wyjaśnień inwestorom w zakresie działalności Spółki oraz strategii rozwoju w trakcie sesji pytań i odpowiedzi,

j) wsparcie w prowadzeniu rozmów z potencjalnymi inwestorami i ich doradcami, na wniosek Udziałowca.

6. Podobnie jak w przypadku innych tego typu transakcji nie będzie Pan najprawdopodobniej jedynym podmiotem zaangażowanym w poszukiwanie potencjalnego inwestora, lecz poza Panem, Udziałowiec prawdopodobnie zatrudni również inne podmioty świadczące tego typu usługi - stąd też planowane jest również zastrzeżenie w umowie, że będzie Pan współpracował z innymi podmiotami zaangażowanymi przez Udziałowca.

Celem świadczonych przez Pana na podstawie umowy usług będzie dążenie do zawarcia umowy przez Udziałowca z inwestorem, przy czym nie będzie Pan upoważniony ani do ostatecznego wyboru inwestora, ani ustalenia ceny sprzedaży - o tym będzie decydował Udziałowiec. W tym celu w planowanej umowie wskazane zostanie, iż wszelkie decyzje dotyczące sprzedaży udziałów Spółki przez Udziałowca, warunki oraz terminy przedmiotowej sprzedaży będą podejmowane niezależnie przez Udziałowca. Jeżeli Udziałowiec według własnego uznania zdecyduje się nie sprzedawać udziałów Spółki, nie będzie Pan uprawniony do otrzymania żadnego wynagrodzenia za usługi, niezależnie od świadczenia usług.

7. Wynagrodzenie w umowie zostanie określone jako wynagrodzenie za sukces w ustalonej wysokości. Wynagrodzenie będzie wypłacone wyłącznie w przypadku wykonania usługi (osiągnięcia ustalonego celu), czyli doprowadzenia do zawarcia umowy. W tym celu w planowanej umowie wskazane zostanie, iż: usługi opisane w umowie uważa się za w pełni wykonane po otrzymaniu przez Udziałowca całości wpływów ze sprzedaży udziałów w Spółce przez Udziałowca. Udziałowiec nie jest zainteresowany jakimkolwiek częściowym wykonaniem Usług przez Pana i tylko w pełni zrealizowane usługi dadzą Panu prawo do otrzymania wynagrodzenia. Dodatkowo, w umowie wskazane zostanie, iż w zamian za świadczenie przez Pana usług przysługiwać Panu będzie wynagrodzenie na warunkach określonych w umowie. Wynagrodzenie będzie należne tylko i wyłącznie w przypadku zrealizowania transakcji sprzedaży udziałów przez Udziałowca i ustalone na podstawie faktycznej osiągniętej przez Udziałowca wewnętrznej stopy zwrotu po opodatkowaniu od dnia nabycia do dnia zbycia.

Strony planują również przewidzieć w umowie mechanizmy mające na celu zabezpieczenie ich interesów na wypadek nierzetelności drugiej strony. Zamierza Pan zabezpieczyć swoje interesy na wypadek, gdyby Udziałowiec chciał rozwiązać umowę przed zawarciem transakcji sprzedaży udziałów i w ten sposób uniknąć obowiązku wypłaty należnego Panu wynagrodzenia. W tym celu w umowie planuje Pan wskazać, iż wynagrodzenie określone w umowie będzie również należne Panu w całości, jeśli sprzedaż udziałów nastąpi w ciągu 365 dni od daty rozwiązania umowy. Z kolei w przypadku sprzedaży udziałów w Spółce po rozwiązaniu umowy, Pana wynagrodzenie zostanie obliczone proporcjonalnie do okresu, w którym będzie Pan świadczyć usługi. Proporcja zostanie ustalona jako iloraz okresu świadczenia usług na podstawie niniejszej umowy + 365 dni i łącznego okresu inwestycji Udziałowca w Spółkę.

8. Ponadto, w umowie planują Państwo zastrzec, że w przypadku Pana śmierci wynagrodzenie za wykonane usługi będzie należne Pana spadkobiercom.

9. Z kolei w przypadku wypowiedzenia umowy przez którąkolwiek ze Stron nadal będzie Pan mógł otrzymać wynagrodzenie za świadczenie usług w opisanych wyżej okolicznościach, pod warunkiem jednak, że Pana odejście będzie uznane za odejście w dobrej wierze (Good Leaver tj. Dobry Odchodzący). Pojęcie odejścia w dobrej wierze (Dobry Odchodzący) zdefiniowane zostanie jako odejście z Zarządu Spółki w wyniku następujących okoliczności:

a) Pana śmierci (w przypadku Pana śmierci należne wynagrodzenie przypadnie Pana spadkobiercom - o czym pisał Pan powyżej),

b) Pana niezdolność do wykonywania wszystkich lub wszystkich kluczowych obowiązków wobec Spółki przez okres co najmniej dwunastu (12) miesięcy z powodu złego stanu zdrowia psychicznego lub fizycznego, określonym w co najmniej jednym orzeczeniu lekarskim wydanym przez niezależnych lekarzy specjalistów,

c) odwołanie z funkcji w Zarządzie Spółki w wyniku nieobecności w wykonywaniu obowiązków przez łącznie 120 dni roboczych lub więcej w dowolnym okresie dwunastu (12) kolejnych miesięcy z powodu złego stanu zdrowia lub niezdolności (określonej co najmniej jednym zaświadczeniem lekarskim od niezależnych lekarzy specjalistów) i uznania za mało prawdopodobne, aby w ciągu następnych 6 miesięcy mógł Pan wznowić swoje pełne zatrudnienie w wyniku złego stanu zdrowia (określonego co najmniej jednym zaświadczeniem lekarskim od niezależnego specjalisty medycznego),

d) ustanie powołania w Spółce w celu przejścia na emeryturę,

e) z zastrzeżeniem pkt g) poniżej, w przypadku Pana rezygnacji i decyzji Rady Nadzorczej (za zgodą Udziałowca) stwierdzającej, że nadal będzie Pan traktowany jako Dobry Odchodzący,

f) odwołania Pana z funkcji członka zarządu lub niepowołania na kolejną kadencję w zarządzie Spółki z przyczyn innych niż rażące naruszenie obowiązków członka zarządu,

g) rezygnacji z pełnienia funkcji w zarządzie Spółki po rozwiązaniu umowy przez Udziałowca lub jej Radę Nadzorczą z przyczyn innych niż rażące naruszenie obowiązków członka zarządu,

h) w każdym innym przypadku, gdy Rada Nadzorcza Spółki (za zgodą Udziałowca) uzna, że nadal będzie Pan traktowany jako Good Leaver.

10. Z kolei Udziałowiec planuje zastrzec w umowie, że jeżeli zostanie Pan uznany za Złego Odchodzącego (odejście w złej wierze, po angielsku Bad Leaver - konstrukcja pochodząca z prawa brytyjskiego, z uwagi na fakt, iż część Rady Nadzorczej Spółki to Brytyjczycy), to nie otrzyma Pan wynagrodzenia za świadczone usługi. Zgodnie z umową zostanie Pan wówczas uznany za odchodzącego w złej wierze, jeśli nie wystąpi przypadek odejścia w dobrej wierze, opisany powyżej.

Uzupełnienie oraz doprecyzowanie zdarzenia przyszłego

Wykonywane w ramach zawartej przez Pana umowy usługi nie obejmują usług ściągania długów (w tym faktoringu), czy też usług w zakresie leasingu.

Jeżeli chodzi o usługi doradcze, to elementy tego rodzaju usług mogą pojawić się w ramach świadczonych przez Pana czynności, jeżeli jednak tak się stanie, to będą one jednak ograniczać się wyłącznie do czynności mających na celu doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy Udziałowcem (sprzedawcą) a potencjalnym nabywcą udziałów w Spółce.

W Pana ocenie, jeżeli nawet czynności o charakterze doradczym pojawią się w ramach czynności wykonywanych przez Pana na rzecz Udziałowca, to będą to czynności co najwyżej pomocnicze w stosunku do usługi głównej (w Pana ocenie usługi pośrednictwa). Zgodnie z przytoczonymi we wniosku fragmentami umowy, celem umowy jest doprowadzenie do zawarcia umowy sprzedaży udziałów przez Udziałowca na rzecz nowego inwestora i osiągnięcie tego skutku będzie oznaczało wykonanie usługi, a tym samym będzie należne Panu wynagrodzenie z tego tytułu. Wszelkie czynności składające się na całościową usługę, w tym ewentualne usługi doradcze, należy więc w tym kontekście traktować jako usługi pomocnicze.

Powyższe stanowisko potwierdza również, przytoczony w uzasadnieniu złożonego wniosku, wyrok NSA z 12 grudnia 2019 roku (sygn. akt I FSK 1279/17), w którego uzasadnieniu (pkt 8.5) wskazano:

W stanie faktycznym opisanym we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej świadczeniem głównym jest usługa pośrednictwa, natomiast usługi doradztwa finansowego mają względem niej charakter pomocniczy.

Po pierwsze, wskazać należy na cel zawartej między skarżącym a M. umowy, którym jest znalezienie nabywcy na przeznaczony do sprzedaży pakiet udziałów Banku w E., co stanowi element konstytuujący usługę pośrednictwa.

Po drugie, wszystkie czynności, które w ramach zawartej umowy wykonywać ma na rzecz skarżącej M. związane są bezpośrednio i nierozłącznie z usługą pośrednictwa w sprzedaży pakietu udziałów. W szczególności do zadań M. należy opracowanie koncepcji i struktury Transakcji, sporządzenie dokumentacji Transakcji, świadczenie usług wsparcia doradczego na rzecz Banku w zakresie przygotowania i prowadzenia procesu związanego z Transakcją oraz zarządzanie tym procesem. W rezultacie wszelkie czynności wykonywane na podstawie zawartej umowy z M. służą zawarciu Transakcji lub przygotowaniu do niej.

Po trzecie, we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wskazano, że działając z upoważnienia skarżącego, M. zaangażowany był w proces identyfikacji potencjalnych nabywców, uczestniczył w negocjacjach oraz dokonywał analizy ofert kupna udziałów celem skutecznej realizacji transakcji. Do zleconych na podstawie umowy zadań M., zalicza się ponadto czynności administracyjne, które miały wpływ na przeprowadzenie transakcji, w szczególności przygotowywanie dokumentacji, umawianie spotkań biznesowych oraz należyte reprezentowanie interesów Banku. Wskazane czynności typowe są dla świadczenia usługi pośrednictwa.

Po czwarte, na główny charakter usługi pośrednictwa względem pomocniczej usługi doradztwa finansowego wskazuje uzgodniona formuła wynagrodzenia dla M. przewidująca, że w zamian za wszystkie usługi świadczone na rzecz Banku mógł on otrzymać wynagrodzenie - wyłącznie w przypadku zawarcia i zakończenia (zamknięcia) transakcji sprzedaży udziałów. Brak odrębnie przewidzianego wynagrodzenia jednoznacznie wskazuje, że doradztwo finansowe stanowiło jedynie czynności pomocnicze względem usługi pośrednictwa. W sytuacji nieskuteczności działań pośredniczenia w sprzedaży udziałów M. nie przysługiwałoby bowiem żadne wynagrodzenie.

Świadczone przez Pana usługi nie będą dotyczyły praw i udziałów odzwierciedlających:

a) tytuł prawny do towarów,

b) tytuł własności nieruchomości,

c) prawa rzeczowe dające ich posiadaczom prawa do korzystania z nieruchomości,

d) udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadanie nieruchomości lub jej części,

e) prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń i które mogłyby być realizowane przez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Celem świadczonych przez Pana usług jest doprowadzenie do zawarcia transakcji sprzedaży udziałów przez udziałowca na rzecz nowego inwestora. Nie będzie Pan zaangażowany w wykonywanie czynności stricte formalnych, takie jak przygotowanie odpowiednich dokumentów, umów, zgłoszeń do odpowiednich organów. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie prowadzi Pan działalności w zakresie zarządzania udziałami. Wykonywane przez Pana czynności w ramach zawartej umowy z udziałowcem nie będą wykonywane w ramach działalności maklerskiej czy też brokerskiej. Prowadzi Pan działalność gospodarczą we własnym imieniu i na własny rachunek. Innymi słowy, w stosunku do zleceniodawcy usług - w tym przypadku w stosunku do Udziałowca, któremu będzie świadczona usługa przez Pana - Pan występuje jako całkowicie niezależny podmiot i w tym sensie świadczy usługę we własnym imieniu i na własny rachunek. W ramach opisanej we wniosku transakcji odbiorcą świadczonych przez Pana usług jest Udziałowiec Spółki, której udziały mają być przedmiotem sprzedaży. W tym znaczeniu, skoro odbiorcą usługi jest Udziałowiec, to występując w stosunku do potencjalnych inwestorów, którzy chcieliby nabyć udziały w Spółce, reprezentuje Pan interesy tego właśnie Udziałowca. Nie będzie Pan posiadał formalnego pełnomocnictwa do reprezentowania Udziałowca (czyli nie będzie miał formalnego pełnomocnictwa do podpisywania w imieniu Udziałowca umów, porozumień, etc.), jednak w trakcie spotkań będzie Pan występował w imieniu Udziałowca prezentując udziały, które Udziałowiec zamierza sprzedać, zachęcając do ich nabycia, etc. W tym kontekście można uznać, że świadcząc usługę mającą na celu pozyskanie inwestora na udziały w Spółce działa Pan na rzecz Udziałowca.

Pytanie

Czy opisane powyżej Usługi, które mają być świadczone przez Pana na rzecz Udziałowca podlegają zwolnieniu z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem jako Wnioskodawcy, opisane powyżej Usługi, które mają być świadczone przez Pana na rzecz Udziałowca podlegają zwolnieniu z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT.

Pana stanowisko wynika z następujących okoliczności:

Zasady opodatkowania świadczonych przez Pana usług w Polsce

1. W Pana ocenie w stosunku do świadczonych przez Pana usług zastosowanie znajdzie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT, zgodnie z którym zwolnione z podatku od towarów i usług są usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:

a) spółkach,

b) innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną

- z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.

2. Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT można wyodrębnić przesłanki, które muszą być spełnione łącznie, by ww. usługi były objęte zwolnieniem z ustawy o VAT. Przesłanki te są następujące:

a) świadczone usługi są usługami pośrednictwa,

b) przedmiotem usług są udziały w spółkach lub innych niż spółki podmiotach, jeśli mają osobowość prawną,

c) świadczone usługi nic są usługami przechowywania udziałów ani zarządzania nimi.

3. Zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT, nie jest uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi. Sam zakres usług jest bardzo szeroki, jedynym bowiem kryterium przedmiotowego zwolnienia jest świadczenie usług, których przedmiotem są udziały (a także usługi pośrednictwa w tym zakresie). W efekcie wszystkie usługi dotyczące obrotu udziałami oraz pośrednictwa w tym zakresie korzystają ze zwolnienia na podstawie ww. art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT.

4.Ponadto, jak wynika z przepisu art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

a) czynności ściągania długów, w tym factoringu;

b) usług doradztwa:

c) usług w zakresie leasingu.

5. Należy również wskazać, że na podstawie art. 43 ust. 16 ustawy o VAT zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

a) tytuł prawny do towarów;

b) tytuł własności nieruchomości;

c) prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;

d) udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;

e) prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Charakter świadczonych usług

6. W świetle przedstawionego zdarzenia przyszłego uważa Pan, że usługi, które zamierza Pan świadczyć należy zaklasyfikować jako usługi pośrednictwa w sprzedaży udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, objęte dyspozycją przepisu art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT. Z uwagi na fakt, iż „usługi pośrednictwa” nie zostały zdefiniowane w ustawie o VAT ani w przepisach unijnych regulujących materię opodatkowania podatkiem od wartości dodanej, to definiując powyższe usługi należy odwołać się do wykładni językowej pojęcia „pośrednictwo”.

7. „Pośrednictwo” zostało zdefiniowane w Słowniku Języka Polskiego PWN jako: działalność osoby trzeciej mająca na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron. Taka definicja jest również powszechnie akceptowana przez sądy przy interpretacji przepisów prawa podatkowego. W szczególności prawidłowość zastosowania wskazanej definicji potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 2 października 2012 roku o sygn. akt III SA/Wa 3484/11, który użył ww. definicji w uzasadnieniu wyroku, stwierdzając, że:

Na podkreślenie zasługuje to, że ustawa o VAT nie definiuje pojęcia „pośrednictwo”, zatem przy określaniu zakresu przedmiotowego tego pojęcia należy odnieść się do wykładni językowej tegoż określenia, a nie do ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Uniwersalny słownik języka polskiego PWN), przez pojęcie „pośrednictwo” należy rozumieć: działalność osoby trzeciej mająca na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron, kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych.

8. Przekładając z kolei powyższą definicję na zakres świadczonych przez Pana usług należy zwrócić uwagę, że podejmowane przez Pana działania będą nakierowane na znalezienie inwestora lub inwestorów, którzy byliby zainteresowani zakupem udziałów w Spółce oraz podejmowanie wszelkich działań mających na celu doprowadzenie do zawarcia umowy sprzedaży udziałów pomiędzy Udziałowcem, a potencjalnym inwestorem. W zakresie Pana odpowiedzialności znajdować się będzie nie tylko poszukiwanie inwestorów, ale również utrzymywanie stałych kontaktów z potencjalnymi inwestorami, zainteresowanymi zakupem, a ponadto spotkania z potencjalnymi inwestorami, jak i wyjaśnianie wątpliwości i odpowiedzi na pytania potencjalnych inwestorów. Odnosząc się zatem do przytoczonych wyżej definicji, będzie Pan wykonywał czynności, które mają na celu doprowadzenie do porozumienia między Udziałowcem a inwestorem w kwestii zakupu udziałów w Spółce - a tym samym w świetle słownikowej definicji pojęcia „pośrednictwo”, świadczone przez Pana usługi należy uznać za usługi pośrednictwa.

9. Za uznaniem, że świadczone przez Pana usługi są usługami pośrednictwa przemawia również orzecznictwo TSUE, które na przestrzeni lat wypracowało dość jednolitą linię interpretacyjną dotyczącą rozumienia i zakresu „usług pośrednictwa” na potrzeby ich opodatkowania (lub zwolnienia) podatkiem od wartości dodanej. Przykładowo w wyroku z 13 grudnia 2001 roku w sprawie nr C-235/00 TSUE stwierdził, że: pośrednik jest podmiotem niebędącym żadną ze stron umowy, ale świadczący usługę na rzecz strony w zamian za wynagrodzenie. (`(...)`) Celem pośrednictwa jest zaś uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę”.

10. W świetle przedstawionego zdarzenia przyszłego warunek wskazany w definicji wypracowanej i podanej przez TSUE będzie spełniony, gdyż w umowie wskazane zostanie, że w celu uniknięcia jakichkolwiek wątpliwości wszelkie decyzje dotyczące sprzedaży udziałów przez Udziałowca inwestorowi, warunki tej sprzedaży oraz terminy sprzedaży będą podejmowane niezależnie przez Udziałowca. Jeżeli Udziałowiec według własnego uznania zdecyduje się nie sprzedawać Udziałów, nie będę uprawniony do otrzymania żadnego wynagrodzenia, niezależnie od świadczonych usług.

11. Prezentowane przez Pana stanowisko, co do zakwalifikowania świadczonych przez Pana usług na rzecz Udziałowca jako usług pośrednictwa w sprzedaży udziałów w Spółce jest również zbieżne z poglądem TSUE wyrażonym w wyroku z 21 czerwca 2007 w sprawie o nr C-453/05, w którym stwierdzono, że pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści ww. umowy”.

12. Jak podkreślono w licznych interpretacjach indywidualnych wydanych przez organy podatkowe (w szczególności o nr IPPP3/443-762/15-3/20/S/RD, 0114-KDIP4.4012.526.2017.1.MPE, 0114-KDIP4.4012.318.2017.2.EK, 0114-KDIP4.4012.67.2018.2.KR), w świetle orzecznictwa TSUE „usługa pośrednictwa” powinna mieć następujące cechy:

a) Pośrednik nie jest stroną umowy dotyczącej instrumentu udziałowego (i jego działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów - w Pana sytuacji, stronami umowy sprzedaży udziałów będzie Udziałowiec i inwestor, a Pana działalność obejmuje inne czynności niż czynności wykonywane przez Udziałowca i inwestora, co wynikać będzie wprost z brzmienia umowy pośrednictwa. Warunek ten będzie więc w opisanej wyżej sytuacji spełniony.

b) Strona transakcji finansowej wypłaca pośrednikowi wynagrodzenie za świadczoną przez niego usługę pośrednictwa - w Pana sytuacji, jak wskazano powyżej, Udziałowiec zapłaci Panu wynagrodzenie za doprowadzenie do zawarcia umowy sprzedaży udziałów. Tym samym w moim przypadku również ten warunek jest spełniony.

c) Celem działań pośrednika jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę (a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy) - wszelkie działania, które będzie Pan podejmował i które zostały wymienione w opisie zdarzenia przyszłego, mają na celu doprowadzenie do zawarcia umowy i obejmą przede wszystkim poszukiwanie i kontaktowanie się z potencjalnymi inwestorami, przedstawianie im informacji o Spółce, udział w spotkaniach i udzielanie odpowiedzi na pytania potencjalnych inwestorów i ich doradców, etc. Co więcej, w umowie wprost zostanie wskazane, że jej celem jest doprowadzenie przez Pana do zawarcia umowy sprzedaży udziałów w Spółce przez Udziałowca na rzecz nowego inwestora. Oznacza to, że również ten warunek będzie spełniony w Pana sytuacji.

d) Czynności pośrednika nie ograniczają się do dopełnienia formalności administracyjnych związanych z umową - z przytoczonego w opisie zdarzenia przyszłego w treści umowy wskazane zostanie, że przedmiotem Pana usług nie będzie dopełnienie formalności administracyjnych, a wręcz przeciwnie, z brzmienia tego postanowienia wynika, że zakres Pana usług obejmował będzie wszelkie działania mające doprowadzić do zawarcia umowy sprzedaży udziałów w Spółce, w tym poszukiwanie i kontaktowanie się z potencjalnymi inwestorami, przedstawianie im informacji o Spółce, udział w spotkaniach i udzielanie odpowiedzi na pytania potencjalnych inwestorów i ich doradców, etc. - a więc wszystkie działania właśnie z wyjątkiem dopełnienia formalności administracyjnych. Uznać zatem należy, że ostatni z warunków stawianych w interpretacjach podatkowych do uznania, że świadczone przez Pana usługi są usługami pośrednictwa również będzie spełniony.

13. Argumenty potwierdzające, że usługi, które zamierza Pan świadczyć stanowią usługi pośrednictwa można również odnaleźć w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych. Przykładem jest wyrok z 12 grudnia 2019 roku (sygn. akt I FSK 1279/17), w którym NSA przyznał, że czynności opisane w tym wyroku stanowią usługi pośrednictwa w sprzedaży akcji, które zostały zwolnione z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT. Co warte podkreślenia, w zakres czynności, które w ocenie NSA składały się na kompleksową usługę pośrednictwa w sprzedaży akcji składały się czynności, które również będzie Pan wykonywał w ramach umowy zawartej z Udziałowcem. W ocenie NSA usługi pośrednictwa obejmują w szczególności:

a) opracowanie koncepcji i struktury transakcji;

b) sporządzanie opisu spółki i rynku, na którym ona działa;

c) sporządzenie memorandum informacyjnego;

d) przygotowanie prezentacji dla zarządu spółki;

e) usługi wsparcia doradczego w negocjacjach dotyczących sprzedaży akcji spółki;

f) udział w negocjacjach umowy o dalszej współpracy biznesowej w formie joint-venture lub na podstawie umowy handlowej.

W oparciu o powyższe NSA w wyroku z 12 grudnia 2019 roku uznał, że opisane we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej usługi nabywane przez Bank polegające na identyfikacji potencjalnych nabywców dla sprzedawanych udziałów, uczestniczeniu w negocjacjach oraz dokonywaniu analiz ofert kupna udziałów celem skutecznej realizacji transakcji na najkorzystniejszych dla Banku warunkach mogą być kwalifikowane jako usługa pośrednictwa w sprzedaży udziałów.

Za przyjęciem, że świadczone przez Pana usługi będą usługami pośrednictwa przemawia również charakter wynagrodzenia, które będzie wynagrodzeniem od sukcesu, czyli za doprowadzenia do sprzedaży udziałów przez Udziałowca w Spółce. Innymi słowy, Udziałowiec zobowiąże się wypłacić Panu wynagrodzenie za świadczone Usługi tylko i wyłącznie w przypadku, gdy usługa zostanie wykonana, a więc doprowadzi Pan do zawarcia umowy sprzedaży udziałów w Spółce przez jej Udziałowca, co jednoznacznie wynikać będzie z treści zawartej umowy.

Na okoliczność ustalenia przez strony wynagrodzenia na zasadach success fee - czyli uzależnienia wynagrodzenia od doprowadzenia do zawarcia umowy sprzedaży udziałów - jako jednej z przesłanek uznania takiej umowy za umowę pośrednictwa wskazuje również interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 16 czerwca 2020 roku o nr IPPP3/443-762/15-3/20/S/RD, w której stwierdzono:

Czynności te nie zostały bowiem odrębnie wycenione, zaś całość zaangażowania pośrednika obliczona została w formule wynagrodzenia za sukces, co dodatkowo potwierdza cel jaki przyświecał Bankowi, tj. znalezienie nabywcy.

14. Co więcej, dla potrzeb prawidłowości powyższego stanowiska nie mają znaczenia mechanizmy zabezpieczające Pana i Spółkę przed nieprawidłowym i nierzetelnym wykonaniem umowy przez drugą stronę, a polegające w Pana przypadku na zapewnieniu sobie całości lub części wynagrodzenia w przypadku wypowiedzenia planowanej umowy przed dokończeniem transakcji sprzedaży udziałów przez Udziałowca. Z kolei Udziałowiec powierzy Panu usługi pośrednictwa, ponieważ z jednej strony doskonale zna Pan rynek kolejowy, gdyż jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego działa Pan na nim od wielu lat, a po drugie jako członek zarządu Spółki ma Pan dużą i dokładną wiedzę na temat Spółki i jej działalności. Z tego powodu umowa będzie przewidywała, że w przypadku wypowiedzenia umowy otrzyma Pan wynagrodzenie za świadczone usługi w całości lub obliczone proporcjonalnie chyba, że zostanie Pan uznany za odchodzącego w złej wierze. Zapisy te dotyczą jedynie cywilnoprawnego zabezpieczenia Stron umowy przed skutkami ewentualnych nielojalnych zachowań drugiej Strony. Nie wpływają one w żaden sposób na zakres Pana usług i ich charakter, a tym samym nie mają przełożenia na kwestie podatkowe.

15. Podsumowując tę część należy wskazać, że usługi, które zamierza Pan świadczyć należy - w świetle przedstawionych wyżej definicji i wyroków - uznać za usługi pośrednictwa. Wynika to z faktu, że celem podejmowanych przez Pana działań i czynności będzie doprowadzenie do zawarcia umowy sprzedaży, zaś wynagrodzenie ustalone przez Pana i Udziałowca zostało uzależnione od doprowadzenia do zawarcia umowy sprzedaży tych udziałów, a więc od wykonania usługi pośrednictwa.

Przedmiot usług pośrednictwa - przesłanka pozytywna

16. Ponadto, spełniona będzie również przesłanka co do przedmiotu świadczonych przez Pana usług pośrednictwa, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT, zgodnie z którym przedmiotem usług muszą być między innymi udziały w spółkach.

17. Jak wskazał Pan w opisie zdarzenia przyszłego Pana celem będzie doprowadzenie do sprzedaży całości lub części udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i aby osiągnąć ten cel będzie Pan wykonywał szereg czynności, obejmujących poszukiwanie i rozmowy z potencjalnymi nabywcami tych udziałów, przedstawianie im informacji dotyczących Spółki, aby zachęcić do nabycia udziałów, etc. Nie powinno więc budzić wątpliwości, że przedmiotem świadczonych przez Pana usług będzie właśnie pośrednictwo w sprzedaży udziałów w Spółce.

18. Z uwagi na fakt, iż świadczone przez Pana usługi dotyczyć będą właśnie pośrednictwa w sprzedaży udziałów w Spółce, a tym samym ten warunek dla zwolnienia od opodatkowania VAT-em świadczonych przez Pana usług również będzie spełniony.

Przedmiot usług pośrednictwa - przesłanka negatywna

19. Nie będzie spełniona z kolei przesłanka negatywna, która wyłącza z zakresu zwolnienia usługi, których przedmiotem jest przechowywanie lub zarządzanie udziałami. Takie czynności nie będą wchodziły w zakres świadczonych przez Pana usług, ponieważ w żadnym momencie nie będzie Pan w posiadaniu tych udziałów ani nie będę podejmował żadnych czynności zarządczych w odniesieniu do udziałów. Zakres umowy, którą zawrze Pan z Udziałowcem nie będzie przewidywać tego typu czynności.

Konkluzje

20. Reasumując powyższe uważa Pan, że świadczone przez Pana usługi będą spełniały wszelkie przesłanki, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT do zwolnienia tych usług z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, tj.:

a) świadczone przez Pana usługi mają na celu podejmowanie wszelkich działań, których celem będzie doprowadzenie do sprzedaży udziałów w Spółce przez Udziałowca na rzecz potencjalnego inwestora, zaś Pana wynagrodzenie będzie należne tylko i wyłącznie po doprowadzeniu do skutecznej sprzedaży tych udziałów - co oznacza, że świadczone przez Pana usługi są usługami pośrednictwa,

b) przedmiotem świadczonych przez Pana usług będzie pośrednictwo w sprzedaży udziałów w Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością,

c) przedmiotem świadczonych przez Pana usług nie będzie przechowywanie ani zarządzanie udziałami.

Ponadto w opisanym przez Pana zdarzeniu przyszłym nie znajdują zastosowania wyłączenia, o których mowa w art. 43 ust. 15 i 16 ustawy o VAT. Wobec powyższego Pana zdaniem opisane w zdarzeniu przyszłym usługi, które będą świadczone przez Pana korzystać będą ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT.

W związku z powyższym, prosi Pan o potwierdzenie przedstawionego we wniosku stanowiska.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2. eksport towarów;

3. import towarów na terytorium kraju;

4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy,

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy,

zwalnia się od podatku usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:

a) spółkach,

b) innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną

– z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.

Zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy, nie jest uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi. Sam zakres usług jest bardzo szeroki, jedynym bowiem kryterium przedmiotowego zwolnienia jest świadczenie usług, których przedmiotem są udziały (a także usługi pośrednictwa w tym zakresie). W efekcie wszystkie usługi dotyczące obrotu udziałami oraz pośrednictwa w tym zakresie korzystają ze zwolnienia na podstawie ww. art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na obowiązujący od 1 stycznia 2022 r. przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym,

podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:

1. jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;

2. złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu, również obowiązującego od 1 stycznia 2022 r.,

podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.

Powyższe zmiany przepisów umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług pośrednictwa w sprzedaży udziałów, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy. Wskazane usługi finansowe świadczone na rzecz osób fizycznych niebędących podatnikami korzystają ze zwolnienia od podatku, bez możliwości skorzystania z ww. przepisu i wyboru rezygnacji ze zwolnienia od podatku.

Ponadto, jak wynika z przepisu art. 43 ust. 15 ustawy,

zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2. usług doradztwa;

3. usług w zakresie leasingu.

Należy również wskazać, że na podstawie art. 43 ust. 16 ustawy

zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

1. tytuł prawny do towarów;

2. tytuł własności nieruchomości;

3. prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;

4. udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;

5. prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Mając na uwadze wykładnię zwolnień przewidzianych w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy, konieczne jest również zdefiniowanie pojęcia „usług pośrednictwa”. W związku z tym, że ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani Dyrektywa 112 nie definiują tego pojęcia, w celu określenia, jakie czynności należy rozumieć pod pojęciem usług pośrednictwa, należy oprzeć się na wykładni językowej, wspieranej przy tym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., strona internetowa – www.sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo należy rozumieć działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron. Równorzędnie, przez pośrednictwo rozumie się kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych, a więc załatwianie dla zarobku różnego rodzaju transakcji handlowych między dwiema stronami, uczestniczenie w zawieraniu takich transakcji. W tym zakresie stwierdzić należy, że wykonywane przez podmiot wszelkie czynności zmierzające do zawarcia między dwiema różnymi stronami transakcji handlowych można uznać za pośrednictwo. Z kolei z doktrynalnego punktu widzenia cechą charakterystyczną pośrednictwa odróżniającą ten stosunek od innych umów jest fakt, że bezpośrednią przyczyną zawarcia bezpośrednio lub pośrednio umowy są działania pośrednika.

Innymi słowy przez umowę o pośrednictwo należałoby rozumieć taki stosunek prawny istniejący pomiędzy dwiema stronami, z których jedna (pośrednik) otrzymuje zlecenie od drugiej, aby doprowadzić do wymiany gospodarczej świadczeń z osobą trzecią, przy czym znalezienie kontrahenta ma stanowić bezpośredni i decydujący rezultat starań pośrednika. Bezpośrednim celem aktywności pośrednika jest wywołanie skutku prawnego, polegającego na wprowadzeniu zleceniodawcy (podmiotu zastępowanego) w stosunek umowny z osobą trzecią.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa” warto odnieść się do wyroku w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, w którym TSUE stwierdził, że: „(…) pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Z kolei w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd, TSUE wskazał, że znaczenie słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy. Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków dot. zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem”.

Zatem, zgodnie z orzecznictwem TSUE, usługa pośrednictwa finansowego powinna stanowić:

‒ usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie,

‒ z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej,

‒ celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym, pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy),

‒ usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że jest Pan osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie doradztwa i pośrednictwa oraz pozostałej działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej, gdzie indziej niesklasyfikowanej oraz stosunków międzyludzkich (public relations) i komunikacji. Jest Pan polskim rezydentem podatkowym, zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny.

W 2022 roku planuje Pan zawrzeć z Udziałowcem umowę, na podstawie której będzie Pan zaangażowany w proces sprzedaży (całości lub części) udziałów Spółki poprzez podejmowanie szeregu czynności, których celem będzie pomoc Udziałowcowi w znalezieniu potencjalnego inwestora oraz doprowadzenie do zawarcia umowy sprzedaży udziałów w Spółce przez Udziałowca na rzecz podmiotu, który byłby zainteresowany nabyciem udziałów w Spółce. Udziałowiec pragnie zlecić Panu pośrednictwo w wyszukiwaniu, identyfikacji i kontaktowaniu się z potencjalnymi inwestorami na udziały Spółki oraz wykonywaniu wszelkich innych czynności mających na celu sprzedaż udziałów Spółki przez Udziałowca. Celem świadczonych przez Pana usług będzie dążenie do zawarcia umowy przez Udziałowca z inwestorem, przy czym nie będzie Pan upoważniony ani do ostatecznego wyboru inwestora, ani ustalenia ceny sprzedaży - o tym będzie decydował Udziałowiec.

Wynagrodzenie w umowie zostanie określone jako wynagrodzenie za sukces w ustalonej wysokości. Wynagrodzenie będzie wypłacone wyłącznie w przypadku wykonania usługi, czyli doprowadzenia do zawarcia umowy.

Do zakresu świadczonych przez Pana usług w szczególności lecz nie wyłącznie, należeć będzie: analiza rynku i rekomendacja dotycząca najlepszego terminu sprzedaży udziałów w Spółce w kontekście wzrostu i rozwoju rynku leasingu (`(...)`), identyfikowanie potencjalnych inwestorów na udziały Spółki w celu ustalenia ich zainteresowania potencjalną sprzedażą posiadanych przez Udziałowca udziałów w Spółce, wsparcie w kontaktach z potencjalnymi inwestorami zainteresowanymi nabyciem posiadanych przez Udziałowca udziałów w Spółce, wsparcie, na wniosek Udziałowca, w prezentacji Spółki na spotkaniach w celu przyciągnięcia szerokiego grona wiarygodnych potencjalnych inwestorów do nabycia udziałów Spółki, wsparcie, na wniosek Udziałowca, w przygotowaniu prezentacji Spółki dla potencjalnych inwestorów, udział w spotkaniach z potencjalnymi inwestorami i ich doradcami na wniosek Udziałowca, przygotowywanie odpowiedzi na pytania potencjalnych inwestorów w zakresie działalności Spółki, rynku, na którym Spółka działa oraz branży (`(...)`), prezentacja, na wniosek Udziałowca, Spółki podczas spotkań i sesji Q&A (pytań i odpowiedzi) dla inwestorów i doradców inwestorów, udzielanie, na wniosek Udziałowca, wyjaśnień inwestorom w zakresie działalności Spółki oraz strategii rozwoju w trakcie sesji pytań i odpowiedzi, wsparcie w prowadzeniu rozmów z potencjalnymi inwestorami i ich doradcami, na wniosek Udziałowca.

Wykonywane w ramach zawartej przez Pana umowy usługi nie obejmują usług ściągania długów (w tym faktoringu), czy też usług w zakresie leasingu. Jeżeli chodzi o usługi doradcze, to elementy tego rodzaju usług mogą pojawić się w ramach świadczonych przez Pana czynności, jeżeli jednak tak się stanie, to będą one jednak ograniczać się wyłącznie do czynności mających na celu doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy Udziałowcem a potencjalnym nabywcą udziałów w Spółce.

Nie będzie Pan zaangażowany w wykonywanie czynności stricte formalnych, takie jak przygotowanie odpowiednich dokumentów, umów, zgłoszeń do odpowiednich organów. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie prowadzi Pan działalności w zakresie zarządzania udziałami. Wykonywane przez Pana czynności w ramach zawartej umowy z udziałowcem nie będą wykonywane w ramach działalności maklerskiej czy też brokerskiej. Prowadzi Pan działalność gospodarczą we własnym imieniu i na własny rachunek. Innymi słowy, w stosunku do zleceniodawcy usług - w tym przypadku w stosunku do Udziałowca, któremu będzie świadczona usługa przez Pana - Pan występuje jako całkowicie niezależny podmiot i w tym sensie świadczy usługę we własnym imieniu i na własny rachunek. Świadczone przez Pana usługi nie dotyczą również praw i udziałów odzwierciedlających tytuł prawny do towarów, tytuł własności nieruchomości, prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości, udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadanie nieruchomości lub jej części czy prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Pana wątpliwości dotyczą kwestii zastosowania zwolnienia od podatku do świadczonych usług.

Z uwagi na przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy prawa i orzecznictwo TSUE należy stwierdzić, że w zakres świadczonych przez Pana usług wchodzi szereg czynności, które nie ograniczają się wyłącznie do czynności technicznych. Całokształt czynności podejmowanych przez Pana w ramach Umowy ukierunkowany jest na kojarzenie ze Spółką podmiotów zainteresowanych nabyciem udziałów Spółki i doprowadzenie do transakcji nabycia przez podmioty zainteresowane ww. udziałów. Obowiązki wchodzące w zakres Pana działań mają na celu uczynienie wszystkiego co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę. Faktycznym beneficjentem świadczonej przez Pana usługi jest strona transakcji finansowej, tj. Udziałowiec Spółki, który dokona transakcji sprzedaży udziałów oraz jest zobowiązany ponieść ekonomiczny koszt wynagrodzenia z tytułu świadczonych przez Pana usług. W związku z tym należy stwierdzić, że świadczone przez Pana usługi wypełniają wskazane wyżej istotne elementy, charakterystyczne dla usługi pośrednictwa.

Z okoliczności sprawy wynika, że świadczone przez Pana usługi nie obejmują czynności ściągania długów w tym faktoringu, usług w zakresie leasingu. Jeżeli chodzi o usługi doradcze, to elementy tego rodzaju usług mogą pojawić się w ramach świadczonych przez Pana czynności, jeżeli jednak tak się stanie, to będą one jednak ograniczać się wyłącznie do czynności mających na celu doprowadzenie do zawarcia umowy (czynności pomocnicze). Ponadto, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie prowadzi Pan działalności w zakresie zarządzania udziałami. Świadczone usługi nie dotyczą również praw i udziałów odzwierciedlających tytuł prawny do towarów, tytuł własności nieruchomości, prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości, udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadanie nieruchomości lub jej części czy prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku. W analizowanej sprawie nie znajdują zatem zastosowania wyłączenia, o których mowa w art. 43 ust. 15 i 16 ustawy.

Tym samym stwierdzić należy, że świadczone przez Pana usługi pośrednictwa spełniają przesłanki wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy i będą korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.

W konsekwencji Pana stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒ Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒ Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒ w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒ w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).