Interpretacja dotyczy opodatkowania kary umownej w podatku od towarów i usług (VAT), która stanowi rekompensatę za niezrealizowane przez Spółkę zakupy kawy od Dostawcy, wynikającą z aneksu do umowy. Organ podatkowy uznał, że zapłata tej kary umownej jest wynagrodzeniem za usługę tolerowania przez Dostawcę określonej sytuacji, co podlega opodatkowaniu VAT. W związku z tym Spółka ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktury wystawionej przez Dostawcę.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnystwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
7 grudnia 2021 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania kary umownej stanowiącej rekompensatę pieniężną dotyczącą niezrealizowanych przez Spółkę zakupów wynikającą z Aneksu do Umowy oraz prawa do odliczenia przez Spółkę podatku VAT (podatek od towarów i usług) naliczonego z faktury VAT wystawionej przez Dostawcę.
Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi ne wezwanie – pismem z 22 lutego 2022 r. (data wpływu 1 marca 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:
Sp. z o. o. (dalej: Wnioskodawca, Spółka), jest podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej, podatek VAT), o którym mowa w art. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.); dalej: Ustawa VAT), jak również podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U z 2021 r. poz. 1800 ze zm.); (dalej: Ustawa CIT (podatek dochodowy od osób prawnych)).
Głównym przedmiotem działalności Spółki jest sprzedaż detaliczna mebli, sprzętu oświetleniowego i pozostałych artykułów użytku domowego (`(...)`). Dodatkowo w niektórych punktach prowadzenia działalności gospodarczej (dalej: Sklepy), Spółka posiada (`(...)`) (dalej: Punkty gastronomiczne), w których świadczy (`(...)`).
W celu zaopatrzenia przedmiotowych Punktów gastronomicznych, Spółka zawarła z jedną z (`(...)`) firm zajmujących się dostawą kawy będącą członkiem międzynarodowej grupy kawy (dalej: Dostawca) umowę sprzedaży towarów i dzierżawy urządzeń z dnia 7 lipca 2014 r. (dalej: Umowa). Dostawca, podobnie jak Spółka również jest podatnikiem podatku VAT oraz podatnikiem podatku CIT.
Na podstawie Umowy, Spółka zobowiązała się m.in. zakupić (odebrać) od Dostawcy kawę (dalej: Towar), w ilości wskazanych w Umowie. Ponadto, na podstawie Umowy Dostawca był zobowiązany udostępnić Spółce za odpowiednią odpłatnością ekspresy ciśnieniowe do parzenia kawy (dalej: Ekspresy do kawy). Ekspresy są Spółce wydzierżawione, zatem Spółka na podstawie Umowy została zobowiązana do zapłaty na rzecz Dostawcy czynszu za dzierżawę. Zgodnie z zapisami umownymi Ekspresy do kawy udostępnione przez Dostawcę służą wyłącznie do przygotowania kawy w oparciu o Towar (tj. kawę), która jest Spółce dostarczana przez dostawcę.
Umowa przewiduje również możliwość naliczenia kary umownej zarówno po stronie Spółki, w przypadku niewywiązania lub nieterminowego wywiązania się Dostawcy z realizacji zamówienia, jak i po stronie Dostawcy na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania przez Spółkę obowiązku zakupu (odbioru) Towaru w ilości wynikającej z tejże Umowy.
Przedmiotowa Umowa była wielokrotnie aneksowana na przestrzeni ostatnich lat w celu zmiany warunków zamówień.
W wyniku zdarzeń losowych, związanych z pandemią COVID-19 i wynikających z tego ograniczeń sektora usługowego, w tym gastronomicznego, nastąpiło znaczące obniżenie zapotrzebowania na kawę, a tym samym doszło do spadku ilości zakupu kawy w roku podatkowym 2020, co również ma wpływ na rentowność zawartej Umowy. Ze względu zatem na spadek zapotrzebowania na kawę, Spółka nie dokonała odbioru zamówienia Towaru w ilości wynikającej z ostatniej wersji Umowy. W związku z powyższym, ze względu na niewykonanie Umowy zgodnie z jej postanowieniami i wolę kontynuowania współpracy między Dostawcą a Spółką wypracowano kompromis (polubowne rozwiązanie), którego warunki zostały określone i zaakceptowane przez strony w aneksie z dnia 1 sierpnia 2021 r. do Umowy (dalej. Aneks lub Aneks do Umowy). Jak wynika z Aneksu Spółka w przedłużonym okresie obowiązywania Umowy (tj. do 31 sierpnia 2022 r.) zobowiązała się zakupu brakującej ilości Towaru z limitu za okres od marca 2020 r. do maja 2021 r. w ilości nie mniejszej niż (zaległe) 24 000 kg kawy po obniżonej cenie. Na podstawie Aneksu uzgodniono również ograniczenie liczby Ekspresów do kawy, które są na rzecz Spółki dzierżawione. Zgodnie z porozumieniem na Spółkę nie zostały nałożone żadne dodatkowe limity, a Dostawca zrzekł się prawa do egzekwowania kary umownej dotyczącej niezrealizowanych zakupów w ww. okresie. Wskazano również, że w przypadku niewywiązania się przez Spółkę z przedmiotowego uzgodnienia będzie ona zobowiązana do zapłaty kary będącej iloczynem nieodebranego Towaru oraz ustalonej ceny za 1 kg kawy. Należy również wskazać, że brak odebrania przez Spółkę Towaru w okresie marzec 2020 - maj 2021 skorelowany był z wprowadzeniem zakazu prowadzenia działalności gospodarczej w polegającej realizacji usług gastronomicznych w lokalach gastronomicznych (tu: w szczególności w restauracjach znajdujących się w sklepach Spółki), w związku z pandemią COVID-19.
Co więcej, z Aneksu do Umowy wynika, że Spółka zobowiązała się do zapłaty na rzecz Dostawcy kary umownej z tytułu niewykonania obowiązku odbioru (zakupu) Towaru za okres wcześniejszy, tj. od września 2018 r do marca 2020 r. (dalej: Kara umowna) stanowiącą w rzeczywistości rekompensatę pieniężną za niewywiązanie się przez Spółkę z warunków umownych. Wysokość Kary została ustalona w wyniku negocjacji oraz stanowi iloczyn nieodebranego Towaru sprzed marca 2020 r. oraz ustalonej kwoty za 1 kg kawy.
Na podstawie zawartego porozumienia (Aneksu) strony uzgodniły, że Dostawca nie będzie domagał się od Spółki kary umownej wynikającej z Umowy przed jej aneksowaniem za okres od marca 2020 r do maja 2021 r. co oznacza, że wypłacona przez Spółkę Kara umowna wyczerpuje roszczenia Dostawcy wobec Spółki w związku z brakiem realizacji zobowiązania wynikającego z Umowy.
Dodatkowo, w Aneksie wskazano, iż kwota, którą zostanie obciążona Spółka, zostanie powiększona o podatek VAT, a zapłata nastąpi przelewem na rachunek bankowy Dostawcy na podstawie stosownej faktury VAT.
Zgodnie z informacją wynikającą z Aneksu, Dostawca wystawił na rzecz Spółki fakturę VAT, na której zawarto następujący opis usługi: „Kara umowna z tytułu niewykonania obowiązku odbioru (zakupu) Towaru zgodnie z Aneksem nr 7”.
W piśmie uzupełniającym z 22 lutego 2022 r. Wnioskodawca wskazał, że:
1. Zapłata Kary umownej stanowiącej rekompensatę jest związana ze zobowiązaniem się otrzymującego (Dostawcy) do powstrzymania się od dochodzenia od Spółki kary umownej wynikającej z Umowy przed jej aneksowaniem za okres od 14 marca 2020 r. do 31 maja 2021 r.
2. Świadczeniem ze strony Dostawcy w zamian za zapłatę kary umownej jest wyrażenie zgody na zakup brakującej ilości towaru za okres marzec 2020 - maj 2021 w ilości nie mniejszej niż 24 000 kg po obniżonej cenie, oraz odstąpienie od egzekwowania kar umownej wynikającej z Umowy z tytułu braku odebrania przez Spółkę towaru. Bez otrzymania przez Dostawcę kwoty podlegającej zapłacie Spółka nie miałaby gwarancji zaniechania dochodzenia kary umownej wynikającej z Umowy przed jej aneksowaniem. W ocenie Wnioskodawcy występuje więc związek między kwotą podlegającą zapłacie, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego w postaci powstrzymania się od określonego działania.
3. Zobowiązanie dostawcy polega na powstrzymaniu się od egzekwowania kary umownej za okres marzec od 14 marca 2020 r. do 31 maja 2021 r. i tolerowaniu przez niego zastałej sytuacji w postaci niedotrzymania przez Spółkę warunków umownych. W ocenie Spółki nałożona na Spółkę kara umowna jest związana ze świadczeniem realizowanym przez Dostawcę na rzecz Spółki.
4. Wysokość kary umownej oparta jest o liczbę nieodebranych kilogramów kawy. Wnioskodawca nie wie i nie może wiedzieć, czy kara umowna ma zrekompensować utracone zyski przez Dostawcę (nie jest mu znana marża Dostawcy, wysokość utraconych zysków ani ich odniesienie do uzgodnionej kwoty, jaką Spółka zobowiązała się zapłacić. Wnioskodawcy nie jest i nie może być znana intencja dostawcy co do metodyki skalkulowania żądanej opłaty). Nawet jednak jeżeli wysokość kary (opłaty) uwzględnia oszacowanie zysków utraconych przez Dostawcę, w ocenie Wnioskodawcy odniesienie do niej stanowi tylko podstawę ustalenia ceny, a świadczeniem, za które jest płacona cena, jest świadczenie opisane w odpowiedzi na pytania 1-3.
Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczenie jak we wniosku)
1 Czy zapłata Kary umownej stanowiącej rekompensatę pieniężną dotyczącą niezrealizowanych przez Spółkę zakupów wynikająca z Aneksu do Umowy, stanowi usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 Ustawy VAT, a tym samym czy Spółka ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktury VAT wystawionej przez Dostawcę?
1. Zapłata Kary umownej stanowiącej rekompensatę pieniężną dotyczącą niezrealizowanych przez Spółkę zakupów wynikająca z Aneksu do Umowy, stanowi usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 Ustawy VAT, a tym samym Spółka ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktury VAT wystawionej przez Dostawcę.
Uzasadnienie
Ad 1.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 Ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają:
odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Transakcja zawarta pomiędzy Spółką a Dostawcą jest transakcją krajową podlegającą opodatkowaniu zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT przywołanym powyżej.
W kontekście wypłaconej przez Spółkę Kary umownej stanowiącej rekompensatę nie doszło natomiast do dostawy towarów.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 Ustawy VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 powyżej, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu, w tym również:
przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Należy zatem zauważyć, że świadczenie usługi może polegać zarówno na aktywnym działaniu, jak i na zaniechaniu wykonania określonych działań (tolerowaniu pewnej sytuacji). W efekcie, celem Ustawy VAT jest objęcie opodatkowaniem wszelkich świadczeń, u których podstaw leży ekwiwalentność.
Aby zaistniała więc możliwość uznania określonego świadczenia za usługę, w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy VAT, muszą wystąpić następujące przesłanki:
możliwe jest zidentyfikowanie określonego świadczenia;
istnieje bezpośredni beneficjent tego świadczenia;
nabywca odnosi konkretną, możliwą do ustalenia korzyść;
świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy w postaci wypłaty wynagrodzenia (istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym wynagrodzeniem);
pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą istnieje stosunek prawny, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne - tj. obie strony wyrażają wolę wymiany świadczeń.
Jeśli zatem dane rozliczenie spełnia łącznie powyższe przesłanki, stanowi ono usługę podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.
Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, w związku z brakiem dochowania warunków umownych przez Spółkę, strony transakcji doszły do porozumienia na mocy, którego Dostawca wyraził zgodę na zmianę warunków Umowy (tj. powstrzymał się od żądania zapłaty z tego tytułu kary umownej wynikającej z Umowy sprzed aneksowania za Towar nieodebrany w okresie marzec 2020 - maj 2021), natomiast Spółka zobowiązała się do zapłaty Kary umownej stanowiącej rekompensatę pieniężną za brak odebranego towaru w okresie sprzed marca 2020 r. w określonej w Aneksie wysokości (płatność ta ma wymierną wartość). Tym samym należy uznać, że mamy do czynienia z wyrażeniem przez Dostawcę zgody na odstępstwo od Umowy przez Spółkę, która występuje w tym przypadku jako bezpośredni beneficjent dokonanej czynności.
Nabywca, w tym przypadku Spółka, odnosi konkretną możliwą do ustalenia korzyść w postaci wyrażenia przez Dostawcę zgody na odstąpienie od Umowy w zakresie kary umownej przysługującej Dostawcy za nieodebranie przez Spółkę Towaru w określonej ilości i w określonym terminie. Wysokość korzyści będzie odpowiadała sumie możliwych do egzekwowania kar umownych. Świadczeniu, jakim jest tolerowanie pewnego stanu rzeczy i zgoda na odstępstwo od pierwotnej Umowy towarzyszy świadczenie wzajemne, którym jest wynagrodzenie (Kara umowna stanowiąca rekompensatę) wypłacane przez Spółkę na podstawie faktury wystawionej przez Dostawcę. Widoczny jest zatem bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem.
Pomiędzy Spółką a Dostawcą istnieje stosunek prawny, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne. Obie strony wyraziły bowiem wolę wymiary świadczeń, co zostało wyrażone na piśmie (Aneks 7 do Umowy).
Mając powyższe na uwadze, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż wyrażenie przez Dostawcę zgody na odstąpienie od warunków wynikających z Umowy (tj. za okres marzec 2020 - maj 2021), spełnia powyżej wymienione warunki (w szczególności ma charakter ekwiwalentności o wymiernej wartości) stanowiąc tym samym świadczenie usługi w rozumieniu Ustawy VAT.
Do wskazania czy dana transakcja podlega opodatkowaniu VAT niezbędne jest również określenie czy wypłacona należność stanowi ogólnie rozumianą karę umowną, wypłaconą w zamian za niewłaściwą realizację warunków umownych. Zapłata kary umownej jest czynnością jednostronną o charakterze odszkodowawczym, a co za tym idzie - jej zapłata nie wiąże się z otrzymaniem przez nabywcę jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego w postaci dostawy towarów, czy to świadczenia usług.
Z postanowień art. 361 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tj. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.); (dalej: K.C.) wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (§ 2 ww. artykułu).
Na podstawie ww. przepisu odszkodowanie uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto, między zdarzeniem, a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.
Ponadto, jak wskazuje art. 471 K.C., dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Zatem, szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.
Zatem, do określenia charakteru odszkodowawczego świadczenia niezbędne jest wystąpienie szkody po jednej ze stron stosunku prawnego, co daje prawo do rekompensaty z drugiej ze stron transakcji. W przypadku tak rozumianej rekompensaty nie występuje żadne świadczenie ekwiwalentne, co ma miejsce natomiast przy świadczeniu usług.
Również z punktu widzenia podatku VAT, kluczowy jest charakter świadczenia oraz występowanie ekwiwalentności. W rzeczywistości bez znaczenia pozostają kwestie czysto formalne, jak np. nazwanie płatności „karą umowną” czy też fakt udokumentowania świadczenia fakturą.
Tym samym, kary umowne mające charakter typowo odszkodowawczy nie mające cech świadczenia wzajemnego, nie stanowią wynagrodzenia za dostawę towaru bądź świadczenie usług, o których mowa w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 Ustawy VAT i w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Opodatkowaniu VAT podlegać będą natomiast takie należności (kary umowne, rekompensaty, itp.), które będą nosiły znamiona ekwiwalentności oraz będą przedstawiały wymierną wartość dla stron stosunku prawnego, tj. takie którym towarzyszył będzie dostawa towarów, bądź (tak jak w niniejszym przypadku) świadczenie usług.
Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, w tym m.in. w interpretacji z dnia 9 listopada 2020 r., sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.640.2020.1.KT, w której organ wskazał: „Opłata dodatkowa dokonana przez Sprzedawcę na rzecz Odbiorcy za nieodebranie minimalnej ilości paliwa gazowego 9.0 stanowią/będą stanowić wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT”.
Stanowisko znajduje również potwierdzenie w interpretacji indywidualnej z dnia 18 czerwca 2020 r., sygn. 0112-KDIL3.4012.108.2020.2.EW, w której organ wskazał, że zapłata należności należnej w związku z rozwiązaniem zawartej umowy pieniężnej za porozumieniem stron spełnia przesłanki „istnienia związku pomiędzy wypłatą należności, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”. Zdaniem organu „czynność w postaci tolerowania (akceptacji) czynności utraconych korzyści w związku z rozwiązaniem umowy za wynagrodzeniem jest świadczeniem usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, a tak uzyskane przez Wnioskodawcę wynagrodzenie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.”
Podobnie również w interpretacji z dnia 4 sierpnia 2017 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.149.2017.1.MP, gdzie organ wskazał: „Klauzula „bierz lub płać” znajdująca powszechnie zastosowanie w obrocie gospodarczym związanym z dostarczaniem gazu jest umową, w której świadczenie dostawcy gazu polega alternatywnie na gotowości do dostarczenia gazu w każdej chwili, w tym na utrzymaniu w gotowości urządzeń przesyłowych, mocy przesyłowych, infrastruktury technicznej oraz pracowników dostawcy, bądź na dostarczeniu gazu. W niniejszej sprawie zasada wzajemności świadczeń znajduje pełne zastosowanie. Świadczeniu w postaci dostawy gazu odpowiada obowiązek zapłaty wynagrodzenia, a zatem korelacja obowiązków stron nie budzi wątpliwości. Natomiast w przypadku, gdy z przyczyn leżących po stronie odbiorcy gaz nie zostanie odebrany, mimo utrzymywania po stronie dostawcy stanu gotowości przez cały okres obowiązywania przedmiotowej klauzuli, świadczeniem ekwiwalentnym odbiorcy gazu za otrzymanie gotowości dostaw jest obowiązek zapłaty kwoty odpowiadającej części umówionego wynagrodzenia. Zapłata za nieodebrany gaz ma na celu pokrycie kosztów utrzymania infrastruktury przesyłowej, kosztów personelu oraz rezerwacji mocy (…). W konsekwencji, opłaty otrzymywane przez Wnioskodawcę z tytułu nieodebrania minimalnych ilości gazu, ustalone przy zastosowaniu mechanizmu TOP, Soft TOP oraz sellback stanowią wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i podlegają opodatkowaniu tym podatkiem”.
Potwierdzenie powyższego stanowiska znajduje odzwierciedlenie również w orzecznictwie sądów administracyjnych, w tym w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 marca 2013 r., sygn. I FSK 552/12, w którym sąd wskazał, iż: _„_Stanowi ona wyraz rygorystycznie rozumianej zasady pacta suntservanda oraz zasady realnego wykonania zobowiązań. Zakłada bowiem powstanie obowiązku zapłaty już w związku ze zgodnym z umową zaoferowaniem spełnienia świadczenia przez kontrahenta, tzn. w związku z faktem gotowości spełnienia świadczenia. Jeżeli druga strona nie odbierze świadczenia, to i tak powstaje po jej stronie obowiązek zapłaty kwoty ustalonej w umowie. Do powstania obowiązku zapłaty nie mają znaczenia przyczyny nieodebrania zaoferowanego świadczenia. Nawet jeżeli następuje to z powodu okoliczności, za które kontrahent nie ponosi odpowiedzialności, nie zwalnia go to z obowiązku spełnienia swojego świadczenia pieniężnego”.
Wnioskodawca zauważa zatem, że na podstawie ww. przesłanek oraz przedstawionego stanu faktycznego należy wskazać, że świadczenie pieniężne na rzecz Dostawcy będzie świadczeniem ekwiwalentnym, ponieważ wskutek uiszczenia przez Spółkę wynagrodzenia (tu: Kara umowna stanowiąca rekompensatę), na którą strony stosunku prawnego się umówiły, występuje świadczenie wzajemne w postaci udzielenia zgody na odstąpienie od Umowy, co przynosi Spółce wymierną korzyść w postaci braku obowiązku zapłaty kary umownej za nieodebrany przez Spółkę Towar, wynikającej z Umowy przed jej aneksowaniem. Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy Kara pieniężna stanowiąca rekompensatę pieniężną zapłacona przez Spółkę stanowi wynagrodzenie za świadczenie usługi w związku z udzieleniem przez Dostawcę zgody na odstąpienie od Umowy.).
Ponadto, Wnioskodawca pragnie wskazać, że nawet w przypadku, gdy dane świadczenie nosi pewne znamiona świadczenia odszkodowawczego, bądź nazwane zostało „karą umowną”, jeżeli przynosi wymierną korzyść, jest ekwiwalentne i jest wynikiem zgody stron stosunku prawnego, stanowi usługę w rozumieniu Ustawy VAT. Stanowisko takie wynika m.in. z interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 31 sierpnia 2020 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.268.2020.1.RMA, w której organ podatkowy wskazał że „jeżeli zaniechanie pewnych czynności za „odszkodowaniem” przynosi wymierną korzyść konkretnemu podmiotowi - co do której istnieje zgoda stron - takie działanie na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług powinno być uznane za usługę. Dana czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością, a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można stwierdzić, że płatność następuje w zamian za to świadczenie”.
W związku z powyższym, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż udzielenie przez Dostawcę zgody na odstąpienie od zapisów Umownych sprzed aneksowania w zamian za wypłatę Kary umownej stanowiącej rekompensatę pieniężną wynikającą z Aneksu do Umowy, należy uznać za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 Ustawy VAT, która podlega opodatkowaniu VAT.
Jak stanowi art. 106b ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.
Tym samym Dostawca świadczący na rzecz Spółki usługę jak wyżej, zobowiązany był do udokumentowania tej czynności poprzez fakturę VAT.
Co więcej, zgodnie z art. 86 ust. 1 Ustawy VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Jednocześnie, zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 Ustawy VAT, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Powyższe oznacza, że podatnik ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w przypadku wykorzystania towarów i usług w ramach działalności gospodarczej opodatkowanej VAT. Zwolnienie natomiast nie znajduje zastosowania, gdy dana transakcja nie podlega podatkowi VAT, bądź jest zwolniona z opodatkowania.
Przekładając zatem powyższe na sytuację Spółki, dochodzi do świadczenia usług które podlegają opodatkowaniu, a sam wydatek w postaci Kary umownej związanej z zakupem Towaru (kawy) jest niewątpliwie wydatkiem pośrednio związanym z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą - świadczeniem usług gastronomicznych w sklepach Spółki.
Tym samym należy uznać, że będzie miała ona prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktury VAT wystawionej przez Dostawcę w myśl art. 86 ust. 1 Ustawy VAT.
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 685, ze zm.) zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 5 ust. 2 ustawy wynika, że:
Czynności określone w ust. 1 podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa.
Z art. 7 ust. 1 ustawy wynika, że:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w jego działalności gospodarczej.
Z treści przywołanego przepisu art. 8 ust. 1 ustawy wynika, że ustawodawca przyjął generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia niebędące dostawą towarów. Stąd też należy stwierdzić, że definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów”. Jest ona wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.
Co do zasady każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Przy czym muszą być spełnione następujące warunki:
1. w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;
2. świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby określona czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie usług.
Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.
Powyższe stanowisko potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku C-16/93 z dnia 3 marca 1994 r. pomiędzy R. J. Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.
Natomiast w wyroku C-90/20 ws. Apcoa Parking Danmark,TSUE wskazał, że aby świadczenie usług można było uznać za odpłatne, i wobec tego opodatkowane podatkiem VAT, to pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą musi istnieć stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych - usługi i wynagrodzenia, między którymi istnieje bezpośredni związek.
W opinii Rzecznika Generalnego w sprawie C‑295/17 w pkt 34 czytamy, „Nie ma jednak znaczenia, w jaki sposób prawo krajowe traktuje opłatę wyrównawczą. Jak podkreśliły również Komisja i Portugalia podczas rozprawy, z punktu widzenia przepisów o VAT nie ma znaczenia, czy jest to roszczenie o odszkodowanie z tytułu deliktu czy kara umowna, ani czy jest to określane jako odszkodowanie, rekompensata czy wynagrodzenie. Ocena, czy płatność jest dokonywana w zamian za dostawę lub usługę, jest kwestią z zakresu prawa Unii, która musi być rozstrzygana odrębnie od oceny dokonywanej na mocy prawa krajowego(15).
Zaś w pkt 56 Rzecznik wskazał: „Artykuł 2 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2006/112/WE należy interpretować w ten sposób, że zapłata kwoty ustalonej z góry w przypadku przedterminowego rozwiązania umowy powoduje powstanie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od wartości dodanej, jeżeli należy ją uznać za wynagrodzenie za już wykonane usługi i nie ogranicza się do naprawienia poniesionej szkody majątkowej.
Dla takiej interpretacji nie ma znaczenia, czy przy zawarciu umów z okresem lojalnościowym pośrednik otrzymuje wyższe wynagrodzenie niż w przypadku umów bez takiego okresu lojalnościowego. Nie ma również znaczenia, że kwota ta w świetle prawa krajowego jest traktowana jako kara umowna.”
- nie powinno jednocześnie budzić wątpliwości, iż relacja pomiędzy A. oraz B. warunki te spełnia.
W konsekwencji ustalanie statusu wypłacanej rekompensaty, jako podlegającej, bądź nie opodatkowaniu podatkiem VAT, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Zatem, jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie będzie miała bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wtedy kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.
Z opisu sprawy wynika, że Spółka jest podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej, podatek VAT). Głównym przedmiotem działalności Spółki jest sprzedaż detaliczna mebli, sprzętu oświetleniowego i pozostałych artykułów użytku domowego prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach Dodatkowo w niektórych punktach prowadzenia działalności gospodarczej, Spółka posiada restauracje oraz bistra (dalej: Punkty gastronomiczne), w których świadczy usługi gastronomiczne na miejscu, jak również sprzedaje dania/napoje na wynos. W celu zaopatrzenia przedmiotowych Punktów gastronomicznych, Spółka zawarła z jedną z największych w kraju firm zajmujących się dostawą kawy umowę sprzedaży towarów i dzierżawy urządzeń. Dostawca, podobnie jak Spółka również jest podatnikiem podatku VAT.
Na podstawie Umowy, Spółka zobowiązała się m.in. zakupić (odebrać) od Dostawcy kawę, w ilości wskazanych w Umowie. Ponadto, na podstawie Umowy Dostawca był zobowiązany udostępnić Spółce za odpowiednią odpłatnością ekspresy ciśnieniowe do parzenia kawy.
Umowa przewiduje również możliwość naliczenia kary umownej zarówno po stronie Spółki, w przypadku niewywiązania lub nieterminowego wywiązania się Dostawcy z realizacji zamówienia, jak i po stronie Dostawcy na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania przez Spółkę obowiązku zakupu (odbioru) Towaru w ilości wynikającej z tejże Umowy. W wyniku zdarzeń losowych, związanych z pandemią COVID-19 i wynikających z tego ograniczeń sektora usługowego, w tym gastronomicznego, nastąpiło znaczące obniżenie zapotrzebowania na kawę, a tym samym doszło do spadku ilości zakupu kawy w roku podatkowym 2020, co również ma wpływ na rentowność zawartej Umowy. Ze względu zatem na spadek zapotrzebowania na kawę, Spółka nie dokonała odbioru zamówienia Towaru w ilości wynikającej z ostatniej wersji Umowy. W związku z powyższym, ze względu na niewykonanie Umowy zgodnie z jej postanowieniami i wolę kontynuowania współpracy między Dostawcą a Spółką wypracowano kompromis (polubowne rozwiązanie), którego warunki zostały określone i zaakceptowane przez strony w aneksie z dnia 1 sierpnia 2021 r. do Umowy. Jak wynika z Aneksu Spółka w przedłużonym okresie obowiązywania Umowy (tj. do 31 sierpnia 2022 r.) zobowiązała się zakupu brakującej ilości Towaru z limitu za okres od marca 2020 r. do maja 2021 r. w ilości nie mniejszej niż (zaległe) 24 000 kg kawy po obniżonej cenie. Na podstawie Aneksu uzgodniono również ograniczenie liczby Ekspresów do kawy, które są na rzecz Spółki dzierżawione. Zgodnie z porozumieniem na Spółkę nie zostały nałożone żadne dodatkowe limity, a Dostawca zrzekł się prawa do egzekwowania kary umownej dotyczącej niezrealizowanych zakupów w ww. okresie. Wskazano również, że w przypadku niewywiązania się przez Spółkę z przedmiotowego uzgodnienia będzie ona zobowiązana do zapłaty kary będącej iloczynem nieodebranego Towaru oraz ustalonej ceny za 1 kg kawy. Co więcej, z Aneksu do Umowy wynika, że Spółka zobowiązała się do zapłaty na rzecz Dostawcy kary umownej z tytułu niewykonania obowiązku odbioru (zakupu) Towaru za okres wcześniejszy, tj. od września 2018 r do marca 2020 r. (dalej: Kara umowna) stanowiącą w rzeczywistości rekompensatę pieniężna za niewywiązanie się przez Spółkę z warunków umownych. Wysokość Kary została ustalona w wyniku negocjacji oraz stanowi iloczyn nieodebranego Towaru sprzed marca 2020 r. oraz ustalonej kwoty za 1 kg kawy. Na podstawie zawartego porozumienia (Aneksu) strony uzgodniły, że Dostawca nie będzie domagał się od Spółki kary umownej wynikającej z Umowy przed jej aneksowaniem za okres od marca 2020 r do maja 2021 r. co oznacza, że wypłacona przez Spółkę Kara umowna wyczerpuje roszczenia Dostawcy wobec Spółki w związku z brakiem realizacji zobowiązania wynikającego z Umowy. Zapłata Kary umownej stanowiącej rekompensatę jest związana ze zobowiązaniem się otrzymującego (Dostawcy) do powstrzymania się od dochodzenia od Spółki kary umownej wynikającej z Umowy przed jej aneksowaniem za okres od 14 marca 2020 r. do 31 maja 2021 r. Świadczeniem ze strony Dostawcy w zamian za zapłatę kary umownej jest wyrażenie zgody na zakup brakującej ilości towaru za okres marzec 2020 - maj 2021 w ilości nie mniejszej niż 24 000 kg po obniżonej cenie, oraz odstąpienie od egzekwowania kar umownej wynikającej z Umowy z tytułu braku odebrania przez Spółkę towaru. Bez otrzymania przez Dostawcę kwoty podlegającej zapłacie Spółka nie miałaby gwarancji zaniechania dochodzenia kary umownej wynikającej z Umowy przed jej aneksowaniem.
Państwa wątpliwości dotyczą uznania, czy zapłata kary umownej stanowiącej rekompensatę pieniężną dotyczącą niezrealizowanych przez Spółkę zakupów wynikającą z Aneksu do Umowy, stanowi usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.
Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Tak więc, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Odpowiadając na Państwa wątpliwości dotyczące uznania kary umownej, jako wynagrodzenia za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług należy stwierdzić, że kara naliczona w aneksie z dnia 1 sierpnia 2021r. do Umowy, podpisanym przez Strony ze względu na niewykonanie Umowy zgodnie z jej postanowieniami i wolę kontynuowania współpracy między Dostawcą a Spółką, stanowiącym polubowne rozwiązanie (kompromis), nie stanowi de facto kary umownej czy odszkodowania, lecz stanowi wynagrodzenie za świadczenie usług przez Dostawcę na Państwa rzecz.
W opisie sprawy wskazano że „(…) wypracowano kompromis (polubowne rozwiązanie), którego warunki zostały określone i zaakceptowane przez strony w aneksie z dnia 1 sierpnia 2021 r. do Umowy (…) Na podstawie Aneksu uzgodniono również ograniczenie liczby Ekspresów do kawy, które są na rzecz Spółki dzierżawione. (…) Wysokość Kary została ustalona w wyniku negocjacji (…) Wnioskodawca nie wie i nie może wiedzieć, czy kara umowna ma zrekompensować utracone zyski przez Dostawcę (nie jest mu znana marża Dostawcy, wysokość utraconych zysków ani ich odniesienie do uzgodnionej kwoty, jaką Spółka zobowiązała się zapłacić. Wnioskodawcy nie jest i nie może być znana intencja dostawcy co do metodyki skalkulowania żądanej opłaty).”
Powyższe wskazuje jednoznacznie, że opłata ostatecznie należna dostawcy kawy od Spółki stanowi odmienną należność od pierwotnie przewidzianej w umowie kary, skalkulowaną w specyficzny, swoisty sposób.
Jednocześnie w wyniku wypracowanego kompromisu:
- I. zobowiązała się zakupu brakującej ilości Towaru z limitu za okres od marca 2020 r. do maja 2021 r. w ilości nie mniejszej niż (zaległe) 24 000 kg po obniżonej cenie,
- dostawca zgodził się na ograniczenie liczby Ekspresów do kawy, które są na rzecz Spółki dzierżawione,
- na Spółkę nie zostały nałożone żadne dodatkowe limity, a Dostawca zrzekł się prawa do egzekwowania kary umownej za okres marzec 2020 – maj 2021.
W świetle powyższego uznać należy, że mamy do czynienia z zapłatą za usługę.
Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołany stan prawny należy stwierdzić, że udzielenie przez Dostawcę zgody na odstąpienie od zapisów umownych sprzed aneksowania w zamian za wypłatę kary umownej stanowiącej rekompensatę pieniężną wynikającą z aneksu do umowy, należy uznać za usługę tolerowania przez Dostawcę określonej na podstawie aneksu sytuacji, za wynagrodzeniem, która w myśl art. 8 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podlega opodatkowaniu.
Na marginesie zaznaczyć należy, że na fakturze powinna być wskazana faktyczna usługa, a nie rodzaj płatności za nią. Przy czym samo nazewnictwo płatności nie ma na gruncie VAT decydującego znaczenia dla rozpoznania charakteru świadczenia (wyrok TSUE w sprawie C-295/17.
W konsekwencji stanowisko w zakresie opodatkowania otrzymanej przez Dostawcę kary umownej stanowiącej rekompensatę za świadczenie usługi jest prawidłowe.
Odnośnie przysługującego Państwu, prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury VAT wystawionej przez Dostawcę wskazać należy, że podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.
Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.
Z treści cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo. Możność wykonania tego prawa powinna być zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami.
Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.
Istotna jest intencja nabycia – jeśli dany towar (usługa) ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas, po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych, odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.
Wystarczającym zatem jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towaru lub usługi, przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej oraz planowanej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakup ten dokonany został w celu jego wykorzystania w ramach działalności opodatkowanej. Ta warunkowość realizacji określonego w art. 86 ust. 1 ustawy prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony powoduje, że nieziszczenie się warunku pozytywnego jakim jest wykorzystanie towaru lub usługi do realizacji czynności opodatkowanej podatnika, np. gdy okaże się, że zmieniono przeznaczenie towaru (usługi) i został on ostatecznie wykorzystany do czynności zwolnionych od VAT lub niepodlegających VAT – spowoduje konieczność weryfikacji uprzedniego odliczenia podatku naliczonego.
Biorąc pod uwagę, że prawo do odliczenia powinno być realizowane natychmiast po powstaniu podatku naliczonego, decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia ma zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi. Przy czym związek ten może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.
O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.
Natomiast o pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa – mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu.
Podkreślić należy, iż ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Stosownie do art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:
Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku
Jak już zostało wcześniej wskazane, udzielenie przez Dostawcę zgody na odstąpienie od zapisów umownych sprzed aneksowania w zamian za wypłatę kary umownej stanowiącej rekompensatę pieniężną wynikającą z aneksu do umowy, należy uznać za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, która podlega opodatkowaniu.
W konsekwencji powyższego, mając na uwadze ww. przepisy, będzie przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktury VAT wystawionej przez Dostawcę, która dotyczy otrzymanej przez Dostawcę kary umownej stanowiącej wynagrodzenie za usługę, a która jak Państwo wskazali we wniosku, jest związana pośrednio z działalnością gospodarczą opodatkowaną – świadczenie usług gastronomicznych w Państwa sklepach.
W konsekwencji, Państwa stanowisko w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktury VAT wystawionej przez Dostawcę jest prawidłowe.
Ocena prawna stanowiska w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostanie wydana w odrębnym rozstrzygnięciu.
Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Pełna weryfikacja przedstawionych we wniosku okoliczności możliwa jest jedynie w toku postępowania podatkowego lub kontrolnego, prowadzonego przez uprawnione do tego organy, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej. Postępowanie w sprawie dotyczącej wydania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w dziale IV Ordynacji podatkowej. Wydając bowiem interpretację indywidualną Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przedstawia jedynie swój pogląd dotyczący wykładni treści analizowanych przepisów i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego (którego elementy przyjmuje, jako podstawę rozstrzygnięcia bez weryfikacji).
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (`(...)`) Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili