Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
14 marca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 11 marca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie podlegania opodatkowaniu podatkiem VAT (podatek od towarów i usług) dotacji pozyskanej przez Gminę na pokrycie części kosztów usunięcia z nieruchomości mieszkańców wyrobów zawierających azbest oraz prawa do odliczenia VAT od dokonywanych zakupów związanych z usuwaniem i unieszkodliwianiem azbestu. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Gmina wykonuje zadania, dla których została powołana, na podstawie przepisów ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Gmina wykonuje zadania własne (określone w art. 7 ustawy o samorządzie gminnym) samodzielnie lub poprzez powołane jednostki organizacyjne. W szczególności, do ww. zadań należą sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej (art. 7 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym). Gmina jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny. Sprzedaż Gminy nie jest zwolniona z VAT na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT.
Gmina będzie realizować zadanie polegające na demontażu, zbieraniu, transporcie i unieszkodliwianiu odpadów zawierających azbest z posesji na terenie Gminy w latach 2022-2023.
W tym celu Gmina ogłosiła nabór wniosków na lata 2022-2023 na dofinansowanie zadań związanych z usuwaniem i unieszkodliwianiem azbestu przy dofinansowaniu ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW) i środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, za pośrednictwem WFOŚIGW. Termin składania wniosków określono do 31 marca 2022 r. i obejmuje okres dwuletni, tzn. że wniosek na usuwanie azbestu mieszkaniec może złożyć do 31 marca 2022 r. na prace zaplanowane w 2022 r. ale również na 2023 (jeśli ktoś planuje usuwanie azbestu w roku 2023).
Wyboru firmy zajmującej się usuwaniem azbestu dokona Gmina. W celu realizacji zadania Gmina podpisze umowę z Wykonawcą, tj. wyspecjalizowaną firmą, posiadającą przewidziane przepisami prawa stosowne uprawnienia, która zrealizuje zadanie - dokona demontażu, zbierania, transportu i unieszkodliwienia wyrobów zawierających azbest z terenu nieruchomości zlokalizowanych na terenie Gminy. Wartość usługi w umowie podana zostanie w kwocie brutto, z zastrzeżeniem że wynagrodzenie może ulec zmianie do wartości faktycznie unieszkodliwionych wyrobów zawierających azbest potwierdzonych stosownymi dokumentami. Po zrealizowaniu zadania Wykonawca wystawi dla Gminy fakturę na kwotę wynikającą z umowy. Faktura obejmować będzie 8% VAT.
W związku z powyższym zadaniem Gmina wystąpi z wnioskiem o dofinansowanie zadania do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - w ramach Programu priorytetowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pn. „…”. Termin składania wniosków upływa 30 kwietnia 2022 r.
Wysokość ewentualnego dofinansowania uzależniona będzie od ilości odpadów zawierających azbest, usuwanych z terenu nieruchomości zlokalizowanych na terenie Gminy i może wynieść:
a) do 100% kosztów kwalifikowalnych zadania, lecz nie więcej niż … zł/Mg odpadu zawierającego azbest na zadanie obejmujące demontaż, zbieranie, transport i unieszkodliwianie odpadów zawierających azbest dla I stopnia pilności;
b) do 90% kosztów kwalifikowalnych zadania, lecz nie więcej niż … zł/Mg odpadu zawierającego azbest na zadanie obejmujące demontaż, zbieranie, transport i unieszkodliwianie odpadów zawierających azbest dla II i III stopnia pilności;
c) do 100% kosztów kwalifikowalnych zadania, lecz nie więcej niż … zł/Mg odpadu zawierającego azbest na zadanie obejmujące zbieranie, transport i unieszkodliwianie odpadów zawierających azbest.
Pozostałe koszty poniesie beneficjent końcowy, czyli wnioskujący o dofinansowanie właściciel nieruchomości.
Wpłata dokonana przez mieszkańca opodatkowana będzie 8% stawką podatku od towarów i usług, a zasady i kwotę wpłaty należnej na rzecz Gminy regulować będzie umowa zawarta pomiędzy mieszkańcem (wnioskującym), a Gminą.
Gmina zobowiązana będzie do rozliczenia się z otrzymanych środków z WFOŚiGW na podstawie zawartej umowy określającej zasady i tryb rozliczania i przekazywania dotacji na pokrycie kosztów związanych z realizacją Zadania. W przypadku niezrealizowania Zadania Gmina nie otrzyma dofinansowania. Otrzymane dofinansowanie Gmina może przeznaczyć wyłącznie na demontaż, zbieranie, wywóz oraz utylizację wyrobów zawierających azbest z nieruchomości zlokalizowanych na terenie Gminy.
Realizacja zadania odbywać się będzie na podstawie wniosków złożonych przez osoby zainteresowane demontażem, zbieraniem, transportem i unieszkodliwieniem wyrobów zawierających azbest.
Osoby zainteresowane usuwaniem azbestu, złożą do Gminy stosowne wnioski o wykonywanie tych czynności na ich nieruchomości. Z otrzymanego dofinansowania Gmina pokryje wydatki na demontaż, zbieranie, transport i unieszkodliwienie odpadów zawierających azbest z terenu nieruchomości zlokalizowanych na terenie Gminy. Pozostałe koszty poniesie beneficjent końcowy, czyli wnioskujący o dofinansowanie właściciel nieruchomości. Właściciel nieruchomości dokona wpłaty pozostałych kosztów realizacji zadania na rachunek Gminy. Do każdej należnej wpłaty wystawiona zostanie faktura VAT, ze stawką 8% podatku od towarów i usług.
Gmina sama nie będzie wykonywać żadnych czynności (usług) na rzecz mieszkańców Gminy, biorących udział w przedmiotowym projekcie. Czynności (usługi) wykonywać będzie Wykonawca. Gmina będzie pełnić rolę Zamawiającej ww. czynności (usługi). Gmina będzie również zobowiązana do uiszczenia należności firmie zewnętrznej wynikającej z otrzymanej faktury za wykonane przez firmę zewnętrzną usługi - pokrytej częściowo ze środków mieszkańców, a w części z otrzymanej dotacji.
Ze środków dofinansowania, Gmina może pokryć jedynie koszty kwalifikowane, zgodnie z „…”, z zastrzeżeniem, że są to koszty niezbędne do osiągnięcia efektu ekologicznego i obejmują wyłącznie koszty demontażu, zbierania, transportu i unieszkodliwiana materiałów zawierających azbest. Podatek od towarów i usług (VAT) nie stanowi kosztu kwalifikowanego przedsięwzięcia z wyłączeniem sytuacji, gdy Wnioskodawca nie ma prawnej możliwości jego odliczenia lub odzyskania. W przypadku Gminy, podatek od towarów i usług będzie stanowił koszt niekwalifikowany. Gmina odliczy podatek od towarów i usług w wysokości 100%. Gdyby Gmina nie otrzymała dofinansowania, zakres Zadania nie uległby zmianie. Brak dofinansowania zadania z WFOŚiGW skutkowałoby tym, że odpowiednio wkład własny mieszkańców byłby wyższy.
Gmina będzie nabywała usługi w związku z realizacją Zadania we własnym imieniu i na własną rzecz, jednak beneficjentami jego realizacji będą mieszkańcy Gminy.
Zadanie będzie realizowane tylko na nieruchomościach zlokalizowanych na terenie Gminy.
Pytania
1. Czy dotacja pozyskana przez Gminę z WFOŚiGW, przeznaczona na pokrycie części kosztów usunięcia z nieruchomości mieszkańców Gminy wyrobów zawierających azbest (kosztów demontażu, zbierania, transportu i utylizacji), wykonanie których to czynności Gmina zleci odpłatnie firmie zewnętrznej, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
2. Czy Gminie przysługuje prawo do odliczenia VAT od dokonywanych zakupów towarów i usług związanych z usuwaniem i unieszkodliwianiem azbestu, a jeśli tak, to czy odliczenie to przysługuje w 100%?
Państwa stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy, w opisanym stanie faktycznym zdarzenia przyszłego pozyskana przez Gminę dotacja z WFOŚiGW, przeznaczona na pokrycie części kosztów usunięcia z nieruchomości mieszkańców Gminy wyrobów zawierających azbest (kosztów demontażu, zbierania, transportu i utylizacji), wykonanie których to czynności Gmina zleci odpłatnie firmie zewnętrznej, będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług - z uwagi na art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Otrzymana dotacja będzie stanowiła podstawę opodatkowania pomniejszoną o podatek należny.
Gminie, zgodnie z art. 86 ust. 1 będzie przysługiwało w całości prawo do odliczenia 100% podatku naliczonego z wydatku dotyczącego zadania wykonywanego na rzecz mieszkańców Gminy, gdyż wydatki te związane są z czynnościami opodatkowanymi jakie wykonuje Gmina (odpłatne świadczenie wykonywane w ramach umowy), a związek dokonywanych zakupów z działalnością Gminy ma charakter bezpośredni.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem” podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:
Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Według art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).
Stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy:
W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.
Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.
W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.
Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).
W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.
Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Ponadto stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.
Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy, rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Z powołanych przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego nie są podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają z tego tytułu należności, opłaty lub składki. Podmioty te są natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nich odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r. poz. 559 ze zm.):
Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
W myśl art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:
Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:
Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują m.in.: sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej (art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym), a także wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz (art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym).
Obowiązki gminy w zakresie gospodarki odpadami jako zadania własnego gminy reguluje ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2021 r., poz. 888), zgodnie z którą gminy obejmują wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi (art. 3 ust. 2 pkt 3 ww. ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach).
Definicja odpadów komunalnych zawarta jest w art. 3 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2022 r., poz. 699), zgodnie z którą są to odpady powstające w gospodarstwach domowych oraz odpady pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter i skład są podobne do odpadów z gospodarstw domowych, w szczególności niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne i odpady selektywnie zebrane:
a. z gospodarstw domowych, w tym papier i tektura, szkło, metale, tworzywa sztuczne, bioodpady, drewno, tekstylia, opakowania, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, zużyte baterie i akumulatory oraz odpady wielkogabarytowe, w tym materace i meble, oraz
b. ze źródeł innych niż gospodarstwa domowe, jeżeli odpady te są podobne pod względem charakteru i składu do odpadów z gospodarstw domowych
˗ przy czym odpady komunalne nie obejmują odpadów z produkcji, rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa, zbiorników bezodpływowych, sieci kanalizacyjnej oraz z oczyszczalni ścieków, w tym osadów ściekowych, pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz odpadów budowlanych i rozbiórkowych; niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne pozostają niesegregowanymi (zmieszanymi) odpadami komunalnymi, nawet jeżeli zostały poddane przetwarzaniu odpadów, ale przetwarzanie to nie zmieniło w sposób znaczący ich właściwości.
Azbest (pył i włókna) został wymieniony w poz. 25 załącznika nr 4 do ww. ustawy o odpadach, w którym skatalogowane zostały „składniki, które mogą powodować, że odpady są odpadami niebezpiecznymi”.
Z zacytowanych powyżej regulacji wynika w sposób jednoznaczny, że odpady zawierające azbest nie mogą zostać uznane za odpady komunalne, ponieważ zostały zakwalifikowane do odpadów niebezpiecznych. W związku z powyższym brak podstaw aby twierdzić, że czynności objęte wnioskiem należą do zadań własnych gminy realizowanych w reżimie władztwa publicznego.
Z kolei, w myśl art. 29a ust. 1 ustawy:
Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Według art. 29a ust. 6 ustawy, podstawa opodatkowania obejmuje:
1. podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
2. koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
Z powyższego przepisu wynika, że podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi wynagrodzenie, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.
Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są, czy też nie są opodatkowane, istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.
Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania, jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.
Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzymuje dofinansowanie, które jest związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taką należy zaliczyć do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
Istotnym zatem dla wykładni art. 29a ust. 1 ustawy, jest wyjaśnienie pojęcia „subwencja bezpośrednio związana z ceną”.
W tym celu istotne znaczenie ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W szczególności wyroki w sprawach C-184/00 (Office des products wallons ASBL v. Belgian State) oraz C-353/00 (Keeping Newcastle Warm Ltd v. Commisioners of Customs and Excise, w skrócie KNW).
I tak, w wyroku C-184/00 TSUE stwierdził, że sam fakt, że dofinansowanie wpływa na ostateczną cenę świadczenia, nie ma znaczenia dla uznania, czy powinno ono zwiększać podstawę opodatkowania VAT. W praktyce bowiem, prawie zawsze dofinansowanie działalności podatnika wpływa w jakiś sposób na poziom stosowanych przez niego cen. Elementem istotnym, wpływającym na ewentualne włączenie dofinansowania do podstawy opodatkowania, jest natomiast stwierdzenie, czy dotacje są przekazywane w celu dostawy konkretnych towarów lub świadczenia konkretnych usług. Ponadto, Trybunał stwierdził, że sformułowanie – dotacje bezpośrednio związane z ceną – należy interpretować w taki sposób, aby dotyczyło ono jedynie dotacji odpowiadających całości lub części wynagrodzenia z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług, które wypłacane są sprzedawcy lub dostawcy przez stronę trzecią.
Z kolei w wyroku C-353/00 Trybunał wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. Orzeczenie to dotyczyło dopłat wypłacanych firmie zajmującej się usługami związanymi z doradztwem w dziedzinie energetyki.
Związek dotacji z ceną nie został szczegółowo przeanalizowany w tym wyroku. Szersze uwagi na ten temat znalazły się natomiast w opinii rzecznika generalnego oraz pisemnym stanowisku rządu Wielkiej Brytanii, które zaaprobował Trybunał. Jak wskazuje rzecznik, dotacje mogą mieć różną formę i charakter. Zwykle, przez dotacje (subwencje) rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym. W praktyce, dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu), albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają podatkowi VAT. Tego rodzaju dotacje występowały w przypadku KNW. Istniał bezpośredni związek pomiędzy usługami podatnika a otrzymywanymi dotacjami (dotacje były korelatem usług i wypłacano je tylko w razie ich świadczenia; również kwotowo zależały od liczby usług). Wpływ na cenę również był oczywisty: ostateczny odbiorca nie musiał płacić za usługę właśnie z powodu pokrycia jej dotacją. Mimo, że dotacje oczywiście wpływały na działalność przedsiębiorstwa i w sensie ekonomicznym pokrywały część kosztów jego funkcjonowania, przede wszystkim były one związane z ceną. Dlatego też nie można było ich traktować jako pozostających poza podatkiem VAT.
Jeżeli otrzymana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę lub świadczeniobiorca otrzymuje je za darmo), taka dotacja podlega VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można – i należy – potraktować ją jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.
Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że z art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że nie ma znaczenia od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę – czy od nabywcy czy od osoby trzeciej, ważne jest aby było to wynagrodzenie za dane konkretne świadczenie lub za konkretną dostawę.
Państwa wątpliwości dotyczą w pierwszej kolejności kwestii podlegania opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług pozyskanej dotacji na pokrycie części kosztów usunięcia z nieruchomości mieszkańców Gminy wyrobów zawierających azbest (kosztów demontażu, zbierania, transportu i utylizacji).
Analiza przedstawionego opisu sprawy, treści cytowanych przepisów prawa podatkowego oraz orzecznictwa TSUE prowadzi do wniosku, że w analizowanym przypadku mamy do czynienia z czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT tj. odsprzedażą usług zakupionych przez Gminę od firmy wybranej przez Wnioskodawcę (Wykonawcy) na rzecz osób fizycznych biorących udział w zadaniu (mieszkańców), będących właścicielami nieruchomości. Gmina bowiem nabywa przedmiotowe usługi od firmy zajmującej się usuwaniem tego typu odpadów we własnym imieniu, ale na rzecz osób trzecich (mieszkańców).
Zatem – stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy – zawierając umowę z Wykonawcą na świadczenie ww. usługi, Gmina wchodzi w rolę podmiotu świadczącego usługę. Podkreślić należy również, że to Gmina (nie właściciele nieruchomości) wybiera Wykonawcę, tj. wyspecjalizowaną firmę (posiadającą przewidziane przepisami prawa stosowne uprawnienia), która zrealizuje zadanie – dokona demontażu, zbierania, transportu i unieszkodliwienia wyrobów zawierających azbest z terenu nieruchomości zlokalizowanych na terenie Gminy. Ponadto, w celu realizacji zadania, to Gmina (nie właściciele nieruchomości) podpisze umowę z Wykonawcą, który po zrealizowaniu zadania wystawi dla Gminy fakturę na kwotę wynikającą z umowy.
Środki finansowe pozyskane przez Gminę (dofinansowanie uzyskane z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej) w tym przypadku są przeznaczone na realizację konkretnego zadania obejmującego demontaż, zbieranie, transport i unieszkodliwianie wyrobów zawierających azbest z terenu nieruchomości zlokalizowanych na terenie Gminy. Jak Państwo wskazali, realizacja zadania odbywać się będzie na podstawie wniosków złożonych przez osoby zainteresowane demontażem, zbieraniem, transportem i unieszkodliwieniem wyrobów zawierających azbest. Z kolei Gmina z otrzymanego dofinansowania pokryje wydatki na demontaż, zbieranie, transport i unieszkodliwienie odpadów zawierających azbest z terenu nieruchomości zlokalizowanych na terenie Gminy. Wskazali Państwo także, iż pozostałe koszty poniesie beneficjent końcowy, czyli wnioskujący o dofinansowanie właściciel nieruchomości. Gmina sama nie będzie wykonywać żadnych czynności (usług) na rzecz mieszkańców Gminy, biorących udział w przedmiotowym projekcie. Czynności (usługi) wykonywać będzie Wykonawca. Gmina będzie pełnić rolę Zamawiającej ww. czynności (usługi). Gmina będzie również zobowiązana do uiszczenia należności firmie zewnętrznej wynikającej z otrzymanej faktury za wykonane przez firmę zewnętrzną usługi - pokrytej częściowo ze środków mieszkańców, a w części z otrzymanej dotacji. W konsekwencji, środki te należy uznać za wynagrodzenie z tytułu świadczenia usługi przez Gminę na rzecz właścicieli nieruchomości, uiszczane przez podmiot trzeci (tj. podmiot dokonujący dofinansowania – WFOŚiGW i NFOŚiGW).
Otrzymana dotacja pokrywać będzie część wydatków poniesionych w związku z realizacją zadania. Jak wynika z wniosku, dokonanie wpłaty przez mieszkańca regulować będzie umowa zawarta pomiędzy mieszkańcem (wnioskującym), a Gminą. W konsekwencji ostateczny odbiorca usługi (mieszkaniec biorący udział w zadaniu) nie musi za część usługi płacić z powodu przyznanego dofinansowania. Należy zatem stwierdzić, że otrzymane przez Gminę dofinansowanie bezpośrednio wpływa na cenę świadczonej usługi, gdyż w rezultacie usługobiorca płaci za usługę niższą cenę.
Zatem, Gmina świadcząc usługi w zakresie usunięcia z nieruchomości mieszkańców wyrobów zawierających azbest obejmujące ich demontaż, zbieranie, transport i utylizację, będzie działała jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzący działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy oraz nie będzie korzystała z wyłączenia od podatku na podstawie przepisu art. 15 ust. 6 ustawy.
W związku z powyższym uznać należy, że świadczenia, co do których Gmina się zobowiązała w ramach przedmiotowego zadania, stanowią odpłatne świadczenie usług, które – zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a Gmina, w związku z wykonywaniem ww. czynności występuje w charakterze podatnika podatku VAT.
Wskazać w tym miejscu należy, że wykonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może być albo opodatkowana właściwą stawką podatku VAT, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.
Zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienia od podatku.
Zaznaczenia wymaga, że zastosowanie obniżonych stawek podatku lub zwolnienie od podatku możliwe jest tylko wówczas, gdy wynika to wprost z ustawy lub przepisów wykonawczych do ustawy.
Należy zauważyć, że odpłatne świadczenie usług polegające na demontażu, zbieraniu, transporcie i unieszkodliwianiu wyrobów zawierających azbest, nie zostało przez ustawodawcę wymienione wśród usług zwolnionych od podatku, w konsekwencji będzie opodatkowane według stawki VAT właściwej dla tychże usług.
W konsekwencji, otrzymane przez Gminę dofinansowanie na realizację zadania w zakresie usunięcia z nieruchomości mieszkańców Gminy wyrobów zawierających azbest powinno stanowić podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 w zw. z art. 29a ust. 6 pkt 1 ustawy, a tym samym ww. usługa stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.
W dalszej kolejności Państwa wątpliwości dotyczą prawa do odliczenia pełnych kwot podatku VAT od dokonywanych zakupów towarów i usług związanych z usuwaniem i unieszkodliwianiem azbestu.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.
Z powyższych regulacji prawnych wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Podkreślić należy, że ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis art. 88 ustawy określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Zatem, podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT, jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny. W omawianej sprawie związek taki występuje, bowiem w ramach realizowanego zadania Gmina działa w charakterze podatnika podatku VAT w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.
Ponadto – jak wynika z podjętego w niniejszej interpretacji rozstrzygnięcia – świadczenia, które wykona Gmina na rzecz mieszkańców, tj. usunięcie wyrobów zawierających azbest z nieruchomości, obejmujące demontaż, zbieranie, transport i unieszkodliwianie tych wyrobów będą stanowić czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i niekorzystające ze zwolnienia od tego podatku.
Z powyższej analizy wynika zatem, że w omawianej sprawie warunki uprawniające do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego – o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy – są spełnione bowiem towary i usługi nabywane przez Gminę w związku z realizacją przedmiotowego zadania w zakresie usuwania i unieszkodliwiania azbestu będą służyły Wnioskodawcy do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług (usuwanie i unieszkodliwianie wyrobów zawierających azbest będzie dotyczyć wyłącznie nieruchomości zlokalizowanych na terenie Gminy). Ponadto Gmina jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny.
Podsumowując, Gminie przysługuje prawo do odliczenia pełnej kwoty VAT naliczonego z wydatku dotyczącego zadania wykonywanego na rzecz mieszkańców Gminy. Przy czym prawo to przysługuje, o ile nie wystąpią przesłanki negatywne wymienione w art. 88 ustawy.
Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Wnioskodawcy. Inne kwestie przedstawione we własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.
Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. Zatem w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
-
z zastosowaniem art. 119a;
-
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
-
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.