Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 lutego 2022 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia od podatku VAT (podatek od towarów i usług) na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy dostawy działki niezabudowanej wywłaszczonej na cele związane z budową drogi w zamian za odszkodowanie. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 30 marca 2022 r. (wpływ 1 kwietnia 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

20 lipca 2020 r. Wojewoda wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (dalej decyzja ZRID) w ramach zadania: „(…), której nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Przedmiotowa decyzja nie jest ostateczna, gdyż w ustawowym terminie zostało od niej wniesione stosowne odwołanie.

Na skutek tej decyzji, przed Wojewodą zostały wszczęte postępowania mające na celu ustalenie wysokości odszkodowania za nieruchomości objęte wyżej wymienioną decyzją. Wśród nieruchomości przeznaczonych pod inwestycję drogową znalazła się także nieruchomość położona w obrębie (…) jako działka ewid. nr 1 (działka będąca przedmiotem niniejszego wniosku).

Na podstawie odpisu księgi wieczystej ustalono, że wyżej wymieniona nieruchomość stanowiła w całości własność Gminy, która oddała ją w użytkowanie wieczyste na rzecz Wnioskodawcy.

W trakcie postępowania został sporządzony operat szacunkowy, z którego wynika, że przedmiotowa nieruchomość nie była objęta ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (dalej MPZP). Zgodnie z ustaleniami Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta przyjętym Uchwałą (…) wywłaszczona działka znajdowała się na obszarze oznaczonym symbolem KD - tereny komunikacji.

Z przedstawionego przez rzeczoznawcę operatu wynika również, że nieruchomość usytuowana jest w strefie pośredniej (najbliższe sąsiedztwo stanowią tereny o średnim stopniu zurbanizowania). Ponadto, w treści decyzji o ustaleniu odszkodowania za wywłaszczenie wskazano, że w obrębie nieruchomości nie występował wartościowy składnik budowlany.

Warto również zaznaczyć, iż do przekazania nieruchomości doszło w drodze podpisanego elektronicznie oświadczenia. Nie został przy tym sporządzony protokół przekazania nieruchomości, bowiem zgodnie ze stosownymi regulacjami, tego rodzaju czynność nie jest w ogóle wymagana. Jednakże, praktyką (…) w przypadku wywłaszczenia gruntów niezabudowanych jest otrzymywanie od podmiotu dysponującego nieruchomością stosownego oświadczenia np. drogą elektroniczną (oświadczenie zostało złożone przez osobę uprawnioną w tamtym czasie do reprezentacji. Skuteczność tego rodzaju przekazania została potwierdzona przez Naczelnika Wydziału (…) w ramach korespondencji mailowej prowadzonej pomiędzy nim, a Prezesem Zarządu). Natomiast, stosowny protokół przekazania nieruchomości, pojawia się w praktyce w przypadku nieruchomości zabudowanych (co w przedstawionym stanie faktycznym nie miało miejsca).

W momencie wywłaszczenia na działce występował wyłącznie wartościowy składnik roślinny w postaci drzew oraz krzewów, który został wyceniony oraz opisany w operacie szacunkowym, na podstawie którego ustalono wysokość odszkodowania. Działka nie była nigdy wykorzystywana na cele zabudowy. Przez działkę przebiega sieć elektroenergetyczna, gazowa i kanalizacyjna. Wnioskodawca pragnie również zaznaczyć, że w stosunku do nieruchomości nie została wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Ostatnie postępowanie w tej sprawie zakończyło się negatywnym rozpatrzeniem. W wyniku toczącego się przed Wojewodą postępowania o ustalenie wysokości odszkodowania, wydano decyzję z 15 listopada 2021 r., na mocy której przyznano Wnioskodawcy stosowne odszkodowanie.

Z najdalej posuniętej ostrożności, związanej z tym czy posiadana przez niego niezabudowana i wywłaszczona działka jest terenem budowalnym, czy też nie Wnioskodawca postanowił uiścić VAT należny od zaistniałej transakcji.

Niemniej jednak, mając na uwadze przedstawiony powyżej stan faktyczny oraz jednolitych poglądów organów podatkowych istnieje znaczne prawdopodobieństwo, iż w stosunku do wywłaszczonej nieruchomości (prawa użytkowania wieczystego)/działki Wnioskodawcy przysługiwało zwolnienie uregulowane w art. 43 ust. 1 pkt. 9 ustawy o VAT.

Uzupełnienie i doprecyzowania stanu faktycznego

Spółka nie jest właścicielem/użytkownikiem wieczystym sieci elektroenergetycznej, gazowej i kanalizacyjnej znajdujących się na działce nr 1. Stanowią one własność innego podmiotu.

Pytanie

1. Czy w stosunku do wywłaszczonej, opisanej w stanie faktycznym działki nr 1 Wnioskodawcy przysługuje zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

W stosunku do wywłaszczonej działki Wnioskodawcy będzie przysługiwało zwolnienie od podatku zawarte w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT. W ocenie Wnioskodawcy, w momencie przeniesienia własności na rzecz Skarbu Państwa dostawa nieruchomości (niezabudowanej działki objętej przez Wnioskodawcę prawem użytkowania wieczystego) będącej przedmiotem niniejszego wniosku nie stanowiła terenu budowlanego w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy o VAT.

UZASADNIENIE

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

Wskazany przepis określa zatem dwie przesłanki, od których wystąpienia zostało uzależnione zwolnienie od podatku. Po pierwsze, dana działka nie może być terenem budowlanym. Po drugie, musi ona stanowić również grunt niezabudowany.

Stosownie do treści art. 2 pkt 33 ustawy o VAT przez tereny budowlane należy rozumieć grunty, które zostały przeznaczone pod zabudowę zgodnie z MPZP, a przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Z przedstawionego powyżej stanu faktycznego wynika, że przedmiotowa nieruchomość nie była objęta ustaleniami obowiązującego MPZP. Ponadto, nie uzyskano dla niej również decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Ostatnie postępowanie w tej sprawie zakończyło się negatywnym rozpatrzeniem. W związku z tym, w momencie dokonania dostawy wywłaszczona nieruchomość nie spełniała definicji terenu budowlanego z art. 2 pkt 33 ustawy o VAT.

Warto przy tym zauważyć, iż fakt, że dana działka została objęta studium uwarunkowań Miasta (`(...)`) nie wypływa na jej kwalifikację na gruncie podatku od towarów i usług jako niezabudowanego terenu budowlanego.

Wynika to z tego, iż zgodnie z poglądami prezentowanymi przez organy podatkowe jak i sądy administracyjne wyłącznie uchwalony i obowiązujący MPZP lub indywidualna decyzja o warunkach zabudowy wydana wobec stosownej działki może mieć wpływ na ustalenie czy dany teren jest terenem budowlanym. Fakt, że w studium uwarunkowań tego rodzaju działka może w przyszłości zostać przeznaczona pod zabudowę nie ma najmniejszego znaczenia.

Tak przykładowo wypowiedział się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z 4 czerwca 2018 r. znak: 0115-KDIT1-3.4012.214.2018.1.DM, wprowadzony do ustawy art. 2 pkt 33 w zgodny sposób odpowiada zatem treści ww. orzeczenia, gdyż cechę przeznaczenia pod zabudowę ustalić należy na podstawie określonych wprost w ustawie dokumentów prawa miejscowego. Z powyższych przepisów wynika, że ustawa o podatku od towarów i usług nakazuje oceniać przeznaczenie określonego gruntu wyłącznie w oparciu o istniejący plan zagospodarowania przestrzennego oraz wydane decyzje o warunkach zabudowy nieruchomości. Bez znaczenia zatem pozostaje klasyfikacja według ewidencji gruntów i budynków lub studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

Podobnie również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z 25 marca 2020 r. znak: 0113-KDIPT1-3.4012.863.2019.2.KS, w której stwierdził, że w konsekwencji, generalnie opodatkowane podatkiem VAT są dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku tych ostatnich opodatkowane są wyłącznie te, których przedmiotem są tereny budowlane, czyli tereny przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, dla których nie obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego oraz nie wydano decyzji o warunkach zabudowy - są zwolnione od podatku VAT.

Warto również wskazać w tym miejscu na interpretację indywidualną z dnia 12 grudnia 2019 r. znak: 0113-KDIPT1-1.4012.619.2019.2.MSU, zgodnie z którą Dyrektor KIS uznał, że w konsekwencji, generalnie opodatkowane podatkiem VAT są dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku tych ostatnich opodatkowane są wyłącznie te, których przedmiotem są tereny budowlane, czyli tereny przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, dla których nie obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego oraz nie wydano decyzji o warunkach zabudowy - są zwolnione od podatku VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, na kwalifikację wywłaszczonego gruntu jako terenu niebędącego terenem budowlanym nie ma również wpływu treść art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Jak wynika z przytoczonego przepisu ilekroć w przepisach odrębnych ustaw jest mowa o decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu rozumie się przez to także decyzję ZRID.

W ocenie Wnioskodawcy, wskazana decyzja ma charakter następczy w stosunku do przeniesienia własności na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Oznacza to, że najpierw dochodzi do przeniesienia własności nieruchomości w momencie gdy wobec niego nie została wydana stosowna decyzja ZRID.

W konsekwencji, w chwili dostawy prawa użytkowania wieczystego (poprzez jego wywłaszczenie) teren ten pozostaje niezabudowanym terenem niebudowlanym. Dopiero po tym jak własność nieruchomości, a tym samo prawo do rozporządzania towarem jak właściciel zostanie przeniesione, odpowiedni organ jest uprawniony do wydania stosownej decyzji sprawiającej, że dany grunt staje się terenem budowlanym w rozumieniu ustawy o VAT.

W związku z tym, zważając na fakt iż w momencie wywłaszczenia nieruchomość nie była objęta ustaleniami obowiązującego MPZP oraz nie wydano w stosunku do niej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, to nie stanowiła ona terenu budowlanego w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy o VAT.

Wnioskodawca wskazuje, iż powyższy pogląd podzielił WSA w Białymstoku w wyroku z 13 stycznia 2021 r. (sygn. I SA/Bk 889/20), w którym stwierdzono, że w art. 4 ust. 2 ustawy postanowiono, że w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym: lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego; sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w drodze decyzji o warunkach zabudowy. Zgodnie z powyższym zmiana przeznaczenia wywłaszczanych nieruchomości odbywa się w tym samym momencie, w którym te nieruchomości stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego. Zmiana ta nie wystąpiłaby, gdyby nie doszło do czynności wywłaszczenia.

Podobnie uważa również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, który w interpretacji indywidualnej z 18 czerwca 2021 r. (znak: 0112-KDIL3-4012.67.2021.2.MBN) wyraził pogląd, że zmiana przeznaczenia ww. wywłaszczonej działki nastąpiła w tym samym momencie, w którym nieruchomość ta stała się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa. Zmiana ta nie wystąpiłaby, gdyby nie doszło do czynności wywłaszczenia. Zatem właściwym jest stwierdzenie, że najpierw dochodzi do czynności wywłaszczenia, a dopiero następnie do dokonania zmiany przeznaczenia nieruchomości. Tym samym, wywłaszczona nieruchomość powinna zostać opodatkowana zgodnie z obowiązującą kwalifikacją nieruchomości w momencie wywłaszczenia. Zatem, ponieważ w momencie dostawy (wywłaszczenia) przedmiotowa działka w obrębie (`(...)`) oznaczona nr (`(...)`) była terenem niezabudowanym niebędącym terenem budowlanym w myśl art. 2 pkt 33 ustawy, bowiem grunt nie był objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego oraz decyzją o warunkach zabudowy, to jego dostawa korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.

Za następczym charakterem decyzji ZRID opowiedział się także Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, który w interpretacji indywidualnej z 25 czerwca 2020 r. (znak: 0111-KDIB3-2.4012.234.2020.2.MGO) stwierdził, że zgodnie z powyższym zmiana przeznaczenia wywłaszczanych nieruchomości z rolnych na przeznaczone pod zabudowę odbywa się w tym samym momencie, w którym te nieruchomości stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego. Zmiana ta nie wystąpiłaby, gdyby nie doszło do czynności wywłaszczenia. Zatem wywłaszczona nieruchomość rolna podlega opodatkowaniu na zasadach właściwych dla nieruchomości rolnej. Tym samym w momencie dostawy ww. nieruchomość nie stanowi gruntu budowlanego zdefiniowanego w art. 2 pkt 33 ustawy.

Wnioskodawca wskazuje ponadto, że następczy charakter zmiany przeznaczenia wywłaszczonej nieruchomości na skutek objęcia jej decyzją ZRID potwierdza również:

a) Interpretacja indywidualna z 13 marca 2020 r., wydana przez: Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (znak: 0113-KDIPT1-3.4012.20.2020.2.OS);

b) Interpretacja indywidualna z 19 grudnia 2019 r., wydana przez: Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (znak: 0114-KDIP1-3.4012.498.2019.2.MT);

c) Interpretacja indywidualna z 27 września 2019 r., wydana przez: Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (znak 0115-KDIT1-2.4012.432.2019.1.AD);

d) Interpretacja indywidualna z 6 sierpnia 2020 r., wydana przez: Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (znak 0114-KDIP1-3.4012.350.2020.3.PRM).

Mając na uwadze przedstawione powyżej względy, Wnioskodawca uważa, że w stosunku do wywłaszczonej nieruchomości przysługiwało mu zwolnienie przedmiotowe zawarte w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.

W ocenie Wnioskodawcy, w momencie dostawy przedmiotowa działka nie stanowiła zabudowanego terenu budowlanego w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy o VAT, gdyż nie była ona objęta ustaleniami obowiązującego MPZP oraz nie wydano w stosunku do niej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Natomiast objęcie wywłaszczonej nieruchomości decyzją ZRID nie może mieć wpływu na zastosowanie zwolnienia zawartego w przywoływanym art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, ponieważ - jak wskazano we wniosku - wynikająca z niej zmiana przeznaczenia dostarczanego gruntu ma charakter następczy w stosunku do przeniesienia własności działki na rzecz Skarbu Państwa na skutek wywłaszczenia.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.) – zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Należy więc przyjąć, że na podstawie definicji zawartej w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości dokonywane przez podatnika, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 i 7 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również zbycie prawa użytkowania wieczystego gruntu.

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Należy podkreślić, że co do zasady dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika wprost z powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy przy tym zaznaczyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

W myśl dyspozycji art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy:

Obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zasady nabywania nieruchomości pod inwestycje w zakresie dróg publicznych, a także organy właściwe w tych sprawach, reguluje ustawa z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1363 ze zm.).

Art. 11a ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych stanowi, że:

Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Na podstawie art. 11f ust. 1 pkt 6 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

Stosownie do art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych,

Nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

1. własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,

2. własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

- z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

W myśl art. 12 ust. 4a ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

Na mocy art. 12 ust. 4f ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.

W oparciu o art. 12 ust. 5 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18.

W myśl art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania.

Na podstawie art. 112 ust. 2 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2021 r. poz. 1899 ze zm.):

Wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.

W myśl art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

Istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika jasno, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.

Z opisu sprawy wynika, że 20 lipca 2020 r. Wojewoda wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Na skutek tej decyzji zostały wszczęte postępowania mające na celu ustalenie wysokości odszkodowania za nieruchomości objęte wyżej wymienioną decyzją. Wśród nieruchomości przeznaczonych pod inwestycję drogową znalazła się także nieruchomość nr 1 będąca w użytkowaniu wieczystym przez Wnioskodawcę. Przedmiotowa nieruchomość nie była objęta ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w stosunku do nieruchomości nie została wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. W momencie wywłaszczenia na działce występowały drzewa oraz krzewy. Działka nie była nigdy wykorzystywana na cele zabudowy. W wyniku toczącego się postępowania wydano decyzję, na mocy której przyznano Wnioskodawcy stosowne odszkodowanie.

W tak przedstawionym opisie sprawy wątpliwości Wnioskodawcy sprowadzają się do ustalenia, czy w stosunku do wywłaszczonej działki nr 1 Wnioskodawcy przysługuje zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.

Odnosząc się do powyższych wątpliwości należy wskazać, że przeniesienie prawa użytkowania wieczystego gruntu z nakazu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a Wnioskodawca działa dla tej czynności w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. W tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności obniżone stawki podatku, bądź zwolnienie od podatku.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy:

Zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

Powyższe oznacza, że zwolnienie przysługuje względem takiej dostawy, której przedmiotem jest grunt niezabudowany i jednocześnie o przeznaczeniu innym niż budowlane. Zatem ze zwolnienia od podatku korzystać będą dostawy gruntów o charakterze rolnym, leśnym, itp.

Na podstawie art. 2 pkt 33 ustawy:

Przez tereny budowlane – rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy obejmuje zbycie nieruchomości niezabudowanych (gruntów) wyłącznie w sytuacji, gdy nie stanowią one terenów budowlanych, o których mowa w art. 2 pkt 33 ustawy.

O przeznaczeniu nieruchomości stanowią akty prawa miejscowego. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – jako źródło prawa miejscowego, a w przypadku jego braku decyzja o warunkach zabudowy – jako akt indywidualny prawa administracyjnego. W konsekwencji, generalnie opodatkowane podatkiem VAT są dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku tych ostatnich opodatkowane są wyłącznie te, których przedmiotem są tereny budowlane, czyli tereny przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, dla których nie obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego oraz nie wydano decyzji o warunkach zabudowy – są zwolnione od podatku VAT.

W tym miejscu warto wyjaśnić, że stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen – „teren budowlany” oznacza każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę.

Zatem także w świetle ww. orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości za teren budowlany uznać można jedynie taki, który regulacjami prawa krajowego został przeznaczony pod zabudowę.

Wprowadzony do ustawy art. 2 pkt 33, odpowiada więc także treści ww. orzeczenia, gdyż cechę przeznaczenia pod zabudowę ustalić należy na podstawie określonych wprost w ustawie dokumentów prawa miejscowego.

Z powyższego wynika, że ustawa nakazuje oceniać przeznaczenie określonego gruntu wyłącznie w oparciu o istniejący plan zagospodarowania przestrzennego oraz wydane decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Ustawa o podatku od towarów i usług w kontekście zastosowania zwolnienia przy sprzedaży gruntu nakazuje oceniać przeznaczenie tego gruntu wyłącznie na podstawie istniejącego planu zagospodarowania przestrzennego oraz wydanych decyzji o warunkach zabudowy.

Zauważyć należy, że analiza ustawy o podatku od towarów i usług wskazuje jednoznacznie, że zwolnienie od podatku VAT obejmuje zbycie nieruchomości niezabudowanych (gruntów) wyłącznie w sytuacji, gdy nie są one przeznaczone pod zabudowę. Elementem, który determinuje możliwość skorzystania ze zwolnienia od podatku VAT przy zbyciu gruntów jest przeznaczenie gruntu na cele inne niż budowlane.

Z okoliczności sprawy wynika, że przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji drogowej, działka nr 1 nie miała charakteru terenu budowlanego w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy, bowiem jak z wniosku wynika przedmiotowa nieruchomość nie była objęta ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jak również w stosunku do nieruchomości nie została wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. W momencie wywłaszczenia działka porośnięta była drzewami i krzewami.

Mając na uwadze opisany stan faktyczny oraz obowiązujący w tym zakresie stan prawny należy stwierdzić, że zgodnie z powołanymi wyżej przepisami zmiana przeznaczenia wywłaszczonej nieruchomości z terenu niebędącego terenem przeznaczonym pod zabudowę na teren przeznaczony pod zabudowę odbywa się w tym samym momencie, w którym nieruchomość ta staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego. Zmiana ta nie wystąpiłaby gdyby nie doszło do czynności wywłaszczenia.

Zatem zmiana przeznaczenia ww. wywłaszczonej nieruchomości następuje w tym samym momencie, w którym nieruchomość ta stała się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa. Zatem, właściwym jest stwierdzenie, że najpierw dochodzi do czynności wywłaszczenia, a następnie do dokonania zmiany przeznaczenia nieruchomości. Tym samym, wywłaszczona nieruchomość powinna zostać opodatkowana zgodnie z obowiązującą kwalifikacją nieruchomości w momencie wywłaszczenia.

Analiza przedstawionego stanu faktycznego oraz treści przywołanych przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że czynność przeniesienia działki gruntu nr 1 będącej w użytkowaniu wieczystym przez Wnioskodawcę, w zamian za odszkodowanie w trybie wywłaszczenia, w związku z ich przeznaczeniem pod inwestycję dotyczącą budowy drogi publicznej, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy stanowiąc odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Jednakże z uwagi na okoliczność, że opisana we wniosku działka, stanowiła teren niezabudowany nieobjęty planem zagospodarowania przestrzennego i decyzją o warunkach zabudowy, a zmiana przeznaczenia wywłaszczonej nieruchomości odbywa się w tym samym momencie, w którym ta nieruchomość staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa – jej sprzedaż podlegała zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.

Reasumując, czynność przekazania przez spółkę z nakazu organu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie prawa wieczystego użytkowania nieruchomości – działki niezabudowanej nr 1, stanowiła czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, korzystającą ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.

Dodatkowe informacje

Zaznacza się, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pana sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i musi się Pan zastosować do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (`(...)`). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).