Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 lutego 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 9 lutego 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania podatkiem VAT (podatek od towarów i usług) otrzymanego odszkodowania oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) (dalej: Wnioskodawca lub Spółka) prowadzi działalność w zakresie logistyki. Działalność ta obejmuje transport drogowy i kolejowy, zarządzanie przestrzenią składowania, obsługę w porcie, odprawy celne, zarządzanie roszczeniami ubezpieczeniowymi oraz przeglądy. Wszystko jest realizowane od chwili, gdy pojazd opuści zakład produkcyjny, aż do momentu, gdy dotrze do dealera. Państwa Spółka realizuje także przygotowania flotowe, zabudowy specjalne i modyfikacje poprodukcyjne, które mają miejsce przed ostatecznym przekazaniem pojazdu odbiorcy końcowemu. Osobnym działem jest zarządzanie wolumenem samochodów używanych - transport, naprawy mechaniczne, przeglądy i przygotowanie estetyczne pojazdów.

W ramach swojej działalności gospodarczej, Państwa Spółka administruje i zarządza Centrami Dystrybucyjnymi w 5 lokalizacjach w Polsce tj. w (…), (…), (…), (…) i (…) (dalej jako „Centrum Dystrybucyjne”). Spółka zajmuje się świadczeniem kompleksowych usług logistycznych obejmujących m.in. organizację transportu i transport samochodów „do” oraz „z” Centrum Dystrybucyjnego, usługi w zakresie kontroli silników, montażu akcesoriów, przeglądy samochodów znajdujących się na terenie Centrum Dystrybucyjnego przez okres przekraczający 180 dni, usługi składowania samochodów.

Do Centrum Dystrybucyjnego, Spółka (X), z siedzibą we Francji jej spółki zależne, bądź inni nadawcy i przewoźnicy wskazani przez X lub jej spółki zależne dostarczają samochody z fabryk, portów lub innych magazynów producentów samochodów. Następnie Państwa Spółka na podstawie umowy z krajowym generalnym importerem tych samochodów o świadczenie usług organizacji transportu (logistycznych) za wynagrodzeniem przechowuje te samochody w Centrum Dystrybucyjnym i dostarcza je do dealerów wchodzących w skład sieci dealerskiej w Polsce lub za granicą.

Na podstawie odrębnego prawnego stosunku przewozu Państwa Spółka jest - zgodnie z listami przewozowymi - odbiorcą samochodów w imieniu własnym. W trakcie transportu samochodów z miejsca ich produkcji (na przykład z Francji, Hiszpanii lub Włoch) do Centrum Dystrybucyjnego (w Polsce) czasem występują szkody transportowe w samochodach. Zgodnie z prawem przewozowym Spółce, jako odbiorcy pojazdów, przysługują roszczenia o odszkodowanie z tytułu szkód transportowych powstałych w czasie przewozu samochodów do Centrum Dystrybucji.

Odszkodowania należne Państwa Spółce na podstawie prawa przewozowego są wypłacane Spółce przez przewoźników, przez zagranicznych nadawców transportowanych samochodów lub przez będących organizatorami przewozów pojazdów do Polski: X, jej spółki zależne lub podmioty współpracujące z X.

Mając prawo do powyższych odszkodowań, Państwa Spółka według własnego uznania, w celu promocji swojej pozycji na rynku usług logistycznych w Polsce decyduje się dokonywać napraw szkód transportowych pojazdów dostarczonych do Centrum Dystrybucyjnego bez dodatkowego wynagrodzenia. Naprawy takie Państwa Spółka wykonuje na własną rzecz i ryzyko. W praktyce, zasadniczo Państwa Spółka podejmuje się napraw lżejszych uszkodzeń (np. odrapanie lakieru, stłuczone światło, etc.). Z kolei, koszty napraw dokonywanych przez Spółkę, w tym przede wszystkim koszty nabycia części zamiennych do tych samochodów, Spółka finansuje ze środków otrzymanych tytułem wyżej wskazanych odszkodowań za szkody transportowe. Samochody te są przedmiotem usługi wykonywanej przez Spółkę, w tym usługi przechowania naprawionych samochodów w Centrum Dystrybucyjnym i dostarczenia ich do dealerów oraz usługi logistycznej.

Pytania

1. Czy odszkodowania otrzymywane przez Spółkę na podstawie przepisów prawa przewozowego od przewoźników bezpośrednio lub za ich pośrednictwem lub przy pomocy organizatorów transportu samochodów podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT?

2. Czy na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT wykazanego na fakturach dokumentujących nabycie powyższych części zamiennych samochodowych?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1)

W opinii Państwa Spółki odszkodowania otrzymywane na podstawie przepisów prawa przewozowego od przewoźników bezpośrednio lub za ich pośrednictwem lub przy pomocy organizatorów transportu samochodów nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy VAT przez towary, rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynność lub do tolerowania czynność lub sytuacji,

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z przywołanych regulacji wynika, że usługą jest każde świadczenie wykonane przez podatnika w ramach działalności, które nie jest dostawą towarów, w tym m.in. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynność lub do tolerowania czynność lub sytuacji. Zatem na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). W przypadku uznania danego świadczenia za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, winien istnieć bezpośredni konsument beneficjent świadczenia, odnoszący wymierną korzyść.

Z treści powołanego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest zatem określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone.

Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

1. w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia

2. świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy przy tym podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało - jako usługa - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Dana usługa podlega zatem opodatkowaniu wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

W tym miejscu wskazać należy, że kwestia odpłatności była przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, przykładowo w wyroku z dnia 8 marca 1988 r w sprawie C-102/86 Apple and Pear Developmenl Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto, gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Należy zauważyć, że jeżeli zaniechanie pewnych czynności za „odszkodowaniem” przynosi wymierną korzyść konkretnemu podmiotowi - co do której istnieje zgoda stron - takie działanie na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług powinno być uznane za usługę. Dana czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością, a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można stwierdzić, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji pojęcia „odszkodowanie”. Zatem w niezbędnym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem, a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

W myśl art. 45 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740 ze zm.) zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Na podstawie ww. przepisu odszkodowanie uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Zgodnie z treścią art. 471 ustawy Kodeks cywilny dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Analogiczna odpowiedzialność jest przewidziana w art. 80 oraz 81 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (Dz.U.2020.8 ze zm.).

Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto pomiędzy zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

W konsekwencji, należy stwierdzić, że jeżeli płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań i kar umownych nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

W opisanym stanie faktycznym odszkodowania otrzymywane przez Spółkę na podstawie przepisów prawa przewozowego od przewoźników bezpośrednio lub za pośrednictwem lub przy pomocy organizatorów transportu samochodów nie mają charakteru wzajemnego, a co za tym idzie nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Odszkodowanie wypłacane w wymienionej we wniosku sytuacji ma więc charakter typowo odszkodowawczy i nie stanowi ekwiwalentu za jakiekolwiek czynności.

Ad 2)

Państwa Spółka jest zdania, iż na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy VAT, Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT wykazanego na fakturach dokumentujących nabycie części samochodowych. Naprawione samochody są bowiem przedmiotem usługi wykonywanej przez Spółkę, w tym usługi przechowania naprawionych samochodów w Centrum Dystrybucyjnym i dostarczenia ich do dealerów.

Zgodnie z art. 86 ustawy VAT „w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124”. Z wykładni tego przepisu wynika, że decydujące znaczenie ma związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi. Należy podkreślić, że jedną z fundamentalnych zasad konstrukcji podatku od towarów i usług jest prawo podatnika do odliczenia podatku zapłaconego w cenie przy nabyciu towarów i usług związanych z działalnością gospodarczą. Podstawowa zasada wspólnego systemu VAT, jaką jest zasada neutralności podatku, jest rozumiana jako stosowanie podatku od towarów i usług na wszystkich etapach obrotu gospodarczego z równoczesnym prawem do potrącenia podatku zawartego w poprzedniej fazie obrotu.

Wszelkie ograniczenia prawa do odliczenia podatku naliczonego wpływają na neutralność tego podatku i mogą wynikać jedynie z wyraźnej regulacji ustawowej. Powyższe wynika z tego, że dla istnienia prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury (nawet w przypadku wskazanym wyżej), obok fundamentalnych przesłanek takich jak status odliczającego jako czynnego, zarejestrowanego podatnika VAT i związek zakupionych towarów i usług z czynnościami opodatkowanymi (odliczającego), najistotniejsze jest to, by nabyta usługa lub towar były związane z czynnościami opodatkowanymi.

Jak wynika z wniosku, Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, a za otrzymane od przewoźników lub spedytorów krajowych odszkodowania dokonuje zakupu części zamiennych do samochodów. Zakup części jest bezpośrednio i bezspornie związany z działalnością opodatkowaną VAT, którą jest świadczenie kompleksowych usług logistycznych polegających na dostarczeniu - kontrahentom Spółki pojazdów w stanie nie pogorszonym. Aby świadczyć w pełni usługę Spółka musi przekazać pojazd nieuszkodzony, a zatem dokonując naprawy uszkodzonego pojazdu Spółka ponosi wydatki związane z nabyciem części zamiennych do samochodów pozostające w racjonalnym związku ze sprzedażą opodatkowaną VAT Spółki (tj. ze świadczeniem usług logistycznych), albowiem przedmiotowe części zamienne nabywane są w ramach przedsiębiorstwa Spółki i w związku z działalnością gospodarczą Spółki, obejmującą usługi logistyczne opodatkowane VAT.

Bez poniesienia przedmiotowych wydatków, w tym VAT naliczonego od części zamiennych, Spółka narażona byłaby na pogorszenie swej pozycji rynkowej, poprzez możliwe spory z klientami lub zmniejszenie liczby klientów, a w konsekwencji, na ograniczenie usług Spółki opodatkowanych VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiliście Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego, który Państwo przedstawiliście i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawiliście i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒ Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosujecie się Państwo do interpretacji.

‒ Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm. dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒ w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒ w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 ww. ustawy Ordynacja podatkowa.