0114-KDIP4-3.4012.854.2021.2.RK

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 grudnia 2021 r. wpłynął Pana wniosek z 29 grudnia 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania wykonywanych usług za usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego i zwolnienia ich od podatku VAT (podatek od towarów i usług) na mocy art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 22 lutego 2022 r. (wpływ 22 lutego 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca :

Opis zdarzenia przyszłego

Prowadzi Pan działalność gospodarczą od 2012 roku. Od 2018 roku jest Pan zwolniony z podatku VAT z uwagi na próg dochodowy. Planuje Pan rozszerzyć zakres prowadzonej działalności o świadczenie usług pośrednictwa ubezpieczeniowego. Nie będzie Pan pośrednikiem ubezpieczeniowym w rozumieniu ustawy o dystrybucji ubezpieczeń i nie będzie posiadał obowiązkowego dla agentów ubezpieczeniowych ubezpieczenia OC w tym zakresie.

Zamierza Pan zawrzeć umowę z kontrahentem, będącym brokerem ubezpieczeniowym i na tej podstawie będzie zobligowany do wykonywania następujących czynności:

‒ informowania klientów o możliwości zawarcia ubezpieczeń komunikacyjnych za pośrednictwem brokera i wskazywania go jako podmiotu obsługującego Wnioskodawcę w zakresie ubezpieczeń;

‒ nawiązywania bezpośredniego kontaktu z potencjalnymi klientami, określania ich potrzeb oraz informowania o możliwości zawarcia umów w zakresie ubezpieczeń za pośrednictwem brokera;

‒ przedstawiania możliwości zawierania umów w zakresie ubezpieczeń oferowanych przez brokera; przekazywania brokerowi wymaganych do zawierania umów dokumentacji i informacji;

‒ drukowania dokumentów wystawionych przez brokera.

Za wykonane czynności będzie Pan otrzymywał wynagrodzenie, które uzależnione jest od ilości umów, które zostaną zawarte w wyniku działań Wnioskodawcy. Wynagrodzenie to nie będzie więc wynagrodzeniem tylko za wykonywanie wskazanych wyżej czynności, ale za zakończone sukcesem doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczeniowej pomiędzy potencjalnym klientem, a ubezpieczalnią reprezentowaną przez brokera. W ramach czynności „drukowanie dokumentów wystawionych przez brokera” mieści się drukowanie i wydawanie klientowi (bądź też przesyłanie wyłącznie drogą elektroniczną – mailowo) ofert zawarcia umowy ubezpieczenia wystawionych przez brokera, a także polis ubezpieczenia wystawionych przez brokera. Dokumenty te będą wystawiane wyłącznie przez brokera, natomiast Pan będzie działał wyłącznie jako pośrednik pomiędzy brokerem, a osobą zainteresowaną zawarciem umowy ubezpieczenia. Oferty będą wystawiane przed zawarciem umowy ubezpieczenia, natomiast dokument polisy jest dokumentem potwierdzającym zawarcie umowy ubezpieczenia, a Pana zadaniem będzie przekazanie jej klientowi po sfinalizowaniu umowy. Dokumenty oferty będą przez Pana drukowane/wydawane w celu doprowadzenia do zawarcia umowy ubezpieczenia, natomiast dokumenty polisy będą wydawane po zawarciu umowy. Pana działalność ma na celu doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczenia.

Podejmowane przez Pana czynności, mają na celu wskazanie stronie umowy okazji do zawarcia umowy ubezpieczenia i jednocześnie w Pana interesie jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, aby doszło do zawarcia takiej umowy, ponieważ Pana wynagrodzenie będzie uzależnione od skutecznego doprowadzenia do zawarcia umowy.

Podsumowując: wykonanie czynności wskazanych w umowie, ale które nie skutkują zawarciem umowy ubezpieczenia, nie są podstawą do żądania przez Pana wynagrodzenia. Wobec tego celem Pana działalności jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, aby doprowadzić do zawarcia umowy, jednocześnie nie będzie miał Pan wpływu na treść zawieranej umowy ubezpieczenia.

Pytanie

Czy właściwe jest stanowisko, że w odniesieniu do czynności przedstawionego stanu faktycznego, będzie Pan wykonywał usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego i jest uprawniony do stosowania stawki zwolnionej na mocy art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT?

Pana stanowisko w sprawie

Pana stanowisko w sprawie opisanej we wniosku jest takie, że na podstawie obowiązujących przepisów ma Pan prawo do stosowania stawki zwolnionej, ponieważ świadczone usługi mieszczą się w zakresie usług pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Ani ustawa o VAT, ani przepisy dyrektywy VAT 2006/112 nie zawierają definicji pośrednictwa, w tym ubezpieczeniowego. Jednakże pojęcie to zostało wypracowane w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE.

W wyroku z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 CSC Financial Services, zdaniem Trybunału pośrednikiem jest podmiot niebędący żadną ze stron umowy, ale świadczący usługę na rzecz strony w zamian za wynagrodzenie. W skład usługi może wchodzić zwłaszcza prowadzenie negocjacji. Celem pośrednictwa jest zaś uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę.

W wyroku z 6 grudnia 2005 r. w sprawie C-453/03 Volker Ludwig, Trybunał podkreślił, że nawet jeśli podatnik nie jest związany umownie z żadną ze stron umowy kredytowej, do zawarcia której się przyczynił, oraz nie kontaktuje się bezpośrednio z żadną z tych stron, to nie stanowi przeszkody dla tego, aby świadczył on usługę pośrednictwa (kredytowego) zwolnioną z VAT.

Czynności zwolnione z opodatkowania definiuje się ze względu na charakter świadczonych usług, a nie osobę je świadczącą lub ich odbiorcę. Przepis ten nie odnosi się bowiem w ogóle do tych ostatnich podmiotów. Stwierdzenie to zachowuje również aktualność w odniesieniu do charakteru stosunku między pośrednikiem a stronami umowy, ponieważ przepisy nie zawierają żadnej wskazówki w tym zakresie.

Wykładnia pojęcia pośrednictwa znalazła również odzwierciedlenie w orzecznictwie sądów administracyjnych.

W wyroku NSA z 3 marca 2015 r., sygn. akt I FSK 2135/13, skład orzekający wskazał, że zwolnienie z VAT z tytułu usług pośrednictwa finansowego nie dotyczy sytuacji, gdy „głównym elementem świadczonej usługi na rzecz instytucji finansowych (`(...)`) jest pozyskiwanie, gromadzenie, weryfikowanie i udostępnianie bazy danych kontaktowych (`(...)`)”. W ocenie składu orzekającego dana usługa nie ma charakteru pośrednictwa, lecz czynności materialno-technicznej, jeżeli pozyskane i zgromadzone dane są „jedynie przekazywane za opłatą instytucjom finansowym, bądź pośrednikom finansowym. To oni dopiero wykorzystując tak otrzymane informacje w postaci bazy danych, wykonując szereg określonych czynności, podejmują próbę doprowadzenia do sprzedaży określonego produktu finansowego. Przekazanie danych podmiotu wstępnie zainteresowanego produktem finansowym w opisanej sprawie nie jest równoznaczne z doprowadzeniem do zawarcia umowy na sprzedaż produktu”. Powyższe czynności, w ocenie sądu, nie korzystają ze zwolnienia z VAT z uwagi na fakt, że nie zmierzają do uczynienia „wszystkiego co możliwe, aby doprowadzić do zawarcia umowy pomiędzy klientem, a instytucją finansową”. Takie działania, w ocenie sądu, maja raczej charakter marketingowy.

Powyższe tezy znalazły również odzwierciedlenie we wcześniejszym wyroku NSA z 1 października 2013 r., sygn. akt I FSK 1513/12. Jedną z podstawowych przesłanek uznania usług za pośrednictwo jest wykonanie czynności wykraczających poza zwykłe pozyskiwanie bazy klientów dla instytucji finansowych. Czynności pośrednictwa powinny „za wszelką cenę” dążyć do zawarcia umowy przez zainteresowanego Klienta. W tym kontekście, istotnym potwierdzeniem intencji stron (pośrednika i instytucji finansowej/ubezpieczeniowej) jest uzależnienie wynagrodzenia wyłącznie od ilości sprzedanych produktów. Tym samym, czynności pośrednika, które nie skutkują sprzedażą nie stanowią podstawy do wypłaty wynagrodzenia.

W wyroku WSA w Warszawie z 13 lipca 2016 r., sygn. akt VIII SA/Wa 27/16, podkreślono: „Jeżeli bowiem skarżąca otrzymuje prowizję tylko od wartości umów ubezpieczenia turystycznego zawartych pomiędzy klientem (turystą) i Ubezpieczycielem bez udziału osób trzecich poza skarżącą, to należałoby uznać, że wyłącznie dzięki działaniom skarżącej umowa ubezpieczenia została zawarta. (`(...)`) Jeżeli bowiem efektem czynności podejmowanych przez Spółkę w ramach realizacji umowy zawartej z Ubezpieczycielem jest wyszukanie klientów i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem, dzięki czemu zawierane są usługi ubezpieczenia turystycznego wskazywane przez Spółkę, z tytułu których otrzymuje ona stosowną prowizję, to może oznaczać, że przedmiotowe czynności dotyczą kojarzenia klientów z Ubezpieczycielem”.

Podsumowując powyższe, można przyjąć, że zwolnienie usług ubezpieczeniowych nie ma charakteru podmiotowego. Usługi, które mają charakter ubezpieczeniowy, korzystają ze zwolnienia niezależnie od podmiotu, który je świadczy.

Zgodnie m.in. z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości zwolnienie usług ubezpieczeniowych z VAT nie jest ograniczone jedynie do czynności świadczonych przez podmioty uprawnione na podstawie prawa krajowego do wykonywania działalności ubezpieczeniowej.

Zwolnienie od podatku VAT dotyczy zatem określonych czynności związanych z ubezpieczeniem, a nie tylko określonych prawem podmiotów. Definicje z ustawy o VAT są szersze od definicji z ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, gdyż odnoszą się także do czynności świadczonych przez podmioty nieuprawnione do prowadzenia działalności ubezpieczeniowej czy pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Zakres pojęcia „pośrednictwo w usługach ubezpieczeniowych” można znaleźć również w interpretacjach podatkowych Ministra Finansów.

Przykładowo zgodnie z interpretacją indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 25 sierpnia 2014 r., sygn. ILPP1/443-432/14-4/MK, LEX nr 245828: „Działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczy działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca jakiejkolwiek ze stron umowy, dotyczącej produktu ubezpieczeniowego.

Powinna to być usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona przez nią jako odrębna działalność pośrednictwa. Pośrednictwo ma na celu dokonanie wszelkich niezbędnych czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia”.

W Pana opinii, zakres czynności, które będzie Pan wykonywał na rzecz brokera ubezpieczeniowego stanowią usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego w rozumieniu przepisów ustawy o VAT i dyrektywy unijnej, pomimo tego, że stroną zlecającą te czynności Pan nie jest stroną umowy ubezpieczenia, ale inny pośrednik (broker ubezpieczeniowy).

Należy jednak wskazać, że czynności wykonywane przez Pana, mają doprowadzić do kontaktu z brokerem i finalnie do zawarcia umowy ubezpieczenia. Ma Pan bowiem informować klientów o możliwości zawarcia umowy z brokerem, ma Pan też określać potrzeby potencjalnego klienta i informować go o możliwości zawarcia umowy ubezpieczenia (dopasowanej do jego potrzeb), ponadto ma Pan zbierać wszelkie dane i dokumenty niezbędne do zawarcia umowy. Kolejną istotną kwestią jest to, że Pana wynagrodzenie uzależnione jest od zawarcia umowy ubezpieczenia przez potencjalnego klienta. Tak więc samo przekazanie danych klienta i jego potencjalnego zainteresowania danym ubezpieczeniem nie wpływa na wysokość Pana wynagrodzenia. Wobec tego w Pana interesie jest skuteczne doprowadzenie do zawarcia umowy za pośrednictwem brokera i będzie to Pana główna motywacja i zadanie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.), zwanej dalej ustawą,

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy,

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy,

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę,

2. w jakiej dokonano czynności prawnej;

3. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

4. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z przywołanego przepisu wynika, że pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 ustawy.

Zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności podatkiem VAT lub zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy,

zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Zwolnienie zawarte w przywołanym przepisie stanowi implementację do polskiego porządku prawnego art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 s. 1 ze zm.), zgodnie z którym,

państwa członkowskie zwalniają transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

W myśl art. 43 ust. 15 ustawy,

zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37–41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2. usług doradztwa;

3. usług w zakresie leasingu.

Podkreślić należy, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Dyrektywa nie podaje definicji transakcji ubezpieczeniowych, ani usług pokrewnych świadczonych przez maklerów i pośredników ubezpieczeniowych.

Natomiast w ogólnym rozumieniu „czynność ubezpieczeniowa” charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Czynność ubezpieczeniowa, w każdym przypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między usługodawcą, który domaga się zwolnienia (od podatku) a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym.

Jeśli chodzi o transakcje ubezpieczeniowe, TSUE w sprawie C-8/01 orzekł, że istotą transakcji ubezpieczeniowej jest w ogólnym rozumieniu, iż ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku, gdy zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem, świadczyć ubezpieczonemu usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę składki (wyroki TS w sprawie Card Protection Plan C-349/96, EU:C:1999:93, pkt 17; Skandia C-240/99, EU:C:2001:140, pkt 37; Taksatororringen C-8/01, EU:C:2003:621, pkt 39). Trybunał wyraził stanowisko, że transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczenia i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym.

Zwracamy uwagę na rolę jaką odgrywa Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w kształtowaniu wykładni wspólnotowej, w tym wykładni prawa podatkowego. Istotę funkcji TSUE należy postrzegać nie tylko przez pryzmat dokonywanej przez niego wykładni konkretnych przepisów prawa wspólnotowego, ale również z punktu widzenia roli jego orzeczeń jako źródła prawa wspólnotowego. Należy także dodać, że TSUE odgrywa kluczową rolę z punktu widzenia jednolitej interpretacji prawa i gwarantuje zarazem, że normy prawa wspólnotowego nie wywołają odmiennych skutków w różnych państwach. Zaznaczyć także należy, że idea ujednolicenia wykładni i stosowania prawa unijnego, jaka stawiana jest działalności TSUE, pokazuje, że intencją Trybunału nie jest, aby wykładnia przez niego przyjęta, była wyłącznie jednokrotnym rozstrzygnięciem prawnym, osadzonym w konkretnym stanie faktycznym, ale także aby przyczyniała się do rozwoju i udoskonalenia prawa wspólnotowego. Wykładnia ta ma także prowadzić do ukształtowania jednolitego rozumienia prawa podatkowego. Działalność TSUE stanowi także istotną rolę „uzupełniającą” w systemie prawa wspólnotowego, co wiąże się z charakterem prawa wspólnotowego, które posiada – często zamierzony – mało precyzyjny charakter wypowiedzi normatywnych.

W wyniku tego działania zdefiniowaniu podlegają rozstrzygnięcia o istotnym znaczeniu, co ma miejsce także w przedmiotowej sprawie, stanowiące uzupełnienie systemu prawa wspólnotowego. Wiele pojęć bywa także w drodze wydawanych orzeczeń TSUE odczytanych z mało jasnych przepisów prawa wspólnotowego. Interpretacja przyjęta przez sędziów Trybunału tworzy uzupełnienie przepisów podatkowego prawa wspólnotowego, stanowiąc także ukierunkowanie w procesie tworzenia prawa. Tym samym stanowi także uzasadnienie dla treści aktów prawodawczych. Uzasadnienie może także stanowić wytyczną w sposobie rozumienia określonych przepisów. W konsekwencji powyższych stwierdzeń należy przyjąć, że wspólnotowym prawem podatkowym są w rzeczywistości dopełniające się wzajemnie dyrektywy i orzecznictwo TSUE.

Dlatego też interpretacji zwolnień od podatku należy dokonywać w pierwszej kolejności w oparciu o regulacje dyrektywy 2006/112/WE w kontekście celu tych zwolnień i przy uwzględnieniu orzecznictwa TSUE. Odwoływanie się zatem do pojęć zwartych w innych przepisach prawa krajowego, tj. zarówno ustawy z 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1130 ze zm.) jak i ustawy z 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (Dz. U. z 2019 poz. 1881 ze zm.) nie powinno przesądzać o zakresie zwolnień od podatku od towarów i usług.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa” warto odnieść się do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zasadniczym kryterium, pozwalającym na ustalenie, czy dana osoba jest pośrednikiem ubezpieczeniowym, czy nie, jest charakter wykonywanych przez nią czynności wewnętrznych. W sprawie C-124/07 pomiędzy J.C.M. Beheer B.V. a Staatssecretaris van Financien TSUE zwrócił uwagę, że przepisy wspólnotowe nie zawierają żadnych wskazówek odnoszących się do stosunku pomiędzy pośrednikiem ubezpieczeniowym a stronami umowy ubezpieczeniowej, do której się przyczynił. Stwierdzenie posiadania statusu pośrednika ubezpieczeniowego zależy zatem od cech badanej działalności.

Natomiast w sprawie C-453/05 TSUE stwierdził, że „pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem, że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Z kolei w uzasadnieniu wyroku w sprawie CSC Financial Services Ltd. (wyrok TSUE z 13 grudnia 2001 r., C-235/00), która to spółka świadczyła usługi typu call center na rzecz instytucji finansowych, Trybunał podjął się próby skonstruowania definicji samego pośrednictwa. Pośrednikiem jest więc podmiot niebędący żadną ze stron umowy, ale świadczący usługę na rzecz strony w zamian za wynagrodzenie. W skład usługi wchodzić może zwłaszcza prowadzenie negocjacji. Celem pośrednictwa jest natomiast uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę. Z kolei nie może być mowy o pośrednictwie wówczas, gdy jedna ze stron umowy zleca tylko podwykonawcy część czynności faktycznych.

W kwestii znaczenia słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 Dyrektywy w ww. wyroku TSUE wskazał, że „odnosi się ono do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy. Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem”.

Powyższe tezy znalazły potwierdzenie w wyroku w sprawie C-40/15, gdzie Trybunał wskazał (w kontekście uznania danej działalności za usługi „świadczone przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych” w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy VAT), że w pierwszej kolejności usługodawca powinien pozostawać w stosunku z ubezpieczycielem i ubezpieczonym. Stosunek ten może być wyłącznie pośredni, jeżeli usługodawca jest podwykonawcą brokera lub agenta. W drugiej kolejności jego działalność powinna obejmować istotne aspekty pośrednictwa ubezpieczeniowego, takie jak wyszukiwanie klientów ubezpieczeniowych i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem.

Jak wynika z powołanych przepisów krajowych, wskazanego przepisu Dyrektywy oraz orzecznictwa TSUE, zwolnieniu od podatku podlegają usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, w tym wykonywane przez brokerów i agentów ubezpieczeniowych.

W orzecznictwie TSUE dotyczącym tej tematyki wyraźnie jednak zostało podkreślone, że pośrednictwo ubezpieczeniowe, to czynności których celem jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę ubezpieczenia. Zgodnie z tym orzecznictwem, istotnymi aspektami pośrednictwa ubezpieczeniowego jest wyszukiwanie klientów ubezpieczeniowych i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem w celu zawarcia umowy.

Aby uznać daną działalność za pośrednictwo konieczne jest zatem, aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z niżej wymienionych czynności:

‒ wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy,

‒ uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę,

‒ prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji,

‒ nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.

Nie oznacza to oczywiście, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności, jednakże aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest aby wywoływały lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest aby skutek tych czynności odnalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że prowadzi Pan działalność gospodarczą i od 2018 roku jest Pan zwolniony z podatku VAT z uwagi na próg dochodowy. Planuje Pan rozszerzyć zakres prowadzonej działalności o świadczenie usług pośrednictwa ubezpieczeniowego. Nie będzie Pan pośrednikiem ubezpieczeniowym w rozumieniu ustawy o dystrybucji ubezpieczeń i nie będzie posiadał obowiązkowego dla agentów ubezpieczeniowych ubezpieczenia OC w tym zakresie.

Zamierza Pan zawrzeć umowę z kontrahentem, będącym brokerem ubezpieczeniowym i na tej podstawie będzie zobligowany do wykonywania następujących czynności:

‒ informowania klientów o możliwości zawarcia ubezpieczeń komunikacyjnych za pośrednictwem brokera i wskazywania go jako podmiotu obsługującego Wnioskodawcę w zakresie ubezpieczeń;

‒ nawiązywania bezpośredniego kontaktu z potencjalnymi klientami, określania ich potrzeb oraz informowania o możliwości zawarcia umów w zakresie ubezpieczeń za pośrednictwem brokera;

‒ przedstawiania możliwości zawierania umów w zakresie ubezpieczeń oferowanych przez brokera; przekazywania brokerowi wymaganych do zawierania umów dokumentacji i informacji;

‒ drukowania dokumentów wystawionych przez brokera.

Za wykonane czynności będzie Pan otrzymywał wynagrodzenie, które uzależnione jest od ilości umów, które zostaną zawarte w wyniku Pana działań. Wynagrodzenie to nie będzie więc wynagrodzeniem tylko za wykonywanie ww. czynności, ale za zakończone sukcesem doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczeniowej pomiędzy potencjalnym klientem, a ubezpieczalnią reprezentowaną przez brokera. W ramach czynności „drukowanie dokumentów wystawionych przez brokera” mieści się drukowanie i wydawanie klientowi (bądź też przesyłanie wyłącznie drogą elektroniczną – mailowo) ofert zawarcia umowy ubezpieczenia wystawionych przez brokera, a także polis ubezpieczenia wystawionych przez brokera. Dokumenty te będą wystawiane wyłącznie przez brokera, natomiast Pan będzie działał wyłącznie jako pośrednik pomiędzy brokerem, a osobą zainteresowaną zawarciem umowy ubezpieczenia. Oferty będą wystawiane przed zawarciem umowy ubezpieczenia, natomiast dokument polisy jest dokumentem potwierdzającym zawarcie umowy ubezpieczenia, a Pana zadaniem będzie przekazanie jej klientowi po sfinalizowaniu umowy. Dokumenty oferty będą przez Pana drukowane/wydawane w celu doprowadzenia do zawarcia umowy ubezpieczenia, natomiast dokumenty polisy będą wydawane po zawarciu umowy. Pana działalność ma na celu doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczenia. Podejmowane przez Pana czynności, mają na celu wskazanie stronie umowy okazję do zawarcia umowy ubezpieczenia i jednocześnie w Pana interesie jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, aby doszło do zawarcia takiej umowy, ponieważ Pana wynagrodzenie będzie uzależnione od skutecznego doprowadzenia do zawarcia umowy.

Wykonanie czynności wskazanych w umowie, ale które nie skutkują zawarciem umowy ubezpieczenia, nie są podstawą do żądania przez Pana wynagrodzenia. Wobec tego celem Pana działalności jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, aby doprowadzić do zawarcia umowy, jednocześnie nie będzie miał Pan wpływu na treść zawieranej umowy ubezpieczenia.

Pana wątpliwości dotyczą ustalenia, czy wykonywane przez Pana usługi wypełniają przesłanki pośrednictwa ubezpieczeniowego zwolnione od podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Mając na uwadze treść powołanych przepisów prawnych należy stwierdzić, że tylko usługi polegające na pośredniczeniu w zawieraniu umów ubezpieczenia, których celem jest doprowadzenie do zawarcia umów ubezpieczeniowych, stanowią pośrednictwo ubezpieczeniowe zwolnione od podatku VAT.

Odnosząc powyższe do treści przedmiotowej sprawy, stwierdzić należy, że świadczone przez Pana usługi na rzecz brokera, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Ww. uprawnienie wynika z faktu, że w świetle orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej C-453/05 czynności podejmowane przez Pana spełniają przesłanki do uznania ich za pośrednictwo ubezpieczeniowe. Daje Pan bowiem stronom danej umowy okazję do jej zawarcia, a celem tego działania jest wykonanie wszystkiego co niezbędne, by strony zawarły umowę. Nie ma Pan żadnego interesu w zakresie treści umowy. Ponadto, podejmowane przez Pana czynności nie stanowią jedynie ogólnych informacji o możliwości zawarcia umowy. Skutkiem powyższego – w świetle powołanego orzeczenia TSUE – świadczone usługi to pośrednictwo ubezpieczeniowe, które na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Podsumowując, w odniesieniu do czynności opisanych w przedstawionym zdarzeniu przyszłym – uznać należy, że wykonuje Pan usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, które na mocy art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT.

Tym samym Pana stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji indywidualnej.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒ Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

‒ Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (`(...)`). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒ w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒ w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.)