Wnioskodawczyni nabyła na wyłączną własność w wyniku zniesienia współwłasności majątkowej małżeńskiej oraz podziału majątku: 1) udział w nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym wielorodzinnym (budynek "B"), obejmujący 10 niewyodrębnionych lokali mieszkalnych, oraz 2) grunt z rozpoczętą budową budynku "A". Wnioskodawczyni nie brała aktywnego udziału w inwestycjach prowadzonych przez męża, nie prowadziła i nie zamierza prowadzić działalności gospodarczej w zakresie budowy lub obrotu nieruchomościami. Planuje ustanowienie odrębnej własności lokali mieszkalnych w budynku "B" oraz sprzedaż gruntu z rozpoczętą budową budynku "A". Organ uznał, że te czynności nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, ponieważ Wnioskodawczyni nie będzie działać jako podatnik VAT, a jedynie dokona sprzedaży majątku prywatnego.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnyInterpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
18 listopada 2021 r. wpłynął Pani wniosek z 15 listopada 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:
Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 27 stycznia 2022 r. (wpływ 2 lutego 2022 r.).
Treść wniosku jest następująca:
W uzupełnieniu do wniosku z dnia 27 stycznia 2022 r. w odpowiedzi na zadane pytania wskazała Pani, że:
„Ad 1) W mojej ocenie nie przysługiwało i nadal nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w stosunku do zbywanego gruntu wraz z rozpoczętą budową budynku „A”, ponieważ nabycie gruntu i rozpoczęcie budowy zostało dokonane w ramach prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej mojego męża. Jak to opisałam we wniosku otrzymałam nieruchomość wraz z rozpoczętą budową budynku „A” na podstawie ugody o podział majątku wspólnego zasądzonej przez Sąd Rejonowy, który to podział poprzedza rozwód z moim mężem.
Ad 2) Działania związane z pozyskaniem nabywców dla lokali mieszkalnych w budynku „B” zlecę pośrednikowi do spraw sprzedaży nieruchomości. Sama nie będę prowadziła żadnych działań marketingowych zmierzających do sprzedaży lokali.
Ad 3) Nie będę podejmować żadnych czynności wymagających zaangażowania własnych środków finansowych, ani działań zmierzających do podniesienia wartości bądź atrakcyjności gruntu wraz z rozpoczętą budową budynku „A”. Zamierzam grunt wraz z rozpoczętą budową w takim stanie w jakim otrzymałam od męża wnieść aportem do spółki lub sprzedać spółce.
Ad 4) Nie podjęłam i nie zamierzam podjąć żadnych działań marketingowych w celu sprzedaży lokali mieszkalnych w budynku „B” oraz gruntu z rozpoczętą budową budynku „A”. Zamierzam działania związane z pozyskaniem nabywców dla lokali mieszkalnych w budynku „B” zlecić pośrednikowi do spraw sprzedaży nieruchomości. Natomiast grunt z rozpoczętą budową budynku „B” planuję wnieść aportem do spółki lub sprzedać spółce.
Ad 5) Tak posiadam nieruchomość gruntową zabudowana budynkiem niemieszkalnym, który został wynajęty spółce z o.o. Posiadam także nieruchomość gruntową niezabudowaną, ale nie planuję jej sprzedawać, być może kiedyś wniosę ją aportem do spółki. Nie podjęłam jeszcze decyzji.
- kiedy i w jaki sposób weszła Pani w posiadanie tych nieruchomości?
- w jakim celu nieruchomości te zostały nabyte przez Panią?
- w jaki sposób nieruchomości były wykorzystywane przez Panią od momentu wejścia w ich posiadanie do chwili sprzedaży?
- kiedy dokonała Pani ich sprzedaży i co było przyczyną ich sprzedaży?
- ile nieruchomości zostało sprzedanych i jakich (niezabudowanych i zabudowanych, jeśli zabudowanych to czy były to nieruchomości mieszkalne czy użytkowe)?
Ad 6) Nie dokonywałam w przeszłości żadnych sprzedaży.
Ad 6 (w wezwaniu do udzielenia wyjaśnień są dwa pytania o nr 6) – Jak to opisałam we wniosku, przekazanie gruntu z rozpoczętą budową budynku „A” nastąpiło na podstawie zawartej przed Sądem Rejonowym ugody sądowej w sprawie o podział majątku wspólnego. Nie posiadam wiedzy na temat rozliczeń i czynności podatkowych męża i ze względu na konflikt, nie mogę zdobyć tych informacji, ponieważ dotyczą innego podmiotu niż ja sama. W mojej ocenie rozliczenia podatkowe mojego męża nie mają wpływu na moją sytuację podatkową i na moje rozliczenia. Rozliczenia podatkowe innego podmiotu niż Wnioskodawca nie stanowią stanu faktycznego ani zdarzenia przyszłego objętego wnioskiem o indywidualną interpretację prawa podatkowego odnoszącą się do sytuacji Wnioskodawcy.
Jednak wg informacji uzyskanych od księgowej prowadzącej rozliczenia mojego męża, dokonał on korekty podatku odliczonego w części przekazanej do mojego majątku osobistego na podstawie ugody w sprawie podziału majątku.
Ad 7) Nie, nigdy nie byłam zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT.
Ad 8) Otrzymany grunt wraz z rozpoczętą budową budynku „A” na podstawie zawartej ugody sądowej w sprawie o podział majątku wspólnego, planuję wprowadzić aportem do spółki z o.o. lub sprzedać. Jednocześnie stoję na stanowisku, że jest to mój majątek prywatny, którego jestem właścicielką od 2016 roku i którego nigdy nie używałam w działalności gospodarczej, tak jak to opisałam we wniosku o interpretację indywidualną.
Ad 9) Nie, ponieważ w mojej ocenie przysądzona na podstawie ugody sądowej nieruchomość z rozpoczętą na etapie 1 piętra budową budynku „A” opisaną we wniosku stanowiły i nadal stanowią mój majątek prywatny, a nie towar handlowy.
Ad 10) Przedmiotowy grunt z rozpoczętą budową budynku „A” według mojej wiedzy w działalności gospodarczej u mojego męża stanowił towar handlowy. Nie potrafię twierdząco odpowiedzieć na to pytanie ponieważ dotyczy ono innego podatnika i nie stanowi elementu stanu faktycznego mojej sytuacji podatkowej.
Ad 11) Zgodnie z opisem we wniosku, jesteśmy już po zniesieniu wspólności majątkowej od lipca 2019 roku, w związku z tym tylko ja będę stroną czynności prawnej.
Ad 12) Nabycie nieruchomości nastąpiło na drodze przetargu od Urzędu Miasta w 2016 roku do działalności gospodarczej męża na postawie faktury VAT.
- czy wydatki poniesione na ulepszenie stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej każdego z lokalu oraz rozpoczętej budowy?
- czy od momentu zakończenia ulepszenia budynku „A”, został on oddany do użytkowania? Jeżeli tak, to czy od chwili oddania do użytkowania do momentu planowanej sprzedaży upłynie okres co najmniej 2 lat?
- czy z tytułu poniesionych nakładów miała Pani prawo do odliczenia podatku naliczonego?
Ad 13) Opisany budynek „A” stanowi rozpoczętą i niedokończoną budowę na etapie 1 piętra. Nie będę ponosiła nakładów na ulepszenie i nie będę kończyć rozpoczętej budowy budynku.
Ad 14) Rozpoczęta budowa budynku „A” wraz z gruntem została mi przysądzona ugodą sądową w sprawie o podział majątku wspólnego, w związku z tym jestem i będę jedyną stroną czynności prawnej.
Czy w związku ze zniesieniem wspólności małżeńskiej w lipcu 2019 r. Pani były mąż rozliczył podatek VAT od części, której stała się Pani właścicielem?
Czy w związku z ostatecznym podziałem dokonanym w formie ugody sądowej w lutym 2021 r. Pani były mąż rozliczył podatek VAT od części, której stała się Pani właścicielem?
Ad 15 i 16) Nie posiadam wiedzy w zakresie rozliczeń podatku VAT i innych czynności związanych z działalnością gospodarczą męża, jest on oddzielnym podatnikiem. Jednak z informacji uzyskanych od księgowej mojego męża wynika, że dokonał on korekty podatku naliczonego w części przekazanej do mojego majątku osobistego na podstawie ugody w sprawie podziału majątku.
Ad 17) Zniesienie wspólności małżeńskiej odbyło się bez dopłaty.
Ad 18) Jestem jedynym właścicielem tej nieruchomości wraz z rozpoczętą budową budynku.
Zgodnie z art. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane, budynek to taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.
Ad 19) Rozpoczęta budowa budynku „A” wielorodzinnego mieszkalnego 4 piętrowego, została wstrzymana na etapie 1 piętra i nie posiada dachu. W związku z czym nie wypełnia przesłanek z art. 3 pkt 2 ustawy Prawo Budowlane”.
Ad 1 i 2)
W ocenie Wnioskodawczyni planowane ustanowienie odrębnej własności lokali opisanych we wniosku nie podlega podatkowi od towarów i usług, nie mieści się bowiem w zakresie objętym definicją działalności gospodarczej zawartą w art. 15 ust. 2 u.p.t.u., z uwagi na to, że budynek nie został przez Nią wybudowany, ani nie prowadziła Ona żadnych prac budowlanych lub inwestycyjnych związanych z jego budową, lokale nie zostaną przez Nią wprowadzone do majątku związanego z działalnością gospodarczą, ani w żaden inny sposób Wnioskodawczyni nie nadała tym lokalom charakteru towaru handlowego. Do zbycia lokali dojdzie wyłącznie z powodu konfliktu małżonków, który doprowadził do rozwodu i związanego z nim zniesienia współwłasności majątkowej małżeńskiej oraz podziału majątku. W związku z tym, w ocenie Wnioskodawczyni, w przypadku zbycia poszczególnych lokali nie będzie Ona występowała w tych transakcjach w charakterze podatnika VAT.
Podobnie należy uznać w odniesieniu do sprzedaży gruntu z rozpoczętą budową budynku „A”. Wnioskodawczyni nie ponosiła nakładów na ten budynek, nie prowadziła żadnych prac budowlanych lub inwestycyjnych związanych z jego budową.
W podatku VAT przyjęto bowiem zasadę, że podatnikiem jest wyłącznie taki podmiot, który wykonuje faktyczne czynności mieszczące się w pojęciu działalności gospodarczej zdefiniowanej w ustawie o VAT. Takim podmiotem jest w opisanej sytuacji wyłącznie mąż, natomiast Wnioskodawczyni jest jedynie konsumentem.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 u.p.t.u., podatnikami podatku VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Pod pojęciem działalności gospodarczej rozumie się wszelką działalność producentów handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje także czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem VAT jest więc spełnienie dwóch przesłanek łącznie:
1. po pierwsze – czynność jest ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,
2. po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług (działa w takim charakterze).
Ustawodawca zastrzegł jednak, że musi to być działanie charakterystyczne dla producentów, handlowców lub usługodawców. W orzecznictwie podkreśla się, że do działalności gospodarczej zdefiniowanej na potrzeby podatku VAT można zaliczyć wyłącznie działania cechujące się fachowością i profesjonalizmem; działania charakteryzujące się stałym, powtarzalnym charakterem (np. stypizowaniem działań, ciągłością współpracy); działania podporządkowane regułom opłacalności i zysku oraz stałym uczestnictwem w obrocie gospodarczym. Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając grunt działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową – profesjonalną (tak np. w wyroku WSA w Warszawie z 26.4.2019 r., III SA/Wa 2798/18).
Z grona podatników wyklucza się natomiast te osoby, gdy dokonują sprzedaży rzeczy stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.
W związku z tym, zbycie nieruchomości znajdującej się majątku prywatnym nie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, ponieważ zbywca nie działa „w charakterze podatnika VAT”. Dotyczy to w szczególności sytuacji, w których osoba fizyczna dokonuje wyprzedaży swojego majątku prywatnego, a czynność ta wykonywana jest w okolicznościach wskazujących, iż działanie to nie zmierza do nadania mu stałego i powtarzalnego charakteru. Wyprzedaż własnego majątku nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności. W orzecznictwie ugruntował się pogląd, że osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników VAT, przy czym majątek prywatny to taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej, (tak np. wyrok WSA w Poznaniu z 20.12.2017 r., I SA/Po 969/17).
W wielu orzeczeniach NSA (np. wyroki z: 7.10.2011 r., I FSK 1289/10; z 29.10.2007 r., I FPS 3/07; z 22.2.2012 r., I FSK 275/11; z 29.2.2012 r., I FSK 704/11; z 31.1.2013 r., I FSK 237/12; z 29.8.2014 r., I FSK 1229/13; z 28.11.2015 r., I FSK 1899/13; z 11.1.2017 r., I FSK 1011/15, I FSK 963/15 oraz I FSK 895/15; z 12.1.2017 r., I FSK 984/15) wyraźnie wskazano, że o tym, czy dana rzecz należy do majątku prywatnego czy do majątku przedsiębiorstwa decyduje sam podatnik. Podkreśla się, że jedynie wtedy, gdy osoba fizyczna „zmienia przeznaczenie nieruchomości, angażując siły i środki podobne do tych, które angażują podmioty profesjonalnie zajmujące się obrotem nieruchomości” to należy uznać, że staje się z tego powodu podatnikiem VAT.
W kontekście rozważań związanych z określeniem majątku prywatnego i majątku związanego z działalnością gospodarczą warto także przywołać wyrok TSUE w sprawie sprzedaży nieruchomości gruntowych, wydany w związku z pytaniem prejudycjalnym NSA (wyrok z 15.9.2011 r., C-180/10 i C-181/10). W tym orzeczeniu TSUE podkreślił, że zwykłe nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu dochodu w rozumieniu art. 9 ust. 1 dyrektywy VAT, jako że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy. Takie transakcje nie stanowią same z siebie działalności gospodarczej w rozumieniu dyrektywy (podobnie wyroki z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 i z 21.10.2004 r. w sprawie C-8/03). Dopiero podejmowanie aktywnych działań wykraczających poza zwykłe wykonywanie prawa własności w ramach zarządu własnym majątkiem może zostać uznane za działalność gospodarczą.
W nawiązaniu do tego wyroku TSUE z 15.9.2011 r., C-180/10 i C-181/1C, DKIS w interpretacji podatkowej z 7.05.2018 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.98.2018.2.MK stwierdził, że: „Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług obejmuje pojęciem „podatnik” wszystkie podmioty, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Tym samym, nie jest działalnością gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą W tym kontekście, nie jest podatnikiem VAT ten, kto nie wykonuje aktywnych działań podobnych do handlowców, producentów i usługodawców, nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej (`(...)`). Za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym”.
DKIS podkreślił także, że w sprawach dotyczących opodatkowania dostawy nieruchomości dokonywanej przez osoby fizyczne koniecznym jest ustalenie, czy w celu sprzedaży nieruchomości zbywca podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez handlowców w myśl art. 15 ust. 2 u.p.t.u., co skutkuje koniecznością uznania go za podatnika podatku VAT, czy też sprzedaż ta nastąpiła w ramach zarządu jego majątkiem prywatnym.
W sprawie będącej przedmiotem wniosku, budynek wielorodzinny, którego udziały przypadły Wnioskodawczyni w wyniku podziału majątku wspólnego, został wybudowany przez Jej męża w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Podobnie jest w przypadku rozpoczętej budowy budynku „A”.
Zarówno budynek „A”, jak budynek „B” były budowane na gruncie będących wspólnym majątkiem Wnioskodawczyni i jej męża. W dniu zawarcia ugody w sprawie podziału majątku, inwestycja polegająca na wybudowaniu budynku wielorodzinnego była już ukończona, a większość lokali w tym budynku została już sprzedana przez męża. Wnioskodawczyni nie uczestniczyła aktywnie w inwestycji, nie prowadziła i nie będzie prowadzić działalności gospodarczej w zakresie budowy lub obrotu nieruchomościami.
Podobnie w przypadku budynku „A” Wnioskodawczyni nie uczestniczyła aktywnie w inwestycji, nie prowadziła i nie będzie prowadzić działalności gospodarczej w zakresie budowy lub obrotu nieruchomościami.
Podczas prowadzenia ww. inwestycji przez Jej małżonka, Wnioskodawczyni prowadziła jednoosobową działalność gospodarczą jedynie w zakresie administracyjnej obsługi biura. Od marca 2019 działalność jest zawieszona i zostanie zlikwidowana.
Wnioskodawczyni nie planowała zbywać lokali budowanych przez męża. Dopiero okoliczności życiowe opisane we wniosku spowodowały, że stanie Ona wobec konieczności spieniężenia przejętych na wyłączną własność lokali oraz gruntu.
W ocenie Wnioskodawczyni, przejęty w wyniku ugody sądowej:
udział w gruncie wraz częścią budynku, który został wybudowany przez Jej męża w ramach działalności gospodarczej oraz
grunt z rozpoczętą przez męża budową budynku „A” – stały się składnikami jej majątku prywatnego.
Taka sytuacja jest bowiem w skutkach zbliżona do odziedziczenia towarów handlowych po zmarłym przedsiębiorcy; sam fakt odziedziczenia takich towarów nie oznacza, iż spadkobierca staje się przedsiębiorcą. Analogicznie, przejęcie rzeczy będących towarami handlowymi – wskutek zniesienia współwłasności majątkowej małżeńskiej i podziału wspólnego majątku – nie oznacza, iż po zniesieniu tej współwłasności są one nadal towarami handlowymi po otrzymaniu ich na wyłączną własność przez drugiego z małżonków. Status towaru handlowego mają jedynie takie rzeczy, które zostały wyprodukowane przez przedsiębiorcę w celu ich sprzedaży. W przypadku budowy budynków na gruncie objętym współwłasnością (a szczególnie wspólnością majątkową małżonków) przedsiębiorcą jest wyłącznie ta osoba, która wybudowała budynki (wyprodukowała towary handlowe), a nie każdy ze współwłaścicieli.
Jak zauważył NSA w wyroku z 21.10.2020 r., I FSK 299/18 dotyczącym zbycia nieruchomości nabytej w drodze spadku: „Zwykłe nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu dochodu w rozumieniu art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE (a tym samym art. 15 ust. 2 ustawy VAT), jako że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy (por. wyrok NSA z 3.3.2017 r. I FSK 1149/15). W przeciwnym razie, gdy podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami i angażuje środki podobne jak inni przedsiębiorcy należy uznać go za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a zatem za podatnika podatku VAT. Nie można przyjąć, by skarżąca w celu dokonania spornej sprzedaży gruntów podjęła aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy VAT, co skutkowałoby koniecznością uznania jej za podmiot prowadzący „działalność gospodarczą” w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od wartości dodanej. W ocenie Sądu fakt, że nabytą w drodze dziedziczenia oraz działu spadku nieruchomość podzieliła na mniejsze działki i w miarę potrzeb własnych sprzedała i dalej chce to czynić to dokonuje tego w ramach zarządu jej majątkiem prywatnym”.
Wnioskodawczyni nie wybudowała budynku „B” ani nie rozpoczęła budowy budynku „A”. Była jedynie „biernym” współwłaścicielem gruntu i budynku. W związku z czym, ustanowienie odrębnej własności lokali mieszkalnych oraz sprzedaż gruntu z rozpoczętą budową budynku „A” – przejętych na wyłączną własność wskutek zniesienia współwłasności z mężem – należy zakwalifikować jako wyprzedaż prywatnego majątku.
Reasumując, Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że planowane przez Nią transakcje zbycia lokali mieszkalnych zlokalizowanych w budynku „B" oraz gruntu z rozpoczętą budową budynku „A", nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług ponieważ samo oferowanie do sprzedaży nieruchomości przejętych w związku z podziałem majątku wspólnego małżonków nie jest działaniem typowym dla handlowca-podatnika VAT i nie wykracza poza czynności, które zwyczajowo wykonywane są przy rozporządzaniu majątkiem prywatnym.
Gdyby jednak organ nie zgodził się z wyrażonym wyżej stanowiskiem, to w ocenie Wnioskodawczyni do sprzedaży lokali mieszkalnych w budynku „B” należałoby zastosować zwolnienie określone w art. 43 ust. 1 pkt 10 u.p.t.u. Zgodnie z nim, zwalnia się od podatku dostawę (sprzedaż) budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:
dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim;
pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
Pierwsze zasiedlenie zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 14 u.p.t.u. Wynika z niego, że pod tym pojęciem rozumie się oddanie do użytkowania (używania, korzystania) pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi albo rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:
a) wybudowaniu lub
b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
Z przepisu wynika więc, że jeżeli lokal był przedmiotem jakiejkolwiek czynności prawnej to doszło wskutek tej czynności do pierwszego zasiedlenia.
W związku z tym, w ocenie Wnioskodawczyni można uznać, że do pierwszego zasiedlenia lokali otrzymanych wskutek zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej doszło w lipcu 2019 roku. W orzecznictwie wskazuje się bowiem, że do dostawy (i w konsekwencji pierwszego zasiedlenia) dochodzi zawsze wtedy, gdy:
a) następuje przeniesienie własności towaru w sensie prawnym (cywilistycznym) oraz
b) w każdym innym przypadku, gdy podatnik przeniesie faktyczne lub ekonomiczne władztwo nad rzeczą na inny podmiot, a nabywca towaru będzie miał swobodę w dysponowaniu (rozporządzaniu) rzeczą, tak jakby był jej właścicielem.
W wyroku z 18.07.2013 r., C-78/12 TSUE wprost wskazał, że pojęcie dostawy towarów jest niezależne od sposobu nabycia prawa własności dostarczanych towarów. W sytuacji objętej wnioskiem tym sposobem było zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej.
W sytuacji opisanej we wniosku, z chwilą zniesienia wspólności majątkowej doszło w ocenie Wnioskodawczyni do pierwszego zasiedlenia lokali będących przedmiotem wniosku. Jak zauważył NSA w wyroku z 26.09.2018 r., I FSK 1854/16, że samo zawarcie umowy, która umożliwia korzystanie z rzeczy należy uznać za czynność pierwszego zasiedlenia budynku lub jego części. Ponieważ od umowy znoszącej wspólność majątkową małżeńską upłynęły już dwa lata, to w ocenie Wnioskodawczyni zbycie lokali może korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 u.p.t.u.
Gdyby jednak organ nie zgodził się z wyrażonym wyżej stanowiskiem, to w ocenie Wnioskodawczyni do ustanowienia odrębnej własności lokali mieszkalnych w budynku „B” należałoby zastosować zwolnienie określone w art. 43 ust. 1 pkt 10a u.p.t.u. Zgodnie z tym przepisem, zwalnia się od podatku dostawę budynku lub jego części, gdy:
w stosunku do zbywanych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.
Zwrot „w stosunku do tych obiektów” zawarty w pkt 1 wskazuje, że chodzi wyłącznie o prawo do odliczenia podatku związane z nabyciem lub wybudowaniem obiektu.
W przepisie mowa jest o prawie do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Jest to nawiązanie do podstawowej zasady podatku VAT określonej w art. 86 ust. 1 u.p.t.u., w myśl której podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
W sytuacji opisanej we wniosku do nabycia doszło na podstawie umowy majątkowej małżeńskiej oraz późniejszego zniesienia współwłasności w drodze ugody sądowej. W tej sytuacji nie wystąpił podatek od towarów i usług. Tym samym trzeba uznać, że Wnioskodawczym nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT. Mąż nie wystawił bowiem Wnioskodawczy ni ani przy ustanowieniu rozdzielności majątkowej ani przy zniesieniu współwłasności faktury VAT z podatkiem naliczonym. Brak faktury z podatkiem naliczonym oznacza więc, że Wnioskodawczyni nie miała prawa do odliczenia podatku naliczonego.
W związku z tym, w ocenie Wnioskodawczyni – przy uznaniu, że opisane we wniosku transakcje ustanowienia odrębnej własności lokali mieszkalnych w budynku „B” podlegają podatkowi VAT – powinny one jednocześnie podlegać zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a u.p.t.u.
Reasumując, w przypadku uznania przez organ, że planowane transakcje podlegają podatkowi od towarów i usług, to w ocenie Wnioskodawczyni powinny one korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub ewentualnie na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a u.p.t.u.
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 685 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Jak stanowi art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.
Co do zasady, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Przy czym, z przytoczonych przepisów nie wynika, aby odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musiała mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową – zapłata w innym towarze lub usłudze albo mieszaną – zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.
Stosownie do treści art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1359, ze zm.), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).
Zgodnie z art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.
Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgoda drugiego małżonka jest potrzebna m.in. do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.
Z uwagi na powyższe regulacje prawne, w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa, jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Na podstawie art. 58 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.
Ponadto, problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).
Jak stanowi art. 195 Kodeksu cywilnego, własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).
Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności. Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.
Stosownie do treści art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego, współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
Na podstawie art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. (…).
Stosownie do art. 211 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.
Kodeks cywilny przewiduje zniesienie współwłasności w trybie umownym lub sądowym. Umowne zniesienie współwłasności następuje, w sytuacji kiedy strony (czyli wszyscy współwłaściciele) osiągają porozumienie zarówno co do faktu zniesienia współwłasności, jak i zastosowanego sposobu wyjścia ze stanu współwłasności. Wyróżniono trzy sposoby zniesienia współwłasności: podział rzeczy wspólnej, przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli, sprzedaż rzeczy wspólnej. W przypadku umownego zniesienia współwłasności kwestię spłat w sposób dowolny regulują współwłaściciele.
Wskazać należy, że sprzedaż udziału we współwłasności, z uwagi na jego charakter prawny, przynoszący efekt rozporządzania tym udziałem jak towarem np. przez prawną możliwość zbycia go na rzecz nabywcy, który może nim dysponować jak właściciel należy traktować jako dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.
Zaznaczenia wymaga, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, również zbycie udziału w towarze (np. współwłasności nieruchomości) stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził NSA w uchwale 7 sędziów z dnia 24 października 2011 r., sygn. akt I FPS 2/11.
Jak wyjaśniono wyżej, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega – co do zasady – odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług.
Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy lub świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Podatnikami – według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy – są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
W myśl art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności (dostawy towaru, w tym działek gruntu) konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.
Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, „podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.
Jak wskazano wyżej „działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.
Jednocześnie, w art. 12 ust. 1 lit. b) powołanej Dyrektywy 2006/112/WE Rady wskazano, że państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności dostawy terenu budowlanego. „Teren budowlany” to każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie (art. 12 ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE Rady).
Opodatkowaniu VAT podlega, na podstawie art. 2 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady, odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze.
Z przytoczonych regulacji wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te winny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.
Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów, jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.
W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.
Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając grunt działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem natomiast takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.
Zatem w kwestii opodatkowania VAT sprzedaży nieruchomości istotne jest, czy sprzedający w celu dokonania sprzedaży podejmie aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkuje koniecznością uznania zbywcy nieruchomości za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpi w ramach zarządu majątkiem prywatnym.
Zwykłe nabycie i sprzedaż rzeczy nie stanowi wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu dochodu w rozumieniu art. 9 ust. 1 Dyrektywy 112 (a tym samym art. 15 ust. 2 ustawy) jako, że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy.
Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.
Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-81/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie – zdaniem Trybunału – okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.
Inaczej jest natomiast – jak wyjaśnił Trybunał – w przypadku gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.
W rozumieniu powyższych twierdzeń pomóc mogą zapisy orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07, w myśl którego formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, a także okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, czy w odniesieniu do konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku VAT.
Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. Ocenie podlegać muszą przede wszystkim działania, jakie podejmuje zbywca w celu dokonania sprzedaży.
Jak wskazała Wnioskodawczyni, planuje ona dokonać zbycia (sprzedaży) niewyodrębnionych samodzielnie lokali mieszkalnych w budynku „B” poprzez ustanowienie odrębnej własności każdego lokalu na rzecz nabywców, nie ma bowiem innej formy prawnej zbycia takich lokali.
Wątpliwości Wnioskodawczyni dotyczą opodatkowania planowanej transakcji zbycia/sprzedaży niewyodrębnionych samodzielnych lokali w budynku „B” oraz gruntu z rozpoczętą budową budynku A.
Rozpoczęta budowa budynku „A” wraz z gruntem została przysądzona ugodą sądową Wnioskodawczyni w sprawie o podział majątku wspólnego, w związku z tym Wnioskodawczyni jest i będzie jedyną stroną czynności prawnej.
W celu wyjaśnienia kolejnych wątpliwości Wnioskodawczyni istotna jest ocena, czy w odniesieniu do sprzedaży lokali mieszkalnych zlokalizowanych w budynku „B” oraz gruntu z rozpoczętą budową budynku „A”, mających być przedmiotem sprzedaży podejmowała Ona działania charakterystyczne dla podatnika dokonującego profesjonalnego obrotu nieruchomościami. Ocena ta powinna przy tym uwzględniać nie tylko samodzielne znaczenie poszczególnych kryteriów kwalifikacji określonych działań, jako cech charakteryzujących działalność handlową, ale też brać pod uwagę całokształt tychże działań, ich wzajemne uzupełnianie się i przydatność z punktu widzenia tego rodzaju działalności gospodarczej.
Jak wynika z dokonanej wyżej analizy przepisów, dostawa towarów (np. nieruchomości) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działający w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy. Dopiero po zdefiniowaniu podmiotu jako podatnika VAT – co do zasady – mają dla określenia jego praw i obowiązków zastosowanie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.
W świetle powyższego, aby wyjaśnić wątpliwości Wnioskodawczyni należy w pierwszej kolejności ustalić, czy w okolicznościach niniejszej sprawy działa Ona w charakterze podatnika zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy.
Z wniosku wynika, że budynek „B” nie został przez Wnioskodawczynię wybudowany, ani nie prowadziła Ona żadnych prac budowlanych lub inwestycyjnych związanych z jego budową, lokale nie zostaną przez Nią wprowadzone do majątku związanego z działalnością gospodarczą, ani w żaden inny sposób Wnioskodawczyni nie nadała tym lokalom charakteru towaru handlowego. Do zbycia lokali dojdzie wyłącznie z powodu konfliktu małżonków, który doprowadził do rozwodu i związanego z nim zniesienia współwłasności majątkowej małżeńskiej oraz podziału majątku.
Podobnie należy uznać w odniesieniu do sprzedaży gruntu z rozpoczętą budową budynku „A”. Wnioskodawczyni nie ponosiła nakładów na ten budynek, nie prowadziła żadnych prac budowlanych lub inwestycyjnych związanych z jego budową.
Zarówno grunt z rozpoczętą budową budynku „A”, jak budynek „B” były budowane na gruncie będących wspólnym majątkiem Wnioskodawczyni i jej męża. W dniu zawarcia ugody w sprawie podziału majątku, inwestycja polegająca na wybudowaniu budynku wielorodzinnego była już ukończona, a większość lokali w tym budynku została już sprzedana przez męża. Wnioskodawczyni nie uczestniczyła aktywnie w inwestycji, nie prowadziła i nie będzie prowadzić działalności gospodarczej w zakresie budowy lub obrotu nieruchomościami.
Podobnie w przypadku budynku „A” Wnioskodawczyni nie uczestniczyła aktywnie w inwestycji, nie prowadziła i nie będzie prowadzić działalności gospodarczej w zakresie budowy lub obrotu nieruchomościami.
Wnioskodawczyni nie planowała zbywać lokali budowanych przez męża. Dopiero okoliczności życiowe opisane we wniosku spowodowały, że stanie Ona wobec konieczności spieniężenia przejętych na wyłączną własność lokali oraz gruntu.
Wnioskodawczyni nie wybudowała budynku „B” ani nie rozpoczęła budowy budynku „A”. Mąż wybudował poszczególne budynki. W związku z czym, ustanowienie odrębnej własności lokali mieszkalnych oraz sprzedaż gruntu z rozpoczętą budową budynku „A” – przejętych na wyłączną własność wskutek zniesienia współwłasności z mężem – należy zakwalifikować jako wyprzedaż prywatnego majątku.
Ponadto, działania związane z pozyskaniem nabywców dla lokali mieszkalnych w budynku „B” Wnioskodawczyni zleci pośrednikowi do spraw sprzedaży nieruchomości. Sama nie będzie prowadziła żadnych działań marketingowych zmierzających do sprzedaży lokali.
Nie będzie podejmować żadnych czynności wymagających zaangażowania własnych środków finansowych, ani działań zmierzających do podniesienia wartości bądź atrakcyjności gruntu wraz z rozpoczętą budową budynku „A”. Zamierzam grunt wraz z rozpoczętą budową w takim stanie w jakim otrzymałam od męża wnieść aportem do spółki lub sprzedać spółce.
Wnioskodawczyni nie podjęła i nie zamierza podjąć żadnych działań marketingowych w celu sprzedaży lokali mieszkalnych w budynku „B” oraz gruntu z rozpoczętą budową budynku „A”. Zamierza działania związane z pozyskaniem nabywców dla lokali mieszkalnych w budynku „B” zlecić pośrednikowi do spraw sprzedaży nieruchomości. Natomiast grunt z rozpoczętą budową budynku „A” planuje ona wnieść aportem do spółki lub sprzedać spółce.
W okolicznościach opisanych we wniosku, zbycie (sprzedaż) niewyodrębnionych samodzielnie lokali mieszkalnych w budynku „B” poprzez ustanowienie odrębnej własności każdego lokalu na rzecz nabywców nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Jak wynika bowiem z wniosku, Wnioskodawczyni w odniesieniu do tych lokali mieszkalnych wraz z udziałami w gruncie, otrzymanymi w związku z rozwodem, nie podejmowała działań charakterystycznych dla podatnika dokonującego profesjonalnego obrotu nieruchomościami. Zbycie (sprzedaż) niewyodrębnionych samodzielnie lokali mieszkalnych w budynku „B” poprzez ustanowienie odrębnej własności każdego lokalu na rzecz nabywców będzie zatem sprzedażą majątku prywatnego Wnioskodawczyni niezwiązanego z prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Z tytułu tej czynności Wnioskodawczyni nie będzie zatem podatnikiem VAT.
Jeśli chodzi o zbycie nieruchomości gruntowej z rozpoczętą budową budynku „A”, w odniesieniu do której Wnioskodawczyni nie będzie kontynuować tej budowy ani nie będzie wykonywać żadnych innych czynności związanych z tą budową i planuje jedynie spieniężyć otrzymane nieruchomości, to stwierdzić należy, że również ta czynność nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. W odniesieniu do tej nieruchomości Wnioskodawczyni również nie zachowa się jak profesjonalny producent ani handlowiec, zatem sprzedaż nieruchomości z rozpoczętą budową budynku nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT, gdyż czynności związane z tą sprzedażą nie wykraczają poza czynności zwyczajowo związane z rozporządzaniem majątkiem prywatnym.
Podsumowując, w przypadku zbycia poszczególnych lokali mieszkalnych w budynku „B” oraz gruntu z rozpoczętą budową budynku „A” Wnioskodawczyni nie będzie występowała w charakterze podatnika VAT, a zatem czynności te nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT.
Jednocześnie informuję, że w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (pytanie oznaczone we wniosku nr 1-5) wydano odrębne rozstrzygnięcie.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”.
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili