Wnioskodawca, będący spółką komandytową zarejestrowaną jako czynny podatnik VAT, planuje zawarcie umowy o przejęcie długu spółki Dłużnika wobec spółki Wierzyciela, zgodnie z art. 519 Kodeksu cywilnego. Przejęcie długu odbędzie się w zamian za wynagrodzenie w postaci udziałów w spółce Wierzyciela. Organ podatkowy uznał, że transakcja przejęcia długu nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ będzie to czynność jednostronna - przejęcie długu, bez dodatkowych działań na rzecz Dłużnika lub Wierzyciela. Udziały w spółce Wierzyciela nie będą traktowane jako wynagrodzenie, lecz jako przedmiot transakcji. W związku z tym, wstąpienie Wnioskodawcy w prawa Dłużnika na podstawie art. 519 Kodeksu cywilnego nie będzie stanowić czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnySzanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
14 listopada 2021 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania podatkiem VAT (podatek od towarów i usług) odpłatnej transakcji przejęcia długów Dłużnika wobec Wierzyciela, w drodze umowy zawartej na podstawie art. 519 Kodeksu cywilnego, w zamian za wynagrodzenie w postaci udziałów spółki będącej Wierzycielem. Uzupełnili go Państwo pismem z 14 lutego 2022 r. (wpływ 14 lutego 2022 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Wnioskodawca jest spółką komandytową (dalej: „Spółka”, „Wnioskodawca”) zarejestrowaną, jako czynny podatnik podatku VAT. Spółka prowadzi działalność gospodarczą zajmującą się robotami budowlanymi związanymi ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych oraz działalnością deweloperską.
Spółka zamierza zawrzeć w trybie określonym w art. 519 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 poz. 1740 ze zm.; dalej: K.c.) umowę o przejęcie długu, na mocy której przejmie dług spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: „Dłużnik”) wynikający z umowy przedwstępnej sprzedaży udziałów, jaką Dłużnik zawarł z inną spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: „Wierzyciel”). Dłużnik zawarł bowiem umowę przedwstępną sprzedaży udziałów, na mocy której zobowiązał się do nabycia udziałów w jednej ze spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Zgodnie z tą umową, warunkiem zawarcia umowy przyrzeczonej było nabycie przez Dłużnika określonej w umowie zabudowanej nieruchomości gruntowej.
29 czerwca 2021 roku Dłużnik zawarł umowę sprzedaży, mocą której nabył przedmiotową nieruchomość, tym samym spełniając warunek zastrzeżony w umowie przedwstępnej. Z tytułu nabycia udziałów Dłużnik zobowiązał się uiścić określoną cenę. Obecnie doszło do zapłaty przez niego kwoty zadatku. Zatem z tytułu umowy przedwstępnej Wierzycielowi przysługuje w stosunku do Dłużnika wierzytelność pieniężna o zapłatę reszty ceny wynikającej z umowy przedwstępnej. Wierzyciel wyraził zgodę na przeniesienie praw i obowiązków wynikających z umowy przedwstępnej sprzedaży udziałów zawartej przez niego z Dłużnikiem, na Wnioskodawcę. Zatem w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca planuje wstąpić w miejsce Dłużnika, który tym samym zostanie zwolniony ze zobowiązań wynikających z umowy przedwstępnej sprzedaży udziałów. Przy czym w stosunku do Wierzyciela postanowienia umowy przedwstępnej sprzedaży udziałów będą kontynuowane na warunkach identycznych jak dotychczas z tym, że dłużnikiem zobowiązanym do nabycia udziałów Wierzyciela i zapłaty na jego rzecz określonej ceny, będzie Wnioskodawca. Spółka nadmienia także, że w skład majątku Wierzyciela wchodzi jedynie rozpoczęta inwestycja. Wierzyciel nie posiada żadnego innego majątku nieruchomego, ani ruchomego.
Zatem Wnioskodawca w wyniku ziszczenia się warunków wynikających z umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości i podpisania umowy przyrzeczonej, nie nabędzie przedsiębiorstwa ani jego zorganizowanej części w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.; dalej: ustawa o VAT). Podkreślić również należy, że posiadanie udziałów w spółce Wierzyciela nie jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie zarządzania udziałami. Wnioskodawca nie świadczy także usług w zakresie przechowania udziałów i zarządzania nimi. Przedmiot działalności Spółki nie obejmuje także ściągania długów. W tak przedstawionym opisie zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca powziął wątpliwość, jakie konsekwencje na gruncie przepisów ustawy o VAT oraz przepisów ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 815 ze zm., dalej: u.p.c.c.) wywoła przejęcie długów Dłużnika wynikających z umowy przedwstępnej sprzedaży udziałów, jaką Dłużnik zawarł ze swoim Wierzycielem.
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego
Na wstępie Wnioskodawca informuje, że zarówno w opisie zdarzenia przyszłego, jak i w przedstawionym uzasadnieniu do zajętego w sprawie stanowiska, Wnioskodawca nie wskazywał, a tym samym nie twierdzi, że w wyniku opisanej we wniosku transakcji dojdzie wyłącznie do faktycznego zwolnienia Dłużnika z długu.
Skutkiem zawarcia transakcji będzie zwolnienie Dłużnika z długu. Natomiast Wnioskodawca wyjaśnia, że w wyniku zawarcia z Dłużnikiem umowy przejdą na niego prawa i obowiązki wynikające z przedwstępnej umowy sprzedaży udziałów, jaką pierwotnie zawarł Dłużnik z Wierzycielem. Ważne jest przy tym, że rzeczona umowa, jaką Wnioskodawca zawiera z Dłużnikiem zostanie zawarta w trybie określonym w art. 519 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.
Przepisy art. 519 i nast. KC wprowadzają natomiast „sukcesyjny” (translatywny) model jurydyczny, który opiera się na koncepcji następstwa prawnego przejmującego dług, przy zachowaniu tożsamości pierwotnego stosunku zobowiązaniowego. Z samej konstrukcji prawnej wynika, że przejęcie długu powoduje przejście na przejmującego również uprawnień kształtujących stosunek prawny, które przysługiwały dotychczasowemu dłużnikowi.
Wnioskodawca wskazuje, że taka sytuacja ma również miejsce w analizowanym przypadku.
Wnioskodawca informuje, że udziały będą wypłacane przez spółkę będącą Wierzycielem. Spółka będąca Wierzycielem mocą zawartej 28 czerwca 2021 roku umowy przedwstępnej sprzedaży udziałów zobowiązała Dłużnika do nabycia udziałów za cenę w łącznej kwocie ustalonej pomiędzy stronami umowy.
Dłużnik uiścił jednak jedynie niewielką część zapłaty, tytułem zadatku.
Po przejęciu długu przez Wnioskodawcę uiści on pozostałą część kwoty. Przejdą też na niego prawa i obowiązki wynikające z umowy przedwstępnej sprzedaży udziałów zawartej przez Wierzyciela z Dłużnikiem. Udziały te będą zatem wynagrodzeniem z tytułu wstąpienia w pozycję prawną Dłużnika i stania się tym samym jedynym zobowiązanym do spełnienia świadczenia wobec Wierzyciela.
Wnioskodawca potwierdza, że wynagrodzeniem będą udziały w spółce będącej Wierzycielem. Ponadto Wnioskodawca zwraca uwagę, że treść opisu zdarzenia przyszłego nie sugeruje, że wynagrodzeniem miałyby być udziały w jakiejkolwiek innej spółce niż spółka Wierzyciela. Na potwierdzenie powyższego Wnioskodawca przytacza następujące fragmenty z opisu zdarzenia przyszłego: „(…) dłużnikiem zobowiązanym do nabycia udziałów Wierzyciela i zapłaty na jego rzecz określonej ceny, będzie Wnioskodawca”, a także: „Podkreślić również należy, że posiadanie udziałów w spółce Wierzyciela nie jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej Wnioskodawcy”.
Dłużnikowi nie będzie przysługiwało ani od Wnioskodawcy, ani od spółki będącej Wierzycielem żadne wynagrodzenie. Jedynie wynagrodzenie, jakie wystąpi w transakcji, która jest przedmiotem niniejszego wniosku, to wynagrodzenie otrzymane przez Wnioskodawcę z tytułu przejęcia długów, w postaci udziałów w spółce będącej Wierzycielem.
Z tytułu opisanej umowy, którą Wnioskodawca planuje zawrzeć z Dłużnikiem, nie będzie on (tj. Wnioskodawca) wykonywał jakichkolwiek dodatkowych czynności, które nie zostałyby wskazane w treści opisu zdarzenia przyszłego, i to zarówno na rzecz Dłużnika, jak i na rzecz Wierzyciela.
Czy odpłatna transakcja przejęcia długów Dłużnika wobec Wierzyciela przez Wnioskodawcę, w drodze umowy zawartej na podstawie art. 519 K.c., w zamian za wynagrodzenie w postaci udziałów spółki będącej Wierzycielem, nosi znamiona działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT?
Zdaniem Wnioskodawcy transakcja przejęcia przez niego długów Dłużnika wobec Wierzyciela, w drodze umowy zawartej na podstawie art. 519 K.c., w zamian za wynagrodzenie w postaci udziałów spółki będącej Wierzycielem, nie nosi znamion działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT z przyczyn wskazanych poniżej.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (`(...)`).
Na mocy zaś art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Aby zatem uznać daną czynność za czynność opodatkowaną w rozumieniu przepisów ustawy o VAT powinny zostać spełnione następujące przesłanki pozytywne, tj.
- świadczenie powinno stanowić czynność opodatkowaną zgodnie z przepisami ustawy o VAT,
- świadczenie powinno być wykonane przez podatnika VAT działającego w takim charakterze,
- świadczenie powinno być wykonane na rzecz podmiotu będącego odbiorcą świadczenia, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne (wymierne) korzyści o charakterze majątkowym wiążące się z tym świadczeniem,
- świadczenie powinno mieć charakter odpłatny, tj. powinien istnieć bezpośredni związek pomiędzy wykonaną czynnością a odpłatnością,
- powinien istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym a odbiorcą towaru lub usługi.
Tym samym odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług podlegają opodatkowaniu tylko wtedy, gdy są dokonywane przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tych czynności.
Mając na uwadze powyższe Wnioskodawca zauważa, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Natomiast działalność gospodarcza, w myśl ust. 2 tego artykułu, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Zdaniem Wnioskodawcy, przejęcie przez niego długu spółki nie spełnia przesłanki czynności dokonanej w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu ww. art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Ze względu na specyficzny, wyjątkowy charakter tej czynności nie można bowiem uznać, że jakikolwiek podmiot mógłby prowadzić profesjonalną działalność polegającą na przejmowaniu długów, a nawet, by jakiemukolwiek podmiotowi dokonującemu takiej czynności można było przypisać zamiar dokonania takiej czynności po raz drugi, a tym bardziej zamiar wykonywania jej w sposób częstotliwy.
Ponadto w każdym wypadku jest to czynność stanowiąca nie tyle przyczynę, lecz już skutek, tj. następstwo innej czynności - w tym wypadku następstwo nabycia udziałów spółki będącej Wierzycielem tych długów.
Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy brak jest w przedstawionym zdarzeniu przyszłym dostatecznych podstaw do uznania, że przejmując dług spółki – Dłużnika – Wnioskodawca miałby działać w charakterze podatnika podatku od towarów i usług wykonującego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 w zw. z ust. 2 ustawy o VAT w odniesieniu do tej konkretnej transakcji, pomimo że zostanie ona dokonana pomiędzy dwoma podatnikami VAT.
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.) – zwanej dalej ustawą,
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają:
odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy,
przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Stosownie do treści art. 2 pkt 6 ww. ustawy
przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy,
przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, w tym również:
przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów.
Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.
Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym, przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.
W orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenia innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego świadczona jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dane świadczenie podlegało opodatkowaniu VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a zapłatą. Otrzymana zapłata powinna bowiem nastąpić w zamian za świadczenie usługi. Odpłatność powinna wynikać z zawartej przez strony umowy. To strony określają czy za wykonanie danego świadczenia przewidziane jest wynagrodzenie dla świadczącego. Jeżeli strony przewidziały jakąś formę wynagrodzenia dla świadczącego usługę, wówczas usługa jest odpłatna (por. wyrok TSUE z 18 stycznia 2017 r. w sprawie C-37/16 Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych SAWP; podobnie m.in. wyrok TSUE z 22 czerwca 2016 r. w sprawie C-11/15 Ćesky rozhlas oraz wyrok TSUE z 18 lipca 2007 r. w sprawie C-277/05 Societe thermale dEugenie-les-Bains).
Zatem, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.
Co więcej, aby dana czynność była opodatkowana podatkiem VAT, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.
Z opisu sprawy wynika, że są Państwo spółką komandytową zarejestrowaną, jako czynny podatnik podatku VAT. Prowadzą Państwo działalność gospodarczą zajmującą się robotami budowlanymi związanymi ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych oraz działalnością deweloperską.
Zamierzają Państwo zawrzeć w trybie określonym w art. 519 § 2 pkt 2 ustawy Kodeks cywilny umowę o przejęcie długu, na mocy której przejmą Państwo dług Dłużnika wynikający z umowy przedwstępnej sprzedaży udziałów, jaką Dłużnik zawarł z Wierzycielem. Dłużnik zawarł umowę przedwstępną sprzedaży udziałów, na mocy której zobowiązał się do nabycia udziałów w jednej ze spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Zgodnie z tą umową, warunkiem zawarcia umowy przyrzeczonej było nabycie przez Dłużnika określonej w umowie zabudowanej nieruchomości gruntowej.
29 czerwca 2021 roku Dłużnik zawarł umowę sprzedaży, mocą której nabył przedmiotową nieruchomość, tym samym spełniając warunek zastrzeżony w umowie przedwstępnej. Z tytułu nabycia udziałów Dłużnik zobowiązał się uiścić określoną cenę. Obecnie doszło do zapłaty przez niego kwoty zadatku. Z tytułu umowy przedwstępnej Wierzycielowi przysługuje w stosunku do Dłużnika wierzytelność pieniężna o zapłatę reszty ceny. Wierzyciel wyraził zgodę na przeniesienie praw i obowiązków wynikających z umowy przedwstępnej sprzedaży udziałów zawartej przez niego z Dłużnikiem, na Wnioskodawcę. W przedmiotowej sprawie planują Państwo wstąpić w miejsce Dłużnika, który tym samym zostanie zwolniony z zobowiązań wynikających z umowy przedwstępnej. Przy czym w stosunku do Wierzyciela postanowienia umowy przedwstępnej sprzedaży udziałów będą kontynuowane na warunkach identycznych jak dotychczas z tym, że dłużnikiem zobowiązanym do nabycia udziałów Wierzyciela i zapłaty na jego rzecz określonej ceny, będzie Wnioskodawca. Udziały będą wypłacane przez spółkę będącą Wierzycielem. W skład majątku Wierzyciela wchodzi jedynie rozpoczęta inwestycja. Wierzyciel nie posiada żadnego innego majątku nieruchomego, ani ruchomego.
Posiadanie udziałów w spółce Wierzyciela nie jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem Państwa działalności gospodarczej. Nie prowadzą Państwo działalności gospodarczej w zakresie zarządzania udziałami, nie świadczą także Państwo usług w zakresie przechowania udziałów i zarządzania nimi. Przedmiot działalności Państwa nie obejmuje także ściągania długów.
Dłużnik uiścił jedynie niewielką część zapłaty, tytułem zadatku. Po przejęciu długu uiszczą Państwo pozostałą część kwoty. Przejdą też na Państwa prawa i obowiązki wynikające z umowy przedwstępnej sprzedaży udziałów zawartej przez Wierzyciela z Dłużnikiem. Udziały te będą zatem wynagrodzeniem z tytułu wstąpienia w pozycję prawną Dłużnika i stania się tym samym jedynym zobowiązanym do spełnienia świadczenia wobec Wierzyciela.
Dłużnikowi nie będzie przysługiwało ani od Państwa, ani od spółki będącej Wierzycielem żadne wynagrodzenie. Jedyne wynagrodzenie, jakie wystąpi w transakcji to wynagrodzenie otrzymane przez Państwa z tytułu przejęcia długów, w postaci udziałów w spółce będącej Wierzycielem.
Z tytułu opisanej umowy, którą planują Państwo zawrzeć z Dłużnikiem, nie będą Państwo wykonywali jakichkolwiek dodatkowych czynności i to zarówno na rzecz Dłużnika, jak i na rzecz Wierzyciela.
Wątpliwości Państwa budzi, jakie konsekwencje na gruncie przepisów ustawy o VAT wywoła transakcja przejęcia przez Państwa długów Dłużnika wobec Wierzyciela, w drodze umowy zawartej na podstawie art. 519 k.c., w zamian za wynagrodzenie w postaci udziałów spółki będącej Wierzycielem.
Problematyka przejęcia długu uregulowana jest w art. 519-525 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym. Przejęcie długu polega na tym, że osoba trzecia wstępuje na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony.
Zgodnie z art. 519 § 1 Kodeksu cywilnego,
Osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (przejęcie długu).
Stosownie natomiast do treści § 2 powołanego artykułu:
Przejęcie długu może nastąpić:
przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika; oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron;
przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela; oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron; jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna.
W myśl art. 520 Kodeksu cywilnego,
każda ze stron, które zawarły umowę o przejęcie długu, może wyznaczyć osobie, której zgoda jest potrzebna do skuteczności przejęcia, odpowiedni termin do wyrażenia zgody; bezskuteczny upływ wyznaczonego terminu jest jednoznaczny z odmówieniem zgody.
Zgodnie z art. 521 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego:
Jeżeli skuteczność umowy o przejęcie długu zależy od zgody dłużnika, a dłużnik zgody odmówił, umowę uważa się za niezawartą.
Jeżeli skuteczność umowy o przejęcie długu zależy od zgody wierzyciela, a wierzyciel zgody odmówił, strona, która według umowy miała przejąć dług, jest odpowiedzialna względem dłużnika za to, że wierzyciel nie będzie od niego żądał spełnienia świadczenia.
Stosownie do treści art. 522 Kodeksu cywilnego:
Umowa o przejęcie długu powinna być pod nieważnością zawarta na piśmie. To samo dotyczy zgody wierzyciela na przejęcie długu.
Jak stanowi art. 523 Kodeksu cywilnego,
jeżeli w umowie o przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zwolnić zbywcę od związanych z własnością długów, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony zawarły umowę o przejęcie tych długów przez nabywcę.
W myśl powołanych przepisów Kodeksu cywilnego, przejęcie długu skutkuje przede wszystkim przejściem z dłużnika na osobę trzecią długu, która to osoba wstępuje w stosunek zobowiązaniowy w miejsce dawnego dłużnika. Tym samym, oprócz ciążącego na niej długu, wstępuje ona we wszystkie wynikające z umowy obowiązki dawnego dłużnika. Ponadto, skutkiem przejęcia długu jest również przekazanie nowemu dłużnikowi uprawnień związanych z długiem.
Ustawodawca poświęca wiele uwagi kwestii oświadczenia o wyrażeniu zgody na zawarcie powyższych umów. W sytuacji, gdy dłużnik nie wyraża zgody na zawarcie umowy przejęcia długu, przyjmuje się, że umowy nie zawarto. Jeśli natomiast skuteczność umowy uzależniona jest od wyrażenia zgody przez wierzyciela, a ten jej odmawia, osoba trzecia jest odpowiedzialna wobec dłużnika za to, że wierzyciel nie będzie żądał od niego spełnienia świadczenia.
W tym miejscu należy wskazać na wyrok SA w Warszawie z dnia 5 grudnia 2012 roku w sprawie o sygn. akt: VI ACa 1100/12, w którym wskazano, że „umowa przejęcia długu powinna zawierać zwolnienie z długu dotychczasowego dłużnika w sposób wyraźny, a nie tylko przez facta concludentia; w razie wątpliwości należy uznać nowego dłużnika za dłużnika solidarnego, co doprowadziłoby do przystąpienia do długu, a nie do jego przejęcia”.
Tym niemiej, z uwagi na charakter przejęcia długu, tj. wstąpienia w istniejący stosunek zobowiązaniowy przez osobę trzecią, w miejsce dotychczasowego dłużnika, powyższe możliwe jest wyłącznie pod warunkiem wyraźnego uregulowania zamiaru między stronami.
Przejęcie długu nie narusza treści istniejącego stosunku zobowiązaniowego, a następuje jedynie sukcesja szczególna po stronie zobowiązanej do świadczenia, co oznacza, że nowy dłużnik zobowiązuje się zaspokoić wierzyciela, ale tylko w zakresie wynikającym z umowy przejęcia długu. Osoba trzecia wstępuje więc na miejsce dłużnika ale w zakresie określonym umową o przejęcie długu i tylko w tym zakresie staje się nowym dłużnikiem wierzyciela.
Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz przepisy prawa mające zastosowanie w sprawie, należy stwierdzić, że przejęcie przez Państwa długów Dłużnika, w okolicznościach przedstawionych w zdarzeniu przyszłym, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W analizowanej sprawie wstępują Państwo w prawa Dłużnika, przejdą na Państwa prawa i obowiązki wynikające z umowy przedwstępnej sprzedaży udziałów zawartej przez Wierzyciela z Dłużnikiem. Dłużnikowi nie będzie przysługiwało ani od Państwa, ani od spółki będącej Wierzycielem żadne wynagrodzenie. Z tytułu opisanej umowy, którą planują Państwo zawrzeć z Dłużnikiem, nie będą Państwo wykonywali jakichkolwiek dodatkowych czynności i to zarówno na rzecz Dłużnika, jak i na rzecz Wierzyciela. Będzie to czynność jednostronna – przejęcie długu - i nie będzie Państwu z tego tytułu przysługiwać jakiekolwiek wynagrodzenie. Przy czym zauważyć trzeba, że udziały w spółce będącej Wierzycielem nie mają charakteru zapłaty i nie można ich uznać za Państwa wynagrodzenie, gdyż udziały te w rzeczywistości są przedmiotem transakcji.
W konsekwencji, w przedmiotowej sytuacji dojdzie jedynie do zmiany stron umowy, a wstąpienie przez Państwa w prawa Dłużnika na podstawie art. 519 Kodeksu cywilnego nie będzie stanowić czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w myśl art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Interpretacja rozstrzyga jedynie w zakresie zastosowania przepisów regulujących podatek od towarów i usług względem Państwa. Przedmiotowa interpretacja indywidualna nie wywiera zatem skutków prawnych dla pozostałych uczestników transakcji.
Jednocześnie wskazać należy, że w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.
‒ Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
‒ Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”.
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili