Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe w zakresie nieuznania Pana za podatnika w związku ze sprzedażą działek opisanych we wniosku i braku opodatkowania podatkiem VAT (podatek od towarów i usług) przez Pana sprzedaży tych działek i nieprawidłowe w części dotyczącej nieuznania Pana Żony za podatnika w związku ze sprzedażą działek opisanych we wniosku i braku opodatkowania podatkiem VAT przez Pana Żonę sprzedaży tych działek.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 listopada 2021 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 30 października 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy nieuznania Pana i Pana Żony za podatników w związku ze sprzedażą działek opisanych we wniosku oraz braku opodatkowania podatkiem VAT przez Pana i Pana Żonę sprzedaży tych działek. Uzupełnili go Państwo pismem z 27 stycznia 2022 r. (wpływ 1 lutego 2022 r.).

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1. Zainteresowany będący stroną postępowania:

Pan

2. Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

Pani

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego (ostateczne sformułowanego w uzupełnieniu wniosku

W dniu… Wnioskodawca wraz z Żoną nabył na podstawie umowy sprzedaży 2 działki gruntu – nr … o pow. … mkw i nr … o pow. … mkw. Działki te były działkami rolnymi i zostały wcielone do gospodarstwa rolnego Wnioskodawcy i jego Żony.

Wnioskodawca w chwili zakupu nieruchomości pracował jako …, Żona Wnioskodawcy zaś pracowała na podstawie umowy o pracę i jednocześnie prowadziła gospodarstwo rolne.

Aktualnie Żona Wnioskodawcy pracuje na podstawie umowy o pracę i jednocześnie prowadzi działalność rolniczą (wpisana do GUS (Główny Urząd Statystyczny), niewpisana do CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej)) i od marca do listopada każdego roku jest zgłoszona jako płatnik VAT z tytułu prowadzonej produkcji i sprzedaży owoców i warzyw.

Wnioskodawca nie prowadził nigdy działalności gospodarczej i nigdy nie był płatnikiem podatku VAT.

Po zakupie działki zostały włączone do księgi wieczystej`(...)` Następnie – w …, Wnioskodawca wraz z Żoną dokonał połączenia działek nr … i … w jedną działkę nr … o pow. … ha i następnie podzielono na 5 działek – 4 działki geodezyjne (nr …, …, … i …) i jedną działkę jako drogę dojazdową do ww. działek (…). Jednocześnie działka nr … została obciążona służebnością drogi koniecznej na rzecz innych działek.

Przedmiotowe działki w chwili zakupu objęte były miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego jako tereny oznaczone symbolem MR – mieszkalnictwo rolnicze. Od dnia zakupu działki do chwili obecnej miejscowy plan się nie zmienił. Wnioskodawca wraz z Żoną zakupili działki w … z zamiarem budowy na tym terenie domu jednorodzinnego na potrzeby Wnioskodawcy i jego Żony. W … działki zostały podzielone w celu wydzielenia działek dla Wnioskodawcy i jego Żony oraz dzieci. Wnioskodawca chciał bowiem by każde z dzieci w przyszłości mogło na działce wybudować dom i w nim zamieszkać. Wnioskodawca bowiem posiada dwoje dzieci.

Wnioskodawca wraz z Żoną nie planuje czynić jakichkolwiek działań mających na celu zwiększenie wartości wyżej wymienionych działek (np. uzbrojenie terenu, wyposażenie w urządzenia i sieci wodociągowe, kanalizacji sanitarnej oraz energetycznej). Od momentu zakupu Wnioskodawca wraz z Żoną nie udostępniał działki osobom trzecim. Nowo powstałe działki wynikające z podziału działki nr `(...)` również nie były oraz nie są udostępniane osobom trzecim.

Wyżej wymienione działki, nie są przez Wnioskodawcę i Żonę w żaden sposób wykorzystywane, są one jedynie częścią majątku wspólnego.

W wyniku podziału geodezyjnego działki nr `(...)` powstały cztery działki budowlane o następujących numerach ewidencyjnych `(...)`, `(...)`, `(...)` i `(...)` oraz w wyniku podziału została wytyczona droga wewnętrzna służąca, jako dojazd do powstałych wyżej nieruchomości (działka nr `(...)`). Droga wewnętrzna została wytyczona przez geodetę w oparciu o obowiązujące przepisy i została oznaczona na mapach ewidencyjnych nr `(...)`.

Wydzielone działki zostaną sprzedane wraz z udziałami w drodze wewnętrznej.

Przed sprzedażą posiadanych działek Wnioskodawca wraz z Żoną nie będzie występował o wydanie pozwolenia na budowę. W związku z planowaną sprzedażą nieruchomości, nie zostało udzielone nabywcy pełnomocnictwo/zgoda do dokonania w imieniu Wnioskodawców, jako właścicielom nieruchomości, dodatkowych czynności w odniesieniu do nieruchomości.

Wnioskodawca wraz z Żoną nigdy wcześniej nie dokonywali sprzedaży działek. Opisana we wniosku przyszła sprzedaż posiadanych przeze Wnioskodawcę i jego Żonę działek jest pierwszą tego typu czynnością w ich życiu. Przyszłych nabywców przedmiotowych działek Wnioskodawca wraz z Żoną planuje poszukiwać we własnym zakresie.

Wnioskodawca nadmienia, że nigdy nie był zarejestrowany, jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Wnioskodawca wraz z Żoną nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie usług developerskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Wnioskodawca jest rolnikiem ryczałtowym w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług. Żona Wnioskodawcy pracuje na podstawie umowy o pracę i prowadzi działalność rolniczą i w okresie od marca do grudnia każdego roku jest zgłoszona jako czynny płatnik podatku VAT z tytułu prowadzonej sprzedaży owoców i warzyw.

Aktualnie Wnioskodawca wraz z Żoną z uwagi na zmianę sytuacji osobistej, w dniu `(...)` roku sprzedał działkę nr `(...)` wraz z `(...)` udziału w działce drodze nr `(...)` małżeństwu: `(...)`., nr repertorium `(...)` za kwotę `(...)`. W bliżej nieokreślonej przyszłości Wnioskodawca wraz z Żoną nie wykluczają zbycia pozostałych działek nr `(...)`, `(...)`, `(...)` oraz udziałów w działce-drodze `(...)`.

Nabywcą sprzedawanej działki jak i działek sprzedanych w przyszłości będą osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej i niebędące płatnikiem VAT.

Wnioskodawca wraz z Żoną rozważa w bliżej nieokreślonej przyszłości, sprzedaż działek pod budownictwo rolnicze i chce się upewnić, czy z tego tytułu staną się podatnikiem podatku VAT. Wnioskodawca wraz z Małżonką uzyskane środki finansowe ze sprzedaży działki przeznaczą na remont, termomodernizację własnego domu jednorodzinnego.

W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca wskazał, że zainteresowaną w sprawie jest Żona Wnioskodawcy – z tych względów złożony został wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej.

Jednocześnie Wnioskodawca informuje, że w toku sprawy doszło do zmiany stanu faktycznego sprawy – w `(...)` została sprzedana działka stanowiącą przedmiot zapytania jako zdarzenie przyszłe – w dniu `(...)` Wnioskodawca wraz z Żoną sprzedał działkę nr `(...)` wraz z 1/4 udziału w działce drodze nr `(...)` małżeństwu: `(...)`, nr repertorium `(...)` za kwotę `(...)`. Aktualnie zatem mamy do czynienia w tym zakresie ze zdarzeniem, które wystąpiło. Zapytanie Wnioskodawcy dotyczy jednak również pozostałych działek – jako zdarzeń przyszłych. W związku z tym skorygowano opis stanu faktycznego zawartego we wniosku.

Wnioskodawca oświadczył, że pytania dla zainteresowanej niebędącej stroną w sprawie, własne stanowisko do tych pytań oraz wskazanie konkretnych przepisów prawa – są identyczne jak pytania postawione przez Wnioskodawcę we wniosku – albowiem działki te stanowią składnik majątku wspólnego małżeńskiego – zatem wszystkie decyzje Wnioskodawca i jego Żona podejmować będą wspólnie i skutki podatkowe podejmowanych przez Wnioskodawcę i jego Żonę decyzji również ponosić będą wspólnie.

Wnioskodawca wskazał, że litera J. w formularzu i rubryka D.24 – własne stanowisko w sprawie – dotyczy również w całości Małżonki Wnioskodawcy – stąd Wnioskodawca wnosi o zaliczenie tego stanowiska również jako dotyczącego Małżonki.

Ponadto, w uzupełnieniu wniosku na pytania Organu:

1. Kiedy planowana jest sprzedaż czterech działek, objętych zakresem wniosku? Proszę wskazać miesiąc i rok.

2. Czy w związku z nabyciem nieruchomości opisanej we wniosku mógł Pan i Pana Żona – Zainteresowana niebędąca stroną postępowania – odliczyć podatek VAT od zakupu tej nieruchomości?

3. Czy działki, które zamierza Pan i Pana Żona sprzedać na dzień sprzedaży będą niezabudowane czy zabudowane? Odpowiedzi prosimy udzielić odrębnie dla każdej działki.

4. Jeśli działki na dzień sprzedaży będą zabudowane, należy wskazać:

1. jakie obiekty/naniesienia znajdują się na poszczególnych działkach?
2. w jaki sposób ww. obiekty/naniesienia były/są wykorzystywane?

5. Czy Pana Żona ponosiła/będzie ponosiła nakłady inwestycyjne w związku z przygotowaniem czterech działek do sprzedaży (np. uzbrojenie wodno-kanalizacyjne, przyłącza linii elektrycznej, ogrodzenie działki, itd.)?

6. Czy Pan i Pana Żona podejmowali działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży tych działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia? Jeśli tak, to jakie i w jakim celu?

7. Czy Pana Żona prowadzi gospodarstwo rolne jako rolnik ryczałtowy zwolniony od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 685, ze zm.)?

8. Czy Pana Żona jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w związku z prowadzeniem działalności rolniczej?

9. Jeżeli Pana Żona jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług prosimy o wskazanie od kiedy (miesiąc, rok) jest zarejestrowana jako czynny podatnik podatku od towarów i usług?

10. Co oznacza sformułowanie, że „Żona Wnioskodawcy (…) w okresie od marca do listopada każdego roku jest zgłoszona jako płatnik VAT z tytułu prowadzonej produkcji i sprzedaży owoców i warzyw”?

11. Jaki jest status Pana Żony w pozostałym okresie, tj. od grudnia do lutego każdego roku?

12. Do jakich czynności Pana Żona wykorzystywała przedmiotowe działki, tj. do czynności:

1. opodatkowanych podatkiem od towarów i usług; czy
2. wyłącznie zwolnionych z opodatkowania podatkiem od towarów i usług?

13. Czy Pana Żona zawarła lub planuje zawrzeć z potencjalnym nabywcą umowę przedwstępną sprzedaży udziału we współwłasności działek?

14. Jeśli odpowiedź na pytanie nr 13 jest pozytywna, to prosimy wskazać:

1. numery działek do których Pana Żona zawarła lub planuje zawrzeć umowę przedwstępną sprzedaży.
2. jakie prawa i obowiązki wynikające z postanowień ww. umowy zawartej z przyszłym nabywcą będą ciążyć na kupującym a jakie na sprzedającym?
3. czy w ww. umowie przedwstępnej sprzedaży zostały ustalone warunki, które muszą zostać spełnione w celu zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży, przenoszącej udziały we współwłasności ww. działek na nabywcę? Jeśli tak, to jakie?
4. czy udzieliła/udzieli Pana Żona nabywcy udziału we współwłasności ww. działki, pełnomocnictwa (zgody, upoważnienia) w celu występowania w imieniu Pana Żony w sprawach dotyczących ww. nieruchomości?
5. jeżeli tak, to do uzyskania jakich konkretnie decyzji i pozwoleń udzieliła/udzieli Pana Żona pełnomocnictw nabywcy do występowania w jej imieniu?
6. jakich czynności dokonał/dokona nabywca, do momentu sprzedaży przez Pana Żonę udziału we współwłasności ww. działek, w związku z udzielonym pełnomocnictwem?

Odpowiedzi prosimy udzielić odrębnie dla każdej działki w stosunku do której Pana Żona zawarła lub planuje zawrzeć umowę przedwstępną sprzedaży.

15. Czy Pana Żona dokonywała kiedykolwiek sprzedaży działek, jeśli tak to należy podać odrębnie do każdej sprzedanej nieruchomości:

1. jakie to nieruchomości?
2. kiedy i w jaki sposób Pana Żona weszła w posiadanie tych nieruchomości?
3. w jakim celu nieruchomości te zostały nabyte przez Pana Żonę?
4. w jaki sposób nieruchomości były wykorzystywane przez Pana Żonę od momentu wejścia w ich posiadanie do chwili sprzedaży?
5. kiedy Pana Żona dokonała ich sprzedaży i co było przyczyną ich sprzedaży?
6. ile działek zostało sprzedanych i jakich (niezabudowanych czy zabudowanych, jeśli zabudowanych to czy były to nieruchomości mieszkalne czy użytkowe)?
7. czy z tytułu ich sprzedaży Pana Żona odprowadzała podatek VAT, składała deklaracje VAT-7 oraz zgłoszenie rejestracyjne VAT-R?
8. na co zostały przeznaczone środki uzyskane ze sprzedaży ww. nieruchomości?

16. Czy Pan i Pana Żona posiadają jeszcze inne nieruchomości przeznaczone w przyszłości do sprzedaży (oprócz działek wskazanych we wniosku), jeśli tak to ile i jakie?

17. Na co zostaną przeznaczone środki, które otrzymają Pan i Pana Żona ze sprzedaży czterech działek wskazanych we wniosku?

Wskazali Państwo:

1. Sprzedaż jednej z działek nr `(...)` i 1/4 udziału w działce drodze nr `(...)` nastąpiła w dniu `(...)` roku. Sprzedaż pozostałych działek nastąpi w bliżej nieokreślonej przyszłości i będzie zależała od sytuacji rodzinnej i decyzji podjętych między innymi przez dzieci. Wnioskodawca nie może zatem wskazać konkretnych dat zdarzeń przyszłych.

2. Od nabytej nieruchomości, Wnioskodawca i jego Żona nie odliczali podatku VAT. Zakup nastąpił od osoby prywatnej. Transakcja nie była obciążona podatkiem VAT.

3. Działka nr `(...)` – będzie niezabudowana, nr `(...)` – została sprzedana, nr `(...)` – będzie niezabudowana, `(...)` – będzie niezabudowana, `(...)` – będzie niezabudowana, droga. Wnioskodawca i jego Żona nie będą dokonywać na przedmiotowych działkach żadnych nakładów inwestycyjnych.

4. Odpowiedź jak w pytaniu nr 3.

5. Wnioskodawca i jego Żona nie będą ponosić żadnych nakładów inwestycyjnych na uzbrojenie działek.

6. Wnioskodawca i jego Żona nie podejmowali żadnych działań marketingowych poza umieszczeniem ogłoszenia w celu sprzedaży działki. Aktualnie działki nie są w żadnym ogłoszeniu.

7. Żona Wnioskodawcy nie prowadzi gospodarstwa rolnego jako rolnik ryczałtowy.

8. Żona Wnioskodawcy w okresie od marca do końca listopada każdego roku jest zarejestrowana jako czynny podatnik podatku od towarów i usług w zakresie zarejestrowanym do VAT od sprzedaży produktów rolnych.

9. Żona Wnioskodawcy jako czynny podatnik od towarów i usług zarejestrowana jest od `(...)` roku.

10. Wnioskodawca wraz z Żoną posiadają gospodarstwo rolne o powierzchni 1ha, na którym wytwarzają owoce i warzywa. W celu zbycia wyprodukowanych produktów rolnych w marcu każdego roku działalność rolnicza jest odwieszona a z końcem listopada zawieszana.

11. Od grudnia do marca Żona Wnioskodawcy nie prowadzi działalności gospodarczej o charakterze rolniczym z uwagi na zawieszenia. Żona jest zatrudniona na stałe na umowę o pracę.

12. Działki w żaden sposób nie były wykorzystywane do uzyskiwania dochodu czy prowadzenia produkcji rolnej.

13. Żona Wnioskodawcy nie planuje zawierać żadnej umowy przedwstępnej sprzedaży udziału we współwłasności działek samodzielnie, gdyż działki należą do majątku wspólnego i ewentualna decyzja o ich sprzedaży zapadnie wspólnie. Wspólnie została również podjęta decyzja o sprzedaży działki w `(...)`

14. Odpowiedź na pytanie 13 jest negatywna. Umowa zawarta w `(...)` była poprzedzona umową przedwstępną która nie nakładała na sprzedających jakichkolwiek obowiązków – a zawarta została z uwagi na staranie się przez kupujących o kredyt bankowy.

15. Żona Wnioskodawcy nie dokonywała nigdy sprzedaży działek.

16. Żona Wnioskodawcy nie posiada innych nieruchomości.

17. Aktualnie po sprzedaży działki nr `(...)`, uzyskane środki Wnioskodawca wraz z Żoną planują przeznaczyć na remont w domu jednorodzinnym, (rok budowy `(...)`), termomodernizację i wymianę wyposażenia. Ewentualna sprzedaż pozostałych 3-ch działek będzie uzależniona od wspólnych rodzinnych decyzji. Jeżeli dzieci nie będą chciały się budować na działkach to zostaną one przeznaczone do sprzedaży a uzyskane środki przeznaczone na zakup nieruchomości dla dzieci.

Pytania (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

1. Wnioskodawca wraz z Żoną jako osoby prywatne, które sprzedały działkę budowlaną nr … i planują w bliżej nieokreślonej przyszłości sprzedaż pozostałych działek nr …, …, … wraz z udziałem w działce-drodze nr …, podlegają opodatkowaniu tej transakcji i przyszłych transakcji, podatkiem VAT, w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług?

2. Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej w myśl rozumienia art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Czy w momencie sprzedaży czterech działek wraz z udziałami we wspólnej drodze Wnioskodawca wraz z Żoną staną się z tego tytułu podatnikami w myśl art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług?

Stanowisko Zainteresowanych w sprawie:

Według oceny przyszłego zdarzenia, Wnioskodawca wraz z Żoną jako osoba prywatna nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Swoje przekonanie Wnioskodawca argumentuje faktem, że nigdy nie wykonywał działalności gospodarczej w myśl art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Z przedmiotowej nieruchomości opisanej powyżej Wnioskodawca wraz z Żoną nigdy nie czerpał dochodu, nie korzystał z ulg podatkowych czy odpisów. Jako osoba prywatna Wnioskodawca wraz z Żoną ponosił jedynie koszty wynikające z naliczonego podatku od nieruchomości. Opisaną nieruchomość Wnioskodawca wraz z Żoną zakupił z zamiarem spożytkowania jej w celach prywatnych.

Fakt scalenia działek w jedną księgę wieczystą oraz późniejszego podziału nieruchomości na cztery działki i drogę dojazdową (piąta działka) nie świadczy o aktywnym obrocie nieruchomości w myśl art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Przez cały okres od dnia zakupu działek do dnia planowanej sprzedaży nie zmieniły się ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Sprzedaż nastąpi w ramach zarządu majątkiem prywatnym i wyklucza nazwanie tej czynności działalnością gospodarczą.

W związku z powyższym sprzedaż majątku prywatnego w skład, którego wchodzą działki budowlane, nie podlega opodatkowaniu tej transakcji podatkiem VAT w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary – stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy – rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (`(...)`).

Dostawa towaru mieści się w definicji sprzedaży określonej w art. 2 pkt 22 ustawy. Zgodnie z tym przepisem przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Zatem, zgodnie z powołanymi przepisami, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Należy podkreślić, że nie każda czynność stanowiąca dostawę, w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza, według art. 15 ust. 2 ustawy, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności działa jako podatnik.

Definicja działalności gospodarczej – zawarta w ustawie – ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.

W kontekście powyższego, nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności. Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając grunt działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną).

Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie – zdaniem Trybunału – okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.

W powołanym wyżej orzeczeniu TSUE wskazał, że inaczej jest w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.). Zatem, za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

Chodzi tu przykładowo o nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług developerskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przykładowo przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

Jak wynika z dokonanej wyżej analizy przepisów, warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Dostawa towarów (np. nieruchomości) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działający w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy. Dopiero po zdefiniowaniu podmiotu jako podatnika VAT – co do zasady – mają dla określenia jego praw i obowiązków zastosowanie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle powyższego, w pierwszej kolejności należy ustalić, czy w okolicznościach niniejszej sprawy Zainteresowany będzie działał w charakterze podatnika VAT zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy.

Uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Jak wyjaśniono wyżej – odwołując się zarówno do treści przepisów ustawy, jak i stanowiska judykatury – w przypadku osób fizycznych, które dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej, należy szczególnie wnikliwie przeanalizować okoliczności w jakich będzie realizowana transakcja. Co do zasady bowiem osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników VAT.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że w rozpatrywanej sprawie brak jest podstaw do uznania Wnioskodawcy – w związku planowaną sprzedażą działek powstałych po podziale działki nr 1 – za podatnika podatku od towarów i usług. Z opisu sprawy nie wynika bowiem taka aktywność Wnioskodawcy, która wykraczałaby poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Na podstawie umowy zakupu działki z dnia … sporządzonej w formie aktu notarialnego Wnioskodawca nieruchomość nabył wraz z Żoną do majątku wspólnego. Działki objęte zakresem postawionego we wniosku pytania nie są w żaden sposób wykorzystywane przez Wnioskodawcę. W okresie wcześniejszym Wnioskodawca dokonał scalenia działek zakupionych w jedną działkę, a następnie podziału takiej nieruchomości na 4 działki wraz z wyodrębnieniem geodezyjnym drogi dojazdowej. Wnioskodawca nigdy nie był zarejestrowany jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Żona Wnioskodawcy prowadzi działalność rolniczą (wpisana jest w GUS ale nie w CEIDG) i okresowo od marca do listopada jest płatnikiem VAT z tytułu prowadzonej działalności rolniczej – produkcji i sprzedaży owoców i warzyw. Wnioskodawca nie planuje czynić jakichkolwiek działań mających na celu zwiększenie wartości sprzedawanych przez niego działek, np. uzbrojenie terenu, wyposażenie w urządzenia i sieci wodociągowe, kanalizacji sanitarnej oraz energetycznej. Od momentu zakupu Wnioskodawca nie udostępniał przedmiotowych działek osobom trzecim.

Wobec powyższego należy uznać, że w okolicznościach wskazanych w opisie sprawy planowana sprzedaż działek powstałych po podziale działki nie będzie stanowiła działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu VAT, gdyż brak jest przesłanek świadczących o takiej aktywności Wnioskodawcy w przedmiocie zbycia tych nieruchomości, która to aktywność byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem (brak przesłanek zawodowego – stałego i zorganizowanego charakteru takiej działalności).

Konsekwentnie, w przedmiotowej sprawie brak jest przesłanek pozwalających uznać, że dokonując sprzedaży działek powstałych po podziale działki Wnioskodawca wystąpi w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy, polegającą na handlu nieruchomościami.

Jak wcześniej wyjaśniono, aby uznać określoną sprzedaż za opodatkowaną podatkiem VAT nie wystarcza stwierdzić jedynie dostawy towarów, lecz wymagane jest określenie podmiotu dokonującego dostawy za występującego w związku ze sprzedażą jako podatnika podatku od towarów i usług. W rozpatrywanej sprawie planowaną sprzedaż ww. działek można uznać za czynność związaną ze zwykłym wykonywaniem prawa własności.

W związku z tym, Wnioskodawca będzie korzystał z przysługującego mu prawa do rozporządzania własnym majątkiem, która to czynność oznacza działanie w sferze prywatnej, do której unormowania ustawy o podatku od towarów i usług nie mają zastosowania. Skutkiem powyższego, sprzedaż działek powstałych po podziale działki nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych tylko taka aktywność handlowa obywatela jego majątkiem czyni go podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, która przybiera formę zawodową (profesjonalną), czyli stałą (powtarzalność czynności i zamiar ich dłuższej kontynuacji), a w konsekwencji zorganizowaną. Sprzedaż kilku działek budowlanych lub przeznaczonych pod zabudowę, wskazująca na ograniczony ilościowo zakres realizacji tej sprzedaży, a tym samym jej okazjonalność, a nie zamiar częstotliwego realizowania takiej działalności, nie może być kwalifikowana jako prowadzenie handlowej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. (tak zob., Wyrok NSA z dnia z 27.10.2009 r., I FSK 1043/08).

Na formę zawodową (profesjonalną) wskazują takie czynności jak np. nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zagospodarowania terenu (zabudowy), czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług developerskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze.

Sprzedaż nieruchomości nie mieści się w zakresie zarządu majątkiem prywatnym, wówczas gdy z uwagi na jej zorganizowany charakter spełnia warunki do uznania jej za realizowaną w ramach działalności gospodarczej. Zadecydować o działalności mogą takie okoliczności jak (oceniane łącznie): krótki odstęp czasu między zakupem i sprzedażą, duża różnica między ceną zakupu a ceną sprzedaży, dokonywanie podobnych transakcji w następnych latach, zaangażowanie znacznych środków finansowych, uzyskanie przed sprzedażą decyzji o warunkach zabudowy, posiadanie np. z racji wykonywanego zawodu – wiedzy na temat możliwości zakupu i sprzedaży gruntów, ich wartości i przeznaczenia.

Fakt prowadzenia przez skarżącego określonego rodzaju działalności gospodarczej, w tym transakcji na nieruchomościach rolnych nie oznacza, że podmiot taki nie może dokonywać działań w ramach majątku prywatnego. Nie można zapominać, że aby transakcja mogła podlegać VAT, podatnik musi działać w takim charakterze. Natomiast podatnik dokonujący transakcji prywatnie nie działa w charakterze podatnika a transakcja nie podlega VAT. O tym czy czynność sprzedaży jest czynnością administrowania majątkiem prywatnym czy też działalnością gospodarczą decyduje materiał dowodowy zebrany w sprawie.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis sprawy oraz powołane regulacje ustawy o podatku od towarów i usług stwierdzić należy, że planowana sprzedaż działek powstałych po podziale działki nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług z uwagi na fakt, że Wnioskodawca z tytułu tych transakcji nie będzie działać w charakterze – zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy – podatnika VAT, prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe w zakresie nieuznania Pana za podatnika w związku ze sprzedażą działek opisanych we wniosku i braku opodatkowania podatkiem VAT przez Pana sprzedaży tych działek i nieprawidłowe w części dotyczącej nieuznania Pana Żony za podatnika w związku ze sprzedażą działek opisanych we wniosku i braku opodatkowania podatkiem VAT przez Pana Żonę sprzedaży tych działek.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 685, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do treści art. 2 pkt 6 ustawy:

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Według art. 46 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740, z późn. zm.):

Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”:

Państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy:

1. określone udziały w nieruchomości,

2. prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości,

3. udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego:

Ze współwłasnością mamy do czynienia wtedy, gdy własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom.

W przypadku współwłasności nieruchomości określonej w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w nieruchomości.

Współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela.

Stosownie do art. 198 ustawy Kodeks cywilny:

Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.

Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

Kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1359).

Stosownie do art. 31 § 1 powołanego wyżej Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez obojga małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W świetle art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

W myśl art. 36 § 1 i § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego

§ 1. Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.

§ 2. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.

Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna m.in. do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.

Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.

Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

W oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości gruntowych (działek), traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Należy zaznaczyć, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.

Według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Należy wskazać, że małżeństwo nie należy do żadnej kategorii podmiotów wymienionych w cytowanym wyżej art. 15 ust. 1 ustawy. Powyższe stwarza dla małżonków prowadzących działalność gospodarczą szczególną sytuację prawną. Żaden z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie zabrania małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa. W konsekwencji, podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu. Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza bowiem możliwość interpretacji przepisów, która zakładałaby, że stosunki majątkowe między małżonkami, regulowane przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, mogą kształtować zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług.

Jeżeli zatem przedmiotem dokonywanej dostawy/lub świadczonej usługi jest majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku od towarów i usług w okolicznościach wskazanych w art. 15 ustawy będzie ten małżonek, który dokonuje dostawy lub świadczy usługę we własnym imieniu (który jest stroną czynności prawnej) – jako podatnik VAT.

W świetle przytoczonych wyżej przepisów zauważyć należy, że status podatnika podatku od towarów i usług, wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia, czy podmiot dokonujący transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT, istotnym jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE~:~

„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. „Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Jednocześnie w art. 12 ust. 1 lit. b) Dyrektywy 2006/112/WE wskazano, że:

Państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności dostawy terenu budowlanego.

W myśl art. 12 ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE:

Do celów ust. 1 lit. b) „teren budowlany” oznacza każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie.

Na podstawie art. 2 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE:

Opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze.

Z przytoczonych regulacji prawa wspólnotowego wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te winny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Uznanie, iż dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą.

Inaczej jest natomiast – wyjaśnił Trybunał – w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

Zauważenia wymaga, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że działalność rolnicza została zdefiniowana w art. 2 pkt 15 ustawy, zgodnie z którym:

przez działalność rolniczą rozumie się produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, gruntową, szklarniową i pod folią, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadowniczą, chów, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego lub fermowego oraz chów i hodowlę ryb i innych organizmów żyjących w wodzie, a także uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin „in vitro”, fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, chów i hodowlę dżdżownic, entomofagów i jedwabników, prowadzenie pasiek oraz chów i hodowlę innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym oraz sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych (PKWiU (Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług) 02.20.13.0) oraz bambusa (PKWiU ex 01.29.30.0), a także świadczenie usług rolniczych.

Wobec przywołanej wyżej definicji działalności gospodarczej zawartej w art. 15 ust. 2 ustawy należy uznać, że prowadzenie działalności rolniczej (art. 2 pkt 15 ustawy) stanowi prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Zatem rolnik, w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, posiada status podatnika podatku VAT prowadzącego działalność gospodarczą (działalność rolniczą).

Jak stanowi art. 15 ust. 4 i 5 ustawy:

4. w przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym mowa w art. 96 ust. 1.

5. przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do osób fizycznych prowadzących wyłącznie działalność rolniczą w innych niż wymienione w ust. 4 przypadkach.

Stosownie do art. 96 ust. 1 ustawy:

Podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Z treści art. 96 ust. 2 ustawy wynika, że:

W przypadku osób fizycznych, o których mowa w art. 15 ust. 4 i 5, zgłoszenie rejestracyjne może być dokonane wyłącznie przez jedną z osób, na które będą wystawiane faktury przy zakupie towarów i usług i które będą wystawiały faktury przy sprzedaży produktów rolnych.

W myśl art. 96 ust. 4 ustawy:

Naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym rejestruje podatnika jako „podatnika VAT czynnego”, a w przypadku podatników, o których mowa w ust. 3 – jako „podatnika VAT zwolnionego”, i na wniosek podatnika potwierdza to zarejestrowanie.

Należy zauważyć, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług zawierają pewne szczególne rozwiązania dotyczące podatników, którzy prowadzą wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie oraz podatników, którzy prowadzą wyłącznie działalność rolniczą w innych ramach niż gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie. Wówczas za podatnika jest uważana osoba, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym stanowi art. 96 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Przy tym, przepisy ustawy o podatku od towarów i usług w art. 96 ust. 2 tej ustawy wprowadzają jednocześnie zasadę, że do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego uprawniona jest tylko i wyłącznie jedna osoba spośród tych, które prowadzą wspólne gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie. Jednocześnie ta sama osoba występować będzie w roli zbywcy przy sprzedaży produktów rolnych i w związku ze świadczeniem usług rolniczych.

W tym miejscu należy zauważyć, że ani przytoczone powyżej przepisy, ani inne regulacje zawarte w ustawie o podatku od towarów i usług nie wskazują jednoznacznie, która z osób prowadzących gospodarstwo rolne powinna złożyć odpowiednie zgłoszenie rejestracyjne w celu rozliczania podatku VAT związanego z prowadzonym gospodarstwem rolnym.

Powołane przepisy podatkowe wskazują jedynie, że tylko jeden ze współmałżonków może być podatnikiem z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego i to on będzie miał prawo do rozliczania VAT należnego z tytułu sprzedaży i uprawniony będzie do odliczania podatku naliczonego.

Z okoliczności wskazanych we wniosku wynika, że w dniu … nabył Pan wraz z Żoną na podstawie umowy sprzedaży 2 działki. Działki te były działkami rolnymi i zostały wcielone do gospodarstwa rolnego Pana i Pana Żony. Posiadają Państwo gospodarstwo rolne o powierzchni 1ha, na którym wytwarzają owoce i warzywa. W celu zbycia wyprodukowanych produktów rolnych w marcu każdego roku działalność rolnicza jest odwieszana a z końcem listopada zawieszana. Pana Żona pracuje na podstawie umowy o pracę i prowadzi działalność rolniczą i w okresie od marca do grudnia każdego roku jest zgłoszona jako czynny podatnik podatku VAT z tytułu prowadzonej sprzedaży owoców i warzyw. Pana Żona nie prowadzi gospodarstwa rolnego jako rolnik ryczałtowy. Pana Żona w okresie od marca do końca listopada każdego roku jest zarejestrowana jako czynny podatnik podatku od towarów i usług w zakresie zarejestrownym do VAT od sprzedaży produktów rolnych. Pana Żona jest zarejestrowana jako czynny podatnik od towarów i usług od `(...)` Ponadto, wskazuje Pan, że nigdy nie był zarejestrowany, jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Jest Pan rolnikiem ryczałtowym w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług. Nie prowadzi Pan wraz z Żoną działalności gospodarczej w zakresie usług developerskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Aktualnie Państwo z uwagi na zmianę sytuacji osobistej, w dniu `(...)` roku sprzedali działkę nr `(...)` wraz z 1/4 udziału w działce drodze nr `(...)` W bliżej nieokreślonej przyszłości nie wykluczają Państwo zbycia pozostałych działek nr `(...)`, `(...)`, `(...)` oraz udziałów w działce-drodze `(...)`.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że w tej sprawie to Pana Żona dokonała zgłoszenia rejestracyjnego w celu rozliczania podatku VAT związanego z prowadzonym gospodarstwem rolnym, i to wyłącznie Ona jest zobowiązana do rozliczania podatku VAT z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego. Jak wynika bowiem z powołanych wyżej przepisów tylko jeden ze współmałżonków może być podatnikiem z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego i to on będzie miał prawo do rozliczania VAT należnego z tytułu sprzedaży i uprawniony będzie do odliczania podatku naliczonego. Zatem w analizowanej sprawie, z tytułu prowadzenia wspólnego gospodarstwa rolnego podatnikiem VAT jest wyłącznie Pana Żona i w konsekwencji tylko Ona – z tytułu prowadzenia wspólnego gospodarstwa rolnego – jest zobowiązana do rozliczania VAT należnego. Zasada ta dotyczy wszelkich obrotów osiąganych w związku z prowadzoną działalnością i wykorzystywanym mieniem tego przedsiębiorstwa (tj. gospodarstwa rolnego).

Tym samym skoro Pana Żona prowadzi działalność rolniczą i w okresie od marca do grudnia każdego roku jest zgłoszona jako czynny podatnik podatku VAT z tytułu prowadzonej sprzedaży owoców i warzyw to Pana Żona przedmiotowe działki stanowiące składniki majątku wspólnego wykorzystuje w prowadzonej działalności gospodarczej, i to Ona miała/ma nad tym majątkiem kontrolę ekonomiczną. Zatem to Pana Żona dokonała/dokona w efekcie zbycia opisanych we wniosku działek,

Tym samym wskazać należy, że w przypadku zbycia opisanych we wniosku działek za zbywcę (stronę transakcji sprzedaży) należy uznać wyłącznie Pana Żonę. Pana Żona nie zbywa/nie będzie zbywała majątku osobistego, ale majątek wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej. Dokonując zbycia opisanych we wniosku działek wykorzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej Pana Żona wypełni przesłanki określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy dla całej transakcji zbycia opisanych we wniosku działek. Zatem zbycie opisanych we wniosku działek w całości podlega/będzie podlegało po stronie Pana Żony opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1, jako odpłatna dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Jednocześnie skoro opisane we wniosku działki zostały zadysponowane przez Państwa wyłącznie do działalności rolniczej Pana Żony, a następnie były również wyłącznie przez Pana Żonę wykorzystywane do działalności gospodarczej w postaci dokonywania sprzedaży owoców i warzyw, zaś Pan w żaden sposób tych działek nie wykorzystywał i nie wykorzystuje, tj. nie prowadził i nie prowadzi na tych działkach żadnej działalności ani rolniczej ani pozarolniczej, to zbycie przez Pana opisanych we wniosku działek należy uznać za czynność związaną ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. W związku z tym, Pan z tytułu transakcji sprzedaży opisanych we wniosku działek, nie działa/nie będzie działać w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy wykonującym działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Tym samym zbycie opisanych we wniosku działek przez Pana nie stanowi/nie będzie stanowiło czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku wspólnym. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku wspólnym opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Końcowo nadmienia się, że w związku z tym, że Państwo na poczet wniosku wspólnego dokonali uiszczenia opłaty wyższej od należnej o 240 zł, to ww. kwota stanowi nadpłatę podlegającą zwrotowi zgodnie z art. 14f § 2b pkt 3 Ordynacji podatkowej i zostanie zwrócona na rachunek bankowy wskazany we wniosku.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Pan (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).