Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 października 2021 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych uczestnictwa w transakcji sekurytyzacji. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest spółką prawa polskiego, mającą siedzibę i miejsce zarządu w Polsce (dalej: „Wnioskodawca”). Wnioskodawca jest zarejestrowany w Polsce jako podatnik podatku od towarów i usług (dalej: „VAT (podatek od towarów i usług)”).

W ramach swojej podstawowej działalności gospodarczej Wnioskodawca udziela krótkoterminowych pożyczek (dalej: „Pożyczki”) osobom fizycznym mającym miejsce zamieszkania w Polsce (dalej: „Klienci”).

Zgodnie z umowami pożyczek zawieranymi przez Wnioskodawcę z Klientami (dalej: „Umowa Pożyczki”), z tytułu udzielenia pożyczki Wnioskodawca jest uprawniony do pobrania od Klientów prowizji. Zgodnie z Umową Pożyczki prowizja oznacza opłatę należną Wnioskodawcy od Klienta w wysokości określonej w Umowie Pożyczki z tytułu przygotowania, udzielenia i uruchomienia Pożyczki (dalej „Prowizja”). W niektórych przypadkach (np. Umowy Pożyczek z nowymi klientami) Wnioskodawca nie nalicza Prowizji. Standardowo, Wnioskodawca uprawniony jest również do naliczania, oprócz Prowizji, odsetek oraz odsetek za nieterminową płatność pożyczki (w przypadku, gdy kwota do spłaty nie zostanie przez Klienta uiszczona w terminie wskazanym w harmonogramie Pożyczki).

W celu efektywnego prowadzenia działalności pożyczkowej przez Wnioskodawcę w dniu 23 sierpnia 2019 r. Wnioskodawca zawarł ze spółką kapitałową z siedzibą w (`(...)`), Estonia (dalej: „Kupujący”) „Umowę ramową sprzedaży wierzytelności w ramach sekurytyzacji wierzytelności z tytułu kredytów konsumenckich” (dalej: „Umowa”). Celem zawartej Umowy jest zapewnienie odpowiedniego poziomu płynności finansowej Wnioskodawcy. Podpisując Umowę Wnioskodawca przystąpił do organizowanego przez Kupującego programu sekurytyzacji wierzytelności (dalej: „Program sekurytyzacji”), umożliwiającego Wnioskodawcy poprawę swojej płynności finansowej poprzez szybsze pozyskiwanie środków finansowych pochodzących ze zbycia za wynagrodzeniem własnych niewymagalnych wierzytelności wobec Klientów z tytułu udzielonych im pożyczek (dalej: „Wierzytelności”). Wnioskodawca pozyskując w powyższy sposób finansowanie, może zwiększać wolumen udzielanych Pożyczek a tym samym zwiększyć swoją konkurencyjność oraz wysokość przychodów podatkowych.

Należy podkreślić, że Program sekurytyzacji, w którym bierze udział Wnioskodawca, nie jest typową transakcją sekurytyzacji wierzytelności zawieraną przez fundusz sekurytyzacyjny utworzony na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1355 ze zm.). Niemniej jednak Program sekurytyzacji spełnia co do zasady te same funkcje co typowa transakcja sekurytyzacji wierzytelności przeprowadzona z udziałem funduszu sekurytyzacyjnego, czyli zamiana wierzytelności na łatwiej zbywalny instrument finansowy.

Kupujący jest zarejestrowanym podatnikiem VAT w Estonii. Kupujący nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce i nie jest zarejestrowany dla celów VAT w Polsce.

Program sekurytyzacji Wierzytelności organizowany przez Kupującego działa według następujących zasad:

• Wnioskodawca, w krótkim czasie po zawarciu Umowy Pożyczki, sprzedaje Kupującemu powstałą z tego tytułu Wierzytelność, natomiast Kupujący - w związku z nabyciem tej Wierzytelności - jest zobowiązany zapłacić Wnioskodawcy cenę (dalej: „Cena”).

Wskazany wyżej proces obejmuje co do zasady wszystkie nowe Wierzytelności powstające w majątku Wnioskodawcy. Zgodnie z Umową, za datę sprzedaży Wierzytelności strony uznają dzień, w którym Wierzytelność zostanie umieszczona na prowadzonej przez Kupującego platformie internetowej, za pomocą której Kupujący sprzedaje Wierzytelności osobom trzecim (tzw. inwestorom);

• Przedmiotem sprzedaży jest każdorazowo część Wierzytelności, odpowiadająca:

a) Pełnej kwocie kapitału Pożyczki oraz części Prowizji, lub

b) Pełnej kwocie kapitału Pożyczki (w przypadku, gdy Wierzytelność składa się wyłącznie z kapitału Pożyczki);

• Niesprzedana część Wierzytelności (w praktyce pozostała część Prowizji) pozostaje w majątku Wnioskodawcy;

• Wnioskodawca jest uprawniony do otrzymywania od Kupującego zaliczek na poczet Ceny za przyszłe transfery Wierzytelności;

• Cena kalkulowana jest według wzoru określonego w Umowie. Każdorazowo Cena jest niższa od wartości Wierzytelności nabywanej przez Kupującego (sprzedaż z dyskontem);

• W przyjętych w Umowie okresach rozliczeniowych sporządzany jest „Formularz Sprzedaży” zawierający w szczególności listę Wierzytelności sprzedanych na rzecz Kupującego, datę sprzedaży oraz Cenę. Podpisany (zaakceptowany) przez strony Formularz Sprzedaży stanowi podstawę do wypłaty Ceny na rzecz Wnioskodawcy - w tym rozliczenia Ceny z otrzymaną przez Wnioskodawcę zaliczką;

• Klienci nie są informowani o sprzedaży Wierzytelności. Klienci dokonują spłat Wierzytelności na rachunek bankowy Wnioskodawcy. Następnie Wnioskodawca ma obowiązek przekazać spłaty Klientów na rachunek Kupującego (w wysokości odpowiadającej nabytej przez Kupującego Wierzytelności);

• Wnioskodawca może zostać zobowiązany do odkupienia Wierzytelności od Kupującego (tzw. buy-back). Zobowiązanie to może powstać w przypadku zaistnienia zdarzeń określonych w Umowie, np. gdy Umowa Pożyczki wygaśnie lub zostanie rozwiązana przed całkowitą spłatą, gdy Klient opóźnia się z zapłatą jakiejkolwiek kwoty wynikającej z Umowy Pożyczki przez określoną ilość dni lub gdy okaże się, że Wierzytelność w momencie jej sprzedaży na rzecz Kupującego nie spełniała określonych w Umowie cech (np. była dotknięta wadami prawnymi). W przypadku wystąpienia okoliczności uzasadniających buy-back, Kupujący ma prawo żądać od Wnioskodawcy bezwarunkowego odkupienia Wierzytelności i zapłacenia przez Wnioskodawcę ceny odkupu (dalej: „Cena Odkupu”);

• Aby umożliwić Wnioskodawcy uczestnictwo w przedstawionym wyżej programie, Kupujący musi prowadzić odpowiednio zorganizowaną działalność (w szczególności utrzymywać w gotowości odpowiednią kwotę środków finansowych w celu nabycia Wierzytelności, mieć zapewnione źródła finansowania itp.). Z uwagi na powyższe, Umowa przewiduje, iż z tytułu uczestnictwa w programie, zapewniającym Wnioskodawcy płynność finansową w zamian za pakiety przysługujących mu Wierzytelności, Wnioskodawca zobowiązany jest płacić na rzecz Kupującego wynagrodzenie (dalej: „Opłata za Uczestnictwo”);

• W związku z tym, że współpraca pomiędzy Wnioskodawcą a Kupującym będzie kreowała wzajemne należności pomiędzy stronami, w celu uproszczenia przepływu środków pieniężnych, wzajemne należności stron mogą być rozliczane w drodze mechanizmu kompensaty.

W celu wywiązywania się ze zobowiązań wynikających z Umowy - w szczególności regularnego nabywania Wierzytelności od Wnioskodawcy - Kupujący musi gromadzić odpowiednie środki finansowe. Kupujący prowadzi w tym celu platformę internetową, na której umieszcza nabyte przez siebie wierzytelności pożyczkowe (m. in. Wierzytelności nabyte od Wnioskodawcy) i oferuje je do sprzedaży podmiotom trzecim (inwestorom).

Inwestorzy, nabywając Wierzytelności od Kupującego, są zobowiązani zapłacić na jego rzecz uzgodnioną cenę nabycia, która po otrzymaniu przez Kupującego może z kolei posłużyć do finansowania działalności Wnioskodawcy. Nie jest wykluczone korzystanie przez Kupującego także z innych źródeł finansowania (np. pożyczki, kredyty). Niemniej jednak, ze względu na ograniczenia prawne obowiązujące w Estonii, Kupujący nie pozyskuje finansowania poprzez emisję obligacji. Kupujący nie emituje również certyfikatów inwestycyjnych (Kupujący nie jest funduszem inwestycyjnym).

Pytania

1. Czy przelewy (zbycie) Wierzytelności przez Wnioskodawcę do Kupującego w ramach Programu Sekurytyzacji powinny być traktowane jako element kompleksowej usługi świadczonej przez Kupującego na rzecz Wnioskodawcy podlegającej zwolnieniu od podatku VAT?

2. Czy zwrotne przelewy Wierzytelności do Wnioskodawcy na mocy określonego w umowie prawa lub obowiązku odkupu powinny być traktowane jako element kompleksowej usługi wskazanej w pytaniu nr 1 podlegającej zwolnieniu od VAT?

3. Czy w związku z nabyciem od Kupującego usługi wskazanej w pytaniu nr 1, z tytułu której Wnioskodawca wypłaca na rzecz Kupującego wynagrodzenie w postaci Opłaty za Uczestnictwo, Wnioskodawca będzie zobowiązany do rozpoznania w Polsce importu usług podlegających zwolnieniu od VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

Zdaniem Wnioskodawcy, przelewy (zbycie) Wierzytelności przez Wnioskodawcę do Kupującego w ramach Programu sekurytyzacji powinny być traktowane jako element kompleksowej usługi świadczonej przez Kupującego na rzecz Wnioskodawcy, podlegającej zwolnieniu od podatku VAT.

Ad 2

Zdaniem Wnioskodawcy, zwrotne przelewy Wierzytelności do Wnioskodawcy na mocy określonego w umowie prawa lub obowiązku odkupu powinny być traktowane jako element kompleksowej usługi wskazanej w pytaniu nr 1 podlegającej zwolnieniu od VAT.

Ad 3

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z nabyciem od Kupującego usługi wskazanej w pytaniu nr 1, z tytułu której Wnioskodawca wypłaca na rzecz Kupującego wynagrodzenie w postaci Opłaty za uczestnictwo, Wnioskodawca będzie zobowiązany do rozpoznania w Polsce importu usług podlegających zwolnieniu od VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Poniżej Wnioskodawca przedstawia ogólny komentarz w odniesieniu do wszystkich trzech pytań przedstawionych we wniosku:

Czynności wykonywane w ramach Programu sekurytyzacji jako kompleksowa usługa świadczona przez Kupującego

Zdaniem Wnioskodawcy, nabywanie (podobnie jak odkup) Wierzytelności w ramach Programu sekurytyzacji są elementami kompleksowej usługi, której celem jest zapewnienie Wnioskodawcy finansowania.

Kupujący - w ramach realizacji zawartej z Wnioskodawcą Umowy - jest bowiem zobowiązany do wykonywania szeregu ściśle ze sobą powiązanych czynności (m.in. do nabycia Wierzytelności, zapłaty Ceny za nabyte Wierzytelności, umieszczania informacji o nabytych wierzytelnościach na specjalnej platformie internetowej, odsprzedaży Wierzytelności za pośrednictwem platformy internetowej inwestorom, przyjmowania płatności za Wierzytelności od inwestorów, zwrotnego przeniesienia Wierzytelności). Czynności te łącznie będą składały się na świadczoną przez Kupującego usługę kompleksową, mającą na celu zapewnienie Wnioskodawcy wymaganego finansowania.

Definicja usługi

Wnioskodawca pragnie w pierwszej kolejności wskazać na bogate orzecznictwo (zarówno Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej - dalej: „TSUE” jak i sądów polskich), określające warunki niezbędne do stwierdzenia, że określona transakcja stanowi usługę w rozumieniu przepisów o VAT. Zgodnie z jednolitym stanowiskiem w tym zakresie, co do zasady, warunkami koniecznymi do uznania świadczenia za usługę dla celów VAT są:

1. działanie w charakterze podatnika w ramach danej transakcji, czyli konieczność uznania danej czynności za wykonaną w ramach działalności gospodarczej,

2. odpłatność, czyli istnienie bezpośredniego związku między świadczeniem a płatnością,

3. istnienie konsumenta danej usługi, czyli podmiotu odnoszącego korzyść w wyniku jej wyświadczenia,

4. istnienie stosunku prawnego będącego podstawą realizacji danej usługi (por. m.in. J. Martini, P. Skorupa, M. Wojda, VAT 2010”, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010, str. 70).

Analiza przedstawionego w opisie stanu faktycznego świadczenia w postaci uczestnictwa w Programie sekurytyzacji prowadzi do wniosku, że wszystkie wyżej wymienione przesłanki wymagane do uznania wykonywanych przez Kupującego czynności za usługę w rozumieniu Ustawy o VAT zostaną spełnione.

Ad. 1) Kupujący jest podmiotem zajmującym się oferowaniem wierzytelności na platformie internetowej dla inwestorów. Nabywanie Wierzytelności i ich dalsza odsprzedaż na platformie internetowej wykonywana jest w związku z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Kupującego. Z uwagi na fakt, że to Kupujący, poprzez nabycie Wierzytelności oraz oferowanie ich na platformie internetowej (w ramach transakcji sekurytyzacji), zorganizuje finansowanie i przekaże je Wnioskodawcy tytułem Ceny za Wierzytelności, podmiotem świadczącym usługę będzie Kupujący.

Ad. 2) W ramach Programu sekurytyzacji wystąpi również element odpłatności, gdyż Kupujący uzyska od Wnioskodawcy korzyść ekonomiczną za przystąpienie i zaangażowanie w Programie sekurytyzacji. Wynagrodzenie to przyjmie formę pożytków z przenoszonej Wierzytelności (tj. spłat Klientów w wysokości nabytej przez Kupującego Wierzytelności) oraz wynagrodzenia w postaci Opłaty za uczestnictwo. Podstawą prawną do wzajemnych rozliczeń będą odpowiednie umowy i dokumenty transakcyjne regulujące wzajemne obowiązki stron.

Ad 3) Zadaniem Kupującego będzie zapewnienie Wnioskodawcy finansowania przed datą wymagalności Wierzytelności. Finansowanie to zostanie Wnioskodawcy zapewnione poprzez nabycie Wierzytelności od Wnioskodawcy oraz zapłatę Ceny. Wnioskodawca, uzyskując środki finansowe (tytułem Ceny), będzie zatem nabywcą usługi świadczonej przez Kupującego.

Ad. 4) Kupujący będzie świadczył kompleksową usługę na rzecz Wnioskodawcy w oparciu o zawartą przez strony Umowę.

Konkludując, Kupujący będzie świadczył na rzecz Wnioskodawcy usługę - usługę sekurytyzacji. Pomimo wielości składających się na tę usługę czynności, z punktu widzenia VAT będzie ona w istocie stanowiła jedno kompleksowe świadczenie.

Kompleksowość usługi świadczonej przez Kupującego

TSUE - w orzeczeniach dotyczących opodatkowania VAT świadczeń kompleksowych - wielokrotnie zaznaczał, że jeżeli dwa lub więcej świadczeń (czynności) dokonanych przez podatnika na rzecz usługobiorcy są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą w sensie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej. Stanowisko takie zostało wyrażone m.in. w orzeczeniu w sprawie C-349/96, w którym TSUE stwierdził, że „pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas, gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej”.

Pogląd ten znajduje również potwierdzenie w wyroku TSUE w sprawie C-2/95, jak też w wyroku C-41/04. Także w wyroku z 15 maja 2001 r. w sprawie C-34/99 skład orzekający stwierdził, że: „(`(...)`) z orzecznictwa Trybunału wynika, że w przypadku, gdy transakcja składa się z kilku elementów, stanowią one jedną dostawę, w szczególności w przypadku, gdy jeden element należy postrzegać jako stanowiący usługę podstawową, podczas gdy pozostałe należy traktować jako usługi pomocnicze, traktowane pod względem podatkowym tak jak usługa podstawowa”. Konkluzje przedstawione przez Trybunał w tym wyroku mogą znaleźć bezpośrednie przełożenie na opisany przez Wnioskodawcę stan faktyczny.

Zasadniczym elementem usługi świadczonej przez Kupującego jest zapewnienie Wnioskodawcy finansowania, podczas gdy pozostałe elementy mają w stosunku do niego jedynie charakter pomocniczy. Mając na uwadze wykładnię TSUE należy uznać, że w takim przypadku ma miejsce jedna usługa kompleksowa.

Kwestię rozróżnienia zasadniczego i pomocniczego charakteru poszczególnych czynności TSUE podniósł m.in. w uzasadnieniu wyroku w sprawie C-572/07, gdzie wskazano, że: ,,(`(...)`) w pewnych okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem które mogą oddzielnie prowadzić do opodatkowania lub zwolnienia, należy uważać za jednolitą czynność, jeżeli nie są od siebie niezależne”. W opinii TSUE, powyższe znajduje zastosowanie np. „w sytuacji, gdy można stwierdzić, że jedno lub więcej świadczeń stanowi świadczenie główne, a inne świadczenie lub świadczenia stanowią jedno lub więcej świadczeń pomocniczych dzielących los podatkowy świadczenia głównego. W szczególności dane świadczenie należy uważać za świadczenie pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, gdy dla klientów nie stanowi ono celu samego w sobie, lecz środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z głównej usługi usługodawcy (`(...)`)”.

W ocenie Wnioskodawcy, jak już wskazano powyżej, zaprezentowane w opisie stanu faktycznego czynności wykonywane przez Kupującego w ramach Programu sekurytyzacji stanowią jedną kompleksową usługę, tj. usługę finansową świadczoną przez Kupującego na rzecz Wnioskodawcy. W jej rezultacie Wnioskodawca uzyska od Kupującego finansowanie potrzebne do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek w Polsce. Celem opisanego we wniosku Programu sekurytyzacji nie jest sprzedaż Wierzytelności, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Wnioskodawcę środków pieniężnych, w drodze finansowania zapewnionego przez Kupującego, a tak w rzeczywistości zapewnionego przez inwestorów (którzy nabywają te Wierzytelności od Kupującego na specjalnej platformie internetowej). W przedmiotowej sprawie czynności podejmowane przez Kupującego nie sprowadzają się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz przelew Wierzytelności stanowi jedynie niezbędny element świadczonej przez Kupującego szerszej (kompleksowej) usługi o charakterze finansowym, której celem jest zapewnienie dla Wnioskodawcy środków finansowych.

Powyższa konkluzja znajduje potwierdzenie w licznych orzeczeniach sądów administracyjnych, jak i rozstrzygnięciach organów podatkowych, zapadłych w sprawach wprost dotyczących sekurytyzacji. Tytułem przykładu wskazać można:

• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: „NSA”) z 2 grudnia 2010 r. (sygn. akt: I FSK 669/10), w którym uznano, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę w ramach procesu sekurytyzacji, jako usługi finansowe, podlegają zwolnieniu od VAT. NSA podkreślił także kompleksowy charakter sekurytyzacji stwierdzając: „Mając na uwadze powyższe oraz przedstawiony przez podatnika stan faktyczny, stwierdzić należy, że realizowane przez spółkę celową C. czynności w ramach wskazanego we wniosku o udzielenie interpretacji procesu stanowią kompleksową usługę o złożonym charakterze. Organ w wydanej interpretacji, koncentrując uwagę przede wszystkim na aspekcie cesji wierzytelności, nie uwzględnił wszystkich elementów stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, które mogły mieć wpływ na określenie właściwego charakteru usług świadczonych przez spółkę celową na rzecz V;
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (dalej: „WSA”) w Warszawie z 18 lipca 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 39/14, podobnie jak w wyroku WSA we Wrocławiu z 25 listopada 2009 r., sygn. akt: I SA/Wr 1564/09, w którym wskazano, że „Wyjaśniając w największym skrócie pojęcie sekurytyzacji, należy wskazać, że jest to proces ekonomiczny, którego celem jest emisja papierów wartościowych na podstawie zespołu wierzytelności (patrz: I. Raczkowska. Sekurytyzacja wierzytelności bankowych, Warszawa 2001 r. s. 13-14).”. Jak z tego wynika, czynności podejmowane przez spółkę celową w ramach sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowi jedynie element - świadczonej przez spółkę celową - szerszej (kompleksowej) usługi pośrednictwa finansowego, związanego z nabywaniem wierzytelności oraz redystrybucją środków finansowych i ograniczeniem ryzyka niewypłacalności dłużników;
• wyroki WSA w Warszawie z 29 sierpnia 2012 r. (sygn. akt: III SA/Wa 3030/11) oraz z 6 sierpnia 2012 r. (sygn. akt: III SA/Wa 3009/11) prezentujące stanowisko analogiczne do powyższego;
• interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 lipca 2013 r. (nr ILPP4/443-185/13-4/EWW) dotyczącą transakcji sekurytyzacyjnej, w której spółka celowa z siedzibą w Irlandii brała udział w sekurytyzacji wierzytelności. W odpowiedzi na zapytanie podatnika organ jednoznacznie wskazał, że: „Ekonomicznym celem opisanej transakcji jest bowiem nabycie wierzytelności, które stanowić będą podstawę dokonanej emisji papierów wartościowych (obligacji), a więc pozyskanie środków na rynku kapitałowym. W istotny sposób odróżnia to taką transakcję cesji wierzytelności od nabycia wierzytelności zrealizowanej w celu odzyskania reprezentowanych przez nie wartości pieniężnych. (`(...)`) W związku z powyższym stwierdzić należy, że import usług świadczonych przez SPV na rzecz Wnioskodawcy w ramach umowy sekurytyzacji stanowić będzie usługi finansowe w zakresie długów, zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy;
• podobne stanowisko odnośnie kompleksowości usługi finansowej zostało przedstawione w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 11 września 2017 r. (nr 0114-KDIP1-2.4012.267.2017.1.SM): „W celu poprawienia płynności finansowej lub w celu pozyskania nowego źródła finansowania Spółka planuje rozpocząć współpracę ze spółką kapitałową (Operatorem), który prowadzi platformę internetową, dzięki której posiadający wolne zasoby finansowe inwestorzy instytucjonalni lub osoby fizyczne z różnych krajów, w tym Polski, mają możliwość udzielenia finansowania zarejestrowanym na Platformie firmom, w szczególności z branży pożyczkowej, leasingowej lub faktoringowej. Inwestorami mogą być zarówno polscy jak i zagraniczni rezydenci podatkowi. Inwestorzy rejestrują konto na Platformie, otrzymując indywidualny numer identyfikacyjny Inwestora. Podczas rejestracji, Inwestor zawiera z Operatorem umowę ogólnych warunków korzystania z Platformy. Inwestorzy wybierają pożyczki (pożyczkę), w które chcą inwestować. Pojedyncza Inwestycja realizowana jest po zawarciu trójstronnej umowy cesji wierzytelności. Na podstawie Umowy Cesji, Inwestor nabywa od Wnioskodawcy roszczenia wobec Pożyczkobiorcy (Wierzytelność) za cenę określoną w Umowie Cesji (z dyskontem albo bez). Jak zatem wynika z opisu sprawy celem opisanej we wniosku działalności nie jest sprzedaż wierzytelności, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Spółkę środków finansowych, w drodze finansowania zapewnionego przez Inwestorów za pośrednictwem podmiotu zagranicznego (Operatora). W przedmiotowej sprawie czynności podejmowane przez Inwestorów (za pośrednictwem podmiotu zagranicznego) nie będą sprowadzały się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowić będzie jedynie niezbędny element świadczonej przez Inwestorów szerszej (kompleksowej) usługi o charakterze finansowym, której celem będzie zapewnienie dla Wnioskodawcy środków finansowych. Należy zauważyć, że w przedmiotowej sprawie w roli usługodawcy występować będą Inwestorzy, natomiast Wnioskodawca będzie usługobiorcą.”;
• powyższe stanowisko powtórzono w późniejszych rozstrzygnięciach organów podatkowych np. interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 24 stycznia 2014 r. (nr ILPP4/443-500/13-2/BA) oraz interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 28 stycznia 2015 r. (nr IPPP3/443-1099/14-2/JF), które prezentują identyczne stanowisko do wyżej przedstawionego. Należy przy tym podkreślić, że interpretacje te dotyczą podobnej transakcji do tej, która jest planowana przez Wnioskodawcę, tj. Programu sekurytyzacji wierzytelności.

W przytoczonych powyżej orzeczeniach i interpretacjach podkreślany jest kompleksowy charakter tego rodzaju usług mających na celu uzyskanie finansowania. W szczególności, taka usługa nie obejmuje jedynie cesji wierzytelności na podmiot celowy, lecz zawiera ona także inne elementy i działania, które są konieczne i typowe dla tego rodzaju czynności.

Odnośnie pytania nr 1:

Zwolnienie przedmiotowe z VAT usługi sekurytyzacyjnej

Zdaniem Wnioskodawcy, nabywane od Kupującego usługi będą podlegały zwolnieniu od VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40) Ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług. Jednocześnie, jak stanowi art. 43 ust. 15 Ustawy o VAT, ww. zwolnienie nie ma zastosowania do czynności ściągania długów, w tym factoringu.

Charakter czynności wykonywanych przez Kupującego na rzecz Wnioskodawcy w ramach kompleksowej usługi wskazuje, że celem świadczenia Kupującego nie jest wyłącznie nabywanie Wierzytelności w celu ich odzyskania od dłużników. Celem usługi jest bowiem zapewnienie Wnioskodawcy finansowania. Przez nabycie Wierzytelności, Kupujący zapewnia Wnioskodawcy środki niezbędne do funkcjonowania na rynku i poprawę jego płynności finansowej. W konsekwencji, usługę, którą świadczy Kupujący, a polegającą na nabyciu wierzytelności i zapewnieniu Wnioskodawcy finansowania, potraktować należy jako usługę korzystającą ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy VAT.

Dodatkowo należy zauważyć, że w ramach usługi na Kupującego nie przechodzi ryzyko niewypłacalności Klientów albowiem w przypadku opóźnienia w spłacie Wierzytelności Wnioskodawca ma obowiązek odkupienia danej Wierzytelności. W rezultacie - w ocenie Wnioskodawcy - nie można twierdzić, że świadczona przez Kupującego usługa stanowi usługę ściągania długów, w tym factoringu.

Powyższe stanowisko znajduje odzwierciedlenie w interpretacjach organów podatkowych. Tytułem przykładu można wskazać następujące interpretacje:

• interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28 kwietnia 2017 r. (nr 1462-IPPP1.4512.110.2017.1.MPe): „W analizowanej sprawie charakter czynności wykonywanych przez SPV na rzecz Spółki wskazuje, że SPV poprzez nabycie wierzytelności udziela Spółce finansowania i poprawia jej płynność finansową. W efekcie przeprowadzonej sekurytyzacji upłynnione zostaną wierzytelności w stosunku do leasingobiorców poprzez ich wprowadzenie do obrotu w zmienionej formie - w postaci papierów wartościowych. Zatem celem transakcji zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką nie będzie czynność zbycia wierzytelność (uwolnienie się od konieczności odzyskania środków pieniężnych od dłużników), lecz uzyskanie przez Spółkę finansowania. W konsekwencji, usługę świadczoną przez SPV polegającą na nabyciu wierzytelności i zapewnieniu Spółce finansowania potraktować należy jako usługę w zakresie długów, która korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT. Do powyższej usługi nie mają zastosowania wyłączenia wskazane w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT”,
• interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 6 września 2017 r. (nr 0111-KDIB3-1.4012.270.2017.1.WN), w której wnioskodawca Spółka był zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia w zamian za świadczoną usługę w ramach sekurytyzacji: „Odnosząc powyższe do przedmiotowego stanu faktycznego, stwierdzić należy, iż usługi sekurytyzacyjne, świadczone przez C. na rzecz Spółki, będą stanowiły import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy o VAT, których miejscem świadczenia będzie Polska, a Spółka jako usługobiorca zobowiązana będzie do rozpoznania tych usług jako zwolnionych od podatku VAT (zgodnie z uzasadnieniem do pytania 1 przedstawionego w niniejszym wniosku). W konsekwencji, po stronie C. nie powstanie obowiązek do rozpoznania świadczonych przez nią usług dla celów polskiego podatku VAT.”

Do usługi nie mają zastosowania wyłączenia wskazane w art. 43 ust. 15 Ustawy o VAT. Wymieniony artykuł wyłącza możliwość zastosowania zwolnienia z VAT w zakresie „czynności ściągania długów, w tym factoringu”. Oznacza to, że opodatkowanie VAT przewidziano jedynie dla zdarzeń, z którymi wiąże się podejmowanie czynności mających na celu ściągnięcie długu, co jak wskazano powyżej, nie jest celem usługi świadczonej przez Kupującego.

Powyższe stanowisko znajduje odzwierciedlenie w interpretacjach organów podatkowych oraz wyrokach wydanych przez sądy administracyjne.

Tytułem przykładu można powołać, m. in.:

• interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 sierpnia 2018 r. (nr 0114-KDIP1-2.4012.405.2018.1.IG), w której organ w pełni potwierdził zasadność stanowiska wnioskodawcy, zgodnie z którym „(`(...)`) w związku ze zbywaniem za wynagrodzeniem na rzecz SPV pakietów Wierzytelności w wykonaniu Umowy o Sekurytyzację po stronie Spółki nie wystąpi obowiązek zapłaty należnego podatku VAT, gdyż: zbywanie pakietów Wierzytelności będzie wchodziło w skład kompleksowej usługi sekurytyzacji świadczonej przez SPV na rzecz Spółki na podstawie Umowy o Sekurytyzację; usługi sekurytyzacji świadczone przez SPV na rzecz Spółki będą podlegały zwolnieniu z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT”,
• interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28 kwietnia 2017 r. (nr 1462-IPPP1.4512.110.2017.1 MPe): „W analizowanej sprawie charakter czynności wykonywanych przez SPV na rzecz Spółki wskazuje, że SPV poprzez nabycie wierzytelności udziela Spółce finansowania i poprawia jej płynność finansową. W efekcie przeprowadzonej sekurytyzacji upłynnione zostaną wierzytelności w stosunku do leasingobiorców poprzez ich wprowadzenie do obrotu w zmienionej formie - w postaci papierów wartościowych. Zatem celem transakcji zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką nie będzie czynność zbycia wierzytelności (uwolnienie się od konieczności odzyskania środków pieniężnych od dłużników), lecz uzyskanie przez Spółkę finansowania. W konsekwencji, usługę świadczoną przez SPV polegającą na nabyciu wierzytelności i zapewnieniu Spółce finansowania potraktować należy jako usługę w zakresie długów, która korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT. Do powyższej usługi nie mają zastosowania wyłączenia wskazane w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT”,
• interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 17 marca 2017 r. (nr 3063-ILPP1-3.4512.52.2017.1.KB) wydaną dla polskiej spółki występującej w charakterze inicjatora sekurytyzacji. Organ potwierdził, że zakup wierzytelności przez SPV w ramach transakcji sekurytyzacji podlega zwolnieniu od VAT;
• interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 maja 2017 r. (nr 0114-KDIP1-2.4012.93.2017.1.IG) oraz interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 1 czerwca 2017 r. (nr 0114-KDIP4.4012.114.2017.1 KR), wydane w stanach faktycznych bardzo podobnych do stanu faktycznego opisanego w niniejszym wniosku, gdzie organ podatkowy potwierdził, że spółka celowa powołana dla celów sekurytyzacji świadczy na rzecz banku usługę zwolnioną od VAT.
• Wyrok WSA w Warszawie z 29 sierpnia 2012 r. (sygn. akt III SA/Wa 3030/11), w którym sąd uznał, że transakcja sekurytyzacyjna nie może być uznana za usługę ściągania długów podlegającą opodatkowaniu VAT, lecz za usługę zwolnioną z tego podatku.
• Wyrok WSA w Warszawie z 6 sierpnia 2012 r. (sygn. akt III SA/Wa 3009/11) i wydana w jego efekcie przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie zmieniona interpretacja indywidualna z 13 lutego 2013 r. (nr IPPP2/443-423/11-10/13/S/AK), które również potwierdzają (z punktu widzenia spółki celowej, jako podmiotu emisyjnego), iż sekurytyzacja stanowi usługę zwolnioną od VAT.

Podsumowanie - zbycie Wierzytelności na rzecz Kupującego

Reasumując, odpłatne przelewy Wierzytelności na rzecz Kupującego w wykonaniu Umowy:

• wchodzą w skład kompleksowej usługi świadczonej przez Kupującego na rzecz Wnioskodawcy, mającej na celu zapewnienie Wnioskodawcy finansowania,
• usługa ta podlega zwolnieniu od VAT na podstawie art. 43 ust 1 pkt 40 Ustawy o VAT.

Odnośnie pytania nr 2

Odkup Wierzytelności od Kupującego - element kompleksowej usługi finansowej

Kupujący będzie świadczył - w ramach Programu sekurytyzacji - na rzecz Wnioskodawcy usługi w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w ramach których następować będzie, w szczególności, nabywanie przez Kupującego Wierzytelności od Wnioskodawcy, a także, w odniesieniu do niektórych Wierzytelności, zwrotne przeniesienie tych Wierzytelności przez Kupującego na Wnioskodawcę (buy-back) na podstawie określonego w umowie prawa lub obowiązku odkupu.

Charakter czynności wykonywanych przez Kupującego na rzecz Wnioskodawcy w ramach kompleksowej usługi wskazuje, że celem świadczenia Kupującego nie jest wyłącznie nabywanie Wierzytelności w celu ich odzyskania od dłużników. Celem usługi sekurytyzacji jest bowiem przede wszystkim zapewnienie Wnioskodawcy finansowania. Przez nabycie Wierzytelności Kupujący zapewnia Wnioskodawcy środki niezbędne do funkcjonowania na rynku i poprawę jego płynności finansowej. W konsekwencji usługę, którą świadczy Kupujący, a polegającą na nabyciu wierzytelności i zapewnieniu Wnioskodawcy finansowania, potraktować należy jako usługę korzystającą ze zwolnienia od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Odkup wierzytelności od Kupującego jest czynnością ściśle związaną ze świadczeniem usługi i z tego powodu dzieli los prawnopodatkowy tej usługi. W konsekwencji, z punktu widzenia VAT odkup wierzytelności nie powinien być rozpatrywany jako odrębna transakcja. Powyższe stanowisko znajduje odzwierciedlenie w interpretacjach organów podatkowych. Tytułem przykładu powołać można, m. in.:

• interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 sierpnia 2018 r. (nr 0114-KDIP1-2.4012.405.2018.1.IG), w której organ w pełni potwierdził zasadność stanowiska wnioskodawcy, zgodnie z którym: „(`(...)`) odkup wierzytelności przez Spółkę nie może być rozpatrywany odrębnie, gdyż jest to proces nierozerwalnie związany z kompleksową usługą sekurytyzacji w konsekwencji, nie stanowi samodzielnej usługi. Z tytułu nabycia usługi sekurytyzacji, Spółka będzie wprawdzie występowała w roli podatnika VAT (na mocy art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy o VAT), jednak nie będzie zobowiązana do zapłaty VAT należnego, gdyż usługa sekurytyzacji - której zasadniczym celem jest zapewnienie Spółce finansowania - będzie podlegała zwolnieniu z VAT. W rezultacie w przedstawionym zdarzeniu przyszłym odkup Wierzytelności będzie stanowił element usługi sekurytyzacji korzystającej ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT”.

• interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 września 2017 r. (nr 0114-KDIP1-2.4012.405.2018.1.IG), w której organ orzekł następująco: „Zatem należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie zwrotne przeniesienie wierzytelności nie może być rozpatrywane odrębnie, gdyż jest ono nierozerwalnie związane z kompleksową usługą cesji wierzytelności, w konsekwencji, nie stanowi ono również samodzielnego świadczenia usług. W szczególności Wnioskodawca nie występuje w tym zakresie w roli ani usługodawcy, ani usługobiorcy, Wnioskodawca bowiem jest usługobiorcą transakcji finansowania świadczonej przez Inwestorów za pośrednictwem Platformy. Nieuprawnione byłoby twierdzenie, że Wnioskodawca w zakresie zwrotnego przeniesienia wierzytelności (przez odkup) świadczy usługę na rzecz Inwestorów, gdyż element ten nie przynosi Inwestorom dodatkowych korzyści, a jedynie częściowo niweluje skutki pierwotnej sprzedaży (cesji). Wnioskodawca wskazuje, że poza ceną odkupu wierzytelności obliczoną zgodnie z formułą zawartą w Umowie Cesji nie dojdzie do przekazania innego wynagrodzenia dla Inwestora”.

Podsumowanie - odkup Wierzytelności od Kupującego

Zdaniem Wnioskodawcy nie można traktować zwrotnego przeniesienia Wierzytelności do Wnioskodawcy - dokonanego na mocy określonego w Umowie zobowiązania Wnioskodawcy do odkupu Wierzytelności (tzw. buy back) - jako odrębnego świadczenia usług na gruncie ustawy o VAT. Z punktu widzenia VAT odkup wierzytelności przez Wnioskodawcę jest bowiem elementem kompleksowej usługi świadczonej przez Kupującego na rzecz Wnioskodawcy, nierozerwalnie z tą usługą związanym i w konsekwencji - z punktu widzenia VAT - powinien dzielić los prawnopodatkowy usługi. Usługa podlega natomiast zwolnieniu z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT.

Odnośnie pytania nr 3

Usługobiorca jako podatnik VAT

Zdaniem Wnioskodawcy, Wnioskodawca będzie podatnikiem podatku VAT w odniesieniu do usługi świadczonej w ramach Programu Sekurytyzacji przez Kupującego. W konsekwencji, Wnioskodawca będzie zobowiązany do rozpoznania tej transakcji jako importu usług zwolnionych od VAT w Polsce.

Miejsce świadczenia Usługi

Z treści art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT wynika, iż opodatkowaniu VAT podlega m. in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Oznacza to, że opodatkowaniu VAT w Polsce podlegają tylko takie usługi, których miejscem świadczenia jest Polska (terytorium kraju).

Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług określają art. 28a-28o Ustawy o VAT. Zgodnie z art. 28a Ustawy o VAT, na potrzeby określania miejsca świadczenia usług, ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:

• podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
• osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej.

Podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług (art. 28a pkt 2 Ustawy o VAT).

Wskazany powyżej art. 28a Ustawy o VAT wprowadza zatem drugą definicję podatnika do Ustawy o VAT. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, mając na uwadze charakter usługi świadczonej przez Kupującego oraz to, że Wnioskodawca spełnia definicję podatnika w rozumieniu art. 28a Ustawy o VAT, miejsce świadczenia usługi należy ustalić na podstawie art. 28b Ustawy o VAT. Z art. 28b ust. 1 Ustawy o VAT wynika z kolei, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a Ustawy o VAT jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (art. 28b ust. 2 Ustawy o VAT).

Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 Ustawy o VAT nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług.

Wobec powyższego, mając na uwadze, że Wnioskodawca będzie usługobiorcą usługi świadczonej przez Kupującego, miejscem świadczenia przedmiotowej usługi będzie Polska, jako kraj, w którym Wnioskodawca ma siedzibę działalności gospodarczej.

Podmiot będący podatnikiem podatku VAT od usługi

Zdaniem Wnioskodawcy, podatnikiem podatku VAT z tytułu nabycia usługi będzie Wnioskodawca.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy o VAT podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

• usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

• usługobiorcą jest:

• w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędącą podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4;

• w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędącą podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

W świetle art. 2 pkt 9 Ustawy o VAT, świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4, stanowi import usług.

Z uwagi na to, że:

• Wnioskodawca jest podatnikiem zarejestrowanym dla celów VAT w Polsce,

• Wnioskodawca jest usługobiorcą usługi, której miejsce świadczenia dla potrzeb VAT określa się na podstawie art. 28b Ustawy VAT, oraz

• Usługodawcą usługi będzie Kupujący - podatnik nieposiadający w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (a dodatkowo niezarejestrowany dla celów VAT w Polsce)

- to Wnioskodawca będzie podatnikiem z tytułu nabywanej usługi, zobowiązanym do rozliczenia VAT od niej. Jednocześnie, jak wskazano w uzasadnieniu stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1, nabywana przez Wnioskodawcę usługa podlega zwolnieniu od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT. Wobec powyższego, zwolnieniu z VAT będą podlegały kwoty stanowiące podstawę opodatkowania z tytułu importu usług, w tym w szczególności kwota Opłaty za uczestnictwo.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Państwo przedstawili we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2. eksport towarów;

3. import towarów na terytorium kraju;

4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 2 pkt 1 ustawy,

przez terytorium kraju rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy,

przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy,

przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Według art. 7 ust. 1 ustawy,

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy,

świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym, przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Jednocześnie, skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług, określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym.

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego

wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego

wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego

umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność.

W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Natomiast pojęcie sekurytyzacji zawarte zostało w przepisach ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 605) oraz w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1896).

Zgodnie z art. 2 pkt 30-32 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,

ilekroć w ustawie jest mowa o:

- puli wierzytelności – rozumie się przez to przynoszącą regularny dopływ kapitału grupę jednolitych rodzajowo wierzytelności, posiadanych i wyodrębnionych przez inicjatora sekurytyzacji, z których każda z wierzytelności stanowiących łącznie co najmniej 75% grupy przynosi regularny dopływ kapitału oraz każda wierzytelność spełnia kryteria określone w statucie funduszu (pkt 30);

- inicjatorze sekurytyzacji – rozumie się przez to jednostkę samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą, zbywające funduszowi sekurytyzacyjnemu pulę wierzytelności albo zobowiązujące się do przekazywania funduszowi sekurytyzacyjnemu wszystkich świadczeń otrzymanych przez nie z określonej puli wierzytelności (pkt 31);

- sekurytyzowanych wierzytelnościach – rozumie się przez to wierzytelności stanowiące przedmiot lokat funduszu sekurytyzacyjnego oraz wierzytelności wyodrębnione przez inicjatora sekurytyzacji albo inny podmiot, który zawarł z funduszem umowę zobowiązującą go do przekazywania funduszowi świadczeń uzyskanych w związku z tymi wierzytelnościami (pkt 32).

W literaturze istnieje wiele definicji „sekurytyzacji”, uzależnionych od przyjętego modelu. Można jednakże przyjąć, że sekurytyzacja wierzytelności to proces, podczas którego zostaje wydzielona określona pula wierzytelności, a następnie przekazana spółce specjalnego przeznaczenia, która następnie refinansuje zakupioną pulę wierzytelności przez emisję papierów wartościowych. Najważniejszym celem procesu sekurytyzacji jest pozyskanie kapitałów na prowadzenie dalszej działalności oraz rozwój. Wówczas najczęściej stosowana jest sekurytyzacja wierzytelności przyszłych, a więc takich, które jeszcze nie powstały, natomiast istnieją przesłanki ich prawnego i ekonomicznego ukonstytuowania się w przyszłości.

Wskazali Państwo, że są zarejestrowani w Polsce jako podatnik podatku od towarów i usług.

W ramach swojej podstawowej działalności gospodarczej udzielają Państwo krótkoterminowych pożyczek („Pożyczki”) osobom fizycznym mającym miejsce zamieszkania w Polsce ( „Klienci”).

Zgodnie z umowami pożyczek zawieranymi przez Państwo z Klientami („Umowa Pożyczki”), z tytułu udzielenia pożyczki są Państwo uprawnieni do pobrania od Klientów prowizji. Zgodnie z Umową Pożyczki prowizja oznacza opłatę należną Państwu od Klienta w wysokości określonej w Umowie Pożyczki z tytułu przygotowania, udzielenia i uruchomienia Pożyczki („Prowizja”). W niektórych przypadkach (np. Umowy Pożyczek z nowymi klientami) nie naliczają Państwo Prowizji. Standardowo, uprawnieni są Państwo również do naliczania, oprócz Prowizji, odsetek oraz odsetek za nieterminową płatność pożyczki (w przypadku, gdy kwota do spłaty nie zostanie przez Klienta uiszczona w terminie wskazanym w harmonogramie Pożyczki).

W celu efektywnego prowadzenia działalności pożyczkowej w dniu 23 sierpnia 2019 r. zawarli Państwo ze spółką kapitałową z siedzibą w (`(...)`), Estonia („Kupujący”) „Umowę ramową sprzedaży wierzytelności w ramach sekurytyzacji wierzytelności z tytułu kredytów konsumenckich” („Umowa”). Celem zawartej Umowy jest zapewnienie odpowiedniego poziomu płynności finansowej Wnioskodawcy. Podpisując Umowę przystąpili Państwo do organizowanego przez Kupującego programu sekurytyzacji wierzytelności („Program sekurytyzacji”), umożliwiającego Państwu poprawę swojej płynności finansowej poprzez szybsze pozyskiwanie środków finansowych pochodzących ze zbycia za wynagrodzeniem własnych niewymagalnych wierzytelności wobec Klientów z tytułu udzielonych im pożyczek („Wierzytelności”). Wnioskodawca pozyskując w powyższy sposób finansowanie, może zwiększać wolumen udzielanych Pożyczek a tym samym zwiększyć swoją konkurencyjność oraz wysokość przychodów podatkowych.

Program sekurytyzacji, w którym biorą Państwo udział, nie jest typową transakcją sekurytyzacji wierzytelności zawieraną przez fundusz sekurytyzacyjny utworzony na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Niemniej jednak Program sekurytyzacji spełnia co do zasady te same funkcje co typowa transakcja sekurytyzacji wierzytelności przeprowadzona z udziałem funduszu sekurytyzacyjnego, czyli zamiana wierzytelności na łatwiej zbywalny instrument finansowy.

Kupujący jest zarejestrowanym podatnikiem VAT w Estonii. Kupujący nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce i nie jest zarejestrowany dla celów VAT w Polsce.

Program sekurytyzacji Wierzytelności organizowany przez Kupującego działa według następujących zasad:

• Wnioskodawca, w krótkim czasie po zawarciu Umowy Pożyczki, sprzedaje Kupującemu powstałą z tego tytułu Wierzytelność, natomiast Kupujący - w związku z nabyciem tej Wierzytelności - jest zobowiązany zapłacić Wnioskodawcy cenę („Cena”).

Wskazany wyżej proces obejmuje co do zasady wszystkie nowe Wierzytelności powstające w majątku Wnioskodawcy. Zgodnie z Umową, za datę sprzedaży Wierzytelności strony uznają dzień, w którym Wierzytelność zostanie umieszczona na prowadzonej przez Kupującego platformie internetowej, za pomocą której Kupujący sprzedaje Wierzytelności osobom trzecim (tzw. inwestorom);

• Przedmiotem sprzedaży jest każdorazowo część Wierzytelności, odpowiadająca:

1. pełnej kwocie kapitału Pożyczki oraz części Prowizji, lub
2. pełnej kwocie kapitału Pożyczki (w przypadku, gdy Wierzytelność składa się wyłącznie z kapitału Pożyczki);

• Niesprzedana część Wierzytelności (w praktyce pozostała część Prowizji) pozostaje w majątku Wnioskodawcy;
• Wnioskodawca jest uprawniony do otrzymywania od Kupującego zaliczek na poczet Ceny za przyszłe transfery Wierzytelności;
• Cena kalkulowana jest według wzoru określonego w Umowie. Każdorazowo Cena jest niższa od wartości Wierzytelności nabywanej przez Kupującego (sprzedaż z dyskontem);
• W przyjętych w Umowie okresach rozliczeniowych sporządzany jest „Formularz Sprzedaży” zawierający w szczególności listę Wierzytelności sprzedanych na rzecz Kupującego, datę sprzedaży oraz Cenę. Podpisany (zaakceptowany) przez strony Formularz Sprzedaży stanowi podstawę do wypłaty Ceny na rzecz Wnioskodawcy - w tym rozliczenia Ceny z otrzymaną przez Wnioskodawcę zaliczką;
• Klienci nie są informowani o sprzedaży Wierzytelności. Klienci dokonują spłat Wierzytelności na rachunek bankowy Wnioskodawcy. Następnie Wnioskodawca ma obowiązek przekazać spłaty Klientów na rachunek Kupującego (w wysokości odpowiadającej nabytej przez Kupującego Wierzytelności);
• Wnioskodawca może zostać zobowiązany do odkupienia Wierzytelności od Kupującego (tzw. buy-back). Zobowiązanie to może powstać w przypadku zaistnienia zdarzeń określonych w Umowie, np. gdy Umowa Pożyczki wygaśnie lub zostanie rozwiązana przed całkowitą spłatą, gdy Klient opóźnia się z zapłatą jakiejkolwiek kwoty wynikającej z Umowy Pożyczki przez określoną ilość dni lub gdy okaże się, że Wierzytelność w momencie jej sprzedaży na rzecz Kupującego nie spełniała określonych w Umowie cech (np. była dotknięta wadami prawnymi). W przypadku wystąpienia okoliczności uzasadniających buy-back, Kupujący ma prawo żądać od Wnioskodawcy bezwarunkowego odkupienia Wierzytelności i zapłacenia przez Wnioskodawcę ceny odkupu („Cena Odkupu”);
• Aby umożliwić Wnioskodawcy uczestnictwo w przedstawionym wyżej programie, Kupujący musi prowadzić odpowiednio zorganizowaną działalność (w szczególności utrzymywać w gotowości odpowiednią kwotę środków finansowych w celu nabycia Wierzytelności, mieć zapewnione źródła finansowania itp.). Z uwagi na powyższe, Umowa przewiduje, iż z tytułu uczestnictwa w programie, zapewniającym Wnioskodawcy płynność finansową w zamian za pakiety przysługujących mu Wierzytelności, Wnioskodawca zobowiązany jest płacić na rzecz Kupującego wynagrodzenie („Opłata za Uczestnictwo”);
• W związku z tym, że współpraca pomiędzy Wnioskodawcą a Kupującym będzie kreowała wzajemne należności pomiędzy stronami, w celu uproszczenia przepływu środków pieniężnych, wzajemne należności stron mogą być rozliczane w drodze mechanizmu kompensaty.

W celu wywiązywania się ze zobowiązań wynikających z Umowy - w szczególności regularnego nabywania Wierzytelności od Wnioskodawcy - Kupujący musi gromadzić odpowiednie środki finansowe. Kupujący prowadzi w tym celu platformę internetową, na której umieszcza nabyte przez siebie wierzytelności pożyczkowe (m. in. Wierzytelności nabyte od Wnioskodawcy) i oferuje je do sprzedaży podmiotom trzecim (inwestorom).

Inwestorzy, nabywając Wierzytelności od Kupującego, są zobowiązani zapłacić na jego rzecz uzgodnioną cenę nabycia, która po otrzymaniu przez Kupującego może z kolei posłużyć do finansowania działalności Wnioskodawcy. Nie jest wykluczone korzystanie przez Kupującego także z innych źródeł finansowania (np. pożyczki, kredyty). Niemniej jednak, ze względu na ograniczenia prawne obowiązujące w Estonii, Kupujący nie pozyskuje finansowania poprzez emisję obligacji. Kupujący nie emituje również certyfikatów inwestycyjnych (Kupujący nie jest funduszem inwestycyjnym).

Państwa wątpliwości budzi, czy przelewy (zbycie) przez Państwa wierzytelności do Kupującego w ramach programu sekurytyzacji powinny być traktowane jako element kompleksowej usługi świadczonej przez Kupującego podlegającej zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT.

Odnosząc się do kompleksowości przedmiotowej usługi, należy wskazać, że co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy kilka świadczeń obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową obejmującą kilka świadczeń pomocniczych.

Kwestia kompleksowości usług była rozstrzygana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przywołać można chociażby wyrok z 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07, w którym stwierdzono, że: „każde świadczenie powinno być zwykle uznawane za odrębne i niezależne” (również wyrok z 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06). Wyrok ten sformułował kryteria przesądzające o tym, kiedy występuje świadczenie złożone. Ma ono zatem miejsce w sytuacji, gdy (i) świadczenie pomocnicze nie stanowi celu samego w sobie, lecz stanowi środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z usługi podstawowej, (ii) poszczególne czynności są ze sobą tak ściśle związane, że ich rozdzielenie miałoby charakter sztuczny, (iii) kiedy nie istnieje możliwość nabywania danego świadczenia od podmiotów zewnętrznych, (iv) kiedy nie istnieje możliwość odrębnego fakturowania za daną czynność.

Usługa kompleksowa zawiera zatem kilka czynności (usług) opodatkowanych różnymi stawkami podatku VAT, z tym, że jedna z nich jest usługą główną, przeważającą, nadającą danej usłudze jej główny charakter, przy czym wszystkie zmierzają do bezpośredniego zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego wskazanej w umowie. Usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać bez usługi pomocniczej usługi głównej.

W niniejszej sprawie w przypadku czynności wykonywanych przez Kupującego na Państwa rzecz nie będzie miała miejsca transakcja obejmująca wyłącznie sprzedaż i przelew wierzytelności. Nabycie wierzytelności przez Kupującego będzie stanowiło element szerszej usługi finansowej, której celem jest uzyskanie przez Państwa finansowania przed wymagalnością Wierzytelności, czyli przed wymagalnością rat pożyczek. W celu przeprowadzenia planowanej Sekurytyzacji – będącej instrumentem pozwalającym na wcześniejsze otrzymanie środków finansowych przez Państwa, Kupujący będzie zobowiązany do wykonania szeregu ściśle ze sobą powiązanych czynności, które złożą się na świadczoną usługę sekurytyzacji. Zatem, biorąc pod uwagę przepisy ustawy o podatku od towarów i usług w okolicznościach niniejszej sprawy uznać należy, że Kupujący wyświadczy na Państwa rzecz usługę, polegającą na zapewnieniu środków finansowych. Za powyższą usługę Kupujący uzyska wynagrodzenie w postaci Opłaty za uczestnictwo.

Wobec tego Kupujący wykona czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 ustawy.

Zarówno w treści wskazanej ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Stosownie do art. 43 ust. 1 ustawy, zwalnia się od podatku:

usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę – pkt 38;

usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę – pkt 39;

usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług – pkt 40;

usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 328 i 355), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie – pkt 41.

Ponadto, jak stanowi art. 43 ust. 15 ustawy

zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2. usług doradztwa;

3. usług w zakresie leasingu.

W analizowanym przypadku charakter czynności wykonywanych Kupującego na Państwa rzecz wskazuje, że Kupujący przez nabycie wierzytelności udziela Państwu finansowania. Celem Kupującego nie jest faktyczne nabycie przedmiotowych wierzytelności i w konsekwencji próba ich odzyskania od dłużników.

Przez zbycie wierzytelności na rzecz Kupującego, zapewnią sobie Państwo finansowanie niezbędne do funkcjonowania na rynku finansowym, przez poprawę płynności finansowej. Celem transakcji zawartej pomiędzy Państwem a Kupującym nie będzie zbycie przez Państwa wierzytelności poprzez ich sprzedaż Kupującemu w celem windykacji, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Państwa środków finansowych przed wymagalnością wierzytelności, w drodze finansowania zapewnionego przez Kupującego w oparciu o zabezpieczenie w postaci wierzytelności. Zatem istotą przedmiotowej transakcji będzie uzyskanie przez Państwa finansowania potrzebnego do prowadzonej działalności.

W konsekwencji, usługę świadczoną przez Kupującego w ramach Programu Sekurytyzacji polegającą na nabyciu wierzytelności i zapewnieniu Państwu finansowania potraktować należy jako usługę w zakresie długów, która korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Do powyższej usługi nie mają zastosowania wyłączenia wskazane w art. 43 ust. 15 ustawy. Wskazany artykuł wyłącza możliwość zastosowania zwolnienia od VAT w zakresie „czynności ściągania długów, w tym factoringu”. Oznacza to, że opodatkowanie VAT przewidziano jedynie dla zdarzeń, z którymi wiąże się podejmowanie czynności mających na celu ściągnięcie długu, co nie ma miejsca w ramach ww. czynności.

Podsumowując, przelewy Wierzytelności przez Państwa do Kupującego w ramach Programu Sekurytyzacji należy potraktować jako element kompleksowej usługi świadczonej przez Kupującego na Państwa rzecz, zwolnionej od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Państwa wątpliwości dotyczą również określenia, czy zwrotne przelewy Wierzytelności na mocy określonego w umowie prawa lub obowiązku odkupu powinny być traktowane jako element kompleksowej usługi wskazanej w pytaniu nr 1 korzystającej ze zwolnienia z VAT.

Odnosząc się do powyższego w pierwszej kolejności zaznaczyć należy, że usługę świadczoną przez Kupującego polegającą na nabyciu Wierzytelności i zapewnieniu Państwu finansowania – jak wcześniej wskazano – potraktować należy jako usługę korzystającą ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Jednocześnie wskazać należy, że odkup Wierzytelności od Kupującego nie będzie stanowił odrębnego świadczenia, lecz będzie wyłącznie jednym z elementów kompleksowej usługi świadczonej przez Kupującego, której celem będzie zapewnienie Państwu finansowania. Odkup Wierzytelności przez Państwa jest jedynie czynnością pomocniczą, mającą na celu częściowe niwelowanie skutków pierwotnych cesji Wierzytelności dokonanych na rzecz Kupującego, gdyż na moment cesji wszystkie Wierzytelności muszą spełniać ściśle określone kryteria wskazane w Umowie o sprzedaży Wierzytelności.

Możliwość zwrotnego przeniesienia niektórych Wierzytelności przez Kupującego na rzecz Państwa wynika z zapisów Umowy. Zwrotne przeniesienie niektórych Wierzytelności będzie jednak stanowiło integralną część usługi sekurytyzacji.

W konsekwencji, ewentualne zwrotne przeniesienie Wierzytelności przez Kupującego na Państwo należy rozpatrywać na gruncie przepisów ustawy nie jako odrębne świadczenie, lecz element usługi sekurytyzacji. Zwrotne przeniesienie Wierzytelności może mieć miejsce wyłącznie w przypadku zawarcia opisanej we wniosku Umowy i świadczenia przez Kupującego usługi sekurytyzacji na Państwa rzecz.

Podsumowując, zwrotne przeniesienie Wierzytelności do Państwa na mocy określonego w umowie prawa odkupu nie będzie stanowiło odrębnej czynności objętej zakresem art. 8 ust. 1 ustawy, lecz będzie to element usługi sekurytyzacji korzystający ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Mają Państwo również wątpliwości, czy w związku z nabyciem od Kupującego opisanej usługi, z tytułu której wypłacają Państwo na rzecz Kupującego wynagrodzenie w postaci Opłaty za Uczestnictwo, będą Państwo zobowiązani do rozpoznania w Polsce importu usług podlegającego zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT.

W tym miejscu zauważyć należy, że z przepisu art. 5 ust. 1 ustawy, regulującego zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wynika, że dla opodatkowania danej transakcji rozstrzygające znaczenie ma ustalenie miejsca świadczenia.

Wskazać należy, że miejsce świadczenia to nic innego jak miejsce opodatkowania danej czynności. Zatem, jego określenie ma istotne znaczenie dla prawidłowego ustalenia państwa, w którym powstanie obowiązek podatkowy z tytułu danej czynności.

W związku z powyższym należy przeanalizować kwestię dotyczącą miejsca świadczenia ww. usług.

Stosownie do art. 28a ustawy, na potrzeby stosowania rozdziału 3 działu V ustawy, dotyczącego określania miejsca świadczenia usług:

1. ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:

2. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,

3. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;

2. podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Wskazany powyżej art. 28a ustawy, wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy,

miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Jak stanowi ust. 2 art. 28b ustawy,

w przypadku, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 28b ust. 3 ustawy,

w przypadku, gdy podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług.

Do powołanej w art. 28b ust. 1 ustawy zasady ogólnej, ustawodawca przewidział szereg zastrzeżeń, wskazując szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług. Jednakże w przedmiotowej sprawie nie mają one zastosowania.

Z okoliczności sprawy wynika, że są Państwo spółką prawa polskiego posiadającą siedzibę i miejsce zarządu w Polsce i są zarejestrowani w Polsce jako podatnik podatku od towarów i usług. Kupujący, natomiast jest spółką kapitałową zarejestrowanym podatnikiem VAT w Estonii i nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce oraz nie jest zarejestrowany dla celów VAT w Polsce.

Wobec powyższego, mając na uwadze, że są Państwo usługobiorcą usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez Kupującego polegającej na nabywaniu Wierzytelności od Państwa, miejscem świadczenia przedmiotowej usługi będzie Polska, jako kraj, w którym państwo mają siedzibę działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy

przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy

podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a) usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

b) usługobiorcą jest:

- w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b – podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,

- w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, w przypadku których miejscem dostawy towarów, których te bony dotyczą, jest terytorium kraju – podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15,

- w pozostałych przypadkach – podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Stosownie do art. 17 ust. 2 ustawy

w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4 i 5, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Mając na uwadze powyższe, skoro, jak wynika z wniosku, będą Państwo usługobiorcą przedmiotowej usługi, a Kupujący nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, usługi sekurytyzacji Wierzytelności nabywane przez Państwa od Kupującego stanowią import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy, których miejscem świadczenia jest Polska, a Państwo jako usługobiorca tych usług, będą zobowiązani do ich rozliczenia dla celów VAT. W konsekwencji będą Państwo zobowiązani do rozpoznania importu usług zwolnionych od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).