Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

24 listopada 2021 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych związanych ze sprzedażą udziału w działkach.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1. Zainteresowana będąca stroną postępowania:

- Pani M.D.;

2. Zainteresowani niebędący stroną postępowania:

- Pani M.O.;

- Pan J.O.

Opis stanu faktycznego

M.D. wraz z córką M. O. oraz synem J. O. (dalej: Wnioskodawcy).

M.D. (dawniej: O.) wraz z mężem M. O. nabyła w 1981 r. nieruchomości w (`(...)`) stanowiące działki nr 1, 2, 3, 4, 5, 6 oraz 8. M.D. swój udział w części 1/2 na ww. nieruchomościach nabyła na skutek ustania wspólności ustawowej w 1991 r. Dodatkowo zgodnie z umową sprzedaży z 12 listopada 1985 r. (Rep. A (…)) M. oraz M.O. nabyli nieruchomość we wsi (`(...)`) działki nr 7.

Z kolei każde z dzieci M. D. oraz M. O., tj. M.O., jak i J.O. na mocy aktu darowizny z 10 czerwca 1997 r. (Rep. A Nr (…)) od macochy Pani B. G. jako majątek po zmarłym w 1994 r. ojcu i byłym małżonku M. O. dokonanej na ich rzecz w udziale po 1/4 części (dla każdego z dzieci) we własności nieruchomości położonych w (`(...)`) stanowiących działki numer 1, 3, 4, 5, 8/1 i 8/2, działkę numer 7, działkę numer 6, działkę numer 2.

Reasumując działki nr 1, 3, 4, 5, 8/1 i 8/2 oraz 7 są współwłasnością M. D. w części 1/2, M. O. w części 1/4 oraz J. O. w części 1/4.

Pierwsza Wnioskodawczyni M.D. na mocy wpisu do Centralnej Informacji o Działalności Gospodarczej (dalej: CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej)) od 1 kwietnia 2016 r. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług noclegowych dla turystów. Jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: u.p.t.u.).

Druga z Wnioskodawczyń M.O. również na mocy wpisu do CEIDG od 1 września 2019 r. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług gastronomicznych. Jest ona podatnikiem VAT (podatek od towarów i usług) zwolnionym na mocy art. 113 ust. 1 i 9 u.p.t.u.

Trzeci Wnioskodawca J.O. na mocy wpisu do CEIDG od 29 kwietnia 2005 r. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na wykonywaniu pozostałej działalności związanej ze sportem. Jest on podatkiem VAT zwolnionym na mocy art. 113 ust. 1 i 9 u.p.t.u.

Żaden z Wnioskodawców nie zajmował ani nie zajmuje się profesjonalnym obrotem nieruchomościami, ani innymi czynnościami o podobnym charakterze w celach zarobkowych.

Jak wskazano, Wnioskodawcy w wyniku darowizny nabyli działki nr 1, 3, 4, 5, 8/1 i 8/2 oraz 7 w następujących częściach przypadających na nich jako współwłaścicieli:

- M.D. – 1/2 części;

- M.O. – 1/4 części;

- J.O. – 1/4 części.

Zgodnie z Uchwałą nr (…) Rady Miejskiej w (…) z 24 kwietnia 2013 r. doszło do zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze, tj. cele budownictwa wypoczynkowego, rehabilitacyjnego i mieszkaniowego z usługami nieuciążliwymi w ilości 18,74 ha.

Do dnia złożenia niniejszego wniosku nie były one wykorzystywane w działalnościach gospodarczych żadnego z Wnioskodawców. Stanowią one bowiem majątek osobisty (prywatny), który w związku z darowizną z roku 1997 po zmarłym ojcu nie został nabyty do odsprzedaży. Stanowić miał zabezpieczenie przyszłości dzieci i byłej małżonki.

Ponadto Wnioskodawcy wskazują, że do dnia złożenia wniosku ww. działki nie były udostępniane osobom trzecim na mocy umów cywilno-prawnych.

Nie podejmowali oni czynności wymagających zaangażowania środków finansowych mających na celu zwiększenie ich atrakcyjności (jak np. uzbrojenie działek, doprowadzenie mediów, ogrodzenie działek, utwardzenie drogi). Czynności takich nie planują także podejmować.

Nie udzielili nikomu pełnomocnictw do uzyskania zgód i pozwoleń budowlanych ani innych o podobnym charakterze.

Po upływie 40 lat od nabycia przez M. D. oraz 24 latach od nabycia przez M. oraz J. O., Wnioskodawcy wystąpili do Burmistrza (…) z wnioskiem o uchwalenie dla terenu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz podziału przedmiotowych działek na mniejsze o charakterze budowlanym, w celu ich łatwiejszej solidarnej sprzedaży.

Zgodnie z Decyzją Burmistrza (…) z 26 sierpnia 2021 r. w sprawie prowadzonej pod znakiem (…) dokonano poniżej wskazanych podziałów:

1. Działka nr 2 została podzielona na działki nr 2/1, 2/2, 2/3, 2/4, 2/5, 2/6, 2/7, 2/8, 2/9, 2/10, 2/11, 2/12, 2/13, 2/14, 2/15, 2/16, 2/17, 2/18, 2/19, 2/20, 2/21, 2/22, 2/23, 2/24, 2/25, 2/26, 2/27.
2. Działka nr 3 została podzielona na działki nr 3/1, 3/2, 3/3, 3/4, 3/5, 3/6, 3/7, 3/8, 3/9, 3/10, 3/11, 3/12, 3/13, 3/14, 3/15, 3/16, 3/17, 3/18, 3/19, 3/20, 3/21, 3/22, 3/23, 3/24, 3/25, 3/26, 3/27, 3/28.
3. Działka nr 4 została podzielona na działki nr 4/1, 4/2, 4/3, 4/4, 4/5, 4/6.
4. Działka nr 6 została podzielona na działki nr 6/1, 6/2, 6/3, 6/4, 6/5, 6/6, 6/7, 6/8, 6/9, 6/10, 6/11, 6/12, 6/13, 6/14, 6/15, 6/16, 6/17, 6/18, 6/19, 6/20, 6/21, 6/22, 6/23, 6/24, 6/25, 6/26, 6/27, 6/28, 6/29, 6/30, 6/31,6/32, 6/33, 6/34, 6/35, 6/36, 6/37, 6/38, 6/39, 6/40, 6/41, 6/42, 6/43, 6/44, 6/45, 6/46, 6/47, 6/48.

Planowana przez Wnioskodawców sprzedaż odbywać będzie się poprzez umieszczenie ogłoszeń do portali z ogłoszeniami. Być może z uwagi na zawiłość przepisów związanych z rynkiem nieruchomości, skorzystają jako osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej z usług agenta nieruchomości. Kosztów prowizji z tym związanych nie będą rozliczać w kosztach uzyskania przychodów swoich jednoosobowych działalności gospodarczych, ponieważ jak uwypuklają Wnioskodawcy planowane czynności jest czynnościami o charakterze prywatnym.

Dokonanie powyższych czynności nastąpi poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, jako zwykłe czynności związane z wykonywaniem prawa własności.

Pytania

1. Czy Wnioskodawczyni pierwsza - M.D. jako współwłaściciel w udziale 1/2 ww. działek, będąca czynnym podatnikiem VAT w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą polegającą na świadczeniu usług noclegowych dla turystów zobowiązana będzie do opodatkowania sprzedaży wskazanych w stanie faktycznym działek podatkiem od towarów i usług, jeżeli sprzedaż stanowi zarząd zwykły majątkiem prywatnym (osobistym)?
2. Czy Wnioskodawczyni druga - M.O. jako współwłaściciel w udziale 1/4 ww. działek będąca zwolnionym podatnikiem VAT w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą polegającą na świadczeniu usług gastronomicznych zobowiązana będzie do dokonania rejestracji jako podatnik VAT czynny w związku ze sprzedażą wskazanych w stanie faktycznym działek, jeżeli sprzedaż stanowi zarząd zwykły majątkiem prywatnym (osobistym)?
3. Czy Wnioskodawczyni druga - M.O. zobowiązana będzie do opodatkowania sprzedaży wskazanych w stanie faktycznym działek podatkiem od towarów i usług, jeżeli sprzedaż stanowi zarząd zwykły majątkiem prywatnym (osobistym)?
4. Czy Wnioskodawca trzeci - J.O. jako współwłaściciel w udziale 1/4 ww. działek będący zwolnionym podatnikiem VAT w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą polegającą na wykonywaniu pozostałej działalności związanej ze sportem zobowiązany będzie do dokonania rejestracji jako podatnik VAT czynny w związku ze sprzedażą wskazanych w stanie faktycznym działek, jeżeli sprzedaż stanowi zarząd zwykły majątkiem prywatnym (osobistym)?
5. Czy Wnioskodawca trzeci - J.O. zobowiązany będzie do opodatkowania sprzedaży wskazanych w stanie faktycznym działek podatkiem od towarów i usług, jeżeli sprzedaż stanowi zarząd zwykły majątkiem prywatnym (osobistym)?

Stanowisko Zainteresowanych w sprawie

Zdaniem Wnioskodawców:

Ad 1

Wnioskodawczyni M.D. jako współwłaściciel w udziale 1/2 ww. działek, występuje w związku ze sprzedażą jako osoba prywatna dokonująca zarządu zwykłego majątku prywatnego (osobistego), tym samym na gruncie tych czynności nie występuje jako podatnik VAT czynny i nie będzie zobowiązana do odprowadzenia podatku VAT w związku ze sprzedażą działek opisanych w stanie faktycznym.

Ad 2

Wnioskodawczyni M.O. jako współwłaściciel w udziale 1/4 ww. działek, występuje w związku ze sprzedażą jako osoba prywatna dokonująca zarządu zwykłego majątku prywatnego (osobistego), tym samym na gruncie tych czynności nie występuje jako podatnik VAT, czynność ta nie będzie generowała obowiązku rejestracji do VAT jako podatnik VAT czynny, ponieważ nie ma związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Ad 3

Wnioskodawczyni M.O. jako współwłaściciel w udziale 1/4 ww. działek, występuje w związku ze sprzedażą jako osoba prywatna dokonująca zarządu zwykłego majątku prywatnego (osobistego), tym samym na gruncie tych czynności nie występuje jako podatnik VAT czynny i nie będzie zobowiązana do odprowadzenia podatku VAT w związku ze sprzedażą działek opisanych w stanie faktycznym.

Ad 4

Wnioskodawca J.O. jako współwłaściciel w udziale 1/4 ww. działek, występuje w związku ze sprzedażą jako osoba prywatna dokonująca zarządu zwykłego majątku prywatnego (osobistego), tym samym na gruncie tych czynności nie występuje jako podatnik VAT, czynność ta nie będzie generowała obowiązku rejestracji do VAT jako podatnik VAT czynny, ponieważ nie ma związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Ad 5

Wnioskodawca J.O. jako współwłaściciel w udziale 1/4 ww. działek, występuje w związku ze sprzedażą jako osoba prywatna dokonująca zarządu zwykłego majątku prywatnego (osobistego), tym samym na gruncie tych czynności nie występuje jako podatnik VAT czynny i nie będzie zobowiązany do odprowadzenia podatku VAT w związku ze sprzedażą działek opisanych w stanie faktycznym.

Uzasadnienie prawne:

Ad 1

W pierwszej kolejności wskazać należy, że formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, a także okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, czy w odniesieniu do konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku VAT.

W doktrynie wskazuje się, że nawet samo wystąpienie z wnioskiem o uchwalenie dla terenu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie decyduje jeszcze o zawodowym charakterze działalności podmiotu. Przesądza bowiem o tym szereg innych okoliczności, które powodują, że aktywność podmiotu w przedmiocie zbycia działek jest porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem. Chodzi zatem o taką działalność podmiotu, która polega na aktywnych działaniach w zakresie obrotu nieruchomościami.

Tym samym trudno uznać, żeby Wnioskodawczyni M.D. wystąpiła dla tych czynności jako podatnik VAT czynny. Podjęte przez nią i pozostałych współwłaścicieli (dzieci) czynności w świetle art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1 ze zm.) nie wykroczyły poza tzw. „zwykły” zarząd majątkiem prywatnym.

Nie były podejmowane czynności mające na celu np. uzbrojenie terenu, utwardzenie dróg wewnętrznych czy działania marketingowe. Jak wskazał NSA w wyroku z 10 listopada 2011 r. (sygn. akt I FSK 13/11) przykładowe okoliczności takie, jak np. wspomniane uzbrojenie terenu, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe itp. muszą stanowić pewien logiczny ciąg, aby uznać daną aktywność za „handlową”. Nie wystarczy stwierdzenie występowania pojedynczych ze wskazanych zdarzeń. Jak podkreślił sąd, sprzedaż nawet kilkunastu działek budowlanych powstałych z podziału gruntu rolnego nabytego na cele osobiste i po urzędowej zmianie przeznaczenia tego gruntu (bez udziału zbywcy) nie stanowi per se działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu, jeśli nie zachodzą przesłanki świadczące o takiej aktywności sprzedającego w zakresie zbycia przedmiotowych działek, która byłaby porównywalna do działań osób zajmujących się zawodowo obrotem nieruchomościami (brak przesłanek stałego i zorganizowanego charakteru działalności).

Ad 2-5

W celu stwierdzenia, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Nie może być uznana za działalność handlową sprzedaż majątku osobistego (prywatnego), który nie został nabyty w celach odsprzedaży (w celach handlowych). Jeżeli sprzedane działki zostały wydzielone z gruntu stanowiącego majątek osobisty Wnioskodawcy, który nie został nabyty w celu prowadzenia działalności gospodarczej, sprzedawca nie może być uznany za handlowca w rozumieniu art. 15 ust. 2 u.p.t.u.

A tak było w przypadku Wnioskodawców, ponieważ minęło 40 lat od nabycia przez M. D. wraz z ówczesnym mężem jej udziału w ww. działkach, z kolei M. i J. O. 24 lata temu działki nabyli w drodze darowizny od macochy po zmarłym ojcu.

Idąc dalej, wyłącznie w sytuacji, gdy osoba sprzedająca działki swoim zachowaniem wykaże, że realizując tę sprzedaż działa i chce działać w charakterze podatnika (handlowca, który nabył grunty w celu ich zbycia i chce oprócz tej sprzedaży kontynuować tego rodzaju aktywność), czyli podmiotu prowadzącego w tym zakresie działalność profesjonalną, stałą i zorganizowaną - sprzedaż taka będzie opodatkowana VAT.

Przedstawione powyżej stanowisko ma charakter ugruntowany w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. m. in. wyrok NSA z 16 kwietnia 2014 r., sygn. akt I FSK 781/13; wyrok NSA z 19 kwietnia 2012 r., sygn. akt I FSK 1118/11; wyrok NSA z 27 stycznia 2012 r., sygn. akt I FSK 1814/11; wyrok NSA z 18 października 2011 r., sygn. akt I FSK 1536/10; wyrok NSA z 27 października 2009 r., sygn. akt I FSK 1043/08; wyrok NSA z 23 stycznia 2009 r., sygn. akt I FSK 1629/07; wyrok NSA z 27 czerwca 2008 r., sygn. akt I FSK 253/08; wyrok NSA z 28 marca 2008 r., sygn. akt I FSK 475/07; wyrok NSA z 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07; wyrok NSA z 24 kwietnia 2007 r., sygn. akt I FSK 603/06).

W miejscu tym uwypuklić należy, że działalność Wnioskodawców nie wpisuje się w działalność handlowców, ani w działalność profesjonalną, stałą i zorganizowaną, ponieważ co do zasady przedmiotem ich działalności zarobkowej są kolejno: usługi noclegowe dla turystów, usługi gastronomiczne oraz wykonywanie pozostałej działalności związanej ze sportem.

Tym samym, jak wynika z dokonanej wyżej analizy przepisów oraz orzecznictwa, warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie:

1. po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,
2. po drugie czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Dostawa towarów (np. nieruchomości) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działający w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy. Dopiero po zdefiniowaniu podmiotu jako podatnika VAT - co do zasady - mają dla określenia jego praw i obowiązków zastosowanie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.

Co do zasady bowiem osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników VAT. W szczególności sprzedaż działek wchodzących w skład np. darowizny nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT. Skoro Wnioskodawca nabył działki do swojego majątku osobistego, bez zamiaru ich dalszej odsprzedaży, to poprawny jest pogląd, że ich sprzedaż nie jest działalnością handlową (por. wyrok NSA z 16 kwietnia 2014 r., sygn. akt I FSK 781/13).

Dodatkowo wskazać należy, że „majątek prywatny” to zatem część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, w którym stwierdzono, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych. Chociaż Wnioskodawcy prowadzą działalności gospodarcze, to w odniesieniu do żadnego z nich działki nie były wykorzystywane w działalności.

Podsumowująco, aby uznać, że dany podmiot działa w charakterze podatnika podatku VAT, należy ustalić, czy działa on jako producent, handlowiec lub usługodawca. Mając powyższe na względzie, należy stwierdzić, że uznanie, iż dany podmiot w odniesieniu do danej sprawy.

Na płaszczyźnie podatku VAT w przedmiocie ustalenia statusu podmiotu dokonującego sprzedaży nieruchomości wypowiedział się także NSA w uchwale siedmiu sędziów z 29 października 2007 r. (sygn. akt I FPS 3/07) wskazujące na kryteria, jakimi należy kierować się przy określaniu, czy w danym przypadku mamy do czynienia z działalnością gospodarczą, czy też z zarządem majątkiem prywatnym.

Zdaniem NSA „(`(...)`) przepisy art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT powinny być rozumiane w ten sposób, że warunkiem sine qua non uznania, że dany podmiot działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, jest ustalenie, że działa on jako producent, handlowiec, usługodawca, pozyskujący zasoby naturalne, rolnik lub jako osoba wykonująca wolny zawód”. Zatem w opinii NSA „ani więc formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, ani okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, że w odniesieniu do tej konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku od towarów i usług”.

Tym samym Wnioskodawcy, Pani M.D., M.O. oraz J.O. dokonując zarządu zwykłego, nie występują jako podatnicy VAT. M.O. oraz J.O. nie będą podlegać rejestracji do VAT jak podatnik VAT czynny. A przedmiotowa sprzedaż przez każdego z trzech Wnioskodawców skorzysta ze zwolnienia.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem", podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na podstawie definicji zawartej w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie udziału w nieruchomości, dokonywane przez podatnika, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).

W myśl art. 195 Kodeksu cywilnego:

Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

W przypadku współwłasności nieruchomości określonej w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w nieruchomości.

Zgodnie z art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego:

Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Jak stanowi art. 198 ustawy Kodeksu cywilnego:

Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.

Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności, konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.

Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006 r. str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady :

„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Jednocześnie, w art. 12 ust. 1 lit. b) powołanej Dyrektywy 2006/112/WE Rady wskazano, że:

Państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności dostawy terenu budowlanego.

Zgodnie z art. 12 ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE Rady:

„Teren budowlany” to każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie.

Opodatkowaniu VAT podlega, na podstawie art. 2 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady, odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze.

Z przytoczonych regulacji wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te winny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów, jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając grunt działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem zaś takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

Zatem w kwestii opodatkowania sprzedaży udziału w działkach powstałych z podziału działek nr 1, 3, 4, 5, 8/1, 8/2, 7, 6 i 2 istotne jest, czy w świetle zaprezentowanego opisu sprawy w celu dokonania sprzedaży ww. gruntu podjęli Państwo aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców lub usługodawców w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkuje koniecznością uznania Państwa za podmioty prowadzące działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatników podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

Zwykłe nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu dochodu w rozumieniu art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady (a tym samym art. 15 ust. 2 ustawy) jako, że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy.

Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r., w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie – zdaniem Trybunału – okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.

Inaczej jest natomiast – jak wyjaśnił Trybunał – w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

W rozumieniu powyższych twierdzeń pomóc mogą zapisy orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07, w myśl którego formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, a także okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, czy w odniesieniu do konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku VAT.

Analiza przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy oraz treści powołanych przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że w stosunku do sprzedaży udziału w Nieruchomości powstałych z podziału działek nr 1, 3, 4, 5, 8/1, 8/2, 7, 6 i 2 brak jest przesłanek pozwalających uznać Wnioskodawców za podatników w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Z przedstawionego opisu sprawy nie wynika taka aktywność Sprzedających, która wykraczałaby poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Z okoliczności sprawy wynika bowiem, że M.D. (pierwsza Wnioskodawczyni) wraz z mężem nabyła w 1981 r. nieruchomości w (`(...)`) stanowiące działki nr 1, 2, 3, 4, 5, 6 oraz 8. Wnioskodawczyni swój udział w części 1/2 na ww. nieruchomościach nabyła na skutek ustania wspólności ustawowej w 1991 r. Dodatkowo zgodnie z umową sprzedaży z 12 listopada 1985 r. małżonkowie nabyli nieruchomość we wsi (`(...)`) działki nr 7. Każde z dzieci, tj. M.O. (druga Wnioskodawczyni), jak i J.O. (trzeci Wnioskodawca) na mocy aktu darowizny z 10 czerwca 1997 r. od macochy jako majątek po zmarłym w 1994 r. ojcu i dokonanej na ich rzecz w udziale do 1/4 części (dla każdego z dzieci) we własności nieruchomości położonych w (`(...)`) stanowiących działki numer 1, 3, 4,5, 8/1 i 8/2, działkę numer 7, działkę numer 6, działkę numer 2. Żaden z Wnioskodawców nie zajmował ani nie zajmuje się profesjonalnym obrotem nieruchomościami, ani innymi czynnościami o podobnym charakterze w celach zarobkowych. Pierwsza Wnioskodawczyni na mocy wpisu do CEIDG od 1 kwietnia 2016 r. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług noclegowych dla turystów. Jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Druga na mocy wpisu do CEIDG od 1 września 2019 r. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług gastronomicznych. Jest ona podatnikiem VAT zwolnionym na mocy art. 113 ust. 1 i 9 u.p.t.u. Trzeci Wnioskodawca na mocy wpisu do CEIDG od 29 kwietnia 2005 r. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na wykonywaniu pozostałej działalności związanej ze sportem. Jest on podatkiem VAT zwolnionym na mocy art. 113 ust. 1 i 9 u.p.t.u. Do dnia złożenia niniejszego wniosku przedmiotowe działki nie były wykorzystywane w działalnościach gospodarczych żadnego z Wnioskodawców. Ponadto Wnioskodawcy wskazują, że do dnia złożenia wniosku ww. działki nie były udostępniane osobom trzecim na mocy umów cywilno-prawnych oraz Wnioskodawcy nie podejmowali oraz nie planują podejmować czynności wymagających zaangażowania środków finansowych mających na celu zwiększenie ich atrakcyjności (jak np. uzbrojenie działek, doprowadzenie mediów, ogrodzenie działek, utwardzenie drogi). Wnioskodawcy nie udzielili nikomu pełnomocnictw do uzyskania zgód i pozwoleń budowlanych ani innych o podobnym charakterze. Po upływie 40 lat od nabycia przez M. D. oraz 24 latach od nabycia przez M. oraz J. O., Wnioskodawcy wystąpili z wnioskiem o uchwalenie dla terenu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz podziału przedmiotowych działek na mniejsze o charakterze budowlanym, w celu ich łatwiejszej solidarnej sprzedaży (zgodnie z Decyzją Burmistrza (…) z 26 sierpnia 2021 r. dokonano podziału działki nr 2, nr 3, nr 4, nr 6). Planowana przez Wnioskodawców sprzedaż odbywać będzie się poprzez umieszczenie ogłoszeń do portali z ogłoszeniami. Być może z uwagi na zawiłość przepisów związanych z rynkiem nieruchomości, skorzystają jako osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej z usług agenta nieruchomości.

W niniejszej sprawie, w odniesieniu do planowanej sprzedaży udziałów w ww. działkach nie wystąpił ciąg zdarzeń, które jednoznacznie przesądzają, że sprzedaż wskazanych we wniosku działek wypełnia przesłanki działalności gospodarczej. Wnioskodawcy nie podjęli takich aktywnych działań w zakresie obrotu nieruchomościami, które świadczyłyby o angażowaniu środków w sposób podobny do wykorzystywanych przez handlowców. Działania podejmowane przez Wnioskodawców stanowią jedynie racjonalny sposób zagospodarowania posiadanego majątku prywatnego.

Należy zatem uznać, że Wnioskodawcy dokonując sprzedaży udziału w działkach powstałych z podziału działek nr 1, 3, 4, 5, 8/1, 8/2, 7, 6 i 2 (Pani M.D. - 1/2 części, Pani M.O. - 1/4 części oraz Pan J.O. – 1/2 części) korzystają z przysługującego Im prawa do rozporządzania majątkiem osobistym, co nie jest wykonywaniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Brak tego statusu pozbawia Sprzedających cech podatników podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 cyt. ustawy, w zakresie sprzedaży udziału w działkach, a dostawę - cech czynności podlegającej opodatkowaniu, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

W konsekwencji, Wnioskodawcy w stosunku do sprzedaży udziału w działkach powstałych z podziału działek nr 1, 3, 4, 5, 8/1, 8/2, 7, 6 i 2 niewykorzystywanych przez Wnioskodawców w działalności gospodarczej - nie będą występowali w charakterze podatników podatku VAT, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, prowadzących działalność gospodarczą w myśl art. 15 ust. 2 ww. ustawy.

W związku z powyższym, sprzedaż udziału w ww. działkach dokonana przez Wnioskodawców nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a Wnioskodawcy w związku z tą sprzedażą nie będą zobowiązani do odprowadzenia podatku VAT.

Zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy:

Podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Tym samym należy wskazać, że w związku ze sprzedażą swojego udziału Wnioskodawcy (M.O. i J.O.) nie będą zobowiązani do zarejestrowania się jako czynni podatnicy podatku od towarów i usług.

Zatem, stanowisko Państwa w zakresie postawionych pytań 1-5 należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawiliście i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zdarzenia.

Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

M.D. (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).