Interpretacja dotyczy skutków podatkowych cesji praw i obowiązków wynikających z umowy rezerwacyjnej dotyczącej zakupu działki budowlanej. Podatnik, czyli Spółka z o.o., nabył te prawa i obowiązki od pierwotnego nabywcy, Spółki jawnej, poprzez zawarcie umowy cesji. Organ uznał, że: 1. Cesja praw i obowiązków z umowy rezerwacyjnej jest traktowana jako usługa, a nie jako dostawa towarów. 2. Spółka z o.o. ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej cesję praw i obowiązków. 3. Odsprzedaż usług przez pierwotnego nabywcę, Spółkę jawną, na rzecz Spółki z o.o. stanowi część usługi kompleksowej (cesji praw i obowiązków) i podlega opodatkowaniu na tych samych zasadach.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnySzanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku towarów i usług jest :
21 września 2021 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych cesji praw i obowiązków z umowy rezerwacyjnej. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 4 grudnia 2021 r. (wpływ 10 grudnia 2021 r.).
Treść wniosku wspólnego jest następująca:
X. Sp. z o.o.
Y. Sp. jawna
X. Sp. z o.o., dalej także „Wnioskodawca” „Cesjonariusz”, „Sp. z o.o.” jest podatnikiem VAT (podatek od towarów i usług) czynnym zajmującym się działalnością developerską, podobnie jak powiązany z nim podmiot Y Sp. jawna, dalej także „Zainteresowany” „Cedent”,” Pierwotny nabywca”, „Sp. jawna”.
Przedmiotem wniosku pozostaje ustalenie poprawności rozliczenia i dokumentowania kwestii cesji praw i obowiązków z umowy rezerwacyjnej kupna-sprzedaży terenu budowlanego w rozumieniu ustawy o VAT.
26 lutego 2021 r. została zawarta pomiędzy M. O. „Sprzedającym” podatnikiem VAT czynnym a Zainteresowanym „Kupującym” umowa rezerwacyjna kupna - sprzedaży działki, przedmiotem której było zobowiązanie Kupującego do zakupu działki oraz rezerwacji i powstrzymania się Sprzedającego od oferowania działki innym podmiotom do czasu aktu notarialnego przenoszącego własność tej działki na Kupującego z tej umowy.
Z umowy wynikał obowiązek zapłaty zadatku na rachunek Sprzedającego do określonego w umowie terminu. Zadatek został wpłacony przez Spółkę jawną i nastąpiło zafakturowanie tej czynności przez Sprzedającego, w oznaczeniu nabywcy wskazano zgodnie z umową i wpłatą Spółkę jawną (faktura z 1 marca 2021 r.).
Kolejną zaliczkę na poczet ceny 28 maja 2021 r. wpłaciła Sp. o.o., bowiem obie spółki zdecydowały, że nabywcą gruntu pozostanie Wnioskodawca, na co wyraził zgodę Sprzedający. 25 maja 2021 r. doszło do podpisania umowy cesji praw i obowiązków z umowy rezerwacyjnej w ten sposób, że w miejsce Cedenta wstąpił Cesjonariusz a Sprzedający wyraził na to zgodę. Do aktu przenoszącego własność gruntu przystąpiła Sp. z o.o. i faktura końcowa była także wystawiona na Spółkę z o.o.
Z uwagi na brak zwrotu zadatku przez Sprzedającego wpłaconego przez Spółkę jawną Sprzedający nie korygował faktury z 1 marca 2021 roku, w fakturze końcowej wystawionej Sp. z o.o., uwzględnił w rozliczeniu dotychczas otrzymane płatności na poczet dokonanej dostawy nieruchomości.
Z kolei rozliczenie między Cedentem a Cesjonariuszem nastąpiło poprzez wystawienie faktury z 31 maja 2021 r. tytułem przeniesienia praw i obowiązków z umowy cesji i obejmowało wartość zadatku, jaki wpłacił pierwotny nabywca. Takie rozliczenie było w ocenie stron poprawne, prowadziło bowiem ostatecznie do rozliczenia podatku należnego Sprzedawcy z tytułu dostawy, z uwzględnieniem faktu otrzymania zadatku od sp. jawnej oraz faktu cesji praw i faktu dokonania kolejnej zaliczki i dokonania transakcji zbycia nieruchomości dla Sp. z o.o.
Sposób rozliczenia poprzez obciążenie Sp. z o.o. kosztem zadatku poniesionego przez Spółkę jawną odzwierciedla rzeczywisty przebieg transakcji, w której koszt poniosła ostatecznie Sp. z o.o.
W lipcu 2021 roku zostały zgodnie z porozumieniem zawartym między Sp. jawną a Sp. z o.o. refakturowane koszty związane z planowaną inwestycją poniesione przez sp. jawną przed podpisaniem cesji (obrysy, mapy, projekty itp.) na zasadzie refakturowania usług, które nie wchodziły w koszty wynagrodzenia z tytułu cesji.
W nadesłanym uzupełnieniu Zainteresowani wskazali, że porozumienie z 19 lipca 2021 roku zawarte między Sp. jawną i Spółką z o.o. było konsekwencją zawartej umowy cesji praw i obowiązków z 25 maja 2021 r., która nie obejmowała kosztów innych niż wynagrodzenie stanowiące wartość zadatku zapłaconego przez Pierwotnego Nabywcę i dotyczyło wskazania kosztów inwestycji, które obciążają Cesjonariusza.
Wymienione w treści tego porozumienia koszty odsprzedane bez marży to:
1. Czy cesja praw i obowiązków podlega opodatkowaniu jako dostawa czy usługa?
2. Czy Wnioskodawca ma uprawnienie do odliczenia podatku z faktury z 31 maja 2021 r. przenoszącej prawa i obowiązki z umowy rezerwacyjnej?
3. Czy odsprzedaż usług przez Pierwotnego nabywcę mogła nastąpić odrębnie od przeniesienia praw i obowiązków z umowy cesji?
Ad. 1
Zdaniem Zainteresowanych, cesja praw z umowy rezerwacyjnej jest w rozumieniu ustawy o VAT dostawą towarów. Stanowisko to jest uzasadnione istotą transakcji cesji. W tej materii zasadnym jest odwołanie się do orzeczenia I SA/Kr 132/18 z 28 marca 2018 r. z którego wynika:
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 (w art. 5 ust. 1 pkt 1 mowa jest o odpłatnej dostawie towarów i odpłatnym świadczeniu usług na terytorium kraju) rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel [`(...)`].
Natomiast stosownie do postanowień art. 8 ust. 1 tej ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 [`(...)`].
Definicje dostawy towarów i świadczenia usług wzajemnie się uzupełniają, a świadczenie usług zostało zdefiniowane w sposób negatywny. Każda transakcja, która nie stanowi dostawy towarów traktowana jest jako świadczenie usług. W wielu przypadkach kwalifikacja danej czynności jako dostawy towarów czy też świadczenia usług pozostaje bez znaczenia dla zasad opodatkowania danej transakcji, jednakże w pewnych sytuacjach pełni ona istotną rolę np. dla ustalenia miejsca opodatkowania, prawa do odliczenia podatku naliczonego, czy też tak jak w niniejszej sprawie - dla wysokości opodatkowania. Zdarzają się przypadki, czego przykładem jest rozpoznana sprawa, iż istnieje problem z dokonaniem kwalifikacji danej czynności, bądź to jako dostawy, bądź jako usługi. Wówczas w szczególności trzeba mieć na względzie, że dla określenia prawidłowych skutków danego zdarzenia gospodarczego w zakresie podatku VAT decydujące znaczenie ma kryterium ekonomicznie (taka konkluzja wynika np. z wyroku ETS w sprawie C- 185/01, tak też stwierdzono w Komentarzu do Dyrektywy VAT 2006/112/WE pod red. Jerzego Martini, Oficyna Wydawnicza „UNIMEX” Wrocław 2010 r.), co oznacza, iż interpretując przepisy o VAT nie można powoływać się wyłącznie na cywilistyczną formę poszczególnych czynności (wyrok WSA w Warszawie z 16 listopada 2011 r. sygn. akt III SA/Wa 600/11).
Analizując prawidłowość wykładni norm prawnych będących przedmiotem sporu należy mieć na względzie, że podatek od towarów i usług jest podatkiem zharmonizowanym. Dlatego też w okresie poakcesyjnym, wobec konieczności stosowania prawa unijnego i na skutek uwzględniania wykładni tego prawa, dokonywanej przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, zmieniły się metody wykładni. W miejsce dominującej w poprzednim stanie prawnym wykładni językowej, aktualnie prymat należy przyznać dyrektywie wykładni celowościowej. Należy bowiem uwzględnić, że na gruncie podatku od towarów i usług użytym w przepisach normujących ten podatek terminom, należy przypisywać zasadniczo autonomiczne znaczenie, swoiste dla tego podatku, a tym samym oderwane od ich rozumienia cywilistycznego w ujęciu prawodawstwa krajowego. Wynika to, jak wcześniej wskazano z harmonizacji tego podatku na terytorium Unii Europejskiej, czego konsekwencją jest konieczność jednolitego rozumienia pojęć VAT na całym obszarze państw członkowskich, co wymaga - przy ich definiowaniu - szerszego uwzględniania kryteriów ekonomicznych, jako bardziej uniwersalnych, przy jednoczesnym wykorzystywaniu cywilistycznego unormowania danego terminu w prawie krajowym, jedynie w zakresie w jakim nie będzie ono pozostawało w sprzeczności dla ustalenia zakresu i znaczenia tego pojęcia z uwzględnieniem jego kontekstu oraz celu, jakiemu służy uregulowanie dyrektywy (ustawy), w którym zostało użyte. Zatem przy interpretacji pojęć użytych w ustawie o podatku od towarów i usług decydujące znaczenie ma walor i skutki ekonomiczne danej czynności opodatkowanej a nie jego definicja w krajowym prawie cywilnym, które przecież w każdym państwie członkowskim jest inne (wyrok NSA z 23 marca 2017 r. sygn. akt I FSK 1406/15).
Również w powołanej przez Skarżącego uchwale z 8 stycznia 2007 r. I FPS 1/06, Naczelny Sąd Administracyjny opowiadając się za oderwaniem definicji dostawy towaru od przeniesienia własności w rozumieniu cywilistycznym odwołał się do poglądu, zgodnie z którym ograniczenie tej definicji do transakcji, na skutek których dochodzi do przeniesienia prawa własności, prowadziłoby do zawężenia zakresu opodatkowania tym podatkiem, względnie do uznania transakcji o charakterze bardzo zbliżonym do dostawy towarów za świadczenie usług. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził też, że nie do pogodzenia z ustawowymi definicjami dostawy towarów i świadczenia usług jest zajście sytuacji, w której jedna czynność może być uznana zarówno za dostawę towaru jak i świadczenie usługi.
W zaskarżonej indywidualnej interpretacji Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wyżej zaprezentowane zasady interpretacyjne całkowicie pominął skupiając się jedynie na cywilistycznej analizie instytucji z art. 509 kodeksu cywilnego.
Tymczasem odnosząc powyższe uwagi do niniejszej sprawy należy zgodzić się ze Skarżącym, że dokonując prawnopodatkowej kwalifikacji czynności opisanych we wniosku o interpretację, ocenić należy przede wszystkim cel ekonomiczny. Zarówno bowiem umowa przedwstępna, cesja uprawnień z tej umowy, jak i umowa przyrzeczona zmierzały do jednego celu ekonomicznego w postaci dostawy nieruchomości.
Jeżeli zatem czynność przewidziana w umowie przedwstępnej może być finalnie zakwalifikowana jako dostawa, to również cesja praw i obowiązków wynikających z umowy przedwstępnej powinna być kwalifikowana w ten sam sposób.
Nie do przyjęcia jest bowiem taka sytuacja, by stawka podatku od zaliczek na czynność objętą umową przedwstępną była inna niż stawka podatku od czynności przeniesienia praw wynikających z umowy przedwstępnej na osobę trzecią.
W przypadku umowy przedwstępnej jak i cesji ma dojść do dostawy nieruchomości, nieuzasadnione jest zatem traktowanie jednej z czynności jaka wystąpiła na drodze do tej dostawy, tj. cesji praw i obowiązków, jako usługi. Zarówno w przypadku zawarcia umowy przedwstępnej jaki i cesji w efekcie końcowym chodzi o dostawę i nie może być dana czynność kwalifikowana raz jako dostawa, raz jako usługa, by w końcu znowu zakwalifikować ją jako dostawę w momencie przeniesienia prawa do dysponowania jak właściciel. (podobnie wyrok NSA z 24 maja 2013 r. sygn. akt I FSK 169/12)”
Ad. 2
Z uwagi na to, że cesja praw z umowy rezerwacyjnej jest czynnością podlegającą opodatkowaniu i generuje podatek należny a Wnioskodawca nabywa towar dla sprzedaży opodatkowanej (tereny pod zabudowę mieszkaniową w celu odpłatnych dostaw wybudowanych lokali) ma on uprawnienie do odliczenia podatku z faktury wystawionej przez Zainteresowanego dokumentującej cesję praw z umowy rezerwacyjnej, na zasadzie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.
Ad. 3
Odsprzedaż usług przez Pierwotnego nabywcę, mogła nastąpić odrębnie od przeniesienia praw i obowiązków z umowy cesji jako odrębne od niej świadczenie. Uzasadnienie tego stanowiska zawarte poniżej pozostaje w pełni aktualne.
Refakturowanie jest dopuszczalne prawnie na zasadzie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT i jest odrębne od czynności dostawy, jaką pozostaje cesja z umowy rezerwacyjnej traktowana jako dostawa towarów. Zatem Pierwotny Nabywca może obciążyć pozostałymi kosztami planowanej inwestycji poniesionymi przed podpisaniem cesji na zasadzie refakturowania opodatkowanego według stawki 23% właściwej z uwagi na refakturowane usługi i odrębnego rozliczenia od zafakturowanej cesji praw. Odsprzedaż usług jest następstwem cesji praw i obowiązków ale nie stanowi elementu wchodzącego w skład tej czynności.
Refakturowanie należy do czynności, które nie zostały zdefiniowane w prawie podatkowym. Niemiej w art. 8 ust. 2 jest dopuszczalne. Przyjęta praktyka jak i orzecznictwo dopuszczają sytuację, w której koszty niektórych usług, których odbiorcą jest inny podmiot niż podmiot obciążony przez ich wykonawcę, mogą być w ramach zawartych umów przenoszone na faktycznego odbiorcę poprzez wystawienie tzw. refaktur.
Refakturowanie polega na zafakturowaniu odsprzedaży usług bez doliczania jakiejkolwiek marży. Celem refakturowania jest przeniesienie wyłożonych kosztów przez podmiot refakturujący, na podmiot, który z danych usług faktycznie korzystał, mimo, że podmiot refakturujący fizycznie danej usługi nie świadczy. Refakturowanie usług nastąpić może pod tymi jednak warunkami, że strony łączy umowa określająca sprzedaż o charakterze zasadniczym, zaś refakturowanie jest jedynie sprzedażą uboczną służącą realizacji zawartej umowy, odbiorca faktury jest równocześnie odbiorcą refakturowanych usług oraz pomiędzy odbiorcą a wystawcą refaktury istnieje umowa, z której wynika, że taka usługa jest przedmiotem świadczenia i odrębnego fakturowania. Przyjęty sposób rozliczenia powinien wynikać z zawartej umowy.
W niniejszej sprawie refakturowanie usług jest oderwane od cesji praw, rozliczonej jako dostawa towarów, w której podstawie opodatkowania nie zostały rozliczone koszty dodatkowe, bowiem nie wynikają one z praw i obowiązków określonych w umowie rezerwacyjnej, nie są więc należne w świetle art. 29 ust. 1 ustawy o VAT z tytułu dostawy a z tytułu odrębnego porozumienia zawartego miedzy stronami i z nim zgodne.
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części nieprawidłowe i w części prawidłowe.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”,
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 i w art. 8 ww. ustawy.
Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy,
przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:
przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.
Przy czym w myśl art. 2 pkt 6 ustawy,
towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 ustawy,
przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Mając na względzie wyżej przytoczone przepisy, stwierdzić należy, że pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie).
Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Z przedstawionych przez Państwa informacji wynika, X Sp. z o.o., jest podatnikiem VAT czynnym zajmującym się działalnością developerską, podobnie jak powiązany z nim podmiot Y Sp. jawna.
26 lutego 2021 r. została zawarta pomiędzy Sprzedającym, podatnikiem VAT czynnym a Sp. jawną (Kupującym) umowa rezerwacyjna kupna - sprzedaży działki, przedmiotem której było zobowiązanie Kupującego do zakupu działki oraz rezerwacji i powstrzymania się Sprzedającego od oferowania działki innym podmiotom do czasu aktu notarialnego przenoszącego własność tej działki na Kupującego z tej umowy.
Z umowy wynikał obowiązek zapłaty zadatku na rachunek Sprzedającego do określonego w umowie terminu. Zadatek został wpłacony przez Spółkę jawną i nastąpiło zafakturowanie tej czynności przez Sprzedającego, w oznaczeniu nabywcy wskazano zgodnie z umową i wpłatą Spółkę jawną (faktura z 1 marca 2021 r.).
Kolejną zaliczkę na poczet ceny 28 maja 2021 r. wpłaciła Sp. o.o., bowiem obie spółki zdecydowały, że nabywcą gruntu pozostanie Sp. z o.o., na co wyraził zgodę Sprzedający. 25 maja 2021 r. doszło do podpisania umowy cesji praw i obowiązków z umowy rezerwacyjnej w ten sposób, że w miejsce Cedenta wstąpił Cesjonariusz a Sprzedający wyraził na to zgodę. Do aktu przenoszącego własność gruntu przystąpiła Sp. z o.o. i faktura końcowa była także wystawiona na Spółkę z o.o.
Z uwagi na brak zwrotu zadatku przez Sprzedającego wpłaconego przez Spółkę jawną Sprzedający nie korygował faktury z 1 marca 2021 roku, w fakturze końcowej wystawionej Sp. z o.o., uwzględnił w rozliczeniu dotychczas otrzymane płatności na poczet dokonanej dostawy nieruchomości.
Z kolei rozliczenie między Cedentem a Cesjonariuszem nastąpiło poprzez wystawienie faktury z 31 maja 2021 r. tytułem przeniesienia praw i obowiązków z umowy cesji i obejmowało wartość zadatku, jaki wpłacił pierwotny nabywca. Takie rozliczenie było w ocenie stron poprawne, prowadziło bowiem ostatecznie do rozliczenia podatku należnego Sprzedawcy z tytułu dostawy, z uwzględnieniem faktu otrzymania zadatku od Sp. jawnej oraz faktu cesji praw i faktu dokonania kolejnej zaliczki i dokonania transakcji zbycia nieruchomości dla Spółki z o.o.
Sposób rozliczenia poprzez obciążenie Sp. z o.o. kosztem zadatku poniesionego przez Spółkę jawną odzwierciedla rzeczywisty przebieg transakcji, w której koszt poniosła ostatecznie Spółka z o.o.
W lipcu 2021 roku zostały zgodnie z porozumieniem zawartym między sp. jawną a sp. z o.o. refakturowane koszty związane z planowaną inwestycją poniesione przez sp. jawną przed podpisaniem cesji (obrysy, mapy, projekty itp.) na zasadzie refakturowania usług, które nie wchodziły w koszty wynagrodzenia z tytułu cesji. Wymienione w treści tego porozumienia koszty odsprzedane bez marży to wytyczenie obrysu obiektów na terenie w. (…)(Faktura `(...)`.); wykonanie map do celów projektowych forma papierowa i cyfrowa, w.(…) oraz wykonanie projektu budynków mieszkalnych wielorodzinnych z usługami – (…) - (Faktura `(...)`)
W pierwszej kolejności mają Państwo wątpliwości, czy cesja praw i obowiązków podlega opodatkowaniu jako dostawa czy usługa (pytanie nr 1 z wniosku).
Z powołanych wyżej regulacji zawartych w art. 7 i 8 ustawy wynika, że pojęcie świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej. Innymi słowy, pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności, bądź sytuacji. Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu za odpłatnością.
Zgodnie z art. 509 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), zwanej dalej Kodeks Cywilny,
wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.
Przedmiotem przelewu jest prawo majątkowe, nie zaś „towar”. Inaczej mówiąc, przedmiotem cesji jest konkretna wierzytelność czyli dające się precyzyjnie określić prawo majątkowe.
Mając na uwadze powyższe przepisy, sama instytucja cesji jako umowy prawa cywilnego dotyczy wyłącznie praw, a nie konkretnego towaru, nawet, jeżeli dostawa tego towaru jest niejako „efektem końcowym” scedowanego zobowiązania.
Jak wynika z przedstawionych informacji, 25 maja 2021 r. doszło do podpisania umowy cesji praw i obowiązków z umowy rezerwacyjnej w konsekwencji której, w miejsce Cedenta (Spółki Jawnej) wstąpił Cesjonariusz (Spółka z o.o.) a Sprzedający wyraził na to zgodę. Rozliczenie między Cedentem a Cesjonariuszem nastąpiło poprzez wystawienie faktury z 31 maja 2021 r. tytułem przeniesienia praw i obowiązków z umowy cesji i obejmowało wartość zadatku, jaki wpłacił Sprzedającemu pierwotny nabywca. Sposób rozliczenia poprzez obciążenie Sp. z o.o. kosztem zadatku poniesionego przez Spółkę jawną odzwierciedla rzeczywisty przebieg transakcji, w której koszt poniosła ostatecznie Spółka z o.o. Tak więc przeniesienie praw i obowiązków określonych w umowie rezerwacyjnej na Spółkę z o.o. będzie świadczeniem, za które Spółka jawna otrzyma ustalone wynagrodzenie (w postaci zadatku) a Spółka z o.o. uzyska wymierną korzyść (nabędzie prawa i obowiązki Spółki jawnej, wynikające z Umowy rezerwacyjnej).
Pomiędzy Zainteresowanymi powstanie zatem więź o charakterze zobowiązaniowym, która na gruncie ustawy VAT stanowi świadczenie usług za wynagrodzeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy VAT.
W konsekwencji w opisanej sytuacji, mając na uwadze powołane przepisy prawa, należy stwierdzić, że przeniesienie przez Spółkę jawną na Spółkę z o.o. praw i obowiązków, wskutek podpisania umowy cesji praw i obowiązków z umowy rezerwacyjnej, stanowi usługę świadczoną przez Spółkę jawną na rzecz Spółki z o.o., o której mowa w art. 8 ustawy VAT i podlega opodatkowaniu właściwą stawką podatku VAT.
W związku z powyższym przedstawione przez Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 uznaliśmy za nieprawidłowe.
Mają Państwo również wątpliwości, czy Spółka z o.o. ma prawo do odliczenia podatku VAT z faktury przenoszącej prawa i obowiązki z umowy rezerwacyjnej (pytanie nr 2 z wniosku).
Odnosząc się do prawa do odliczenia podatku naliczonego stwierdzić należy, że zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy,
w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy,
kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.
Z treści cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.
W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.
Należy podkreślić, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 tej ustawy.
W myśl art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy,
nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Z wniosku wynika, że X Spółka z o.o. podatnikiem VAT czynnym zajmującym się działalnością developerską. Państwa zdaniem cesja praw z umowy rezerwacyjnej jest czynnością podlegającą opodatkowaniu i generuje podatek należny (co potwierdzono wyżej w odpowiedzi na pytanie nr 1) a Wnioskodawca nabywa towar dla sprzedaży opodatkowanej (tereny pod zabudowę mieszkaniową w celu odpłatnych dostaw wybudowanych lokali) ma on wiec uprawnienie do odliczenia podatku z faktury wystawionej przez Zainteresowanego dokumentującej cesję praw z umowy rezerwacyjnej, na zasadzie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Z Państwa stanowiskiem należy się zgodzić i należy stwierdzić, że Spółce z o.o. przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktury przenoszącej prawa i obowiązki z umowy rezerwacyjnej na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, z uwagi na spełnienie przesłanek wskazanych w ww. przepisie warunkujących prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Podsumowując, Wnioskodawca ma uprawnienie do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej przeniesienie praw i obowiązków z umowy rezerwacyjnej na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych wskazanych w art. 88 ustawy.
Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 uznaliśmy za prawidłowe.
Państwa wątpliwości w opisanej sprawie dotyczą również kwestii, czy odsprzedaż usług przez Pierwotnego nabywcę mogła nastąpić odrębnie od przeniesienia praw i obowiązków z umowy cesji (pytanie nr 3 z wniosku).
W celu rozstrzygnięcia Państwa wątpliwości, należy w pierwszej kolejności zbadać czy opisana transakcja, na którą składa się przeniesienie praw i obowiązków z umowy cesji i odsprzedaż usług przez Pierwotnego nabywcę – Sp. jawną, nosi znamiona świadczenia złożonego.
W tym miejscu należy zauważyć, że żadna z norm prawa krajowego, czy też prawa europejskiego nie przewiduje definicji „świadczeń złożonych”. Konstrukcja ta powstała na gruncie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, nadając określone cechy tym czynnościom i opisując rodzaj relacji pomiędzy nimi. W tym też przypadku proces subsumcji będzie przebiegał odmiennie, bowiem odniesienia okoliczności sprawy nie należy szukać w regulacjach prawnych, a w tezach wyroków TSUE, podejmujących to zagadnienie.
Co do zasady, każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy jedno świadczenie obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, nie powinno być ono sztucznie dzielone dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia świadczenia nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedno świadczenie kompleksowe, obejmujące kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład tego świadczenia złożonego wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu świadczenia kompleksowego.
Nie ma znaczenia subiektywny punkt widzenia dostawcy lub odbiorcy świadczenia. Istnienie jednego świadczenia złożonego nie wyklucza zastosowania do poszczególnych jego elementów odrębnych cen. Jeżeli dwa lub więcej niż dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta są tak ściśle związane, że obiektywnie tworzą w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie do celów stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.
Koncepcję opodatkowania świadczeń kompleksowych wypracował TSUE w wydanych orzeczeniach na podstawie pierwotnie obowiązującej Szóstej Dyrektywy Rady (77/388/EWG) oraz obecnie obowiązującej Dyrektywy VAT (2006/112/WE).
W szczególności w wyroku z dnia 25 lutego 1999 r. w sprawie C-349/96 Card Protection Plan Ltd (CPP) przeciwko Commissioners of Customs & Excise, Trybunał uznał, że każde świadczenie usług powinno być, co do zasady, traktowane jako świadczenie odrębne i niezależne. Jeżeli jednak dwa lub więcej niż dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej.
W orzeczeniu z dnia 27 października 2005 r. w sprawie C‑41/04 Levob Verzekeringen BV, OV Bank NV przeciwko Staatssecretaris van Financiën, TSUE zawarł kilka uwag pozwalających na zidentyfikowanie usług złożonych. Trybunał wskazał mianowicie, że istotne jest założenie, z jakim należy podejść do analizy każdego takiego zdarzenia. Tym założeniem jest to, by – po pierwsze – każda czynność była zwykle uznawana za odrębną i niezależną, jednocześnie – po drugie – trzeba mieć na względzie, że czynność złożona z jednego świadczenia w sensie ekonomicznym nie powinna być sztucznie rozdzielana, by nie zakłócać funkcjonowania systemu podatku VAT.
W celu określenia, czy mamy do czynienia z tzw. usługą kompleksową należy – wg TSUE – przede wszystkim poszukiwać elementów charakterystycznych dla rozpatrywanej czynności celem określenia, czy podatnik dostarcza konsumentowi, rozumianemu jako przeciętny konsument, kilka odrębnych świadczeń głównych, czy też jedno świadczenie.
W konsekwencji, w świetle omawianego wyroku należy przyjąć, że nie będzie mieć charakteru kompleksowego taki zestaw świadczeń, których połączenie miałoby charakter działania sztucznego. W tym kontekście, za świadczenia odrębne należy więc uznać świadczenia wykonywane przez jednego świadczącego na rzecz jednego nabywcy, które nawet jeżeli są w pewien sposób powiązane, mogą być traktowane rozłącznie, a traktowanie to nie wpłynie na charakter żadnego z nich ani też nie sprawi, że wartość świadczeń z punktu widzenia nabywcy będzie inna, niż gdyby świadczenia te były uznane za świadczenie złożone.
Warto także zwrócić uwagę na wyrok TSUE z dnia 11 czerwca 2009 r. w sprawie C‑572/07 RLRE Tellmer Property sro przeciwko Finanční ředitelství v Ústí nad Labem, w którym Trybunał wskazał, że „(`(...)`) w pewnych okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem które mogą oddzielnie prowadzić do opodatkowania lub zwolnienia, należy uważać za jednolitą czynność, jeżeli nie są od siebie niezależne. Jest tak na przykład w sytuacji, gdy można stwierdzić, że jedno lub więcej świadczeń stanowi świadczenie główne, a inne świadczenie lub świadczenia stanowią jedno lub więcej świadczeń pomocniczych dzielących los podatkowy świadczenia głównego. W szczególności dane świadczenie należy uważać za świadczenie pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, gdy dla klientów nie stanowi ono celu samego w sobie, lecz środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z głównej usługi usługodawcy” oraz „(`(...)`) jednolite świadczenie występuje w przypadku, gdy dwa lub więcej elementy albo dwie lub więcej czynności dokonane przez podatnika są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie jedno niepodzielne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny”.
Powyższe poglądy znajdują również potwierdzenie w wyrokach: z 5 czerwca 1997 r. w sprawie C-2/95 Sparekassernes Datacenter (SDC) przeciwko Skatteministeriet, z 29 marca 2007 r. w sprawie C-111/05 Aktiebolaget NN przeciwko Skatteverket, z 27 września 2012 r. w sprawie C‑392/11 Field Fisher Waterhouse LLP przeciwko Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs, czy w wyroku z 11 lutego 2010 r. w sprawie C‑88/09 Graphic Procédé przeciwko Ministère du Budget, des Comptes publics et de la Fonction publique.
W kontekście powyższego stwierdzić należy, że ze świadczeniem złożonym (kompleksowym) mamy do czynienia wówczas, gdy świadczenie usługodawcy jest rozbudowane i obejmuje dwie lub więcej pojedynczych czynności (świadczeń), będących elementami częściowego zobowiązania strony transakcji. Jednocześnie świadczenie takie, jeśli może zostać uznane za świadczenie o charakterze złożonym, podlega opodatkowaniu jednolitą stawką podatku od towarów i usług, właściwą dla świadczenia podstawowego, głównego.
Zatem w przypadku świadczeń o charakterze złożonym, o zasadach opodatkowania decydować będzie to, czy w danych okolicznościach mamy do czynienia z jednym świadczeniem kompleksowym, czy też z szeregiem jednostkowych świadczeń. Ocena tej okoliczności winna odbywać się więc w oparciu o to, czy dokonywane czynności (świadczenia) wykazują ze sobą tak ścisłe powiązanie, że w sensie gospodarczym tworzą jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter.
Bez wątpienia w analizowanej sprawie, zarówno dla Sp. jawnej jak i dla Sp. z o.o. najistotniejsza jest cesja praw i obowiązków wynikających z umowy rezerwacyjnej kupna-sprzedaży działki. Za świadczenie główne w rozpatrywanej sprawie należy więc uznać przeniesienie praw i obowiązków z umowy cesji, natomiast za pomocnicze odsprzedaż usług które nie wchodziły w koszty wynagrodzenia z tytułu cesji – a niewątpliwie związane były z całą transakcją (koszty wytyczenia obrysu obiektów, wykonania map do celów projektowych, wytyczenie punktów granicznych działki czy wykonanie projektu budynków mieszkalnych wielorodzinnych z usługami).
Zgodnie z ogólnymi zasadami podatku od towarów i usług w przypadku świadczenia usługi, nie powinno się sztucznie wyodrębniać z jednej kompleksowej usługi pewnych czynności tylko w tym celu, aby opodatkować je na innych zasadach. Jak wykazano bowiem wyżej, w przypadku, gdy dany podmiot świadczy usługę o charakterze kompleksowym, lecz stanowiącą w istocie jedno, niepodzielne świadczenie, nie jest dopuszczalne dzielenie tej usługi na poszczególne elementy. Tym samym sposób fakturowania usług nie może być podstawą do rozbicia na poszczególne części usługi kompleksowej. Jeżeli więc świadczenie kompleksowe stanowi jedną, niepodzielną całość nie może być rozbijane w celu dokumentowania poszczególnych jego części.
Zatem biorąc pod uwagę powołane przepisy, a także orzecznictwo TSUE i przedstawiony stan faktyczny, należy stwierdzić, że odsprzedaż Spółce z o.o. zakupionych przez Sp. jawną usług, jest niezbędna dla prawidłowej realizacji usługi głównej - czyli przeniesienia praw i obowiązków z umowy cesji. Tym samym stanowi element tej usługi i podlega opodatkowaniu na zasadach analogicznych dla cesji praw i obowiązków wynikających z umowy.
Nie można się więc zgodzić z Państwa stanowiskiem, że refakturowanie usług jest oderwane od cesji praw, w której nie zostały rozliczone koszty dodatkowe, gdyż nie wynikają one z praw i obowiązków określonych w umowie rezerwacyjnej, są więc należne z tytułu odrębnego porozumienia zawartego miedzy stronami i z nim zgodne.
Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 uznaliśmy za nieprawidłowe.
Odnosząc się do przywołanych przez Państwa w uzasadnieniu własnego stanowiska wyroków sądów należy zaznaczyć, że każdy z wyroków zapada na gruncie unikalnego stanu faktycznego, i w zasadzie wyłącznie do niego się ogranicza. Przede wszystkim we wskazanych wyrokach zakres okoliczności faktycznych jest inny niż w przedmiotowej sprawie. Ponadto specyfika działalności podmiotów jest na tyle różnorodną, że niekiedy nawet podobne okoliczności faktyczne nie spowodują analogicznych konsekwencji prawnopodatkowych, a tym samym nie mogą być tożsamo traktowane. Zatem z uwagi na różnorodność i odmienność okoliczności faktycznych występujących w każdej z indywidualnych spraw, powołane przez Zainteresowanych orzeczenia sądowe nie mogą stanowić podstawy do rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Jednocześnie tut. Organ wskazuje, że niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie pytań nr 1 i 2, w zakresie pytania nr 3 zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.
· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
X Sp. z o.o. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili