W przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawca, pełniący rolę lidera konsorcjum, ma obowiązek wystawienia faktury VAT oraz rozliczenia podatku należnego od całkowitego wynagrodzenia otrzymanego od Zleceniodawcy za usługi świadczone w ramach konsorcjum. Usługi te dotyczą realizacji projektów architektonicznych, w tym koncepcyjnych wystaw w pawilonach, i nie są uznawane za usługi kulturalne, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy o VAT, co oznacza, że nie korzystają ze zwolnienia od podatku. Jako lider konsorcjum oraz osoba upoważniona do rozporządzania prawami do projektu, Wnioskodawca działa jako podatnik VAT w związku z przeniesieniem praw autorskich na Zleceniodawcę.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnyINTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 24 sierpnia 2021 r. (data wpływu 30 sierpnia 2021 r.) uzupełnione pismem z 12 listopada 2021 r. (data wpływu 15 listopada 2021 r.) na wezwanie Organu z 28 października 2021 r. oraz uzupełnione pismem z 23 listopada 2021 r. (data wpływu 28 listopada 2021 r.) na wezwanie Organu z 17 listopada 2021 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT (podatek od towarów i usług) usług świadczonych w ramach konsorcjum oraz sposobu dokumentowania otrzymanego od Zleceniodawcy wynagrodzenia (pytanie nr 1) – jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
30 sierpnia 2021 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT usług świadczonych w ramach konsorcjum oraz sposobu dokumentowania otrzymanego od Zleceniodawcy wynagrodzenia.
Wniosek uzupełniony został pismem z 12 listopada 2021 r. (data wpływu 15 listopada 2021 r.) na wezwanie Organu z 28 października 2021 r. oraz uzupełnione pismem z 23 listopada 2021 r. (data wpływu 28 listopada 2021 r.) na wezwanie Organu z 17 listopada 2021 r.
We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:
Wnioskodawca jest osobą fizyczną, prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą (…) [dalej: Wnioskodawca]. Działalność Wnioskodawcy obejmuje prace architektoniczne. Kody PKD (Polska Klasyfikacja Działalności) zgłoszone przez Wnioskodawcę w CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) to 71.11.Z oraz 74.10.Z.
Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jest czynnym podatnikiem VAT.
Wnioskodawca w ramach przetargu publicznego zobowiązał się do wykonania szczegółowych koncepcji programowo-przestrzennych ekspozycji Muzeum (…) [dalej: Zleceniodawca] w poszczególnych modułach w pawilonie wystawowym w (…).
W celu realizacji ww. przedsięwzięcia architektonicznego, Wnioskodawca zawarł umowę konsorcjum z dwoma architektami, nieprowadzącymi działalności gospodarczej i niebędącymi podatnikami VAT.
Umowa konsorcjum reguluje zasady współpracy między stronami. Wszyscy członkowie konsorcjum (partnerzy) mają równe prawo głosu, a wszelkie decyzje powinny być podejmowane wspólnie.
Natomiast Liderem Konsorcjum zgodnie z umową jest Wnioskodawca, do którego należy m.in.:
reprezentowanie Konsorcjum wobec Zleceniodawcy w Postępowaniu o udzielenie Zamówienia,
prowadzenie w imieniu Konsorcjum wszelkich czynności faktycznych i prawnych związanych z Postępowaniem o udzielenie Zamówienia,
poświadczanie za zgodność z oryginałem kopii lub skanów wszelkich wymaganych dokumentów składanych przez Konsorcjum w ramach Postępowania,
współudział z Konsorcjantami w przygotowaniu wszelkich niezbędnych dokumentów, związanych z Postępowaniem o udzielenie Zamówienia oraz związanych z realizacją umowy lub umów zawartych z Zleceniodawcą,
składanie Zamawiającemu w imieniu Konsorcjum wiążących oświadczeń woli i wiedzy, pozostających w związku z procedurą Postępowania o udzielenie Zamówienia oraz w związku z realizacją umowy lub umów zawartych z Zleceniodawcą,
prowadzenie wszelkich rozliczeń finansowych w imieniu Konsorcjum, w tym wystawianie faktur VAT,
podpisanie umowy lub umów z Zleceniodawcą,
realizacja umowy lub umów zawartych z Zleceniodawcą wspólnie z Konsorcjantami,
podpisywanie i wysyłanie wszelkiej korespondencji pisemnej oraz korespondencji elektronicznej z Zleceniodawcą związanej z Postępowaniem i z realizacją umowy lub umów,
odbieranie od Zleceniodawcy korespondencji pisemnej oraz korespondencji elektronicznej związanej z Postępowaniem oraz realizacją umowy lub umów
wnoszenie w imieniu Konsorcjum informacji do Zleceniodawcy oraz odwołań i skarg w ramach Postępowania o udzielenie Zamówienia oraz do reprezentowania Konsorcjum w postępowaniu odwoławczym oraz przed sądem powszechnym.
informowanie pozostałych Partnerów o przekazywanych przez Zleceniodawcę informacjach, ustaleniach, jak również dokonanych uznaniach konta bankowego Lidera za wystawiane przez niego faktury VAT.
Umowa konsorcjum (wspólnego przedsięwzięcia) została zawarta w celu wspólnego startu w przetargu publicznym i następnie świadczenia usług w ramach tych kontraktów. Umowy obejmują czynności, które polegają na opracowaniu:
‒ szczegółowej koncepcji programowo-przestrzennej całej ekspozycji Muzeum (…) w pawilonie wystawowym w (…), przy współpracy z zespołem historyków i ekspertów wskazanym przez organizatora;
‒ projektów wykonawczych poszczególnych elementów ekspozycji, w tym gablot, ekspozytorów, multimediów oraz innych urządzeń służących do eksponowania i zabezpieczenia muzealiów;
‒ projektów zawartości gablot, ekspozytorów, multimediów oraz innych urządzeń służących do eksponowania i zabezpieczenia muzealiów;
‒ modelu 3D ekspozycji wykonanego zgodnie z wymaganiami zamawiającego w zakresie (`(...)`) (`(...)`);
‒ przedmiary robót poszczególnych elementów ekspozycji;
‒ specyfikacji technicznej wykonania i odbioru poszczególnych elementów ekspozycji;
‒ kosztorysów inwestorskich poszczególnych elementów ekspozycji;
‒ harmonogramu rzeczowo-finansowego wykonania całej ekspozycji;
‒ wniosków do właściwych organów w zakresie niezbędnym do wykonania prac realizowanych na podstawie pracy konkursowej;
‒ innych dokumentów niezbędnych do wykonania robót realizowanych na podstawie pracy konkursowej;
‒ wszelkich czynności, stanowiących nadzór autorski, niezbędnych do wykonania robót realizowanych na podstawie pracy konkursowej.
Umowę ze Zleceniodawcą zawarli wszyscy konsorcjanci łącznie - każdy z nich jest stroną umowy, a wszyscy nazywani są łącznie „Wykonawcą".
Zgodnie z umowami, Lider Konsorcjum (w osobie Wnioskodawcy) jest odpowiedzialny za reprezentację konsorcjum oraz wystawianie faktur. Następnie Wnioskodawca i pozostali konsorcjanci mają dokonać rozliczeń wynagrodzenia między sobą.
Umowa zawarta ze Zleceniodawcą stanowi, że Wykonawcy przysługuje wynagrodzenie „za wykonanie szczegółowych koncepcji modułów (`(...)`), przeniesienie autorskich praw majątkowych [do wykonanych prac] (`(...)`)", wyrażenie zgód na korzystanie z poszczególnych aspektów praw do utworów oraz przeniesienie prawa własności nośników utworów. Przeniesienie praw autorskich następuje z chwilą podpisania protokołu końcowego odbioru szczegółowej koncepcji, pod warunkiem zapłaty przez Zleceniodawcę całości wynagrodzenia.
Strony ustaliły, że do wystawiania faktur w imieniu Wykonawcy jest uprawniona osoba lub podmiot wskazany w umowie regulującej współpracę osób wymienionych w umowie (tzn. konsorcjantów).
Zleceniodawca zobowiązał się dokonywać płatności wynagrodzenia przelewem na rachunek bankowy Wykonawcy wskazany na fakturze i zgodny z wykazem podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT - tzw. „białą listą", prowadzoną przez Ministerstwo Finansów.
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Zleceniodawcy obejmują realizację projektów architektonicznych (koncepcyjnych wystaw w pawilonach (…)) i nie stanowią one usług kulturalnych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz. U. z 2021 r., poz. 685 ze zm.; dalej: ustawa o VAT).
Koncepcja programowo – przestrzenna ekspozycji Muzeum (…) będzie stanowiła utwór, o którym mowa w art. 2 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej: u.p.a.p.p).
Jak stanowi art. 8 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.
Tworząc koncepcję programowo-przestrzenną, do której Zleceniodawca nabywa prawa autorskie, Wnioskodawca działa jako twórca w rozumieniu przepisów u.p.a.p.p., tak samo jak pozostali twórcy Projektu. W protokole odbioru końcowego Projektu wymieniony został Wnioskodawca i każde z dwojga pozostałych autorów Projektu. Według najlepszej wiedzy Wnioskodawcy u.p.a.p.p. nie zna pojęcia „indywidualnego twórcy”. Stąd też dla Wnioskodawcy nie jest zrozumiałe pytanie Organu w obszarze tego, w jakim sensie Wnioskodawca ma być „indywidualnym” twórcą. Raz jeszcze Wnioskodawca potwierdza, że jest on twórcą Projektu. Natomiast w sensie potocznym nie jest on „indywidualnym” twórcą, ponieważ Projekt powstał we współautorstwie z innymi osobami.
W uzupełnieniu wniosku z 23 listopada 2021 r. Wnioskodawca wskazał, że każdy z Członków Konsorcjum przenosi autorskie prawa do utworu (projektu) na Lidera Konsorcjum, który następnie przenosi całość praw na Zlecającego. Prawa autorskie do utworu przenoszone są na Lidera Konsorcjum na podstawie Umowy realizacji projektu architektonicznego (koncepcyjnych wystaw w pawilonach (…)) [dalej: Umowa Projektu] zawartej ze Zleceniodawcą. Zarówno Lider jak i Członkowie Konsorcjum uczestniczą w przedmiotowym zadaniu na takich samych zasadach, tzn. każdy członek Konsorcjum (włącznie z Liderem) realizuje (przygotowuje) określoną część zleconego projektu architektonicznego. Innymi słowy, każdy z Członków Konsorcjum jest pełnoprawnym wykonawcą realizowanego Projektu jako indywidualny architekt.
Zgodnie z Umową Konsorcjum zakres obowiązków Członków Konsorcjum obejmuje, w szczególności:
‒ przeprowadzanie negocjacji przy zawieraniu Kontraktu,
‒ zobowiązanie do realizacji Zamówienia z dołożeniem najwyższej profesjonalnej staranności, zgodnie z najlepszymi standardami zawodowymi i zasadami etyki zawodowej,
‒ wzajemne informowanie o podejmowanych oraz planowanych działaniach w celu realizacji Kontraktu,
‒ przestrzeganie tajemnicy w związku z wykonywaniem Kontraktu oraz funkcjonowaniem Konsorcjum,
‒ powstrzymywanie się od działań konkurencyjnych względem tych, dla których zostało powołane niniejsze Konsorcjum.
Natomiast, dodatkowymi zadaniami Lidera Konsorcjum jest m.in.:
‒ reprezentowanie Konsorcjum wobec Zamawiającego w Postępowaniu o udzielenie Zamówienia,
‒ prowadzenie w imieniu Konsorcjum wszelkich czynności faktycznych i prawnych związanych z Postępowaniem o udzielenie Zamówienia,
‒ poświadczanie za zgodność z oryginałem kopii lub skanów wszelkich wymaganych dokumentów składanych przez Konsorcjum w ramach Postępowania,
‒ współudział z Konsorcjantami w przygotowaniu wszelkich niezbędnych dokumentów, związanych z Postępowaniem o udzielenie Zamówienia oraz związanych z realizacją umowy lub umów zawartych z Zamawiającym,
‒ składanie Zamawiającemu w imieniu Konsorcjum wiążących oświadczeń woli i wiedzy, pozostających w związku z procedurą Postępowania o udzielenie Zamówienia oraz w związku z realizacją umowy lub umów zawartych z Zamawiającym,
‒ prowadzenie wszelkich rozliczeń finansowych w imieniu Konsorcjum, w tym wystawianie faktur VAT,
‒ podpisanie umowy lub umów z Zamawiającym,
‒ realizacja umowy lub umów zawartych z Zamawiającym wspólnie z Konsorcjantami,
‒ podpisywanie i wysyłanie wszelkiej korespondencji pisemnej oraz korespondencji elektronicznej z Zamawiającym związanej z Postępowaniem i z realizacją umowy lub umów,
‒ odbieranie od Zamawiającego korespondencji pisemnej oraz korespondencji elektronicznej związanej z Postępowaniem oraz realizacją umowy lub umów,
‒ wnoszenie w imieniu Konsorcjum informacji do Zamawiającego oraz odwołań i skarg w ramach Postępowania o udzielenie Zamówienia oraz do reprezentowania Konsorcjum w postępowaniu odwoławczym oraz przed sądem powszechnym,
‒ informowanie pozostałych Partnerów o przekazywanych przez Zamawiającego informacjach, ustaleniach, jak również dokonanych uznaniach konta bankowego Lidera za wystawiane przez niego faktury VAT.
Zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum, członkowie Konsorcjum ponoszą solidarną odpowiedzialność wobec Zleceniodawcy za terminowe i należyte wykonanie Kontraktu oraz inne zobowiązania Konsorcjum związane z realizacją kontraktu, a także za szkody wyrządzone nieprawidłowym wykonaniem lub zaniechaniem czynności w ramach tych zobowiązań.
Natomiast Umowa Projektu została zawarta przez wszystkich wykonawców jednocześnie – każdy z nich jest stroną umowy i w konsekwencji ponosi odpowiedzialność wobec Zamawiającego.
W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (oznaczone we wniosku nr 1):
Czy w przedstawionym stanie faktycznym czynności wykonane na rzecz Zleceniodawcy, za które należne jest całość wynagrodzenia wskazanego w umowie, podlegają w całości opodatkowaniu VAT, a Wnioskodawca jest podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia VAT z tego tytułu?
Stanowisko Wnioskodawcy:
Zdaniem Wnioskodawcy, czynności wykonane na rzecz Zleceniodawcy podlegać będą w całości opodatkowaniu VAT, a Wnioskodawca jest podatnikiem z tego tytułu.
Zgodnie z treścią z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (`(...)`).
W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: 1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej; 2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji; 3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy o VAT w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.
Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Pojęcie usługi według ustawy o VAT jest szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane w PKWiU (Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług), o której mowa w art. 5a ustawy. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Zatem aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.
Czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Na gruncie VAT nie występują czynności częściowo odpłatne. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna.
Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika i ewentualnie kreuje dla podatnika zysk.
Natomiast jak stanowi art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tj. Dz. U. z 2021 r., poz. 1062 ze zm.; dalej: u.p.a.p.p.), przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależenie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).
Zgodnie z art. 1 ust. 2 u.p.a.p.p., w szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory: 1. wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe); 2. plastyczne; 3. fotograficzne; 4. lutnicze; 5. wzornictwa przemysłowego; 6. architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne; 7. muzyczne i słowno-muzyczne; 8. sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne; 9. audiowizualne (w tym filmowe).
Wnioskodawca pragnie wskazać, że w prawie autorskim mamy do czynienia z dwoma rodzajami praw: autorskimi prawa osobistymi oraz autorskimi prawami majątkowymi. Zasadą jest, że z utworu może korzystać lub nim rozporządzać tylko osoba uprawniona. Najczęściej będzie to sam twórca lub - jeżeli z mocy u.p.a.p.p. autorskie prawa majątkowe przysługują innej osobie niż twórca, albo osoba, które je nabyła lub na rzecz której została ustanowiona licencja.
Zatem, aby określone dzieło mogło być przedmiotem prawa autorskiego musi posiadać następujące cechy:
‒ mieć źródło w pracy człowieka (twórcy),
‒ stanowić przejaw działalności twórczej,
‒ posiadać indywidualny charakter.
Zgodnie z art. 17 u.p.a.p.p., jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu (autorskie prawa majątkowe).
Zatem twórcy przysługują autorskie prawa osobiste obejmujące przede wszystkim prawo autora do wiązania z dziełem jego nazwiska. Prawo to nigdy nie wygasa i jest, z natury rzeczy, niezbywalne, nie można się go zrzec ani przenieść na inną osobę. W ramach ochrony dóbr osobistych autor ma prawo do przedstawienia utworu pod pseudonimem lub anonimowo. Można więc powiedzieć, że autorskie prawa osobiste chronią pewien "intelektualny" związek twórcy z dziełem.
Natomiast prawa majątkowe mogą przysługiwać w niektórych sytuacjach również osobom innym niż twórca utworu z mocy ustawy lub z mocy stosownej umowy cywilnoprawnej.
Prawo do projektu architektonicznego ma charakter autorskiego prawa majątkowego, które jest zbywalne i pozwala na przeniesienie go na inną osobę.
Zgodnie z art. 9 u.p.a.p.p. prawo autorskie może przysługiwać także współtwórcom utworu. W takim przypadku prawo autorskie przysługuje im wspólnie i domniemywa się, że ich prawa są równe (ust. 1). Do wykonywania prawa autorskiego do całości utworu potrzebna jest zgoda wszystkich współtwórców. W przypadku braku takiej zgody każdy ze współtwórców może żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeka uwzględniając interesy wszystkich współtwórców (ust. 3). Każdy ze współtwórców może dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia prawa autorskiego do całości utworu (ust. 4).
Nie budzi żadnych wątpliwości, że w świetle art. 8 ust. 1 pkt. 1 ustawy o VAT przeniesienie autorskiego prawa majątkowego do projektu architektonicznego, za które Wnioskodawca otrzyma wynagrodzenie, będzie podlegać opodatkowaniu VAT jako odpłatne świadczenie usług. Zdaniem Wnioskodawcy będzie to dotyczyć zarówno „przypadającej na niego" części wynagrodzenia, jak i tej części wynagrodzenia, która powinna zostać przekazana pozostałym konsorcjantom (dotyczy ich „udziału" w prawie do projektu). Innymi słowy: całość wynagrodzenia należnego od Zleceniodawcy jest opodatkowana VAT, także w części dotyczącej praw należnych konsorcjantom.
Przedmiotem umowy między Muzeum a konsorcjum jest wykonanie projektu koncepcyjnego z zakresu architektury. Zgodnie z umowami między stronami, konsorcjanci po zakończeniu każdego z etapów prac przenoszą autorskie prawa majątkowe do utworów (projektów) na Zleceniodawcę.
Konsorcjum nie stanowi spółki (ani cywilnej, ani partnerskiej, ani tym bardziej kapitałowej), przez co nie posiada podmiotowości prawno podatkowej jako podatnik VAT. Podatnikami VAT powinni być - co do zasady - wszyscy członkowie konsorcjum. Nie ma jednak przeciwskazań, aby tylko lider konsorcjum był podatnikiem VAT zobowiązanym do rozliczenia się z klientem konsorcjum.
Lider konsorcjum, jako reprezentant wszystkich konsorcjantów przenosi autorskie prawa majątkowe po zakończeniu określonego etapu prac na Zleceniodawcę. Konsorcjanci nie występują w charakterze podwykonawców czy zleceniobiorców lidera - przeciwnie, są równoważnymi i pełnoprawnymi członkami konsorcjum, o takim samym wpływie na funkcjonowanie konsorcjum i poziomie odpowiedzialności.
W art. 19 ust. 2 i 3 dyrektywy 2014/24/UE zawarto regulacje dotyczące udziału konsorcjum w postępowaniach przetargowych. Zgodnie z regulacjami unijnymi grupy wykonawców mogą brać udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w dowolnej formie prawnej. To, w jaki sposób konsorcjanci wezmą udział w przetargu nie może być narzucone przez instytucję zamawiającą lub państwo członkowskie. W świetle dyrektywy wystarczające jest zatem wspólne złożenie wniosku lub oferty, bez określenia formuły prawnej kooperacji. Uściślenie zasad współpracy konsorcjantów może być wymagane na podstawie odrębnych przepisów prawa obowiązującego w państwach - członkach wspólnoty.
W konsekwencji strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku prawnego. Zawierając umowę konsorcjum podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz. Strony mogą także upoważnić jednego z konsorcjantów - lidera - do wykonywania czynności o charakterze technicznym czy finansowym, na przykład prowadzenia ewidencji księgowej na potrzeby konsorcjum, wystawiania faktur, podpisywania różnego rodzaju oświadczeń czy aktów wiedzy (na przykład protokołów odbioru) etc.
W takiej sytuacji to lider staje się podatnikiem VAT z tytułu wykonanych czynności, ponieważ skupia on niejako na sobie całość wykonanych świadczeń i przekazuje je usługobiorcy.
W analizowanej sprawie należy zwrócić szczególną uwagę na następujące elementy:
a) Wnioskodawca został w ramach konsorcjum wyznaczony do reprezentacji konsorcjantów przed Zleceniodawcą;
b) Wnioskodawca jest upoważniony nie tylko do zafakturowania całości świadczenia, ale też otrzymania wynagrodzenia;
c) przeniesienie praw autorskich jest uzależnione od wystawienia faktury przez Wnioskodawcę i zapłacenia wynagrodzenia właśnie do Wnioskodawcy - a zatem przeniesienie praw autorskich wymaga działania Wnioskodawcy;
d) żaden inny konsorcjant nie jest uprawniony do dochodzenia wynagrodzenia od Zleceniodawcy.
Można zatem powiedzieć, że Wnioskodawca „skupia na sobie" całość usługi wykonanej przez konsorcjum i niejako koordynuje jej wykonanie w sensie podatkowym. W konsekwencji to on występuje jako podatnik VAT z tego tytułu.
Kolejną istotną sprawą jest to, że wykonywanie praw autorskich wymaga tylko zgody współautorów.
Skoro konsorcjanci niewątpliwie są współautorami utworu, który przenoszony jest na Zleceniodawcę, i upoważnili Wnioskodawcę do reprezentowania konsorcjum, a także wystawienia faktury i odebrania wynagrodzenia, co jest konieczne do przeniesienia praw autorskich, to należy stwierdzić, że upoważnili Wnioskodawcę do dysponowania całością prawa autorskiego. Co istotne, jakkolwiek utwór objęty jest współwłasnością o charakterze udziałowym, to jest to prawo o niepodzielnym charakterze. To znaczy, że nie jest możliwe przeniesienie udziału w prawie autorskim, można jedynie przenieść całość prawa. A zatem można powiedzieć, że każdemu z autorów przysługuje prawo autorskie jako całość, a „udziały" w tym prawie odnoszą się jedynie do roszczeń finansowych, które mogą powstać, na przykład, w razie zbycia tych praw.
W tym świetle należy uznać, że Wnioskodawca, jako lider konsorcjum i osoba upoważniona do rozporządzania prawami do projektu, występuje w roli podatnika VAT z tytułu rozporządzenia tymi prawami.
Powyższe potwierdza m.in. wyrok WSA w Warszawie z 9 maja 2018 o sygn. III SA/Wa 2722/17, w którym wskazano, że zgodzić się należy ponadto ze stanowiskiem Skarżącej, iż w sytuacji, gdy w przedmiotowym wniosku określiła jednoznacznie, iż za usługi świadczone na rzecz szpitali faktury VAT wystawiać będzie - oraz następnie rozliczać w składanej przez siebie deklaracji VAT-7 - wyłączenie lider konsorcjum, z kolei podatnik - jako partner utworzonego konsorcjum - za pomocą zatrudnionych przez siebie pracowników - będzie realizował usługi dla szpitali w ramach ściśle określonych w umowie konsorcjum zadań oraz wynikającego z nich podziału zysków, natomiast Dyrektor dokonał oceny przedstawionego przez nią stanu przyszłego w całkowitym oderwaniu od jej intencji oraz pozostałych podmiotów, które zawarły umowę konsorcjum.
Identyczne stanowisko zajął WSA w Bydgoszczy w wyroku z 1 kwietnia 2019 o sygn. I SA/Bd 16/19.
Prawidłowość rozliczeń w podobnych modelach potwierdziły również NSA w wyroku o sygn. I FSK 562/11 z 29 lutego 2012 r. i WSA w Warszawie w wyroku z 17 sierpnia 2016 sygn. III SA/Wa 1829/15.
W konsekwencji należy stwierdzić, że upoważnienie Wnioskodawcy do przeniesienia praw autorskich w imieniu konsorcjantów powoduje, że to Wnioskodawca jako lider konsorcjum przenosi w ramach swojej działalności gospodarczej całość tych praw i jest podatnikiem z tego tytułu tej czynności. Jest zatem zobowiązany do wystawienia faktury i rozliczenia podatku należnego od całości otrzymanego w ramach konsorcjum wynagrodzenia.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2021 r., poz. 685 ze zm.) zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).
Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy.
Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.
W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:
‒ istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
‒ wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
‒ istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,
‒ odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
‒ istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.
Kwestie dotyczące dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług uregulowane są w dziale XI ustawy.
W myśl art. 106a ustawy, przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do:
a) przypadków, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 1a, w których usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego i faktura dokumentująca te transakcje nie jest wystawiana przez usługobiorcę lub nabywcę towarów w imieniu i na rzecz usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów,
b) czynności rozliczanych w procedurach szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 6a, 7 i 9, dla których państwem członkowskim identyfikacji w rozumieniu przepisów tych rozdziałów jest państwo członkowskie inne niż Rzeczpospolita Polska;
a) państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika,
b) państwa trzeciego;
dostawy towarów i świadczenia usług rozliczanych w procedurach szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 6a i 7, przez podatników zidentyfikowanych na potrzeby tych procedur, dla których państwem członkowskim identyfikacji w rozumieniu przepisów tych rozdziałów jest Rzeczpospolita Polska;
sprzedaży na odległość towarów importowanych, rozliczanej w procedurze szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 9, przez podatników zidentyfikowanych na potrzeby tej procedury, dla których państwem członkowskim identyfikacji w rozumieniu przepisów tego rozdziału jest Rzeczpospolita Polska.
Stosownie natomiast do art. 106b ust. 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:
sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a;
wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy:
a) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
b) czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4,
c) dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b.
W myśl art. 2 pkt 22 ustawy ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży, rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Należy podkreślić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Jednocześnie, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi być wykonana przez podatnika.
Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych – art. 15 ust. 2 ustawy.
Z kolei art. 15 ust. 3 ustawy stanowi, że za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:
1. z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
2. (uchylony);
3. z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
W myśl art. 15 ust. 3a ustawy, przepis ust. 3 pkt 3 stosuje się odpowiednio do usług twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzanych w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw artystycznego wykonania albo ich wykonanie, w tym również wynagradzanych za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.
Z cytowanego przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy wynika, że dla uznania, że określone czynności wykonywane przez osobę fizyczną nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej i tym samym pozostają poza regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług, istotne jest łączne spełnienie wszystkich elementów wymienionych w tym przepisie, tj. związanie zleceniobiorcy ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym, a wykonującym zlecane czynności co do warunków:
1. wykonywania tych czynności,
2. wynagrodzenia oraz
3. odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
Zatem, użycie słowa „samodzielnie” w kontekście art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, wyklucza opodatkowanie pracowników i innych osób, o ile są one związane z pracodawcą przez umowę o pracę lub inny stosunek prawny tworzący więzi (stosunek podporządkowania) między pracodawcą a pracownikiem co do (w zakresie) warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.
Oznacza to, że przychody z tytułu wykonywanych czynności nie tylko powinny być wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz także spełnione muszą zostać pozostałe kryteria przedmiotowe określające m.in. czy działanie usługodawcy odbywa się na warunkach ryzyka gospodarczego, a tym samym kto ponosi odpowiedzialność za wykonane usługi. Nie stanowią bowiem samodzielnej działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, tylko i wyłącznie te czynności, gdy pomiędzy zlecającym ich wykonanie i wykonującym zlecone czynności istnieją więzy tworzące stosunek prawny w zakresie warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
Nie będzie więc podatnikiem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług osoba, która w ramach podpisanej umowy, tworzyć będzie ze zlecającym więzi analogiczne ze stosunkiem pracy, nie ponosząc tym samym ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywanymi czynnościami. Tylko spełnienie wymogów wyłączających samodzielność działania poprzez zawarcie więzi prawnej między zleceniodawcą a zleceniobiorcą co do warunków wykonywania zleconych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich, pozwala jednocześnie wyłączyć wykonywane czynności z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
W związku z powyższym należy stwierdzić, że usługi, które będą wykonywane przez konsorcjantów na rzecz Zleceniodawcy w świetle art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy wskazują, że stanowią usługi wykonywane w ramach samodzielnej działalności gospodarczej.
W tym miejscu należy zauważyć, że ani w prawie podatkowym, ani w prawie cywilnym nie występuje definicja pojęcia „konsorcjum”, jednakże przyjmuje się, że zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740, ze zm.), w ramach tzw. swobody umów.
W konsekwencji, strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku. Konsorcjum nie jest podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.
Polski ustawodawca nie skorzystał z możliwości wynikającej z art. 11 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, s. 1, z późn. zm.), zgodnie z którym, po konsultacji z komitetem doradczym ds. podatku od wartości dodanej (zwanym dalej „Komitetem ds. VAT”), każde państwo członkowskie może uznać za jednego podatnika osoby mające siedzibę na terytorium tego samego państwa członkowskiego, które będąc niezależnymi pod względem prawnym, są ściśle powiązane pod względem finansowym, ekonomicznym i organizacyjnym.
Konsorcjum – w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego – nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. Powyższego nie zmienia okoliczność, że w przypadku umów konsorcjum dopuszczalne jest zawarcie ustaleń, że rozliczenia gospodarcze i księgowe, w tym dotyczące podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotów zamawiających te prace na podstawie zawartego z nimi kontraktu – będzie dokonywał wytypowany przez uczestników konsorcjum podmiot wiodący.
Zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami podatku od towarów i usług. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum, powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur dokumentujących wykonywane przez nich czynności.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że to strony konsorcjum określają w umowie konsorcjum sposób rozliczeń między sobą, jak i zamawiającym (inwestorem), tj. sposób wystawiania faktur, należnego wynagrodzenia, terminów wykonania prac oraz kwestii odpowiedzialności za przydzielone im zadania z tytułu realizacji celu nałożonego na nich przez inwestora (zamawiającego) w ramach zlecenia/przetargu. W praktyce w umowie konsorcjum strony mogą wyznaczyć lidera konsorcjum (który m.in. pełni funkcję reprezentacyjną oraz prowadzi rozliczenia z inwestorem), ale także mogą ustanowić, że każdy z nich jest tzw. uczestnikiem konsorcjum i świadczy usługi bezpośrednio na rzecz inwestora.
Biorąc pod uwagę obowiązujące przepisy prawa oraz zasady funkcjonowania konsorcjum, w tym zasadę odrębności podatników, którzy występują wobec siebie w relacji lider konsorcjum – partner konsorcjum, stwierdzić należy, że uczestnicy konsorcjum zobowiązani są do dokumentowania wzajemnych świadczeń oraz wyboru podmiotu, który będzie odpowiedzialny za rozliczenia ze zleceniodawcą (wykonawcą).
Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jest czynnym podatnikiem VAT. Wnioskodawca w ramach przetargu publicznego zobowiązał się do wykonania szczegółowych koncepcji programowo-przestrzennych ekspozycji Zleceniodawcy w poszczególnych modułach w pawilonie wystawowym. W celu realizacji ww. przedsięwzięcia architektonicznego, Wnioskodawca zawarł umowę konsorcjum z dwoma architektami, nieprowadzącymi działalności gospodarczej i niebędącymi podatnikami VAT. Umowa konsorcjum reguluje zasady współpracy między stronami. Wszyscy członkowie konsorcjum (partnerzy) mają równe prawo głosu, a wszelkie decyzje powinny być podejmowane wspólnie.
Natomiast Liderem Konsorcjum zgodnie z umową jest Wnioskodawca, do którego należy m.in.:
reprezentowanie Konsorcjum wobec Zleceniodawcy w Postępowaniu o udzielenie Zamówienia,
prowadzenie w imieniu Konsorcjum wszelkich czynności faktycznych i prawnych związanych z Postępowaniem o udzielenie Zamówienia,
poświadczanie za zgodność z oryginałem kopii lub skanów wszelkich wymaganych dokumentów składanych przez Konsorcjum w ramach Postępowania,
współudział z Konsorcjantami w przygotowaniu wszelkich niezbędnych dokumentów, związanych z Postępowaniem o udzielenie Zamówienia oraz związanych z realizacją umowy lub umów zawartych z Zleceniodawcą,
składanie Zamawiającemu w imieniu Konsorcjum wiążących oświadczeń woli i wiedzy, pozostających w związku z procedurą Postępowania o udzielenie Zamówienia oraz w związku z realizacją umowy lub umów zawartych z Zleceniodawcą,
prowadzenie wszelkich rozliczeń finansowych w imieniu Konsorcjum, w tym wystawianie faktur VAT,
podpisanie umowy lub umów z Zleceniodawcą,
realizacja umowy lub umów zawartych z Zleceniodawcą wspólnie z Konsorcjantami,
podpisywanie i wysyłanie wszelkiej korespondencji pisemnej oraz korespondencji elektronicznej z Zleceniodawcą związanej z Postępowaniem i z realizacją umowy lub umów,
odbieranie od Zleceniodawcy korespondencji pisemnej oraz korespondencji elektronicznej związanej z Postępowaniem oraz realizacją umowy lub umów
wnoszenie w imieniu Konsorcjum informacji do Zleceniodawcy oraz odwołań i skarg w ramach Postępowania o udzielenie Zamówienia oraz do reprezentowania Konsorcjum w postępowaniu odwoławczym oraz przed sądem powszechnym.
informowanie pozostałych Partnerów o przekazywanych przez Zleceniodawcę informacjach, ustaleniach, jak również dokonanych uznaniach konta bankowego Lidera za wystawiane przez niego faktury VAT.
Umowa konsorcjum (wspólnego przedsięwzięcia) została zawarta w celu wspólnego startu w przetargu publicznym i następnie świadczenia usług w ramach tych kontraktów. Umowy obejmują czynności, które polegają na opracowaniu: szczegółowej koncepcji programowo-przestrzennej całej ekspozycji Muzeum (…) w pawilonie wystawowym w (…), przy współpracy z zespołem historyków i ekspertów wskazanym przez organizatora; projektów wykonawczych poszczególnych elementów ekspozycji, w tym gablot, ekspozytorów, multimediów oraz innych urządzeń służących do eksponowania i zabezpieczenia muzealiów; projektów zawartości gablot, ekspozytorów, multimediów oraz innych urządzeń służących do eksponowania i zabezpieczenia muzealiów; modelu 3D ekspozycji wykonanego zgodnie z wymaganiami zamawiającego w zakresie (`(...)`); przedmiary robót poszczególnych elementów ekspozycji; specyfikacji technicznej wykonania i odbioru poszczególnych elementów ekspozycji; kosztorysów inwestorskich poszczególnych elementów ekspozycji; harmonogramu rzeczowo-finansowego wykonania całej ekspozycji; wniosków do właściwych organów w zakresie niezbędnym do wykonania prac realizowanych na podstawie pracy konkursowej; innych dokumentów niezbędnych do wykonania robót realizowanych na podstawie pracy konkursowej; wszelkich czynności, stanowiących nadzór autorski, niezbędnych do wykonania robót realizowanych na podstawie pracy konkursowej.
Umowę ze Zleceniodawcą zawarli wszyscy konsorcjanci łącznie - każdy z nich jest stroną umowy, a wszyscy nazywani są łącznie „Wykonawcą". Zgodnie z umowami, Lider Konsorcjum (w osobie Wnioskodawcy) jest odpowiedzialny za reprezentację konsorcjum oraz wystawianie faktur. Następnie Wnioskodawca i pozostali konsorcjanci mają dokonać rozliczeń wynagrodzenia między sobą. Każdy z Członków Konsorcjum przenosi autorskie prawa do utworu (projektu) na Lidera Konsorcjum, który następnie przenosi całość praw na Zlecającego. Prawa autorskie do utworu przenoszone są na Lidera Konsorcjum na podstawie Umowy realizacji projektu architektonicznego (koncepcyjnych wystaw w pawilonach (…)) zawartej ze Zleceniodawcą.
Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą tego, czy czynności wykonane na rzecz Zleceniodawcy, za które należne jest całość wynagrodzenia wskazanego w umowie, podlegają w całości opodatkowaniu VAT, a Wnioskodawca jest podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia VAT z tego tytułu.
Jak wynika z przedstawionego opisu sprawy przedmiotem umowy pomiędzy Zleceniodawcą a konsorcjum jest wykonanie szczegółowych koncepcji programowo-przestrzennych ekspozycji. Przeniesienie praw autorskich następuje z chwilą podpisania protokołu końcowego odbioru szczegółowej koncepcji, pod warunkiem zapłaty przez Zleceniodawcę całości wynagrodzenia. Ponadto z umowy konsorcjum wynika, że Lider Konsorcjum prowadzi wszelkie rozliczenia finansowe w imieniu Konsorcjum, w tym wystawia faktury a także jest upoważniony do otrzymania wynagrodzenia od Zleceniodawcy. W treści wniosku wskazano także, że każdy z Członków Konsorcjum przenosi autorskie prawa do utworu (projektu) na Lidera Konsorcjum, który następnie przenosi całość praw na Zlecającego.
Tym samym Wnioskodawca jako Lider konsorcjum i osoba upoważniona do rozporządzania prawami do projektu występuje w analizowanym przypadku jako podatnik podatku od towarów i usług. Ponadto w opisanej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której występują skonkretyzowane świadczenia (świadczenie usług) w zamian za określone wynagrodzenie.
W konsekwencji pomiędzy Wnioskodawcą (Liderem) a Zleceniodawcą występują czynności podlegające opodatkowaniu, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy - odpłatne świadczenie usług (sprzedaż w myśl definicji określonej w art. 2 pkt 22 ustawy).
Tym samym, skoro to Lider jest podmiotem reprezentującym konsorcjum wobec Zleceniodawcy w zakresie realizowanej inwestycji, przenoszącym całość praw autorskich do projektu na Zleceniodawcę to jest on zobowiązany, stosownie do art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy do wystawienia faktury, dokumentującej całość robót wykonanych przez konsorcjum na rzecz Zleceniodawcy.
W tym miejscu wskazać należy, że czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może być albo opodatkowana właściwą stawką podatku VAT, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.
Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy, zwalnia się od podatku usługi kulturalne świadczone przez indywidualnych twórców i artystów wykonawców, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorariów, w tym za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania utworów.
Warunkiem zastosowania ww. zwolnienia jest zatem spełnienie przesłanki o charakterze przedmiotowym, dotyczącej rodzaju świadczonych usług (kulturalnych), ale także przesłanki podmiotowej odnoszącej się do usługodawcy.
W skład grupy podmiotów uprawnionych do zwolnienia weszli indywidualni twórcy i artyści wykonawcy, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzani w formie honorariów, w tym za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania utworów.
Ustawa o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze nie definiują pojęć „kultura” i „usługa kulturalna”. Zatem przy dokonywaniu interpretacji przepisu art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy posłużyć się należy wykładnią literalną, odwołując się do językowego znaczenia tych pojęć. Tym samym wskazać należy, że kultura oznacza „materialną i umysłową działalność społeczeństw oraz jej wytwory”, zaś usługa to „pomoc okazana komuś”, „działalność gospodarcza służąca do zaspokajania potrzeb ludzi”. Natomiast określenie kulturalny oznacza „odnoszący się do tworzenia i upowszechniania kultury lub stanowiący jej składnik”.
Właściwym więc wydaje się przyjęcie, że kultura to ogół wytworów i osiągnięć z dziedziny sztuki, funkcjonujących w postaci np. dzieł artystycznych, związanych z twórczością artystyczną (np. o charakterze literackim, naukowym, plastycznym, muzycznym).
Zgodnie z art. 1 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2021 r., poz. 1062 ze zm.), do której odwołuje się ustawodawca w treści art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy – przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).
W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są m.in. utwory architektoniczne, architektoniczo-urbanistyczne i urbanistyczne – art. 1 ust. 2 pkt 6 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych współtwórcom przysługuje prawo autorskie wspólnie. Domniemywa się, że wielkości udziałów są równe. Każdy ze współtwórców może żądać określenia wielkości udziałów przez sąd, na podstawie wkładów pracy twórczej.
Na podstawie zaś art. 9 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych do wykonywania prawa autorskiego do całości utworu potrzebna jest zgoda wszystkich współtwórców. W przypadku braku takiej zgody każdy ze współtwórców może żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeka uwzględniając interesy wszystkich współtwórców.
W opisie sprawy Wnioskodawca wskazał, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Zleceniodawcy obejmują realizację projektów architektonicznych (koncepcyjnych wystaw w pawilonach (…)) i nie stanowią one usług kulturalnych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy.
Zatem mając na uwadze powyższe oraz treść powołanych przepisów prawa należy stwierdzić, że do świadczonych przez Wnioskodawcę na rzecz Zleceniodawcy usług nie znajdzie zastosowanie zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy, gdyż – jak oświadczył Wnioskodawca – świadczone usługi nie są usługami kulturalnymi, tym samym nie jest spełniona przesłanka przedmiotowa warunkująca zastosowanie ww. zwolnienia od podatku.
W konsekwencji świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Zleceniodawcy usługi obejmujące realizację projektów architektonicznych podlegają opodatkowaniu właściwą stawką podatku VAT.
Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.
Zastrzec należy, że niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy rozstrzygnięcia w zakresie ustalenia właściwych rozliczeń konsorcjum odnośnie wystawienia faktury przez Lidera na całość zamówienia. Natomiast w zakresie ustalenia stawki podatku dla realizowanego świadczenia zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).
Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).
Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.
Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili