Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
24 września 2021 r. wpłynął Pani wniosek z 21 września 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy :
‒ nieuznania Pani za podatnika podatku od towarów i usług w związku ze sprzedażą działek nr `(...)``(...)`, stanowiących współwłasność małżeńską,
‒ nieuznania ww. sprzedaży za czynność realizowaną w ramach prowadzenia działalności gospodarczej oraz
‒ uznania tylko jednego ze współmałżonków, będącego współwłaścicielem ww. nieruchomości, za podatnika podatku od towarów i usług w związku ze sprzedażą ww. nieruchomości.
Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 26 listopada 2021 r. (wpływ 30 listopada 2021 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskująca, …. pozostaje w związku małżeńskim z …., których łączy ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej.
Wnioskodawczyni wraz z mężem zamierzają dokonać sprzedaży działek, które powstały w wyniku nabycia udziałów we własności w nieruchomościach w następujący sposób:
Zgodnie z aktem notarialnym z dnia …. r., repertorium .. nr …., mąż Wnioskodawczyni, …… nabył w drodze darowizny od swojej matki ….. udziały wynoszące po:
‒ jednej trzeciej (1/3) części w nieobciążonej i niezabudowanej nieruchomości położonej w …., w gminie …. (obecnie Gmina ….), objętej księgą wieczystą … nr … - Sądu Rejonowego w …., składającej się jedynie z działki nr … z mapy …. obrębu …., stanowiącej grunty orne i łąki trwałe, o obszarze ….. metrów kwadratowych (….. m kw.);
‒ jedenaście trzydziestych drugich (11/32) części w nieobciążonej i zabudowanej nieruchomości położonej w …, przy ul. ….. (obecnie ul. ….), w gminie … (obecnie Gmina …), objętej księgą wieczystą … nr …. - Sądu Rejonowego w …, składającej się jedynie z działki nr …. z mapy … obrębu …., stanowiącej grunty orne, użytki rolne zabudowane i łąki trwałe i rowy, o obszarze …. metrów kwadratowych (…. ha), przy czym decyzją Prezydenta … z dnia …. r. nr …. przedmiotowy budynek został rozebrany;
‒ jedenaście trzydziestych drugich (11/32) części w nieobciążonej i niezabudowanej nieruchomości położonej w …., w gminie …. (obecnie Gmina ….), składającej się jedynie z działek nr … z mapy.. .oraz …. z mapy … obrębu …, stanowiących łąki trwałe o …. metrów kwadratowych (…. m kw.), objętych dotychczasową księgą wieczystą …. - Tom … Karta …
Kolejno, w dniu …. r. Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyli w drodze umowy sprzedaży dalsze udziały we własności w wyżej opisanych nieruchomościach na podstawie aktu notarialnego repertorium … nr …. od …., to jest:
‒ jednej trzeciej (1/3) części w niezabudowanej nieruchomości położonej w …., w gminie …. (obecnie Gmina ….), objętej księgą wieczystą … nr …., przy czym nieruchomość ta składa się jedynie z działki nr … z mapy … obrębu …., gmina …, stanowiącej grunty orne i łąki trwałe, o obszarze …. metrów kwadratowych (… m kw.);
‒ dziesięć trzydziestych drugich (10/32) części w zabudowanej objętej księgą wieczystą … nr …., przy czym nieruchomość ta składa się jedynie z działki nr …. z mapy … położonej przy ul. …. (obecnie ul. …), w obrębie …., gmina …. (obecnie Gmina ….), stanowiącej grunty orne, użytki rolne zabudowane i łąki trwałe i rowy, o obszarze ….metrów kwadratowych (…. ha), przy czym decyzją Prezydenta …. z dnia …. r. nr …. przedmiotowy budynek został rozebrany;
‒ dziesięć trzydziestych drugich (10/32) części w niezabudowanej nieruchomości objętej księgą wieczystą … nr …. - przy czym dotyczy nieruchomość ta składa się z działek nr … z mapy … oraz …. z mapy …. obrębu …. stanowiących łąki trwałe o obszarze …. metrów kwadratowych (….. m kw.), i wcześniej objęta była dotychczasową księgą wieczystą … - Tom …. Karta ….
Następnie w dniu …. r. Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyli w drodze umowy sprzedaży dalsze udziały we własności w wyżej opisanych nieruchomościach na podstawie aktu notarialnego repertorium … nr …. od ….., to jest:
‒ jednej trzeciej (1/3) części w niezabudowanej nieruchomości położonej w …., w gminie …., (obecnie Gmina …), objętej księgą wieczystą … nr …, przy czym nieruchomość ta składa się jedynie z działki nr … z mapy …, stanowiącej grunty orne i łąki trwałe, o obszarze …. metrów kwadratowych (…. m kw.);
‒ jedenaście trzydziestych drugich (11/32) części w zabudowanej objętej księgą wieczystą … nr …., przy czym nieruchomość ta składa się jedynie z działki nr …. z mapy … położonej przy ul. …. (obecnie ul. …) w obrębie … gmina …., (obecnie Gmina ….) stanowiącej grunty orne, użytki rolne zabudowane i łąki trwałe i rowy, o …. metrów kwadratowych (…. ha), przy czym decyzją Prezydenta …. z dnia …. r. nr …. przedmiotowy budynek został rozebrany;
‒ jedenaście trzydziestych drugich (11/32) części w niezabudowanej nieruchomości objętej księgą wieczystą … nr …. przy czym dotyczy nieruchomość ta składa się z działek nr … z mapy …oraz … z mapy …obrębu …., stanowiących łąki trwałe o obszarze …. metrów kwadratowych (…. m kw.), i wcześniej objęta była dotychczasową księgą wieczystą …. – Tom … Karta …..
W związku z nabyciem dużych obszarów nieruchomości gruntowych, których wielkość powierzchni przekracza 1 hektar, jak również w związku z podjęciem decyzji, iż na tym obszarze nie będzie prowadzona żadna działalność o charakterze rolnym, Wnioskodawczyni wraz z mężem zdecydowali się na podział nieruchomości na mniejsze części (działki), a następnie na ich sprzedaż. Ponadto, zarówno podział nieruchomości należących do Wnioskodawcy oraz jego żony na mniejsze części (działki), jak i wystąpienie z wnioskiem o wydanie decyzji o warunkach zabudowy, pozwoli na ich zbycie w krótszym czasie, aniżeli zbycie nieruchomości przekraczającej powierzchnię 1 hektara, którą stanowią w przeważającej części łąki trwałe i w mniejszej części grunty orne o niskiej klasie.
Wnioskiem z dnia …. r. zostało wszczęte postępowanie w przedmiocie wydania decyzji o warunkach zabudowy dla wyżej opisanych nieruchomości.
W wyniku tego postępowania biuro projektowe wydzieliło na mapie ….działek w taki sposób, aby Wnioskodawczyni wraz z mężem mogli dokonać ich sprzedaży.
Przedłożenie mapy jest niezbędne celem otrzymania warunków zabudowy zgodnie z przepisami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Następnie, Prezydent …. wydał decyzję o warunkach zabudowy datowaną na dzień ….. r., zgodnie z którą na wyżej opisanych nieruchomościach możliwe jest wybudowanie …. budynków mieszkalnych jednorodzinnych wolnostojących wraz z budową sieci wodno-kanalizacyjnej i elektroenergetycznej wraz z budową drogi wewnętrznej na terenie działek nr …obręb …, ul. …. w ….
Aktem notarialnym z dnia …. r., repertorium … nr ….. ….. rozszerzył małżeńską wspólność majątkową na rzecz Wnioskodawczyni, która objęła nieruchomości gruntowe, otrzymane przez ….. w drodze darowizny od swojej matki w dniu ….. r. Wskazać należy, że Wnioskodawczyni wraz z mężem zamierzają pozostawić na potrzeby własne jedną z wydzielonych działek, zaś otrzymane w wyniku sprzedaży pozostałych działek środki pieniężne przeznaczyć na cele prywatne (mieszkaniowe).
W celu prawidłowego ustalenia stanu faktycznego dla zdarzenia przyszłego wskazać należy, że:
‒ Wnioskodawczyni ani jej mąż nie są zarejestrowani jako podatnicy czynni VAT (podatek od towarów i usług);
‒ Wnioskodawczyni ani jej mąż nie prowadzą żadnej działalności gospodarczej;
‒ nabyte udziały w wyżej opisanych nieruchomościach nigdy nie były przeznaczone do prowadzenia jakiejkolwiek działalności gospodarczej, nie były też w żaden sposób dzierżawione ani wynajmowane zarówno przez Wnioskodawczynię, jej męża, czy poprzednich właścicieli opisanych we wniosku nieruchomości, ich działania w zakresie nabywania nieruchomości miały charakter zabezpieczenia małżeńskich interesów majątkowych na przyszłość, a nie wolę ich dalszej odsprzedaży celem osiągnięcia jak największego zysku;
‒ od momentu nabywania poszczególnych udziałów w wyżej opisanych nieruchomościach stanowią one wyłącznie majątek prywatny Wnioskodawczyni oraz jej męża,
‒ część nieruchomości została nabyta w drodze darowizny, natomiast pozostała część została nabyta w drodze sprzedaży od właścicieli, którzy są dla męża Wnioskodawczyni bliską rodziną;
‒ Wnioskodawczyni nie łączy umowa z podmiotem pośredniczącym w obrocie sprzedażą nieruchomości;
‒ Wnioskodawczyni nie uzbroiła wyżej wymienionych nieruchomości w żadne sieci wodno-kanalizacyjne, sieci elektryczne czy telekomunikacyjne ani nie zamierza dokonywać takich czynności w przyszłości, nie została wybudowana droga dojazdowa zgodnie z warunkami zabudowy, Wnioskodawczyni nie poczyniła żadnych znacznych nakładów na rzecz przedmiotowych nieruchomości, nie podjęła również żadnych profesjonalnych działań marketingowych celem sprzedaży tychże działek;
‒ na dzień składania wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej została wydana jedynie decyzja o warunkach zabudowy, oraz dokonano podziału nieruchomości na ….. działek jedynie na mapach stworzonych przez biuro projektowe celem uzyskania decyzji o warunkach zabudowy, natomiast postępowanie w przedmiocie fizycznego podziału działek przez geodetę zostało przez Wnioskodawczynię oraz jej męża zainicjowane;
‒ Wnioskodawczyni zamierza utworzyć jedynie techniczny pas (drogę wewnętrzną), bez żadnego utwardzania, celem umożliwienia dojazdu do poszczególnych działek stanowiący drogę dojazdową z drogą publiczną znajdującą się na ul. ….j;
‒ Wnioskodawczyni ani jej mąż nie są właścicielami żadnej nieruchomości, w tym nieruchomości mieszkaniowej, dlatego też dzięki uzyskanym środkom finansowym w wyniku sprzedaży przedmiotowych nieruchomości gruntowych będą mogli zabezpieczyć swoje potrzeby mieszkaniowe poprzez wybudowanie nieruchomości o charakterze mieszkaniowym;
‒ Wnioskodawczyni nie angażowała znacznych środków finansowych celem sprzedaży przedmiotowych działek poza tymi, które były niezbędne do zmiany przeznaczenia gruntów.
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni udzieliła odpowiedzi na postawione w wezwaniu pytania:
Ad. 1
Od dnia nabycia działki opisane we wniosku z dnia 21.09.2021 r. nie były i nie będą wykorzystywane na żaden konkretny cel aż do dnia transakcji. Jak zostało wskazane w przedmiotowym wniosku działki zostały nabyte w celu zabezpieczenia sytuacji majątkowej wnioskodawczyni oraz jej męża, jako zabezpieczenie małżeńskich interesów majątkowych na przyszłość.
Sprzedaż działek pozwoli na dokonanie zabezpieczenia majątkowego, a dochód z nich uzyskany zostanie przeznaczony na wybudowanie nieruchomości o charakterze mieszkaniowym wnioskodawczyni oraz jej męża, a nie na osiągnięcie zysku z tytułu sprzedaży działek. Wnioskodawczyni oraz jej mąż nie są właścicielami żadnej nieruchomości o charakterze mieszkaniowym, obecnie mieszkają razem z mamą Wnioskodawczyni. Wolą Wnioskodawczyni jest przeznaczenie uzyskanych środków pieniężnych z tytułu sprzedaży działek na wybudowanie nieruchomości mieszkaniowej.
Ad. 2
Nie został jeszcze wykonany zjazd na drogę wewnętrzną z drogi publicznej (gminnej) celem umożliwienia dojazdu do przedmiotowych działek. Zjazd ten (droga wewnętrzna) będzie miał faktyczny charakter pasa technicznego, utwardzonego piaskiem i kamieniami (gruzem), bez żadnego utwardzania mieszanką bitumiczną czy betonową.
Zjazd do działek o charakterze pasa technicznego będzie miał na celu umożliwienie wjazdu na teren działek dla sprzętu ciężkiego w trakcie realizowania inwestycji budowlanych przez potencjalnych nabywców oraz położenia instalacji (wodnej, kanalizacyjnej, energetycznej, etc.) przy realizacji tych inwestycji i jest on wymagany warunkami zabudowy, jak również konieczność jego utworzenia jest wymagana szczególnymi przepisami prawa budowlanego przy realizacji inwestycji budowlanej.
Ad. 3
Jak już zostało wskazane we wniosku, Wnioskodawczyni wraz z mężem otrzymała decyzję w zakresie warunków zabudowy. Natomiast wniosek o wydanie pozwolenia na budowę, jak również pozostałe pozwolenia - wjazd na działkę, decyzje dotyczące przyłączy wymaganych przy konkretnych inwestycjach budowalnych - będą wydawane na wniosek nabywców działek, a nie na wniosek Wnioskodawczyni czy jej męża. Ponadto, Wnioskodawczyni wraz z mężem prawdopodobnie pozostawi dla siebie jedną lub dwie działki, celem zwiększenia małżeńskich aktywów majątkowych, które będą stanowiły zabezpieczenie interesów małżeńskich, a które być może zostaną przeznaczone na sprzedaż lub w celu podarowania bliskim w dalszej przyszłości lub zostaną przez wnioskodawczynię i jej męża zagospodarowane celem wybudowania nieruchomości dla własnych celów wypoczynkowych lub celem przeznaczenia działek na utworzenie ogrodu lub sadu, a produkty z nich uzyskane będą przeznaczone jedynie na własne potrzeby wnioskodawczyni, bez jakiejkolwiek ich dalszej odsprzedaży.
Ad. 4
W celu sprzedaży przedmiotowych działek Wnioskodawczyni nie planuje podjęcia działań marketingowych w przedmiocie sprzedaży działek, które wykraczałyby poza zwykłe formy ogłoszenia.
Ad. 5
Wnioskodawczyni nie zawierała żadnych umów przedwstępnych na sprzedaż przedmiotowych działek.
Ad. 6
Wnioskodawczyni nie udzielała żadnego pełnomocnictwa potencjalnemu nabywcy czy innemu podmiotowi do działania w zakresie sprzedaży przedmiotowych działek.
Ad. 7
Wnioskodawczyni nigdy nie dokonywała czynności związanych ze sprzedażą działek. Czynności dotyczące sprzedaży przedmiotowych działek będą pierwszymi czynnościami.
Pytania
1. Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawczyni stanie się czynnym podatnikiem VAT w zakresie sprzedaży wyodrębnionych działek, zaś sprzedaż ta będzie spełniała przesłanki do uznania jej za działalność gospodarczą na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług?
2. W przypadku uznania przez organ podatkowy, że Wnioskodawczyni stanie się podatnikiem czynnym VAT w zakresie sprzedaży działek, czy w związku z łączącym ją z mężem małżeńskim ustrojem ustawowej wspólności majątkowej jako podatnika podatku od towarów i usług w zakresie dokonywanej sprzedaży uznać będzie można tylko jednego z małżonków, który za zgodą drugiego małżonka faktycznie będzie dokonywał czynności opodatkowanej na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług?
Pani stanowisko w sprawie
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 685 t.j.) zwanej dalej „ustawą”, podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Artykuł 7 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (`(...)`).
Ustawa o podatku od towarów i usług wprowadza definicję legalną towarów.
W art. 2 pkt 6 ustawy zostało wskazane, że pod pojęciem towarów należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. W tym miejscu należy wskazać, że towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości, co wynika z prawa unijnego, albowiem w świetle art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 12 2006 s 1. z późn zm. ), zwanej dalej „Dyrektywą 112”, państwa członkowskie mogę uznać za rzeczy:
a. określone udziały w nieruchomości,
b. prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości,
c. udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.
Problematyka współwłasności została uregulowana w art 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740, z późn. zm.), dalej jako k. c.
Zgodnie z art. 195 k.c własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). Przy czym wskazać należy, że polski ustawodawca rozróżnia dwa rodzaje współwłasności, to jest współwłasność w częściach ułamkowych albo współwłasność łączną, co znajduje swoje odzwierciedlenie w treści art. 196 k. c.
Pojęcie nieruchomości również zostało uregulowane w kodeksie cywilnym.
Zgodnie z art. 46 § 1 k.c.: „Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanową odrębny od gruntu przedmiot własności”.
W świetle przedstawionych powyżej przepisów, nieruchomość, zarówno gruntowa, jak i zabudowana, spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 8 ustawy, a jej sprzedaż może stanowić dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.
Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Ustawa o podatku od towarów i usług wprowadza własną definicję działalności gospodarczej. W myśl art. 15 ust. 2 ustawy „Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych”.
Należy podkreślić, że opodatkowanie podatkiem od towarów i usług będzie miało miejsce wówczas, gdy spełnione zostaną przesłanki o charakterze przedmiotowym (wystąpi czynność podlegająca opodatkowaniu w oparciu o przepis art. 5 ust. 1 ustawy) i podmiotowym (czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zostanie dokonana przez podmiot będący podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, który działa w takim charakterze).
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy zwalnia się dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane, przy czym, zgodnie z art. 2 pkt 33 ustawy przez tereny budowlane należy rozumieć grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2019 r. poz. 2086, z późn. zm.), dalej jako k.r.o. Stosownie do art. 31 § 1 k.r.o., z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa), obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez obojga małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Zatem istotą wspólnoty majątkowej małżeńskiej - zarówno ustawowej, jak i umownej – jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej, która przyjmuje charakter tak zwanej współwłasności bezudziałowej.
W świetle art. 35 k.r.o., w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani obowiązywać się do rozporządzana udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 k.r.o., oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmują czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku. Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 k.r.o., zgoda drugiego małżonka jest potrzebna m.in. do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.
Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca za stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 k.r.o. oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
W ślad za utrwalonym stanowiskiem judykatury wskazać należy, że sprzedaż majątku prywatnego, stanowiącego nieruchomość dokonywanego w ramach zwykłego zarządu prawem własności sama w sobie nie stanowi działalności gospodarczej i nie podlega opodatkowaniu. Jeżeli natomiast sprzedaż ma charakter zbliżony do handlu profesjonalnego w zakresie obrotu nieruchomościami, a osoba dokonująca sprzedaży dokonuje szeregu aktywnych działań, angażuje dodatkowe środki oraz czynności w zakresie takiego odpłatnego zbycia, transakcja ta może zostać zakwalifikowana jako czynność opodatkowana podatkiem od towarów i usług.
Ponadto, jak wskazuje Naczelny Sąd Administracyjny: „To, czy dana osoba fizyczna sprzedając działki budowlane działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, że jej działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną), czego przejawem jest taka aktywność tej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną (np. nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek wykraczające poza zwykle formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zagospodarowania terenu (zabudowy), czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług developerskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze).
Przy czym na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przykładowo przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu zaistnienia pojedynczych z tych okoliczności (por. Wyroki NSA: z dnia 17 stycznia 2013 r., sygn. akt I FSK 239/12; z dnia 29 kwietnia 2014 r., sygn. akt I FSK 621/13, z dnia 9 maja 2014 r., sygn. akt I FSK 811/13; z dnia 6 lipca 2018 r., sygn. akt I FSK 1986/16; z dnia 3 lipca 2020 r., sygn. akt I FSK 1888/17). Także Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej podzielił rozważania prezentowane przez NSA w interpretacji indywidualnej z dnia 10 września 2019 r., 0112-KDIL1-3.4012.365.2019.2.AP.
Jeżeli chodzi o stanowisko organów podatkowych w zakresie sprzedaży nieruchomości gruntowych jako majątku prywatnego, należy przywołać treść interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 4 marca 2019 r., 0111-KDIB3-2.4012.791.2018.2.MGO, zgodnie z którą: „Zatem, jeśli osoba fizyczna dokonuje sprzedaży swojego majątku osobistego a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie i nie zmierza do nadania jej stałego charakteru, nie oznacza to prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. (`(...)`) W przypadku, gdy brak jest przesłanek świadczących o aktywności sprzedawcy w przedmiocie zbycia nieruchomości, która byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem - zbycie nieruchomości nie stanowi działalności handlowej podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, lecz mieści się w ramach zarządu majątkiem prywatnym”.
W związku z powyższym uznać należy, że w celu uznania sprzedaży działek jako działalność gospodarcza (handlowa) powinien decydować szereg czynności podejmowanych przez podatnika, a nie wystąpienie pojedynczej czynności, jak np. samo wystąpienie z wnioskiem o wydanie decyzji w zakresie warunków zabudowy.
Kolejno wskazać należy, że Wnioskodawczyni uzyskiwała przedmiotowe nieruchomości w drodze umowy darowizny oraz umowy sprzedaży od najbliższych członków rodziny na przestrzeni kilku lat, co ewidentnie odróżnia sytuację Wnioskodawczyni od podmiotu zajmującego się zawodowo obrotem nieruchomościami. Powyższe stanowi dowód na to, że Wnioskodawczyni wraz z mężem nie działali z zamiarem odpłatnego zbycia nieruchomości celem ich dalszej odsprzedaży w przyszłości, co jest charakterystycznym elementem działania profesjonalnego podmiotu w zakresie obrotu nieruchomościami. Wolą Wnioskodawczyni było jedynie ulokowanie środków finansowych poprzez nabywanie nieruchomości, stanowiące przejaw zabezpieczenia finansowego i będące zwyczajnym zachowaniem każdej osoby fizycznej, chcącej zabezpieczyć materialnie byt swojej rodziny oraz mieści się w zakresie zarządu majątkiem prywatnym. Takie zachowanie Wnioskodawczyni świadczy o tym, że działała jako osoba prywatna, a sposób nabycia przez Wnioskodawczynię przedmiotowych nieruchomości znacząco odróżnia sytuację Wnioskodawczyni od podmiotu profesjonalnie zajmującego się obrotem nieruchomościami, co zostało potwierdzone w wyroku WSA w Gliwicach z dnia 18 listopada 2020 r., sygn. akt I SA/Gl 389/20.
W tym samym wyroku WSA w Gliwicach stwierdził, że: „Nie można wymagać, aby osoba fizyczna posiadająca znaczny majątek w postaci niezabudowanych działek o sporej powierzchni bez względu na swoją sytuację rodzinną i finansową, w ramach zarządu majątkiem własnym, podejmował wyłącznie czynności zmierzające do zachowania prawa własności tych nieruchomości, jak również nie podejmowała żadnych czynności, które umożliwiłyby mu zbycie tej nieruchomości po cenie korzystnej”.
Również fakt podziału nieruchomości na kilkanaście mniejszych części (działek) nie stanowi okoliczności prowadzenia przez Wnioskodawczynię działalności gospodarczej o charakterze handlowym na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług. Zakres transakcji sprzedaży nie może stanowić kryterium rozróżnienia pomiędzy czynnościami dokonywanymi prywatnie a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą, albowiem dużych transakcji sprzedaży można dokonywać również jako czynności osobistych. Takie stanowisko znalazło swoje odzwierciedlenie zarówno w wyroku TSUE z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10 oraz wyroku NSA z dnia 3 lipca 2020 r., sygn. akt I FSK 1888/17. Zgodnie z przywołanymi orzeczeniami fakt podziału nieruchomości dokonany w celu uzyskania lepszej ceny, liczba transakcji, odstępy pomiędzy transakcjami i wysokość osiągniętych przychodów nie są decydujące i nie są czynnościami, które same z siebie wykraczałaby poza zarząd majątkiem prywatnym, a w konsekwencji nie stanowi okoliczności powodującej, że osoba która takiego podziału nieruchomości dokonuje działa w charakterze podatnika VAT.
Jak już zostało opisane w stanie faktycznym, Wnioskodawczyni nie nabywała wraz z mężem poszczególnych udziałów w przedmiotowych nieruchomościach celem ich dalszej odsprzedaży. Nabycie udziałów w przedmiotowych nieruchomościach następowało w różnym czasookresie, na podstawie czynności prawnych dokonywanych pomiędzy Wnioskodawczynią, jej mężem a ich członkami rodziny.
W wyroku WSA w Białymstoku z dnia 13 listopada 2020 r., o sygn. akt I SA/Bk 666/20, zostało wskazane, że: „Okolicznościami przemawiającymi za tym, iż dana osoba nie wykonuje działalności gospodarczej są m.in. takie elementy, jak: znaczny upływ czasu od zakupu nieruchomości do jej sprzedaży, brak podejmowania działań marketingowych lub ich podejmowanie w nieznacznym zakresie czy też brak uzbrojenia terenu”.
Również wykonanie przez Wnioskodawczynię zjazdu na drogę wewnętrzną z drogi publicznej (gminnej) na ul. Borowej nie może stanowić czynności przesądzającej o działaniach cechujących podmiot profesjonalny w zakresie usług handlowych, albowiem dostęp do drogi publicznej jest warunkiem koniecznym do uzyskania decyzji o warunkach zabudowy. Powyższe stanowisko zostało przedstawione w wyroku WSA w Łodzi z dnia 12 marca 2020 r., sygn. akt I SA/Łd 777/19.
Ponadto w przywołanym wyroku WSA w Łodzi wskazał, że samo uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy, przy braku innych działań cechujących podmioty zajmujących się handlem nieruchomościami nie może skutkować przyjęciem, że skarżący działał jak podmiot prowadzący działalność gospodarczą w tym zakresie. Należy podkreślić, że działania wnioskodawców stanowią czynności zmierzające do zbycia nieruchomości, które mieszczą się w zakresie dysponowania majątkiem prywatnym.
Konstatując powyższe, zdaniem Wnioskodawczyni czynności dotyczące sprzedaży nieruchomości gruntowych będą stanowiły przejaw działalności w ramach dysponowania majątkiem osobistym (prywatnym) Wnioskodawczyni, nie będą zaś stanowiły działalności gospodarczej (handlowej) w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a w konsekwencji sprzedaż poszczególnych działek nie będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług.
Ad. Pytanie nr 2:
Zdaniem Wnioskodawczyni podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu sprzedaży nieruchomości gruntowych będzie ten małżonek, który faktycznie dokonuje czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.
Jak już zostało wyżej wskazane, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Stosownie do art. 31 § 1 k.r.o., z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez obojga małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Zatem istotą wspólności majątkowej małżeńskiej - zarówno ustawowej, jak i umownej – jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej, która przyjmuje charakter tak zwanej współwłasności bezudziałowej. Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 k.r.o., zgoda drugiego małżonka jest potrzebna m.in. do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.
Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 k.r.o. oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że ani z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, ani przepisów k.r.o., dotyczących stosunków majątkowych między małżonkami, nie można wyciągnąć wniosku, że wykonywanie czynności opodatkowanych podatkiem VAT przez jednego z małżonków polegających w szczególności na sprzedaży towarów, odpłatnym świadczeniu usług czy imporcie, czyni podatnikiem tego podatku również drugiego małżonka, gdy czynności te dotyczą składników ich majątku wspólnego, a przychód uzyskany z wykonywania tych czynności stanowi ich majątek dorobkowy.
Takie stanowisko zostało zaprezentowane w interpretacji Indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 17 lipca 2014 r., nr IBPP1/443-336/14/LSz.
Zdaniem Wnioskodawczyni sam fakt, iż dana nieruchomość stanowi współwłasność majątkową małżeńską (a więc każdy z małżonków jest współwłaścicielem tej nieruchomości na zasadach współwłasności łącznej, tj. bezudziałowej), nie wpływa na opodatkowanie podatkiem VAT sprzedaży tej nieruchomości, gdyż na gruncie ustawy o VAT istotne znaczenie ma to, kto faktycznie wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu VAT (por. wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 13 maja 2008 r., sygn. akt I SA/Rz 332/08, orzeczenie prawomocne).
Biorąc powyższe pod uwagę należy więc stwierdzić, że podatnikiem VAT jest ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT. Zaś dostawa towarów (w tym nieruchomości) będzie podlegała opodatkowaniu VAT w sytuacji, gdy działaniom podmiotu dokonującego tej dostawy, można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, co w efekcie przesądza o uzyskaniu przez niego statusu podatnika VAT.
Powyższe będzie implikowało obowiązek wystawienia faktury VAT z tytułu sprzedaży nieruchomości gruntowych, z uwzględnieniem zasad obowiązujących przy wystawianiu faktur VAT, przez tego z małżonków, który faktycznie dokonuje transakcji sprzedaży towaru jakim jest nieruchomość gruntowa, a więc będzie działał jako podatnik VAT, a czynność sprzedaży nieruchomości będzie realizowała znamiona działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.
Zatem, jeżeli mąż Wnioskodawczyni będzie za jej wyraźną zgodą dokonywał czynności sprzedaży opisanych we wniosku nieruchomości, to nie Wnioskodawczyni, lecz jej mąż będzie zobowiązany do wystawiana faktury VAT z tytułu tychże transakcji.
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że własne stanowisko w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego nie uległo zmianie, a wyrażone we wniosku twierdzenia oraz przywołane przepisy, jak również twierdzenia judykatury czy organów skarbowych zachowują swoją aktualność po doprecyzowaniu stanu faktycznego poprzez jego uzupełnienie.
Ponownie jak we wniosku wskazać należy, że Wnioskodawczyni wraz z mężem nie dokonywali ani nie dokonują żadnych aktywnych czynności świadczących o tym, że sprzedaż przedmiotowych działek przybierze formę profesjonalnej działalności handlowej mogącej podlegać opodatkowaniu. W szczególności nie został jeszcze utworzony zjazd do poszczególnych działek, Wnioskodawczyni nie występowała, ani nie zamierza występować o dalsze pozwolenia na budowę czy pozwolenia, dotyczące przyłączy, o które będą występować dopiero potencjalni nabywcy po nabyciu poszczególnych działek, nie zamierza podejmować żadnych działań marketingowych poza zwykłe formy ogłoszenia, wreszcie nie zawierała żadnych pełnomocnictw w zakresie dokonywania czynności sprzedaży przedmiotowych działek.
Ponadto, zarówno proces nabywania przez Wnioskodawczynię oraz jej męża, jak i przyszłe czynności sprzedaży przedmiotowych działek będzie służył do zabezpieczenia małżeńskich interesów majątkowych.
Zdaniem Wnioskodawczyni, podejmowane przez nią czynności sprzedaży działek mieszczą się w zakresie dysponowania majątkiem osobistym (prywatnym), które w konsekwencji nie będzie podlegało opodatkowaniu, zgodnie ze stanowiskiem judykatury przywołanej we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku i w jego uzupełnieniu, w zakresie nieuznania Pani za podatnika podatku od towarów i usług w związku ze sprzedażą działek nr `(...)`.., stanowiących współwłasność małżeńską i nieuznania ww. sprzedaży za czynność realizowaną w ramach prowadzenia działalności gospodarczej, jest
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 685, ze zm.) zwanej dalej ustawą:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (`(...)`).
Jak wynika z art. 2 pkt 6 ww. ustawy :
Przez towar rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postaci energii.
Zgodnie z tym przepisem, budynki, budowle i grunty spełniają definicję towaru, a ich sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.
Należy zauważyć, że dostawa towarów rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego dysponowania nim, jakby była właścicielem tego dobra.
Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”, państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy:
a) określone udziały w nieruchomości,
b) prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości,
c) udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.
Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740, z późn. zm.).
Zgodnie z art. 195 ww. ustawy:
Ze współwłasnością mamy do czynienia wtedy, gdy własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. W przypadku współwłasności nieruchomości określonej w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w nieruchomości.
Z treści art. 46 § 1 ww. ustawy wynika, że :
Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
Na mocy art. 198 ww. ustawy:
Współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.
Kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1359).
W myśl art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego :
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez obojga małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).
W świetle art. 35 ww. ustawy :
W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 ww. ustawy :
Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.
Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.
Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 ww. ustawy :
Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna m.in. do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.
Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.
Na mocy art. 43 § 1 ww. ustawy:
Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług zbycie nieruchomości gruntowych (działek, udziałów w działkach), traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.
Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ww. ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.
Jak wynika z art. 2 pkt 22 ww. ustawy:
Przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Z treści art. 15 ust. 1 ww. ustawy wynika, że:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Na mocy art. 15 ust. 2 ww. ustawy:
działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.
Przy czym, w świetle przytoczonych wyżej przepisów status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
Dla ustalenia, czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT istotne jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
Zatem, kiedy osoba fizyczna dokonuje sprzedaży swojego majątku osobistego, a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie i nie zmierza do nadania jej stałego charakteru, nie oznacza to prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.
Nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej.
Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.
Jednocześnie wykorzystywanie składników majątku, tj. takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania, które polega na czerpaniu dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej. Należy stwierdzić, że każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług.
W konsekwencji, wykorzystywanie majątku należącego do danej osoby stanowi również działalność gospodarczą jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży nieruchomości jest ustalenie, czy działanie to można uznać za wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek nabyty został i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ustawy.
W tym miejscu należy zaznaczyć, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych.
„Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.
Jak wynika z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10), dostawę gruntu przeznaczonego pod zabudowę należy uznać za objętą podatkiem od wartości dodanej, pod warunkiem, że transakcja ta nie stanowi jedynie czynności związanej ze zwykłym wykonywaniem prawa własności.
Z ww. orzeczeń C-180/10 i C-181/10 wynika również, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą.
Inaczej jest natomiast – wyjaśnił Trybunał – w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.
Wskazać należy, iż przyjęcie, że dana osoba fizyczna sprzedając nieruchomości działa w charakterze podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, wymaga ustalenia, że jej działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną), czego przejawem jest taka aktywność tej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną, np. nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zagospodarowania terenu (zabudowy), czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług developerskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przykładowo przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu zaistnienia pojedynczych z nich.
Stwierdzić należy, że uznanie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.
Z opisu sprawy wynika, że pozostaje Pani w związku małżeńskim z `(...)`., z którym łączy Panią ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej.
`(...)`. r. Pani mąż nabył w drodze darowizny od swojej matki udziały w następujących nieruchomościach:
- udział w wysokości 1/3 części w niezabudowanej działce nr `(...)`., stanowiącej grunty orne i łąki trwałe,
- udział w wysokości 11/32 części w zabudowanej działce nr `(...)`.., stanowiącej grunty orne, użytki rolne zabudowane i łąki trwałe i rowy, przy czym decyzją Prezydenta `(...)` z `(...)`. r. budynek na niej posadowiony został rozebrany,
- udział w wysokości 11/32 części w niezabudowanych działkach nr `(...)`., stanowiących łąki trwałe.
Następnie, `(...)` r. nabyła Pani wraz z mężem, w drodze umowy sprzedaży od `(...)`., dalsze udziały we własności w ww. nieruchomościach, tj.:
- udział w wysokości 1/3 części w niezabudowanej działce nr `(...)`, stanowiącej grunty orne i łąki trwałe,
- udział w wysokości 10/32 części w zabudowanej działce nr `(...)`., stanowiącej grunty orne, użytki rolne zabudowane i łąki trwałe i rowy, przy czym decyzją Prezydenta `(...)`. z `(...)`. r., budynek na niej posadowiony został rozebrany,
- udział w wysokości 10/32 części w niezabudowanych działkach nr `(...)`., stanowiących łąki trwałe.
Ponadto, `(...)`. r. nabyła Pani wraz z mężem, w drodze umowy sprzedaży od `(...)`., dalsze udziały we własności w ww. nieruchomościach, tj.:
- udział w wysokości 1/3 części w niezabudowanej działce nr `(...)`., stanowiącej grunty orne i łąki trwałe,
- udział w wysokości 11/32 części w zabudowanej działce nr `(...)`., stanowiącej grunty orne, użytki rolne zabudowane i łąki trwałe i rowy, przy czym decyzją Prezydenta `(...)`. z `(...)` r., budynek na niej posadowiony został rozebrany,
- udział w wysokości 11/32 części w niezabudowanych działkach nr `(...)`., stanowiących łąki trwałe.
`(...)`. r. Pani mąż rozszerzył na Pani rzecz małżeńską wspólność majątkową, która objęła nieruchomości gruntowe, otrzymane przez Niego w drodze darowizny od matki `(...)` r.
Jak wynika z treści wniosku - nie prowadzi Pani żadnej działalności gospodarczej i nie jest Pani zarejestrowana jako podatnik czynny VAT. Nabyte udziały w ww. nieruchomościach nigdy nie były przeznaczone do prowadzenia jakiejkolwiek działalności gospodarczej, nie były też w żaden sposób dzierżawione ani wynajmowane zarówno przez Panią, jak i Pani męża.
Działki zostały nabyte w celu zabezpieczenia sytuacji majątkowej Pani oraz Pani męża, jako zabezpieczenie małżeńskich interesów majątkowych na przyszłość.
W związku z podjęciem decyzji, iż na ww. nieruchomościach nie będzie prowadzona żadna działalność o charakterze rolnym, zdecydowali się Państwo na podział nieruchomości na mniejsze części (działki), a następnie na ich sprzedaż.
Nie łączy Panią żadna umowa z podmiotem pośredniczącym w obrocie sprzedażą nieruchomości.
Nie poczyniła Pani żadnych znacznych nakładów na rzecz przedmiotowych nieruchomości; nie podjęła również i nie planuje podjąć, żadnych profesjonalnych działań marketingowych celem sprzedaży tychże działek.
Nie uzbroiła Pani wyżej wymienionych nieruchomości w żadne sieci wodno-kanalizacyjne, sieci elektryczne czy telekomunikacyjne ani nie zamierza dokonywać takich czynności w przyszłości.
Na wniosek Pani i Pani męża wydana została decyzja o warunkach zabudowy oraz biuro projektowe dokonało podziału ww. nieruchomości na `(...)`.działek.
Ponadto zostało przez Państwa zainicjowane postępowanie w przedmiocie fizycznego podziału działek przez geodetę. Zamierza Pani utworzyć jedynie techniczny pas (drogę wewnętrzną) bez żadnego utwardzania, celem umożliwienia dojazdu do poszczególnych działek co jest wymagane warunkami zabudowy.
Natomiast wniosek o wydanie pozwolenia na budowę, jak również pozostałe pozwolenia - wjazd na działkę, decyzje dotyczące przyłączy wymaganych przy konkretnych inwestycjach budowalnych - będą wydawane na wniosek nabywców działek.
Nie zawierała Pani żadnych umów przedwstępnych na sprzedaż przedmiotowych działek, nie udzielała również żadnego pełnomocnictwa potencjalnemu nabywcy czy innemu podmiotowi do działania w Pani imieniu w zakresie sprzedaży przedmiotowych działek.
Nigdy nie dokonywała Pani czynności, związanych ze sprzedażą działek.
W świetle powyższego, w pierwszej kolejności należy ustalić, czy w okolicznościach niniejszej sprawy będzie Pani działała w charakterze podatnika VAT zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy.
Uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.
Jak wyjaśniono wyżej w przypadku osób fizycznych, które dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej, należy szczególnie wnikliwie przeanalizować okoliczności w jakich będzie realizowana transakcja.
Co do zasady bowiem osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników VAT.
W świetle powyższego stwierdzić należy, że w rozpatrywanej sprawie brak jest podstaw do uznania Pani – w związku ze sprzedażą działek o nr `(...)`. stanowiących współwłasność małżeńską – za podatnika podatku od towarów i usług.
Z opisu sprawy nie wynika bowiem taka Pani aktywność, która to aktywność byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem.
Wobec powyższego należy uznać, że w okolicznościach wskazanych w opisie sprawy sprzedaż działek o nr `(...)`. stanowiących współwłasność małżeńską, nie będzie stanowiła działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu VAT, gdyż brak jest przesłanek świadczących o takiej Pani aktywności w przedmiocie zbycia tych nieruchomości, która to aktywność byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem (brak przesłanek zawodowego – stałego i zorganizowanego charakteru takiej działalności).
W świetle przedstawionych we wniosku okoliczności, w przedmiotowej sprawie można mówić tylko o pojedynczych czynnościach, o których mowa w wyroku TSUE C-180/10 i C-181/10, nie mamy natomiast do czynienia z ciągiem przytoczonych w tym orzeczeniu okoliczności, które mogłyby przemawiać za uznaniem Pani za podatnika podatku od towarów i usług z tytułu tej sprzedaży.
Okoliczności przedstawione w opisie sprawy nie pozwalają uznać, że dokonując sprzedaży działek o nr `(...)`., wystąpi Pani w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy.
Jak wcześniej wyjaśniono, aby uznać określoną sprzedaż za opodatkowaną podatkiem VAT nie wystarcza stwierdzić jedynie dostawy towarów, lecz wymagane jest uznanie podmiotu dokonującego dostawy za podatnika podatku od towarów i usług.
W rozpatrywanej sprawie, skoro do chwili sprzedaży ww. działek nie ponosiła Pani żadnych nakładów zwiększających wartość ww. działek, to ich sprzedaż należy uznać za czynność związaną ze zwykłym wykonywaniem prawa własności.
W związku z tym, będzie Pani korzystała z przysługującego jej prawa do rozporządzania własnym majątkiem, która to czynność oznacza działanie w sferze prywatnej, do której unormowania ustawy o podatku od towarów i usług nie mają zastosowania.
Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis sprawy oraz powołane regulacje ustawy o podatku od towarów i usług, stwierdzić należy, że z tytułu transakcji sprzedaży działek nr `(...)`.., stanowiących współwłasność małżeńską, nie będzie Pani działała w charakterze – zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy – podatnika podatku VAT, prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.
Tym samym, Pani stanowisko w zakresie pytania nr 1 należało uznać za prawidłowe.
W konsekwencji powyższego, skoro z tytułu transakcji sprzedaży działek nr `(...)`.., stanowiących współwłasność małżeńską, nie będzie Pani działała w charakterze – zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy – podatnika podatku VAT, prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, to nie udziela się odpowiedzi na drugie Pani pytanie postawione we wniosku.
W odniesieniu do powołanych przez Panią we wniosku wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Wojewódzkich Sądów Administracyjnych tut. Organ wyjaśnia, że wskazane wyroki zostały potraktowane jako element Pani argumentacji, są to jednak rozstrzygnięcia odnoszące się do indywidualnych spraw i co do zasady wiążą one strony postępowań w konkretnej, indywidualnej sprawie, nie rozciągając swojego oddziaływania na inne, choćby podobne lub zbieżne sprawy. Zatem powołane orzeczenia nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii.
Odnośnie natomiast powołanych przez Panię interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego, co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Należy zauważyć, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W przedmiotowej sprawie powyższa interpretacja indywidualna nie wywiera zatem skutku prawnego dla Pani męża, o którym mowa we wniosku.
Jednocześnie należy wskazać, że publikator ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy wskazany przez Panią we wniosku, tj. Dz. U. z 2019 r. poz. 2086, z późn. zm.), jest nieaktualny. Obecnie tekst jednolity ww. ustawy opublikowany został w Dz. U. z 2020 r., poz. 1359.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
-
z zastosowaniem art. 119a;
-
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
-
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w ……. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).