Interpretacja dotyczy oceny skutków podatkowych w podatku od towarów i usług (VAT) związanych z wzajemnymi rozliczeniami w ramach działalności Konsorcjum oraz braku obowiązku wystawienia faktury w przypadku wewnętrznych rozliczeń między Uczestnikiem a Liderem Konsorcjum. Organ uznał, że wzajemne rozliczenia między Liderem a Uczestnikiem Konsorcjum nie stanowią dostawy towarów ani świadczenia usług w rozumieniu ustawy o VAT, a zatem nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. W celu udokumentowania otrzymanych środków pieniężnych można wykorzystać notę obciążeniową lub inny dokument księgowy, zamiast faktury VAT.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnySzanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
27 sierpnia 2021 r. wpłynął Państwa wniosek z 23 sierpnia 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT (podatek od towarów i usług) czynności polegających na wzajemnych rozliczeniach w ramach działalności Konsorcjum oraz braku obowiązku wystawienia faktury z tytułu wewnętrznych rozliczeń pomiędzy Uczestnikiem a Liderem Konsorcjum. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – 13 grudnia 2021 r. o doprecyzowanie opisu sprawy, opłatę oraz pełnomocnictwo. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego.
W dniu 19 października 2020 roku została zawarta umowa konsorcjum pomiędzy spółkami cywilnymi X (dalej zwana Liderem) oraz Y (dalej zwana Uczestnikiem) w celu realizacji Inwestycji związanej z zakupem nieruchomości położonej w …, dla której Sąd Rejonowy w …. Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę …, a następnie ze sprzedażą w wyodrębnionych częściach ww. nieruchomości.
W umowie w ramach konsorcjum strony postanowiły określić prawa i obowiązki każdej ze stron, źródła finansowania inwestycji, a także sposób wykorzystywania nieruchomości związanych z realizacją Inwestycji.
Celem umowy konsorcjum było nabycie przez Lidera nieruchomości we własnym imieniu i na własny rachunek za środki pieniężne pochodzące w 2/3 od Lidera i w 1/3 od Uczestnika, a następnie dalsza odsprzedaż z zyskiem tej nieruchomości w całości lub części.
Rola Uczestnika polega na wsparciu finansowym i organizacyjnym Lidera w realizacji Inwestycji. Strony ustaliły, że będą ściśle współpracować ze sobą w ciągu całego procesu realizacji Inwestycji, z tym, że każda ze stron będzie wyłącznie odpowiedzialna za przydzielony jej zakres zadań określony niniejszą umową lub odrębnie zawartym
przez Strony porozumieniem. W przypadku jednak gdyby Strona Odpowiedzialna nie realizowała w sposób prawidłowy swego zakresu prac, druga Strona będzie mogła podjąć wszelkie odpowiednie działania zmierzające do zapobieżenia lub usunięcia powyższego naruszenia w zakresie, w jakim naruszenie może w istotny, niekorzystny sposób wpłynąć na szanse zakończenia Inwestycji sukcesem. Nad prawidłowym przebiegiem realizacji Inwestycji będzie czuwała „Rada Inwestycji” składająca się z przedstawicieli Lidera oraz Uczestnika, której zasady działania zostały określone w § 6 niniejszej umowy.
Strony umowy konsorcjum postanowiły, że w stosunkach zewnętrznych związanych z realizacją inwestycji występują we własnym imieniu i ze skutkiem dla siebie, co oznacza, że w ramach wykonania i realizacji niniejszej umowy w stosunkach z osobami trzecimi występować będzie Lider we własnym imieniu. Strony ustaliły, że w pierwszej kolejności
inwestycja zostanie sfinansowana: a) z wkładu w postaci środków pieniężnych Lidera, który przekaże na Inwestycję kwotę w wysokości 2.600.000.00 zł; b) z wkładu w postaci środków pieniężnych Uczestnika, który przekaże na Inwestycję kwotę w wysokości 1.300.000.00 zł.
Strony ustaliły, że z uwagi na wkłady wniesione w ramach przedmiotowej inwestycji wynoszą:
- Lider: 2/3 (66,66%)
- Uczestnik: 1/3 (33,33%).
Strony umowy z uwagi na charakter Inwestycji uczestniczą w przychodach, kosztach oraz w zyskach i stratach w częściach proporcjonalnych do wielkości ustalonych udziałów, czyli Lider 2/3 Uczestnik 1/3. Obowiązki Lidera w ramach niniejszej umowy, Lider zobowiązał się do:
Zakupu nieruchomości w … dla której Sad Rejonowy w … Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę …;
Sprzedaży nieruchomości według wspólnie ustalonych zasad;
Zawierania umów z podmiotami zewnętrznymi w celu realizacji inwestycji.
Obowiązki Uczestnika w ramach umowy, Uczestnik zobowiązał się: wspierać organizacyjnie działania Lidera związane z procesem Inwestycji, wspierać finansowo realizację Inwestycji. Powstała również Rada Inwestycji, która składa się z dwóch przedstawicieli Lidera oraz jednego przedstawiciela Uczestnika. Rada Inwestycji pełni funkcje nadzorcze i podejmuje wiążące strony decyzje w sprawach o istotnym znaczeniu dla przebiegu Inwestycji. Strony konsorcjum ustaliły, że w związku z przedmiotową Inwestycją będą miały prawo do udziału w przychodach, kosztach oraz zysku (stracie) w częściach proporcjonalnych do wielkości posiadanych udziałów. Kwoty uzyskane przez Lidera ze sprzedaży nieruchomości zostaną podzielone między strony w takiej samej proporcji w jakiej zostały ustalone w ramach realizacji Inwestycji Lider 2/3 Uczestnik 1/3. Konsorcjum zdecydowało się na sprzedaż nieruchomości w częściach (czyli wydzielonych działek) w tym celu nastąpił podział działek a dochód z Inwestycji ustalany będzie jako nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnicą jest strata. Koszty Inwestycji: Kosztami uzyskania przychodów będą przede wszystkim koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów z Inwestycji lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów jakim jest realizacja Inwestycji; za koszty uzyskania przychodu, o których mowa powyżej uznaje się wszelkie koszty poniesione, bezpośrednio i pośrednio, w celu uzyskania przychodu, w tym koszty zachowania, zabezpieczenia Inwestycji i koszty obsługi księgowej Inwestycji; za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku). W szczególności będą to następujące koszty: związane z podziałem gruntów (działek) i przygotowaniem ich do sprzedaży, wypisy z rejestru gruntów oraz wyrysy mapy ewidencyjnej, opłaty za przyłącze do sieci energetycznej, wykonanie projektu podziału działek, wykonanie sieci wodnokanalizacyjnej, opłaty sądowe w związku z dokonywaniem wpisów do ksiąg wieczystych czy też nabyciem nowych nieruchomości gruntowych.
Udział w kosztach inwestycji jest proporcjonalny do posiadanych udziałów. Koszty między Liderem a Uczestnikiem są rozliczne na postawie not księgowych. Rozliczanie i ewidencja księgowa Inwestycji: Lider obowiązany jest do prowadzenia ewidencji rachunkowej w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty) z Inwestycji, Lider będzie prowadził swoją ewidencję rachunkową, w sposób umożliwiający bieżące ustalenie kosztów, przychodów oraz wyniku finansowego Inwestycji. Faktury kosztowe dostawców wystawiane są na Lidera konsorcjum, który również jako jedyny podmiot wystawia faktury VAT na odbiorców z tytułu sprzedaży działek.
Strony ustalają, że działki, które nie zostaną sprzedane w ramach inwestycji, będą przysługiwały Liderowi i Uczestnikowi, bez wzajemnych rekompensat z tego tytułu, w częściach odpowiadających udziałowi określonemu w par. 3 pkt. 2 umowy konsorcjum.
W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku odpowiadając na pytania tut. Organu wskazali Państwo:
1. Czy Państwo są czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług?
Odp.: Tak spółka Y (Uczestnik Konsorcjum) jest czynnym i zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów
i usług.
2. Czy Lider Konsorcjum jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług?
Odp.: Tak spółka X (Lider) jest czynnym i zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.
3. Czy Państwo dokonują/będą dokonywać dostawy towarów i świadczenia usług na rzecz Lidera Konsorcjum, czy też dokonują/będą dokonywać rozliczenia poniesionych kosztów i przychodów w związku z realizacją projektu w przypadającym udziale procentowym w Konsorcjum na Uczestnika?
Odp.: Uczestnik konsorcjum Y nie będzie dokonywać rozliczenia poniesionych kosztów i przychodów ponieważ nie będzie dokonywała dostawy towarów i usług, będzie tym się zajmował Lider konsorcjum Spółka `(...)`.. Lider będzie świadczył usługi i wykonywał dostawę towarów a także ponosił koszty tylko w ramach prowadzonego Konsorcjum, nie będzie wykonywał innych czynności nie związanych z Konsorcjum. Czyli przychód, koszty uzyskania przychodów będą ustalane w następujący sposób: Przychód Konsorcjum ( wartość netto dostawy towarów i usług) w 2/3 (66,66%) będzie przypadał na Lidera Konsorcjum natomiast 1/3 (33,33%) na Uczestnika Konsorcjum. Podobnie będą wyliczane koszty uzyskania przychodów 2/3 ( 66,66%) będzie przypadał na Lidera Konsorcjum natomiast 1/3 (33,33%) na Uczestnika Konsorcjum. Po odjęciu od przychodów kosztów uzyskania przychodów zarówno Lider jak i Uczestnik Konsorcjum w ten sposób ustali dochód (lub stratę) dla swoich spółek. Ponieważ zarówno Lider Konsorcjum jak i Uczestnik są dwuosobowymi spółkami cywilnymi, każdy wspólnik będzie zobowiązany do opodatkowania swoich dochodów z działalności w Spółce w proporcji do posiadanych udziałów w spółce.
4. Czy Lider dokonuje/będzie dokonywać dostawy towarów i świadczenia usług na rzecz Uczestnika Konsorcjum (Y), czy też dokonuje/będzie dokonywać rozliczenia poniesionych kosztów i przychodów w związku z realizacją projektu w przypadającym udziale procentowym w Konsorcjum na Państwo?
Odp.: Lider nie będzie dokonywał dostawy towarów i świadczenia usług na rzecz Uczestnika Konsorcjum. Faktury dokumentujące dostawę towarów oraz akt notarialny sprzedaży nieruchomości wystawia i podpisuje Lider Konsorcjum. Wszystkie koszty również będzie ponosił wyłącznie Lider Konsorcjum. Rola Uczestnika polega na wsparciu finansowym i organizacyjnym Lidera w realizacji Inwestycji. Na rzecz Uczestnika Konsorcjum Lider nie będzie dokonywał dostawy towarów i usług. W zakresie podatku dochodowego poszczególni wspólnicy zarówno Lidera jak i Uczestnika Konsorcjum będą uzyskiwać przychody a także koszty w udziale procentowym. Lider będzie świadczył usługi i wykonywał dostawę towarów a także ponosił koszty tylko w ramach prowadzonego Konsorcjum nie będzie wykonywał innych czynności nie związanych z Konsorcjum. Czyli przychód, koszty uzyskania przychodów będą ustalane w następujący sposób: Przychód Konsorcjum ( wartość netto dostawy towarów i usług) w 2/3 (66,66%) będzie przypadał na Lidera Konsorcjum natomiast 1/3 (33,33%) na Uczestnika Konsorcjum. Podobnie będą wyliczane koszty uzyskania przychodów 2/3 (66,66%) będzie przypadał na Lidera Konsorcjum natomiast 1/3 ( 33,33%) na Uczestnika Konsorcjum. Po odjęciu od przychodów kosztów uzyskania przychodów zarówno Lider jak i Uczestnik Konsorcjum w ten sposób ustali dochód (lub stratę) dla swoich spółek. Ponieważ zarówno Lider Konsorcjum jak i Uczestnik są dwuosobowymi spółkami cywilnymi, każdy wspólnik będzie zobowiązany do opodatkowania swoich dochodów z działalności w Spółce w proporcji do posiadanych udziałów w spółce.
5. Czy Y -Uczestnik Konsorcjum oraz Lider Konsorcjum będą świadczyli wzajemne czynności na swoją rzecz, za które będą pobierali wynagrodzenie, jeżeli tak to należy wskazać jakie to będą usługi -czynności?
Odp.: Uczestnik oraz Lider Konsorcjum nie będą świadczyli wzajemnie czynności na swoją rzecz, za które by pobierali wynagrodzenie. Nie będzie takich usług.
6. Czy w związku z realizacją opisanej inwestycji w ramach zawartej umowy konsorcjum będą Państwo nabywać towary/usługi we własnym imieniu i na własną rzecz? Jeśli tak to do jakich czynności i czy opodatkowanych VAT, zwolnionych z VAT, niepodlegających opodatkowaniu są/będą wykorzystywane nabywane przez Państwa towary i usługi przy realizacji inwestycji?
Odp.: W ramach zawartej umowy konsorcjum Uczestnik Konsorcjum spółka Y nie będzie nabywać we własnym imieniu i na własna rzecz towarów i usług.
7. W związku ze wskazaniem w opisie sprawy m.in., że Lider zobowiązał się do zakupu i sprzedaży nieruchomości oraz że Lider jako jedyny podmiot wystawia faktury na odbiorców z tytułu sprzedaży działek i jednocześnie postawionym obecnie przez Państwa pytaniem dotyczącym wskazania który podmiot będzie podatnikiem podatku od towarów i usług w związku z wykonaniem umowy konsorcjum, należy jednoznacznie wskazać: Kto dokonuje/będzie dokonywał dostawy działek tj. Uczestnik Konsorcjum (Y) czy Lider Konsorcjum?
Odp.: Dostawy działek i wszystkich innych usług i towarów będzie dokonywał wyłącznie Lider Konsorcjum Y. Ponadto Organ w wezwaniu poprosił Państwa o wskazanie czy postawione przez Państwa pytanie nr 2 dotyczy sytuacji, w której następuje rozliczenie poniesionych kosztów i przychodów w związku z realizacją projektu przypadającym udziale procentowym w Konsorcjum na Lidera i Uczestnika Konsorcjum czy też dostawy towarów i świadczenia usług pomiędzy Liderem a Uczestnikiem Konsorcjum?
Odp. : Tak pytanie nr 2 dotyczy wyłącznie rozliczenia uzyskanych przychodów oraz poniesionych kosztów w ramach Konsorcjum, w przypadającym udziale procentowym na Lidera Konsorcjum i Uczestnika Konsorcjum. Nie dotyczy dostawy towarów i usług pomiędzy Liderem a Uczestnikiem Konsorcjum, ponieważ takie zdarzenia nie są przewidziane.
Ad. 1) (ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku)
W państwa ocenie, Konsorcjum nie stanowi odrębnego podmiotu prawa, nie jest też podatnikiem na gruncie przepisów ustawy o VAT. Podmiotami prawa oraz podatnikami VAT są zatem poszczególni uczestnicy Konsorcjum. Na gruncie polskich regulacji w zakresie podatku VAT brak jest przepisów odnoszących się bezpośrednio do przedsięwzięć konsorcjalnych lub innych form wspólnych przedsięwzięć. W konsekwencji, w takich przypadkach należy stosować ogólne zasady opodatkowania VAT.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów o oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium Polski.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Przez towary zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT rozumie się natomiast rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Podatnikiem od towarów i usług w związku z wykonaniem umowy konsorcjum czyli realizacji Inwestycji związanej zakupem nieruchomości położonej w …, a następnie ze sprzedażą w wyodrębnionych częściach ww. nieruchomości będzie Lider konsorcjum. To Lider zobowiązany będzie do wystawiania faktur VAT związanych ze sprzedażą nieruchomości gruntowej niezabudowanej położonej w … w postaci gruntów budowlanych, terenów pod usługi sportu i rekreacji oraz terenów zieleni i leśnych. Lider konsorcjum będzie zobowiązany do naliczenia podatku VAT i jego odprowadzenia w związku ze zbyciem towarów określonych w umowie i zakupionych ze środków przekazanych przez Wnioskodawcę w ramach wspólnego przedsięwzięcia. Natomiast wzajemne rozliczenia pomiędzy Liderem Konsorcjum oraz Uczestnikiem Konsorcjum za pomocą not uznaniowych i obciążeniowych w ramach umowy Konsorcjum nie będą podlegały ustawie o podatku od towarów i usług. Pomiędzy uczestnikami konsorcjum Liderem oraz Uczestnikiem nie będzie dokonywana ani dostawa towarów, ani też świadczenie usług, a jedynie będą wystawiane noty obciążeniowe, na podstawie których będzie następował podział (alokacja) przychodów, kosztów jego uzyskania oraz dochodu (straty) zgodnie z Udziałami wynikającymi z Umowy Konsorcjum. Operacja księgowa/rozdział przychodów i kosztów nie jest czynnością odpłatną, a więc nie może podlegać opodatkowaniu VAT, jest jedynie działaniem techniczno-rachunkowym. Tym samym, alokacji przychodów i kosztów Konsorcjum związanych z realizacją Projektu należy dokonywać w drodze wystawiania not obciążeniowych. Nie każda czynność czy zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania bądź zaniechania innej strony jest świadczeniem usług. Taki wniosek wynika w szczególności z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np.: sprawy C- 498/99, C-16/93,C-89/81, czy 0154/80).
Ad. 2)
Pomiędzy uczestnikami konsorcjum Liderem oraz Uczestnikiem nie będzie dokonywana ani dostawa towarów, ani też świadczenie usług, a jedynie będą wystawiane noty obciążeniowe, na podstawie których będzie następował podział (alokacja) przychodów, kosztów jego uzyskania oraz dochodu (straty) zgodnie z Udziałami wynikającymi z Umowy Konsorcjum. Operacja księgowa/rozdział przychodów i kosztów nie jest czynnością odpłatną, a więc nie może podlegać opodatkowaniu VAT, jest jedynie działaniem techniczno-rachunkowym. Tym samym, alokacji przychodów i kosztów Konsorcjum związanych z realizacją Projektu należy dokonywać w drodze wystawiania not obciążeniowych. Nie każda czynność czy zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania bądź zaniechania innej strony jest świadczeniem usług. Taki wniosek wynika w szczególności z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np.: sprawy C- 498/99, C-16/93,C-89/81, czy 0154/80).
Podobne stanowisko zaprezentował również Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 11 stycznia 2011 r., nr IBPP1/443-937/10/AW.
Analogiczne stanowisko znaleźć można także w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 17 kwietnia 2014 r. (sygn. III SA/Wa 2671/13), który kontynuuje linię orzeczniczą sądów administracyjnych w analizowanym zakresie i potwierdza, że rozliczenia pieniężne między uczestnikami wspólnego przedsięwzięcia, jeżeli nie towarzyszy im świadczenie usługi, nie mogą być traktowane jako czynności podlegające opodatkowaniu VAT. Tym samym, możliwe jest dokumentowanie ich za pomocą innych dokumentów księgowych niż faktura (np. not obciążeniowych).
Przykładem tej linii orzeczniczej jest również wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 czerwca 2013 r. (sygn. I FSK 1128/12) w którym Sąd stwierdził, że: „Zasadnie Sąd I instancji dokonał analizy, czy opisany wyżej, jako druga sytuacja, podział kosztów i przychodów przez Lidera Konsorcjum, który najpierw "skupia na sobie" powstałe koszty i przychody można zakwalifikować do odpłatnej dostawy towarów lub odpłatnego świadczenia usług. Z uwagi na brak w tych relacjach elementu przekazania władztwa ekonomicznego nad towarem pomiędzy Liderem a Członkami Konsorcjum, z góry można wyeliminować tezę o odpłatnej dostawie towarów. Naczelny Sąd Administracyjny orzekający w tej sprawie podziela także utrwalone już¿ w orzecznictwie sądów administracyjnych stanowisko, że przy ustalaniu na gruncie art. 8 ust. 1 ustawy VAT, jako przedmiotu opodatkowania, świadczenia usług o złożonym charakterze, jakie stanowią umowy o współpracy (kooperacyjne), należy przede wszystkim uwzględniać cel takich porozumień gospodarczych, a nie dokonywać wyodrębniania, na potrzeby podatkowe poszczególnych czynności służących realizacji tego celu (tak NSA w wyroku z dnia 23 kwietnia 2008 r., I FSK 1788/07, wyroku z dnia 9 października 2008 r. w sprawie I FSK 291/08 czy wyroku z dnia 29 lutego 2012 r. w sprawie I FSK 562/11). W powołanych orzeczeniach zaprezentowany został pogląd, że celem kooperacji (współpracy, spółdziałania) jest uzyskanie przez skoordynowane wspólne działania partnerów rezultatu o korzystnym dla nich wymiarze ekonomicznym. Działań takich nie można, do celów podatku od towarów i usług, wydzielać i oceniać jednostkowo, lecz z uwzględnieniem ich charakteru działania złożonego i wspólnego, tworzącego w aspekcie gospodarczym jedną całość, którego końcowym efektem, jest zrealizowanie wspólnego przedsięwzięcia.”
W związku z powyższym, w ocenie Wnioskodawcy, w ramach Konsorcjum, pomiędzy Uczestnikiem Konsorcjum a Liderem Konsorcjum nie wystąpi sprzedaż, (ani dostawa towarów ani świadczenie usług), ani też żadna inna czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji brak będzie podstaw do wystawiania przez Uczestników Konsorcjum faktur, na podstawie art. 106b ust. 1 ustawy o VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 685, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”:
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy:
przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Pojęcie usługi według ustawy o podatku od towarów i usług jest szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane w PKWiU (Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług), o której mowa w art. 5a ustawy. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Zatem aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.
Czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Na gruncie podatku od towarów i usług nie występują czynności częściowo odpłatne. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych koszów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie.
Kwestia „odpłatności” była niejednokrotnie przedmiotem rozstrzygania przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak zauważył Trybunał w wyroku 102/86 „czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”. Należy też zwrócić uwagę na wyrok C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie Trybunał zauważył, iż czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.
Odnosząc się do przedstawionego we wniosku opisu sprawy należy wskazać, że co do zasady konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Jakkolwiek ani w prawie cywilnym, ani w prawie podatkowym nie występuje legalna definicja konsorcjum, przyjmuje się, że zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 353 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r., poz. 1740 z późn. zm.), w ramach tzw. swobody umów.
W konsekwencji strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcjum podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.
Przechodząc zatem na grunt prawa podatkowego należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Konsorcjum – w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego – nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. Powyższego nie zmienia okoliczność, że w przypadku umów konsorcjum dopuszczalne jest zawarcie ustaleń, że rozliczenia gospodarcze i księgowe, w tym dotyczące podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotów zamawiających te prace na podstawie zawartego z nimi kontraktu – będzie dokonywał wytypowany przez uczestników konsorcjum podmiot wiodący.
Zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności.
W świetle art. 106a ustawy, przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do:
a) przypadków, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 1a, w których usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego i faktura dokumentująca te transakcje nie jest wystawiana przez usługobiorcę lub nabywcę towarów w imieniu i na rzecz usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów,
b) czynności rozliczanych w procedurach szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 6a, 7 i 9, dla których państwem członkowskim identyfikacji w rozumieniu przepisów tych rozdziałów jest państwo członkowskie inne niż Rzeczpospolita Polska;
a) państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika,
b) państwa trzeciego;
dostawy towarów i świadczenia usług rozliczanych w procedurach szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 6a i 7, przez podatników zidentyfikowanych na potrzeby tych procedur, dla których państwem członkowskim identyfikacji w rozumieniu przepisów tych rozdziałów jest Rzeczpospolita Polska;
sprzedaży na odległość towarów importowanych, rozliczanej w procedurze szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 9, przez podatników zidentyfikowanych na potrzeby tej procedury, dla których państwem członkowskim identyfikacji w rozumieniu przepisów tego rozdziału jest Rzeczpospolita Polska.
Na podstawie art. 106b ust. 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:
sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a;
wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy:
a) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
b) czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4,
c) dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b.
Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, że 19 października 2020 roku została zawarta umowa konsorcjum w celu realizacji Inwestycji związanej zakupem nieruchomości, a następnie ze sprzedażą w wyodrębnionych częściach ww. nieruchomości pomiędzy spółkami cywilnymi, tj. pomiędzy Państwem występującym jako Uczestnik Konsorcjum i Liderem . Uczestnik Konsorcjum oraz Lider są czynnymi i zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług. W umowie w ramach konsorcjum strony postanowiły określić prawa i obowiązki każdej ze stron, źródła finansowania inwestycji, a także sposób wykorzystywania nieruchomości związanych z realizacja Inwestycji.
Celem umowy konsorcjum było nabycie przez Lidera nieruchomości we własnym imieniu i na własny rachunek za środki pieniężne pochodzące w 2/3 od Lidera i w 1/3 od Uczestnika, a następnie dalsza odsprzedaż z zyskiem tej nieruchomości w całości lub części.
Rola Uczestnika polega na wsparciu finansowym i organizacyjnym Lidera w realizacji Inwestycji. Strony ustaliły, że w pierwszej kolejności Inwestycja zostanie sfinansowana: z wkładu w postaci środków pieniężnych Lidera, który przekaże na Inwestycję kwotę w wysokości 2.600.000.00zł oraz z wkładu w postaci środków pieniężnych Uczestnika, który przekaże na Inwestycję kwotę w wysokości 1.300.000.00 zł. Strony ustaliły, że z uwagi na wkłady wniesione w ramach przedmiotowej inwestycji udziały wynoszą: Lider: 2/3 (66,66%), Uczestnik: 1/3 (33,33%). Strony umowy z uwagi na charakter Inwestycji uczestniczą w przychodach, kosztach oraz w zyskach i stratach w częściach proporcjonalnych do wielkości ustalonych udziałów, czyli Lider 2/3 Uczestnik 1/3. Kwoty uzyskane przez Lidera ze sprzedaży nieruchomości zostaną podzielone między strony w takiej samej proporcji w jakiej zostały ustalone w ramach realizacji Inwestycji Lider 2/3 Uczestnik 1/3.
Udział w kosztach inwestycji jest proporcjonalny do posiadanych udziałów. Koszty między Liderem a Uczestnikiem są rozliczne na postawie not księgowych. Faktury kosztowe dostawców wystawiane są na Lidera konsorcjum, który również jako jedyny podmiot wystawia faktury VAT na odbiorców z tytułu sprzedaży działek. Państwo jako Uczestnik Konsorcjum nie będziecie dokonywać rozliczenia poniesionych kosztów i przychodów ponieważ nie będziecie dokonywać dostawy towarów i usług, będzie tym się zajmował Lider konsorcjum. Lider będzie świadczył usługi i wykonywał dostawę towarów a także ponosił koszty tylko w ramach prowadzonego Konsorcjum nie będzie wykonywał innych czynności nie związanych z Konsorcjum. Lider nie będzie dokonywał dostawy towarów i świadczenia usług na rzecz Uczestnika Konsorcjum. Faktury dokumentujące dostawę towarów oraz akt notarialny sprzedaży nieruchomości wystawia i podpisuje Lider Konsorcjum. Wszystkie koszty również będzie ponosił wyłącznie Lider Konsorcjum. Rola Uczestnika polega na wsparciu finansowym i organizacyjnym Lidera w realizacji Inwestycji. Na rzecz Uczestnika Konsorcjum Lider nie będzie dokonywał dostawy towarów i usług. Uczestnik oraz Lider Konsorcjum nie będą świadczyli wzajemnie czynności na swoją rzecz, za które by pobierali wynagrodzenie.
Państwa wątpliwości sprowadzają się do ustalenia czy jako Uczestnik Konsorcjum w ramach rozliczenia działalności Konsorcjum przez Lidera powinniście otrzymane procentowo udziały w przychodach oraz kosztach opodatkować podatkiem od towarów i usług, czy też te czynności nie podlegają ustawie o podatku od towarów i usług.
W przedmiotowej sprawie celem umowy konsorcjum jest nabycie przez Lidera nieruchomości we własnym imieniu i na własny rachunek za środki pieniężne pochodzące w 2/3 od Lidera i w 1/3 od Uczestnika, a następnie dalsza odsprzedaż z zyskiem tej nieruchomości w wyodrębnionych częściach. Jak wynika z opisu sprawy Państwo jako Uczestnik Konsorcjum, nie będziecie świadczyli żadnych usług związanych z realizacją inwestycji. Państwa rola jako Uczestnika w zasadzie ogranicza się do przekazania środków finansowych ustalonych w umowie, zarówno na zakup nieruchomości jak i na pokrycie powstałych w przyszłości kosztów zarządzania nieruchomością.
W tym miejscu należy wskazać, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega czynność (tj. dostawa towarów lub świadczenie usług), a nie sama płatność. Zatem samo „rozliczenie przychodów i kosztów” nie może stanowić czynności podlegającej opodatkowaniu.
Za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:
- istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
- wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
- istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,
- odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
- istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.
W związku z powyższym należy stwierdzić, że udział w kosztach i przychodach Konsorcjum, które nie dotyczą dostawy towarów i świadczenia usług, nie powinien być opodatkowany podatkiem od towarów i usług i dokumentowany między stronami przez wystawienie faktury. W celu udokumentowania otrzymanych środków pieniężnych można posłużyć się notą obciążeniową lub innym dokumentem księgowym.
Mając na uwadze powołane przepisy oraz opis sprawy należy stwierdzić, że czynności polegające na wzajemnych rozliczeniach pomiędzy Liderem i Uczestnikiem Konsorcjum w okolicznościach wskazanych we wniosku nie stanowią dostawy towarów ani świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy, a zatem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i nie powinny zostać udokumentowane fakturą lecz np. notą obciążeniową, innym dokumentem księgowym.
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który przedstawili Państwo i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.
Niniejszą interpretacją załatwiono wniosek dotyczący podatku od towarów i usług w zakresie niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT czynności polegających na wzajemnych rozliczeniach w ramach działalności Konsorcjum oraz braku obowiązku wystawienia faktury z tytułu wewnętrznych rozliczeń pomiędzy Uczestnikiem a Liderem Konsorcjum. Natomiast, wniosek dotyczący podatku dochodowego od osób fizycznych, zostanie załatwiony odrębnym rozstrzygnięciem.
Organ wyjaśnia, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej:
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).
Interpretacja rozstrzyga jedynie w zakresie zastosowania przepisów regulujących podatek od towarów i usług względem Państwa, natomiast nie wywiera skutku prawnego dla Lidera Konsorcjum, o którym mowa we wniosku.
Odnośnie powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.
Odnosząc się do powołanych przez Państwa w przedmiotowym wniosku wyroków sądów, tutejszy organ wyjaśnia, że powołane wyroki są rozstrzygnięciami w indywidualnych sprawach, osadzonych w określonych stanach faktycznych i tylko do nich się zawężają. Zatem wskazane we wniosku wyroki sądów nie mają wpływu na podjęte w niniejszej interpretacji rozstrzygnięcie.
· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili