Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 października 2021 r. wpłynął Pana wniosek z 12 października 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku otrzymanego odszkodowania za wywłaszczoną niezabudowaną działkę nr 1/1.

Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 29 listopada 2021 r. (data wpływu 2 grudnia 2021 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego.

Wnioskodawca, razem ze swoją żoną na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej prowadzą gospodarstwo rolne. W skład gospodarstwa rolnego wchodzi działka 1, obręb `(...)`. Miasto objęta księgą wieczystą KW nr …

Nieruchomość została zakwalifikowana w ewidencji gruntów rolnych jako grunty rolne i łąki trwałe. Nieruchomość dotychczas wykorzystywana była rolniczo, pod uprawę zbóż.

Dnia 02.09.1994 r. Wnioskodawca dokonał rejestracji jako czynny podatnik podatku VAT (podatek od towarów i usług).

Decyzją z dnia 11.12.2020 r. Wojewoda zezwolił na realizację inwestycji drogowej pn.: budowa obwodnicy `(...)`. w ciągu drogi krajowej nr … (nr sprawy …).

Ww. decyzją Wojewoda zatwierdził podział wskazanej wyżej działki, poprzez wyodrębnienie z jej powierzchni działki 1/1 która przeznaczona została pod realizację inwestycji drogowej. Mocą ww. decyzji z chwilą gdy decyzja stała się ostateczna, działka gruntu 2 przeszła na własność Skarbu Państwa.

W uzupełnieniu wniosku udzielił Pan następujących odpowiedzi:

Ad. 1 Działka gruntu nr 1 została nabyta przez `(...)`.. dnia 30.12.2015 r.

Ad. 2 Nabycie działki nr 1 nastąpiło na podstawie aktu darowizny od brata. Czynność nie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

Na pytanie nr 3 w wezwaniu Organu, tj.: Czy z tytułu nabycia działki przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego?- wskazał Pan -

Nie.

Ad. 4 Tak, przez cały okres posiadania działki 1, Z. wykorzystywał ją w celach działalności rolniczej.

Ad. 5 Z. jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu działalności rolniczej oraz z działalności pozarolniczej. Podatnik prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie następujących kodów PKD (Polska Klasyfikacja Działalności) - 81.30.Z (działalność usługowa związana z zagospodarowaniem terenów zieleni), 01.61.Z- Działalność usługowa wspomagająca produkcję roślinną, 49.41.Z-Transport drogowy towarów, 81.29.Z - Pozostałe sprzątanie

Ad. 6 Z. jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT z tytułu działalności rolniczej.

Ad. 7 Działka nr 1 wykorzystywana była wyłącznie do działalności rolniczej.

Ad. 8 Decyzja Wojewody z dnia 11.12.2020 r. nie jest jeszcze prawomocna.

Na pytanie nr 9 w wezwaniu Organu, tj. Należy wskazać czy na dzień wywłaszczenia:

a) działka nr 1/1, wydzielona z działki nr 1, przeznaczona pod realizację inwestycji drogowej, była niezabudowana?

b) działka nr 1/1 była objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego? Jeżeli tak, to należy wskazać, jakie było przeznaczenie tej działki według miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego?

c) w przypadku braku ww. planu czy dla działki nr 1/1 została wydana decyzja o warunkach zabudowy?

wskazał Pan odpowiednio: 

a) Działka nr 1/1, wydzielona z działki 1, przeznaczona pod realizację inwestycji drogowej była niezabudowana;

b) Działka nr 1/1 nie była objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego;

c) W stosunku do działki nr 1/1 nie była wydana decyzja o warunkach zabudowy.

Pytanie:

Czy Wnioskodawca będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy wobec należności z tytułu odszkodowania za przejęcie przez Skarb Państwa nieruchomości pod drogę publiczną, jeżeli przejęta nieruchomość do dnia przejścia jej własności na rzecz Skarbu Państwa pozostawała nieruchomością rolną?

Pana stanowisko w sprawie:

W ocenie Wnioskującego, z uwagi na okoliczność, że aż do dnia przejścia nieruchomości - działki gruntu 1/1, nieruchomość była działką rolną może on skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa (art. 5 ust. 1ustawy o VAT) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem” podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2. eksport towarów;

3. import towarów na terytorium kraju;

4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Czynności wymienione w art. 5 ustawy o VAT podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT pod warunkiem, że wykonywane są przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Wg art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Wg art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane. Zwolnienie to oparte jest na regulacji art. 135 ust. 1 lit. k dyrektywy 2006/112/WE, zgodnie z którą państwa członkowskie zwolnią od podatku dostawy terenów niezabudowanych inne niż dostawy terenów budowlanych, o których mowa w art. 12 ust. 1 lit. b (zgodnie z art. 12 ust. 3 dyrektywy 2006/112/WE terenem budowlanym, o którym mowa w art. 12 ust. 1 lit. b, jest każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie). Zgodnie z polską ustawą o VAT (art. 2 pkt 33 ustawy o VAT) przez tereny budowlane - rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym; a contrario terenami niezabudowanymi są tereny, które ww. przymiotów nie posiadają; zatem ze zwolnienia od podatku będzie korzystać grunt rolny.

Zważywszy na szczególną konstrukcję przejścia prawa własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa w związku w wydaniem decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, skonstatować należy, że aż do momentu przejścia prawa własności na Skarb Państwa, grunt stanowiący własność Wnioskodawcy, zachował status gruntu rolnego tj. gruntu niezabudowanego. Wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej w trybie ustawy z dnia 10.04.2003r. o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tj. z dnia 15 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1363), wywołało skutek w postaci zmiany przeznaczenia gruntu dopiero wówczas kiedy decyzja Wojewody z dnia 17.12.2020r. (nr sprawy …) stała się ostateczna - a zatem jednocześnie z chwilą przejścia prawa własności na rzecz Skarbu Państwa. Do powyższego momentu, grunt był gruntem rolnym objętym zwolnieniem z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.

Wedle treści powołanej ustawy szczególnej - art. 11f - decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności: zatwierdzenie podziału nieruchomości, o którym mowa w art. 12 ust. 1 (pkt 5); oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego (pkt 6); zatwierdzenie projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego (pkt 7). Decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zatwierdza się podział nieruchomości. Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości. Z powołanych przepisów prawa jednoznacznie wynika, z jakim momentem następuje zmiana przeznaczenia gruntu, a grunt zostaje przeznaczony pod zabudowę. Każdy z właścicieli nieruchomości przez które przebiegać ma planowana inwestycja drogowa, jest stroną toczącego się postępowania o wydanie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej (ZRID) i zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa może się odwołać od decyzji organu pierwszej instancji. Wedle art. 12 ust. 4 ustawy o inwestycjach drogowych - nieruchomości lub ich części stają się z mocy prawa: 1) własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych, 2) własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych - z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Ostateczność decyzji należy ocenić zgodnie z zasadami obowiązującymi w prawie administracyjnym. Wg art. 11c ustawy szczególnej do postępowania w sprawach dotyczących wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, z zastrzeżeniem przepisów niniejszej ustawy. Wg art. 16 § 1 KPA ostateczne są decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Decyzje wydane na podstawie przepisów ustawy o ZRID są zaskarżalne. Zgodnie z art. 11g od decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stronie służy odwołanie do organu wyższego stopnia. Odwołanie strony od decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej rozpatruje się w terminie 30 dni, a skargę do sądu administracyjnego w terminie dwóch miesięcy. Zatem zmiana przeznaczenia gruntu nabytego przez Skarb Państwa nastąpiła nie wcześniej niż z chwilą jego przejęcia przez Skarb Państwa tj. po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

Bacząc na powyższe zmiana przeznaczenia gruntu z rolnego na przeznaczony pod komunikację nastąpiła dopiero z chwilą przejścia własności nieruchomości na Skarb Państwa. Do tego momentu grunt zachował charakter rolny.

Analogiczne stanowisko wyraził Minister Finansów w interpretacji z dnia 02.01.2019 r. (PT1.054.42.2018.PSG.952), czy Wojewódzki Sąd Administracyjny z siedzibą w Poznaniu (wyrok z dnia 23 lipca 2014 r. sygn. akt I SA/Po 60/14). Do powyższego dodać należy, że decyzji Wojewody z dnia 11.12.2019 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na podstawie art. 17 ustawy szczególnej nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Skutkiem nadanego rygoru Wnioskodawca został zobowiązany do niezwłocznego wydania nieruchomości. W chwili wydania nieruchomości grunt z całą pewnością również miał charakter rolny.

Fundamentalną zasadą prawa podatkowego w demokratycznym państwie prawnym jest to, że zakres przedmiotu opodatkowania musi być precyzyjnie określony w ustawie podatkowej, a interpretacja jej przepisów nie może być rozszerzająca (art. 217 Konstytucji).

Interpretując przepis art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, w duchu powyższej zasady, w ocenie Wnioskującego może on skorzystać ze wskazanego zwolnienia podatkowego w odniesieniu do działki gruntu nr 1/1 objętej dotychczas księgą wieczysta KW nr …; grunt ten w dniu przejścia prawa własności na rzecz Skarbu Państwa stanowiły grunt rolny, który nie był przeznaczony pod zabudowę. W wyroku TSUE z dnia 15.09.2011 r. (C-180/10 i C-181/10), Trybunał uznał, że osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartość dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 dyrektywy 2006/112, zmienionej dyrektywą 2006/138, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby.

W okolicznościach sprawy jak wskazano wyżej - przejście prawa własności nieruchomości następuje z mocy prawa, a cały proces związany ze zmianą przeznaczenia gruntu zainicjowany został przez organy i podmioty publiczne. Wnioskodawca stał się biernym uczestnikiem całego procesu związanego z wydaniem zezwolenia na realizację inwestycji drogowej. Ponadto, do dnia przejścia prawa własności na rzecz Skarbu Państwa grunt zachował dotychczasowe przeznaczenie tj. rola i łąki trwałe. W tych okolicznościach, Wnioskodawca korzysta ze zwolnienia z podatku VAT na zasadzie art. 43 ust. 1 pkt 9 - dostawa dotyczy gruntu niezabudowanego innego niż tereny budowlane.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 685, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;

2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;

3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;

4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;

5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;

6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;

7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

W sytuacji, gdy przedmiotem dostawy są towary w rozumieniu powołanego wyżej przepisu i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy,

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Wskazać należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Co do zasady, dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika wprost z powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji, przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Wynagrodzenie musi mieć konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 ustawy :

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W związku z powyższym, dostawa towarów i świadczenie usług będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tylko w sytuacji, gdy czynność dokonana zostanie przez podmiot o statusie podatnika, który działa w takim charakterze w odniesieniu do tej konkretnie czynności. Natomiast dla stwierdzenia, że dla danej transakcji podmiot jest podatnikiem podatku od towarów i usług konieczne jest prowadzenie przez niego działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy.

Jak wyjaśniono wyżej, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów – przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Wobec powyższego, przekazanie przez Pana nieruchomości dokonywane w związku z decyzją wywłaszczeniową stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a dla tej czynności działa Pan w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

W tym przypadku, odszkodowanie będzie pełniło funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną i ze względu na przedmiot, czynność taka objęta jest podatkiem od towarów i usług.

Wykonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może być albo opodatkowana właściwą stawką podatku VAT, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy :

Stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast w myśl art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy:

W okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6%, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże, zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności obniżone stawki podatku, bądź zwolnienie od podatku.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy :

Zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

W świetle art. 2 pkt 33 ustawy :

Przez tereny budowlane rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Powyższe oznacza, że generalnie opodatkowane podatkiem VAT są dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku tych ostatnich opodatkowane są wyłącznie te, których przedmiotem są tereny budowlane (przeznaczone pod zabudowę). Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, będących gruntami leśnymi, rolnymi itp., nieprzeznaczonymi pod zabudowę – są zwolnione od podatku VAT.

W myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2021 r., poz. 741, z późn. zm.):

Kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz terenów zamkniętych, należy do zadań własnych gminy.

Jak stanowi art. 4 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

Ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym:

1. lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego;

2. sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w drodze decyzji o warunkach zabudowy.

O przeznaczeniu nieruchomości stanowią zatem akty prawa miejscowego. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – jako źródło prawa miejscowego, a w przypadku jego braku decyzja o warunkach zabudowy – jako akt indywidualny prawa administracyjnego.

Na podstawie art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1363, z późn. zm.):

Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych, wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Artykuł 11f ust. 1 pkt 6 cyt. ustawy wskazuje:

Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

Według art. 11i ust. 2 powołanej ustawy :

W sprawach dotyczących zezwolenia na realizację inwestycji drogowej nie stosuje się przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przepisów ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2020 r. poz. 802 i 1086).

Stosownie do art. 12 ust. 1 ww. ustawy :

Decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zatwierdza się podział nieruchomości.

Jak stanowi ust. 3 tego artykułu :

Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości.

Według regulacji ust. 4 powyższego artykułu :

Nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

1. własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,

2. własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

- z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Z ust. 4f tego artykułu wynika, że :

Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.

Na podstawie art. 12 ust. 4a ww. ustawy :

Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

Zgodnie z art. 12 ust. 4b ww. ustawy :

Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

W oparciu o art. 12 ust. 5 cyt. ustawy :

Do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18.

W myśl art. 18 ust. 1 tej ustawy :

Wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania.

Stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen – „teren budowlany” oznacza każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę.

Tym samym, w świetle orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości za teren budowlany uznać można jedynie taki, który regulacjami prawa krajowego został przeznaczony pod zabudowę.

Wprowadzony do ustawy art. 2 pkt 33, odpowiada więc także treści ww. orzeczenia, gdyż cechę przeznaczenia pod zabudowę ustala się na podstawie określonych wprost w ustawie dokumentów prawa miejscowego.

Zatem, ustawa nakazuje oceniać przeznaczenie określonego gruntu wyłącznie w oparciu o istniejący plan zagospodarowania przestrzennego oraz wydane decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca, razem ze swoją żoną na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej prowadzą gospodarstwo rolne. Nieruchomość została zakwalifikowana w ewidencji gruntów rolnych jako grunty rolne i łąki trwałe. Decyzją z dnia 11.12.2020r. Wojewoda zezwolił na realizację inwestycji drogowej pn.: budowa obwodnicy `(...)`. w ciągu drogi krajowej nr `(...)` Działka gruntu nr 1 została nabyta przez Z. dnia 30.12.2015 r. Nabycie działki nr 1 nastąpiło na podstawie aktu darowizny od brata. Czynność nie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT. Przez cały okres posiadania działki 1, `(...)`.. wykorzystywał ją w celach działalności rolniczej. Ww. decyzją Wojewoda zatwierdził podział wskazanej wyżej działki, poprzez wyodrębnienie z jej powierzchni działki 1/1 która przeznaczona została pod realizację inwestycji drogowej. Mocą ww. decyzji z chwilą gdy decyzja stała się ostateczna, działka gruntu 1/1 przeszła na własność Skarbu Państwa. Działka nr 1/1, wydzielona z działki 1, przeznaczona pod realizację inwestycji drogowej będzie niezabudowana. Na dzień wywłaszczenia działka nr 1/1 nie będzie objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W stosunku do działki nr 1/1 nie będzie wydana decyzja o warunkach zabudowy.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy Pana wątpliwości dotyczą kwestii zwolnienia od podatku otrzymanego odszkodowania za wywłaszczoną niezabudowaną działkę nr 1/1.

W tym miejscu ponownego podkreślenia wymaga, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Okoliczności sprawy wskazują, że na dzień wywłaszczenia przedmiotowej działki nr 1/1– to jest na dzień wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej - działka ta nie była objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Jednocześnie, na dzień wywłaszczenia dla działki nr 1/1 nie była wydana decyzja o warunkach zabudowy. Więc na dzień wywłaszczenia działka nr 1/1 nie była terenem budowlanym, w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy.

W opisanym zdarzeniu przyszłym nie ma znaczenia fakt, iż w stosunku do ww. działki nr 1/1 wydana została decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Zmiana przeznaczenia działki z terenów niebędących terenami przeznaczonymi pod zabudowę na tereny przeznaczone pod zabudowę odbyła się bowiem w tym samym momencie, w którym nieruchomość ta stała się z mocy prawa własnością Województwa co oznacza, iż w momencie przeniesienia prawa do rozporządzania działką jak właściciel nie była ona traktowana jako tereny budowlane. W pierwszej kolejności bowiem doszło do przejęcia działki na rzecz ww. podmiotu, a następnie do zmiany jej przeznaczenia. Zmiana ta nie wystąpiłaby gdyby nie doszło do czynności wywłaszczenia.

Tym samym, przeniesienie przez Pana z nakazu organu władzy publicznej prawa własności działki nr 1/1, w zamian za odszkodowanie, w trybie wywłaszczenia, w związku z jej przeznaczeniem pod inwestycję dotyczącą budowy dróg, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jako odpłatna dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, która korzysta ze zwolnienia od podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.

W związku z tym, otrzymane przez Pana odszkodowanie za działkę nr 1/1 stanowiące wynagrodzenie za czynność zwolnioną od podatku, będzie zwolnione od podatku.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Zatem należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja nie wywiera skutków prawnych dla Pana małżonki.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w…. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).