Wnioskodawca, będący czynnym podatnikiem VAT, prowadzi działalność głównie w zakresie realizacji projektów budowlanych. Zawarł z Sp. z o.o. Umowę inwestycyjną, na mocy której miał nabyć lokale mieszkalne oraz miejsca parkingowe w celu ich dalszej odsprzedaży. Sp. z o.o. nie dotrzymał jednak pierwotnego terminu zakończenia inwestycji i zażądał od Wnioskodawcy dodatkowych dopłat. W rezultacie Wnioskodawca odstąpił od zakupu części lokali. Strony podpisały Porozumienie, w którym ustalono, że Wnioskodawca otrzyma wynagrodzenie za świadczone usługi w wysokości (...) zł brutto oraz odszkodowanie za rezygnację z zakupu pozostałych (...) lokali i (...) miejsc parkingowych w kwocie (...) zł. Wnioskodawca uznał, że odszkodowanie to nie podlega opodatkowaniu VAT, natomiast organ podatkowy stwierdził, że wynagrodzenie otrzymane przez Wnioskodawcę stanowi zapłatę za usługę w postaci rezygnacji z zakupu lokali na wcześniej ustalonych warunkach i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbnyINTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 4 października 2021 r. (data wpływu 6 października 2021 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT (podatek od towarów i usług) przedmiotowego odszkodowania – jest nieprawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 6 października 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT przedmiotowego odszkodowania.
We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.
Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT. Wiodącym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków.
Dnia 1 lipca 2018 r. Wnioskodawca zawarł z Sp. z o.o. Umowę współpracy w zakresie prowadzenia inwestycji Usługobiorcy (Umowa inwestycyjna). Zgodnie z treścią tej umowy Usługobiorca oświadczył, że zamierza realizować inwestycję budowlaną w (…) polegającą na wybudowaniu przez niego budynków mieszkalnych wielorodzinnych, niepodpiwniczonych z poddaszem użytkowym każdy o 4 kondygnacjach nadziemnych wraz z miejscami parkingowymi (dalej jako; inwestycja), natomiast Usługodawca (Wnioskodawca) oświadczył, że jest zainteresowany inwestycją i wyraża chęć wsparcia Usługobiorcy w jej realizacji. W związku z tym, Strony dopuściły, że w ramach wsparcia inwestycji Usługodawca może zawrzeć z Usługobiorcą odrębny stosunek prawny, w ramach którego Usługodawca (Wnioskodawca) nabędzie od Usługobiorcy wybudowane w ramach inwestycji budynki lub określone lokale w budynkach, lub zobowiąże się do tego, a Usługobiorca wyraża na to zgodę.
Umowa z dnia 1 lipca 2018 r. w swojej treści obejmowała:
Dodatkowo Strony postanowiły, że w przypadku, gdy zdecydują się na zawarcie umowy przedwstępnej na zakup przez Usługodawcę (Wnioskodawca) konkretnych lokali (wraz z miejscami parkingowymi), zakres usług świadczonych przez Usługodawcę wykonywany będzie jedynie do lokali (wraz z miejscami parkingowymi) wskazanych w zawartej umowie przedwstępnej.
Wnioskodawca zdecydował się na zakup lokali, czego wyrazem była podpisana dnia (…) w formie aktu notarialnego przez Wnioskodawcę z Sp. z o.o. oraz z Sp. z o.o. Sp. k. (użytkownik wieczysty działki gruntu numer (…), na którym prowadzono inwestycje - prawo użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (…) nabyła od Sp z o.o. Sp. k. na podstawie umowy przeniesienia z dnia (…).).
Umowa przedwstępna (dalej jako: Umowa przedwstępna) obejmowała nabycie przez Wnioskodawcę od Sp z o.o. samodzielnych lokali mieszkalnych oznaczonych numerami:
o łącznej pow. użytkowej (…), które zostaną wyodrębnione z działki inwestycyjnej oraz po wybudowaniu budynków wykonanych w standardzie wykończenia określonym w załączniku do Umowy wraz z (…) miejscami postojowymi.
Celem zakupu po stronie Wnioskodawcy była dalsza odsprzedaż nabytych od Sp. z o.o. lokali oraz miejsc parkingowych.
Na podstawie ww. Umowy przedwstępnej Sp. z o.o. zobowiązała się względem Wnioskodawcy do wybudowania na działkach o nr (…) oraz (…) (tj. części działki (…)) w ramach przedsięwzięcia deweloperskiego budynku i wyodrębnienia go w stanie wolnym od wszelkich roszczeń i obciążeń na rzecz osób trzecich, a następnie sprzedaż na rzecz Wnioskodawcy, który zobowiązał się do jego zakupu.
Umowa przedwstępna została aneksowana dnia (…) w formie aktu notarialnego. W ramach zmian objętych aneksem Wnioskodawca oraz Sp. z o.o. postanowiły, doprecyzować postanowienia zarówno Umowy przedwstępnej jak i Umowy inwestycyjnej. Strony postanowiły, że dopuszczalne jest rozwiązanie Umowy przedwstępnej w zakresie dotyczącym jednego, kilku bądź wszystkich jednocześnie lokali mieszkalnych lub miejsc postojowych objętych zakresem ww. umowy.
W zakresie Umowy inwestycyjnej Strony dopuściły możliwość potrącenia świadczeń pieniężnych wynikających z Umowy przedwstępnej i Umowy inwestycyjnej.
Dnia (…) w formie aktu notarialnego dokonano zmiany i częściowego rozwiązania Umowy przedwstępnej. W wyniku dokonanej zmiany doszło do wygaszenia skutków prawnych wynikających z zawarcia Umowy Przedwstępnej w zakresie dotyczącym (…) lokali mieszkalnych oznaczonych numerami (…) oraz miejsc postojowych oznaczonych numerami (…).
Dodatkowo Wnioskodawca oraz Sp. z o.o. zawarły dnia (…). Porozumienie do Umowy współpracy w zakresie prowadzenia inwestycji Usługobiorcy (Umowy inwestycyjnej), w ramach której Strony podjęły decyzję o rozliczeniu w drodze kompensaty, wzajemnych wierzytelności (należności) pieniężnych związanych z wykonaniem Umowy inwestycyjnej z dnia (…) oraz Umowy przedwstępnej. Strony ustaliły, że kompensata będąca przedmiotem Porozumienia obejmuje następujące wierzytelności pieniężne:
Ww. Umowa współpracy w zakresie prowadzenia inwestycji Usługobiorcy (Umowa inwestycyjna) z dnia (…) oraz Porozumienie do Umowy współpracy w zakresie prowadzenia inwestycji Usługobiorcy (Umowy inwestycyjnej) z dnia (…) na potrzeby niniejszego wniosku będą określane dalej jako Umowa inwestycyjna.
Dnia (…) w formie aktu notarialnego zawarto umowę zmieniającą i częściowo rozwiązującą przedwstępną umowę sprzedaży. Umowa ta zawarta została pomiędzy Wnioskodawcą, a Sp. z o.o. Intencją zawartej przed notariuszem Umowy było częściowe rozwiązanie Umowy przedwstępnej, tj. wygaszenie skutków prawnych wynikających z jej zawarcia w zakresie dotyczącym czterech lokali mieszkalnych oznaczonych kolejno numerami (…) oraz miejsc postojowych oznaczonych numerami (…).
Powodem odstąpienia od zakupu wskazanych lokali mieszkalnych i miejsc parkingowych było niedotrzymywanie pierwotnego terminu ukończenia inwestycji przez Sp. z o.o. oraz niezasadne żądnie od Wnioskodawcy na rzecz Sp. z o.o. dopłaty związanej z koniecznością poniesienia przez Sp z o.o. wyższych kosztów związanych z inwestycją.
Zarówno żądania oraz wydłużenie terminów było w ocenie Wnioskodawcy naruszeniem warunków umowy, nie znajdujących oparcia w postanowieniach umownych, ani przepisach prawa.
Na skutek powyższych okoliczności strony weszły w spór, nie mniej strony postanowiły ugodowo rozwiązać sporne kwestie.
Wynikiem ugodowego rozwiązania sporu było zawarcie w dniu (…) Porozumienia w sprawie wzajemnych rozliczeń między Wnioskodawcą, a Sp. z o.o. oraz Sp. z o.o. Sp. k. (dalej jako: Porozumienie), w którym Strony oświadczyły, że Sp. z o.o. oraz Wnioskodawca zawarły Umowę inwestycyjną w ramach, której Wnioskodawca świadczył na rzecz Sp. z o.o. usługi mające na celu wsparcie w procesie realizacji inwestycji. W ramach świadczonych usług, a także w ramach ustaleń wynikających z Umowy przedwstępnej i Umowy inwestycyjnej oraz ustaleń wynikających z ww. aneksów (zmian) do Umowy przedwstępnej, Strony doszły do porozumienia i ustaliły wysokość przysługującego Wnioskodawcy wynagrodzenia z tytułu świadczonych na rzecz Sp. z o.o. usług w kwocie (…) zł brutto oraz odszkodowanie z tytułu rezygnacji przez Wnioskodawcę od zakupu łącznie (…) lokali mieszkalnych o nr (…) wraz z (…) miejscami parkingowymi o nr (…) w kwocie (…) zł.
Odszkodowanie to stanowi kwotę jaką Wnioskodawca mógłby uzyskać gdyby ww. lokale nabył i dokonał dalszej odsprzedaży (lucrum cessans).
Środki pieniężne należne Wnioskodawcy od Sp. z o.o., tj. wynagrodzenie z tytułu świadczonych na rzecz Sp. z o.o. usług i odszkodowanie w łącznej kwocie wynosiło (…) zł, kwota ta została określona także częściowo w treści Porozumienia z dnia (…) Zgodnie z treścią Porozumienia Wnioskodawca oraz Sp. z o.o. dokonały finalnych ustaleń związanych z nabyciem przez Wnioskodawcę wybranych lokali mieszkalnych zlokalizowanych na terenie inwestycji. Sp. z o.o. zobowiązała się przenieść na Wnioskodawcę prawo własności następujących lokali nr (…) wraz z miejscami parkingowymi nr (…) z terminem oddana do użytkowania tych lokali do dnia (…) Strony ustaliły, że łączna cena z tytułu sprzedaży lokali (…) wraz z miejscami parkingowymi nr (…) zostaje określona na kwotę (…) zł brutto.
Przedmiotem Porozumienia były stosunki zobowiązaniowe pomiędzy Wnioskodawcą, a Sp. z o.o. powstałe na podstawie zawartych, Umowy przedwstępnej sprzedaży, Umowy inwestycyjnej oraz innych umów i porozumień wraz ze wszystkimi aneksami, zawarte w formie aktu notarialnego, formie pisemnej wraz z podpisami notarialnie poświadczonymi lub formie zwykłej pisemnej, które zostały sporządzone do dnia zawarcia ww. Porozumienia. Porozumienie w szczególności regulowało warunki i sposób rozliczeń w zakresie nabycia lokali mieszkalnych i zapłaty wynagrodzenia.
Wnioskodawca oraz Sp. z o.o. postanowiły, że kwota stanowiąca wynagrodzenie z tytułu świadczonych na rzecz Sp. z o.o. usług, przysługuję Wnioskodawcy w kwocie (…) zł brutto, płatna w dwóch transzach.
Zgodnie z postanowieniami Porozumienia Wnioskodawcy przysługuje również odszkodowanie w kwocie (…) zł, które ma zostać zapłacone przez Sp. z o.o. w ten sposób, że zostanie ono zaliczone na poczet zapłaty przez Wnioskodawcę na rzecz Sp. z o.o. ceny sprzedaży lokali ustalonej w kwocie (…) zł brutto, tj. trzech lokali nr: (…) wraz trzema miejscami parkingowymi nr: (…), przy czym cena ta zostanie zapłacona, w drodze potrącenia odszkodowania z ceną sprzedaży tych lokali, z chwilą zawarcia Umowy przyrzeczonej sprzedaży lokali, a zawarcie tej Umowy przyrzeczonej nastąpi w terminie do dnia (…)
Podmioty wskazane we wniosku będące Stronami wymienionych umów nie są zgodnie z art. 11a ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 11a ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. 2020 r. poz. 1406 ze zm.) podmiotami powiązanymi.
W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.
Czy odszkodowania (stanowiące lucrum cessans) Wnioskodawcy, opisane w niniejszym wniosku, w wysokości (…) zł, leży w zakresie przedmiotowym opodatkowania podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT?
Zdaniem Wnioskodawcy,
Zdaniem Wnioskodawcy odszkodowanie stanowiące (lucrum cessans) opisane w niniejszym wniosku, w wysokości (…) zł, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2021 poz. 685 ze zm., dalej jako: „ustawa o VAT”) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Art. 8 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.
Kluczowym dla przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego jest ustalenie zatem czy otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie jest należne z tytułu ekwiwalentnego świadczenia. W tej konkretnej sprawie Wnioskodawcy ustalenia wymaga czy w ślad za otrzymanym odszkodowaniem wykonał on usługę lub dostarczył towar leżący w zakresie przedmiotu opodatkowania podatkiem od towarów i usług określonym w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Tym, samym czy odszkodowanie jest w istocie wynagrodzeniem za wykonaną usługę lub dostarczony towar.
Nie ma wątpliwości, że w przedmiotowej sprawie nie dochodzi do wydania towaru, przez który zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Analizie zatem poddano czy Wnioskodawca wykonał zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT usługę, rozumianą jako każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.
Zgodnie z wyrokiem NSA z dnia z dnia 27 lutego 2018 r., sygn. akt I FSK 564/16 „(`(...)`) usługą będzie tylko takie świadczenie, przy którym jest bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść (choćby potencjalną). Nadto, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi być stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi występować bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a wypłaconym za nią wynagrodzeniem, wynagrodzenie zaś otrzymywane przez usługodawcę powinno stanowić wartość przekazaną w zamian za świadczenie usługi”.
Podobne stanowisko zajął NSA w wyroku z dnia 31 lipca 2020 r. sygn. akt I FSK 1799/17 „(`(...)`) by można mówić o świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 u.p.t.u. winien istnieć bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia, odnoszący wymierną korzyść. Związek pomiędzy otrzymywaną odpłatnością, a świadczeniem musi być bezpośredni i na tyle wyraźny aby można stwierdzić, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.”
Zdaniem natomiast Trybunału Sprawiedliwości w wyroku z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 RJ. Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden „(`(...)`) świadczenie usług odbywa się za wynagrodzeniem w rozumieniu art. 2 ust. 1 Szóstej Dyrektywy i jest w związku z tym opodatkowane wyłącznie, jeśli występuje stosunek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, obejmujący świadczenie wzajemne, a wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługę wykonaną na rzecz usługobiorcy.”
Zgodnie z wyżej przywołanymi wyrokami o odpłatnym świadczeniu usług można mówić w sytuacji gdy łącznie zostaną spełnione następujących przesłanki:
Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że Spółka nie świadczy z tytułu otrzymanego odszkodowania żadnych usług na rzecz Sp. z o.o., za które uprawniona byłaby do otrzymania wynagrodzenia stanowiącego świadczenie wzajemne (zapłatę za usługę). W wyniku wypłaty odszkodowania Sp. z o.o. nie odnosi żadnej realnej i bezpośredniej korzyści z tytułu jego uiszczenia. Zaznaczyć należy, że pierwotnym zamiarem Wnioskodawcy był zakup wszystkich lokali oraz miejsc parkingowych będących przedmiotem Umowy przedwstępnej.
W ocenie Wnioskodawcy nie można stwierdzić, że wypłata odszkodowania stanowi wynagrodzenie za skonkretyzowaną usługę świadczoną przez Wnioskodawcę.
Odszkodowanie wypłacane jest jedynie w związku z uszczupleniem majątku Wnioskodawcy w postaci korzyści, które mógłby on osiągnąć, gdyby nie doszło do rezygnacji z nabycia lokali, spowodowanych zawinionym przez kontrahenta działaniem. Zatem odszkodowanie nie stanowi wynagrodzenia za jakąkolwiek usługę, której Sp. z o.o. byłaby bezpośrednim konsumentem lub odbiorcą.
Odszkodowanie będące przedmiotem niniejszego wniosku ma na celu jedynie zrekompensować szkodę jaką poniesie Wnioskodawca w związku z kwotą jaką mógłby uzyskać gdyby lokale stanowiące przedmiot Porozumienia nabył, a następnie odsprzedał. W ocenie Wnioskodawcy otrzymana kwota odszkodowania w związku z tym nie jest ekwiwalentem za jakiekolwiek świadczenie wzajemne.
Zamiarem Wnioskodawcy był bowiem zakup przedmiotowych lokali oraz miejsc parkingowych w celu dalszej ich odprzedaży, a brak możliwości dokonania tego zakupu wiąże się z powstaniem straty po stronie Wnioskodawcy. W skutek czego Wnioskodawcy przysługuje odszkodowanie stanowiące rekompensatę za poniesioną szkodę w postaci utraconych zysków.
Zawarta w formie Porozumienia umowa określająca wysokość odszkodowania nie stanowi w ocenie Wnioskodawcy podstawy do uznania, że łączy Strony stosunek prawny na podstawie którego można by było wnioskować, że otrzymana kwota odszkodowania stanowi wynagrodzenie za jakąkolwiek usługę.
Przepisy prawa podatkowego nie definiują pojęcia szkody, dlatego w tej kwestii należy odwołać się do regulacji prawa cywilnego.
Art. 361 §1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. 2020 poz. 1740 ze zm., dalej jako: kodeks cywilny) stanowi, że: zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§2 powyższego artykułu stanowi natomiast, że w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Natomiast art. 471 kodeksu cywilnego stanowi, że dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Pomiędzy wyrządzoną szkodą, a zaistniałym zdarzeniem ją powodującą musi istnieć związek przyczynowo - skutkowy. Pomiędzy brakiem nabycia przedmiotowych lokali wraz z miejscami parkingowymi oraz brakiem możliwości ich dalszego odsprzedania, zdaniem Wnioskodawcy zachodzi bezpośredni związek, w wyniku którego powstaje szkoda będąca bezpośrednio związana z utratą korzyści jakie mógł Wnioskodawca odnieść poprzez sprzedaż ww. lokali wraz z miejscami parkingowymi.
Przyczyną odstąpienia przez Wnioskodawcę od zakupu lokali mieszkalnych wraz z miejscami parkingowych był brak wywiązania się przez Sp. z o.o. z ustalonego terminu zakończenia inwestycji oraz zażądaniem od Wnioskodawcy dodatkowych dopłat związanych z koniecznością poniesienia przez Sp. z o.o. wyższych kosztów, działania te w ocenie Wnioskodawcy naruszały postanowienia Umowy przedwstępnej. Wynikiem czego strony weszły w spór sądowy.
W celu polubownego rozwiązania sporu, ograniczenia kosztów procesu, gdyby do niego doszło, strony zawarły Porozumienie, w wyniku którego Wnioskodawca odstąpił od zakupu (…) lokali mieszkalnych i (…) miejsc parkingowych, które pierwotnie miał nabyć z zamiarem ich dalszej odprzedaży. W ocenie Wnioskodawcy nie ulega wątpliwości, że z tytułu odstąpienia od pierwotnych warunków Umowy przedwstępnej powstała po jego stronie z tego tytułu szkoda w postaci utraconych zysków.
Zgodnie z interpretacją indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia:
11 stycznia 2021 r., nr 0114-KDIP4-1.4012.593.2020.1.BS „(`(...)`) uznać, że płatności dokonywane przez Operatora na rzecz Wnioskodawcy mają charakter odszkodowawczy i nie mają bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego. W konsekwencji kwoty przysługujące Spółce z tytułu nienależytego wykonania Umowy mają charakter czynności jednostronnej i nie wiążą się z otrzymaniem świadczenia wzajemnego. Dokonywane na rzecz Wnioskodawcy płatności nie stanowią /nie będą stanowić dostawy towarów zdefiniowanej w art. 7 ust. 1 ustawy ani też świadczenia usług wskazanego w art. 8 ust. 1 ustawy. A zatem wypłata Rekompensaty opisana w złożonym wniosku nie będzie mieścić się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie jest/ nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.”
25 marca 2020 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.36.2020.2.MT/ISK ,,W przedmiotowej sprawie uznać należy, że wypłacona przez Wnioskodawcę kwota pełni rolę rekompensaty i sprowadza się do naprawienia szkody powstałej u Sprzedających w związku z niedochowaniem warunków umowy warunkowej sprzedaży i niepodpisaniem umowy przyrzeczonej sprzedaży. Wypłacona przez Wnioskodawcę kwota posiada zatem cechy rekompensaty za poniesioną przez Sprzedających szkodę.”
(`(...)`)„Tym samym należy stwierdzić, że wypłacona przez Wnioskodawcę na podstawie zawartej ugody kwota w wysokości (…) zł, spełnia funkcję odszkodowawczą i nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Tym samym, kwota ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.”
Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy wypłacone odszkodowanie z tytułu rezygnacji z zakupu łącznie 11 lokali wraz z 10 miejscami parkingowymi w kwocie (…) zł nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. W ocenie Wnioskodawcy otrzymane odszkodowanie nie stanowi zapłaty za jakąkolwiek usługę świadczoną na rzecz Sp. z o.o., a jest jedynie rekompensatę za poniesioną szkodę w postaci utraconych korzyści.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 20210 r. poz. 685, ze zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Przez towary zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy - rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Z art. 7 ust. 1 ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Z powołanych regulacji wynika, że usługą jest każde świadczenie wykonane przez podatnika w ramach działalności gospodarczej, które nie jest dostawą towarów, w tym m.in. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Zatem, na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). W przypadku uznania danego świadczenia za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, winien istnieć bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia, odnoszący wymierną korzyść.
Warto w tym miejscu wskazać że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, przykładowo w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council v Commissioners of Customs and Excise TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.
Na uwagę zasługuje także orzeczenie z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R.J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie podkreślono, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.
Tak więc, aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem i w zamian za wykonywane usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazywanym wynagrodzeniem. Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść.
Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest określenie, czy wykonano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonania tego świadczenia miało być wypłacone. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:
Należy przy tym podkreślić, że ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało – jako usługa – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem w tym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.
Regulacje dotyczące odszkodowania zostały jednak zawarte w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740 ze zm.).
Z postanowień art. 361 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W myśl § 2 tego artykułu, w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
W myśl art. 362 Kodeksu cywilnego, jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.
Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego „dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”.
Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto, między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.
Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.
Podobnie kary umowne, stosowane na podstawie art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego, nie stanowią zapłaty za usługę, lecz pełnią funkcję odszkodowawczą (sankcyjną). Zgodnie z tym przepisem można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).
Kara ta ma charakter czynności jednostronnej i nie wiąże się z otrzymaniem jakiegokolwiek świadczenia. Zapłata tej kary nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.
Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT. Wiodącym przedmiotem Jego działalności jest realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków.
Dnia (…) Wnioskodawca zawarł z Sp. z o.o. Umowę współpracy w zakresie prowadzenia inwestycji Usługobiorcy (Umowa inwestycyjna). Strony dopuściły, że w ramach wsparcia inwestycji Usługodawca może zawrzeć z Usługobiorcą odrębny stosunek prawny, w ramach którego Usługodawca (Wnioskodawca) nabędzie od Usługobiorcy wybudowane w ramach inwestycji budynki lub określone lokale w budynkach, lub zobowiąże się do tego, a Usługobiorca wyraża na to zgodę.
Wnioskodawca zdecydował się na zakup lokali, czego wyrazem była podpisana dnia (…) umowa w formie aktu notarialnego przez Wnioskodawcę z Sp. z o.o. oraz z Sp. z o.o. Sp. k. (użytkownik wieczysty działki gruntu, na którym prowadzono inwestycje).
Umowa przedwstępna obejmowała nabycie przez Wnioskodawcę od Sp. z o.o. (…) samodzielnych lokali mieszkalnych o łącznej pow. użytkowej (…) m2, które zostaną wyodrębnione z działki inwestycyjnej oraz po wybudowaniu budynków wykonanych w standardzie wykończenia określonym w załączniku nr 2 do Umowy wraz z (…) miejscami postojowymi.
Na podstawie ww. Umowy przedwstępnej Sp. z o.o. zobowiązała się względem Wnioskodawcy do wybudowania w ramach przedsięwzięcia deweloperskiego budynku i wyodrębnienia go w stanie wolnym od wszelkich roszczeń i obciążeń na rzecz osób trzecich, a następnie sprzedaż na rzecz Wnioskodawcy, który zobowiązał się do jego zakupu.
Celem zakupu po stronie Wnioskodawcy była dalsza odsprzedaż nabytych od Sp. z o.o. lokali oraz miejsc parkingowych.
Natomiast Wnioskodawca na podstawie zawartej w dniu (…) umowy zobowiązał się do świadczenia usługi wsparcia (…) na różnych wskazanych we wniosku płaszczyznach w procesie realizacji inwestycji, jednak jedynie do lokali (wraz z miejscami parkingowymi), które Wnioskodawca zamierzał nabyć.
Kolejne aneksy do zawartej umowy doprecyzowały warunki współpracy oraz ilość lokali i miejsc parkingowych, które Wnioskodawca zamierzał kupić.
Sp. z o.o. nie dotrzymał pierwotnego terminu ukończenia inwestycji oraz żądał od Wnioskodawcy dopłaty związanej z koniecznością poniesienia wyższych kosztów związanych z inwestycją. W związku z powyższym Wnioskodawca odstąpił od zakupu kolejnych lokali mieszkalnych wraz z miejscami parkingowymi (ostatecznie do zakupu zostały (…) lokale z (…) miejscami parkigowymi).
Zarówno żądania oraz wydłużenie terminów było w ocenie Wnioskodawcy naruszeniem warunków umowy, nie znajdujących oparcia w postanowieniach umownych, ani przepisach prawa.
Na skutek powyższych okoliczności Strony weszły w spór, nie mniej Strony postanowiły ugodowo rozwiązać sporne kwestie.
W ramach świadczonych usług, a także w ramach ustaleń wynikających z Umowy przedwstępnej i Umowy inwestycyjnej oraz ustaleń wynikających z aneksów (zmian) do Umowy przedwstępnej, Strony doszły do porozumienia i ustaliły wysokość przysługującego Wnioskodawcy wynagrodzenia z tytułu świadczonych na rzecz Sp. z o.o. usług w kwocie (…) zł brutto oraz odszkodowanie z tytułu rezygnacji przez Wnioskodawcę od zakupu w kwocie (…) zł pozostałych (…) lokali mieszkalnych wraz z (…) miejscami parkingowymi.
Jak wskazał Wnioskodawca - odszkodowanie to stanowi kwotę jaką Wnioskodawca mógłby uzyskać gdyby ww. lokale nabył i dokonał dalszej odsprzedaży.
Wątpliwości Wnioskodawcy sprowadzają się do ustalenia czy przysługujące Wnioskodawcy odszkodowanie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.
W niniejszej sprawie należy wskazać, że bez znaczenia pozostaje nazwa danej płatności. Istotnym jest natomiast czy stanowi ona zapłatę za konkretne świadczenie czy też jest odszkodowaniem.
Jak wynika z opisu sprawy, Strony weszły w spór, jednak postanowiły ugodowo rozwiązać sporne kwestie. Ustalone odszkodowanie z tytułu rezygnacji przez Wnioskodawcę od zakupu pozostałych jeszcze (…) lokali mieszkalnych wraz z (…) miejscami parkingowymi jest Zainteresowanemu przyznane celem zaspokojenia wszelkich roszczeń z tytułu utraconych korzyści, które Zainteresowany mógłby odnieść poprzez ich sprzedaż. Skoro przyznane odszkodowanie zaspakaja wzajemne roszczenia, to jego zapłata (czy jego rozliczenie w tym konkretnym przypadku, w drodze potrącenia) na poczet Wnioskodawcy de facto stanowi wynagrodzenie za świadczenie usługi, w postaci wyrażenia zgody na rozwiązanie umowy sprzedaży na wynegocjowanych przez Strony warunkach. Powyższe jest niczym innym jak odzwierciedleniem art. 8 ust. 1 pkt 2 - zobowiązaniem do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.
Można w takim razie stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie zawarcie pomiędzy Stronami porozumienia o wysokości określonej kwoty wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy, prowadzi do zakończenia istniejącego pomiędzy Stronami stosunku w inny sposób niż pierwotnie było to przewidziane.
Przedmiotowego wynagrodzenia należnego Wnioskodawcy nie można zatem uznać za zadośćuczynienie za utracone korzyści, stanowi ono bowiem formę wynagrodzenia za jego działanie – tj. rezygnację z zakupu ostatnich (…) lokali mieszkalnych wraz z (…) miejscami parkingowymi na wcześniej ustalonych warunkach.
Tak więc Wnioskodawca otrzyma (rozliczy w drodze potrącenia) od Sprzedającego określoną w porozumieniu kwotę pieniężną, a w zamian powstrzyma się od dokonania czynności nabycia nieruchomości na wcześniej ustalonych warunkach . Tym samym dojdzie do realizacji świadczenia wzajemnego, w którym bezpośrednim konsumentem jest Sprzedający, który odniósł korzyść w postaci polubownego uregulowania kwestii spornych z tytułu niedotrzymania warunków umowy sprzedaży przedmiotowych lokali wraz z miejscami postojowymi. Natomiast Wnioskodawca zawierając Porozumienie, zrzeka się chęci nabycia tych nieruchomości na wcześniej ustalonych warunkach i zobowiązuje się tym samym do powstrzymania się od dokonania czynności związanych z ich nabyciem.
Zatem w zaistniałej sytuacji istnieje bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia wykonanego przez Wnioskodawcę odnoszący z niego korzyść. Świadczenie usługi przez Wnioskodawcę jest odpłatne. Istnieje bowiem związek pomiędzy świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem.
W związku z powyższym Wnioskodawca na rzecz Sp. z o.o. świadczy usługę, o której mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, w zamian za otrzymuje wynagrodzenie, a czynność ta podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.
Tym samym otrzymane przez Wnioskodawcę wynagrodzenie w związku z odstąpieniem od
nabycia 11 lokali mieszkalnych wraz z 10 miejscami parkingowymi na wcześniej ustalonych warunkach stanowi wynagrodzenie za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, która to zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy uznano za nieprawidłowe.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Odnosząc się do powołanych przez Zainteresowanego w przedmiotowym wniosku wyroków sądu, tut. Organ pragnie wyjaśnić, że powołane wyroki są rozstrzygnięciami w indywidualnych sprawach, osadzonych w określonym stanie faktycznym i tylko do nich się zawężają. Zatem wskazane we wniosku wyroki sądu nie mają wpływu na podjęte w niniejszej interpretacji rozstrzygnięcie.
Odnośnie powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:
z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).
Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 ze zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).
Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili