0114-KDIP4-3.4012.523.2021.6.IG

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 23 lipca 2021 r. (data wpływu 26 lipca 2021 r.), uzupełnionym pismem z 11 października 2021 r. (data wpływu 11 października 2021 r.) na wezwanie Organu z 27 września 2021 r. (doręczone 4 października 2021 r.) oraz pismem z 23 listopada 2021 r. (data wpływu 23 listopada 2021 r.) na wezwanie Organu z 29 października 2021 r. (doręczone 16 listopada 2021 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku planowanej transakcji nabycia Obligacji – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

26 lipca 2021 r. wpłynął do tut. Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku planowanej transakcji nabycia Obligacji. Wniosek został uzupełniony pismem z 11 października 2021 r. (data wpływu 11 października 2021 r.) na wezwanie Organu z 27 września 2021 r. (doręczone 4 października 2021 r.) oraz pismem z 23 listopada 2021 r. (data wpływu 23 listopada 2021 r.) na wezwanie z 29 października 2021 r. (doręczone 16 listopada 2021 r.).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe ostatecznie sprecyzowane w uzupełnieniu wniosku z 22 listopada 2021 r.):

Spółka jest osobą prawną zarejestrowaną jako osoba prawna prawa holenderskiego. Posiada rezydencję podatkową na terytorium Królestwa Niderlandów i została wpisana do niderlandzkiego rejestru handlowego pod numerem (…).

Spółka planuje zawarcie najpóźniej na początku (…). umowy nabycia obligacji, które zostaną wyemitowane przez polską spółkę kapitałową (dalej: Obligacje) działającą w branży deweloperskiej i budowlanej. Posiadaczem Obligacji będzie, po dokonaniu ich emisji, B. (dalej: Fundusz).

Obligacje zostaną wyemitowane przez C. Sp. z o.o., przy czym ich planowana emisja ma zostać zrealizowana pod koniec (…) lub ewentualnie w trakcie (…). Wartość nominalna obligacji, które zostaną wyemitowane, nie została na ten moment jeszcze ostatecznie potwierdzona. Prawa Funduszu z emisji Obligacji będą wykonywane na terytorium Polski, przy czym konkluzja ta dotyczy również momentu, kiedy Obligacje zostaną zbyte do Strony. Jeżeli chodzi o realizację obowiązków zapłaty z tytułu Obligacji, to w okresie, kiedy posiadaczem Obligacji będzie Fundusz, to płatności te będą realizowane na rachunek Polski Funduszu. Po zrealizowaniu Transakcji płatności będą realizowane na rachunek zagraniczny Wnioskodawcy.

Zgodnie z postanowieniami statutu Funduszu (dalej: Statut) oraz przepisami prawnymi, Fundusz jest uprawniony do prowadzenia działalności w zakresie nabywania i zbywania papierów wartościowych oraz innych instrumentów finansowych, a także udzielania pożyczek.

Fundusz jest zobowiązany do prowadzenia działalności lokacyjnej, w tym w zakresie nabywania papierów wartościowych, zgodnie z regulacjami ustawy o funduszach inwestycyjnych, a w szczególności z uwzględnieniem obowiązujących limitów inwestycyjnych.

Celem inwestycyjnym Funduszu jest zgodnie ze statutem Funduszu (dalej: Statut): „lokowanie Aktywów Funduszu w aktywa, o których mowa w art. 24 ust. 1 Statutu, przy czym w zakresie inwestycji w papiery wartościowe i udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, celem Funduszu jest dążenie do przejęcia kontroli nad spółkami nienotowanymi na rynku regulowanym”.

Zakres działalności gospodarczej Funduszu został określony w art. 24 Statutu i obejmuje lokowanie środków Funduszu m.in. w papiery wartościowe, wierzytelności, udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, instrumenty rynku pieniężnego i waluty.

Fundusz prowadził i prowadzi swoją działalność w sposób zapewniający dopełnianie limitów inwestycyjnych wynikających z przepisów ustawy o funduszach.

Fundusz prowadzi szeroko zakrojoną działalność lokacyjną – do (…) wartość rynkowa aktywów, w które zainwestował Fundusz wynosiła ponad (…) zł. Większość aktywów Funduszu stanowiły udziały w polskich spółkach kapitałowych, natomiast wartość obligacji objętych w przeszłości przez Fundusz odpowiadała około (…) ogółu wartości rynkowej wszystkich aktywów Funduszu. Obligacje zostały objęte od podmiotów, w których Fundusz posiadał udziały.

Wnioskodawca działa jako spółka prawa holenderskiego, posiada siedzibę na terytorium Królestwa Niderlandów i tam prowadzi własną działalność gospodarczą. W ramach planowanej Transakcji Strona będzie występowała jako podmiot lokujący własne środki wolne, który nie będzie występował jako podmiot dokonujący zakupu Obligacji dla celów własnej działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu VAT (podatek od towarów i usług).

1. Strona stoi na stanowisku, że jest uprawniona do wystąpienia z wnioskiem o wydanie interpretacji, która pozwoli na potwierdzenie, że podmiot świadczący usługi na rzecz Strony, tj. Fundusz, dokona tych świadczeń w ramach własnej działalności gospodarczej, a ze względu na charakter tych świadczeń powinny być one uznane za zwolnione z podatku od towarów i usług;

2. Strona stoi na stanowisku, że nabywając Obligacje nie będzie działała jako podatnik podatku od towarów i usług, ponieważ Transakcja zostanie dokonana, z perspektywy Strony, celem ulokowania jej wolnych środków w papiery wartościowe będące, z uwzględnieniem charakteru działalności Strony, bezpiecznym sposobem zabezpieczenia jej interesów finansowych. W związku z tym w ocenie Strony nie będzie występowała ona jako przedsiębiorca, w rozumieniu przepisów ustawy VAT, na potrzeby dokonania Transakcji nabycia Obligacji;

3. Strona nie jest zarejestrowana dla celów podatku od towarów i usług jako czynny podatnik tego podatku w Polsce. Strona nie widzi podstaw do przyjęcia, że powinna być zarejestrowana dla celów dokonania Transakcji w Polsce jako czynny podatnik podatku od towarów i usług**.**

W związku z powyższym zadano następujące pytanie w zakresie podatku VAT, sformułowane w uzupełnieniu wniosku z 11 października 2021 r.:

Czy planowana Transakcja nabycia Obligacji będzie podlegała zwolnieniu z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT?

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie podatku VAT ostatecznie sformułowane w uzupełnieniach wniosku:

W ocenie Strony planowana Transakcja będzie wykonana w ramach działalności gospodarczej Funduszu i powinna być uznana za zwolnioną z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.; dalej: „ustawa o VAT”) jako transakcja dot. instrumentów finansowych (tj. obligacji wyemitowanych przez polską spółkę kapitałową), a w konsekwencji:

1. Fundusz nie naliczy z tytułu planowanej Transakcji VAT, który byłby podatkiem naliczonym dla Strony;

2. Strona będzie uprawniona do uznania planowanej Transakcji za zwolnioną z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT na potrzeby własnych rozliczeń podatkowych.

W związku z powyższym określenie, czy planowana Transakcja będzie podlegała zwolnieniu z VAT, będzie miało bezpośredni wpływ na sytuację prawnopodatkową Strony.

Uzasadnienie dla stanowiska Strony

Stosownie do art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT przez dostawę towarów, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast na podstawie art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu Ustawy o VAT. Muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

· w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

· świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Określone świadczenie będzie podlegało opodatkowaniu VAT jako usługa wówczas, gdy ww. warunki będą spełnione łącznie, bowiem aby usługa podlegała opodatkowaniu VAT, musi istnieć związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią wynagrodzenie za wykonaną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia (J. Matarewicz, A. Piątkowska-Chmiel [w:] J. Matarewicz, A. Piątkowska-Chmiel, Ustawa o podatku od towarów i usług. Komentarz, wyd. III, Warszawa 2017, art. 8).

W konsekwencji warunkiem dla uznania danej czynności za świadczenie usługi na gruncie Ustawy o VAT jest istnienie odbiorcy usługi. Zgodnie bowiem ze stanowiskiem WSA w Warszawie „Elementem koniecznym do uznania, że umowa obejmowała świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT jest wyodrębnienie podmiotu będącego odbiorcą świadczenia" (wyrok WSA w Warszawie z 9 kwietnia 2009 r., sygn. III SA/Wa 154/09).

W tym zakresie warto powołać stanowisko Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyrażone w wyroku z 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 Banque Bruxelles Lambert SA (BBL) przeciwko Belgii (dalej: „wyrok ws. BBL"):

„pkt 41. Niemniej, jak wynika z art. 13 część B lit. d) pkt 5 szóstej dyrektywy, transakcje dotyczące papierów wartościowych mogą pozostawać w zakresie przedmiotowym podatku VAT. Trybunał orzekł już, że transakcje, o których mowa w tym przepisie, to te, które polegają na działalności zarobkowej wykonywanej w sposób ciągły, która wykracza poza ramy samego nabywania i sprzedaży papierów wartościowych, takie jak transakcje wykonywane w ramach działalności handlowej obrotu papierami wartościowymi (zob. ww. wyrok w sprawie EDM, pkt 59).

42. Co więcej, z art. 1 ust. 2 dyrektywy 85/611 wynika, że transakcje dokonywane przez spółki inwestycyjne polegają na zbiorowym inwestowaniu w papiery wartościowe kapitału pochodzącego od obywateli. Z użyciem kapitałów, które subskrybenci im powierzają, kupując jednostki uczestnictwa, spółki inwestycyjne tworzą i zarządzają w ich imieniu i za wynagrodzeniem portfelami złożonymi ze zbywalnych papierów wartościowych.

43. Działalność taka, która wykracza poza ramy samego nabywania i sprzedaży papierów wartościowych i zmierza w sposób ciągły do uzyskiwania zysku, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 szóstej dyrektywy.

[…]

[z pkt 48] „spółki inwestycyjne, których jedynym celem jest zbiorowe inwestowanie w papiery wartościowe kapitału pochodzącego od obywateli na warunkach określonych dyrektywą Rady 85/611 posiadają przymiot podatnika w rozumieniu art. 4 szóstej dyrektywy Rady".

Z wyroku w sprawie BBL wynika zatem, że podmioty prowadzące działalność w zakresie zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe powinny być uznawane za prowadzące działalność gospodarczą w zakresie lokowania środków zgromadzonych od inwestorów oraz dokonujące transakcji podlegających przepisom o VAT, a dokonywane przez nich transakcje nabywania i zbywania papierów wartościowych powinny być uznawane za transakcje podlegające VAT, tj. świadczenie usług.

Warto odnotować, że w innych wyrokach Trybunał dopuszczał pod pewnymi warunkami możliwość przyjęcia, że zbywanie instrumentów finansowych może stanowić świadczenie zwolnione z VAT. Takie stanowisko wynika z orzeczeń Trybunału w sprawach:

1. wyrok Trybunału z 20 czerwca 1996 r. w sprawie C-155/94 Wellcome Trust (pkt 33 wyroku);

2. wyrok Trybunału z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro SGPS SA (EDM) przeciwko Fazenda Publica (pkt 57 wyroku);

3. wyrok Trybunału z 29 października 2009 r. w sprawie C 29/08 Skatteverket przeciwko AB SKF (pkt 31 wyroku).

Wskazane podejście jest spójne z treścią art. 135 ust. 1 pkt f Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „Dyrektywa VAT"), który szeroko określa na zakres transakcji zwolnionych z VAT. Zgodnie z treścią przedmiotowego przepisu Dyrektywy VAT zwolnieniu z VAT podlegają:

„transakcje, łącznie z pośrednictwem, jednakże z wyłączeniem przechowywania i zarządzania, których przedmiotem są akcje, udziały w spółkach lub związkach, obligacje i inne papiery wartościowe".

Na możliwość uznania sprzedaży obligacji i udziałów za transakcję podlegającą VAT wskazują również przedstawiciele nauki prawa podatkowego. Warto wskazać, że takie podejście przyjął Ad van Doesum w pracy pt. „The EU VAT Treatment of Shares and Other Securities" (s. 3, praca dostępna na stronie: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3561536, dostęp z 12 lipca 2021 r.).

W przypadku planowanej transakcji nie ulega wątpliwości, że Fundusz będzie występował w roli podmiotu wykonującego czynności w ramach własnej działalności gospodarczej. Fundusz, dokonując czynności w ramach obrotu nabytymi na rynku instrumentami finansowymi, w tym papierami wartościowymi w formie obligacji, będzie bowiem występował jako podmiot działający zawodowo i oferujący swoje usługi innym podmiotom (w tym Wnioskodawcy) w zakresie udostępniania i sprzedaży lokat w formie różnego rodzaju instrumentów finansowych.

Należy bowiem zaznaczyć, że, jak wynika z art. 23 ust. 3 Statutu, celem inwestycyjnym Funduszu jest:

„lokowanie Aktywów Funduszu w aktywa, o których mowa w art. 24 ust. 1 Statutu, przy czym w zakresie inwestycji w papiery wartościowe i udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, celem Funduszu jest dążenie do przejęcia kontroli nad spółkami nienotowanymi na rynku regulowanym".

Zgodnie z art. 24 ust. 1 Statutu Funduszu Fundusz w ramach prowadzonej działalności może:

„[`(...)`] lokować Aktywa w:

1. papiery wartościowe, w tym papiery wartościowe emitowane przez spółki lub inne podmioty prawa obcego,

2. wierzytelności,

3. udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością,

4. instrumenty Rynku Pieniężnego,

5. waluty,

- pod warunkiem, że są zbywalne".

Z wyżej wskazanych fragmentów Statutu wynika, że obrót instrumentami finansowymi, w tym obligacjami, należy do zakresu działalności gospodarczej Funduszu, a w związku z tym planowana sprzedaż Obligacji również będzie podlegała kwalifikacji jako czynność dokonana w ramach działalności gospodarczej Funduszu.

Wnioskodawca będzie występował z kolei jako podmiot korzystający ze świadczeń Funduszu i nabywający oferowane przez Fundusz lokaty (Obligacje). Jednocześnie Strona nie będzie oferowała na rzecz Funduszu własnych świadczeń poza samą odpłatnością dokonaną w zamian za Obligacje nabywane od Funduszu. Wnioskodawca podkreśla w szczególności, że nie będzie dokonywał nabycia Obligacji w ramach:

1. Czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2. Usług doradztwa;

3. Usług w zakresie leasingu.

Mając to na uwadze, w ocenie Wnioskodawcy Fundusz planowana Transakcja powinna być uznana za zwolnioną z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT. Przepis ten dotyczy zwolnienia z VAT usług:

„których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 328 i 355), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie".

Zgodnie z art. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi do instrumentów finansowych zalicza się również papiery wartościowe, a w konsekwencji również obligacje. Jak wskazano już wyżej przepis ten należy interpretować jako dotyczący m.in. transakcji sprzedaży papierów wartościowych pod warunkiem dokonywania jej w ramach działalności gospodarczej podatnika.

Mając na uwadze powyższe Fundusz, w ramach transakcji zbycia Obligacji, powinien zostać uznany za dokonujący świadczenia zwolnionego z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT. W konsekwencji planowane przez Wnioskodawcę nabycie Obligacji nie będzie związane z powstaniem jakiegokolwiek podatku naliczonego po stronie Wnioskodawcy.

Strona wskazała, że w ramach przedmiotowej transakcji dot. Obligacji uznaje siebie za nabywcę świadczenia, które zostanie wykonane przez Fundusz. Tak jak wskazano w pierwotnym wniosku o wydanie interpretacji - z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE wynika, że w przypadku transakcji na papierach wartościowych, w tym obligacjach, należy uznać, że fundusz zbywający aktywa, w które inwestuje w sposób profesjonalny, dokonuje czynności w ramach własnej działalności gospodarczej. W konsekwencji czynność taka powinna być uznana za zwolnioną z VAT z perspektywy przepisów o podatku od towarów i usług.

Równolegle Strona wskazuje, że jako nabywca świadczenia jest uprawniona do występowania z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej potwierdzającej sposób opodatkowania VAT lub zwolnienia z VAT transakcji, w ramach której występuje jako nabywca. Strona zaznacza, że w orzecznictwie sądów administracyjnych ugruntowany jest już pogląd, że nabywca świadczenia ma interes w potwierdzeniu stawek podatku VAT celem zidentyfikowania własnego prawa do odliczenia podatku naliczonego. Podejście takie zostało zaprezentowane w następujących wyrokach sądów administracyjnych:

1. Wyroku WSA w Białymstoku z 24 czerwca 2020 r., sygn. akt I SA/Bk 405/20, lub

2. Wyroku NSA z 20 marca 2019 r. sygn. akt I FSK 351/17.

W wyroku NSA z 20 marca 2019 r. (pkt 19) wskazano, że:

„Skoro, jak to wyżej wskazano, na zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług wpływ ma wysokość podatku naliczonego, to trudno zgodzić się ze stanowiskiem organu, by pytanie odnoszące się do podatku naliczonego nie dotyczyło sfery uprawnień podmiotu mającego prawo do odliczenia podatku naliczonego. Nie ma przy tym większego znaczenia argumentacja organu, że obowiązek zastosowania prawidłowej stawki VAT ciąży na podmiocie, który wykonał dane świadczenie na rzecz nabywcy. Gdyby podzielić tę argumentację, to można by poddać w wątpliwość stanowisko organu, który prowadząc postępowanie wobec nabywcy na podstawie art. 21 § 3 i 3a O.p. kwestionowałby podatek naliczony bez uprzedniego zakwestionowania podatku należnego z tytułu danej dostawy u sprzedawcy".

Analogiczna sytuacja zachodzi w odniesieniu do sytuacji, gdy potwierdzenie zwolnienia z VAT transakcji może mieć wpływ na obowiązki podatkowe nabywcy. W związku z tym Strona ma interes w uzyskaniu interpretacji indywidualnej potwierdzającej, że planowana Transakcja zbycia Obligacji, które będą przedmiotem własności Funduszu, będzie zwolnionym z VAT świadczeniem dot. instrumentów finansowych (art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT). Potwierdzenie zwolnienia z VAT planowanej transakcji ma bezpośredni wpływ na potwierdzenie w dalszej kolejności, że planowana Transakcja będzie jednocześnie wyłączona z zakresu opodatkowania PCC (podatek od czynności cywilnoprawnych) i nie będzie związana z obciążeniem Strony podatkiem naliczonym.

W ocenie Strony odpowiedź udzielona na postawione pytanie pozwoli Stronie na potwierdzenie, czy:

1. z tytułu dokonania Transakcji na Obligacjach powstanie dla Strony podatek naliczony podlegający ewentualnie odliczeniu, czy też planowana Transakcja będzie podlegała zwolnieniu z podatku VAT;

2. w związku z powyższym może zajść konieczność zastosowania procedury VAT REFUND;

3. w przypadku rejestracji Strony w Polsce, ze względu na potencjalnie inne operacje gospodarcze, jakie mogą być w przyszłości realizowane na terytorium Polski, Strona będzie uprawniona do odliczenia podatku naliczonego, czy też planowana Transakcja będzie podlegała zwolnieniu z podatku od towarów i usług.

Potwierdzenie powyższych zagadnień, co będzie możliwe po rozstrzygnięciu pytania zadanego przez Stronę, pozwoli efektywnie na ocenę statusu podatkowego Strony. Strona zwraca w szczególności uwagę, że rozstrzygnięcie może być szczególnie istotne w sytuacji, gdyby Strona, przed realizacją Transakcji, zdecydowała się na rejestrację w Polsce dla celów podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na wstępie niniejszej interpretacji należy wyjaśnić, że w zakresie pytania nr 2 dotyczącego podatku od towarów i usług, Wnioskodawca został uznany za zainteresowanego w rozumieniu art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa, z uwagi na wynikającą z pierwszego z zadanych we wniosku pytań kwestię opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nabycia obligacji.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na podstawie art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jak stanowi art. 15 ust. 2 ww. ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Określony w ustawie o podatku od towarów i usług zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dokonując tej czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnika” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Należy uznać, że dla opodatkowania podatkiem od towarów i usług określonej czynności, nie ma znaczenia, czy rodzaj takiej działalności został wymieniony jako główny przedmiot działalności podmiotu. Status podatnika podatku od towarów i usług jest kategorią obiektywną, niezależną od tego, jakim zakresem objęta jest główna działalność.

Stosownie do art. 3 pkt 1 lit. a) ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 328 ze zm.) przez papiery wartościowe rozumie się: akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1526 ze zm.), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (Dz. U. z 2020 r. poz. 1208 ze zm.), obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji, zwanego dalej „obligatariuszem”, i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia.

Jak wynika z art. 5 ust. 1 ww. ustawy o obligacjach, świadczenia wynikające z obligacji, sposób ich realizacji oraz związane z nimi prawa i obowiązki emitenta i obligatariuszy określają warunki emisji.

Z powyżej cytowanej definicji wynika, że obligacje, są to papiery wartościowe o charakterze dłużnym. Dłużny papier wartościowy oznacza papier wartościowy wyemitowany na podstawie właściwego aktu prawnego, w którym emitent wyraża zobowiązanie do zapłaty właścicielowi dłużnego papieru wartościowego należności głównej i należności ubocznej (odsetek). Zatem nabycie obligacji, dla sprzedawcy, emitenta tych papierów wartościowych stanowi formę pozyskania kapitału, w zamian za którą nabywca otrzyma wynagrodzenie (odsetki).

Zatem czynność nabycia obligacji mieści się w definicji usług zawartej w art. 8 ust. 1 ustawy. W takiej sytuacji będzie można bowiem zidentyfikować beneficjenta świadczenia wykonanego przez nabywcę obligacji, którym będzie jej emitent, mogący korzystać z kapitału udostępnionego mu przez nabywcę papieru wartościowego. Ponadto usługa będzie miała charakter odpłatny, z uwagi na to, że nabywca wraz z nabyciem dłużnego papieru wartościowego zachowuje prawo do wypłaty wynagrodzenia, ponadto nabywca może swobodnie dysponować posiadanym papierem wartościowym, tj. może w dniu wykupu zrealizować wynikające z niego prawa, odzyskując tym samym udostępnione emitentowi środki pieniężne wraz z nadwyżką będącą wynagrodzeniem w postaci odsetek, bądź też, nie czekając do dnia wykupu, sprzedać instrument finansowy na rynku wtórnym, po cenie zaakceptowanej przez kontrahenta. Zatem nabywca obligacji - obligatariusz wyświadczy usługę w postaci udostępnienia kapitału, w zamian za którą w ostatecznym rozrachunku zachowuje prawo do wypłaty wynagrodzenia w formie odsetek.

W tym kontekście nabycie obligacji może stanowić usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Jednakże jak już wskazano, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dokonując tej czynności będzie działał jako podatnik, w rozumieniu cyt. art. 15 ust. 1 ww. ustawy o podatku od towarów i usług.

Należy zauważyć, że odnośnie uznania za podatnika podatku od towarów i usług podmiotu lokującego kapitał w obligacje wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 6 lutego 1997 r., w sprawie C-80/95 Harnas & Helm, w której wskazał, że „(…) nabycie na własność i posiadanie obligacji, które nie służą innej działalności przedsiębiorstwa oraz otrzymywanie z tego tytułu dochodu nie stanowi działalności gospodarczej, która przyznaje wykonawcy tych czynności status podatnika. W konsekwencji działalność posiadacza obligacji może być zdefiniowana jako forma lokaty kapitału mieszcząca się w pojęciu zwykłego zarządzania majątkiem i jeśli generuje ona dochód w postaci odsetek, to wynikają one ze zwykłego posiadania obligacji. Jednakże nie mogą być one uważane za wynagrodzenie w zamian za dokonanie czynności lub wykonywanie działalności gospodarczej przez tego, kto takie odsetki otrzymuje”.

Z opisu sytuacji wynika, że Spółka jest osobą prawną zarejestrowaną jako osoba prawna prawa holenderskiego. Posiada rezydencję podatkową na terytorium Królestwa Niderlandów i została wpisana do niderlandzkiego rejestru handlowego. Strona nie jest zarejestrowana dla celów podatku od towarów i usług jako czynny podatnik tego podatku w Polsce.

Spółka planuje zawarcie najpóźniej na początku (…) umowy nabycia obligacji, które zostaną wyemitowane przez polską spółkę kapitałową działającą w branży deweloperskiej i budowlanej. Posiadaczem Obligacji będzie, po dokonaniu ich emisji, B. (Fundusz).

Obligacje zostaną wyemitowane przez C. Sp. z o.o., przy czym ich planowana emisja ma zostać zrealizowana pod koniec (…) lub ewentualnie w trakcie (…). Wartość nominalna obligacji, które zostaną wyemitowane, nie została jeszcze ostatecznie potwierdzona. Prawa Funduszu z emisji Obligacji będą wykonywane na terytorium Polski, przy czym powyższe dotyczy również momentu, kiedy Obligacje zostaną zbyte do Strony. Jeżeli chodzi o realizację obowiązków zapłaty z tytułu Obligacji, to w okresie, kiedy posiadaczem Obligacji będzie Fundusz, to płatności te będą realizowane na rachunek Polski Funduszu. Po zrealizowaniu Transakcji płatności będą realizowane na rachunek zagraniczny Wnioskodawcy.

Zgodnie z postanowieniami Statutu Funduszu oraz przepisami prawnymi, Fundusz jest uprawniony do prowadzenia działalności w zakresie nabywania i zbywania papierów wartościowych oraz innych instrumentów finansowych, a także udzielania pożyczek. Fundusz jest zobowiązany do prowadzenia działalności lokacyjnej, w tym w zakresie nabywania papierów wartościowych, zgodnie z regulacjami ustawy o funduszach inwestycyjnych, a w szczególności z uwzględnieniem obowiązujących limitów inwestycyjnych.

Celem inwestycyjnym Funduszu jest zgodnie ze Statutem Funduszu: „lokowanie Aktywów Funduszu w aktywa, o których mowa w art. 24 ust. 1 Statutu, przy czym w zakresie inwestycji w papiery wartościowe i udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, celem Funduszu jest dążenie do przejęcia kontroli nad spółkami nienotowanymi na rynku regulowanym”.

Zakres działalności gospodarczej Funduszu został określony w art. 24 Statutu i obejmuje lokowanie środków Funduszu m.in. w papiery wartościowe, wierzytelności, udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, instrumenty rynku pieniężnego i waluty.

Fundusz prowadził i prowadzi swoją działalność w sposób zapewniający dopełnianie limitów inwestycyjnych wynikających z przepisów ustawy o funduszach.

Fundusz prowadzi szeroko zakrojoną działalność lokacyjną – do (…) wartość rynkowa aktywów, w które zainwestował Fundusz wynosiła ponad (…) zł. Większość aktywów Funduszu stanowiły udziały w polskich spółkach kapitałowych, natomiast wartość obligacji objętych w przeszłości przez Fundusz odpowiadała około (…) ogółu wartości rynkowej wszystkich aktywów Funduszu. Obligacje zostały objęte od podmiotów, w których Fundusz posiadał udziały.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą tego, czy planowana Transakcja nabycia Obligacji będzie podlegała zwolnieniu z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Z opisu sytuacji wynika, że Fundusz, od którego Wnioskodawca zakupi obligacje, jest uprawniony do prowadzenia działalności w zakresie nabywania i zbywania papierów wartościowych oraz innych instrumentów finansowych, a także udzielania pożyczek.

Zakres działalności gospodarczej Funduszu został określony w art. 24 Statutu i obejmuje lokowanie środków Funduszu m.in. w papiery wartościowe, wierzytelności, udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, instrumenty rynku pieniężnego i waluty.

W przypadku planowanej transakcji nie ulega wątpliwości, że Fundusz będzie występował w roli podmiotu wykonującego czynności w ramach własnej działalności gospodarczej. Fundusz, dokonując czynności w ramach obrotu nabytymi instrumentami finansowymi, w tym papierami wartościowymi w formie obligacji, będzie bowiem występował jako podmiot działający zawodowo i oferujący swoje usługi Wnioskodawcy w zakresie sprzedaży obligacji, a transakcje te stanowią świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT.

Z perspektywy Wnioskodawcy, celem zakupu obligacji będzie ulokowanie jego wolnych środków w papiery wartościowe będące, z uwzględnieniem charakteru działalności Strony, bezpiecznym sposobem zabezpieczenia jego interesów finansowych.

Zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział zastosowanie do niektórych czynności zwolnienia od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2021 r. poz. 328 i 355), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Z przepisów tych wynika, że usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe – tu obligacje - korzystają ze zwolnienia od podatku.

Ponieważ sprzedaż obligacji (które zaliczają się do instrumentów finansowych) przez Fundusz będzie wykonana w ramach działalności gospodarczej Funduszu, to powinna być uznana za zwolnioną z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy jako transakcja dot. instrumentów finansowych - obligacji wyemitowanych przez polską spółkę kapitałową, i korzystać ze zwolnienia od podatku.

W myśl art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37–41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2. usług doradztwa;

3. usług w zakresie leasingu.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że w przypadku nabycia obligacji, świadczona usługa będzie korzystała ze zwolnienia od podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o podatku od towarów i usług. Przedmiotowa usługa nie została bowiem wymieniona w katalogu wyłączeń ze zwolnienia wymienionych w art. 43 ust. 15 ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z tym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…) za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.