0112-KDIL3.4012.187.2021.2.AW
📋 Podsumowanie interpretacji
Interpretacja indywidualna dotyczy usług zarządzania wierzytelnościami wchodzącymi w skład portfela inwestycyjnego alternatywnego funduszu inwestycyjnego (AFI) przez spółkę akcyjną (Wnioskodawca). Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych, które zarządza AFI, powierzyło Wnioskodawcy zarządzanie tą częścią portfela na podstawie umowy zawartej za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego. Organ podatkowy uznał, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Towarzystwa mieszczą się w definicji "zarządzania" funduszami inwestycyjnymi, określonej w orzecznictwie TSUE oraz przepisach ustawy o VAT. Dodatkowo, usługi te są świadczone na rzecz alternatywnego funduszu inwestycyjnego, co spełnia warunek podmiotowy do zastosowania zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT. Organ stwierdził także, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę mają charakter kompleksowy, a wszystkie czynności wchodzące w ich zakres łączy wspólny cel - maksymalizacja zysków z wierzytelności dla Funduszu. W związku z tym, usługi te kwalifikują się do zwolnienia z VAT na podstawie wskazanych przepisów.
❓ Pytania i stanowisko urzędu
Stanowisko urzędu
Masz dosyć przekopywania się przez dziesiątki interpretacji?
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbny📖 Pełna treść interpretacji
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 24 czerwca 2021 r. (data wpływu 24 czerwca 2021 r.) uzupełnionym pismem z dnia 3 września 2021 r. (data wpływu 3 września 2021 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy dla świadczonych przez Wnioskodawcę usług – jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 24 czerwca 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy dla świadczonych przez Wnioskodawcę usług. Przedmiotowy wniosek uzupełniono pismem z dnia 3 września 2021 r. o doprecyzowanie opisu sprawy.
We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i następujące zdarzenie przyszłe.
Spółka Akcyjna (dalej jako: „Zarządzający” lub „Wnioskodawca”) jest podmiotem prowadzącym głównie działalność w zakresie zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszy sekurytyzacyjnych.
Działalność ta jest prowadzona na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego (dalej również jako: „Komisja”) na zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego, uzyskanego na podstawie z art. 192 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (tj.: Dz. U. z 2021 r. poz. 605 ze zm.; dalej jako: „Ustawa” lub „UFI”). Wskazane usługi zarządzania są świadczone na podstawie umowy zawartej z towarzystwem funduszy inwestycyjnych (dalej również jako: „Towarzystwo”). Towarzystwo, na podstawie odpowiedniego zezwolenia Komisji, zarządza funduszami sekurytyzacyjnymi, o których mowa w przepisie art. 183 UFI oraz funduszem inwestycyjnym zamkniętym aktywów niepublicznych, o którym mowa w przepisie art. 196 UFI (dalej jako: „Fundusz”). Fundusz, zgodnie z treścią przepisu art. 196 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 4 pkt 2 UFI stanowi alternatywny fundusz inwestycyjny (dalej również jako: „AFI”) i posiada osobowość prawną, ale z uwagi na swoją specyfikę, nie zatrudnia pracowników, nie nabywa składników infrastruktury administracyjnej czy teleinformatycznej. Fundusz nie posiada także własnej powierzchni biurowej, bowiem zgodnie z treścią art. 5 Ustawy siedzibą i adresem funduszu inwestycyjnego jest siedziba i adres towarzystwa będącego jego organem. Wykonując swoje zadania Towarzystwo działa niezależnie i w interesie uczestników funduszu inwestycyjnego (art. 10 UFI). Towarzystwo jest ponadto zobowiązane do zarządzania Funduszem w sposób zapewniający realizację przez Fundusz celu inwestycyjnego, którym zgodnie z postanowieniami statutu Funduszu jest osiąganie przychodów z inwestycji netto Funduszu, wzrostu wartości aktywów Funduszu oraz osiąganie zysku ze zbywania aktywów Funduszu. Realizacja tego celu jest możliwa przez lokowanie przez Fundusz środków we wskazane w statucie rodzaje aktywów, jak np. wierzytelności, papiery wartościowe czy instrumenty rynku pieniężnego. Do tej pory Fundusz realizował cel inwestycyjny lokując środki pieniężne głównie w papiery wartościowe. Są to inwestycje o charakterze biernym – ich wynik w dużej mierze zależy od sytuacji finansowej ich emitenta lub czynników niezależnych od Funduszu. W związku z dywersyfikacją swojej działalności Fundusz rozpoczął inwestowanie środków pieniężnych również w wierzytelności, w tym w masowe wierzytelności nieregularne i przeterminowane chrakteryzujące się podwyższonym ryzykiem nieściągalności, w tym także nabywanymi w formie zbiorczych pakietów (dalej jako: „Wierzytelności”). Wierzytelności te muszą spełniać kryteria określone w postanowieniach statutu Funduszu. W odróżnieniu od standardowych lokat, jak papiery wartościowe inwestycje w Wierzytelności wymagają specjalistycznej infrastruktury i dużego aktywnego zaangażowania w proces zarządzania nimi. W związku z powyższym, mając na uwadze dotychczasowe doświadczenia Wnioskodawcy Towarzystwo postanowiło powierzyć Wnioskodawcy zarządzanie Wierzytelnościami, stanowiącymi część portfela inwestycyjnego Funduszu. W tym celu Wnioskodawca oraz Towarzystwo, za zgodą Komisji udzieloną na podstawie przepisu art. 46 ust. 3a Ustawy zawarły umowę w zakresie zarządzania częścią portfela inwestycyjnego Funduszu (dalej jako: „Umowa o Zarządzanie”). Umowa o Zarządzanie została zawarta na czas nieokreślony. Jej integralną częścią jest procedura opisująca proces zarządzania przez Zarządzającego częścią portfela inwestycyjnego Funduszu obejmującą Wierzytelności (dalej jako: „Procedura Zarządzania”).
Wskazane powyżej powierzenie, zostało przez ustawodawcę przewidziane w przepisie art. 45a ust. 1 UFI, zgodnie z którym: „(Z zastrzeżeniem art. 47 ust. 6 oraz z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013), Towarzystwo może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo”. Ustawodawca przewidział bowiem, że towarzystwo zarządzające funduszem może nie posiadać wystarczającej wiedzy, doświadczenia i infrastruktury niezbędnej do efektywnego zarządzania wszystkimi rodzajami lokat, w które mogą inwestować fundusze inwestycyjne, którymi zarządza.
Powierzenie wyspecjalizowanemu podmiotowi (tu: Wnioskodawcy) wykonywania czynności zarządzania wymagało zweryfikowania czy spełnia on szereg kryteriów określonych w przepisach UFI, w szczególności w przepisie art. 45a UFI. Jednym z kryteriów jest posiadanie niezbędnej wiedzy i doświadczenia oraz zapewnienie warunków technicznych i organizacyjnych niezbędnych do prawidłowego wykonania umowy (tj. Umowy o Zarządzanie), zapewniających ciągłe i niezakłócone prowadzenie działalności w zakresie objętym taką umową. Zgodnie z UFI, powierzając zarządzanie portfelem inwestycyjnym Funduszu Towarzystwo ma także obowiązek zachowania należytej staranności w wyborze przedsiębiorcy, któremu powierzane jest wykonywanie czynności.
Co więcej, zgodnie z przepisem art. 46 ust. 3a Ustawy: „Zawarcie przez towarzystwo zarządzające funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196 Ustawy, umowy, o której mowa w art. 45a ust. 1 Ustawy, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w ust. 1 i ust. 3, wymaga zgody Komisji” (dalej jako: „Zgoda”).
Jak wskazano powyżej, Towarzystwo uzyskało Zgodę na zawarcie z Wnioskodawcą Umowy o Zarządzanie. W ramach postępowania administracyjnego o udzielenie Zgody, Towarzystwo było zobowiązane do złożenia szeregu dokumentów przedstawiających przygotowanie Wnioskodawcy do realizacji powierzonej roli i realizowanego przez niego procesu zarządzania częścią portfela inwestycyjnego Funduszu obejmującą Wierzytelności. Załącznikiem do wniosku był m.in. projekt Umowy o Zarządzanie, która reguluje zakres czynności zarządzania oraz prawa i obowiązki stron umowy.
W toku postępowania administracyjnego w przedmiocie udzielenia Zgody, Komisja badała m.in. czy podmiot, któremu zostanie powierzone zarządzanie częścią portfela inwestycyjnego Funduszu obejmującą Wierzytelności, daje rękojmię zarządzania portfelem inwestycyjnym zgodnie z zasadami uczciwego obrotu oraz w sposób należycie zabezpieczający interesy uczestników Funduszu.
Zgodnie z założeniami, powierzone Wnioskodawcy na podstawie postanowień Umowy o Zarządzanie usługi zarządzania Wierzytelnościami będą wiązały się z podejmowaniem przez Zarządzającego szeregu decyzji oraz realizacją powiązanych ze sobą czynności faktycznych i prawnych w stosunku do Wierzytelności, a istotnych z punktu widzenia realizacji głównego celu inwestycyjnego Funduszu, jakim jest osiąganie przychodów z inwestycji netto Funduszu, wzrostu wartości aktywów Funduszu oraz osiąganie zysku ze zbywania aktywów Funduszu.
Działania podejmowane przez Zarządzającego w odniesieniu do konkretnych Wierzytelności, będą zależały od ich specyfiki. Przykładowo, inne decyzje będą podejmowane i realizowane w stosunku do wierzytelności detalicznych (tj. przysługujących w stosunku do osób fizycznych), a inne w odniesieniu do wierzytelności korporacyjnych (tj. przysługujących w stosunku do przedsiębiorców).
W związku z tym, w ramach wykonywania postanowień Umowy o Zarządzanie, Zarządzający będzie mógł decydować o zasadności podejmowanych działań, biorąc po uwagę ich zgodność z prawem i przewidywaną skuteczność w odzyskiwaniu Wierzytelności. Każdorazowo zatem będzie dokonywał oceny, w oparciu o obowiązujące przepisy prawne, swoją wiedzę i doświadczenie, jakie czynności będą zasadne w procesie zarządzania Wierzytelnościami i, na podstawie takiej oceny, przyjmował odpowiednie decyzje i wdrażał odpowiedną strategię w zakresie zarządzania danym rodzajem Wierzytelności.
Zgodnie z założeniami czynności jakie będą realizowane przez Wnioskodawcę na podstawie zawartej Umowy o zarządzanie będą obejmowały: czynności związane z nabywaniem Wierzytelności, czynności związane z zarządzaniem Wierzytelnościami sensu stricte zmierzające do realizacji celu inwestycyjnego Funduszu, a także czynności związane ze zbywaniem Wierzytelności, choć zbycie nie jest głównym sposobem realizacji wzrostu wartości inwestycji Funduszu w Wierzytelności, lecz może być przeprowadzane w sytuacji, gdy okaże się być efektywnym sposobem realizacji polityki inwestycyjnej.
W ramach działań podejmowanych przez Wnioskodawcę określonych w Procedurze Zarządzania w procesie nabywania wierzytelności należy wskazać wyszukiwanie wierzytelności, które mogą być przedmiotem nabycia przez Fundusz oraz uczestniczenie w podejmowaniu decyzji dotyczącej ich nabycia poprzez wyrażenie zgody na ich nabycie jako Zarządzający. Dodatkowo na wniosek lub z uwagi na wymogi formalne – za zgodą Towarzystwa, Zarządzający będzie także realizować następujące czynności:
- przeprowadzać analizę danych udostępnionych przez zbywcę wierzytelności;
- przeprowadzać analizę dokumentacji transakcyjnej udostępnionej przez zbywcę wierzytelności;
- przeprowadzać audyt wierzytelności;
- dokonywać wyceny wyodrębnionej przez zbywcę wierzytelności;
- składać ofertę nabycia wierzytelności;
- przygotowywać i negocjować ze zbywcą umowę nabycia wierzytelności;
- zawierał w imieniu Funduszu ze zbywcą umowę nabycia wierzytelności.
Czynności związane z zarządzaniem Wierzytelnościami sensu stricte zmierzające do realizacji celu inwestycyjnego Funduszu będą polegały m.in. na:
- realizacji obowiązków wynikających z umowy nabycia Wierzytelności poprzez: rozliczenie ceny nabycia Wierzytelności, współpracę ze zbywcą w zakresie czynności wyjaśniających i reklamacyjnych, odbiór dokumentacji, wysyłkę zawiadomień o zmianie wierzyciela do dłużników;
- reklamacyjnych, odbiór dokumentacji, wysyłkę zawiadomień o zmianie wierzyciela do dłużników;
- podejmowaniu decyzji w zakresie doboru odpowiednich narzędzi i sposobów dochodzenia Wierzytelności, a także ich restrukturyzacji i zabezpieczenia ich wartości w przyszłości;
- podejmowaniu decyzji o zwolnieniu z długu lub zaniechaniu jego dochodzenia;
- szacowaniu przyszłych wpływów i koniecznych do realizacji wydatków umożliwiających realizację celu inwestycyjnego Funduszu, w tym z uwzględnieniem ustalonych w statucie funduszu limitów wydatków, ryzyka kredytowego oraz ryzyka płynności Funduszu;
- zarządzaniu Wierzytelnościami przy pomocy systemu informatycznego pozwalającego na ich rejestrację i bieżące obrazowanie stanu poszczególnych wierzytelności, w tym m.in. rejestrację podjętych czynności faktycznych i prawnych, automatyczne obliczanie aktualnego zadłużenia, rozliczanie dokonanych wpłat i ujmowanie faktu spisania Wierzytelności;
- prowadzeniu ewidencji analitycznej Wierzytelności, zgodnie ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości do celów prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz ewidencji transakcji zawartych w związku z zarządzaniem częścią portfela inwestycyjnego Funduszu;
- administrowaniu bankową usługą identyfikacji wpłat masowych w imieniu Funduszu poprzez generowanie i przyporządkowanie każdej Wierzytelności lub każdemu z dłużników Wierzytelności indywidualnego numeru rachunku bankowego;
- przyjmowaniu od dłużników wpłat oraz rejestrację dokonanych wpłat w systemie informatycznym;
- identyfikacji nadpłat i kwot nienależnych oraz ich rozliczaniu i zwracaniu poprzez realizację dyspozycji płatniczej lub ich zaliczaniu na poczet innej wierzytelności przysługującej Funduszowi w stosunku do tego samego dłużnika;
- dokonywaniu w imieniu Funduszu wydatków związanych z prowadzonymi czynnościami;
- archiwizacji dokumentacji dotyczącej Wierzytelności w sposób zapewniający bezpieczne jej przechowywanie i ochronę przed nieuprawnionym dostępem;
- pozyskiwaniu oraz aktualizacji danych dłużnika;
- prowadzeniu z dłużnikiem negocjacji w celu doprowadzenia do spłaty zadłużenia lub zawarcia ugody regulującej warunki spłaty zadłużenia;
- monitorowaniu deklaracji złożonych przez dłużnika dotyczących dokonania spłaty zadłużenia;
- ustalaniu sytuacji finansowej dłużnika oraz źródeł jego dochodu;
- wysyłaniu do dłużników określonej w Procedurze Zarządzania korespondencji jak np. korespondencja upominawcza, korespondencja mającą na celu zachęcenie do bieżącego kontaktu czy korespondencja mająca na celu zawarcie ugody;
- weryfikacji danych o zabezpieczeniach Wierzytelności;
- składaniu do sądów wniosków o zawezwanie do próby ugodowej, pozwów, w tym w trybie elektronicznego postępowania upominawczego, przeciwko podmiotom zobowiązanym do zaspokojenia Wierzytelności w celu uzyskania orzeczenia sądowego zasądzającego dochodzoną Wierzytelność czy wniosków o zabezpieczenie Wierzytelności;
- składaniu do sądów wniosków: o nadanie klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym, o wyjawienie majątku przez dłużnika;
- składaniu do organów egzekucyjnych wniosków o przeprowadzenie egzekucji i dokonanie zabezpieczenia na podstawie posiadanych tytułów wykonawczych oraz innych pism niezbędnych do sprawnego i efektywnego przebiegu egzekucji; wykorzystanie i zrealizowanie w toku egzekucji istniejących zabezpieczeń Wierzytelności;
- udziale w czynnościach organów egzekucyjnych oraz posiedzeniach sądowych w toku
- egzekucji;
- monitorowaniu toczących się postępowań egzekucyjnych, w szczególności ich sprawności i skuteczności, a także ustalaniu i potwierdzaniu wysokości egzekwowanych zobowiązań;
- składaniu do organów ścigania zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa;
- udziale w toczących się postępowaniach karnych dotyczących Wierzytelności;
- uczestnictwie w czynnościach organów ścigania oraz w rozprawach i posiedzeniach sądowych;
- zawiadamianiu sądu o niewykonywaniu przez dłużnika orzeczonego obowiązku naprawienia szkody;
- składaniu do sądu wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika albo wniosku o otwarcie
- postępowania sanacyjnego;
- zgłaszaniu Wierzytelności w postępowaniu upadłościowym albo w postępowaniu
- restrukturyzacyjnym;
- uczestnictwie w czynnościach organów postępowania upadłościowego, restrukturyzacyjnego w rozprawach i posiedzeniach sądowych;
- korespondencji z dłużnikami w przedmiocie złożonych wniosków i reklamacji oraz z osobami trzecimi i instytucjami, w przypadku ich zaangażowania w proces windykacji;
- współpracy z komornikami sądowymi, z biurami detektywistycznymi;
- zapewnieniu wpisania w księgach wieczystych i rejestrach przejścia praw do ustanowionych zabezpieczeń – ze zbywcy Wierzytelności na rzecz Funduszu;
- ustalaniu w trybie pozasądowym kręgu spadkobierców po zmarłym dłużniku;
- składaniu wniosków o wpisanie dłużnika do rejestru dłużników niewypłacalnych Krajowego Rejestru Sądowego oraz do innych rejestrów, w tym w szczególności rejestrów prowadzonych przez biura informacji gospodarczej;
- transporcie, przechowywaniu, digitalizacji i niszczeniu dokumentacji Wierzytelności;
- ustalaniu wartości rynkowej zabezpieczeń Wierzytelności, w tym dokonywanie wyceny nieruchomości obciążonych hipotekami stanowiącymi zabezpieczenie spłaty Wierzytelności;
- administrowaniu i zarządzaniu nieruchomościami obciążonymi hipotekami stanowiącymi zabezpieczenie Wierzytelności przed ich przejęciem na własność przez Fundusz w ramach realizacji zabezpieczenia.
Zgodnie z postanowieniami Procedury czynności związane ze zbywaniem Wierzytelności będą obejmowały w szczególności:
- identyfikację, audyt i wycenę Wierzytelności, które zgodnie z przyjętymi kryteriami mogą być przeznaczone do zbycia;
- dokonanie oceny efektywności i opłacalności transakcji;
- ustalenie procedury prowadzącej do wyboru nabywcy, w tym polegającej na publikacji ogłoszeń sprzedaży wierzytelności na publicznych platformach ogłoszeń sprzedaży Wierzytelności, a także wybór nabywcy;
- udostępnienie dokumentacji Wierzytelności mających być przedmiotem zbycia oraz przygotowanie i negocjowanie z nabywcą umowy zbycia Wierzytelności;
- zawarcie w imieniu Funduszu z nabywcą umowy zbycia Wierzytelności;
- przekazanie nabywcy określonej dokumentacji i danych elektronicznych dotyczących Wierzytelności objętych umową zbycia.
Wskazane powyżej usługi są zatem ściśle związane z zarządzaniem ryzykiem związanym z inwestycjami w Wierzytelności, w szczególności: ryzykiem nie uzyskania zakładanych spłat z Wierzytelności – poprzez podejmowanie decyzji w zakresie zarządzania Wierzytelnościami, w tym kierowania Wierzytelności na określony etap obsługi, rozpatrywanie reklamacji, negocjowanie przez Zarządzającego z dłużnikiem warunków spłaty lub zbycia Wierzytelności a także ryzykiem płynności – poprzez dostosowywanie terminu podejmowanych działań i związanych z nimi wydatków ponoszonych przez Fundusz (np. opłaty prawne, sądowe i egzekucyjne) do aktualnych możliwości finansowych Funduszu determinowanych szacowaną wielkością wpływów z Wierzytelności. Skuteczność zarządzania tym ryzykiem przez Zarządzającego, ma zatem wpływ przede wszystkim na realizację celu inwestycyjnego Funduszu, ale także na przestrzeganie ustalonych w statucie limitów kosztów obsługi Wierzytelności ponoszonych przez Fundusz.
W uzupełnieniu do wniosku z dnia 3 września 2021 r. w odpowiedzi na:
Pytanie 1: Czy w ramach wykonywanych czynności, będących przedmiotem Umowy z Towarzystwem, świadczeniem głównym jest zarządzanie portfelem inwestycyjnym? Jeżeli nie, to należy wskazać, jaka usługa będzie świadczeniem głównym w ramach wykonywanych czynności, będących przedmiotem Umowy z Towarzystwem
– Wnioskodawca wskazał, że:
Jak wskazał Wnioskodawca w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego: „(`(...)`) Towarzystwo postanowiło powierzyć Wnioskodawcy zarządzanie Wierzytelnościami stanowiącymi część portfela inwestycyjnego Funduszu. W tym celu Wnioskodawca oraz Towarzystwo, za zgodą Komisji udzieloną na podstawie przepisu art. 46 ust. 3a Ustawy zawarły umowę w zakresie zarządzania częścią portfela inwestycyjnego Funduszu (dalej jako: „Umowa o Zarządzanie”). Umowa o Zarządzanie została zawarta na czas nieokreślony. Jej integralną częścią jest procedura opisująca proces zarządzania przez Zarządzającego częścią portfela inwestycyjnego Funduszu obejmującą Wierzytelności (dalej jako: „Procedura Zarządzania”).
Jak wynika z powyższego opisu, na mocy ustawowego przyzwolenia oraz za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego, Towarzystwo powierzyło Wnioskodawcy wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez Towarzystwo, tj. polegających na zarządzaniu częścią portfela inwestycyjnego Funduszu obejmującą Wierzytelności.
Dodatkowo, jak wskazał Wnioskodawca w uzasadnieniu swojego stanowiska w sprawie w jego ocenie_: „(…) czynności realizowane na podstawie Umowy o_ Zarządzanie stanowią usługę kompleksową, gdzie wszystkie czynności wchodzące w jej zakres łączy wspólny cel – zmaksymalizowanie zysków, jakie aktywa (tj. Wierzytelności) mogą przynieść Funduszowi”.
Mając na względzie powyższe zdaniem Wnioskodawcy, skoro Towarzystwo powierzyło Wnioskodawcy zarządzanie Wierzytelnościami, stanowiącymi część portfela inwestycyjnego Funduszu, to świadczeniem głównym jest zarządzanie częścią portfela inwestycyjnego Funduszu.
Pytanie 2: Czy usługi świadczone przez Państwo na rzecz Towarzystwa mają charakter usługdoradczych, wymienionych w treści przepisu art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U . z 2021 r., poz. 685 ze zm.)?
– Wnioskodawca wskazał, że:
Świadczone przez Wnioskodawcę usługi na rzecz Towarzystwa nie mają charakteru usług doradczych, wymienionych w treści przepisu art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U . z 202 1 r., poz. 685 ze zm.).
Pytanie 3: Czy będziecie Państwo zarządzali funduszem przedstawionego Towarzystwa, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tego Towarzystwa lub jego częścią oraz ryzykiem zgodnie z ustawą z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r., poz. r., poz. 605 ze zm.) oraz Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. U. UE.L.174/1)?
– Wnioskodawca wskazał, że:
Wnioskodawca nie będzie zarządzał funduszem inwestycyjnym przedstawionego Towarzystwa, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tego Towarzystwa lub jego częścią oraz ryzykiem.
Jak wskazał Wnioskodawca w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca będzie zarządzał częścią portfela inwestycyjnego Funduszu zarządzanego przez Towarzystwo, obejmującego wierzytelności.
Pytanie 4: W jaki sposób rozliczana jest (fakturowana) świadczona przez Państwa usługa na
rzecz ww. podmiotu, tj.:
a) czy na fakturze jest ona ujęta jako jedna usługa, jeśli tak to jak jest ona określana?
b) czy na fakturze są wyszczególnione poszczególne czynności wykonywane na rzecz Funduszu, jeśli tak to jak one są określone?
– Wnioskodawca wskazał, że:
Świadczona przez Wnioskodawcę na podstawie zawartej umowy o zarządzanie częścią portfela inwestycyjnego usługa jest rozliczana we wskazanych w umowie okresach rozliczeniowych na podstawie faktur VAT (podatek od towarów i usług), które zawierają jedną pozycję – wynagrodzenie z tytułu zarządzania wierzytelnościami.
Na fakturze nie są wyszczególnione żadne inne czynności wykonywane na rzecz Funduszu, co wynika z faktu, że świadczona usługa ma charakter kompleksowy, o którym Wnioskodawca pisał w uzasadnieniu swojego stanowiska w sprawie oraz w odpowiedzi na pytanie nr 1.
Pytanie 5: W jaki sposób kalkulowane jest wynagrodzenie za wykonywane przez Państwa czynności?
– Wnioskodawca wskazał, że:
Zasadniczą częścią określonego w Umowie o Zarządzanie wynagrodzenia z tytułu zarządzania częścią portfela inwestycyjnego Funduszu jest prowizja stanowiąca określony procent sumy świadczeń uzyskanych przez Fundusz z wierzytelności stanowiących część jego portfela inwestycyjnego przekazanego Wnioskodawcy do zarządzania, w tym z tytułu ich spłaty, sprzedaży, regresu do zbywcy, sprzedaży aktywów stanowiących zabezpieczenie spłaty.
W przypadku konieczności przeprowadzenia przez Wnioskodawcę audytu wierzytelności przed ich nabyciem przez Fundusz, obliczone w powyższy sposób wynagrodzenie jest dodatkowo powiększane o zryczałtowane kwoty wskazane w umowie z tego tytułu.
Pytanie 6: Czy w związku z czynnościami wykonywanymi przez Państwa na podstawie zawartej Umowy z Towarzystwem, ponoszą Państwo odpowiedzialność za specyficzne i istotne elementy tych czynności (jeśli tak to za jakie elementy i na czym ta odpowiedzialność polega), czy też Państwa odpowiedzialność będzie ograniczała się tylko do aspektów technicznych wykonania powierzonych zadań w ramach tych usług?
– Wnioskodawca wskazał, że:
w treści wniosku o wydanie interpretacji indywidulanej w przedmiotowej spawie, zgodnie z przepisem art. 45a ust. 6 Ustawy (jak zdefiniowano we Wniosku), z_a szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem_ umowy, o której mowa w art. 45a ust. 1 (w tym Umowy o Zarządzanie – jak zdefiniowano we Wniosku), towarzystwo odpowiada wobec uczestników funduszu solidarnie z podmiotem, z którym zawarło umowę (…), chyba że szkoda jest wynikiem okoliczności, za które podmioty te nie ponoszą odpowiedzialności.
Zgodnie natomiast z postanowieniami Umowy o Zarządzanie (jak zdefiniowano we Wniosku) zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a Towarzystwem, strony odpowiadają solidarnie wobec uczestników Funduszu za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem tej umowy, chyba że szkoda jest wynikiem okoliczności, za które Towarzystwo i Wnioskodawca nie ponoszą odpowiedzialności.
Wobec powyższego należy stwierdzić, że w zakresie odpowiedzialności Wnioskodawcy (jako zarządzającego), postanowienia Umowy o Zarządzanie są zbieżne z przepisami Ustawy, a Wnioskodawca ponosi odpowiedzialność za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem Umowy o Zarządzanie.
W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.
Czy wskazane w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego usługi zarządzania częścią portfela inwestycyjnego Funduszu obejmującego Wierzytelności, których realizację rozpoczyna Zarządzający na podstawie umowy zawartej pomiędzy Zarządzającym a Towarzystwem podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT?
Zdaniem Wnioskodawcy, wskazane w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego usługi zarządzania częścią portfela inwestycyjnego Funduszu obejmującego Wierzytelności, których realizację rozpoczyna Zarządzający na podstawie umowy zawartej pomiędzy Zarządzającym a Towarzystwem, podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i lit. b ustawy o VAT.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy
Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatne świadczenie usług i odpłatna dostawa towarów na terytorium Polski.
Pod pojęciem świadczenia usług, stosownie do przepisu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, należy rozumieć „(`(...)`) każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (`(...)`)”.
Jak stanowi art. 41 ust. 1 ustawy o VAT- stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1 ustawy o VAT. Natomiast zgodnie z art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT - w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6% stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.
Jednocześnie, zgodnie z treścią art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i lit. b ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:
a) funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, oraz
b) portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.
W myśl przepisu art. 43 ust. 15 ww. ustawy o VAT - zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:
- czynności ściągania długów, w tym factoringu;
- usług doradztwa;
- usług w zakresie leasingu.
Z treści powołanych przepisów wynika, że warunkiem skorzystania przez podatnika z ustawowego zwolnienia od podatku od towarów i usług jest to, by świadczona przez niego usługa dotyczyła bezpośrednio funduszu inwestycyjnego lub alternatywnego funduszu inwestycyjnego w rozumieniu przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi albo też portfela lub części portfela inwestycyjnego takiego funduszu oraz aby stanowiła „zarządzanie” a nie jedną z czynności wymienionych w przepisie art. 43 ust. 15 ww. ustawy o VAT.
Zdaniem Wnioskodawcy, ogół okoliczności dotyczących charakteru i zakresu usługi realizowanej na podstawie zawartej z Towarzystwem umowy, jak również regulacje prawne dotyczące powierzenia i świadczenia tej usługi wskazują jednoznacznie, że usługa ta będzie wypełniała wymogi określone w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i lit. b ustawy o VAT oraz z uwagi na swój kompleksowy charakter nie będzie stanowiła żadnej z czynności wymienionej w art. 43 ust. 15 ww. ustawy o VAT.
Zgodnie z przedstawionym przez Wnioskodawcę opisem stanu faktycznego Towarzystwo zarządza Funduszem, który zgodnie z art. 196 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 4 pkt 2 UFI jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i lit. b. ustawy o VAT. Fundusz inwestuje środki pieniężne w Wierzytelności. Wierzytelności to specyficzny rodzaj aktywa finansowego, różny od akcji i innych papierów wartościowych, stąd też zarówno działania podejmowane w ramach zarządzania nimi jak również posiadane kompetencje, doświadczenie, systemy jak i infrastruktura, muszą być dostosowane do charakteru tych aktywów.
W związku z powyższym, w celu zapewnienia wykonywania działalności w sposób należycie zabezpieczający interesy uczestników Funduszu, Towarzystwo powierzyło zarządzanie częścią portfela inwestycyjnego Funduszu obejmującego Wierzytelności Wnioskodawcy, posiadającemu zezwolenie Komisji na zarządzanie wierzytelnościami sekurytyzacyjnymi funduszu sekurytyzacyjnego, o którym mowa w 192 UFI, którego działalność jest od wielu lat przez Komisję nadzorowana, a więc podmiotowi posiadającemu w tym zakresie odpowiednie zasoby, kompetencje i doświadczenie.
Możliwość takiego powierzenia, została przez ustawodawcę przewidziana w przepisie art. 45a UFI, zgodnie z którym: „(…) towarzystwo może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo”. Ustawodawca przewidział bowiem, że towarzystwo zarządzające funduszem może nie posiadać wystarczającej wiedzy, doświadczenia i infrastruktury niezbędnej do efektywnego zarządzania wszystkimi rodzajami lokat, w które mogą inwestować fundusze inwestycyjne, którymi zarządza to towarzystwo.
Zgodnie z zakresem czynności wskazanym przez Wnioskodawcę w opisie stanu faktycznego, jego zaangażowanie jako Zarządzającego w procesie zarządzania tą częścią portfela inwestycyjnego Funduszu występuje na każdym etapie, tj. od poszukiwania Wierzytelności do nabycia, poprzez zarządzanie nabytymi Wierzytelnościami, do zbycia rzeczonych Wierzytelności. Zarządzanie to nie będzie nigdy polegało na wykonywaniu przez Zarządzającego pojedynczych zleceń w odniesieniu do powierzonych mu do zarządzania Wierzytelności. Przeciwnie, wykorzystując specjalistyczne systemy, wiedzę i doświadczenie, Wnioskodawca będzie każdorazowo dążył do skutecznego i efektywnego zarządzania powierzoną mu częścią portfela inwestycyjnego Funduszu, jako całościową inwestycją, w tym decydował o podejmowaniu szeregu powiązanych ze sobą i uzupełniających się decyzji oraz czynności faktycznych i prawnych, mając na uwadze zarówno specyfikę i stan całego portfela inwestycyjnego (wszystkich wierzytelności powierzonych mu do zarządzania), jak również istotność i konsekwencje podejmowanych działań z punktu widzenia zarządzania samym Funduszem. Będzie on także zarządzał ryzykiem z tym związanym, w tym w szczególności: ryzykiem nie uzyskania zakładanych spłat Wierzytelności, a także ryzykiem płynności Funduszu. Ryzykiem nie uzyskania zakładanych spłat Zarządzający będzie zarządzał poprzez podejmowanie decyzji w zakresie kierowania Wierzytelności na określony etap obsługi, rozpatrywanie reklamacji dłużników, negocjowanie warunków spłaty, kierowania na drogę sądową i egzekucyjną lub rekomendowanie zbycia Wierzytelności. Ryzykiem płynności będzie zarządzał poprzez dostosowywanie terminu podejmowanych działań i związanych z nimi wydatków ponoszonych przez Fundusz (np. opłaty prawne, sądowe i egzekucyjne) do aktualnych możliwości finansowych Funduszu determinowanych szacowaną wielkością wpływów z Wierzytelności. Skuteczność zarządzania tym ryzykiem, ma wpływ nie tylko na realizację celu inwestycyjnego Funduszu, ale także na przestrzeganie ustalonych w statucie limitów kosztów obsługi Wierzytelności ponoszonych przez Fundusz. Powyższe wskazuje, że z ekonomicznego punktu widzenia, świadczone przez Zarządzającego usługi, realizowane na podstawie Umowy o Zarządzanie, będą tworzyć jedną całość, stanowiąc na gruncie podatku VAT złożoną usługę o charakterze kompleksowym.
O usłudze takiej mówimy, gdy kilka świadczeń obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę. Usługa ta, zgodnie z linią orzeczniczą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE lub Trybunał), nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych (tak m.in. wyrok z 25 lutego 1999 r. sygn. C-349/96 w sprawie Card Protection Plan, wyrok z dnia 27 października 2005 r., sygn. C-41/04 w sprawie Levob, wyrok z dnia 17 stycznia 2013 r. sygn. C-224/11 w sprawie BGŻ Leasing). W ocenie Wnioskodawcy czynności realizowane na podstawie Umowy o Zarządzanie stanowią usługę kompleksową, gdzie wszystkie czynności wchodzące w jej zakres łączy wspólny cel – zmaksymalizowanie zysków, jakie aktywa (tj. Wierzytelności) mogą przynieść Funduszowi. Stąd też dokonywanie podziału świadczonej przez Zarządzającego usługi na poszczególne czynności i traktowanie każdej z nich z osobna na gruncie VAT przybierałoby sztuczny charakter. Istotą bowiem tego świadczenia jest aktywny udział Zarządzającego w działalności specyficznej i typowej dla Funduszu.
Jak wskazano na wstępie zawarcie Umowy o Zarządzanie wymagało uzyskania przez Towarzystwo Zgody Komisji (art. 46 ust. 3a UFI,). Udzielenie przedmiotowej Zgody było poprzedzone procesem szczegółowej weryfikacji wskazanego przez Towarzystwo, potencjalnego zarządzającego, jak i zakresu zleconego mu zarządzania. Z uwagi na powyższe, posiadanie przez Zarządzającego zezwolenia na zarządzanie (tj. zezwolenia Komisji na zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego, o którym mowa w art. 192 UFI), mimo iż formalnie nie stanowi podstawy do odstąpienia przez Komisję od weryfikacji podmiotu, z którym Towarzystwo ma zamiar zawrzeć umowę, daje, w opinii Wnioskodawcy, rękojmię prawidłowego jej wykonania.
Postępowanie weryfikacyjne kończące się wydaniem przez Komisję Zgody na zawarcie Umowy o Zarządzanie potwierdza, iż powierzona na tej podstawie usługa z uwagi na swoją istotność i kompleksowość, jest „de facto” zarządzaniem a nie inną mniej istotną lub węższą w swoim zakresie usługą. Na potwierdzenie tego stanowiska Wnioskodawca powołuje stanowisko Urzędu Komisji w sprawie podmiotów zarządzających sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszy sekurytyzacyjnych z dnia 23 października 2018 r., z którego wynika, że „(`(...)`) ograniczenie przedmiotu działalności podmiotu do „działalności prawniczej” oraz „działalności doradczej”, występujące często w przypadku kancelarii prawnych zamierzających rozszerzyć prowadzoną działalność o zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszy sekurytyzacyjnych, stanowi istotną przeszkodę dla udzielenia przez Komisję przedmiotowego zezwolenia. Takie ujęcie przedmiotu działalności nie wyczerpuje bowiem zakresu czynności wykonywanych w ramach zarządzania wierzytelnościami sekurytyzowanymi funduszy sekurytyzacyjnych. Tym samym podmiot zwracający się do Komisji z wnioskiem w trybie art. 192 ust. 1 Ustawy powinien uprzednio odpowiednio dostosować swój przedmiot działalności do zakresu czynności, które zamierza wykonywać na podstawie zezwolenia Komisji”. Powyższe stanowisko dotyczy wprawdzie zezwolenia na zarządzanie wierzytelnościami sekurytyzowanymi funduszy sekurytyzacyjnych, potwierdza jednak, że Komisja bada czy deklarowany przez potencjalnego zarządzającego zakres świadczonych usług jest odpowiednio kompleksowy i wystarczający, aby wypełnić pojęcie „zarządzania”.
Mając na uwadze powyższe, zdaniem Wnioskodawcy, fakt udzielenia przez Komisję Zgody na zawarcie przez Towarzystwo z Zarządzającym umowy o świadczenie usług zarządzania częścią portfela inwestycyjnego Funduszu obejmującego Wierzytelności, powinien być traktowany jako okoliczność przesądzająca o wypełnieniu przesłanki warunkującej zwolnienie na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT z opodatkowania podatkiem VAT wskazanych w niniejszym wniosku czynności stanowiących przedmiot usługi świadczonej przez Zarządzającego.
Przepisy art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i lit. b powołanej ustawy są implementacją do krajowego porządku prawnego art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/ WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej jako: „Dyrektywa VAT”). Zawarte w ustawie VAT zwolnienie dotyczące „usług zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych (`(...)`), lub ich częścią” odpowiada zatem wskazanej w Dyrektywie VAT regulacji odnoszącej się do zwolnienia „transakcji zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie”.
Dla zrozumienia istoty wskazanego powyżej zwolnienia istotne są także orzeczenia TSUE, który odgrywa kluczową rolę z punktu widzenia jednolitej interpretacji przepisów prawa i jednocześnie gwarantuje, że normy prawa wspólnotowego nie wywołają odmiennych skutków w różnych państwach. Idea ujednolicenia wykładni i stosowania prawa unijnego, jaka stawiana jest działalności TSUE pokazuje, że intencją Trybunału nie jest, aby wykładnia przez niego przyjęta, była wyłącznie jednokrotnym rozstrzygnięciem prawnym, osadzonym w konkretnym stanie faktycznym, ale także aby przyczyniała się do rozwoju i udoskonalenia prawa wspólnotowego. Wykładnia ta ma także prowadzić do ukształtowania jednolitego rozumienia prawa podatkowego.
W tym kontekście istotnym jest więc fakt, że w orzeczeniach Trybunału pojęcie „zarządzanie” odnoszące do zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi objęte zwolnieniem z podatku VAT na podstawie Dyrektywy VAT jest interpretowane dość szeroko z uwzględnieniem ustalonych ram interpretacyjnych.
Wniosek taki wypływa przede wszystkim z analizy wyroku TSUE z dnia 4 maja 2006 roku w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise). Zapadł on wprawdzie w okresie obowiązywania Szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 roku w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich dotyczących podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku jednakże zachowuje swoją aktualność również pod reżimem obecnie obowiązujących przepisów unijnych.
Trybunał potwierdził możliwość skorzystania ze zwolnienia z podatku VAT usług świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią świadczący usługi administracyjne i rachunkowe, jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów.
W wyroku tym, TSUE stwierdził, iż pojęcie „zarządzania” funduszami powierniczymi (obecnie „zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”), o którym mowa w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie. Ponadto uznał, że „usługi świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią są co do zasady objęte zakresem stosowania art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy”, gdyż z zasady neutralności podatkowej wynika, że podmioty gospodarcze powinny mieć możliwość wyboru modelu organizacyjnego, który z czysto gospodarczego punktu widzenia byłby dla nich najbardziej odpowiedni, nie narażając się na to, że przeprowadzane przez nie transakcje nie będą objęte zwolnieniem z opodatkowania. Stwierdził także, że aby objąć usługi zakresem zwolnienia, powinny one tworzyć odrębną całość oraz dotyczyć specyficznych i istotnych elementów związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnienie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy.
W ocenie Trybunału art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje także czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do dyrektywy 85/611 w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania.
Przytoczona przez Trybunał, aczkolwiek jak on sam stwierdził, niepełna lista czynności w zakresie „Administracji” obejmuje następujące pozycje:
a) obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu;
b) zapytania klientów;
c) wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
d) monitorowanie przestrzegania uregulowań;
e) utrzymanie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
f) podział dochodu;
g) emisja i umorzenie jednostek uczestnictwa;
h) ustalenia umowne (w tym wysłanie świadectwa);
i) przechowywanie ksiąg
– Wprowadzanie do obrotu.
Na uwagę zasługuje ponadto orzeczenie TSUE z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH), w którym Trybunał potwierdził możliwość skorzystania ze zwolnienia z podatku VAT usług doradczych świadczonych na rzecz funduszu inwestycyjnego przez podmiot trzeci na zlecenie spółki zarządzającej funduszem, pomimo iż usługi te były świadczone bez upoważnienia dotyczącego wypełniania w imieniu spółki zarządzającej jednego lub kilku jej obowiązków, przewidzianego przez prawo macierzystego państwa członkowskiego a w gestii spółki zarządzającej pozostawały uprawnienia decyzyjne i ostateczna odpowiedzialność za działalność funduszu.
W przywoływanym orzeczeniu Trybunał wskazał także na konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym”. Trybunał potwierdził również, że katalog czynności zawarty w załączniku nr II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107 nie wyczerpuje zakresu usług mieszczących się w pojęciu zarządzania i fakt, że jakieś usługi nie zostały w tym katalogu wymienione nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy.
Dodatkowo Trybunał przesądził, że nawet usługi świadczone przez osobę trzecią, które nie wymagają posiadania upoważnienia w rozumieniu art. 5g dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, gdyż nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu, mogą być wystarczająco specyficzne, aby objąć je pojęciem „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym” w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy. Z opinii Rzecznika Generalnego, dotyczącej tego wyroku, przedstawionej w dniu 8 listopada 2012 wynika, iż świetle rozstrzygnięć wydanych przez Trybunał w sprawie Abbey National, oraz w innych wyrokach dotyczących pozostałych zwolnień zawartych w art. 13 część B lit. d) szóstej dyrektywy można wywieść przesłanki oceny specyficznego i odrębnego charakteru usługi.
Pierwszą z wymienionych przesłanek jest nierozerwalny związek z działalnością funduszu, poprzez powiązanie z usługą świadczoną przez spółkę zarządzającą lub spółkę inwestycyjną.
Taki związek niewątpliwie wystąpi w przypadku świadczonej przez Zarządzającego usługi zarządzania Wierzytelnościami stanowiącymi część portfela inwestycyjnego Funduszu. Co do zasady bowiem zarządzanie portfelem inwestycyjnym funduszu stanowi jeden z podstawowych obowiązków związanych z działalnością Towarzystwa, którymi zgodnie z przepisem art. 45 ust. 1 w zw. z ust. 1a UFI są m.in. tworzenie funduszy inwestycyjnych, zarządzanie nimi i reprezentowanie ich wobec osób trzecich. W związku z uzyskaną Zgodą Komisji, Towarzystwo powierzyło Zarządzającemu zarządzanie częścią portfela inwestycyjnego Funduszu na podstawie przepisu art. 45a UFI, zgodnie z którym towarzystwo może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo.
Drugą z wymienionych przesłanek jest istotny stopień autonomii w odniesieniu do treści świadczenia.
Zdaniem Wnioskującego również to kryterium będzie spełnione w przypadku świadczonej przez niego usługi zarządzania Wierzytelnościami stanowiącymi część portfela inwestycyjnego Funduszu. Z uwagi na powyższe oraz charakter inwestycji, jaką stanowią Wierzytelności, w szczególności konieczność posiadania personelu, specjalistycznych systemów i infrastruktury, jak również wiedzy i doświadczenia z zakresu zarządzania tego rodzaju aktywem, Towarzystwo samodzielnie nie będzie wykonywało tego rodzaju czynności, lecz powierza je Zarządzającemu. Zakres powierzonych usług, w tym podejmowanych decyzji, nie będzie się wiec pokrywał z zakresem pozostałych czynności realizowanych przez Towarzystwo na rzecz Funduszu. Co więcej, zgodnie z przepisem art. 45a ust. 6 UFI, za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy, o której mowa w art. 45 a ust. 1 (w tym Umowy o Zarządzenie – przypis własny Wnioskodawcy), Zarządzający będzie odpowiadał wobec uczestników funduszu solidarnie z Towarzystwem.
Trzecią i ostatnią z wymienionych przez Rzecznika Generalnego przesłanek jest ciągły lub przynajmniej przewidywalny w czasie charakter świadczonej usługi.
Z uwagi na fakt, iż Towarzystwo powierzyło Wnioskodawcy do zarządzania nie tylko pojedyncze wierzytelności, lecz cały portfel Wierzytelności oraz fakt, iż umowa dotycząca tego powierzenia została zawarta na czas nieokreślony, należy uznać, iż także ta przesłanka oceny specyficznego i odrębnego charakteru usługi zostanie spełniona. Istotnym dla oceny zakresu czynności objętych zwolnieniem jako „transakcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie jest także opinia Rzecznika Generalnego w sprawie C-363/05 JP Morgan Fleming Claverhouse Investment Trust plc i The Association of Investment Trust Companies przeciwko The Commissioners of HM Revenue and Customs. Opinia ta potwierdza, że z uwagi na fakt, że szósta dyrektywa została wydana na długo przed dyrektywą 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, katalog czynności zawarty w załączniku nr II do tej dyrektywy, nie wyczerpuje zakresu usług objętych zwolnieniem z VAT ani też nie ogranicza ich do usług świadczonych przez otwarte fundusze inwestycyjne.
Końcowo, Wnioskodawca wskazuje, iż powyższe wnioski płynące z orzecznictwa TSUE znajdują także odzwierciedlenie w praktyce polskich organów podatkowych. Tytułem przykładu wskazać należy następujące stanowiska organów podatkowych:
- interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 9 stycznia 2016 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.641.2017.1.KR., w której organ podatkowy wskazał, że: „Nie ulega wątpliwości, że ww. obsługa prawna jest specyficzna dla działalności Funduszy i umożliwia właściwe ich funkcjonowanie. Trudno bowiem wyobrazić sobie należyte prowadzenie polityki inwestycyjnej Funduszy bez każdorazowego analizowania aspektów prawnych poszczególnych decyzji/transakcji oraz ich przygotowywania pod kątem prawnym (np. poprzez przygotowanie odpowiednich umów). Wsparcie zapewniane przez Spółkę umożliwia więc Funduszom pozyskiwanie/zbywanie aktywów, a także realizację oraz ochronę przysługujących im praw majątkowych (w szczególności poprzez reprezentowanie Funduszy w postępowaniach sądowych). (`(...)`) Należyte funkcjonowanie Funduszu nie byłoby również możliwe bez zapewnienia obsługi prawnej jego bieżącej działalności. Mimo że w danym momencie działalność ta nie musi polegać na podejmowaniu/realizowaniu decyzji inwestycyjnych, to nadal działalność ta jest specyficzna/właściwa dla Funduszy i, w rezultacie, zapewnienie obsługi prawnej w ramach takiej bieżącej działalności nadal wpisuje się w zarządzanie Funduszem, rozumianym zgodnie z orzecznictwem TSUE”;
- interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 6 czerwca 2016 r., sygn. ILPP2/4512-1-272/16-2/SJ, w której organ podatkowy uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy, i w stanie faktycznym zbliżonym do analizowanego wskazał, że: „(`(...)`) zarządzanie funduszami powierniczymi obejmuje usługę w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy, świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli tworzą one odrębną całość i wypełniają funkcje specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Z uwagi na powyższe przepisy oraz powołane orzecznictwo wspólnotowe uznać należy, że świadczona usługa, o której mowa we wniosku, niewątpliwe mieści się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku VAT, a zatem objęta jest na mocy tego przepisu zwolnieniem od podatku";
- interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 19 lutego 2015 r. sygn. IBPP2/443-1143/14/IK, w której organ podatkowy wskazał, że: „cel i istota czynności podejmowanych przez Wnioskodawcę są tożsame z celem i istotą czynności podejmowanych w ramach zarządzania portfelem funduszu inwestycyjnego. Wykonywane przez Spółkę usługi mieszczą się w zakresie specyficznych czynności związanych z zarządzaniem portfelami funduszu sekurytyzacyjnego. Są to usługi typowe i niezbędne dla zarządzania portfelem wierzytelności. (`(...)`) Zatem, świadczone przez Wnioskodawcę usługi stanowią kompleksową usługę zarządzania wierzytelnościami funduszu i podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. b ustawy o VAT”;
- interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 28 maja 2014 r. sygn. IPPP1/443-396/14-2, w której organ podatkowy potwierdził stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym: „usługa w postaci zarządzania wierzytelnością, mimo iż składa się z wielu usług składowych, jest usługą o charakterze kompleksowym i dla celów podatkowych powinna być traktowana jako jedna usługa o charakterze złożonym. Podział jednorodnej, kompleksowej usługi byłby podziałem sztucznym”;
- interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 28 lutego 2013 r. sygn. IPPP1/443-1219/12-2/PR, w której organ podatkowy stwierdził, że: „czynności wykonywane przez Towarzystwo na rzecz Funduszu stanowią usługę złożoną, gdzie wszystkie czynności wchodzące w jej zakres łączy wspólny cel – maksymalizacja korzyści z realizacji portfela wierzytelności znajdujących się w masie majątkowej Funduszu. Stąd też dokonywanie podziału ww. czynności i traktowanie każdej z nich z osobna w zaistniałych okolicznościach przybierałoby sztuczny charakter. Wiodącą, podstawową usługą, której podporządkowane są pozostałe czynności, i która przesądza o charakterze całego świadczenia, jest usługa zarządzania powierzonymi aktywami (wierzytelnościami). Reasumując, kompleksowa usługa zarządzania portfelem, którą Towarzystwo świadczy na rzecz Funduszu korzysta ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT”;
- interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 12 listopada 2012 r. sygn. ILPP2/443-869/12-2/AD, w której organ podatkowy uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy, który w stanie faktycznym zbliżonym do analizowanego wskazał, że: „usługa, która będzie świadczona przez Spółkę na podstawie umowy korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT”,
- interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 10 lipca 2012 r. sygn. IPPP1/443-368/12-4/PR, w której organ podatkowy uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy, który w stanie faktycznym analogicznym do przedstawionego w złożonym wniosku stwierdził, że: „kompleksowa usługa zarządzania portfelem Funduszu, którą Spółka świadczy na rzecz Funduszu na podstawie podpisanej Umowy korzysta ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT";
- interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 24 lutego 2012 r. sygn. IPPP1/443-1680/11-2/AS, w której organ podatkowy za prawidłowe uznał stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym cel i istota podejmowanych przez wnioskodawcę czynności zarządzania aktywami funduszu inwestycyjnego, jest: „tożsamy z celem i istotą czynności podejmowanych w ramach zarządzania aktywami finansowymi każdego innego funduszu inwestycyjnego. W szczególności portfele wierzytelności to specyficzny rodzaj aktywa finansowego różny od akcji i innych papierów wartościowych, stąd też działania podejmowane w ramach zarządzania portfelami wierzytelności muszą być dostosowane do charakteru tych aktywów. Zatem w praktyce charakter czynności wykonywanych przez Spółkę zdeterminowany jest naturą aktywa, zaś istotą tych czynności jest kompleksowa usługa zarządzania portfelem inwestycyjnym (`(...)`)”.
Mając na uwadze powyższe, w tym w szczególności spełnienie wskazywanych w orzecznictwie TSUE przesłanek oceny specyficznego i odrębnego charakteru usługi zarządzania, należy stwierdzić, że czynności, realizowane przez Zarządzającego na podstawie umowy zawartej z Towarzystwem, wpisują się w pojęcie „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie” wskazane w Dyrektywie VAT i będą korzystały ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 685, ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy.
I tak, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Stosownie natomiast do postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).
W świetle art. 41 ust. 1 ww. ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.
Na mocy art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6%, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.
Zarówno w ustawie, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.
Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i lit. b ustawy, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:
a) funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
b) portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią (…).
Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37 41, nie mają zastosowania do:
-
czynności ściągania długów, w tym factoringu;
-
usług doradztwa;
-
usług w zakresie leasingu.
Stosowanie zwolnień od podatku lub stawek preferencyjnych ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług lub stawki obniżonej.
Z treści opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest podmiotem prowadzącym głównie działalność w zakresie zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszy sekurytyzacyjnych.
Działalność ta jest prowadzona na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego (dalej również jako: „Komisja”) na zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego, uzyskanego na podstawie z art. 192 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Wskazane usługi zarządzania są świadczone na podstawie umowy zawartej z towarzystwem funduszy inwestycyjnych (dalej również jako: „Towarzystwo”). Towarzystwo, na podstawie odpowiedniego zezwolenia Komisji, zarządza funduszami sekurytyzacyjnymi, o których mowa w przepisie art. 183 UFI oraz funduszem inwestycyjnym zamkniętym aktywów niepublicznych, o którym mowa w przepisie art. 196 UFI (dalej jako: „Fundusz”). Fundusz, zgodnie z treścią przepisu art. 196 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 4 pkt 2 UFI stanowi alternatywny fundusz inwestycyjny (dalej również jako: „AFI”) i posiada osobowość prawną, ale z uwagi na swoją specyfikę, nie zatrudnia pracowników, nie nabywa składników infrastruktury administracyjnej czy teleinformatycznej. Fundusz nie posiada także własnej powierzchni biurowej, bowiem zgodnie z treścią art. 5 Ustawy siedzibą i adresem funduszu inwestycyjnego jest siedziba i adres towarzystwa będącego jego organem. Wykonując swoje zadania Towarzystwo działa niezależnie i w interesie uczestników funduszu inwestycyjnego (art. 10 UFI). Towarzystwo jest ponadto zobowiązane do zarządzania Funduszem w sposób zapewniający realizację przez Fundusz celu inwestycyjnego, którym zgodnie z postanowieniami statutu Funduszu jest osiąganie przychodów z inwestycji netto Funduszu, wzrostu wartości aktywów Funduszu oraz osiąganie zysku ze zbywania aktywów Funduszu. Realizacja tego celu jest możliwa przez lokowanie przez Fundusz środków we wskazane w statucie rodzaje aktywów, jak np. wierzytelności, papiery wartościowe czy instrumenty rynku pieniężnego. Do tej pory Fundusz realizował cel inwestycyjny lokując środki pieniężne głównie w papiery wartościowe. Są to inwestycje o charakterze biernym – ich wynik w dużej mierze zależy od sytuacji finansowej ich emitenta lub czynników niezależnych od Funduszu. W związku z dywersyfikacją swojej działalności Fundusz rozpoczął inwestowanie środków pieniężnych również w wierzytelności, w tym w masowe wierzytelności nieregularne i przeterminowane chrakteryzujące się podwyższonym ryzykiem nieściągalności, w tym także nabywanymi w formie zbiorczych pakietów (dalej jako: „Wierzytelności”). Wierzytelności te muszą spełniać kryteria określone w postanowieniach statutu Funduszu. W odróżnieniu od standardowych lokat, jak papiery wartościowe inwestycje w Wierzytelności wymagają specjalistycznej infrastruktury i dużego aktywnego zaangażowania w proces zarządzania nimi. W związku z powyższym, mając na uwadze dotychczasowe doświadczenia Wnioskodawcy Towarzystwo postanowiło powierzyć Wnioskodawcy zarządzanie Wierzytelnościami, stanowiącymi część portfela inwestycyjnego Funduszu. W tym celu Wnioskodawca oraz Towarzystwo, za zgodą Komisji udzieloną na podstawie przepisu art. 46 ust. 3a Ustawy zawarły umowę w zakresie zarządzania częścią portfela inwestycyjnego Funduszu (dalej jako: „Umowa o Zarządzanie”). Umowa o Zarządzanie została zawarta na czas nieokreślony. Jej integralną częścią jest procedura opisująca proces zarządzania przez Zarządzającego częścią portfela inwestycyjnego Funduszu obejmującą Wierzytelności (dalej jako: „Procedura Zarządzania”).
Towarzystwo uzyskało Zgodę na zawarcie z Wnioskodawcą Umowy o Zarządzanie.
W toku postępowania administracyjnego w przedmiocie udzielenia Zgody, Komisja badała m.in. czy podmiot, któremu zostanie powierzone zarządzanie częścią portfela inwestycyjnego Funduszu obejmującą Wierzytelności, daje rękojmię zarządzania portfelem inwestycyjnym zgodnie z zasadami uczciwego obrotu oraz w sposób należycie zabezpieczający interesy uczestników Funduszu.
Zgodnie z założeniami, powierzone Wnioskodawcy na podstawie postanowień Umowy o Zarządzanie usługi zarządzania Wierzytelnościami będą wiązały się z podejmowaniem przez Zarządzającego szeregu decyzji oraz realizacją powiązanych ze sobą czynności faktycznych i prawnych w stosunku do Wierzytelności, a istotnych z punktu widzenia realizacji głównego celu inwestycyjnego Funduszu, jakim jest osiąganie przychodów z inwestycji netto Funduszu, wzrostu wartości aktywów Funduszu oraz osiąganie zysku ze zbywania aktywów Funduszu.
Działania podejmowane przez Zarządzającego w odniesieniu do konkretnych Wierzytelności, będą zależały od ich specyfiki. Przykładowo, inne decyzje będą podejmowane i realizowane w stosunku do wierzytelności detalicznych (tj. przysługujących w stosunku do osób fizycznych), a inne w odniesieniu do wierzytelności korporacyjnych (tj. przysługujących w stosunku do przedsiębiorców).
W związku z tym, w ramach wykonywania postanowień Umowy o Zarządzanie, Zarządzający będzie mógł decydować o zasadności podejmowanych działań, biorąc po uwagę ich zgodność z prawem i przewidywaną skuteczność w odzyskiwaniu Wierzytelności. Każdorazowo zatem będzie dokonywał oceny, w oparciu o obowiązujące przepisy prawne, swoją wiedzę i doświadczenie, jakie czynności będą zasadne w procesie zarządzania Wierzytelnościami i, na podstawie takiej oceny, przyjmował odpowiednie decyzje i wdrażał odpowiedną strategię w zakresie zarządzania danym rodzajem Wierzytelności.
Zgodnie z założeniami czynności jakie będą realizowane przez Wnioskodawcę na podstawie zawartej Umowy o zarządzanie będą obejmowały: czynności związane z nabywaniem Wierzytelności, czynności związane z zarządzaniem Wierzytelnościami sensu stricte zmierzające do realizacji celu inwestycyjnego Funduszu, a także czynności związane ze zbywaniem Wierzytelności, choć zbycie nie jest głównym sposobem realizacji wzrostu wartości inwestycji Funduszu w Wierzytelności, lecz może być przeprowadzane w sytuacji, gdy okaże się być efektywnym sposobem realizacji polityki inwestycyjnej.
Ponadto, zdaniem Wnioskodawcy, skoro Towarzystwo powierzyło Wnioskodawcy zarządzanie Wierzytelnościami, stanowiącymi część portfela inwestycyjnego Funduszu, to świadczeniem głównym jest zarządzanie częścią portfela inwestycyjnego Funduszu.
Świadczone przez Wnioskodawcę usługi na rzecz Towarzystwa nie mają charakteru usług doradczych, wymienionych w treści przepisu art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy.
Wnioskodawca nie będzie zarządzał funduszem inwestycyjnym przedstawionego Towarzystwa, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tego Towarzystwa lub jego częścią oraz ryzykiem.
Jak wskazał Wnioskodawca w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca będzie zarządzał częścią portfela inwestycyjnego Funduszu zarządzanego przez Towarzystwo, obejmującego wierzytelności.
Świadczona przez Wnioskodawcę na podstawie zawartej umowy o zarządzanie częścią portfela inwestycyjnego usługa jest rozliczana we wskazanych w umowie okresach rozliczeniowych na podstawie faktur VAT, które zawierają jedną pozycję – wynagrodzenie z tytułu zarządzania wierzytelnościami.
Na fakturze nie są wyszczególnione żadne inne czynności wykonywane na rzecz Funduszu, co wynika z faktu, że świadczona usługa ma charakter kompleksowy, o którym Wnioskodawca pisał w uzasadnieniu swojego stanowiska w sprawie oraz w odpowiedzi na pytanie nr 1.
Zasadniczą częścią określonego w Umowie o Zarządzanie wynagrodzenia z tytułu zarządzania częścią portfela inwestycyjnego Funduszu jest prowizja stanowiąca określony procent sumy świadczeń uzyskanych przez Fundusz z wierzytelności stanowiących część jego portfela inwestycyjnego przekazanego Wnioskodawcy do zarządzania, w tym z tytułu ich spłaty, sprzedaży, regresu do zbywcy, sprzedaży aktywów stanowiących zabezpieczenie spłaty.
W przypadku konieczności przeprowadzenia przez Wnioskodawcę audytu wierzytelności przed ich nabyciem przez Fundusz, obliczone w powyższy sposób wynagrodzenie jest dodatkowo powiększane o zryczałtowane kwoty wskazane w umowie z tego tytułu.
Strony odpowiadają solidarnie wobec uczestników Funduszu za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem tej umowy, chyba że szkoda jest wynikiem okoliczności, za które Towarzystwo i Wnioskodawca nie ponoszą odpowiedzialności.
Wobec powyższego należy stwierdzić, że w zakresie odpowiedzialności Wnioskodawcy (jako zarządzającego), postanowienia Umowy o Zarządzanie są zbieżne z przepisami Ustawy, a Wnioskodawca ponosi odpowiedzialność za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem Umowy o Zarządzanie.
Na tle powyższego opisu sprawy Wnioskodawca powziął wątpliwości czy usługi zarządzania częścią portfela inwestycyjnego Funduszu obejmującego Wierzytelność, których realizację rozpoczyna Zarządzający na podstawie umowy zawartej pomiędzy Zarządzającym a Towarzystwem podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a lub lit. b ustawy uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:
-
przedmiotowego – świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz
-
podmiotowego – ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.
Przepisy ustawy nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1, ze zm.), zgodnie z którym zwolnieniu od podatku VAT podlega zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 szóstej dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.
W kwestii wyjaśnienia pojęcia „zarządzania funduszem” można wskazać, że z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania.
Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).
Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE, działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.
Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:
- zarządzanie inwestycjami,
- administracja:
a) obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
b) zapytania klientów;
c) wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
d) monitorowanie przestrzegania uregulowań;
e) prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
f) wypłata zysków;
g) emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
h) rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
i) prowadzenie ksiąg,
- wprowadzanie do obrotu.
Należy ponadto wskazać, że ww. definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy.
W tym miejscu należy wskazać, że w ramach działań podejmowanych przez Wnioskodawcę określonych w Procedurze Zarządzania w procesie nabywania wierzytelności należy wskazać wyszukiwanie wierzytelności, które mogą być przedmiotem nabycia przez Fundusz oraz uczestniczenie w podejmowaniu decyzji dotyczącej ich nabycia poprzez wyrażenie zgody na ich nabycie jako Zarządzający. Dodatkowo na wniosek lub z uwagi na wymogi formalne – za zgodą Towarzystwa, Zarządzający będzie także realizować następujące czynności:
- przeprowadzać analizę danych udostępnionych przez zbywcę wierzytelności;
- przeprowadzać analizę dokumentacji transakcyjnej udostępnionej przez zbywcę wierzytelności;
- przeprowadzać audyt wierzytelności;
- dokonywać wyceny wyodrębnionej przez zbywcę wierzytelności;
- składać ofertę nabycia wierzytelności;
- przygotowywać i negocjować ze zbywcą umowę nabycia wierzytelności;
- zawierał w imieniu Funduszu ze zbywcą umowę nabycia wierzytelności.
Czynności związane z zarządzaniem Wierzytelnościami sensu stricte zmierzające do realizacji celu inwestycyjnego Funduszu będą polegały m.in. na:
- realizacji obowiązków wynikających z umowy nabycia Wierzytelności poprzez: rozliczenie ceny nabycia Wierzytelności, współpracę ze zbywcą w zakresie czynności wyjaśniających i reklamacyjnych, odbiór dokumentacji, wysyłkę zawiadomień o zmianie wierzyciela do dłużników;
- reklamacyjnych, odbiór dokumentacji, wysyłkę zawiadomień o zmianie wierzyciela do dłużników;
- podejmowaniu decyzji w zakresie doboru odpowiednich narzędzi i sposobów dochodzenia Wierzytelności, a także ich restrukturyzacji i zabezpieczenia ich wartości w przyszłości;
- podejmowaniu decyzji o zwolnieniu z długu lub zaniechaniu jego dochodzenia;
- szacowaniu przyszłych wpływów i koniecznych do realizacji wydatków umożliwiających realizację celu inwestycyjnego Funduszu, w tym z uwzględnieniem ustalonych w statucie funduszu limitów wydatków, ryzyka kredytowego oraz ryzyka płynności Funduszu;
- zarządzaniu Wierzytelnościami przy pomocy systemu informatycznego pozwalającego na ich rejestrację i bieżące obrazowanie stanu poszczególnych wierzytelności, w tym m.in. rejestrację podjętych czynności faktycznych i prawnych, automatyczne obliczanie aktualnego zadłużenia, rozliczanie dokonanych wpłat i ujmowanie faktu spisania Wierzytelności;
- prowadzeniu ewidencji analitycznej Wierzytelności, zgodnie ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości do celów prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz ewidencji transakcji zawartych w związku z zarządzaniem częścią portfela inwestycyjnego Funduszu;
- administrowaniu bankową usługą identyfikacji wpłat masowych w imieniu Funduszu poprzez generowanie i przyporządkowanie każdej Wierzytelności lub każdemu z dłużników Wierzytelności indywidualnego numeru rachunku bankowego;
- przyjmowaniu od dłużników wpłat oraz rejestrację dokonanych wpłat w systemie informatycznym;
- identyfikacji nadpłat i kwot nienależnych oraz ich rozliczaniu i zwracaniu poprzez realizację dyspozycji płatniczej lub ich zaliczaniu na poczet innej wierzytelności przysługującej Funduszowi w stosunku do tego samego dłużnika;
- dokonywaniu w imieniu Funduszu wydatków związanych z prowadzonymi czynnościami;
- archiwizacji dokumentacji dotyczącej Wierzytelności w sposób zapewniający bezpieczne jej przechowywanie i ochronę przed nieuprawnionym dostępem;
- pozyskiwaniu oraz aktualizacji danych dłużnika;
- prowadzeniu z dłużnikiem negocjacji w celu doprowadzenia do spłaty zadłużenia lub zawarcia ugody regulującej warunki spłaty zadłużenia;
- monitorowaniu deklaracji złożonych przez dłużnika dotyczących dokonania spłaty zadłużenia;
- ustalaniu sytuacji finansowej dłużnika oraz źródeł jego dochodu;
- wysyłaniu do dłużników określonej w Procedurze Zarządzania korespondencji jak np. korespondencja upominawcza, korespondencja mającą na celu zachęcenie do bieżącego kontaktu czy korespondencja mająca na celu zawarcie ugody;
- weryfikacji danych o zabezpieczeniach Wierzytelności;
- składaniu do sądów wniosków o zawezwanie do próby ugodowej, pozwów, w tym w trybie elektronicznego postępowania upominawczego, przeciwko podmiotom zobowiązanym do zaspokojenia Wierzytelności w celu uzyskania orzeczenia sądowego zasądzającego dochodzoną Wierzytelność czy wniosków o zabezpieczenie Wierzytelności;
- składaniu do sądów wniosków: o nadanie klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym, o wyjawienie majątku przez dłużnika;
- składaniu do organów egzekucyjnych wniosków o przeprowadzenie egzekucji i dokonanie zabezpieczenia na podstawie posiadanych tytułów wykonawczych oraz innych pism niezbędnych do sprawnego i efektywnego przebiegu egzekucji; wykorzystanie i zrealizowanie w toku egzekucji istniejących zabezpieczeń Wierzytelności;
- udziale w czynnościach organów egzekucyjnych oraz posiedzeniach sądowych w toku
- egzekucji;
- monitorowaniu toczących się postępowań egzekucyjnych, w szczególności ich sprawności i skuteczności, a także ustalaniu i potwierdzaniu wysokości egzekwowanych zobowiązań;
- składaniu do organów ścigania zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa;
- udziale w toczących się postępowaniach karnych dotyczących Wierzytelności;
- uczestnictwie w czynnościach organów ścigania oraz w rozprawach i posiedzeniach sądowych;
- zawiadamianiu sądu o niewykonywaniu przez dłużnika orzeczonego obowiązku naprawienia szkody;
- składaniu do sądu wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika albo wniosku o otwarcie
- postępowania sanacyjnego;
- zgłaszaniu Wierzytelności w postępowaniu upadłościowym albo w postępowaniu
- restrukturyzacyjnym;
- uczestnictwie w czynnościach organów postępowania upadłościowego, restrukturyzacyjnego w rozprawach i posiedzeniach sądowych;
- korespondencji z dłużnikami w przedmiocie złożonych wniosków i reklamacji oraz z osobami trzecimi i instytucjami, w przypadku ich zaangażowania w proces windykacji;
- współpracy z komornikami sądowymi, z biurami detektywistycznymi;
- zapewnieniu wpisania w księgach wieczystych i rejestrach przejścia praw do ustanowionych zabezpieczeń – ze zbywcy Wierzytelności na rzecz Funduszu;
- ustalaniu w trybie pozasądowym kręgu spadkobierców po zmarłym dłużniku;
- składaniu wniosków o wpisanie dłużnika do rejestru dłużników niewypłacalnych Krajowego Rejestru Sądowego oraz do innych rejestrów, w tym w szczególności rejestrów prowadzonych przez biura informacji gospodarczej;
- transporcie, przechowywaniu, digitalizacji i niszczeniu dokumentacji Wierzytelności;
- ustalaniu wartości rynkowej zabezpieczeń Wierzytelności, w tym dokonywanie wyceny nieruchomości obciążonych hipotekami stanowiącymi zabezpieczenie spłaty Wierzytelności;
- administrowaniu i zarządzaniu nieruchomościami obciążonymi hipotekami stanowiącymi zabezpieczenie Wierzytelności przed ich przejęciem na własność przez Fundusz w ramach realizacji zabezpieczenia.
Zgodnie z postanowieniami Procedury czynności związane ze zbywaniem Wierzytelności będą obejmowały w szczególności:
- identyfikację, audyt i wycenę Wierzytelności, które zgodnie z przyjętymi kryteriami mogą być przeznaczone do zbycia;
- dokonanie oceny efektywności i opłacalności transakcji;
- ustalenie procedury prowadzącej do wyboru nabywcy, w tym polegającej na publikacji ogłoszeń sprzedaży wierzytelności na publicznych platformach ogłoszeń sprzedaży Wierzytelności, a także wybór nabywcy;
- udostępnienie dokumentacji Wierzytelności mających być przedmiotem zbycia oraz przygotowanie i negocjowanie z nabywcą umowy zbycia Wierzytelności;
- zawarcie w imieniu Funduszu z nabywcą umowy zbycia Wierzytelności;
- przekazanie nabywcy określonej dokumentacji i danych elektronicznych dotyczących Wierzytelności objętych umową zbycia.
Wskazane powyżej usługi są zatem ściśle związane z zarządzaniem ryzykiem związanym z inwestycjami w Wierzytelności, w szczególności: ryzykiem nie uzyskania zakładanych spłat z Wierzytelności – poprzez podejmowanie decyzji w zakresie zarządzania Wierzytelnościami, w tym kierowania Wierzytelności na określony etap obsługi, rozpatrywanie reklamacji, negocjowanie przez Zarządzającego z dłużnikiem warunków spłaty lub zbycia Wierzytelności a także ryzykiem płynności – poprzez dostosowywanie terminu podejmowanych działań i związanych z nimi wydatków ponoszonych przez Fundusz (np. opłaty prawne, sądowe i egzekucyjne) do aktualnych możliwości finansowych Funduszu determinowanych szacowaną wielkością wpływów z Wierzytelności. Skuteczność zarządzania tym ryzykiem przez Zarządzającego, ma zatem wpływ przede wszystkim na realizację celu inwestycyjnego Funduszu, ale także na przestrzeganie ustalonych w statucie limitów kosztów obsługi Wierzytelności ponoszonych przez Fundusz.
Biorąc powyższe pod uwagę, należy uznać że usługi świadczone przez Wnioskodawcę w ramach Umowy z Towarzystwem mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE, co oznacza, że przesłanka przedmiotowa uprawniająca do zastosowania zwolnienia od podatku VAT – zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i lit. b ustawy – została spełniona.
Ponadto warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i lit. b ustawy jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.
Mając na uwadze, że Wnioskodawca w opisie sprawy wskazał, że fundusz, zgodnie z treścią przepisu art. 196 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 4 pkt 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, stanowi alternatywny fundusz inwestycyjny należy wskazać, że przesłanka podmiotowa dotycząca świadczenia ww. usług zarządzania w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych – została spełniona.
W konsekwencji ze względu na wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów oraz orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że wykonywane przez Wnioskodawcę czynności mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i lit. b ustawy.
Ponadto, cel i istota czynności podejmowanych przez Wnioskodawcę są tożsame z celem i istotą czynności podejmowanych w ramach zarządzania portfelem funduszu inwestycyjnego. Wykonywane przez Spółkę usługi mieszczą się w zakresie specyficznych czynności związanych z zarządzaniem portfelem funduszu sekurytyzacyjnego. Są to usługi typowe i niezbędne dla zarządzania portfelem wierzytelności. Obejmują one działania związane zarówno z kształtowaniem portfela funduszu (nabywanie i zbywanie wierzytelności), jak również działania związane z samym dochodzeniem wierzytelności. Działania Spółki dokonywane w imieniu Towarzystwa obejmują szereg czynności faktycznych i prawnych. Ich skutkiem jest to, że Spółka wpływa na kształt portfela wierzytelności Funduszu (dotyczy to zwłaszcza czynności nabywania i zbywania wierzytelności). Działania Spółki można zatem uznać za zarządzanie, rozumiane jako kierowanie, dysponowanie, decydowanie o losach portfela funduszu sekurytyzacyjnego. Wnioskodawca całościowo wspiera fundusz w zarządzaniu nabytymi przez ten fundusz aktywami, którymi w przypadku funduszu sekurytyzacyjnego są wierzytelności.
Odnosząc się do kompleksowości przedmiotowej usługi, podkreślić należy, iż co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy kilka świadczeń obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową obejmującą kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu usługi kompleksowej.
Kwestia kompleksowości usług była rozstrzygana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przywołać można chociażby wyrok z dnia 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07, w którym stwierdzono, iż „każde świadczenie powinno być zwykle uznawane za odrębne i niezależne” (również wyrok z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06). Wyrok ten sformułował kryteria przesądzające o tym, kiedy występuje świadczenie złożone. Ma ono zatem miejsce w sytuacji, gdy (i) świadczenie pomocnicze nie stanowi celu samego w sobie, lecz stanowi środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z usługi podstawowej, (ii) poszczególne czynności są ze sobą tak ściśle związane, że ich rozdzielenie miałoby charakter sztuczny, (iii) kiedy nie istnieje możliwość nabywania danego świadczenia od podmiotów zewnętrznych, (iv) kiedy nie istnieje możliwość odrębnego fakturowania za daną czynność.
Usługa kompleksowa zawiera zatem kilka czynności (usług) opodatkowanych różnymi stawkami podatku VAT, z tym, że jedna z nich jest usługą główną, przeważającą, nadającą danej usłudze jej główny charakter, przy czym wszystkie zmierzają do bezpośredniego zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego wskazanej w umowie. Usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać bez usługi pomocniczej usługi głównej. Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy uznać należy, iż czynności wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Towarzystwa stanowić będą usługę kompleksową, gdzie wszystkie czynności wchodzące w jej zakres łączy wspólny cel zmaksymalizowania zysków, jakie aktywa (wierzytelności) mogą przynieść Funduszowi. Stąd też dokonywanie podziału ww. czynności, i traktowanie każdej z nich z osobna w zaistniałych okolicznościach przybierałoby sztuczny charakter.
Tym samym ww. usługi jako świadczenie o charakterze kompleksowym stanowią powiązany ze sobą zespół świadczeń, których zakres mieści się w katalogu usług składających się na zarządzanie specyficznym dla funduszy sekurytyzacyjnych portfelem inwestycyjnym, tj. portfelem wierzytelności, bez którego należyte prowadzenie polityki inwestycyjnej (w celu osiągnięcia celu inwestycyjnego jakim jest maksymalizacja zysków z wierzytelności) nie byłoby możliwe. Z powyższych względów należy uznać, że ww. usługi wpisują się w zarządzanie funduszem inwestycyjnym rozumianym zgodnie z ww. przepisami oraz orzecznictwem TSUE.
Mając zatem na uwadze okoliczności sprawy oraz powołane powyżej przepisy i orzecznictwo, należy stwierdzić, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę w związku z zawarciem umowy z Towarzystwem mieszczą się/będą mieściły się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i lit. b ustawy i w związku z tym są/będą zwolnione od podatku od towarów i usług.
Podsumowując, usługi świadczone przez Wnioskodawcę w związku z zawarciem umowy z Towarzystwem na podstawie opisanej w stanie faktycznym umowy korzystają/będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i lit. b ustawy.
Zatem, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.
Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Odnośnie powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.
Zwrócić należy uwagę, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Wnioskodawcy. Inne kwestie wynikające z opisu sprawy, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej w wydanej interpretacji rozpatrzone. W szczególności w przedmiotowej sprawie za element opisu sprawy przyjęto spełnienie przesłanki podmiotowej, tj. usługa świadczona jest w odniesieniu do alternatywnego funduszu inwestycyjnego objętego regulacją przepisu ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (art. 196 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 4 pkt 2 tej ustawy), bowiem kwestia ta nie została objęta pytaniem Wnioskodawcy.
W tym miejscu tut. Organ wskazuje, że dnia 7 września 2021 r. została wydana interpretacja ogólna Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej nr PT6.8101.2.2021 z dnia 2 września 2021 r. w zakresie określenia cech funduszy, które powinny być spełnione, aby mogło mieć zastosowanie zwolnienie od podatku od towarów i usług, uregulowane w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
Interpretacja dotyczy:
- zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia,
- zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:
-
z zastosowaniem art. 119a;
-
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
-
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).
Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 ze zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).
Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Przestań wyszukiwać interpretacje ręcznie!
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili