INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2021 r., poz. 1540 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 18 sierpnia 2021 r. (data wpływu 19 sierpnia 2021 r.), uzupełnionym pismem z 12 listopada 2021 r. (data wpływu 12 listopada 2021 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest w zakresie opodatkowania świadczonych przez kontrahentów usług, za które otrzymują oni od Wnioskodawcy opłaty motywacyjne oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących przedmiotowe usługi – jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 19 sierpnia 2021 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania świadczonych przez kontrahentów usług, za które otrzymują oni od Wnioskodawcy opłaty motywacyjne oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących przedmiotowe usługi.
Wniosek został uzupełniony pismem z 12 listopada 2021 r., będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z 5 listopada 2021 r. znak: 0111-KDIB1-1.4010.388.2021.2.AW, 0111-KDIB3-1.4012.732.2021.3.KO.
We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:
… Sp. z o.o. (dalej: „Spółka”, „Wnioskodawca”), jest polską spółką kapitałową, polskim rezydentem podatkowym, podlegającym w Polsce opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych od całości swoich dochodów. Spółka funkcjonuje w ramach grupy … (dalej: „Grupa”), specjalizującej się w produkcji….. Spółka prowadzi działalność gospodarczą polegającą przede wszystkim na sprzedaży wyrobów gotowych (tj. …). Spółka na terenie Polski jest … dystrybutorem produktów będących efektem działalności produkcyjnej Grupy. Wnioskodawca prowadzi również regionalne centrum dystrybucji na teren Europy Środkowo-Wschodniej i pełni rolę centrum usług wspólnych.
Działalność gospodarcza prowadzona przez Wnioskodawcę podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dalej: „VAT (podatek od towarów i usług)”), a Spółka jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny.
W związku z prowadzoną działalnością Spółka zawiera z różnymi kontrahentami umowy dotyczące sprzedaży swoich produktów (dalej: „Umowy handlowe”).
Umowy handlowe precyzują zasady współpracy między Spółką, a jej kontrahentami, w tym np. warunki składania zamówień, dokonywania dostaw zamówionych produktów, warunki płatności, a także mogą obejmować dodatkowe uzgodnienia stron w zakresie dostaw i sprzedaży produktów Spółki. Umowy handlowe są zawierane na czas oznaczony - zwykle kilkuletni oraz zawierają minimalne wartości zakupów, do dokonania których zobowiązany zostaje kontrahent. Umowa co do zasady ulega rozwiązaniu po upływie czasu, na który została zawarta, nie wcześniej jednak niż po wypełnieniu przez kontrahenta limitów zakupowych oznaczonych w umowie. Po wypełnieniu umowy Wnioskodawca dąży do zawarcia z kontrahentem kolejnej umowy na czas określony.
Z uwagi na znaczną konkurencję panującą w branży w jakiej działa Wnioskodawca, w celu pozyskania bądź utrzymania kontrahentów, Wnioskodawca planuje wprowadzić do Umów handlowych dodatkowe zachęty w postaci opłat/opłaty z tytułu zawarcia/przedłużenia/zmiany umowy, tj. opłat/opłaty w zamian za zawarcie bądź przedłużenie Umowy handlowej z danym kontrahentem. Wypłacana przez Wnioskodawcę na rzecz kontrahenta opłata lub opłaty z tytułu zawarcia, przedłużenia lub zmiany warunków Umowy handlowej będą mieć charakter tzw. opłaty motywacyjnej (dalej: „Opłata motywacyjna”). W rezultacie, głównym celem Opłaty motywacyjnej będzie skłonienie kontrahenta do wyboru/utrzymania Spółki jako swojego dostawcy w zakresie produktów oferowanych przez Spółkę.
Tak jak zostało wskazane powyżej, przez wzgląd na silną konkurencję panującą w branży, celem Opłaty motywacyjnej będzie wynagrodzenie kontrahenta za zawarcie (gotowość do zawarcia), przedłużenie (gotowość do przedłużenia) lub zmianę warunków (gotowość do zmiany warunków) Umowy handlowej i zobowiązanie do zakupu określonej ilości produktów Spółki. W przypadku braku zakupu określonej ilości produktów, kontrahent jest co do zasady zobowiązany do zwrotu całości lub części Opłaty motywacyjnej.
Należy podkreślić, iż brak Opłaty motywacyjnej z tytułu zawarcia/przedłużenia Umowy handlowej lub zmiany jej warunków mógłby skutkować utratą danego kontrahenta, który mógłby podjąć współpracę z innym dostawcą, oferującym dogodniejsze warunki współpracy (w tym oferującym opłatę motywacyjną). Z obserwacji Spółki wynika bowiem, że wypłata przez Spółkę Opłaty motywacyjnej to istotny czynnik wpływający na wybór przez kontrahentów produktów Wnioskodawcy. Jednocześnie występowanie Opłaty motywacyjnej jest typowe i charakterystyczne dla branży, w której działa Spółka.
Wartość Opłaty motywacyjnej będzie ustalana indywidualnie w stosunku do każdego kontrahenta na podstawie szeregu czynników, takich jak m.in. prognozowana wartość sprzedaży do kontrahenta, tzw. siła rynkowa kontrahenta lub polityka cenowa kontrahenta.
Opłata motywacyjna może zostać wypłacona jednorazowo po zawarciu/przedłużeniu Umowy handlowej bądź może zostać podzielona na kilka transzy, wypłacanych w trakcie trwania Umowy handlowej.
Pismem z 12 listopada 2021 r. uzupełniono opis sprawy następująco:
1. Wydatki poniesione w postaci opłaty motywacyjnej, o której mowa we wniosku, mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.
2. Umowy handlowe zawierane przez Spółkę są, co do zasady, zawierane na okres 5 lat, a także zawierają minimalną wartość zakupów, do dokonania których klient jest na podstawie tej umowy zobowiązany. Opłata motywacyjna staje się należna klientowi bezpośrednio po podpisaniu umowy. Opłata motywacyjna może być wypłacona w ratach, jeśli taka jest preferencja klienta.
Klient ma prawo wcześniejszego rozwiązania umowy. Z uwagi jednak na to, że otrzymał Opłatę motywacyjną, wcześniejsze rozwiązanie umowy obwarowane jest karą umowną, której wartość jest nie większa niż wysokość Opłaty motywacyjnej. Spółka odstępuje od naliczenia kary umownej jedynie w sytuacji gdy umowa zostanie rozwiązana przed terminem, na który została zawarta, a klient wywiązał się wcześniej z realizacji minimalnych progów zakupowych.
Oznacza to, że Opłata motywacyjna wiąże się z okresem trwania umowy.
W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:
W kontekście prawa do odliczenia, czy przedstawione w zdarzeniu przyszłym Opłaty motywacyjne wypłacane przez Wnioskodawcę na rzecz kontrahentów będą stanowiły wynagrodzenie za świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 685, dalej: „Ustawa o VAT”), podlegające opodatkowaniu VAT, a w konsekwencji czy w przypadku otrzymania przez Wnioskodawcę faktur VAT od kontrahentów z wykazanym VAT, Wnioskodawcy będzie przysługiwać prawo do odliczenia VAT naliczonego z takich faktur na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT?
Stanowisko Wnioskodawcy:
Zdaniem Wnioskodawcy, przedstawione w zdarzeniu przyszłym Opłaty motywacyjne wypłacane przez Wnioskodawcę na rzecz kontrahentów będą stanowiły wynagrodzenie za świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT podlegające opodatkowaniu VAT, a w konsekwencji w przypadku otrzymania przez Wnioskodawcę faktur VAT od kontrahentów z wykazanym VAT, Wnioskodawcy będzie przysługiwać prawo do odliczenia VAT naliczonego z takich faktur na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1:
Opodatkowanie VAT Opłaty motywacyjnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Przez dostawę towarów należy rozumieć, co do zasady, przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel (art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT). W ocenie Wnioskodawcy, nie ma wątpliwości, że wypłata kwot Opłat motywacyjnych nie stanowi wynagrodzenia za dostawę towarów.
Natomiast świadczenie usług określone zostało w art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT i oznacza każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1. przeniesienie praw do wartości materialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Zatem aby można było mówić o świadczeniu usług opodatkowanych VAT konieczne jest zdefiniowanie:
- usługodawcy, oraz
- świadczonej usługi (świadczenia spełnianego przez usługodawcę).
W tym miejscu wskazać należy, że również przepisy Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L Nr 347, str. 1, ze zm.; dalej: „Dyrektywa VAT”), wprowadzają szeroką definicję świadczenia usług. Zgodnie bowiem z art. 24 ust. 1 Dyrektywy VAT, „świadczenie usług” oznacza każdą transakcję, która nie stanowi dostawy towarów. Jak natomiast wynika z art. 25 Dyrektywy VAT, świadczenie usług może obejmować między innymi jedną z następujących czynności:
a. przeniesienie praw do wartości niematerialnych, bez względu na to, czy są one przedmiotem dokumentu ustanawiającego tytuł prawny, czy nie;
b. zobowiązanie do zaniechania działania lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
c. świadczenie usług na podstawie nakazu wydanego przez organ władzy publicznej lub w jego imieniu lub z mocy prawa.
W tym miejscu należy wskazać również główne założenia i cele wyrażone w art. 1 Dyrektywy VAT. W myśl tego artykułu, podatek od wartości dodanej jest z założenia podatkiem nałożonym na konsumpcję towarów i usług. Chociaż płatnikiem podatku są wszystkie osoby zaangażowane w kolejne stadia transakcji gospodarczych, faktyczny i ostateczny ciężar podatku spoczywa jedynie na ostatecznym konsumencie. W świetle powyższych założeń, opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym, zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.
Równocześnie, w celu uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, warunkiem wyrażonym w art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT jest wystąpienie „odpłatności” za daną czynność. Odpłatność oznacza natomiast wykonanie czynności (dostawy towarów bądź świadczenia usług) za wynagrodzeniem. Przy czym, pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług, a otrzymaną zapłatą powinien wystąpić bezpośredni związek.
Kluczową kwestią warunkującą przy tym uznanie danej czynności (świadczenia) za transakcję objętą VAT, jest jej uznanie za odrębną i niezależną, przy czym również wiążącą się z wynagrodzeniem świadczącego. Szczegółowe przesłanki pozwalające na stwierdzenie, czy na gruncie VAT następuje świadczenie usług, wynikają z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”). Analizując kwestię świadczenia usług, TSUE wypracował konkretne warunki, których łączne spełnienie umożliwia uznanie określonej czynności za odpłatne świadczenie usług, które podlega opodatkowaniu VAT, tj.:
- pomiędzy daną usługą a otrzymanym w zamian za jej wykonanie wynagrodzeniem istnieje bezpośredni i ścisły związek, oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami (przykładowo wyrok z 5 lutego 1981 r. w sprawie C-154/80 - Staatssecretaris van Financien przeciwko Associetion cooperative „CooperatieveAardappelenbewaarplaats GA”);
- w ramach danego stosunku prawnego muszą istnieć co najmniej dwa podmioty, z których jeden będzie świadczył usługi, drugi zaś będzie ich beneficjentem (przykładowo wyrok z 29 lutego 1996 r. w sprawie C-215/94 - Jurgen Mohr przeciwko Finanzamt Bad Segeberg);
- stosunek prawny łączący usługodawcę i usługobiorcę opiera się na zasadzie wzajemności (przykładowo wyrok z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 - R.J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden);
- wynagrodzenie może być wyrażone w pieniądzu.
Podobne stanowisko wyraził Naczelny Sąd Administracyjny m.in. w wyroku z 14 listopada 2012 r. (sygn. I FSK 196/12) wskazując: „Przyjmuje się, iż aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem musi być bezpośredni, co oznacza, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę”.
Odnosząc powyższe rozważania do przedstawionego zdarzenia przyszłego, należy podkreślić, że w celu utrzymania/pozyskania kontrahentów, w zamian za zawarcie, zmianę bądź przedłużenie umowy o współpracę z danym kontrahentem, Wnioskodawca planuje wypłacać na rzecz swoich kontrahentów Opłaty motywacyjne. Celem Opłaty motywacyjnej będzie wynagrodzenie kontrahenta za zawarcie bądź przedłużenie umowy o współpracy, co z kolei zapewni Wnioskodawcy wieloletnią współpracę z danym kontrahentem i umożliwi sprzedaż/ kontynuowanie sprzedaży produktów na jego rzecz.
W konsekwencji, uznać należy, że na skutek wprowadzenia Opłaty motywacyjnej pomiędzy Wnioskodawcą a kontrahentem dochodzić będzie do (odrębnego od samej umowy o współpracy) stosunku zobowiązaniowego, którego istotą będzie z jednej strony wyrażenie przez kontrahenta akceptacji warunków/zmiany warunków umowy o współpracy i rozpoczęcie lub kontynuowanie długoletniej współpracy (zgoda na zawarcie bądź przedłużenie umowy o współpracy), z drugiej zaś uiszczenie przez Spółkę na rzecz kontrahenta uzgodnionej kwoty - Opłaty motywacyjnej. Przedmiotowa Opłata motywacyjna wypłacana będzie na rzecz konkretnego podmiotu - kontrahenta, który rozpocznie lub będzie kontynuował współpracę z Wnioskodawcą. W tej sytuacji wystąpi wyraźny związek pomiędzy wynagrodzeniem (Opłatą motywacyjną) wypłacanym przez Wnioskodawcę, a zachowaniem kontrahenta - zawarciem/przedłużeniem/zmianą umowy o współpracy i tym samym podjęcie bądź przedłużenie długofalowej współpracy z Wnioskodawcą.
Wobec tego, zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym spełnione będą przesłanki umożliwiające uznanie, że Opłaty motywacyjne wypłacane przez Wnioskodawcę na rzecz kontrahentów będą stanowiły wynagrodzenie za świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, ponieważ:
- Wnioskodawcę oraz poszczególnych kontrahentów łączyć będzie stosunek zobowiązaniowy, którego istotą jest z jednej strony zawarcie, przedłużenie lub zmiana umowy, z drugiej natomiast uiszczenie przez Spółkę na rzecz kontrahenta wynagrodzenia - Opłaty motywacyjnej;
- istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie świadczącego usługę, tj. kontrahenta, gdyż za swoje zachowanie (wyświadczenie usługi) otrzymuje on wynagrodzenie w postaci Opłaty motywacyjnej;
- istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie nabywającego usługę, Wnioskodawcy, który zyskuje pewność, że dany kontrahent, na rzecz którego uiszczana jest Opłata motywacyjna, rozpocznie bądź będzie kontynuował współpracę z Wnioskodawcą;
- odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością kontrahenta, która miałaby być opodatkowana VAT, a tym samym istnieje element wzajemności pomiędzy zachowaniem podmiotów;
- wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę (kontrahenta) stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za świadczenie, jakim jest zobowiązanie się kontrahenta do zawarcia lub przedłużenia umowy o współpracy z Wnioskodawcą;
- istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia, ponieważ w analizowanym przypadku kontrahent ma prawo żądać wypłat określonych kwot, a zatem kwota świadczenia jest jasno i precyzyjnie określona przez strony.
Prawo do odliczenia
Na mocy art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje co do zasady, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.
Z powyższego wynika zatem, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. (i) odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz (ii) gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
W efekcie przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT lub niepodlegających temu podatkowi.
Jak wskazano na wstępie, Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży wyrobów gotowych (tj. … ) oraz świadczenia usług produkcji na zlecenie. Działalność gospodarcza prowadzona przez Wnioskodawcę podlega zatem opodatkowaniu VAT, a Spółka jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny. Z uwagi na znaczną konkurencję panującą w branży w jakiej działa Wnioskodawca, w celu pozyskania bądź utrzymania kontrahentów, Wnioskodawca planuje zacząć wypłacać na rzecz kontrahentów Opłaty motywacyjne z tytułu zawarcia/przedłużenia/zmiany umowy, tj. opłatę/opłaty w zamian za zawarcie bądź przedłużenie Umowy handlowej z danym kontrahentem. Głównym celem Opłaty motywacyjnej będzie skłonienie kontrahentów do rozpoczęcia lub kontynuowania współpracy ze Spółką, jako dostawcą, w zakresie produktów oferowanych przez Spółkę. Tym samym wypłacanie przez Wnioskodawcę Opłat motywacyjnych będzie pozostawało w bezpośrednim związku z prowadzoną przez Spółkę działalnością opodatkowaną VAT.
Biorąc zatem pod uwagę powyższe, nie ulega wątpliwości, że Wnioskodawcy przysługiwać powinno prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, wykazanego na otrzymywanych od kontrahentów fakturach dokumentujących Opłaty motywacyjne.
Przedstawione powyżej stanowisko znajduje całkowite potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe. Dla przykładu wskazać można interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 2 sierpnia 2019 r. (0111-KDIB3-3.4012.206.2019.4.MS), w której stwierdzono, że: „(`(...)`) skoro przedstawiona w opisie sprawy opłata motywacyjna w sytuacji gdy kontrahent zawrze, wyrazi gotowość do zawarcia bądź przedłuży lub wyrazi gotowość do przedłużenia z Wnioskodawcą umowy, stanowi wynagrodzenie z tytułu świadczenia realizowanego na rzecz Wnioskodawcy, które podlega opodatkowaniu VAT, to Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z otrzymanych od kontrahentów faktur dokumentujących usługi, za które opłata motywacyjną jest wypłacana (`(...)`)”.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.
Na wstępie niniejszej interpretacji należy wyjaśnić, że Wnioskodawca został uznany za podmiot zainteresowany w sprawie będącej przedmiotem wniosku w zakresie opodatkowania świadczonych przez kontrahentów usług za które otrzymują oni opłaty motywacyjne z uwagi na fakt, że intencją Wnioskodawcy jest również uzyskanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych przez kontrahentów. Zatem niezbędnym jest w pierwszej kolejności rozstrzygnięcie czy usługi te podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 685 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy).
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
-
przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
-
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
-
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Przepis art. 8 ust. 1 ustawy jest niejako dopełnieniem art. 7 ust. 1 ustawy i ma na celu objęcie opodatkowaniem każdej transakcji wykonywanej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, która nie stanowi dostawy towarów, przez co realizowana jest w ten sposób zasada powszechności opodatkowania.
Także art. 24 ust. 1 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1, z późn. zm.) wskazuje, że „świadczenie usług” oznacza każdą transakcję, która nie stanowi dostawy towarów.
Pojęcie świadczenia – składającego się na istotę usługi – należy interpretować zgodnie z jego cywilistycznym rozumieniem. Jak wskazuje art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 740, ze zm.), świadczenie może polegać na działaniu albo zaniechaniu.
Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innego podmiotu), jak i zaniechanie (nie czynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się też jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.
Należy zauważyć, że pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Powyższa definicja jest niewątpliwie szersza niż zakres tego pojęcia w potocznym jego rozumieniu. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 25 Dyrektywy 2006/112/WE – świadczeniem usług jest każde zachowanie się podmiotu w wykonaniu stosunku zobowiązaniowego, które niekoniecznie polega na fizycznym wykonaniu jakiejkolwiek czynności lub podjęciu działania. Dyrektywa obejmuje definicją świadczenia usług również zobowiązanie do zaniechania działania bądź do tolerowania czynności lub sytuacji.
W tym miejscu warto podkreślić, że nie każde zaniechanie działania lub tolerowanie czynności uważane jest za świadczenie usług. Dla stwierdzenia, czy dana czynność albo brak podejmowania czynności stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, należy ocenić przedmiotową transakcję w kontekście całego systemu podatku VAT, a w szczególności jego głównych założeń i celów, które zostały wyrażone w art. 1 Dyrektywy 2006/112/WE. W myśl tego artykułu, podatek od wartości dodanej jest z założenia podatkiem nałożonym na konsumpcję towarów i usług. Chociaż płatnikiem podatku są wszystkie osoby zaangażowane w kolejne stadia transakcji gospodarczych, faktyczny i ostateczny ciężar podatku spoczywa jedynie na ostatecznym konsumencie. W świetle powyższych założeń opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.
Na podstawie art. 29a ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca planuje wypłacać opłatę motywacyjną stanowiącą dla kontrahenta zachętę do zawarcia (gotowość do zawarcia) bądź przedłużenia (gotowość do przedłużenia) umowy. W rezultacie wypłaty opłaty motywacyjnej kontrahent wyrazi zgodę na zawarcie umowy lub przedłużenie umowy zobowiązującej do zakupu sprzedanych przez Wnioskodawcę wyrobów gotowych (tj. głównie powłok i lakierów).
W przedmiotowej sprawie opłata motywacyjna będzie miała na celu wynagrodzenie kontrahenta za zawarcie (gotowość do zawarcia) bądź przedłużenie (gotowość do przedłużenia) umowy i wykonywania obowiązków z niej wynikających.
Powyższe wskazuje, że poprzez wypłatę przez Spółkę określonej kwoty kontrahent powstrzymuje się od poszukiwania innych ofert.
Powyższe zagadnienie stało się przedmiotem sporu w sprawie C-384/95 pomiędzy Landboden Agrardienste GmbH & Co. KG a Finanzamt Calau (Niemcy). Sprawa dotyczyła opodatkowania zobowiązania się do ograniczenia produkcji ziemniaków w świetle definicji świadczenia usług. W orzeczeniu Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wskazano, że w sytuacjach, w których zredukowanie produkcji ziemniaków nie przyczynia się do uzyskania korzyści ani przez organy administracji państwowej, które dokonują wypłaty odszkodowania z tego tytułu, ani przez inne znane (ustalone) osoby, czynność taka nie stanowi świadczenia usług w rozumieniu artykułu 6(1) VI Dyrektywy. Świadczenie usług nie może mieć bowiem miejsca bez ustalenia konsumenta, tj. podmiotu będącego beneficjentem danej usługi.
W przedmiotowej sprawie beneficjentem usługi świadczonej przez kontrahenta jest natomiast Wnioskodawca, który w związku z wypłatą opłaty motywacyjnej powstrzymał kontrahenta od poszukiwania innych ofert i zapewnił sobie gotowość do zawarcia/gotowość do przedłużenia a w konsekwencji co do zasady zawarcie/przedłużenie umowy handlowej.
W kwestii odpłatności za ww. świadczenie wskazać należy, że ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje co należy rozumieć przez czynność odpłatną. Jednak dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika z przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.
Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.
Można w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
I tak, w wyroku z 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, że wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem).
Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu – jak wskazał Trybunał – świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.
Na uwagę zasługuje tutaj orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie Trybunał zauważył, iż czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.
Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że czynność uznaje się za odpłatną gdy są spełnione następujące warunki:
- istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne;
- wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy;
- istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi;
- odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem;
- istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.
Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, że opłata motywacyjna ma na celu wynagrodzenie kontrahenta za zawarcie (gotowość do zawarcia) bądź przedłużenie (gotowość do przedłużenia) umowy handlowej i wykonywania obowiązków z niej wynikających. Przedmiotowa opłata jest ponoszona niezależnie od obowiązków wynikających z samej umowy handlowej.
W takiej sytuacji będzie występować wyraźny związek wypłaconego przez Wnioskodawcę wynagrodzenia za wzajemne zachowanie kontrahenta – zawarcie (gotowość do zawarcia) bądź przedłużenie (gotowość do przedłużenia) umowy handlowej. Bowiem kontrahent zobowiąże się do zawarcia (do gotowości do zawarcia) bądź przedłużenia (do gotowości do przedłużenia) umowy z Wnioskodawcą, a nie z innym podmiotem, będzie świadczyć na rzecz Wnioskodawcy czynność, którą można zaklasyfikować jako usługę.
Tak więc otrzymana przez kontrahenta od Spółki kwota w postaci opłaty motywacyjnej będzie związana z określonym zachowaniem kontrahenta, a zatem świadczeniem przez niego usługi.
W związku z powyższym, w przedmiotowej sprawie zostały spełnione wszystkie przesłanki warunkujące uznanie ww. czynności za odpłatna usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.
W konsekwencji, przedstawiona w zdarzeniu przyszłym opłata motywacyjna będzie stanowić wynagrodzenie z tytułu świadczenia realizowanego na rzecz Wnioskodawcy, które będzie podlegać opodatkowaniu VAT, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy.
Zatem stanowisko Wnioskodawcy w powyższym zakresie jest prawidłowe.
Podstawowe zasady dotyczące odliczenia podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.
Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Ponadto, podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Jak wskazano we wniosku, Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży wyrobów gotowych (tj. `(...)`) oraz świadczenia usług produkcji na zlecenie. Działalność gospodarcza prowadzona przez Wnioskodawcę podlega opodatkowaniu VAT, a Spółka jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny. Z uwagi na znaczną konkurencję panującą w branży w jakiej działa Wnioskodawca, w celu pozyskania bądź utrzymania kontrahentów, Wnioskodawca planuje zacząć wypłacać na rzecz kontrahentów Opłaty motywacyjne z tytułu zawarcia/przedłużenia/zmiany umowy, tj. opłatę/opłaty w zamian za zawarcie bądź przedłużenie Umowy handlowej z danym kontrahentem. Głównym celem Opłaty motywacyjnej będzie skłonienie kontrahentów do rozpoczęcia lub kontynuowania współpracy ze Spółką, jako dostawcą, w zakresie produktów oferowanych przez Spółkę.
W związku z powyższym wypłacanie przez Wnioskodawcę Opłat motywacyjnych będzie pozostawało w bezpośrednim związku z prowadzoną przez Spółkę działalnością opodatkowaną VAT, Wnioskodawcy będzie przysługiwać prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, wykazanego na otrzymywanych od kontrahentów fakturach dokumentujących Opłaty motywacyjne, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.
Tak, więc Stanowisko Wnioskodawcy ww. zakresie jest prawidłowe.
Ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostanie zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.
Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:
-
z zastosowaniem art. 119a;
-
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
-
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).
Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2193 ze zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.).
Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.
Zgodnie z art. 57a ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.