0114-KDIP4-3.4012.516.2021.4.RK

📋 Podsumowanie interpretacji

Wnioskodawca, będący polskim rezydentem podatkowym i czynnym podatnikiem VAT, planuje wstąpić w prawa Wspólnika jako wierzyciela z tytułu udzielonej pożyczki, korzystając z instytucji subrogacji uregulowanej w Kodeksie cywilnym. W tym celu, za zgodą dłużnika, Wnioskodawca spłaci Wspólnika i nabędzie wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty. Wnioskodawca zapytał, czy jego wstąpienie w prawa Wspólnika jako zaspokojonego wierzyciela w ramach subrogacji będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Organ uznał, że wstąpienie Wnioskodawcy w prawa Wspólnika jako zaspokojonego wierzyciela w ramach subrogacji nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Nabycie wierzytelności przez Wnioskodawcę w drodze subrogacji nie jest traktowane jako zapłata za usługę świadczoną na rzecz Wspólnika, lecz jako skutek wstąpienia Wnioskodawcy w prawa zaspokojonego Wspólnika z tytułu wierzytelności wobec dłużnika. W związku z tym, transakcja ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Pytania i stanowisko urzędu

Pytania podatnika

Czy wstąpienie przez Wnioskodawcę w prawa Wspólnika jako zaspokojonego wierzyciela w ramach Subrogacji na podstawie art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT?

Stanowisko urzędu

1. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. 2. Z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Wierzytelności nie stanowią towarów w rozumieniu ustawy o VAT, a zatem transakcje mające za przedmiot wierzytelności nie będą stanowiły dostawy towarów podlegającej opodatkowaniu VAT. 3. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. 4. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. 5. W analizowanej sprawie Wnioskodawca wstępuje w prawa Wspólnika w ramach subrogacji, nie uzyskując wynagrodzenia ani żadnego innego świadczenia w zamian za to wstąpienie. Przejęcie wierzytelności Wspólnika w ramach umowy subrogacji nie ma charakteru zapłaty za świadczone przez Wnioskodawcę usługi na rzecz Wspólnika, stanowi jedynie skutek wstąpienia Wnioskodawcy w prawa zaspokojonego Wspólnika z tytułu wierzytelności wobec Dłużnika. 6. W konsekwencji, wstąpienie przez Wnioskodawcę w prawa Wspólnika jako zaspokojonego wierzyciela w ramach subrogacji na podstawie art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Masz dosyć przekopywania się przez dziesiątki interpretacji?

Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex

Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.

Rozpocznij bezpłatny okres próbny

📖 Pełna treść interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 14 lipca 2021 r. (data wpływu 21 lipca 2021 r.), uzupełnionym pismem z 27 września 2021 r. (data wpływu 1 października 2021 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie Organu z 22 września 2021 r. (doręczone 22 września 2021 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie skutków podatkowych nabycia wierzytelności w ramach Subrogacji - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

21 lipca 2021 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie skutków podatkowych nabycia wierzytelności w ramach Subrogacji. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z 27 września 2021 r. (data wpływu 1 października 2021 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie Organu z 22 września 2021 r. (doręczone 22 września 2021 r.).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest polskim rezydentem podatkowym, podlegającym opodatkowaniu w Polsce od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Podstawowym przedmiotem działalności Spółki jest działalność firm centralnych (Head offices) i holdingów, z wyłączeniem holdingów finansowych (PKD (Polska Klasyfikacja Działalności) 70.10.Z.). Spółka prowadzi także działalność w zakresie najmu nieruchomości oraz udzielania pożyczek.

Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik czynny VAT (podatek od towarów i usług).

Jednym ze wspólników Spółki jest Pan W.K., polski rezydent podatkowy (dalej: „Wspólnik”, „Wierzyciel”).

Wspólnik na podstawie umowy pożyczki zawartej w dniu 28 października 2020 r. (dalej: „Umowa Pożyczki”) udzielił spółce (`(...)`) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (`(...)`) (dalej: „Dłużnik”) pożyczki wyrażonej w euro (dalej jako „Pożyczka”, „Wierzytelność”).

Obecnie Spółka zamierza wstąpić w prawa Wspólnika jako wierzyciela z tytułu udzielonej Pożyczki z wykorzystaniem instytucji subrogacji uregulowanej w art. 518 § 1 pkt 3 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej: „KC”).

Na podstawie umowy subrogacji, Wnioskodawca, za zgodą Dłużnika, spłaci Wspólnika i nabędzie spłaconą Wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty (dalej: „Subrogacja”).

Powyższe oznacza, że Wnioskodawca nabędzie Wierzytelność w wysokości kwoty głównej Pożyczki oraz wszystkich naliczonych do dnia zawarcia umowy Subrogacji odsetek i w konsekwencji wstąpi w prawa zaspokojonego Wspólnika (wierzyciela) wynikające z nabytej Wierzytelności.

W wyniku Subrogacji, Wspólnikowi przestaną przysługiwać Wierzytelności wobec Dłużnika, a Wnioskodawca nabędzie Wierzytelność i stanie się nowym wierzycielem Dłużnika z tego tytułu.

W konsekwencji, Dłużnik będzie spłacał na rzecz Spółki zarówno kwotę główną udzielonej Pożyczki, jak i naliczone odsetki wynikające z Wierzytelności, nabyte przez Wnioskodawcę w drodze Subrogacji.

Zawarcie umowy subrogacji nastąpi na podstawie art. 518 §1 pkt 3 Kodeksu cywilnego i tymi też przepisami będzie ona regulowana. Wnioskodawca podkreśla, że nie będzie to umowa sprzedaży regulowana przepisami Kodeksu cywilnego.

Planowana umowa Subrogacji nie będzie przewidywała wynagrodzenia bądź innego świadczenia wzajemnego należnego Spółce za wstąpienie przez nią w prawa majątkowe wynikające z Wierzytelności, gdyż Wnioskodawca, co wynika wprost z art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego, dokona spłaty obecnego wierzyciela (tj. p. W.K.) do wysokości Wierzytelności. Ponadto Wnioskodawca pragnie wskazać, iż terminem „spłata” posługuje się art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (oznaczone we wniosku nr 2):

Czy wstąpienie przez Wnioskodawcę w prawa Wspólnika jako zaspokojonego wierzyciela w ramach Subrogacji na podstawie art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, wstąpienie przez niego w prawa Wspólnika jako zaspokojonego Wierzyciela w ramach Subrogacji na podstawie art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego, nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają:

  1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

  2. eksport towarów;

  3. import towarów na terytorium kraju;

  4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

  5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Z kolei z treści art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT wynika, że dostawą towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Ilekroć w przepisach ustawy o VAT jest mowa o „towarach”, rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 Ustawy o VAT).

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy stwierdzić, iż wierzytelności nie stanowią towaru w rozumieniu przepisów Ustawy VAT, a zatem transakcje mające za przedmiot te składniki majątku nie będą stanowiły dostawy towarów podlegającej opodatkowaniu VAT.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust 1 pkt 1 ww. ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, w tym również:

  1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

  2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

  3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z kolei zgodnie z ust. 2 powyższego przepisu za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

  1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

  2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Jak wynika z przywołanych wyżej przepisów, pojęcie usługi dla potrzeb stosowania ustawy o VAT zostało zdefiniowane szeroko. Niemniej jednak, z literalnej treści art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT wynika, iż usługa podlega opodatkowaniu, jeżeli ma charakter odpłatny, z wyjątkami określonymi w art. 8 ust. 2 Ustawy o VAT.

W szeregu swoich orzeczeń TSUE podkreślał, że świadczenie usług jest dokonywane odpłatnie w rozumieniu dyrektywy VAT tylko wtedy, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, a wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi faktyczne odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej na rzecz usługobiorcy (np. wyrok z 18 stycznia 2017 r. w sprawie C-37/16 Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych SAWP i z 22 czerwca 2016 r. w sprawie C -11/15 Ćesky rozhlas).

Odnosząc powyższe do przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wstąpienie w prawa Wierzyciela na podstawie art. 518 § 1 pkt 3 KC jest subrogacją ustawową, tj. zaistnienie przesłanek wskazanych w tym przepisie, doprowadza z mocy prawa do spłaty wierzyciela głównego do wysokości dokonanej zapłaty.

W przypadku Subrogacji nie występuje element wynagrodzenia (prowizji), bowiem już z samego art. 518 § 1 pkt 3 KC wynika, że osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości zapłaty. Powyższe znalazło potwierdzenie w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (`(...)`) z 4 kwietnia 2011 r. (sygn. III SA/Wa 1281/10).

Zatem w ocenie Wnioskodawcy nabycie przez niego Wierzytelności w drodze Subrogacji, nie będzie stanowiło odpłatnej usługi świadczonej przez Wnioskodawcę na rzecz Wierzyciela.

Wnioskodawca nie uzyska bowiem żadnego przysporzenia od Wierzyciela, które mogłoby zostać uznane za jego wynagrodzenie z tytułu nabycia Wierzytelności.

Przeniesienie Wierzytelności na rzecz Spółki nie ma charakteru zapłaty za świadczenie przez Wnioskodawcę usługi na rzecz Wierzyciela, ale stanowi skutek wstąpienia Wnioskodawcy w prawa zaspokojonego Wierzyciela z tytułu Wierzytelności przysługujących wcześniej Wierzycielowi wobec Dłużnika.

Stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym wstąpienie Spółki w prawa Wierzyciela na podstawie umowy Subrogacji pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT potwierdził m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 24 kwietnia 2020 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.45.2020.2.IG).

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy wstąpienie w prawa wierzyciela w drodze Subrogacji nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z postanowieniami zawartymi w art. 5 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają:

  1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

  2. eksport towarów;

  3. import towarów na terytorium kraju;

  4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

  5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Z treści art. 7 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że dostawą towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Ilekroć w przepisach ustawy o VAT jest mowa o towarach, rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT).

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, w tym również:

  1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

  2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

  3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym, przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenia innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego świadczona jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dane świadczenie podlegało opodatkowaniu VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a zapłatą. Otrzymana zapłata powinna bowiem nastąpić w zamian za świadczenie usługi. Odpłatność powinna wynikać z zawartej przez strony umowy. To strony określają czy za wykonanie danego świadczenia przewidziane jest wynagrodzenie dla świadczącego. Jeżeli strony przewidziały jakąś formę wynagrodzenia dla świadczącego usługę, wówczas usługa jest odpłatna (por. wyrok TSUE z 18 stycznia 2017 r. w sprawie C-37/16 Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych SAWP; podobnie m.in. wyrok TSUE z 22 czerwca 2016 r. w sprawie C-11/15 Ćesky rozhlas oraz wyrok TSUE z 18 lipca 2007 r. w sprawie C-277/05 Societe thermale dEugenie-les-Bains).

Zatem, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik czynny VAT. Jednym ze wspólników Spółki jest Pan W.K. ( „Wspólnik”, „Wierzyciel”). Wspólnik na podstawie umowy pożyczki udzielił spółce (`(...)`)spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (`(...)`) („Dłużnik”) pożyczki wyrażonej w euro. Obecnie Spółka zamierza wstąpić w prawa Wspólnika jako wierzyciela z tytułu udzielonej Pożyczki z wykorzystaniem instytucji subrogacji uregulowanej w art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego („KC”). Na podstawie umowy subrogacji, Wnioskodawca, za zgodą Dłużnika, spłaci Wspólnika i nabędzie spłaconą Wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty („Subrogacja”). Wnioskodawca nabędzie Wierzytelność w wysokości kwoty głównej Pożyczki oraz wszystkich naliczonych do dnia zawarcia umowy Subrogacji odsetek i w konsekwencji wstąpi w prawa zaspokojonego Wspólnika (wierzyciela) wynikające z nabytej Wierzytelności. W wyniku Subrogacji, Wspólnikowi przestaną przysługiwać Wierzytelności wobec Dłużnika, a Wnioskodawca nabędzie Wierzytelność i stanie się nowym wierzycielem Dłużnika z tego tytułu. W konsekwencji, Dłużnik będzie spłacał na rzecz Spółki zarówno kwotę główną udzielonej Pożyczki, jak i naliczone odsetki wynikające z Wierzytelności, nabyte przez Wnioskodawcę w drodze Subrogacji. Umowa Subrogacji nie będzie przewidywała wynagrodzenia bądź innego świadczenia wzajemnego należnego Spółce za wstąpienie przez nią w prawa majątkowe wynikające z Wierzytelności.

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi, czy wstąpienie przez Niego w prawa Wspólnika w ramach Subrogacji podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym.

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego – wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego – wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego – umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw.

W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Zgodnie z art. 518 § 1 Kodeksu cywilnego, osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty:

  1. jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi;

  2. jeżeli przysługuje jej prawo, przed którym spłacona wierzytelność ma pierwszeństwo zaspokojenia;

  3. jeżeli działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela; zgoda dłużnika powinna być pod nieważnością wyrażona na piśmie;

  4. jeżeli to przewidują przepisy szczególne.

Stosownie do § 2 ww. artykułu, w wypadkach powyższych wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia, które jest już wymagalne.

W oparciu o § 3 powołanego artykułu, jeżeli wierzyciel został spłacony przez osobę trzecią tylko w części, przysługuje mu co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed wierzytelnością, która przeszła na osobę trzecią wskutek zapłaty częściowej.

Z powyższych przepisów wynika, że subrogacja jest instytucją prawa cywilnego polegającą na wstąpieniu w prawa zaspokojonego wierzyciela. Wierzytelność może być spłacona przez osobę trzecią w całości lub do określonej wysokości. Cechą charakterystyczna cesji ustawowej jest nabycie praw przez osobę trzecią tylko do wysokości dokonanej zapłaty.

Finansujący, działając za uprzednią zgodą dłużnika oraz na wcześniej ustalonych warunkach, dokonuje spłaty jego wymagalnych zobowiązań. W tej sytuacji dłużnik dokonuje na rzecz finansującego zapłaty w ramach wcześniej przyjętego przez strony harmonogramu rozciągającego w czasie w sposób znaczny zapłatę za spłacone już przez finansującego wierzytelności. Zaletą subrogacji jest jej akcesoryjność, która oznacza, że dłużnik jest zobowiązany wobec wierzyciela (finansującego) do wysokości faktycznie zaciągniętego, to jest spłaconego, zobowiązania.

W kwestii opodatkowania transakcji mających za przedmiot wierzytelności, kluczowe znaczenie ma wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 marca 2012 r. (sygn. I FPS 5/11), gdzie sąd (kierując się treścią orzeczenia TSUE z 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10), wskazał że:

„Przyjąć zatem należy, że podstawowym i koniecznym warunkiem do uznania transakcji za odpłatną usługę, a więc czynność opodatkowaną jest wystąpienie wynagrodzenia bezpośrednio związanego z tą czynnością, rzeczywiście otrzymanego (bądź należnego), jako świadczenia wzajemnego za wykonaną usługę (`(...)`). Podkreślenia wymaga bowiem, że dla rozstrzygnięcia, czy mamy do czynienia z odpłatną usługą, konieczne jest ustalenie, czy - obok transakcji kupna-sprzedaży wierzytelności - wystąpiło świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym, co ważne, przez nabywcę. W omawianej sytuacji, kiedy występuje tylko zapłata ceny za wierzytelność trudno uznać, że do świadczenia takiej usługi dochodzi. Wobec tego należy dojść do wniosku, że żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej po cenie niższej od jej wartości nominalnej nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT”.

Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz przepisy prawa mające zastosowanie w sprawie, należy uznać, że nabycie przez Wnioskodawcę Wierzytelności w drodze Subrogacji, w okolicznościach przedstawionych w zdarzeniu przyszłym, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W analizowanej sprawie Wnioskodawca wstępuje w prawa Wspólnika w ramach Subrogacji, nie uzyskując wynagrodzenia ani żadnego innego świadczenia w zamian za to wstąpienie. Przejęcie wierzytelności Wspólnika w ramach umowy subrogacji nie ma charakteru zapłaty za świadczone przez Wnioskodawcę usługi na rzecz Wspólnika, stanowi jedynie skutek wstąpienia Wnioskodawcy w prawa zaspokojonego Wspólnika z tytułu wierzytelności wobec Dłużnika od udzielonej pożyczki.

W konsekwencji, wstąpienie przez Wnioskodawcę w prawa Wspólnika jako zaspokojonego wierzyciela w ramach Subrogacji na podstawie art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w myśl art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Stanowisko Wnioskodawcy, w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2, należało uznać za prawidłowe.

Ponadto, Organ informuje, że w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnej wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego. Podkreślenia wymaga, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z tym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;

  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

  3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 ze zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Przestań wyszukiwać interpretacje ręcznie!

Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili