0114-KDIP4-1.4012.20.2020.10.S.RMA

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1, art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej po ponownym rozpatrzeniu sprawy w związku z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 17 marca 2021 r. sygn. akt III SA/Wa 1324/20 (data doręczenia prawomocnego orzeczenia i zwrot akt – 1 lipca 2021 r.) stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku wspólnym z 28 stycznia 2020 r. (data wpływu 29 stycznia 2020 r.), uzupełnionym 14 kwietnia 2020 r. (data wpływu 14 kwietnia 2020 r.) w odpowiedzi na wezwanie z 23 marca 2020 r. (doręczenie zastępcze 7 kwietnia 2020 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

• prawa do odliczenia podatku naliczonego do świadczeń nabywanych przez Firmę w wykonaniu umowy o współdziałanie (pyt. nr 2), opodatkowania podatkiem od towarów i usług świadczeń dokonywanych bez odpłatności przez Firmę i Fundację w wykonaniu umowy o współdziałanie (pyt. nr 3), opodatkowania podatkiem od towarów i usług środków otrzymanych przez Firmę tytułem zakupu „cegiełek” (pyt. nr 5), uwzględniania w podstawie opodatkowania środków w wysokości przekazanej darowizny w związku z wyborem trybu „Kupuję`(...)`” (pyt. nr 7) - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

29 stycznia 2020 r. wpłynął ww. wniosek wspólny o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie sposobu rozliczeń w ramach umowy o współdziałanie.

Wniosek został uzupełniony pismem z 14 kwietnia 2020 r. (data wpływu 14 kwietnia 2020 r.).

Dotychczasowy przebieg postępowania:

7 maja 2020 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretację indywidualną nr 0114-KDIP4-1.4012.20.2020.4.RMA dotyczącą podatku od towarów i usług, w której uznał stanowisko Zainteresowanych w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego do świadczeń nabywanych przez Firmę w wykonaniu umowy o współdziałanie (pyt. nr 2), opodatkowania podatkiem od towarów i usług środków otrzymanych przez Firmę tytułem zakupu „cegiełek” (pyt. nr 5), uwzględniania w podstawie opodatkowania środków w wysokości przekazanej darowizny w związku z wyborem trybu „Kupuję`(...)`” (pyt. nr 7) za prawidłowe; w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług świadczeń dokonywanych bez odpłatności przez Firmę i Fundację w wykonaniu umowy o współdziałanie (pyt. nr 3) za nieprawidłowe.

Interpretacja i jej odpis zostały doręczone 14 maja 2020 r.

22 czerwca 2020 r. (data wpływu 22 czerwca 2020 r.) została wniesiona skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na ww. interpretację w części dotyczącej udzielonej odpowiedzi na pytanie nr 3.

Wyrokiem z 17 marca 2021 r. sygn. akt III SA/Wa 1324/20 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił interpretację indywidualną w skarżonym zakresie.

1 lipca 2021 r. wpłynął prawomocny wyrok wraz z aktami sprawy.

W myśl art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.) ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wskutek powyższego, wniosek Strony wymaga ponownego rozpatrzenia przez tut. Organ.

We wniosku złożonym przez:

- Zainteresowanego będącego stroną postępowania:

- Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania:

przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

A. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, zarejestrowaną w CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) pod nazwą „(…)” (dalej określana inicjałami „A” lub skrótem „Firma”). Głównym przedmiotem działalności gospodarczej jest artystyczna i literacka działalność twórcza (PKD (Polska Klasyfikacja Działalności) 90.03.Z), która obejmuje działalność niezależnych pisarzy i dziennikarzy. Przedmiot działalności Firmy obejmuje również m.in. wydawanie książek (PKD 58.11.Z) i produkcję filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych (PKD 59.11.Z). Ponadto – zgodnie z wpisem dokonanym w CEiDG – Firma może dokonywać różnych form sprzedaży detalicznej, w tym sprzedaży wysyłkowej lub za pośrednictwem sieci Internet (PKD 47.19.Z, 47.78.Z, 47.91.Z, 47.99.Z). W tym ostatnim, wymienionym zakresie, Firma zamierza działać za pośrednictwem sklepu internetowego, platformy e-commerce służącej do sprzedaży towarów.

A. jest również fundatorem Fundacji B (zw. dalej „Fundacją”). Zgodnie z jej Statutem Fundacja jest organizacją pozarządową, prowadzącą działalność pożytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Fundacja prowadzi działalność́ społecznie użyteczną̨ w sferze zadań́ publicznych, określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego, na rzecz ogółu społeczności. Cele statutowe Fundacji zostały określone w rozdziale II Statutu: Celem Fundacji jest organizowanie i niesienie pomocy w ramach działalności pożytku publicznego, polegającej na wsparciu finansowym i prawnym, edukacji, realizacji potrzeb mieszkaniowych, zdrowotnych i innych potrzeb bytowych w celu (`(...)`). Fundacja prowadzi działalność o charakterze pożytku publicznego w zakresie realizacji następujących celów:

1. prowadzenie działalności mającej na celu wyrównywanie szans rozwoju(…);
2. świadczenie pomocy społecznej na całym świecie na rzecz (…);
3. niesienie pomocy na całym świecie w celu poprawy warunków bytowych i mieszkaniowych;
4. wsparcie finansowe potrzeb zdrowotnych (…)na całym świecie;
5. prowadzenie działalności w zakresie wspierania edukacji dzieci i młodzieży na całym świecie, poprzez zapewnienie dostępu do edukacji dzieciom z najbiedniejszych rodzin;
6. organizacja przedsięwzięć na całym świecie mających za przedmiot edukację i oświatę;
7. działalność wspomagająca technicznie, szkoleniowo, informacyjnie lub finansowo organizacje pozarządowe na całym świecie w zakresie określonym w niniejszym paragrafie Statutu.

Fundacja realizuje swoje cele poprzez:

1. organizowanie i wspieranie aukcji oraz zbiórek publicznych mających na celu pomoc finansową związaną z celami Fundacji;
2. przekazywanie uzyskanych środków finansowych w celu zaspokajania potrzeb określonych celami Fundacji;
3. organizowanie i udzielanie szeroko pojętej pomocy społecznej;
4. dofinansowywanie kosztów leczenia dzieci;
5. prowadzenie edukacji humanitarnej, rozwojowej i socjalnej, także w ramach międzynarodowej współpracy.

Zgodnie ze Statutem Fundacja może prowadzić dodatkowo działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów statutowych. Zysk z działalności gospodarczej jest przeznaczany na realizację celów statutowych Fundacji i pokrywanie kosztów jej działalności.

A – w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej – oraz Fundacja – zarówno w zakresie działalności statutowej, jak i wspierającej ją działalności gospodarczej – zamierzają zawrzeć umowę o współdziałanie, w ramach której podejmą się wspólnych działań dla osiągnięcia wspólnego celu.

Celem umowy, a równocześnie wspólnym celem stron, będzie oferowanie w sklepie internetowym (e-commerce) różnych towarów, nabytych lub wytworzonych przez A, w trybie sprzedaży – alternatywnym wobec „zwykłego” – „Kupuję`(...)`”. Danie klientom wyboru ma stanowić potrójną motywację dla kupujących: teleologiczną (sprzedaż ma na celu nie tylko zysk), poczucie sprawczości (klient decyduje, czy sprzedaż ma służyć również pomocy) i finansową (można pomóc bez zaangażowania dodatkowych środków). Przy czym, wybór trybu sprzedaży „Kupuję`(...)`” przez kupującego będzie oznaczał, iż prócz zapłaty ceny, będzie on zobowiązany do przekazania darowizny na rzecz Fundacji. W ten sposób darowizna będzie związana ze sprzedażą towaru, a jej wysokość będzie zależna od ceny towaru. Umożliwienie tego wyboru ma zatem za zadanie promocję zasad uczciwego handlu (powszechnie określanego mianem fair trade) oraz handlu uwrażliwionego społecznie, zmierzającego do likwidacji nierówności społecznych i ekonomicznych, przez co należy rozumieć – mówiąc już tak konkretnie – podkreślenie odpowiedzialności biznesu w tym zakresie, promowanie i rozpowszechnianie tego typu rozwiązań. Dlatego wpisanie celu społecznego w cel umowy, nie wyklucza, lecz utwierdza założenie o jej celu gospodarczym.

Każda ze stron umowy o współdziałanie będzie odnosiła na jej podstawie również indywidualne korzyści. Fundacja będzie uzyskiwała darowizny od kupujących, zachęconych nie tylko osiągnięciem celu dobroczynnego, lecz również przywiązujących wagę do pozytywnego wizerunku A, korzystając z siły oddziaływania marki związanej z jej nazwiskiem. Będzie mogła w ten sposób finansować swoje cele statutowe, czyli konkretne projekty polegające na (`(...)`). Związanie darowizn ze sprzedażą towarów na platformie e-commerce prowadzonej przez A nie tylko zwiększy dywersyfikację przychodów Fundacji, ale także wypromuje cele statutowe i działania Fundacji wśród osób, do których Fundacja nie dotarła by w tradycyjny sposób.

Natomiast A będzie mogła poszczycić się wdrożeniem polityki społecznej odpowiedzialności biznesu, która w jej przypadku jest niezwykle ważna. Śmiało można rzec, nierozerwalnie związana z jej osobą, lecz przez to również z działalnością gospodarczą.

A. szerszej publiczności jest znana jako osoba, (…)

Trudno sobie zatem wyobrazić, aby działalność gospodarcza, w której wykorzystywany jest wizerunek A, była pozbawiona wysiłków i działań, prowadzących do wsparcia celów społecznych, dobroczynnych, charytatywnych. Należy podkreślić jej specyfikę w stosunku do zwykłej działalności handlowej. W odczuciu A – wobec całego kontekstu, w którym funkcjonuje Firma, a który jest silnie zdeterminowany osobistym wizerunkiem – działalność gospodarcza musi być wsparta polityką społecznej odpowiedzialności biznesu.

Prócz wewnętrznej motywacji można mówić również o chęci wpisania się w oczekiwania grupy potencjalnych klientów, często fanów A, aby wykonywana przez nią działalność gospodarcza nie była ograniczona ogólnie przyjętymi cechami takiej działalności, lecz by z jej udziałem były podejmowane działania promujące inne wartości (tj. w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu). Zatem współpraca z Fundacją, polegająca na udostępnieniu platformy dla jej celów, tj. umożliwieniu „Zakupu z Fundacją”, jest odpowiedzią na oczekiwania osób (klientów), które zdecydują się kupić dany towar nie tylko kierując się jego wartościami użytkowymi, nie tylko ze względu na jego oznaczenie znanym wizerunkiem (marką), lecz również dlatego, że zakup przyczyni się do realizacji celów społecznych.

Te cele A chce realizować w ramach umowy o współdziałanie (konsorcjum) z Fundacją. Na jej podstawie każda ze stron zobowiązuje się do działań, które będą służyć obu stronom oraz wspólnym celom. A, jako lider konsorcjum będzie prowadziła sklep internetowy (platformę e-commerce), w którym będą sprzedawane towary oraz będzie można w nim nabyć „cegiełkę” na określony cel społeczny. Na zasadach określonych w tej umowie wspólne będzie jednak korzystanie z tego sklepu, czyli każda ze stron będzie mogła czerpać z niego pożytki odpowiadające jej działalności, umieszczać materiały, stanowiące prawa autorskie, umieszczać towary handlowe. Prowadząc ów sklep obydwa podmioty będą pracowały na wspólny wizerunek.

Towary Firmy będą oferowane za pośrednictwem sklepu internetowego równocześnie w dwóch trybach: „zwykłym” oraz „Kupuję`(...)`” (nazewnictwo może być inne). Ponadto Fundacja będzie również sprzedawała własne towary za pośrednictwem tego sklepu (na podstawie umowy powiernictwa lub umowy komisu). „Cegiełka” zaś będzie oferowana jako forma darowizny na rzecz Fundacji. Szczegóły współpracy co do sposobu oferowania „produktów”, będą określone w umowie o współdziałanie.

Umowa ta będzie również określała „wkłady” obydwu podmiotów w ramach umowy o współdziałanie, czyli czynności podejmowane przez każdego z nich dla osiągnięcia wspólnego celu. Firma będzie utrzymywała platformę e-commerce oraz administrowała nią, dodając produkty oraz informacje o nich, także tworząc materiał, stanowiący przedmiot praw autorskich. Będzie zapewniała personel, pomieszczenia i sprzęt, czy też materiały, jak foldery reklamowe lub promocyjne. Ponadto będzie pełniła funkcję powiernika, otrzymując i rozliczając darowizny otrzymane na rzecz Fundacji. Fundacja zaś będzie dostarczała materiał informacyjny oraz graficzny, związany ze swoją działalnością statutową, realizowanymi projektami, efektami swojej działalności (zawartość podstron dla platformy e-commerce, projekty graficzne, logotyp, znaki towarowe, którymi oznaczone będą towary, opakowania, kartki z podziękowaniami dla darczyńców, zdjęcia, filmy, grafiki, itp.), również objęty prawami autorskimi, a także materiały reklamowe lub promocyjne oraz personel. Będzie mogła również tworzyć i zmieniać niektóre treści.

Na podstawie rzeczonej umowy podmioty przeniosą wzajemnie na siebie prawa autorskie do wykorzystania swoich materiałów do celów umowy o współdziałanie oraz do własnych celów każdego z nich. Poniosą one wydatki związane z udziałem każdej z nich w umowie o współdziałanie i nie będą wymagały od drugiej strony wynagrodzenia z tego tytułu. Każda ze stron umowy będzie mogła w równym stopniu korzystać z efektów współdziałania, czyli praw autorskich, w tym logotypów, czy materiałów reklamowych lub promocyjnych, a także informacji o realizacji celów społecznych, wykonywanych przy wsparciu uzyskanym w oparciu o umowę o współdziałanie. Również sposób wspólnego korzystania z platformy e-commerce będzie ustalony w tej umowie.

Jak wskazano wcześniej, towary wyprodukowane lub nabyte przez Firmę będą oferowane na stronie w dwóch trybach sprzedaży jednocześnie: „zwykłym” oraz „Kupuję`(...)`”. Klient będzie dokonywał wyboru trybu w oknie produktu (obok towaru będą umieszczone odpowiednie przyciski wyboru). Zakup w trybie „zwykłej” sprzedaży będzie oznaczał zawarcie umowy sprzedaży na warunkach określonych w Kodeksie cywilnym (art. 535 i nast. Kodeksu cywilnego).

Wybór trybu „Kupuję`(...)`” będzie zaś oznaczał, iż klient kupi towar, za który zapłaci cenę, a równocześnie będzie zobowiązany do zapłaty darowizny na rzecz Fundacji we wskazanej wysokości. Obowiązek zapłaty darowizny będzie akcesoryjny względem umowy sprzedaży. Warunki zakupu w tym trybie będą jasno określone w polu wyboru oraz wyszczególnione w podsumowaniu transakcji. Z podsumowania będzie wynikać, iż kupujący zapłaci jednocześnie cenę za towar oraz darowiznę w określonej wysokości (może zostać określona procentowo lub kwotowo w całkowitej kwocie zobowiązania). Ze względów praktycznych nie jest wskazane, by płatności z tych dwóch tytułów były dokonywane dwoma przelewami na dwa osobne rachunki. Dlatego mocą umowy o współdziałanie Firma będzie pełniła rolę powiernika. Zostanie ustanowiony stosunek powiernictwa, na podstawie którego powierzający, czyli Fundacja, upoważni Firmę do pobrania kwoty darowizny i przekazania jej w terminie na rachunek Fundacji. Firma, działając jako powiernik, nie będzie mogła swobodnie dysponować kwotą darowizny, np. nie będzie mogła nią obracać, inwestować, przeznaczać na pokrycie jakichkolwiek wydatków. Obowiązek przekazania będzie bezwzględny i sankcjonowany odsetkami lub karą umowną. Jednocześnie stronom zależy, aby kwota darowizny, przekazywana w programie „Kupuję…” lub w związku z nabyciem „cegiełek”, była w sensie podatkowym potraktowana jak darowizna. Bowiem celem projektu jest, by w ten właśnie sposób była postrzegana przez klientów. Ze względu na przekaz do darczyńcy stronom zależy, by darowizny w całości i bez potrąceń były przekazywane na realizację celu społecznego Fundacji.

Wybór trybu sprzedaży nie będzie miał wpływu na wysokość kwoty, do której zapłaty zostanie zobowiązany kupujący, tj. kwota, jaką zapłaci on w trybie „zwykłym” i w trybie „Kupuję…” będzie identyczna. Z tym, że w pierwszym przypadku będzie ona w całości pokrywała się z ceną. W drugim przypadku kwota będzie obejmowała tak cenę, jak i kwotę darowizny. Zgodnie z regulaminem sprzedaży klient, decydując się na zakup, otrzyma w momencie sprzedaży opust lub obniżkę ceny (rabat, bonifikatę) oraz związane z nim zobowiązanie do przekazania równowartości, jako darowizny na rzecz Fundacji. Cała kwota zaś zostanie pobrana lub przekazana na nieoprocentowany rachunek bankowy Firmy, która wykonując zobowiązania powiernika, przekaże odpowiednią kwotę we właściwym terminie na rachunek Fundacji.

Konsekwencją wyboru zakupu w trybie „Kupuję…” będzie stosowanie przepisów o rękojmi – w przypadku odstąpienia od umowy sprzedaży albo żądania zmniejszenia ceny na skutek wady (art. 560 Kodeksu cywilnego) – wyłącznie w odniesieniu do kwoty, jaka została zapłacona za towar, czyli z wyłączeniem kwoty darowizny. W regulaminie sprzedaży zostanie wyraźnie wskazane, iż zwrot (obniżenie) ceny z tytułu rękojmi, nie dotyczy kwoty w wysokości darowizny.

Także sprzedaż „cegiełek” będzie odbywać się za pośrednictwem strony internetowej (platformy e-commerce) oraz na podstawie umowy o współdziałanie. „Cegiełka” nie będzie stanowiła ani towaru ani usługi. Będzie to produkt wirtualny, o charakterze symbolicznym. Oferta „zakupu cegiełki” będzie wskazywała konkretny cel wpłaty, np. „(…)”. Kwota płacona za „cegiełkę” nie będzie ceną w tym sensie, że nie będzie odzwierciedleniem wartości (ekwiwalentem) produktu. Nie jest wykluczone, że w ramach podziękowań nabywca otrzyma od Fundacji kartkę z podziękowaniami lub symboliczną „cegiełkę” w postaci drobnego upominku. Jednak decyzja w tym względzie będzie należała do Fundacji, która będzie zależna od aktualnej polityki promowania działalności dobroczynnej. W każdym razie rzecz, którą Fundacja ewentualnie przekaże darczyńcy, nie będzie elementem zobowiązania pomiędzy nią a darczyńcą. Przewiduje się, że Firma będzie pełniła również w tych okolicznościach rolę powiernika, otrzymując pieniądze na nieoprocentowany rachunek i będąc zobowiązana do przekazania otrzymanych środków w terminie na rachunek Fundacji, jednocześnie będąc pozbawiona swobody dysponowania pieniędzmi.

Warto dodać, iż Fundacja potencjalnie mogłaby ograniczyć się do samodzielnej sprzedaży towarów, „cegiełek” oraz pozyskiwania darowizn, np. w oparciu o własną platformę e-commerce. Jednak w ten sposób nie dotarłaby do osób, dla których wizerunek A ma znaczenie. Firma zaś mogłaby nie pozyskać zaufania tych klientów, dla których uczestniczenie w osiąganiu celów społecznych jest ważne.

Kwota uzyskana z programu „Kupuję`(...)`” oraz „cegiełek” zostanie w całości przeznaczona i wydatkowana na cele statutowe Fundacji, w tym wsparcie określonych programów pomocowych.

Natomiast na rzecz klientów-darczyńców, którzy wybrali tryb „Kupuję`(...)`”, a także tych, którzy nabyli „cegiełki” i na ich życzenie, Firma będzie przygotowywać stosowne dowody, o których mowa w art. 26 ust. 7 pkt 1 u.p.d.o.f., iż darowizna została przekazana na rzecz Fundacji.

W odpowiedzi na wystosowane wezwanie Wnioskodawca w piśmie z dnia 14 kwietnia 2020 r. udzielił następujących odpowiedzi na przedstawione pytania:

1. Jaka jest forma opodatkowania działalności gospodarczej prowadzonej przez Firmę A – zasady ogólne, ryczałt, itp.?

A prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, zarejestrowaną w CEiDG pod nazwą „(…)” (dalej określana inicjałami „A” lub skrótem „Firma”) i rozlicza się na zasadach ogólnych oraz na zasadach określonych w art. 30c u.p.d.o.f.

2. Jaki wspólny cel w ramach umowy o współpracę jest jej przedmiotem, czy wiąże się on jedynie ze wzajemnym wykorzystaniem wizerunku, czy także sprzedażowym (ma na celu np. maksymalizację przychodu którejś ze strony) – jeśli także sprzedażowy proszę przybliżyć tę kwestię?

Wspólnym celem stron umowy o współpracę (zw. również umową konsorcjum lub umową o współdziałanie) jest utworzenie narzędzia internetowego, tj. platformy e-commerce, sklepu internetowego, dla wspólnej korzyści Fundacji B oraz Firmy. Stronom zależy na włączeniu celu społecznego w ramy działalności komercyjnej oraz na stworzeniu współzależności między działalnością Fundacji i Firmy. Chodzi o to, aby w ramach działalności komercyjnej efektywnie wspierać cele dobroczynne oraz by wsparcie celów dobroczynnych miało przełożenie na wysokość obrotów Firmy (stronom umowy zależy na klientach, dla których ważna będzie możliwość przekazania darowizny w ramach zakupu). Dlatego wspólny cel stron ma także wymiar finansowy. Zarówno przychody Firmy, jak i przychody Fundacji z darowizn ulegną zwiększeniu. Immanentnym celem współpracy jest zwiększenie sprzedaży obu podmiotów.

3. Jakie działania realizowane są w ramach wspólnego przedsięwzięcia, które podejmowane są w ramach realizacji umowy o współpracę?

W ramach wspólnego przedsięwzięcia każda ze stron umowy będzie wnosiła swój wkład o zróżnicowanym charakterze. Pracownicy, ewentualnie wolontariusze Fundacji będą przygotowywali zawartość strony sklepu internetowego (projekty graficzne, zawartość merytoryczna, np. treści dotyczące celów i faktycznej działalności Fundacji oraz projektów realizowanych przy wsparciu darowiznami z „cegiełek”, czy w ramach programu „Kupuję…”), Fundacja udostępni swój wizerunek (logotyp oraz inne oznaczenia fundacyjne), którym oznaczona zostanie strona sklepu internetowego, a także inne oznaczenia, którymi oznaczone zostaną „cegiełki” oraz towary objęte promocją/programem „Kupuję`(...)`” (oznaczenia graficzne, hasła). Wkładem Fundacji będą również podziękowania w formie podarunków lub kartek, dołączanych do zakupów lub darowizn. Natomiast wkładem Firmy będzie sklep internetowy i jego obsługa, a także wizerunek A oraz organizacja zakupów i dystrybucji towarów oferowanych w ramach programu „Kupuję`(...)`”. Wkładem Firmy jest również pełnienie roli powiernika, który w ramach konsorcjum pobiera całą płatność, a część odpowiadającą darowiźnie na rzecz Fundacji przekazuje na rachunek bankowy tejże.

4. Czy przeniesienie praw autorskich do wykorzystania swoich materiałów przez A oraz Fundację B będzie miało charakter odpłatny?

Prawa będą udostępniane drugiej stronie umowy o współpracę nieodpłatnie. Celem jest by obydwie strony miały prawo korzystać ze wszystkich praw autorskich, dotyczących działalności konsorcjum, bez ograniczeń w tym samym zakresie.

5. Jaki jest sposób wspólnego korzystania z platformy e-commerce, określony w umowie?

Firma będzie administratorem platformy oraz będzie ponosiła koszty jej funkcjonowania, tj. utrzymywanie serwera oraz usług informatycznych. Natomiast Fundacja B będzie tworzyła tzw. kontent strony (gł. informacyjny). Faktyczne korzystanie ze strony i sklepu internetowego będzie polegało przede wszystkim na uzyskiwaniu przez każdy z podmiotów – odpowiednio do wkładów – korzyści finansowych (a także prestiżowych), wynikających z programu pomocowego.

6. Jakie wydatki wspólne ponoszą Fundacja i Firma, w jaki sposób są rozliczane, a jakie wydatki indywidualne ponoszą Fundacja i Firma; które z ww. wydatków są przedmiotem zapytania nr 1 odrębnie odnośnie podatku dochodowego od osób prawnych i podatku dochodowego od osób fizycznych, to znaczy jakie wydatki zawarte w pytaniu nr 1 Fundacja chce zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu, a jakie Firma?

Wydatki (koszty), o których mowa w pytaniu nr 1, odpowiadają kosztom ponoszonym przez każdą ze stron na wniesienie swojego wkładu do umowy o współdziałanie. Dla Firmy stanowić je będą w szczególności koszty utrzymania platformy e-commerce, koszty personelu, wydatki na biuro, koszty magazynu oraz koszty pakowania i wysyłki, w sytuacji, gdyby całość lub część tych kosztów nie była przerzucana na nabywcę/konsumenta. Wydatki ponoszone przez Firmę będą uznane za koszty w ramach umowy o współpracę w proporcji do ich wykorzystania do sprzedaży produktów w ramach tej umowy (należy przy tym zastrzec, iż w sklepie internetowym będą również sprzedawane przez Firmę także inne rzeczy, poza umową o współpracę). Przykładowo powierzchnia biurowa będzie wykorzystywana przez Firmę do jej celów gospodarczych, jak również do celów umowy o współpracę. Z kolei Fundacja będzie ponosić wydatki na wykonanie projektów graficznych, zakupu i dystrybucji upominków, zapewnienia personelu oraz na utrzymanie biura Fundacji (również w proporcji do wykorzystania tych zasobów do działalności konsorcjum). Te wszystkie wydatki, których cechą wspólną jest ich ponoszenie w ramach umowy o współdziałanie, każda ze stron zamierza traktować jako koszty uzyskania przychodów. Dla Firmy będą to koszty działalności gospodarczej, dla Fundacji koszty działalności statutowej.

7. Z uwagi na to, że z opisu zdarzenia przyszłego nie wynika, czy w ramach umowy o współpracę Fundacja i Firma prowadzą sprzedaż cegiełek w ramach „kupuję…”, czy jest to oddzielne działanie niezwiązane z opcją „kupuję…” (niezwiązane z umową o współpracę) - proszę o wyjaśnienie powyższej kwestii.

Zgodnie z regulaminem sprzedaży, „cegiełka” jest jednym z produktów pomocowych, obok darowizny w ramach programu „Kupuję`(...)`”. „Cegiełka” jest zatem instrumentem odrębnym od „Kupuję`(...)`”. „Cegiełka” jest wyłącznie darowizną w rozumieniu art. 888 Kodeksu cywilnego. „Cegiełka” jest oferowana w sklepie internetowym jako produkt wirtualny, a pieniądze są przekazywane na rachunek Firmy, lecz Firma działa w tym zakresie jak powiernik – na rzecz Fundacji. Fundacja jest wyłącznym beneficjentem darowizn, zaś rola Firmy jest podobna do tej, jaką pełnią instytucje płatnicze, tj. (…), czy (…), pośredniczące w obrocie pieniężnym.

8. Na czym dokładnie polega sprzedaż „kupuję…”, w szczególności, jak jest kształtowana cena produktu w przypadku sprzedaży „kupuję…” - jak ustalana jest bonifikata, jak cena produktu/bonifikata wpływa na kwotę darowizny, czy bonifikata sanowi jednocześnie darowiznę a rzez Fundacji?

Natomiast program „Kupuję`(...)`” jest odrębnym instrumentem pomocowym w stosunku do „cegiełek”. Jeśli „cegiełki” są wyłącznie formą darowizny dystrybuowanej w ramach sklepu internetowego, a kwota z ich „sprzedaży” jest przekazywana na rachunek Fundacji w całości, tak sprzedaż w programie „Kupuję`(...)`” łączy w sobie sprzedaż towaru oraz darowiznę. Klient – który „kliknie” w przycisk „Kupuję`(...)`” – zapłaci z zasady jednym przelewem i na jeden rachunek łączną kwotę (uwzględniającą cenę sprzedaży i darowiznę). Część z tej kwoty – darowiznę – Firma będzie zobowiązana przekazać na rachunek Fundacji B. Sprzedaż towarów objętych programem „Kupuję`(...)`” będzie odbywała się w następujący sposób: klient w karcie towaru będzie mógł zdecydować, czy chce dokonać zwykłego zakupu, czy też zakupu w trybie „Kupuję`(...)`”. Pierwszy przypadek nie wymaga szczególnego komentarza – klient zamawia towar i płaci cenę. W przypadku wyboru „Kupuję`(...)`” klient decyduje się, iż w ramach tej samej kwoty, kupi towar oraz przekaże darowiznę na rzecz Fundacji. Zgodnie z projektowanym regulaminem sklepu internetowego, klient przekaże darowiznę na rzecz Fundacji, która zostanie kwotowo przypisana danemu towarowi, oferowanemu na stronie (kwota darowizny będzie „sztywno” przypisana do danego towaru). Z tytułu dokonania tej darowizny klient uzyska rabat (bonifikatę, upust) od ceny brutto nabywanego towaru. Ponieważ decyzja o zakupie w programie „Kupuję…” oraz płatność z tytułu ceny sprzedaży oraz darowizny będzie następowała w tych samych momentach i jednym przelewem, rabat będzie naliczany w podsumowaniu zamówienia. Jednocześnie kwota tego rabatu będzie w podsumowaniu prezentowana jako darowizna. Przykładowo, jeśli poprzez użycie przycisku „Kupuję…” klient nabędzie kubek, którego cena podstawowa wynosi 30 zł (przy czym w opisie dla tego produktu będzie przypisana darowizna 7 zł), to cena ta zostanie pomniejszona o rabat w wys. 7 zł (rabat odliczany od kwoty brutto). Cena kubka po uwzględnieniu rabatu wyniesie 23 zł. Lecz warunkiem przyznania rabatu jest zobowiązanie do zapłaty darowizny i faktyczna jej zapłata w wysokości równej kwocie rabatu (czyli w wys. 7 zł). Przelew środków w łącznej kwocie 30 zł nastąpi na rachunek Firmy, która 7 zł do 7 dnia następnego miesiąca przekaże na rachunek Fundacji B. Początkowo strony planowały, by klienci płacili dwie kwoty – jedną na rachunek Firmy (np. owe 23 zł), a drugą bezpośrednio Fundacji (np. 7 zł), lecz takie rozwiązanie okazałoby się niepraktyczne zarówno dla stron (Firmy i Fundacji), jak i dla klientów. Ci ostatni byliby zmuszeni do dokonywania dwóch przelewów. Każdorazowe zaś sprawdzanie, czy klient zapłacił darowiznę do Fundacji oraz konieczność dokonywania korekty w zależności od tego, czy płatność przyszła, sprawiłaby że przedsięwzięcie byłoby zbyt skomplikowane i czasochłonne. Nie są zaś dostępne, ani znane narzędzia do dokonywania płatności (np. oferowane przez PayPal), które pozwalałyby na zlecenie ze strony sklepu transferu pieniędzy jednocześnie na dwa rachunki dwóch różnych podmiotów. Stąd płatność całej kwoty na jeden rachunek bankowy jest najprostszym rozwiązaniem, wręcz warunkiem koniecznym dla powodzenia projektu. Z tego względu konieczne jest powierzenie Firmie funkcji powiernika w zakresie obsługi płatności, działającego we własnym imieniu, ale na rzecz Fundacji B.

9. Czy z płatności będzie wynikać jaka jest cena sprzedaży, a jaka kwota darowizny za kupiony towar?

Z podsumowania transakcji (zamówienia), stanowiącego podstawę do realizacji płatności oraz z treści faktury wynikać będzie cena towaru (po rabacie) oraz kwota darowizny. Będą to osobne pozycje. Układ dokumentów będzie taki, by jasno wynikało, iż obydwie kwoty mają inny charakter prawny. Płatność (zlecenie przelewu) będzie odwoływała się do tych dokumentów. Będzie z niej więc wynikało, iż część kwoty stanowi cenę, a pozostała część jest darowizną. Ponieważ większość klientów będzie równocześnie konsumentami w rozumieniu właściwych przepisów strony zadbają, by informacje były jasne.

10. Czy dokonane płatności za sprzedane towary na platformie będą stanowić wynagrodzenie A, czy będą przekazywane Fundacji?

Część płatności, stanowiąca cenę będzie należnością Firmy i nie będzie przekazywana Fundacji. Fundacji przekazywana będzie jedynie kwota darowizny, zgodnie z podsumowaniem transakcji oraz fakturą (nawiązując do przykładu z punktu nr 8, 23 zł będzie należnością Firmy i jej przysporzeniem, a 7 zł będzie należnością Fundacji z tytułu darowizny od klienta sklepu; Firma, jako powiernik, przekaże tę kwotę Fundacji).

11. Czy cena za towary oferowane na platformie e-commerce jest niezmienna i jednoznacznie określona?

Cena towaru na platformie e-commerce będzie uzależniona od tego, czy klient w zakładce produktu wybierze zakup w programie „Kupuję`(...)`”. Cena towaru będzie jednoznacznie określona, tzn. klient przed decyzją o zamówieniu będzie dokładnie poinformowany o tym, jaka jest cena towaru. Natomiast strony (Firma i Fundacja) w okresie oferowania danego towaru w sklepie będą mogły zmieniać zarówno cenę podstawową towarów, jak i kwotę darowizny/rabatu, przypisaną dla danego towaru. Oczywiście, po dokonaniu zamówienia przez klienta, ani cena ani kwota darowizny nie będą mogły podlegać zmianie.

12. Czy uiszczana cena za towary umieszczone przez Fundację stanowi wynagrodzenie Fundacji, które w całości zostanie jej przekazane? Jeśli tak, to czy platforma zapewnia jednoznaczny system identyfikacji właściciela towaru?

Programem „Kupuję`(...)`” objęte zostaną jedynie towary, które zostaną nabyte lub wytworzone przez Firmę. Jeśli za pośrednictwem platformy będą sprzedawane towary Fundacji, czego nie wyklucza się w przyszłości, platforma zapewni jednoznaczną identyfikację towarów. Towary takie zostaną inaczej oznaczone niż towary należące do Firmy. Będą to oznaczenia graficzne oraz jednoznaczna informacja o właścicielu tych towarów oraz o tym, że cena sprzedaży będzie w całości przekazana Fundacji za pośrednictwem Firmy.

13. Kto rozporządza jak właściciel towarami umieszczonymi w sklepie e-commerce: A czy Fundacja?

Prawo do rozporządzania towarami, umieszczonymi w sklepie e-commerce oraz podlegającymi programowi „Kupuję`(...)`”, posiada Firma. Jeśli w sklepie zostaną umieszczone towary Fundacji, to Fundacja będzie rozporządzała takimi towarami jak właściciel, zaś Firma jak zastępca pośredni, np. komisant.

14. Czy z tytułu umowy powiernictwa/komisu, w ramach których będą sprzedawane towary Fundacji, A otrzyma wynagrodzenie? Jeśli tak, to w jakiej formie?

Nie przewiduje się, by Firma otrzymała wynagrodzenie pieniężne z tytułu pełnienia funkcji powiernika w zakresie płatności (przyjmowanie i przekazywanie pieniędzy z tytułu darowizn na rzecz Fundacji), ani z tytułu pełnienia funkcji zastępcy pośredniego w związku ze sprzedażą towarów za pośrednictwem sklepu internetowego. Chodzi o to, by kwoty przekazywane Fundacji w formie darowizn w całości były wykorzystywane w działalności statutowej. Ze względu na wizerunek instytucji dobroczynnej, niekorzystne byłoby transferowanie prowizji do podmiotu prywatnego, w szczególności do firmy powiązanej osobą fundatora. Dlatego w ramach umowy o współpracę zdecydowano, że korzyść Firmy będzie niematerialna. Będzie wynikała z powiązania sprzedaży towarów z działalnością dobroczynną.

15. Z uwagi na to, że we wniosku pojęcie „cegiełka” używane jest zarówno w kontekście sprzedaży, jak i w kontekście upominku – proszę o wyjaśnienie powyższych kwestii, w jakiej sytuacji „cegiełka” jest przedmiotem sprzedaży, kiedy zaś jest upominkiem?

„Cegiełka” może być zdefiniowana jako wirtualny produkt pomocowy. Nazwa „cegiełka” ma jedynie wymiar symboliczny. Produkt nie ma bowiem formy materialnej, tzn. nie jest ani towarem ani usługą, w tym sensie, że nie zobowiązuje Firmy ani Fundacji do jakichkolwiek świadczeń na rzecz nabywcy. Pojęcie „sprzedaży cegiełki” nie oznacza zatem sprzedaży w ujęciu kodeksowym. „Sprzedaż” ma tu znaczenie potoczne, a faktycznie oznacza czyjeś zobowiązanie do dokonania darowizny. We wniosku była mowa „o symbolicznej cegiełce w postaci drobnego upominku”. Co oznacza, iż w związku z dokonaniem darowizny (czyli zakupem „cegiełki”) darczyńca otrzyma jakieś podziękowania w formie „cegiełki”, np. papierowego lub elektronicznego kuponu, który będzie informował o kwocie darowizny, jej celu oraz będzie stanowił pisemny wyraz wdzięczności za dokonaną darowiznę. Nie będzie ona natomiast przedstawiała wartości materialnej. Przykładem takiej „cegiełki”, jest „(…)” (https://(`(...)`)/), który jest oferowany na stronie Fundacji. W podobnej formie i charakterze będą rozdysponowywane „symboliczne cegiełki” na stronie sklepu internetowego.

16. W przypadku, kiedy „cegiełki” będą rozdawane w ramach upominku, kto je będzie otrzymywał, według jakiego klucza będą przyznawane?

„Symboliczne cegiełki” będą rozdysponowane w zależności od celu, który ma zostać sfinansowany darowizną. Należy przyjąć, że taką „cegiełkę” (rodzaj podziękowania) w formie elektronicznej otrzyma każdy darczyńca. Nie wyklucza się, iż w niektórych przypadkach (nie będzie to regułą) do darczyńców zostaną przesłane podziękowania („cegiełka”) w formie papierowej oraz że zostanie dołączony do tego jakiś drobny (o koszcie wytworzenia nieprzekraczającym 10 zł, choć zazwyczaj będzie to koszt 0,5-3 zł) upominek rzeczowy. Jednak zakup „cegiełki” nie będzie nigdy obligował do przekazania określonych świadczeń w zamian. Decyzja o przekazaniu upominków będzie podejmowana dobrowolnie przez Fundację i Firmę w ramach wspólnej polityki promocyjnej. I nie sposób teraz określić kryteriów, które będą obowiązywały przy rozdysponowaniu upominków. Decyzję w tej sprawie będą podejmowane na bieżąco, niekiedy dopiero po otrzymaniu darowizny.

17. Czy w ramach podziękowań za „zakup cegiełki” w każdym przypadku będą przekazywane upominki, jaką formę będą mieć te upominki, jaka będzie ich wartość? Czy powyższe wynika z regulaminu/umowy korzystania ze sklepu?

Jak wskazano w punkcie 16, upominki nie będą przekazywane w każdym przypadku dokonania darowizny (zarówno w związku z zakupem „cegiełki”, jak i w związku z darowizną w ramach „Kupuję`(...)`”). Przekazywane będą raczej incydentalnie i będzie to wynikało z bieżącej polityki public relations. W każdym razie zakup „cegiełki”, czy towaru w ramach programu „Kupuję`(...)`” nie uczyni nikogo wierzycielem w zakresie obowiązku przekazania upominku. Będzie to bowiem decyzja uznaniowa stron umowy o współpracę. Upominek, jeśli zostanie przekazany, będzie drobny (o koszcie wytworzenia nieprzekraczającym 10 zł, choć zazwyczaj będzie to koszt 0,5-3 zł). Regulamin sklepu nie będzie przewidywał przepisów dotyczących upominków.

18. Jakie konkretnie świadczenia/wydatki są przedmiotem pytania nr 2 (świadczenia nabywane przez A w wykonaniu umowy o współdziałanie, poniesione dla realizacji wspólnego celu, które nie są rekompensowane zwrotem wydatków przez drugą stronę) i pytania nr 3 (świadczenia dokonywane bez odpłatności przez A i Fundację w wykonaniu umowy o współdziałanie, poniesione dla realizacji ich wspólnego celu) przedstawionego we wniosku?

Pytanie nr 2 dotyczy wszelkich wydatków, stanowiących wkład Firmy w ramach umowy o współdziałanie, np. związane z funkcjonowaniem platformy e-commerce (na której oferowane są towary Firmy, ale także „cegiełki” fundacyjne, a ewentualnie również towary Fundacji), wydatki na biuro Firmy oraz magazyn, gdzie realizowane są również cele Fundacji, np. gdy dokonywana jest sprzedaż towaru w ramach „Kupuję`(...)`”, na usługi pakowania i dystrybucji, dotyczących również towarów zbywanych w ramach programu „Kupuję…”. Firma nabywać będzie bowiem te usługi i towary, które w pewnym stopniu wykorzysta do celów współpracy w ramach umowy o współpracę z Fundacją. Chce się więc upewnić, że jej wydatki w tym zakresie będą uprawniały do odliczenia VAT (podatek od towarów i usług). Pytanie nr 3 dotyczy świadczeń wykonywanych w ramach umowy o współpracę, tj. utrzymywanie platformy e-commerce, czy magazynów, usług dystrybucji, pakowania, udostępniania praw autorskich, wizerunku, personelu, tworzenia materiałów informacyjnych, itp., skoro w takiej sytuacji ze świadczeń jednego podmiotu korzystają obydwie strony umowy o współdziałanie. Chodzi o potwierdzenie, że takie świadczenia dokonywane przez strony we wspólnym interesie, wynikającym z umowy o współdziałanie, nie są świadczeniami na rzecz drugiej strony, które zgodnie z ustawą o VAT obligowałyby do opodatkowania podatkiem od wartości dodanej.

19. Co należy rozumieć przez sformułowanie „świadczenia dokonywane bez odpłatności przez Firmę i Fundację w wykonaniu umowy o współdziałanie” będące przedmiotem pytania nr 4, jakie świadczenia dokonywane bez odpłatności przez Firmę i Fundację w wykonaniu umowy o współdziałanie zawarte w pytaniu nr 4 Zainteresowani mieli na myśli,

„Świadczenia dokonywane bez odpłatności przez Firmę i Fundację w wykonaniu umowy o współdziałanie” to wszystkie te świadczenia, do których zobowiązały się obie strony w celu realizacji umowy o współdziałanie, nie żądając w zamian od drugiej strony umowy o współdziałanie innego świadczenia. Są to wszystkie te wydatki, które zostały wymienione w punkcie 18. W magazynie Firmy będą przechowywane towary, które mogą być sprzedane w ramach programu „Kupuję`(...)`” (a jak wiadomo zależy to od decyzji kupującego) za pośrednictwem platformy e-commerce. Jeśli klient dokona zakupu w tym programie to bezpośrednim beneficjentem z tytułu dotacji będzie także Fundacja. Natomiast pośrednio w związku z faktem, iż towary były dystrybuowane z wykorzystaniem zasobów Firmy. Z kolei Firma mogłaby potencjalnie uzyskiwać przysporzenie w związku z tym, że w ramach tego programu korzysta z wizerunku, informacji lub innych wkładów Fundacji. Jednak stronom zależy na potwierdzeniu, że nie są beneficjentami świadczeń w ramach realizacji umowy o współpracę.

20. Jakie działania CSR są realizowane w ramach umowy o współdziałanie i jak działania te wpływają na działalność zarówno Fundacji, jak i Firmy, czy wpływają na przychody i wydatki?

Pojęcie CSR nie posiada ścisłej definicji normatywnej. Dla stron umowy o współpracę są to wszelkie te działania podmiotu gospodarczego, które nie są bezpośrednio nastawione na osiąganie zysku (choć bezsprzecznie mają potencjał do tego, by w sposób pośredni oddziaływać na zysk), lecz wspierają określone działania społeczne (dobroczynne), które mają związek z obszarem działalności podmiotu gospodarczego. W tym przypadku współpraca Firmy z Fundacją B w ramach rzeczonej umowy jest działaniem w ramach CSR. Firma uznaje, iż zawarcie tej umowy, której beneficjentami będą osoby wspierane przez Fundację B w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu, ma związek z jej działalnością gospodarczą oraz uzasadnia ponoszenie wydatków, dających prawo do odliczenia oraz stanowiących koszty uzyskania przychodów. Zaś korzyści z tej umowy mają wymiar społeczny, przez co nie można twierdzić, iż jakakolwiek strona umowy uzyskuje z tego tytułu przysporzenie objęte podatkiem dochodowym.

21. Jak będą wyglądały rozliczenia w zakresie przychodów i kosztów w świetle art. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i art. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pytania nr 1, 5, 6 – zawarte we wniosku o interpretacje przepisów prawa podatkowego – pośrednio dotyczą również określenia skutków na podstawie art. 5 u.p.d.o.p. oraz art. 8 u.p.d.o.f. Odpowiedź na te pytania nie może zostać udzielona bez wykładni powołanych przepisów, które regulują sposób opodatkowania przychodów należących do tego samego źródła przychodów. W części F wniosku te przepisy zostały wskazane, jako podlegające interpretacji. Dlatego sposób ich zastosowania może być tu przedstawiony wyłącznie jako część własnego stanowiska w sprawie. W zasadzie sposób wykładni tych przepisów został określony już na wstępie części I (poz. 78) wniosku. Można to podsumować w następujący sposób. Do przychodów uzyskiwanych w ramach programu „Kupuję`(...)`” (a także do kosztów i zwolnień), nie będą miały zastosowania te przepisy, ponieważ każda ze stron umowy będzie uzyskiwała przychody z innego tytułu prawnego, a także z innego źródła przychodów – dla Firmy będą to przychody ze sprzedaży, dla Fundacji będzie to przysporzenie pod tytułem darmym (darowizny). Według reguł art. 5 u.p.d.o.p. oraz art. 8 u.p.d.o.f. rozliczane są z reguły jednorodne przychody osiągnięte przez konsorcjum, które dzieli się według proporcji, np. gdy konsorcjum sprzedaje usługi budowlane, każdemu ze współkonsorcjantów przypada określony udział w zysku. Jednak zysk współkonsorcjantów pochodzi z tego samego źródła – działalności gospodarczej. W niniejszym przypadku przychody każdej ze stron mają inny charakter, stąd powołane przepisy nie mogą znaleźć zastosowania. Firma opodatkuje całość przychodów ze sprzedaży swoich towarów, a Fundacja całość przychodów z darowizn. Co oczywiste, również przychody z „cegiełek” nie mogą być rozliczane w proporcji – całość tych darowizn stanowić będzie bowiem przychód Fundacji. Umowa o współpracę między Firmą a Fundacją nie została stworzona w celu rozliczania przychodu w proporcji, stosownie do powołanych przepisów (art. 5 u.p.d.o.p. oraz art. 8 u.p.d.o.f.). Jej celem było ustanowienie podstawy prawnej dla wspólnych działań na jednej platformie internetowej oraz osiąganie wspólnego celu, a nie osiąganie wspólnych (tj. pochodzących ze wspólnego źródła) przychodów.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania (numeracja zgodna z przedstawioną we wniosku):

2. Czy świadczenia nabywane przez Firmę w wykonaniu umowy o współdziałanie, poniesione dla realizacji wspólnego celu, które nie są rekompensowane zwrotem wydatków przez drugą stronę, dają jej prawo do odliczenia?

3. Czy świadczenia dokonywane bez odpłatności przez Firmę i Fundację w wykonaniu umowy o współdziałanie, poniesione dla realizacji ich wspólnego celu, powinny być opodatkowane podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne lub nieodpłatne świadczenia na rzecz drugiego podmiotu?

4. Czy środki otrzymane przez Firmę, działającą w charakterze powiernika, od klienta tytułem zakupu „cegiełek” będą stanowiły jej przychód w podatku dochodowym oraz będą opodatkowane podatkiem od towarów i usług? Czy też będą przychodem Fundacji?

5. Czy środki otrzymane przez Firmę, działającą w charakterze powiernika, od klienta w związku z wyborem przez niego trybu „Kupuję`(...)`”, w wysokości przekazanej darowizny powinny być uwzględniane jako część podstawy opodatkowania w podatku od towarów i usług z tytułu sprzedaży towarów?

Zdaniem Zainteresowanych:

Sposób rozliczania przychodów oraz – odpowiednio w stosunku do nich – kosztów uzyskania przychodów oraz zwolnień w ramach umów konsorcjum, spółki osobowej, czy wspólnego użytkowania jest objęty, odpowiednio, regulacją art. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (u.p.d.o.p.) i art. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (u.p.d.o.f.). W myśl art. 5 ust. 1 u.p.d.o.p. przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych łączy się z przychodami każdego wspólnika proporcjonalnie do posiadanego prawa do udziału w zysku (udziału). W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe. Zaś ust. 2 u.p.d.o.p. stanowi, iż zasady wyrażone w ust. 1 i 1a stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, zwolnień i ulg podatkowych oraz obniżenia dochodu, podstawy opodatkowania lub podatku. Identyczne regulacje znajdują się w art. 8 u.p.d.o.f.

Jednakże, aby dzielić zysk według tych reguł, czyli z zastosowaniem proporcji, wspólnicy, współwłaściciele lub partnerzy powinni stworzyć wspólne źródło przychodu (a następnie określić udział każdego z nich w zysku) oraz określić udziały każdego z nich w tym źródle. Innymi słowy, nie jest wystarczające powołanie i finansowanie wspólnego celu, musi bowiem wystąpić przychód w oparciu o tę samą podstawę prawną i faktyczną. Łatwo jest dokonać wyróżnienia przychodów ze wspólnego źródła w stosunku do zysków ze spółki lub z nieruchomości. W obu przypadkach przedmiot jest w sposób oczywisty ten sam (działalność gospodarcza spółki, przychody z odpłatnego udostępniania wspólnej nieruchomości), źródło przychodów wspólne, wynikające z tego samego tytułu prawnego.

Natomiast w analizowanym przypadku strony umowy o współdziałanie będą dążyć do osiągnięcia wspólnego celu, którym jest promocja wspólnego wizerunku, upowszechnianie łączenia działalności gospodarczej ze społeczną oraz – już bardzo konkretnie – stworzenie platformy umożliwiającej dokonywanie sprzedaży towarów handlowych w połączeniu z przekazywaniem darowizn – projekt „Kupuję`(...)`”.

Jednak nie określą wspólnego zysku do podziału, a przychody będą osiągane przez każdy z podmiotów z osobna. Przychód każdego z nich będą określały odrębne reguły. Będzie on uzyskiwany pod innym tytułem prawnym. Dla Firmy będzie to przychód ze sprzedaży towarów handlowych, które sama wyprodukowała i wprowadziła do obrotu za pośrednictwem sklepu internetowego. Fundacja osiągnie natomiast przychód z darowizn ze zbiórki pieniężnej, którą wypromowała poprzez tę platformę, wiążąc ją w ramach umowy współdziałania z oferowanymi towarami handlowymi. Natomiast samo powiązanie sprzedaży towarów handlowych z darowizną – w ramach programu „Kupuję`(...)`” – nie jest argumentem za traktowaniem obu wpływów jako łącznego, jednorodnego przysporzenia, podlegającemu podziałowi na zasadach art. 5 u.p.d.o.p. oraz art. 8 u.p.d.o.f. Z kolei dążenie do wspólnego celu nie będzie „samo z siebie” konstytuować wspólnego źródła przychodu, jeśli nie będzie temu towarzyszyć porozumienie stron umowy o współdziałanie w zakresie podziału wypracowanego wspólnie zysku w oparciu o wspólne źródło przychodów. Dlatego przychody uzyskiwane w ramach sprzedaży „Kupuję`(...)`” nie będą określane według proporcji wynikającej z art. 5 u.p.d.o.p. oraz art. 8 u.p.d.o.f., lecz kwota darowizny będzie stanowiła przychód Fundacji, a cena sprzedaży netto przychód Firmy.

Z tego powodu w ramach ocenianej umowy o współdziałanie wspólne będą jedynie wydatki ponoszone przez obydwie strony na sfinansowanie swoich „wkładów” do przedsięwzięcia. Ze strony Firmy będą to wszelkie koszty funkcjonowania platformy e-commerce, na której oferowane są zarówno produkty Firmy, nie związane z zobowiązaniem do przekazania darowizny, produkty Firmy powiązane z darowizną (w trybie „Kupuję`(...)`”), jak i rzeczy należące do Fundacji, w tym „cegiełki”, a także wszelkie materiały objęte prawami autorskimi, publikowane na stronie, koszty personelu skierowanego do administrowania oraz obsługi handlu na platformie. Ze strony Fundacji będą to oznaczenia Fundacji (np. logotyp) oraz inne materiały objęte prawami autorskimi, również materiały przygotowane jako podziękowania lub drobne upominki dla darczyńców, które mogą być dołączane do przesyłek, informacja przygotowywana w formie newslettera o efektach działań społecznych i humanitarnych, osiągniętych przy wsparciu w ramach programu „Kupuję`(...)`” oraz przy wsparciu dochodem ze sprzedaży „cegiełek”. Ponoszone wydatki nie będą rekompensowane przez drugą stroną w żaden sposób.

Będą one jednak stanowiły – zarówno dla Firmy, jak i dla Fundacji koszty uzyskania przychodów, stosownie do art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f. i art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., w wysokości poniesionych przez każdą z nich kwot. Obie strony będą je bowiem ponosić we wspólnym celu, a jednocześnie na własną rzecz i we własnym partykularnym interesie każdej z nich. Wydatki w ramach umowy o współdziałanie będą związane z przychodami każdego z nich w sposób pośredni. Dla Firmy będą one nierozerwalnie związane z charakterem jej działalności gospodarczej, który jest naturalnie połączony z tematami społecznymi. Działalność artystyczna i literacka, polegająca na produkcji programów telewizyjnych i wydawaniu książek o tematyce podróżniczej jest wykonywana w określonym kontekście społecznym, osadzona w danym miejscu, w otoczeniu lokalnych problemów. Generuje usprawiedliwione oczekiwania odbiorców (klientów), aby nie kończyła się tyko na osiągnięciu zysku, lecz wspierała te cele społeczne, w których się porusza i z którymi jest związana. Odpowiedzią A. są zatem działania w ramach tzw. społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR – Corporate Social Responsibility), ponoszone we współpracy z Fundacją. Niewątpliwie – wobec dostosowania oferty do wspomnianych oczekiwań klientów – takie działania wpływają na przychody Firmy. Ponadto w ramach programu „Kupuję`(...)`” przychód ze sprzedaży Firmy jest proporcjonalnie związany z wpływami z darowizny na rzecz Fundacji, co również świadczy o tym, iż koszty funkcjonowania umowy o współdziałanie są ponoszone w celu osiągnięcia przychodu.

Warto w tym miejscu odwołać się do poglądów na temat społecznej odpowiedzialności biznesu. Społeczna odpowiedzialność biznesu (ang. Corporate Social Responsibility – CSR) to strategia zarządzania, zgodnie z którą przedsiębiorstwa w swoich działaniach dobrowolnie uwzględniają interesy społeczne, aspekty środowiskowe, czy relacje z różnymi grupami interesariuszy, w szczególności z pracownikami. Bycie społecznie odpowiedzialnym oznacza inwestowanie w zasoby ludzkie, w ochronę środowiska, relacje z otoczeniem firmy i informowanie o tych działaniach, co przyczynia się do wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstwa i kształtowania warunków dla zrównoważonego rozwoju społecznego i ekonomicznego (https://www.parp.gov.pl/).

Społeczną odpowiedzialność biznesu, organizacji i indywidualnych osób można określić jako unikalny sposób myślenia o prowadzaniu działalności gospodarczej oraz świadomość wpływu jej wartości na ludzi, społeczeństwo, środowisko naturalne, uwarunkowania rynkowe oraz procesy. Oznacza to, że zarówno przedsiębiorstwa, organizacje i indywidualne osoby ponoszą odpowiedzialność nie tylko za działalność ekonomiczno-prawną, ale także za działalność społeczną i realizację jej celów (http://whiteleaf.pl/baza-wiedzy/spoleczna-odpowiedzialnosc-biznesu).

Dbanie o rozwój społecznej odpowiedzialności biznesu to przede wszystkim dbanie o rozwój marketingu szeptanego. W przeciwieństwie do jednorazowych akcji promocyjnych, czy reklam w mediach, działalność filantropijna jest zapamiętywana na dłużej, pozwalając marce na zwiększoną sprzedaż produktów i usług. Dobrym rozwiązaniem jest publikowanie raportu uwzględniającego wszelkie działania w ramach CSR-u. Systematyczne podsumowanie swoich działań dodaje firmie wiarygodności. Oczywistą korzyścią dla przedsiębiorstwa z wdrażania koncepcji CSR jest zwiększenie lojalności konsumentów oraz interesariuszy. Współcześni klienci zwracają coraz większą uwagę nie tylko na jakość czy cenę produktu, ale także wizerunek danej firmy, zaufanie do niej. Rośnie także grupa konsumentów kierująca się w swoich wyborach ekologicznością czy prospołecznością produktu lub usługi (Społeczna Odpowiedzialność Biznesu, czyli dobroczynność nie tylko na święta, Business Insider Polska, opubl.: https://businessinsider.com.pl/, dn. 19 grudnia 2017).

Polityka CSR została również skodyfikowana. Dnia 28 października 2010 r. Międzynarodowa Organizacja Standaryzacyjna (ISO) po ponad 5 latach pracy w gronie ekspertów z 99 krajów opublikowała normę ISO 26000. Norma ta ma za zadanie uporządkować wiedzę na temat społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR - Corporate Social Responsibility). ISO 26000 nie ma formy certyfikacji. Stanowi natomiast praktyczny przewodnik po zasadach odpowiedzialnego biznesu, zawiera wskazówki dla organizacji każdego typu (nie tylko dla przedsiębiorstw), bez względu na ich wielkość czy lokalizację. Norma ISO 26000 wyróżnia następujące obszary społecznej odpowiedzialności biznesu: (1) ład organizacyjny, (2) prawa człowieka, (3) stosunki pracy, (4) środowisko, (5) sprawiedliwe praktyki rynkowe, (6) relacje z konsumentami, (7) zaangażowanie społeczne.

Wydatki w ramach CSR są przedmiotem wielu aprobujących interpretacji indywidualnych:

• interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 marca 2018 roku, nr 0111-KDIB2-1.4010.47.2018.1.BJ: „celem realizowanego działania Wnioskodawcy (tj. pobudzanie aktywności kulturalno-rekreacyjno-sportowej) jest zaangażowanie Spółki jako podmiotu społecznie odpowiedzialnego za sprawy społeczności lokalnej oraz sąsiadującego otoczenia zewnętrznego. Powyższe działania Spółki niewątpliwie wpisują się w definicję społecznej odpowiedzialności biznesu. Zatem, wydatki takie mogą stanowić koszty uzyskania przychodów. Nie znajdą się one w negatywnym katalogu art. 16. (…) należy wskazać, że Wnioskodawca będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki na świadczenia z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu na rzecz mieszkańców. Wydatki te są bowiem związane z realizacją polityki CSR”;
• interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 30 listopada 2017 r., nr 0114-KDIP2-2.4010.233.2017.2. Organ uznał za prawidłowe stanowisko podatnika, zgodnie z którym kosztami uzyskania przychodów są wydatki poniesione na nabycie towarów, przekazywanych osobom potrzebującym lub instytucjom w związku z podejmowanymi działaniami CSR;
• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 30 października 2014 r. nr IPPB5/423-845/14-2/JC;
• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 15 grudnia 2015 r. nr ILPB3/4510-1-441/15-3/KS;
• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach 7 marca 2016 r. nr IBPB-1-3/4510-92/16/MO.

Natomiast sądy w swoich orzeczeniach zwracały uwagę na niejednorodność wydatków w ramach CSR, uznając jednak możliwość ich rozpoznania jako kosztów podatkowych, jeśli ich charakter będzie to uzasadniał:

• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 września 2018 r., sygn. akt II FSK 2500/16;
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 20 marca 2019 r., sygn. akt I SA/Sz 1041/18.

Wydatki Firmy na pokrycie „wkładu” do umowy o współdziałanie spełniają te warunki. Ułatwiają dotarcie do tych klientów, którzy cenią połączenie zakupu z darowizną. Poza tym nie jest łatwo wydzielić je z wydatków związanych wyłącznie z działalnością Firmy (na platformie e-commerce sprzedawane są również rzeczy Firmy, z których całkowity przychód uzyskuje Firma).

Należy również stwierdzić, że usługi, które Firma nabywa do celów umowy o współdziałanie, dają prawo do odliczenia, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124). Związek wydatków dotyczących społecznej odpowiedzialności biznesu z działalnością Firmy jest ewidentny i polega na tym, iż wspierając wspólną działalność, wspiera swoją działalność handlową, dywersyfikując ją ze względu na różne motywacje nabywców. Ponadto wszelkie argumenty, które były użyte do uzasadnienia ujęcia wydatków w tym zakresie do kosztów uzyskania przychodów mają zastosowanie również dla oceny prawa do odliczenia. Prawo do ujęcia podatku naliczonego na nabycie świadczeń CSR w obrachunku podatku VAT potwierdził np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 2 kwietnia 2019 r., sygn. akt I FSK 561/17: „Wykorzystywanie przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą strategii zarządzania opartej o koncepcję społecznej odpowiedzialności biznesu, jako strategii marketingowej, może mieć związek z działalnością opodatkowaną, co wskazuje na to, że podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z poniesionymi na ten cel wydatkami na nabycie towarów i usług”. Przedmiotem orzeczenia była prospołeczna działalność spółki wspierająca lokalne społeczności, które z kolei miały związek z działalnością podstawową, wykonywaną przez tę spółkę. W tym zakresie oceniany stan faktyczny jest podobny do stanu faktycznego rozpatrywanego przez sąd. Bowiem przedmiotem współpracy Firmy i Fundacji są te same społeczności, ci sami ludzie, o których traktuje działalność autorska, wydawnicza, itp. wykonywana przez A jako działalność gospodarcza.

Jednocześnie świadczenia dokonywane przez Firmę i Fundację w ramach współdziałania („wkład”) nie mogą być uznane jako odpłatne lub nieodpłatne świadczenia na rzecz drugiego podmiotu – zarówno w podatku dochodowym, jak również w podatku od towarów i usług. Każdy z nich dokonuje bowiem świadczenia we wspólnym celu, także na własną rzecz i we własnym interesie. Beneficjentem – choć wyłącznie w figuratywnym znaczeniu, skoro nie tworzy ono żadnej jednostki organizacyjnej – można uznać wspólne przedsięwzięcie stron. Jednak „wkład” do niego wnoszą obydwa podmioty, które czerpią właściwe im korzyści z tego przedsięwzięcia. Wobec tego nie można twierdzić, iż którakolwiek ze stron świadczy lub otrzymuje świadczenie bez ekwiwalentu. To tak jak z udziałem w nieruchomości, czy w spółce osobowej. Strony nie uzyskują świadczenia wzajemnego z tego tytułu, że druga strona wnosi swój wkład (np. udział w nieruchomości wspólnej).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…). Stosownie do art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Świadczenia w ramach umowy o współdziałanie będą związane z działalnością każdego z tych podmiotów. Jak podaje Wnioskodawca, cel umowy o współdziałanie stanowi rozszerzenie podstawowej działalności każdego z nich, pokrywa się częściowo z tą działalnością. Dla Fundacji sprzedaż przez witrynę sklepu internetowego, administrowanego przez Firmę, jest istotnym uzupełnieniem kanałów pozyskiwania darowizn. Firma – dając Fundacji taką możliwość – dywersyfikuje formy sprzedaży ze względu na motywacje klientów, co nie pozostaje bez wpływu na jej sprzedaż, a jeszcze bardziej na jej wiarygodność zawodową. Dlatego ani Firma, ani Fundacja nie będą świadczyły usług, opodatkowanych VAT na podstawie art. 8 ust. 1 lub ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Dodatkowo Fundacja nie będzie z tego tytułu podatnikiem w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT.

Oceną świadczeń w ramach wspólnego celu umowy wspólnego przedsięwzięcia zajmował się NSA w wyroku z dnia 24 lutego 2015 r., sygn. akt I FSK 1954/13 oraz WSA w Warszawie z 4 listopada 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 3979/14. W obydwu orzeczeniach stwierdzono, iż świadczenia takie nie są opodatkowane VAT. Zgodnie z uzasadnieniem ostatniego orzeczenia:

„Zdaniem Sądu, błędem organu interpretacyjnego było przypisywanie funkcji wynagrodzenia – a co za tym idzie – odpłatności działań Skarżącej, wartości świadczeń drugiej strony umowy, obejmujących m.in. zakup gadżetów; wydruk i dystrybucja druków, bilbordy, ankiety, plakaty, [`(...)`], kalendarze, serduszka naklejane, podziękowania, puszki, banderolki do puszek. Z samej ich istoty wynika, że nie mogły one być uznane za świadczenie na rzecz Skarżącej, ale właśnie nie na jej rzecz, lecz dla osiągnięcia wspólnego celu. Oceny te nie zmienia fakt, że ze wspólnego celu Skarżąca spodziewała się odnieść korzyść w postaci pozyskania atrakcyjnej audycji telewizyjnej w celu jej emisji na antenie. Nie sposób wszak wyobrazić sobie, by podjęcie pewnych działań, w tym w ramach wspólnego przedsięwzięcia, nie było nakierowane na osiągnięcie jakichś korzyści. Innymi słowy, działaniom w ramach wspólnego przedsięwzięcia zawsze towarzyszy osiągnięcie jakichś korzyści, co nie oznacza jednak, że automatycznie można je kwalifikować jako odpłatne świadczenie usług”.

Tak samo żaden z podmiotów nie rozpozna przychodu z tytułu nieodpłatnego przysporzenia na podstawie przepisów o podatku dochodowym. Do wyjaśnienia tego stanowiska powinno posłużyć to samo uzasadnienie, które zostało wyrażone dla opodatkowania świadczeń VAT. Żadna ze stron umowy współdziałania nie uzyska nieodpłatnego przysporzenia w rozumieniu art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. i art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p., ponieważ wniesie ona do wspólnego przedsięwzięcia wkład, ale jednocześnie stanie się częścią tego przedsięwzięcia.

Nawiązując do orzeczeń – uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 listopada 2002 r., sygn. akt FPS 9/02 i z 16 października 2006 r., sygn. akt II FPS 1/06 oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 stycznia 2010 r., sygn. akt II FSK 1417/08 – nieodpłatne świadczenie należy rozumieć jako uzyskanie przez podatnika wymiernej korzyści majątkowej niezwiązanej z poniesieniem wydatków, z powstaniem kosztów, z obowiązkiem uiszczenia wynagrodzenia lub z inną formą ekwiwalentu (brakiem wzajemności w jakimkolwiek sensie). Te okoliczności nie występują w ocenianej sprawie.

Firma w ramach umowy u współdziałanie zobowiąże się pełnić rolę powiernika. Będzie to polegało na przyjmowaniu darowizn, związanych ze sprzedażą towarów w programie „Kupuję`(...)`” oraz sprzedażą „cegiełek” na rzecz Fundacji, czyli powierzającego. W regulaminie sprzedaży, a także w karcie produktu oraz w podsumowaniu sprzedaży znajdą się informacje, z których jasno będzie wynikać rozróżnienie pomiędzy ceną sprzedaży (pomniejszoną o rabat transakcyjny, uwarunkowany wyborem trybu sprzedaży), a kwotą przekazywaną w ramach darowizny na rzecz Fundacji. Zgodnie z umową i regulaminem powiernik będzie zobowiązany kwotę darowizny niezwłocznie i bezwarunkowo przekazać Fundacji. Jednocześnie nie będzie uprawniony do swobodnego dysponowania przedmiotem darowizny oraz do uzyskiwania z tego tytułu pożytków, także w formie odsetek od kapitału. Te cechy świadczą o tym, że kwoty darowizn, uzyskane w programie „Kupuję`(...)`” oraz z „cegiełek” nie będą stanowiły po stronie A przysporzenia, które stanowiłoby przychód podatkowy. Brak bowiem cechy definitywności, która przesądza o możliwości rozpoznania przychodu. Firma będzie pełnić w tym zakresie funkcję pośrednika, otrzymując kwotę na własny rachunek bankowy i przekazując ją dalej Fundacji. Przy czym, bez znaczenia pozostaje fakt, iż darowizna zostanie dokonana jednym przelewem wraz z ceną sprzedaży towaru oraz, że faktura będzie zawierała – obok podstawowych informacji o towarze i jego cenie – również informacje o wysokości darowizny (w programie „Kupuję`(...)`”; sprzedaż „cegiełek”, również będzie za pośrednictwem rachunku bankowego Firmy przekazywana na konto Fundacji). Są to bowiem kwestie techniczne, które nie mogą mieć znaczenia dla oceny prawnej.

Strony uznały, że zobowiązanie do dokonania przelewów na dwa rachunki bankowe (w programie „Kupuję`(...)`”) będzie mało efektywne, ponieważ mało dogodne dla klientów. Prawdopodobnie wielu z nich mogłoby się zniechęcić trudnościami. Nie sposób sobie też wyobrazić koordynację wpływów na obydwu rachunkach (należy pamiętać, że w podstawowym zamyśle rabat na sprzedaży ma motywować klientów do dokonania darowizny; warunek udzielenia rabatu, tj. dokonanie darowizny, musiałby zostać zweryfikowany na koncie Fundacji, dopiero wtedy Firma mogłaby zaakceptować wpływ pomniejszony o kwotę rabatu). Ponadto, żaden z mechanizmów płatniczych, dostępnych w systemach płatności elektronicznych (tj. Dotpay, PayPal, ePay, PayU), nie zapewnia możliwości równoczesnego przelewu na dwa rachunki bankowe, różnych podmiotów. Zatem Firma będzie zastępować organizacje płatnicze i jej funkcja będzie podobna. Będzie również związana analogicznymi ograniczeniami co do możliwości dysponowania, w tym obracania, powierzonymi środkami płatniczymi. Pozostając przy analogiach, można odwołać się również do przykładu programów pracowniczych, w ramach których pracownicy upoważniają pracodawcę do potrącenia określonej kwoty z ich wynagrodzenia oraz przekazania jej na rachunek wskazanej fundacji. W takiej sytuacji pracodawca występuje jako powiernik, który powinien zadysponować powierzoną kwotą w ściśle określony sposób. Dla takiego pracodawcy zatrzymana kwota nie jest ani przysporzeniem, ani wydatkiem. Stanowi natomiast przychód fundacji. Zaś stosunek darczyńca-obdarowany dotyczy wyłącznie relacji pracownik-fundacja. Takie spostrzeżenia płyną choćby z interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 9 stycznia 2018 r., nr 0114-KDIP3-3.4011.549.2017.1.JK2. W sprawie, której dotyczy niniejszy wniosek, towarzyszą podobne okoliczności i wnioski.

Umowa powiernicza określana jest jako nienazwana umowa cywilnoprawna, co zgodnie z art. 750 Kodeksu cywilnego jest podstawą do stosowania przepisów o zleceniu (art. 734-751 Kc). Polega ona na zobowiązaniu się powiernika do świadczenia usług, które dotyczą realizacji określonych celów powierzającego. Jak wynika z art. 734 i 735 Kc, istotą umowy zlecenia jest odpłatne lub nieodpłatne dokonanie określonej czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie lub jeżeli tak stanowi umowa w imieniu własnym, lecz na rachunek zlecającego. W zakres takiej umowy może bowiem wchodzić zarówno wykonywanie czynności prawnych, jak i faktycznych. Podstawowym założeniem stosunku powiernictwa jest to, że powierzający przekazuje część swojego majątku powiernikowi w określonym celu gospodarczym. Formalnie powiernik staje się właścicielem tego prawa, jest ono jednak ograniczone. Powiernik uzyskuje to prawo jedynie na określony w umowie czas. Nie może rozporządzać prawem na rzecz jakiegokolwiek podmiotu, lecz jedynie na rzecz powierzającego, bądź wskazanej przez niego osoby.

W prezentowanej sprawie będzie chodziło o wykonywanie czynności faktycznych, polegających na przyjmowaniu i przekazywaniu darowizn.

Wystąpienie stosunku powiernictwa oznacza, że skutki podatkowe w podatku dochodowym, związane z czynnościami (transakcjami) powiernika na rzecz powierzającego, dotyczą tylko powierzającego. Ten ostatni jest traktowany jak podatnik w stosunku do czynności wykonywanych na jego rzecz. Rozpoznaje więc przychody i koszty ich uzyskania dla danej transakcji, wykonywanej przez zleceniobiorcę. Z kolei czynności powiernika, wykonującego polecenia powierzającego, np. kupując i sprzedając dla niego rzecz lub inkasując oraz przekazując mu pieniądze, są neutralne podatkowo (analogicznie jak w przypadku płatności elektronicznych PayPal nie staje się podatnikiem z tytułu przekazywania pieniędzy na rzecz dostawcy towarów lub usług).

Ten pogląd znajduje szerokie potwierdzenie w doktrynie oraz orzecznictwie, zarówno sądowym, jak i administracyjnym oraz w różnych kontekstach powiernictwa:

• Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12 października 2018 r., nr 0112-KDIL3-1.4011.377.2018.1.AN: „Obowiązki podatkowe wynikające z uczestnictwa w spółce komandytowej powiernika działającego we własnym imieniu, ale na rachunek powierzającego, ciążą na powierzającym, który jest podatnikiem, a nie na powierniku”.
• Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 6 sierpnia 2015 r., nr IPTPB2/4511-296/15-4/MP, w której rozpatrywano sytuację pracodawcy, któremu pracownicy powierzyli potrącanie części wynagrodzenia i przekazywanie kwot na rzecz wskazanych fundacji. Organ uznał, iż skutki podatkowe dotyczą relacji pracownik-fundacja.
• Podobny stan faktyczny stał się przedmiotem interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 21 października 2013 r., nr ITPB2/436-142/13/DSZ.
• Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 26 sierpnia 2016 r., nr IPPB2/4511-510/16-4/MG.
• W interpretacji indywidualnej z 14 grudnia 2015 r., nr IPPB5/4510-862/15-2/IŚ, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wypowiedział się na temat szczególnej, prawnie usankcjonowanej formy powiernictwa, czyli darowizny z poleceniem. Uznał brak możliwości rozpoznania przez obdarowaną fundację przychodu podlegającego opodatkowaniu z tytułu otrzymania darowizny z poleceniem – w części dotyczącej przekazania tytułem polecenia środków pieniężnych na rzecz oznaczonych osób fizycznych. Poleceniem darczyńcy obdarowanemu (w tej sytuacji fundacji) powierzono przekazanie części darowizny na rzecz osoby trzeciej. Ów obowiązek i jego bezwarunkowość spowodował, iż kwota w tej części nie była dla fundacji przychodem.
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 9 lipca 2019 r. sygn. akt I SA/Gl 54/19: „Rzeczywistym beneficjentem dokonanej czynności jest bowiem powierzający, na którego rzecz/rachunek czynność zostaje dokonana. Przychodu takiego nie można przy tym rozpoznać u powiernika, gdyż nie stanowi on dla niego trwałego przysporzenia majątkowego”.
• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 czerwca 2017 r., sygn. akt II FSK 1370/15: „skutki podatkowe związane z czynnościami wykonywanymi przez powiernika są analogiczne do tych, jakie wystąpiłyby, gdyby czynności te wykonywane były bezpośrednio przez powierzającego”.
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 13 stycznia 2015 r., sygn. akt I SA/Gd 1219/14: „Umowa powiernicza, która ze swej istoty polega na przekazaniu i zwrocie wartości majątkowej, powinna być traktowana jako generująca świadczenie, które ma charakter zwrotny, a więc jest neutralna podatkowo i powinna być stawiana np. na równi z umową pożyczki (tzn. nie generującą przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych)”.
• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 stycznia 2018 r., sygn. akt FSK 112/16.
• Pogląd reprezentowany przez M. Chudzika, w: Opodatkowanie czynności powierniczych podatkami dochodowymi, Monitor Podatkowy 2006/2/16.

Wobec powyższego należy uznać, że Firma, przyjmująca darowiznę w ramach stosunku powiernictwa, łączącego ją z Fundacją, nie uzyskuje w tym zakresie przychodu opodatkowanego podatkiem dochodowym. Jej przychodem jest wyłącznie kwota wskazana w zamówieniu i na fakturze, jako cena (po rabacie), mimo że przelew będzie obejmował łącznie cenę i kwotę darowizny. Przychód w wysokości darowizny powstanie natomiast w Fundacji.

W podatku od towarów i usług skutki podatkowe z reguły występują u powiernika, jako zastępcy pośredniego (zob.: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23 listopada 2015 r., sygn. akt I FSK 883/14), jednak pod warunkiem, iż powiernik dokonuje na rzecz powierzającego czynności opodatkowanej tym podatkiem.

Sprzedaż „cegiełek” za pośrednictwem Firmy nie będzie stanowiła dostawy towarów ani świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ustawy o VAT. „Cegiełka” sama w sobie nie będzie miała odzwierciedlenia w kwocie zań płaconej. Nie będzie jej ekwiwalentem, lecz darowizną w wysokości wartości nominalnej „cegiełki”.

W programie „Kupuję`(...)`” całkowita kwota do zapłaty będzie obejmowała cenę za towar (po rabacie transakcyjnym) oraz darowiznę. Będą to dwa osobne tytuły prawne, choć związane jedną płatnością. Cena za towar będzie warunkowana przekazaną darowizną, lecz decyzję w sprawie darowizny podejmie kupujący. Firma da mu możliwość wyboru trybu sprzedaży i poniesie ciężar ekonomiczny darowizny, jeśli kupujący dokona zakupu w trybie „Kupuję`(...)`”, w tym sensie, że tytułem ceny sprzedaży otrzyma kwotę pomniejszoną o rabat. Z podsumowania sprzedaży będzie jasno wynikać, iż klient płaci za towar cenę pomniejszoną o rabat. Konsekwencją wyboru będzie również to, że ewentualna reklamacja będzie dotyczyła jedynie ceny sprzedaży, a nie kwoty darowizny.

Stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Natomiast zgodnie z ust. 7 pkt 2 podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży.

W oparciu o te przepisy obrót Firmy nie będzie obejmował kwoty darowizny z trzech powodów. Po pierwsze, darowizna zostanie udzielona na rzecz Fundacji, przez co nie stanowi należności Firmy, która jest jedynie pośrednikiem. Po wtóre, kwota ta nie będzie stanowiła zapłaty za towar, a będzie jedynie spełnieniem warunku udzielenia rabatu transakcyjnego. Po trzecie, kwota w tej wysokości zostanie wyłączona z podstawy opodatkowania w związku ze spełnieniem tego warunku, czyli wyborem klienta. Przy czym nie ma znaczenia, iż ciężar ekonomiczny darowizny poniesie Firma (bez względu na tryb sprzedaży klient zapłaci tę samą cenę). Bowiem sposób kształtowania warunków sprzedaży oraz określania polityki cenowej stanowi autonomiczną decyzję podatnika. A trzeba pamiętać, że danie klientom wyboru trybu sprzedaży przyniesie korzyść obu stronom. Nie ma również znaczenia to, że płatność zostanie dokonana jednym przelewem. Nie ma bowiem przeszkód, by przelew obejmował łączną zapłatę pod dwoma odrębnymi tytułami prawnymi. Jest jedynie czynnością techniczną, pozbawioną skutków materialnoprawnych.

Ostatnią kwestią do rozstrzygnięcia jest wątpliwość, między którymi podmiotami wystąpi stosunek darczyńca - obdarowany w rozumieniu art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. a u.p.d.o.p. W ocenie Wnioskodawcy w świetle wyrażonych tutaj opinii co do natury stosunku powiernictwa oraz natury darowizny, jedyną słuszną odpowiedzią jest, że stosunek ten wystąpi między klientem a Fundacją. Zatem Firma nie będzie miała prawa odliczać darowizn otrzymywanych i przekazywanych na rzecz Fundacji od swojego dochodu. Znajduje to potwierdzenie w interpretacjach: interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 6 sierpnia 2015 r., nr IPTPB2/4511-296/15-4/MP oraz interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 9 stycznia 2018 r., nr 0114-KDIP3-3.4011.549.2017.1.JK2.

Pismem z dnia 14 kwietnia 2020 r. Wnioskodawca uzupełnił własne stanowisko, zawarte we wniosku w ujęciu syntetycznym w odwołaniu się do przepisów prawa (w kolejności wynikającej z pytań zawartych we wniosku).

2. Świadczenia nabywane przez Firmę w wykonaniu umowy o współpracę (w szczególności związane z utrzymaniem i administracją strony e-commerce, usługi magazynowe, usługi dystrybucji, pakowania – stosownie do ich wykorzystania dla realizacji umowy), poniesione dla realizacji wspólnego celu, które nie są rekompensowane zwrotem wydatków przez drugą stronę, dają jej prawo do odliczenia – stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Działania we współpracy z Fundacją w ramach tzw. CSR, stanowią dla Firmy istotne rozszerzenie działalności gospodarczej o aspekt społeczny.

3. Świadczenia dokonywane bez odpłatności przez Firmę i Fundację w wykonaniu umowy o współdziałanie, poniesione dla realizacji ich wspólnego celu, nie powinny być opodatkowane podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne lub nieodpłatne świadczenia na rzecz drugiego podmiotu – stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 i ust. 2, art. 15 ustawy o VAT. Współpraca obu podmiotów jest realizowana we wspólnym interesie i nie można uznać, iż którykolwiek podmiot uzyskuje od drugiej strony jakieś świadczenie.

4. Środki otrzymane przez Firmę, działającą w charakterze powiernika, od klienta tytułem zakupu „cegiełek” nie będą stanowiły jej przychodu w podatku dochodowym oraz nie będą opodatkowane podatkiem od towarów i usług. „Cegiełki” będą wyłącznie darowizną dokonywaną przez klienta na rzecz Fundacji, zaś Firma – za pośrednictwem swojej platformy e-commerce oraz rachunku bankowego – będzie pośredniczyła w sprzedaży „cegiełek” oraz w przekazywaniu pieniędzy na rachunek Fundacji. Ten wpływ na konto nie będzie dla Firmy przysporzeniem do opodatkowania. Będzie to wyłączne przysporzenie Fundacji z tytułu darowizny.

5. Środki otrzymane przez Firmę, działającą w charakterze powiernika, od klienta w związku z wyborem przez niego trybu „Kupuję`(...)`”, w wysokości przekazanej darowizny nie powinny być uwzględniane jako część podstawy opodatkowania w podatku od towarów i usług z tytułu sprzedaży towarów, stosownie do art. 29a ust. 1 i ust. 7 pkt 2 ustawy o VAT. Gdy klient zdecyduje się nabyć towar w programie „Kupuję`(...)`”, deklaruje się zapłacić darowiznę, która stanowi podstawę do obniżenia podstawy opodatkowania o rabat. Podstawą opodatkowania jest więc cena pomniejszona o rabat. Druga część płatności, czyli kwota darowizny, płaconej obok ceny, nie może być podstawą opodatkowania. Bowiem jest to kwota płacona na poczet darowizny zadeklarowanej w zamówieniu. Darowizna jest należnością Fundacji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie: prawa do odliczenia podatku naliczonego do świadczeń nabywanych przez Firmę w wykonaniu umowy o współdziałanie (pyt. nr 2), opodatkowania podatkiem od towarów i usług świadczeń dokonywanych bez odpłatności przez Firmę i Fundację w wykonaniu umowy o współdziałanie (pyt. nr 3), opodatkowania podatkiem od towarów i usług środków otrzymanych przez Firmę tytułem zakupu „cegiełek” (pyt. nr 5), uwzględniania w podstawie opodatkowania środków w wysokości przekazanej darowizny w związku z wyborem trybu „Kupuję`(...)`” (pyt. nr 7) jest prawidłowe.

Ad 2

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106, z późn. zm.), zwanej dalej „:ustawą”, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy – kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a) nabycia towarów i usług,

b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z powyższych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

Ponadto należy podkreślić, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Możliwość odliczenia podatku naliczonego nie stanowi żadnego przywileju dla podatnika, lecz jest podstawowym i fundamentalnym uprawnieniem, wynikającym z samej konstrukcji podatku od wartości dodanej. Z orzecznictwa TSUE wynika, że prawo do odliczenia podatku naliczonego w zasadzie nie może być ograniczone ani pod względem czasu, ani pod względem zakresu przedmiotowego. Trybunał zwraca uwagę, że właśnie zasada odliczenia podatku naliczonego zapewnia uzyskanie neutralności podatku. System odliczeń podatku oznacza całkowite uwolnienie przedsiębiorcy od obciążeń z tytułu VAT zapłaconego lub należnego (do zapłaty) w prowadzonej działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej zapewnia, że jakakolwiek działalność gospodarcza, bez względu na jej cel oraz rezultat, o ile sama jest opodatkowana VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny. Pozwala to na zachowanie zasady potrącalności, która powinna być na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług rozumiana możliwie najszerzej. Oznacza to, że zawsze ma ona zastosowanie przy nabyciu towarów i usług dokonanym z zamiarem wykorzystania ich w działalności opodatkowanej.

Każde zatem nabycie towarów i usług, przeznaczonych do przyszłego wykorzystania ich do czynności opodatkowanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, bez względu na to, jakie faktycznie będą efekty tej działalności, należy uznać w momencie jego dokonania za związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

Istotna jest intencja nabycia, jeśli dany towar/usługa ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych, wówczas – po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy o podatku od towarów i usług wymogów formalnych – odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy (art. 88 cyt. ustawy) lub aktów wykonawczych.

W każdym więc przypadku należy dokonać oceny, czy intencją określonej czynności, z którą łączą się skutki podatkowoprawne było wykonywanie czynności opodatkowanych. Z ogólnie przyjętej definicji pojęcia „zamiar” wynika, że jest to projekt, plan czy intencja zrealizowania czegoś. Istotą zamiaru są intencje, jakie przyświecają dokonywanym czynnościom, jak i cel, który dana osoba ma osiągnąć dokonując tych czynności. Zatem, jeśli towary i usługi, przy nabyciu których naliczono podatek, są (mają być) wykorzystywane w całości do prowadzenia działalności opodatkowanej, wówczas podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku.

Przy czym, związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter bezpośredni lub pośredni. O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży – towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Natomiast o pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa, mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym osiąganymi przez podatnika przychodami. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a sprzedażą w rozumieniu ustawy. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania przychodu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot sprzedaży.

Wnioskodawcy wskazali, że A – w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej – oraz Fundacja – zarówno w zakresie działalności statutowej, jak i wspierającej ją działalności gospodarczej – zamierzają zawrzeć umowę o współdziałanie, w ramach której podejmą się wspólnych działań dla osiągnięcia wspólnego celu.

Celem umowy, a równocześnie wspólnym celem stron, będzie oferowanie w sklepie internetowym (e-commerce) różnych towarów, nabytych lub wytworzonych przez A, w trybie sprzedaży – alternatywnym wobec „zwykłego” – „Kupuję`(...)`”. Danie klientom wyboru ma stanowić potrójną motywację dla kupujących: teleologiczną (sprzedaż ma na celu nie tylko zysk), poczucie sprawczości (klient decyduje, czy sprzedaż ma służyć również pomocy) i finansową (można pomóc bez zaangażowania dodatkowych środków). Przy czym, wybór trybu sprzedaży „Kupuję`(...)`” przez kupującego będzie oznaczał, iż prócz zapłaty ceny, będzie on zobowiązany do przekazania darowizny na rzecz Fundacji. W ten sposób darowizna będzie związana ze sprzedażą towaru, a jej wysokość będzie zależna od ceny towaru. Umożliwienie tego wyboru ma zatem za zadanie promocję zasad uczciwego handlu oraz handlu uwrażliwionego społecznie, zmierzającego do likwidacji nierówności społecznych i ekonomicznych. Dlatego wpisanie celu społecznego w cel umowy, nie wyklucza, lecz utwierdza założenie o jej celu gospodarczym.

Każda ze stron umowy o współdziałanie będzie odnosiła na jej podstawie również indywidualne korzyści.

A. będzie mogła poszczycić się wdrożeniem polityki społecznej odpowiedzialności biznesu, która w jej przypadku jest niezwykle ważna. Jest nierozerwalnie związana z jej osobą, lecz przez to również z działalnością gospodarczą.

A. szerszej publiczności jest znana jako osoba, która (`(...)`).

Oprócz wewnętrznej motywacji A. można mówić również o chęci wpisania się w oczekiwania grupy potencjalnych klientów, często fanów A., aby wykonywana przez nią działalność gospodarcza nie była ograniczona ogólnie przyjętymi cechami takiej działalności, lecz by z jej udziałem były podejmowane działania promujące inne wartości (tj. w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu). Zatem współpraca z Fundacją, polegająca na udostępnieniu platformy dla jej celów, tj. umożliwieniu „Zakupu z Fundacją”, jest odpowiedzią na oczekiwania osób (klientów), które zdecydują się kupić dany towar nie tylko kierując się jego wartościami użytkowymi, nie tylko ze względu na jego oznaczenie znanym wizerunkiem (marką), lecz również dlatego, że zakup przyczyni się do realizacji celów społecznych.

Wspólnym celem stron umowy o współpracę (zw. również umową konsorcjum lub umową o współdziałanie) jest utworzenie narzędzia internetowego, tj. platformy e-commerce, sklepu internetowego, dla wspólnej korzyści Fundacji B oraz Firmy. Stronom zależy na włączeniu celu społecznego w ramy działalności komercyjnej oraz na stworzeniu współzależności między działalnością Fundacji i Firmy. Chodzi o to, aby w ramach działalności komercyjnej efektywnie wspierać cele dobroczynne oraz by wsparcie celów dobroczynnych miało przełożenie na wysokość obrotów Firmy (stronom umowy zależy na klientach, dla których ważna będzie możliwość przekazania darowizny w ramach zakupu). Dlatego wspólny cel stron ma także wymiar finansowy. Zarówno przychody Firmy, jak i przychody Fundacji z darowizn ulegną zwiększeniu. Immanentnym celem współpracy jest zwiększenie sprzedaży obu podmiotów.

Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawców jest prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu świadczeń nabywanych przez Firmę w wykonaniu umowy o współdziałanie, poniesionych dla realizacji wspólnego celu, które nie są rekompensowane zwrotem wydatków przez drugą stronę.

Jak wskazano we wniosku, pytanie to dotyczy wszelkich wydatków, stanowiących wkład Firmy w ramach umowy o współdziałanie, np. związane z funkcjonowaniem platformy e-commerce (na której oferowane są towary Firmy, ale także „cegiełki” fundacyjne, a ewentualnie również towary Fundacji), wydatki na biuro Firmy oraz magazyn, gdzie realizowane są również cele Fundacji, np. gdy dokonywana jest sprzedaż towaru w ramach „Kupuję`(...)`”, na usługi pakowania i dystrybucji, dotyczące również towarów zbywanych w ramach programu „Kupuję…”.

Mając na uwadze powyższe informacje oraz przepisy prawa podatkowego należy wskazać, że w omawianej sprawie warunki uprawniające do odliczenia będą spełnione, gdyż opisane we wniosku świadczenia, nabywane przez Firmę w wykonaniu umowy o współpracę (w szczególności związane z utrzymaniem i administracją strony e-commerce, usługi magazynowe, usługi dystrybucji, pakowania), poniesione dla realizacji wspólnego celu, które nie są rekompensowane zwrotem wydatków przez drugą stronę, mają pośredni związek z generowaniem obrotu przez Firmę. Działania we współpracy z Fundacją w ramach tzw. CSR, stanowią dla Firmy istotne rozszerzenie działalności gospodarczej o aspekt społeczny. Wspierając wspólną działalność, A. wspiera swoją działalność handlową, dywersyfikując ją ze względu na różne motywacje nabywców. Stronom umowy zależy na klientach, dla których ważna będzie możliwość przekazania darowizny w ramach zakupu. Chodzi m.in. o to, aby wsparcie celów dobroczynnych miało przełożenie na wysokość obrotów Firmy.

Zatem stosownie do uregulowań art. 86 ust. 1 ustawy, A. będzie mieć prawo do odliczenia podatku naliczonego od świadczeń nabywanych w wykonaniu umowy o współdziałanie, poniesionych dla realizacji wspólnego celu, które nie są rekompensowane zwrotem wydatków przez drugą stronę.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawców w zakresie pytania nr 2 należało uznać za prawidłowe.

Ad 3

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (…) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy – przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Towarami – w myśl art. 2 pkt 6 ustawy – są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z kolei, stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy – przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W ściśle określonych przypadkach również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W myśl art. 8 ust. 2 ustawy, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Należy zauważyć, że z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że dostawa towarów i świadczenie usługi co do zasady podlegają opodatkowaniu wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Obydwa warunki muszą być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wskazać należy, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council TSUE stwierdził, że czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu świadczącego usługę do żądania od odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W konsekwencji należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie jest usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy podkreślić, że przepisy dotyczące funkcjonowania podatku od towarów i usług w krajach członkowskich Unii Europejskiej podlegają harmonizacji na zasadach określonych w Dyrektywie 2006/112/WE/Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.).

Uszczegółowieniem zasad obowiązywania i funkcjonowania podatku VAT określonych w dyrektywie są wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

TSUE w wyroku z 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG wskazał, że „(…) w ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT (zob. wyrok z dnia 29 października 2009 r. w sprawie C-246/08 Komisja przeciwko Finlandii, Zb.Orz. s. I-10605, pkt 43). W tym świetle świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy VAT, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy (ww. wyrok w sprawie MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring, pkt 47). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem „świadczenie usług dokonywane odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem (wyrok z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie C-40/09 Astra Zeneca UK, Zb. Orz. s. I-7505, pkt 27 i przytoczone orzecznictwo)” (pkt 17-19).

W wyroku z 27 marca 2014 r. w sprawie C-151/13 Le Rayon d’Or SARL przeciwko Ministre de l’Économie et des Finances Trybunał wskazał, że „(…) aby świadczenie usług mogło być uznane za „odpłatne” w rozumieniu tej dyrektywy, nie wymaga ona, aby świadczenie wzajemne za taką usługę było uzyskane bezpośrednio od jej odbiorcy. Świadczenie wzajemne może pochodzić także od osoby trzeciej (zob. podobnie wyrok Loyalty Management UK i Baxi Group, C-53/09 i C-55/09, EU:C:2010:590, pkt 56)” (pkt 34).

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez dokonującego dostawy/świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy odpowiednio za odpłatną dostawę towarów/odpłatne świadczenie usług określone w art. 7 i w art. 8 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Należy również wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy danym świadczeniem, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że między A i Fundacją zostanie zawarta umowa o realizację wspólnego przedsięwzięcia w postaci narzędzia internetowego (platformy e-commerce, sklepu internetowego) dla wspólnej korzyści. W ramach tej umowy zarówno A., jak i Fundacja, zobowiązały się do wykonania określonych czynności o zróżnicowanym charakterze, ukierunkowanych na osiągnięcie określonego w umowie celu.

Wątpliwości Zainteresowanych dotyczą opodatkowania podatkiem od towarów i usług (jako odpłatne lub nieodpłatne świadczenia na rzecz drugiego podmiotu) świadczeń dokonywanych bez odpłatności przez Firmę i Fundację w wykonaniu umowy o współdziałanie, poniesione dla realizacji wspólnego celu.

Jak wskazano w opisie sprawy, świadczenia dokonywane bez odpłatności przez Firmę i Fundację w wykonaniu umowy o współdziałanie to wszystkie te świadczenia, do których zobowiązały się obie strony w celu realizacji umowy o współdziałanie, nie żądając w zamian od drugiej strony umowy innego świadczenia: utrzymywanie platformy e-commerce czy magazynów, usług dystrybucji, pakowania, udostępniania praw autorskich, wizerunku, personelu, tworzenia materiałów informacyjnych, itp., tj. sytuacji, gdy ze świadczeń jednego podmiotu korzystają obydwie strony umowy o współdziałanie.

Przy ustalaniu na gruncie art. 8 ust. 1 ustawy - jako przedmiotu opodatkowania - świadczenia usług o złożonym charakterze, jakie stanowią umowy o współpracy (kooperacyjne lub konsorcjalne), należy uwzględniać podstawowy cel wynikający z takich porozumień gospodarczych. Celem kooperacji (współpracy, współdziałania) jest uzyskanie przez skoordynowane wspólne działania partnerów rezultatu o korzystnym dla nich wymiarze ekonomicznym. Działań takich nie można oceniać jednostkowo, lecz z uwzględnieniem ich charakteru jako działania złożonego i wspólnego, tworzącego w aspekcie gospodarczym jedną całość, którego końcowym efektem jest osiągnięcie wspólnego celu.

Zatem opisanych we wniosku czynności nie powinno się kwalifikować jako świadczeń „na rzecz” drugiej strony umowy, lecz jako działania własne (na własną rzecz, a nie dla drugiej strony), tyle że dla osiągnięcia wspólnego celu. Świadczenia/czynności określane we wniosku jako „wkłady” stron umowy o współpracy związane są z realizacją wspólnego projektu (przedsięwzięcia). Świadczenia Fundacji nie mają bezpośredniego związku z żadną usługą wykonywaną przez A, jak też świadczenia A nie mają bezpośredniego związku z żadną usługą wykonywaną przez Fundację.

Ze wspólnego celu zarówno Fundacja, jak i Firma, spodziewa się odnieść korzyści, w efekcie których nastąpi zwiększenie sprzedaży towarów oferowanych przez prowadzoną przez A. firmę, z kolei Fundacja uzyska środki na jej działalność statutową.

Działaniom w ramach wspólnego przedsięwzięcia zawsze towarzyszy osiągnięcie jakichś korzyści, co nie oznacza jednak, że automatycznie można je kwalifikować jako odpłatne świadczenie usług.

W przypadku przedmiotowych świadczeń nie można mówić o odpłatności, która winna cechować czynności podlegające opodatkowaniu. Związek prawny łączący strony umowy o współpracy, tj. A. i Fundację, nie zakłada ich działania w charakterze usługodawcy i usługobiorcy oraz wymiany świadczeń wzajemnych, lecz realizację wspólnego przedsięwzięcia, w ramach którego kooperanci wykonują określone czynności, których to przedsięwzięcie wymaga. Przedmiotowe świadczenia są wkładem (zarówno o charakterze rzeczowym, jak i o charakterze niematerialnym), który ma służyć wspólnemu celowi. Brak również ekwiwalentności, tj. sytuacji, w której wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy. Zarówno A. jak i Fundacja wykonują przedmiotowe świadczenia zupełnie niezależnie, bo tego wymaga od nich realizacja projektu. Nie wykonują tych świadczeń z myślą wykonania usługi na rzecz drugiej strony, lecz na potrzeby realizacji wspólnego przedsięwzięcia.

Tym samym świadczenia dokonywane bez odpłatności przez Firmę i Fundację w wykonaniu umowy o współdziałanie nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku art. 8 ust. 1 i 2 ustawy.

Stanowisko w zakresie pytania nr 3 jest zatem prawidłowe.

Ad 5

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (`(...)`) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Definicję towaru ustawodawca zawarł w art. 2 pkt 6 ustawy, który stanowi, iż przez towary należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Jak wskazano we wniosku, sprzedaż „cegiełek” także będzie odbywać się za pośrednictwem strony internetowej (platformy e-commerce) oraz na podstawie umowy o współdziałanie. „Cegiełka” nie będzie stanowiła ani towaru ani usługi. Będzie to produkt wirtualny, o charakterze symbolicznym. Oferta „zakupu cegiełki” będzie wskazywała konkretny cel wpłaty. Kwota płacona za „cegiełkę” nie będzie ceną w tym sensie, że nie będzie odzwierciedleniem wartości (ekwiwalentem) produktu. Nie jest wykluczone, że w ramach podziękowań nabywca otrzyma od Fundacji kartkę z podziękowaniami lub symboliczną „cegiełkę” w postaci drobnego upominku. Decyzja w tym względzie będzie należała do Fundacji. Rzecz, którą Fundacja ewentualnie przekaże darczyńcy, nie będzie elementem zobowiązania pomiędzy nią a darczyńcą.

Wątpliwości Zainteresowanych dotyczą ustalenia, czy środki otrzymane przez Firmę, działającą w charakterze powiernika, od klienta tytułem zakupu „cegiełek” będą opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z definicją zawartą w Słowniku języka polskiego PWN (htp://sjp.pwn.pl) „cegiełka” oznacza „niewielki wkład w coś”. Powszechnie uznaje się cegiełkę za rodzaj niewielkiej darowizny. Sprzedaż „cegiełek” jest też jedną z form zbiórki publicznej i ma na celu przede wszystkim zgromadzenie środków finansowych z przeznaczeniem na realizację celów statutowych. Zatem „cegiełka” nie mieści się w definicji towaru ujętej w art. 2 pkt 6 ustawy.

W zaistniałej sytuacji sprzedaż „cegiełek” nie będzie stanowić ani dostawy towarów, ani świadczenia usług i nie będzie się mieścić w katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług określonym w art. 5 ust. 1 ustawy.

Kwalifikacji tej nie zmienia również fakt, że w ramach podziękowań nabywca otrzyma od Fundacji kartkę z podziękowaniami lub symboliczną „cegiełkę” w postaci drobnego upominku.

Powołane wyżej przepisy art. 5, art. 7 i art. 8 ustawy zawierają podstawowe zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Z przepisów tych wynika przede wszystkim, że opodatkowaniu podlegają dostawa towarów oraz świadczenie usług realizowane na terytorium kraju. Ponadto dostawa towarów bądź świadczenie usług podlegają opodatkowaniu, jeżeli mają charakter odpłatny.

Ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia odpłatności. W języku potocznym odpłatność oznacza zapłatę, wynagrodzenie w zamian za rzecz (towar) lub zachowanie (usługę). Należy podkreślić, że pojęcie ,,odpłatna dostawa” powinno być rozumiane jako ekonomiczne korzyści dla sprzedającego.

W dorobku orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego dochodzi do dostawy towarów, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz sprzedawcy. Ponadto, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy dostarczonym towarem a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją dostawy towaru.

Zatem dostawa towarów jest czynnością opodatkowaną podatkiem VAT, jeżeli następuje za wynagrodzeniem oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru i beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne. O opodatkowaniu podatkiem VAT czynności dostawy towarów decyduje zatem jej odpłatność.

Przy sprzedaży „cegiełek” brak warunku istnienia bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towaru a dokonaną odpłatnością. Kwota płacona przez nabywcę „cegiełki” nie jest konsekwencją dostawy towaru, tj. otrzymywanej przez nabywcę kartki z podziękowaniami czy symbolicznej „cegiełki” w postaci drobnego upominku. Z perspektywy nabywcy zakup „cegiełki” jest formą udzielenia pomocy polegającej na przekazaniu zadeklarowanej kwoty na rzecz Fundacji. Przekazywany upominek ma znaczenie drugorzędne, nie ma on bowiem dla nabywcy realnej wartości ekonomicznej, a jedynie wartość sentymentalną lub symboliczną Płacona za „cegiełkę” kwota nie jest odzwierciedleniem wartości (ekwiwalentem) produktu.

Zatem sprzedaż „cegiełek” nie stanowi odpłatnej dostawy towarów podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Sprzedaży tej, ze względu na ich specyfikę, nie można także uznać za świadczenie usług. „Cegiełki” same w sobie nie zaspokajają żadnych potrzeb – nie stanowią więc autonomicznego świadczenia, a świadczenie jest elementem konstytutywnym usługi.

Zatem środki otrzymane od klienta tytułem zakupu „cegiełek” przez Firmę, działającą w charakterze powiernika, nie będą opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

Stanowisko w zakresie pytania nr 5 w części dotyczącej podatku od towarów i usług należy uznać za prawidłowe.

Ad 7

W myśl art. 29a ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Według ust. 6 powyższego artykułu, podstawa opodatkowania obejmuje:

1. podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;

2. koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Z kolei w oparciu o art. 29a ust. 7 ustawy, podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

1. stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;

2. udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen uwzględnionych w momencie sprzedaży;

3. otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Powołany przepis art. 29a ust. 1 ustawy określa zasadę ogólną odnoszącą się do podstawy opodatkowania. W myśl tej zasady ogólnej, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej.

Należy zauważyć, że powyższa regulacja jest odpowiednikiem art. 73 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 s. 1, z późn. zm.). Przepis art. 73 Dyrektywy stanowi, że w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług innych niż te, o których mowa w art. 74-77, podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.

Ustawa nie określa, co należy rozumieć przez „dopłatę o podobnym charakterze”. Dlatego należy uznać, że będzie to otrzymane przez podatnika dofinansowanie w związku z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług podlegających opodatkowaniu VAT. W przypadku tych dopłat, jak też dotacji nie ma znaczenia, przez kogo zostały przekazane, jaki jest status podmiotu przekazującego pieniądze (czy jest to organ administracji rządowej lub samorządowej czy podmiot prywatny). Jednak aby istniał obowiązek opodatkowania tych dopłat, dofinansowanie musi stanowić dopłatę do ceny towaru lub usługi jako np. pokrycie części lub całości ceny. W tym przypadku dofinansowanie stanowi uzupełniający element podstawy opodatkowania z tytułu tej dostawy lub świadczenia usług.

Za dofinansowanie stanowiące dopłatę do ceny towaru lub usługi należy uznać każdą płatność (w tym darowiznę) w gotówce oraz w każdej innej formie – dokonaną przez osobę trzecią – inną niż płatność dokonaną przez nabywcę lub konsumenta za towary lub usługi. Pod warunkiem, że jest związana z konkretną dostawą lub usługą. Obowiązek opodatkowania takiej dopłaty będzie istniał również w przypadku, gdy w wyniku dopłaty świadczona usługa lub towar będący przedmiotem dostawy będzie bezpłatny. Wtedy podstawą opodatkowania będzie kwota otrzymanej darowizny.

Jak wynika z wniosku, wybór trybu „Kupuję`(...)`” będzie oznaczał, iż klient kupi towar, za który zapłaci cenę, a równocześnie będzie zobowiązany do zapłaty darowizny na rzecz Fundacji we wskazanej wysokości. Obowiązek zapłaty darowizny będzie akcesoryjny względem umowy sprzedaży. Warunki zakupu w tym trybie będą jasno określone w polu wyboru oraz wyszczególnione w podsumowaniu transakcji. Z podsumowania będzie wynikać, iż kupujący zapłaci jednocześnie cenę za towar oraz darowiznę w określonej wysokości. Firma będzie pełniła rolę powiernika. Zostanie ustanowiony stosunek powiernictwa, na podstawie którego powierzający, czyli Fundacja, upoważni Firmę do pobrania kwoty darowizny i przekazania jej w terminie na rachunek Fundacji. Firma, działając jako powiernik, nie będzie mogła swobodnie dysponować kwotą darowizny, np. nie będzie mogła nią obracać, inwestować, przeznaczać na pokrycie jakichkolwiek wydatków. Obowiązek przekazania będzie bezwzględny i sankcjonowany odsetkami lub karą umowną. Stronom zależy, by darowizny w całości i bez potrąceń były przekazywane na realizację celu społecznego Fundacji.

Wybór trybu sprzedaży nie będzie miał wpływu na wysokość kwoty, do której zapłaty zostanie zobowiązany kupujący, tj. kwota, jaką zapłaci on w trybie „zwykłym” i w trybie „Kupuję…” będzie identyczna. W pierwszym przypadku będzie ona w całości pokrywała się z ceną. W drugim przypadku kwota będzie obejmowała tak cenę, jak i kwotę darowizny. Zgodnie z regulaminem sprzedaży, klient, decydując się na zakup, otrzyma w momencie sprzedaży opust lub obniżkę ceny (rabat, bonifikatę) oraz związane z nim zobowiązanie do przekazania równowartości, jako darowizny na rzecz Fundacji. Cała kwota zaś zostanie pobrana lub przekazana na nieoprocentowany rachunek bankowy Firmy, która wykonując zobowiązania powiernika, przekaże odpowiednią kwotę we właściwym terminie na rachunek Fundacji.

Wątpliwości Wnioskodawców dotyczą tego, czy środki otrzymane przez Firmę, działającą w charakterze powiernika, od klienta w związku z wyborem przez niego trybu „Kupuję…”, w wysokości przekazanej darowizny powinny być uwzględniane jako część podstawy opodatkowania w podatku od towarów i usług z tytułu sprzedaży towarów.

Należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że w zaistniałej sytuacji środki otrzymane przez Firmę w wysokości przekazanej darowizny nie powinny być uwzględniane jako część podstawy opodatkowania w podatku od towarów i usług z tytułu sprzedaży towarów. Gdy klient zdecyduje się nabyć towar w programie „Kupuję`(...)`”, deklaruje się zapłacić darowiznę, która stanowi podstawę do obniżenia podstawy opodatkowania o rabat. Podstawą opodatkowania jest więc cena pomniejszona o rabat.

Darowizna ta jest ponadto należnością Fundacji - A jest jedynie powiernikiem, obowiązanym do przekazania jej równowartości. Nie stanowi ona zatem należności Firmy z tytułu dostawy towarów.

Tym samym środki otrzymane przez Firmę działającą w charakterze powiernika w wysokości przekazanej darowizny nie spełniają kryterium związku z ceną towaru (elementu uzupełniającego) i nie powinny być uwzględniane jako część podstawy opodatkowania w podatku od towarów i usług.

Stanowisko w zakresie pytania nr 7 jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania skarżonej interpretacji, tj. 7 maja 2020 r.

W niniejszej interpretacji dokonano rozstrzygnięcia wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług, tj. udzielono odpowiedzi na pytania nr 2, 3, 7 oraz częściowo na pytanie nr 5. W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku dochodowego od osób fizycznych w części dotyczącej pytań nr 1, 4, 6, 8 i częściowo pytania nr 5 zostały wydane 5 maja 2020 r. interpretacje indywidualne nr 0114-KDIP2-1.4010.32.2020.6.KS i nr 0114-KDIP3-1.4011.96.2020.5.EC.

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego. Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Podkreślenia wymaga, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z tym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 ze zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Zainteresowanemu będącemu stroną postępowania (art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.