0113-KDIPT1-2.4012.474.2021.2.KT

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1, art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r., poz. 1540, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku wspólnym z 25 czerwca 2021 r. (data wpływu 28 czerwca 2021 r.), uzupełnionym pismem z 27 września 2021 r. (data wpływu 29 września 2021 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie

• braku opodatkowania podatkiem VAT (podatek od towarów i usług) świadczonych przez Zainteresowanego będącego stroną postępowania usług administrowania sprzedanymi Wierzytelnościami
• prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług dotyczących świadczenia przez Zainteresowanego będącego stroną postępowania ww. usług administrowania sprzedanymi Wierzytelnościami – jest prawidłowe;
• braku prawa do odliczenia bądź zwrotu podatku VAT przez Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

28 czerwca 2021 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT świadczonych przez Zainteresowanego będącego stroną postępowania usług administrowania sprzedanymi Wierzytelnościami, prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług dotyczących świadczenia przez Zainteresowanego będącego stroną postępowania ww. usług administrowania sprzedanymi Wierzytelnościami oraz braku prawa do odliczenia bądź zwrotu podatku VAT przez Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania. Pismem z 27 września 2021 r. doprecyzowano opis sprawy, sformułowano pytanie oraz własne stanowisko dla Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania, jak również uiszczono brakującą opłatę.

We wniosku złożonym przez:

- Zainteresowanego będącego stroną postępowania:X Sp. z o.o.

- Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania:Y

przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe (z uwzględnieniem uzupełnienia wniosku).

X Sp. z o.o. (dalej: „Spółka”) jest częścią międzynarodowej grupy spółek … – światowego lidera produkcji i przetwórstwa (`(...)`). Obecnie Grupa … działa w `(...)` krajach integrując `(...)` firm w dywizjach biznesowych. … jest największym w Europie dostawcą (`(...)`). Zakłady Spółki w Polsce obejmują dwie nowoczesne fabryki `(...)` – w … i … . Obie prowadzą wysokotonażową produkcję (`(...)`). W ramach działalności Spółki funkcjonują 3 zakłady specjalistycznego przetwórstwa `(...)` zlokalizowane w …, … i … . Zakład Produkcji … w …, będący również siedzibą spółki X, zbudowany od podstaw w roku `(...)`, utrzymuje status jednego z najnowocześniejszych w Europie. Spółka jest rezydentem podatkowym w Polsce i jest zarejestrowana dla celów polskiego podatku VAT.

Z (dalej: „Z”) jest również częścią grupy spółek … i jest pośrednio powiązana organizacyjnie i kapitałowo ze Spółką w ten sposób, że 100% kapitału zakładowego Spółki oraz Z kontroluje ten sam podmiot dominujący – Z. Z jest spółką utworzoną w Anglii, zgodnie z przepisami angielskiego Prawa Spółek z 2016 r. Z jest rezydentem podatkowym w Wielkiej Brytanii, nie posiada w Polsce siedziby ani zakładu w rozumieniu właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, nie posiada również w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Z jest podatnikiem podatku od wartości dodanej w Wielkiej Brytanii. Z nie jest zarejestrowana w Polsce dla celów podatku od towarów i usług.

Z prowadzi działalność finansową, obejmującą m.in. nabywanie wierzytelności od innych spółek grupy … i ich zbywanie w ramach transakcji sekurytyzacyjnych. Celem uzyskania finansowania potrzebnego do prowadzonej działalności grupy spółek …, Z zamierza przeprowadzić transakcję sekurytyzacyjną, w ramach której będzie świadczył usługę sekurytyzacji wierzytelności (dalej: „Sekurytyzacja” lub „Transakcja”) w odniesieniu do wierzytelności handlowych spółek należących do …, w tym wierzytelności handlowych Spółki powstałych w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej opisanej powyżej („Wierzytelności”). Wierzytelności będą stanowiły roszczenia wobec podmiotów prowadzących działalność gospodarczą („Dłużnicy”) o zapłatę wynagrodzenia należnego Spółce za dostawę towarów, wynikającego z wystawionych przez Spółkę faktur.

Y (dalej: „Y”) jest spółką specjalnego przeznaczenia (designated activity company) utworzoną w Irlandii, zgodnie z przepisami prawa irlandzkiego. Y jest spółką celową utworzoną dla potrzeb Sekurytyzacji. Y jest irlandzkim rezydentem podatkowym, nie posiada w Polsce siedziby ani zakładu w rozumieniu właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, nie posiada również w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Y jest podatnikiem podatku od wartości dodanej w Irlandii. Y nie jest zarejestrowana w Polsce dla celów podatku od towarów i usług.

Y nie jest powiązana kapitałowo lub organizacyjnie ze Spółką ani z Z. Ani X, ani Z nie będą mieć żadnego wpływu na decyzje biznesowe podejmowane przez Y w toku jej działalności, gdyż Y będzie zarządzana przez zewnętrzny podmiot niepowiązany z żadnym podmiotem grupy spółek …, a sposób przeprowadzenia Sekurytyzacji oraz późniejszego funkcjonowania Y będzie wynikał z umów zawartych przez Y.

Y nie będzie zatrudniała w Polsce pracowników, ani nie będzie działała w Polsce za pośrednictwem innych podmiotów działających w jej imieniu. Przedmiotem działalności Y będzie wyłącznie nabywanie wierzytelności w ramach Sekurytyzacji (w tym Wierzytelności pierwotnie przysługujących Spółce) oraz uzyskanie finansowania (w szczególności, poprzez emisję papierów wartościowych, o której mowa poniżej), a także wykonywanie czynności z tym związanych. Y została powołana i będzie istniała wyłącznie w celu przeprowadzenia i obsługi Sekurytyzacji – w tym nabycia Wierzytelności, sfinansowania go poprzez emisję obligacji oraz innych czynności związanych z Sekurytyzacją.

Zgodnie z założeniami, Wierzytelności nabywane od Spółki przez Z i następnie objęte Sekurytyzacją nie będą obejmować kwot z tytułu podatku od towarów i usług (VAT) należnego od wynagrodzenia przysługującego Spółce i wynikającego z wystawionych faktur (jednakże, strony mogą zadecydować o włączeniu kwoty podatku VAT do sekurytyzowanych Wierzytelności zbywanych do Z, a następnie do Y). Wierzytelności nie będą stanowiły tzw. złych długów (tj. wierzytelności niezapłaconych w terminie), a w dacie ich zbycia nie będą one uznawane za potencjalnie nieściągalne lub zaległe.

Planowana Sekurytyzacja zostanie przeprowadzona dwuetapowo: najpierw poprzez odpłatny przelew Wierzytelności przez Spółkę do Z, a następnie poprzez odpłatny przelew Wierzytelności przez Z do Y. Zbycie w ramach każdego etapu zostanie dokonana bez regresu w stosunku do Spółki w przypadku, gdyby Dłużnicy nie byli zdolni do wypełnienia ich zobowiązań płatniczych.

Poza zbyciem Wierzytelności przez Spółkę do Z, a następnie przez Z do Y, Sekurytyzacja będzie obejmować także inne kluczowe operacje. Na planowaną Sekurytyzację składać się więc będą w szczególności następujące podstawowe elementy transakcyjne:

1. Zawarcie umowy przelewu Wierzytelności pomiędzy Spółką a Z oraz zawarcie umowy przelewu Wierzytelności pomiędzy Z a Y. Będzie się to odbywać w sposób powtarzalny w czasie trwania Transakcji, w miarę powstawania kolejnych Wierzytelności. Spółka będzie zatem zbywała periodycznie do Y poszczególne transze Wierzytelności przy założeniu, że Wierzytelności ujęte w danej transzy będą spełniać wcześniej ustalone warunki kwalifikujące je do Sekurytyzacji (przede wszystkim, przedmiotowe Wierzytelności nie mogą stanowić tzw. złych długów). Wierzytelności zostaną przeniesione wraz z zabezpieczeniami oraz roszczeniami ubocznymi związanymi z Wierzytelnościami (takimi jak przykładowo roszczenia o wypłatę zaległych odsetek, roszczenia odszkodowawcze, lub inne porozumienia wspierające spłatę Wierzytelności przez Dłużników).
2. Zapewnienie finansowania Y poprzez emisję przez Y dłużnych papierów wartościowych ("Obligacje") do określonych podmiotów, które, oprócz Z jako inwestora, będą niepowiązane ze Spółką ani z innymi podmiotami z grupy spółek `(...)`.
3. Zawarcie umowy o administrowanie Wierzytelnościami (umowy o ich obsługę/serwisowanie), na mocy której Spółka (jako serwiser) będzie administrować Wierzytelnościami na rzecz Y, w tym w szczególności otrzymywać na swój rachunek bankowy (a w razie potrzeby przymusowo ściągać w drodze egzekucji) i przekazywać do Y spłaty Wierzytelności. Y zawiera umowę nabycia wierzytelności handlowych generowanych także przez kilka innych spółek z grupy `(...)` w celu ich sekurytyzacji, zaś każda z nich będzie administrować generowanymi przez siebie wierzytelnościami. Spółka przystąpi zatem do umowy serwisowania Wierzytelności, jako jeden z wielu serwiserów.
4. Zawarcie innych umów, które zapewnią możliwość przeprowadzenia Sekurytyzacji (np. umów o administrowanie rachunkami bankowymi Y).

Szczegółowy przebieg poszczególnych elementów Sekurytyzacji.

• Na podstawie umowy zbycia Wierzytelności zawartej pomiędzy Spółką i Z Spółka, jako jeden z tzw. inicjatorów Sekurytyzacji, dokona odpłatnego przelewu Wierzytelności na Z. Następnie, na podstawie odrębnej umowy zbycia zawartej pomiędzy Z a Y w ramach Sekurytyzacji, Z dokona odpłatnego przelewu Wierzytelności na Y.

• Pierwsza transza Wierzytelności zostanie przelana przez Spółkę na Z, zgodnie z założeniami, po uzyskaniu interpretacji objętej niniejszym wnioskiem, a kolejne transze będą przelewane w późniejszych okresach. W okresie trwania Transakcji kolejne nabycia Wierzytelności będą finansowane ze środków pozyskanych z emisji Obligacji, a także ze spłat uzyskanych przez Y z wcześniej nabytych Wierzytelności.

• W zamian za nabyte Wierzytelności Z zapłaci Spółce cenę. Cena nabycia każdej Wierzytelności będzie skalkulowana jako kwota nominalna Wierzytelności obniżona o określone dyskonto uzgodnione między Spółką a Z, w sposób pochodny od formuły ustalonej w umowie zbycia Wierzytelności między Z a Y. Tak określona cena zostanie zapłacona w dniu przelewu Wierzytelności lub wkrótce po nim.

• W ujęciu podatkowym, różnica między wartością nominalną Wierzytelności a ceną stanowić więc będzie dyskonto uzyskiwane przez Z na nabyciu Wierzytelności, a wartość ta będzie wynagrodzeniem należnym Z od Spółki w zamian za przystąpienie do transakcji Sekurytyzacji.

• Wyżej określony sposób ustalania ceny za Wierzytelności oraz wskazany sposób określania, w ujęciu podatkowym, wynagrodzenia (dyskonta) należnego Z z tytułu udziału w Sekurytyzacji stosowany będzie przy zbyciu każdej transzy Wierzytelności w trakcie trwania Transakcji.

• Z będzie dalej zbywać Wierzytelności nabyte od Spółki do Y. Tak jak w przypadku ceny płaconej przez Z na rzecz Spółki, cena nabycia każdej Wierzytelności przez Y będzie skalkulowana jako kwota nominalna Wierzytelności obniżona o określone dyskonta uzgodnione między Z a Y, w sposób ustalony w umowie zbycia Wierzytelności między Z a Y.

• Jak wskazano powyżej, zbycie Wierzytelności Spółki w ramach Sekurytyzacji będzie częścią kompleksowej transakcji sekurytyzacyjnej, w której także inne spółki z grupy The `(...)` zbywały i będą zbywać swoje wierzytelności handlowe na rzecz Z i dalej na rzecz Y celem uzyskania finansowania. Dlatego też, celem koordynacji i zarządzania całością transakcji sekurytyzacyjnej w odniesieniu do wszystkich uczestniczących podmiotów, Z, spółka z grupy The `(...)`, będzie pełnić funkcję gwaranta w odniesieniu do serwisowania wierzytelności Spółki (oraz zagranicznych spółek).

• Aby uzyskać środki na zakup Wierzytelności od Z, Y planuje wyemitować dłużne papiery wartościowe – Obligacje, których zabezpieczeniem (źródłem spłaty) będą Wierzytelności nabyte od Spółki, a także inne wierzytelności nabyte od innych spółek z grupy `(...)`.

• Finansowanie Y w formie objęcia Obligacji będzie pochodzić głównie, oprócz Z jako inwestora, od inwestorów zewnętrznych, którzy będą niepowiązani ze Spółką ani z innymi podmiotami z grupy spółek `(...)`. Jednakże, Z jako inwestor zatrzyma 5% sekurytyzowanych ekspozycji (wybranych losowo) w celu spełnienia wymogów wynikających z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2402 z dnia 12 grudnia 2017 r. w sprawie ustanowienia ogólnych ram dla sekurytyzacji oraz utworzenia szczególnych ram dla prostych, przejrzystych i standardowych sekurytyzacji, a także zmieniającego dyrektywy 2009/65/WE, 2009/138/WE i 2011/61/UE oraz rozporządzenia (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 648/201 („Rozporządzenie”). Rozporządzenie przewiduje bowiem wymóg, aby 5% ryzyka pozostało u inicjującego, jednostki sponsorującej lub pierwotnego kredytodawcy sekurytyzacji. Jak wyżej wskazano, uzyskane przez Y finansowanie zostanie przekazane do Z, a następnie do Spółki tytułem zapłaty ceny nabycia Wierzytelności. W konsekwencji, planowana Sekurytyzacja stanowić będzie efektywną metodę finansowania Spółki, w której Spółka uzyska potrzebne środki finansowe przed datą wymagalności Wierzytelności i ich spłatą przez Dłużników.

• Po zbyciu Wierzytelności do Y, Spółka będzie pełniła usługowo funkcję tzw. serwisera w zakresie administrowania tymi Wierzytelnościami i ich ściągania. Usługi świadczone przez Spółkę w oparciu o umowę o obsługę nabytych Wierzytelności będą obejmowały, w szczególności, monitorowanie należności od Dłużników, pobieranie spłat Wierzytelności zbytych na rzecz Y, administrowanie i identyfikację płatności dokonywanych przez Dłużników w odniesieniu do Wierzytelności, przekazywanie pobranych kwot do Y, informowanie Y o uzyskanych płatnościach, odzyskiwanie należnych kwot od Dłużników, w tym zastosowanie odpowiednich środków celem przymusowego odzyskania kwot, wezwania do zapłaty itp. Ściąganie Wierzytelności, co do zasady, będzie się odbywało w ten sposób, że Spółka będzie uzyskiwała spłaty Wierzytelności od Dłużników. Następnie, Spółka będzie przekazywała kwoty ściągniętych (jedynie faktycznie spłaconych przez Dłużników) Wierzytelności do Y, jako wierzyciela uprawnionego do świadczeń z tytułu Wierzytelności. W zamian za świadczone usługi serwisowe Spółka otrzymywać będzie od Y wynagrodzenie określone na zasadach rynkowych, które będzie wynikało z umowy.

• Podobnie jak w wielu innych transakcjach sekurytyzacyjnych, w planowanej Sekurytyzacji powołany zostanie podmiot, który zaaranżuje wstąpienie serwisera zastępczego (backup servicer) w sytuacji, gdyby Spółka nie mogła pełnić swojej funkcji w tym zakresie (w szczególności, na skutek ewentualnej upadłości lub też gdyby z innych powodów Spółka nie wykonywała obowiązków na podstawie umowy o świadczenie usług administrowania Wierzytelnościami). Celem powołania takiego zastępczego podmiotu jest zapewnienie ciągłości w ściąganiu Wierzytelności od Dłużników i przekazywania tych należności do Y. Jest to element kluczowy z uwagi na fakt, iż sekurytyzowane Wierzytelności stanowić będą zabezpieczenie finansowania uzyskanego przez Y na zakup Wierzytelności.

• Możliwe jest wystąpienie sytuacji, w których wynagrodzenie należne Spółce z tytułu usług serwisowych nie będzie wypłacane jej w gotówce, a zostanie uregulowane poprzez potrącenie z roszczeniami Y z tytułu spłat Wierzytelności otrzymanych przez Spółkę od Dłużników lub z innymi roszczeniami.

• Jak wyżej wskazano, kwoty Wierzytelności przekazanych do Y będą przeznaczane przez Y na opłacenie kosztów funkcjonowania Y, obsługę finansowania (kapitał oraz odsetki) zaciągniętego w formie Obligacji celem zakupu Wierzytelności lub na nabycie kolejnych transz Wierzytelności.

• Dla ochrony Y przed ewentualnym ryzykiem upadłości Spółki, w ramach opisanej Sekurytyzacji, może być ustanowione odpowiednie zabezpieczenie na rzecz Y przykładowo w formie zastawu na rachunkach bankowych Spółki.

• Umowa zbycia Wierzytelności pomiędzy Z a Y będzie przewidywała możliwość przeniesienia wierzytelności z powrotem na Z w określonych przypadkach, np.:

• odkup (przelew) wybranych Wierzytelności będzie następował z uwagi na fakt, iż Wierzytelności te w momencie ich zbycia nie spełniały ustalonych wcześniej warunków kwalifikujących je do Sekurytyzacji lub też nie były one przeznaczone do zbycia na rzecz Y;

• wykonanie przysługującej Z opcji odkupu Wierzytelności pozostałych po spłacie przez Y całości lub większej części Obligacji; istotą tego odkupu jest zapewnienie Z możliwości zamknięcia Transakcji i odzyskania Wierzytelności w sytuacji, gdy cel finansowania Spółki został zrealizowany i utrzymywanie struktury przestanie być ekonomicznie uzasadnione;

• wykonanie obowiązku odkupu Wierzytelności, gdy wartość Wierzytelności przekracza uzgodniony limit finansowania;

- w każdym z przypadków, odkup Wierzytelności nastąpi po cenie równej cenie zbycia tych Wierzytelności przez Spółkę do Z pomniejszonej o wszelkie kwoty spłat części kapitałowej Wierzytelności dokonanych w związku z Wierzytelnościami do czasu ich zwrotnego przeniesienia na Spółkę.

Opisane przepływy pieniężne Y zostaną ustalone w taki sposób, by ewentualne nadwyżki finansowe Y (po uregulowaniu pozostałych wydatków Y i po ustanowieniu w Y rezerwy środków, które będą zabezpieczeniem spłaty zobowiązań Z i Spółki) były przekazywane do Z. Suma środków pieniężnych zapłacona na rzecz Z będzie różnić się w zależności od wymogów dotyczących rezerwy oraz innych czynników, jednak cena nabycia Wierzytelności nie zwiększy się. Innymi słowy, przepływy pieniężne opisane powyżej generować będą wyłącznie niewielką nadwyżkę finansową w uprzednio określonej wysokości, natomiast wszelkie dalsze nadwyżki zostaną „zwrócone” Z.

W przypadku, gdy Z odkupi Wierzytelności od Y, możliwe będzie ich powrotne przeniesienia na Spółkę.

Y będzie generowała jedynie ograniczone i założone z góry zyski/nadwyżki finansowe. Sekurytyzacja pozwala Z, a w konsekwencji także Spółce, na uzyskanie finansowania od innych podmiotów, które nie byłyby skłonne udzielić takiego finansowania w inny sposób, albo którego Z ani Spółka nie byłyby w stanie pozyskać na analogicznych warunkach w przypadku transakcji innego typu.

Jak wynika z powyższego szczegółowego opisu planowanej Transakcji będzie to skomplikowana operacja prawno-finansowa zawierająca wiele istotnych elementów, które są nieodzowne dla skutecznego jej przeprowadzenia. Poza zbyciem (przelewem) Wierzytelności do Z, a następnie do Y, istotnymi elementami w Sekurytyzacji będzie także uzyskanie odpowiedniego finansowania przez Y poprzez emisję Obligacji oraz zagwarantowanie skutecznego administrowania sekurytyzowanych Wierzytelności pozwalające na terminowe ściąganie ich kwot od Dłużników i w konsekwencji realizację zobowiązań Y. Celem planowanej Sekurytyzacji nie będzie zbycie przez Spółkę Wierzytelności do Z, a następnie do Y, celem windykacji, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Spółkę środków finansowych przed wymagalnością Wierzytelności, w drodze finansowania zapewnionego przez Y opartego o ekonomiczną wartość Wierzytelności. Wierzytelności te muszą pozwolić Y na emisję Obligacji o odpowiednio wysokiej jakości i wycenie, które zostaną nabyte przez niezależnych inwestorów zewnętrznych.

Należy podkreślić, że Sekurytyzacja nie ma na celu osiągnięcia korzyści podatkowych. W szczególności, jedynym celem Spółki jest uzyskanie w wyniku Sekurytyzacji finansowania. Spółka będzie rozpoznawała poszczególne Wierzytelności w dochodach do opodatkowania. Powstałe natomiast dyskonto (po ostatecznym jego ustaleniu - po zwiększeniach ceny zbycia) stanowić będzie w sensie ekonomicznym koszt uzyskania finansowania. Oznacza to, że Spółka za okres trwania Transakcji wykaże dochody, które zostałyby wykazane, gdyby zaciągnęła finansowanie na warunkach zbieżnych z warunkami Obligacji i bezpośrednio poniosła koszty tego finansowania równe kosztom związanym z Sekurytyzacją (odsetki płatne przez Y oraz inne koszty ponoszone przez Y, np. funkcjonowania i obsługi Y).

Ponadto w uzupełnieniu wskazano, że w przypadku, gdyby miejscem świadczenia usług administrowania Wierzytelnościami było terytorium Polski, usługi te podlegałyby w Polsce opodatkowaniu według stawki podstawowej VAT, jako usługi ściągania długów, które są wyłączone ze zwolnienia zgodnie z art. 43 ust. 15 pkt 1 Ustawy o VAT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania (z uwzględnieniem uzupełnienia wniosku).

1. Czy usługi administrowania sprzedanymi Wierzytelnościami będą podlegały opodatkowaniu VAT w Polsce?

2. Czy Spółka będzie miała prawo do obniżenia kwoty podatku należnego VAT o kwotę podatku naliczonego VAT z tytułu nabycia towarów i usług dotyczących świadczenia przez Spółkę na rzecz Y usług administrowania sprzedanymi Wierzytelnościami?

3. Czy usługi administrowania Wierzytelnościami świadczone przez X Sp. z o.o. podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce i w związku z tym czy podatek naliczony na tych usługach będzie stanowił dla Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania (Y) podatek VAT naliczony podlegający co do zasady odliczeniu od podatku VAT należnego lub zwrotowi? (sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Zdaniem Zainteresowanych (z uwzględnieniem uzupełnienia wniosku):

Stanowisko w odniesieniu do pytania nr 1 i 2

Zdaniem Spółki, świadczone przez Spółkę na rzecz Y usługi w zakresie administrowania Wierzytelnościami zbytymi finalnie do Y nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce. W konsekwencji Spółka, jako usługodawca, nie będzie zobowiązana do rozliczenia w Polsce podatku należnego VAT z tytułu ich świadczenia. Jednocześnie będzie miała ona prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług dotyczących świadczenia przez Spółkę na rzecz Y usług administrowania sprzedanymi Wierzytelnościami.

Jak wskazano powyżej, zgodnie z art. 28b ust. 1 Ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług w przypadku ich świadczenia na rzecz podatnika jest, co do zasady, miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Pod pojęciem „podatnika” w rozumieniu tego przepisu rozumie się (zgodnie z art. 28a Ustawy o VAT):

• podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
• osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej.

Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego, po zbyciu Wierzytelności przez Spółkę na rzecz Z i dalej na rzecz Y, Spółka będzie świadczyła na rzecz Y określone usługi administrowania sprzedanymi Wierzytelnościami. Usługobiorcą przedmiotowej usługi świadczonej przez Spółkę będzie zatem Y, czyli podmiot prowadzący działalność gospodarczą w Irlandii. Jednocześnie, Y nie będzie posiadała w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Y nie będzie również zarejestrowana dla celów polskiego podatku VAT.

Biorąc pod uwagę powyższe, miejscem świadczenia przez Spółkę na rzecz Y usług administrowania Wierzytelnościami będzie państwo siedziby usługobiorcy – Y, czyli Irlandia. W konsekwencji, przedmiotowe usługi nie będą opodatkowane polskim podatkiem VAT, a Spółka nie będzie zobowiązana do rozliczenia w Polsce podatku VAT należnego z tytułu świadczenia tych usług.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124 Ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 86 ust. 8 pkt 1 Ustawy o VAT, podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

Z powyższego przepisu wynika, iż podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w przypadku, gdy wykonując analogiczne czynności (tj. świadcząc usługi administrowania Wierzytelnościami, w omawianym przypadku) w kraju miałby prawo do odliczenia tego podatku.

W skład usług administrowania Wierzytelnościami, które będą świadczone przez Spółkę wchodzić będzie, w szczególności, monitorowanie należności z tytułu Wierzytelności, przyjmowanie płatności, wzywanie do zapłaty w przypadku opóźnienia w zapłacie itp. Ściąganie Wierzytelności, co do zasady, będzie się odbywało w ten sposób, że Spółka będzie uzyskiwała spłaty Wierzytelności od Dłużników. Następnie, Spółka będzie przekazywała kwoty ściągniętych Wierzytelności do Y, jako prawowitego właściciela Wierzytelności, a więc również kwot uzyskanych z ich ściągnięcia.

Zdaniem Spółki, w sytuacji, gdyby miejscem świadczenia przedmiotowych usług było terytorium Polski, usługi te podlegałyby w Polsce opodatkowaniu według stawki podstawowej VAT, jako usługi ściągania długów, które są wyłączone ze zwolnienia zgodnie z art 43 ust. 15 pkt 1 Ustawy o VAT Potwierdza to, między innymi, interpretacja 17 lutego 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (0113-KDIPT1-2.4012.806.2019.2.IR).

Powyższe stanowisko Spółki, iż usługi administrowania Wierzytelnościami podlegałyby opodatkowaniu podstawową stawką VAT, gdyby miejscem ich świadczenia była Polska, znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie i interpretacjach podatkowych wydanych na gruncie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. b Ustawy o VAT. Przepis ten stanowi, iż zwolnione z podatku od towarów i usług są usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych.

W ocenie Spółki, administrowanie wierzytelnościami zbytymi do funduszu inwestycyjnego nie stanowi zarządzania portfelem inwestycyjnym takiego funduszu i w konsekwencji, nie korzysta z przedmiotowego zwolnienia. Stanowisko takie znalazło potwierdzenie przykładowo w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 stycznia 2016 r. (sygn. akt I FSK 1915/14).

Analogiczne stanowisko, również dotyczące obsługi wierzytelności sprzedanych do funduszu sekurytyzacyjnego, zostało przedstawione w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 22 sierpnia 2012 r. (IPPP1/443-435/12-2/AS).

W opinii Spółki, pomimo tego, że Y nie jest funduszem sekurytyzacyjnym, pogląd wyrażony w wyżej przywołanym orzeczeniu i interpretacji może być na zasadach analogii stosowany również w odniesieniu do usług administrowania Wierzytelnościami, które będą świadczone przez Spółkę na rzecz Y. Pogląd prezentowany przez Spółkę został także w pełni zaakceptowany przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 17 marca 2017 r., 3063-ILPP1-3.4512.52.2017.1.KB. z dnia 9 listopada 2017 r. (0111-KDIB3-1.4012.457.2017.1.WN), z dnia 10 listopada 2017 r. (0111-KDIB3-1.4012.545.2017.1.WN), z dnia 2 listopada 2018 r. (0112-KDIL1-3.4012.578.2018.1.KS) oraz z dnia 17 lutego 2020 r. (0113-KDIPT1-2.4012 806.2019.2.IR).

Reasumując, w przypadku, gdyby miejscem świadczenia omawianych usług było terytorium kraju, podlegałyby one opodatkowaniu podatkiem VAT, a Spółce przysługiwałoby na zasadach ogólnych prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług

Mając na uwadze powyższe, Spółka będzie miała prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług dotyczących świadczenia przez Spółkę na rzecz Y usług administrowania zbytymi Wierzytelnościami.

Stanowisko w odniesieniu do pytania nr 3

Usługi administrowania Wierzytelnościami świadczone przez X Sp. z o.o. nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce i w związku z tym z tytułu ich świadczenia po stronie Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania (Y) nie wystąpi polski podatek VAT naliczony podlegający co do zasady odliczeniu lub zwrotowi.

Zdaniem X Sp. z o.o., świadczone przez Spółkę na rzecz Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania (Y) usługi w zakresie administrowania Wierzytelnościami zbytymi finalnie do Y nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce.

Jak wskazano powyżej, zgodnie z art. 28b ust. 1 Ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług w przypadku ich świadczenia na rzecz podatnika jest, co do zasady, miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Pod pojęciem „podatnika” w rozumieniu tego przepisu rozumie się (zgodnie z art. 28a Ustawy o VAT):

• podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
• osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej.

Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego, po zbyciu Wierzytelności przez Spółkę na rzecz Z i dalej na rzecz Y, Spółka będzie świadczyła na rzecz Y określone usługi administrowania sprzedanymi Wierzytelnościami. Usługobiorcą przedmiotowej usługi świadczonej przez Spółkę będzie zatem Y, czyli podmiot prowadzący działalność gospodarczą w Irlandii. Jednocześnie, Y nie będzie posiadała w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Y nie będzie również zarejestrowana dla celów polskiego podatku VAT.

Biorąc pod uwagę powyższe, miejscem świadczenia przez Spółkę na rzecz Y usług administrowania Wierzytelnościami będzie państwo siedziby usługobiorcy – Y, czyli Irlandia. W konsekwencji, przedmiotowe usługi nie będą opodatkowane polskim podatkiem VAT, a po stronie Y nie wystąpi polski podatek VAT naliczony.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Zainteresowanych w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na wstępie należy wskazać, że ze względu na charakter postawionych we wniosku pytań, tut. Organ przedstawił stanowisko łącznie na wszystkie pytania.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o VAT”, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2. eksport towarów;

3. import towarów na terytorium kraju;

4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 2 pkt 1 ustawy o VAT, przez terytorium kraju rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

Przez towary – na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy o VAT – rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT – przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Wskazać należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy o VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej. Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

1. w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

2. świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 509 § 1 ustawy Kodeks cywilny – wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 509 § 2 ustawy Kodeks cywilny – wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 ustawy Kodeks cywilny – umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Natomiast pojęcie sekurytyzacji zawarte zostało w przepisach ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 605) oraz w przepisach ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1896 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 2 pkt 30-32 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi – ilekroć w ustawie jest mowa o:

• puli wierzytelności – rozumie się przez to przynoszącą regularny dopływ kapitału grupę jednolitych rodzajowo wierzytelności, posiadanych i wyodrębnionych przez inicjatora sekurytyzacji, z których każda z wierzytelności stanowiących łącznie co najmniej 75% grupy przynosi regularny dopływ kapitału oraz każda wierzytelność spełnia kryteria określone w statucie funduszu (pkt 30);
• inicjatorze sekurytyzacji – rozumie się przez to jednostkę samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą, zbywające funduszowi sekurytyzacyjnemu pulę wierzytelności albo zobowiązujące się do przekazywania funduszowi sekurytyzacyjnemu wszystkich świadczeń otrzymanych przez nie z określonej puli wierzytelności (pkt 31);
• sekurytyzowanych wierzytelnościach – rozumie się przez to wierzytelności stanowiące przedmiot lokat funduszu sekurytyzacyjnego oraz wierzytelności wyodrębnione przez inicjatora sekurytyzacji albo inny podmiot, który zawarł z funduszem umowę zobowiązującą go do przekazywania funduszowi świadczeń uzyskanych w związku z tymi wierzytelnościami (pkt 32).

W literaturze istnieje wiele definicji „sekurytyzacji”, uzależnionych od przyjętego modelu. Można jednakże przyjąć, że sekurytyzacja wierzytelności to proces, podczas którego zostaje wydzielona określona pula wierzytelności, a następnie przekazana spółce specjalnego przeznaczenia (Y), która następnie refinansuje zakupioną pulę wierzytelności przez emisję papierów wartościowych. Najważniejszym celem procesu sekurytyzacji jest pozyskanie kapitałów na prowadzenie dalszej działalności oraz rozwój. Wówczas najczęściej stosowana jest sekurytyzacja wierzytelności przyszłych, a więc takich, które jeszcze nie powstały, natomiast istnieją przesłanki ich prawnego i ekonomicznego ukonstytuowania się w przyszłości.

W przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dana usługa podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Regulacje prawne w zakresie określania miejsca świadczenia usług, zostały zawarte w ustawie o podatku od towarów i usług w rozdziale 3 działu V „Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług”.

W myśl art. 28a ustawy o VAT, na potrzeby stosowania przepisów regulujących miejsce świadczenia przy świadczeniu usług:

1. ilekroć jest mowa o podatniku – rozumie się przez to:

a) podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,

b) osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;

2. podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Art. 28a ustawy o VAT wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy o podatku od towarów i usług. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalania miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT – miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Jak stanowi ust. 2 art. 28b ustawy o VAT w przypadku, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Natomiast w przypadku, gdy podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w ust. 2, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu (art. 28b ust. 3 ustawy o VAT).

Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy o VAT jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług.

Do powołanej w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT zasady ogólnej, ustawodawca przewidział szereg zastrzeżeń, wskazując szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług. Jednakże w przedmiotowej sprawie nie mają one zastosowania.

Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego, Sekurytyzacja zostanie przeprowadzona dwuetapowo: najpierw poprzez odpłatny przelew Wierzytelności przez Zainteresowanego będącego stroną postępowania (dalej „X”) do Z, a następnie poprzez odpłatny przelew Wierzytelności przez Z do Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania (dalej „Y”). X będzie świadczył na rzecz Y usługi w zakresie administrowania przedmiotowymi Wierzytelnościami. Usługobiorcą usługi świadczonej przez X będzie zatem Y, czyli podmiot prowadzący działalność gospodarczą w Irlandii, nieposiadający w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej oraz niezarejestrowany dla celów polskiego podatku VAT.

Biorąc pod uwagę powyższe, miejscem świadczenia przez X na rzecz Y usług administrowania Wierzytelnościami będzie – zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT – państwo siedziby usługobiorcy (Y), czyli Irlandia.

Udzielając zatem odpowiedzi na pytanie nr 1 należy wskazać, że usługi administrowania Wierzytelnościami świadczone przez X na rzecz Y nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce i w konsekwencji X, jako usługodawca, nie będzie zobowiązany do rozliczenia w Polsce podatku należnego VAT z tytułu ich świadczenia.

Kolejną wątpliwością Zainteresowanych jest kwestia prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego bądź zwrotu podatku VAT.

W myśl art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a) nabycia towarów i usług,

b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z cytowanych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Zgodnie z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

Z treści art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT wynika, że podatnik podatku od towarów i usług, który dokonuje dostawy towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju, zachowuje prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, przy spełnieniu określonych warunków. Przepis ten winien być rozumiany w ten sposób, że upoważnia do odliczenia podatku naliczonego nie tyle w sytuacji, gdy podatnik podatku od towarów i usług wykazuje podatek należny z tytułu wykonywania na terytorium kraju czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, ale gdy wykazuje fakt dostawy towarów lub świadczenia usług, które z uwagi na przepisy dotyczące miejsca świadczenia opodatkowane są poza terytorium kraju.

Przepis ten zrównuje w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego sytuację podatników wykonujących czynności opodatkowane poza terytorium kraju z sytuacją podatników, którzy korzystają z tego prawa na zasadach ogólnych, dokonując transakcji opodatkowanych na terytorium kraju. Celem tego przepisu jest uwolnienie od ekonomicznego ciężaru podatku każdego podatnika, bez względu na miejsce opodatkowania czynności wykonywanych w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, na podstawie wyżej cytowanego przepisu art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT przysługuje zatem, gdy zostaną spełnione łącznie następujące warunki:

• odliczenia dokonuje podatnik;
• towary i usługi, z których nabyciem wiąże się podatek naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych poza terytorium kraju;
• wykonanie tych czynności na terytorium kraju byłoby opodatkowane.

Aby odliczyć kwoty związane z czynnościami, których miejsce świadczenia znajduje się poza granicami kraju, konieczne jest, aby kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju. Aby zatem podatnik mógł obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z dokonanych nabyć, nabycia te muszą być związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych, przy czym związek ten winien mieć charakter bezpośredni.

Warunkiem do odliczenia podatku naliczonego od towarów i usług związanych z czynnościami dokonywanymi poza terytorium kraju, jest to, aby – hipotetycznie – w przypadku wykonywania tych samych czynności w kraju, podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady zatem, czynności świadczone poza terytorium kraju powinny mieć charakter sprzedaży opodatkowanej.

Przepisy wymagają ponadto, aby podatnik miał dokumenty, z których wynikać będzie związek odliczonego podatku z czynnościami wykonywanymi poza terytorium kraju. Powinny to być przede wszystkim dokumenty potwierdzające dokonanie określonych czynności poza terytorium kraju, które będą jednocześnie opisywać te czynności.

Jednocześnie należy wskazać, że prawo do odliczenia podatku naliczonego jest uzależnione m.in. od niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy o VAT. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Na podstawie przepisu art. 88 ust. 4 ustawy o VAT, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Z kolei w myśl art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, w odniesieniu do podmiotów nieposiadających siedziby działalności gospodarczej, stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, z którego dokonywano transakcji gospodarczych, stałego miejsca zamieszkania lub zwykłego miejsca pobytu na terytorium kraju, niedokonujących sprzedaży na terytorium kraju, mogą być zastosowane zwroty podatku na warunkach określonych w ust. 1a-1g oraz w rozporządzeniu wydanym na podstawie ust. 2, 3 i 5.

Jak wynika z okoliczności sprawy, usługi administrowania Wierzytelnościami świadczone przez X na rzecz Y będą obejmowały w szczególności: monitorowanie należności od Dłużników, pobieranie spłat Wierzytelności zbytych na rzecz Y, administrowanie i identyfikację płatności dokonywanych przez Dłużników w odniesieniu do Wierzytelności, przekazywanie pobranych kwot do Y, informowanie Y o uzyskanych płatnościach, odzyskiwanie należnych kwot od Dłużników, w tym zastosowanie odpowiednich środków celem przymusowego odzyskania kwot, wezwania do zapłaty. Następnie, X będzie przekazywała kwoty ściągniętych (jedynie faktycznie spłaconych przez Dłużników) Wierzytelności do Y, jako wierzyciela uprawnionego do świadczeń z tytułu Wierzytelności.

Ponadto Zainteresowani wskazali, że w przypadku, gdyby miejscem świadczenia usług administrowania Wierzytelnościami przez X na rzecz Y było terytorium Polski, usługi te podlegałyby w Polsce opodatkowaniu według stawki podstawowej VAT, jako usługi ściągania długów, które są wyłączone ze zwolnienia zgodnie z art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT.

Zatem odpowiadając na pytanie nr 2 wniosku należy wskazać, że X – zgodnie z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT – będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego VAT o kwotę podatku naliczonego VAT z tytułu nabycia towarów i usług związanych ze świadczeniem usług administrowania Wierzytelnościami, pod warunkiem posiadania dokumentów z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

Odnosząc się z kolei do wątpliwości, objętych zakresem pytania nr 3 zauważyć należy, że – jak wyżej wskazano – usługi administrowania Wierzytelnościami nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce, a tym samym nabycie tych usług przez Y nie będzie wiązało się z wystąpieniem podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 2 ustawy o VAT. Wobec powyższego, w związku z brakiem wystąpienia podatku naliczonego w świetle ustawy o VAT, Y nie będzie przysługiwało jakiekolwiek prawo do odliczenia podatku VAT bądź jego zwrotu dotyczącego nabycia usług administrowania Wierzytelnościami w świetle obowiązujących na terytorium kraju przepisów prawa podatkowego.

A zatem oceniając całościowo stanowisko Zainteresowanych w zakresie pytań 1-3, należało uznać je za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Zainteresowanych i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanych. Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem sprawy. Zainteresowani ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty opis sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem sprawy podanym przez Zainteresowanych w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Zainteresowanemu będącemu stroną postępowania (art. 14r § 2 ustawy Ordynacja podatkowa) przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem Organu, który ją wydał (art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ustawy Prawo o postępowaniu przez sądami administracyjnymi, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.