0112-KDIL1-2.4012.379.2021.1.PG

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 19 lipca 2021 r. (data wpływu 26 lipca 2021 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

- podlegania opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług przeniesienia z mocy prawa prawa własności na rzecz Gminy działki gruntu nr 3 – jest nieprawidłowe;

- momentu powstania obowiązku podatkowego do tej czynności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

26 lipca 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie podlegania opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług przeniesienia z mocy prawa prawa własności na rzecz Gminy działki gruntu nr 3 oraz momentu powstania obowiązku podatkowego do tej czynności.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Aktem notarialnym rodzice Wnioskodawcy: M. i T. dokonali darowizny nieruchomości rolnych na rzecz żony Wnioskodawcy (łączy ich wspólnota ustawowa małżonków) i Wnioskodawcy. Darowizna dotyczyła nieruchomości położonych w miejscowości M. (dla której Sąd Rejonowy prowadził księgę wieczystą KW nr 1) a oznaczonych na arkuszu mapy nr (…),(…), (…), (…), (…) o łącznej powierzchni 12,66 ha, nieruchomość ta zabudowana była budynkiem mieszkalnym, stodołą i garażem, położonych w miejscowości M. (dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą KW nr 2) a oznaczonych nr (…), (…) (o powierzchni 5,41 ha), (…), (…), (…), (…), (…) o łącznej powierzchni 12,31 ha. Nieruchomość ta zabudowana była budynkiem mieszkalno-gospodarczym, stodołą i garażem, oraz położonych w miejscowości M. (dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą KW nr 3) a oznaczonych nr (…), (…) o łącznej powierzchni 3,43 ha. Przedmiot darowizny wszedł do majątku wspólnego obdarowanych. Jednocześnie jako obdarowani ustanowili na rzecz darczyńców na darowanej nieruchomości, dożywotnią i nieodpłatną służebność osobistą mieszkania, polegającą na prawie wyłącznego korzystania z całego budynku mieszkalno-gospodarczego, znajdującego się na wyżej powołanej nieruchomości, z prawem do wspólnego korzystania z garażu i stodoły oraz swobodnego poruszania się po całej niezabudowanej części nieruchomości, a także zapewnili darczyńcom pomoc i opiekę w chorobie. Dodatkowo na nieruchomości tej ustanowili na rzecz darczyńców, prawo dożywotniego nieodpłatnego użytkowania 50 arów ziemi, położonej w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowań.

Po otrzymaniu w drodze darowizny opisanych wyżej nieruchomości rolnych Wnioskodawca prowadzi wraz z żoną działalność rolniczą na tych terenach. Prowadzą oni gospodarstwo rolne. Ponieważ nieruchomości rolne, opisane wyżej, stanowiły wspólny majątek małżonków to Wnioskodawca był osobą reprezentującą to gospodarstwo i początkowo rolnikiem ryczałtowym. 1 lipca 2014 r. w związku z prowadzeniem na nieruchomościach rolnych (opisanych wyżej) działalności rolniczej, Wnioskodawca dokonał zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 ww. Ustawy o podatku od towarów i usług. Stał się podatnikiem VAT (podatek od towarów i usług) czynnym, reprezentantem gospodarstwa. Od 1 kwietnia 2020 r. Wnioskodawca jest ponownie rolnikiem ryczałtowym. Innej działalności (w rozumieniu art. 15 ww. Ustawy o podatku od towarów i usług) niż rolnicza nie prowadzą (zarówno żona jak i Wnioskodawca).

Zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy, zatwierdzonym uchwałą w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, dla obszarów położonych w miejscowościach P., S., M. – gmina B. teren działek 3, 4 i 5, położony w miejscowości M., przeznaczony jest pod: „6PU”- teren zabudowy produkcyjno-usługowej (obiekty produkcyjne, składy i magazyny). Działki te położone są w miejscowości M., gmina B. Są one częścią nieruchomości położonej w tej miejscowości, dla której w Sądzie Rejonowym prowadzona jest aktualnie księga wieczysta. Działki te powstały w wyniku, zainicjowanego przez Wnioskodawcę, podziału geodezyjnego działki gruntu 2, wchodzącej w skład nieruchomości rolnych otrzymanych w drodze darowizny. Przy czym działka 2 powstała w roku 2007 z podziału działki (…) dokonanego przez Krajową Dyrekcję Dróg i Autostrad z powodu wywłaszczenia z części terenu tej działki pod budowę autostrady.

Burmistrz decyzją orzekł, o zatwierdzeniu geodezyjnego projektu podziału nieruchomości, oznaczonej jako działka 2, w wyniku, którego powstały działka 3 o pow. 0,0139 ha, przeznaczona na poszerzenie pasa drogowego drogi gminnej oraz działki 4 o pow. 1,0763 ha i 5 o pow. 3,6032 ha. Na mocy art. 98 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2018 r., poz. 121, ze zm.) nastąpiło przeniesienie prawa własności działki gruntu nr 3 z mocy prawa na rzecz gminy B. pomimo faktu, że gmina stała się właścicielem przedmiotowej działki gruntu z dniem, w którym ww. decyzja stała się ostateczna, a także obowiązku zapłaty odszkodowania (w wysokości uzgodnionej z właścicielem) do dnia dzisiejszego gmina nie wypłaciła stosownego odszkodowania natomiast 8 lutego 2021 r. gmina ta wystosowała do Wnioskodawcy pisemną propozycję zawarcia porozumienia w przedmiocie jego wysokości (zaoferowała kwotę 6 255 złotych). Do dziś porozumienie nie zostało zawarte.

Wydzielona działka nr 4 była niezabudowana w roku 2017, zgłosiła się do Wnioskodawcy Spółka Akcyjna, który to podmiot wyraził zainteresowanie i wolę zakupu części gruntu wchodzącego w skład naszego majątku (otrzymanego w darowiźnie). Spółka zainteresowana była nabyciem pewnego obszaru, położonego na terenie miejscowości M., to jest części gruntu działki oznaczonej nr 2. Wnioskodawca z żoną podjął decyzję o sprzedaży 18 stycznia 2018 r. aktem notarialnym – przedwstępna umowa sprzedaży pod warunkiem i oświadczenia, zobowiązali się oni dokonać podziału geodezyjnego działki gruntu nr 2, położonej w miejscowości M. i wydzielić działkę 4 o powierzchni 1,0763 ha, zapewniając jej dojazd do drogi publicznej. Zobowiązali się tak wydzieloną i niezabudowaną oraz wolną od jakichkolwiek obciążeń działkę sprzedać. Aktem notarialnym z 31 lipca 2018 r., sporządzonym przez notariusza Wnioskodawca dokonał sprzedaży opisanej wyżej działki gruntu, położonej w miejscowości M., a oznaczonej nr 4, o pow. 1,0763 ha za kwotę (`(...)`) złotych, wykonując zobowiązanie wynikające z przedwstępnej umowy tej sprzedaży. Pierwotnie Wnioskodawca nie opodatkował podatkiem od towarów i usług uznał, że nie podlegała ona podatkowi od towarów i usług. Nie była objęta podatkiem, ponieważ nie była ona dokonana w ramach prowadzonej działalności stanowiła sprzedaż majątku prywatnego. Następnie jednak Wnioskodawca opodatkował tym podatkiem wskutek zastosowania się do interpretacji indywidualnej, uzyskanej na wniosek z 12 grudnia 2018 r.

Ponadto aktem notarialnym z 12 lutego 2019 r., sporządzonym przez notariusza, Wnioskodawca dokonał sprzedaży działki gruntu, położonej w miejscowości M., a oznaczonej nr 3 o powierzchni 2,2156 ha. Sprzedaż tej działki opodatkował podatkiem od towarów i usług, kierując się stanowiskiem wyrażonym w wyżej wymienionej interpretacji. Działka gruntu w planie zagospodarowania przestrzennego miała to samo przeznaczenie i stan faktyczny był niemal identyczny jak w sprawie z wniosku.

Działalność rolniczą na nieruchomościach rolnych, pozostałych po sprzedaży opisanych wyżej działek Wnioskodawca prowadzi nadal do chwili sprzedaży działki będącej przedmiotem sprzedaży czy też działka 3 (przejęta na własność przez gminę) jak również ta, z której zostały one wyodrębnione były wykorzystywane w działalność rolniczej. Wnioskodawca podkreślił, że grunty te otrzymali z żoną w darowiźnie. Nieruchomości rolne otrzymane w darowiźnie wykorzystywano też do celów prywatnych żony i Wnioskodawcy, jak i najbliższej rodziny na nieruchomościach rolnych położone były budynki mieszkalne i użytkowe na nieruchomościach rolnych położonych w miejscowości M. wybudował Wnioskodawca z żoną budynek mieszkalny (gdzie zamieszkują do dziś) i garaż. Na nieruchomości rolnej położonej w miejscowości M. (księga wieczysta nr 2) znajdował się budynek mieszkalny, gdzie mieszkali rodzice Wnioskodawcy. Ustanowiona też była służebność na ich rzecz. Zatem jak wynika z faktów zaspokajane były potrzeby prywatne w tym mieszkaniowe żony i Wnioskodawcy a także najbliższej rodziny nieruchomości rolne otrzymali w darowiźnie, a więc bez prawa do odliczenia podatku naliczonego. Nie były one przedmiotem dzierżawy.

Działka gruntu 3 nie była przez Wnioskodawcę ogrodzona, nie uzbrajał jej, nie wyposażał w dostęp do mediów, nie występował o warunki zabudowy. Nie poszukiwał nabywcy, nie prowadził żadnych działań marketingowych w celach zbycia a więc też w związku z przeniesieniem z mocy prawa prawa własności na rzecz gminy, nie udzielał nabywcy pełnomocnictw, zmiany przeznaczenia nieruchomości rolnych (położonych w M.) w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego dokonała z urzędu gmina w 2011 r., bez inicjatywy Wnioskodawcy, udziału i woli w tym zakresie. Wyżej Wnioskodawca nadmienił (mając na uwadze fakt, że działka gruntu oznaczona nr 3 jest częścią otrzymanego w drodze darowizny gospodarstwa rolnego), że nieruchomości rolne wykorzystywano też do celów prywatnych żony i moich, jak i najbliższej rodziny bowiem na nieruchomościach rolnych położone były budynki mieszkalne i użytkowe. Na nieruchomościach rolnych położonych w miejscowości M. Wnioskodawca wybudował z żoną budynek mieszkalny (gdzie zamieszkują do dziś) oraz garaż. Na nieruchomościach rolnych w miejscowości M., znajdował się budynek mieszkalny, gdzie mieszkali rodzice Wnioskodawcy. Ustanowiona też była służebność na ich rzecz. Dlatego Wnioskodawca wskazał wyżej, że zaspokajane były potrzeby prywatne w tym mieszkaniowe żony i Wnioskodawcy a także najbliższej rodziny. Jako obdarowani ustanowili na rzecz darczyńców na darowanej nieruchomości, objętej księgą wieczystą KW 1, dożywotnią i nieodpłatną służebność osobistą mieszkania polegającą na prawie wyłącznego korzystania z całego budynku mieszkalno-gospodarczego, znajdującego się na wyżej powołanej nieruchomości, z prawem do wspólnego korzystania z garażu i stodoły oraz swobodnego poruszania się po całej niezabudowanej części nieruchomości. A także zapewnili darczyńcom pomoc i opiekę w chorobie. Dodatkowo na nieruchomości tej ustanowili na rzecz darczyńców, prawo dożywotniego nieodpłatnego użytkowania 50 arów ziemi, położonej w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowań. Wniosek dotyczy części gruntów z gospodarstwa rolnego, to jest działki gruntu oznaczonej nr 3 zatem przedstawiając stan faktyczny Wnioskodawca odnosi się do wykorzystywania tego gospodarstwa a nie konkretnej działki gruntu jeszcze raz wskazuje, że działka gruntu oznaczona nr 3 jest częścią nieruchomości położonej w miejscowości M. dla której w Sądzie Rejonowym prowadzona jest aktualnie księga wieczysta. Działka ta powstała w wyniku zainicjowanego przez Wnioskodawcę, podziału geodezyjnego działki gruntu oznaczonej nr 2, wchodzącej w skład nieruchomości rolnych otrzymanych w drodze darowizny przy czym działka nr 2 powstała w roku 2007 z podziału działki oznaczonej nr (…) o powierzchni ponad 5 ha podziału tego dokonała Krajowa Dyrekcja Dróg i Autostrad z powodu wywłaszczenia z części terenu tej działki pod budowę autostrady. Jak jednak wynika z faktów ustanowiona na rzecz rodziców służebność dotyczyła całej nieruchomości w M., objętej księgą nr 1 Wnioskodawca nie traktuje otrzymanego gospodarstwa rolnego jako zbioru odrębnych działek lecz jako całość i precyzuje, że działka gruntu o nr 3, po jej wyodrębnieniu, nie była wykorzystywana do produkcji rolnej pod potrzeby prywatne mojej osoby czy rodziny oraz nie zaspokajała celów osobistych ponieważ nieruchomości rolne, otrzymane w drodze darowizny stanowiły wspólny majątek małżonków to Wnioskodawca był osobą reprezentującą to gospodarstwo rolne i początkowo rolnikiem ryczałtowym. 1 lipca 2014 r. w związku z prowadzeniem na nieruchomościach rolnych działalności rolniczej, Wnioskodawca dokonał zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 ww. Ustawy o podatku od towarów i usług. Wnioskodawca stał się podatnikiem VAT czynnym, reprezentantem gospodarstwa. Od 1 kwietnia 2020 r. Wnioskodawca jest ponownie rolnikiem ryczałtowym.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą braku podlegania opodatkowaniu podatkiem VAT przeniesienia z mocy prawa prawa własności działki nr 3. Nie stoi na przeszkodzie temu fakt, że grunt był wykorzystywany do prowadzenia działalności rolniczej małżonków, którą reprezentował Wnioskodawca rolnik, zarejestrowany jako czynny podatnik VAT (od 1 lipca 2014 r. do 31 marca 2020 r.). Aktualnie od 1 kwietnia 2020 r. rolnik ryczałtowy.

Bądź też dostawa ww. działki będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Powyższe wynikać ma z faktu, że nieruchomość miała związek z prowadzeniem działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. Wnioskodawca jest reprezentantem gospodarstwa rolnego (gdzie działalność rolnicza prowadzona jest na nieruchomościach rolnych, będących wspólnym majątkiem małżonków) i był rolnikiem zarejestrowanym jako czynny podatnik VAT, w dacie uprawomocnienia się decyzji o podziale działka gruntu była wykorzystywana do prowadzenia działalności rolniczej, opodatkowanej podatkiem od towarów i usług zatem opisane przeniesienie prawa własności nie będzie przeniesieniem z majątku prywatnego działaniem w sferze prywatnej. Nieruchomość jest jak wynika z planu zagospodarowania przestrzennego przeznaczoną pod zabudowę, nie podlega więc zwolnieniu na mocy art. 43 ust. 1 pkt 9, bo spełnione jest kryterium z art. 2 ust. 33 ww. ustawy, dostawa taka nie podlega też zwolnieniu z art. 43 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy jako, że grunt nabyty był bez możliwości odliczenia podatku naliczonego, jednak wykorzystywany do prowadzenia działalności rolniczej opodatkowanej.

Jeśli dostawa podlega opodatkowaniu to w takim przypadku powstaje jeszcze wątpliwość o datę powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług. Obowiązek podatkowy określa art. 19a ww. ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lit b ww. Ustawy, w przypadku przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie obowiązek ten powstaje z chwilą otrzymania odszkodowania natomiast przepis ten nie wskazuje czy w przypadku przeniesienia prawa własności z mocy prawa za odszkodowaniem również.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy przeniesienie z mocy prawa prawa własności działki 3 na rzecz gminy, spowodowane jej wydzieleniem z przeznaczeniem na poszerzenie drogi gminnej, nie było objęte podatkiem od towarów i usług, nie podlegało temu podatkowi, było z niego wyłączone, odbyło się poza zakresem czynności objętych ustawą o podatku od towarów i usług, było przeniesieniem majątku w okolicznościach, których nie można uznać za dokonanych w ramach działalności gospodarczej, ani dokonanych w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ww. Ustawy o podatku od towarów i usług?

Czy też przeniesienie z mocy prawa prawa własności działki 3 na rzecz gminy, spowodowane jej wydzieleniem z przeznaczeniem na poszerzenie drogi gminnej powinno podlegać podatkowi od towarów i usług ponieważ trzeba uznać, że przeniesienie własności traktować należy jak sprzedaż (dostawę), która dokonana została przez Wnioskodawcę jako działającego w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ww. ustawy?

Jak zatem wykazać obowiązek podatkowy (na zasadach ogólnych), jeśli nie była i nie jest znana podstawa opodatkowania, bo gmina nie wypłaciła odszkodowania i nie ustalono jego wysokości niespełniony był i nie jest warunek odpłatności przy dostawie?

Jeśli natomiast uznać, że obowiązek podatkowy powstanie dopiero w dacie otrzymania odszkodowania to czy fakt, że odbędzie się to kiedy jestem rolnikiem ryczałtowym, nie będzie miał znaczenia, to jest nie będzie powodował zwolnienia dostawy z podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, dostawą towarów jest przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. Należy zatem zbadać czy osoba, z której majątku doszło do przeniesienia tej własności i która otrzymuje odszkodowanie za utratę własności działa w charakterze podatnika.

Przeniesienie z mocy prawa prawa własności na rzecz gminy przedmiotowej niezabudowanej nieruchomości gruntowej (z powodu jej wydzielenia z przeznaczeniem na poszerzenie pasa drogi gminnej) działki gruntu nr 3 o pow. 0,0139 ha, położonej w miejscowości M., to jest części nieruchomości, dla której w Sądzie Rejonowym prowadzona jest księga wieczysta, nie było objęte podatkiem od towarów i usług, nie podlegało temu podatkowi, było z niego wyłączone, nie było czynnością objętą zakresem ustawy o podatku od towarów i usług. Było przeniesieniem z majątku prywatnego w okolicznościach, których nie można uznać za dokonanych w ramach działalności gospodarczej ani dokonanych w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ww. Ustawy o podatku od towarów i usług.

Co prawda grunt był wykorzystywany do prowadzenia działalności rolniczej małżonków w ramach gospodarstwa rolnego, które Wnioskodawca reprezentował jako rolnik, który od 1 lipca 2014 r. do 31 marca 2020 r. był zarejestrowany jako czynny podatnik VAT (aktualnie rolnik ryczałtowy). Jednak nie powoduje, to że przeniesienie prawa własności działki z mocy prawa nie można uznać za czynność w sferze majątku prywatnego, czynność w ramach zarządu majątkiem własnym a zatem za czynność w sferze niegospodarczej.

Zbyta niezabudowana nieruchomość gruntowa jest towarem zgodnie z art. 2 pkt 7 ww. Ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z art. 2 pkt 33 jest też terenem budowlanym. Powyższe potwierdza miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy, zatwierdzony uchwałą z 24 maja 2011 r. w sprawie uchwalenia planu zagospodarowania przestrzennego dla obszarów położonych w miejscowościach P., S., M., gmina B. teren działki 3 położony w miejscowości M. przeznaczony jest pod: „6pu” - teren zabudowy produkcyjno-usługowej (obiekty produkcyjne, składy i magazyny).

Sprzedaż nieruchomości gruntowej co do zasady jest uznawana za dostawę towarów zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. Ustawy. Dodatkowo art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. Ustawy za dostawę uważa się przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. Nie każda jednak dostawa, nawet jeżeli jej przedmiotem jest towar w rozumieniu ww. Ustawy. Podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby taka czynność podlegała opodatkowaniu należy przeprowadzić ocenę czy sprzedający nieruchomość działał w charakterze tego podatnika. Zakres transakcji, jej wartość czy też fakt wyodrębnienia nieruchomości w wyniku podziału innej nie może mieć znaczenia dla powyższej oceny. Istotne jest natomiast czy sprzedający podejmuje szereg działań w zakresie obrotu nieruchomościami i prowadzi taką aktywność oraz angażuje środki jak profesjonalny podmiot zajmujący się sprzedażą nieruchomości oraz czy podejmuje również działania marketingowe.

W rozpatrywanym przypadku zarówno żona Wnioskodawcy jak i Wnioskodawca nie prowadzili i nie prowadzą innej niż rolnicza działalności. Nie dokonywali uzbrojenia zbytej nieruchomości zaopatrując ją w możliwość dostarczenia mediów, nie grodzili jej. Nie występowali o warunki zabudowy. Nie poszukiwali też nabywcy. Dodatkowo bez ich udziału i ich woli a z urzędu doszło do zmiany planu miejscowego zagospodarowania terenu gdzie przedmiot sprzedaży już w roku 2011 został ujęty jako grunt pod budowę. Jedyną czynnością dokonaną z ich inicjatywy było wydzielenie geodezyjne działki 3. Jest to zrozumiałe skoro zbycie miało obejmować tylko część działki gruntu oznaczonej przed sprzedażą nr 2 wydzielenie działki nr 3 miało na celu zapewnić dojazd do drogi publicznej, działce 4, poszerzyć pas drogi gminnej.

Grunty rolne Wnioskodawca otrzymał w darowiźnie bez prawa do odliczenia podatku. Ze stanu faktycznego wynika, że nieruchomość była wykorzystywana nie tylko na cele działalności rolniczej ale własne sprzedających i rodziny (domy mieszkalne, służebność na rzecz rodziców).

Powyższe stanowisko o niepodleganiu sprzedaży opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i dokonaniu jej nie w charakterze podatnika wyraźnie wynika z orzecznictwa sądowego, w tym, w szczególności z wyroku europejskiego trybunału sprawiedliwości z 15 września 2011 r., sygnatura C-180/10 i 181/10, opublikowany www.eur lex.europa eu (również legalis wydawnictwo beck) gdzie z tezy: „Dostawę gruntu przeznaczonego pod zabudowę należy uznać za objętą podatkiem od wartości dodanej na podstawie prawa krajowego państwa członkowskiego, jeżeli państwo to skorzystało z możliwości przewidzianej w art. 12 ust. 1 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zmienionej dyrektywą rady 2006/138/we z 19 grudnia 2006 r., niezależnie od częstotliwości takich transakcji oraz od kwestii, czy sprzedawca prowadzi działalność producenta, handlowca lub usługodawcy, pod warunkiem, że transakcja ta nie stanowi jedynie czynności związanej ze zwykłym wykonywaniem prawa własności osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 dyrektywy 2006/112, zmienionej dyrektywą 2006/138, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu. Jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby.

Natomiast jeżeli osoba ta w celu dokonania wspomnianej sprzedaży podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2006/112, zmienionej dyrektywą 2006/138, należy uznać ją za podmiot prowadzący „działalność gospodarczą” w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od wartości dodanej okoliczność, iż osoba ta jest „rolnikiem ryczałtowym” w rozumieniu art. 295 ust. 1 pkt 3 dyrektywy 2006/112, zmienionej dyrektywą 2006/138, jest w tym zakresie bez znaczenia”.

Wyrok dotyczył rolników ryczałtowych, jednak jak podkreślił sam trybunał okoliczność ta jest bez znaczenia w sprawie ponieważ jak wynika z uzasadnienia „dodatkowo okoliczność, że skarżący w postępowaniu głównym w sprawie C-181/10 zarejestrowali się jako podatnicy podatku VAT w systemie ryczałtowym z tytułu działalności rolniczej jest bez znaczenia z punktu widzenia powyższych rozważań jak bowiem słusznie zauważają rząd polski i komisja europejska, transakcje inne niż dostawa produktów rolnych i świadczenie usług rolniczych w rozumieniu art. 295 ust. 1 dyrektywy vat, dokonywane przez rolnika ryczałtowego w ramach jego działalności rolniczej podlegają zasadom ogólnym dyrektywy (zob. wyroki z 15 lipca 2004 r. w sprawie C-321/02 harbs, zb.orz s. 1-7101, pkt 31, 36; a także z 26 maja 2005 r. w sprawie C-43/04 stadt sundern. Zb.orz. S. 1-4491, pkt 20) okoliczność, iż osoba ta jest „rolnikiem ryczałtowym” w rozumieniu art. 295 ust. 1 pkt 3 dyrektywy 2006/112, zmienionej dyrektywą 2006/138, jest w tym zakresie bez znaczenia”. To, że sprzedaży nieruchomości dokonuje rolnik zarejestrowany jako czynny czy też rolnik ryczałtowy jest bez znaczenia dla oceny czy przy sprzedaży nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego mamy do czynienia z czynnością opodatkowaną albo nie objętą podatkiem wynika tylko niezbicie z wyżej powołanego wyroku TSUE ale jest również wyraźnie podkreślane w orzecznictwie krajowym patrz np. pkt 6.10 uzasadnienia wyroku NSA z 22 czerwca 2017 r. sygn. I FSK 1773/15 w kwestii niepodlegania sprzedaży działek przez rolników podobnie: Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 21 października 2015 r. znak ILPP3/4512-117/15-2/DC), Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 12 grudnia 2016 r. nr 3063-ILPP1-1.4512.126.2016.1.MJ. Reasumując przeniesienie z mocy prawa prawa własności na rzecz gminy działki gruntu nr 3 z powodu jej przeznaczenia na poszerzenie pasa drogi gminnej nie podlegało podatkowi od towarów i usług. Trudno uznać, że takowe przeniesienie własności jest działaniem w charakterze podatnika, co wynika też z incydentalności tego zdarzenia.

Gdyby tut organ uznał, że czynność przeniesienia prawa własności działki 3 z mocy prawa na rzecz gminy podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie była czynnością w sferze prywatnej, czynnością w ramach zarządu majątkiem własnym, ponieważ grunt wykorzystywano do prowadzenia działalności rolniczej, opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, to powstaje uzasadniona wątpliwość co do daty powstania obowiązku podatkowego. Czynność została dokonana, bowiem własność działki przeszła na gminę. Czy obowiązek podatkowy powstanie w dacie otrzymania odszkodowania, zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ww. ustawy o podatku od towarów i usług. Czy też obowiązek ten już powstał na zasadach ogólnych. Bo doszło już do przeniesienia prawa własności nieruchomości, a ww. przepis nie dotyczy przeniesienia prawa własności z mocy prawa za dostawę uznano zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie szczególnym zaś momentem obowiązku podatkowego na mocy art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b tej ustawy objęto – przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu gdyby w przypadku dostawy przeniesienia z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie obowiązek podatkowy powstawał na zasadach ogólnych, to niezrozumiałym jest nierówne traktowanie podatników w tej samej sytuacji niezrozumiałym jest dlaczego w korzystniejszej sytuacji mieliby być ci podatnicy, którym odszkodowanie wypłacane jest z powodu pozbawienia ich własności z nakazu organu władzy publicznej w stosunku do tych, którym należne jest ono z tytułu pozbawienia ich prawa własności z mocy prawa. Ponadto powstaje problem jak miała być opodatkowana wartość transakcji. Nie znana była wielkość odszkodowania (podstawy opodatkowania), nie można było ustalić podatku należnego, a do dziś nie jest spełniony warunek odpłatności (o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy).

Zatem Wnioskodawca uważa, że w przypadku uznania przez tut. Organ, że czynność podlegała podatkowi od towarów i usług, bo nie była działaniem w sferze prywatnej, to obowiązek podatkowy powstać winien w dacie otrzymania odszkodowania zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ww. ustawy. Takie stanowisko zostało np. wyrażone przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 15 lutego 2018 r. znak 0112-KDIL2-1.4012.616.2017.1.MK gdzie: „Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego. Powyższy przepis art. 19a ust. 1 ustawy formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres natomiast na podstawie art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie. Powyższa regulacja odnosi się również do sytuacji opisanej we wniosku, tzn. przeniesienia prawa prawa własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie. Jak już wcześniej wskazano dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru dlatego też, przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości. W omawianej sprawie dostawa gruntu nabrała odpłatnego charakteru dopiero po uzyskaniu w październiku 2017 r. Odszkodowania w kwocie netto za nabycie z mocy prawa nieruchomości będących własnością Wnioskodawcy, ustalonego na podstawie wydanych 24 sierpnia 2017 r. decyzji. W konsekwencji powyższego w myśl regulacji art. 19a ust. 5 pkt 1 lit b ustawy, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług powstał z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty odszkodowania z tytułu przeniesienia własności nieruchomości”.

Jeśli dopiero otrzymanie odszkodowania spowoduje powstanie obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług w tak specyficznej dostawie to fakt, że odbędzie się to kiedy Wnioskodawca będzie rolnikiem ryczałtowym, nie będzie miał znaczenia, to jest nie będzie powodował zwolnienia tej dostawy z podatku od towarów i usług (z uwagi na art. 43 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku od towarów i usług).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w zakresie:

- podlegania opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług przeniesienia z mocy prawa prawa własności na rzecz Gminy działki gruntu nr 3 – jest nieprawidłowe;

- momentu powstania obowiązku podatkowego do tej czynności – jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Należy podkreślić, że co do zasady dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika wprost z powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (w tym nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy przy tym zaznaczyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2020 r. poz. 65 ze zm.), działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe - z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych.

W myśl art. 112 ust. 2 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami, wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.

W myśl art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

Z powołanych przepisów wynika zatem, że istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa do nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.

Przez towary – na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy – rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Zatem w świetle przedstawionych powyżej przepisów, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy lub świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Podatnikami – według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy – są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności, konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.

Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

W związku z powyższym zaznacza się, że każdy kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług. Tym samym wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży, w tym nieruchomości, jest ustalenie m.in. czy majątek został nabyty i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej.

Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, „podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając grunt działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem natomiast takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że aktem notarialnym z 15 października 1998 r., rodzice Wnioskodawcy dokonali darowizny nieruchomości rolnych na rzecz żony Wnioskodawcy i Wnioskodawcy. Darowizna dotyczyła m.in. nieruchomości oznaczonych nr (…), (…) (o powierzchni 5,41 ha), (…), (…),(…), (…), (…) o łącznej powierzchni 12,31 ha. Po otrzymaniu w drodze darowizny opisanych wyżej nieruchomości rolnych Wnioskodawca prowadzi wraz z żoną działalność rolniczą na tych terenach. Prowadzą oni gospodarstwo rolne. Ponieważ nieruchomości rolne, opisane wyżej, stanowiły wspólny majątek małżonków to Wnioskodawca był osobą reprezentującą to gospodarstwo i początkowo rolnikiem ryczałtowym. 1 lipca 2014 r. w związku z prowadzeniem na nieruchomościach rolnych (opisanych wyżej) działalności rolniczej, Wnioskodawca dokonał zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Stał się podatnikiem VAT czynnym, reprezentantem gospodarstwa. Od 1 kwietnia 2020 r. Wnioskodawca jest ponownie rolnikiem ryczałtowym. Innej działalności (w rozumieniu art. 15 ww. Ustawy o podatku od towarów i usług) niż rolnicza nie prowadzą (zarówno żona jak i Wnioskodawca).

Burmistrz decyzją orzekł, o zatwierdzeniu geodezyjnego projektu podziału nieruchomości, oznaczonej jako działka 2 o pow. 4.6943 ha, w wyniku, którego powstały działka 3 o pow. 0,0139 ha, przeznaczona na poszerzenie pasa drogowego drogi gminnej oraz działki 4 o pow. 1,0763 ha i 5 o pow. 3,6032 ha. Na mocy art. 98 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2018 r., poz. 121, ze zm.) nastąpiło przeniesienie prawa własności działki gruntu nr 3 z mocy prawa na rzecz gminy pomimo faktu, że gmina stała się właścicielem przedmiotowej działki gruntu z dniem, w którym ww. decyzja stała się ostateczna, a także obowiązku zapłaty odszkodowania (w wysokości uzgodnionej z właścicielem) do dnia dzisiejszego gmina nie wypłaciła stosownego odszkodowania natomiast 8 lutego 2021 r. gmina ta wystosowała do Wnioskodawcy pisemną propozycję zawarcia porozumienia w przedmiocie jego wysokości. Do dziś porozumienie nie zostało zawarte.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy wątpliwości Wnioskodawcy w pierwszej kolejności dotyczą tego czy przeniesienie z mocy prawa prawa własności działki 3 na rzecz gminy, spowodowane jej wydzieleniem z przeznaczeniem na poszerzenie drogi gminnej, nie było objęte podatkiem od towarów i usług, nie podlegało temu podatkowi, było z niego wyłączone, odbyło się poza zakresem czynności objętych ustawą o podatku od towarów i usług, było przeniesieniem majątku w okolicznościach, których nie można uznać za dokonanych w ramach działalności gospodarczej, ani dokonanych w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy, czy też przeniesienie z mocy prawa prawa własności działki 3 na rzecz gminy, spowodowane jej wydzieleniem z przeznaczeniem na poszerzenie drogi gminnej powinno podlegać podatkowi od towarów i usług ponieważ trzeba uznać, że przeniesienie własności traktować należy jak sprzedaż (dostawę), która dokonana została przez Wnioskodawcę jako działającego w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy.

Dostawa towarów (np. gruntów) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działający w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT istotne jest, aby prowadził on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy. Dopiero wówczas można zastosować przepisy ustawy o podatku od towarów i usług. Należy zatem ustalić czy w odniesieniu do dostawy przedmiotowej działki nr 3 z tytułu wywłaszczenia za odszkodowaniem, Wnioskodawca spełniał przesłanki do uznania Go za podatnika podatku VAT.

Jak wynika z wniosku działka gruntu o nr 3, będąca przedmiotem wywłaszczenia na rzecz gminy, powstała na mocy decyzji z 19 marca 2018 r. wydanej przez Burmistrza, która zatwierdzała geodezyjny podział nieruchomości oznaczonej jako działka 2. Następnie Wnioskodawca wskazał, że gmina stała się właścicielem działki gruntu nr 3 z dniem, w którym ww. decyzja stała się ostateczna.

W tym miejscu podkreślić należy, że Wnioskodawca w okresie od 1 lipca 2014 r. do 31 marca 2020 r. był zarejestrowany jako czynny podatnik VAT.

Ponadto w niniejszej sprawie istotny jest także fakt, że Wnioskodawca w roku 2018 dokonał sprzedaży działki gruntu nr 4, którą to sprzedaż opodatkował podatkiem od towarów i usług (wskutek zastosowania się do uzyskanej przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnej). Następnie w roku 2019 Wnioskodawca dokonał kolejnej sprzedaży działki gruntu, którą to sprzedaż także opodatkował podatkiem od towarów i usług.

Zatem z powyższego wynika, że Wnioskodawca w okresie w którym gmina stała się właścicielem działki nr 3 dokonywał sprzedaży działek i transakcje te opodatkowywał podatkiem od towarów i usług.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że przeniesienie z mocy prawa prawa własności działki nr 3 na rzecz gminy było czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Z chwilą gdy gmina stała się właścicielem przedmiotowej działki gruntu Wnioskodawca dokonywał bowiem sprzedaży działek, które to transakcje opodatkowywał podatkiem od towarów i usług i był zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT w wyniku prowadzonego gospodarstwa rolnego, którego częścią była ww. działka.

Powyższe okoliczności wskazują na ścisłe związanie dokonywanej sprzedaży z działalnością wykonywaną przez podatnika podatku VAT.

Uwzględniając powyższe należy stwierdzić, że Wnioskodawca jako prowadzący działalność gospodarczą dokonując przedmiotowej dostawy wywłaszczonej działki nr 3 na rzecz gminy wypełni przesłanki określone w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy. W konsekwencji, ww. dostawa będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatna dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy. Dostawa dokonana będzie przez Wnioskodawcę w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Reasumując, przeniesienie z mocy prawa prawa własności działki 3 na rzecz gminy, spowodowane jej wydzieleniem z przeznaczeniem na poszerzenie drogi gminnej powinno podlegać podatkowi od towarów i usług ponieważ czynność tę traktować należy jak sprzedaż (dostawę), która dokonana została przez Wnioskodawcę jako działającego w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie należało uznać za nieprawidłowe.

W następnej kolejności wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą momentu powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług.

Podstawowa zasada dotycząca powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług została sformułowana w art. 19a ust. 1 ustawy, zgodnie z którym obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego. Powyższy przepis art. 19a ust. 1 ustawy formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres.

Natomiast na podstawie art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Stosownie natomiast do treści art. 19a ust. 6 ustawy w przypadkach, o których mowa w ust. 5 pkt 1 i 2, obowiązek podatkowy powstaje w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Jak już wcześniej wskazano, dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Dlatego też, przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Z tych względów dostawę nieruchomości w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy należy uznać za dokonaną z momentem uprawomocnienia się decyzji o wysokości odszkodowania, bowiem dopiero z chwilą przyznania odszkodowania i ustalenia jego ostatecznej wysokości czynność ta nabiera odpłatnego charakteru.

Niemniej jednak wskazać należy, że w przypadku przeniesienia prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienia z mocy prawa obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania przez podatnika całości lub części zapłaty z tego tytułu – w odniesieniu do otrzymanej kwoty – niezależnie od tego kiedy ta zapłata nastąpi (przed przeniesieniem własności towaru czy też po tym przeniesieniu).

Tym samym, podkreślić należy, że przeniesienie z mocy prawa prawa własności działki nr 3 w zamian za odszkodowanie, stanowi dostawę towarów i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a momentem, w którym powstanie obowiązek podatkowy jest termin otrzymania całości lub części zapłaty odszkodowania z tytułu przeniesienia własności tej działki.

Zatem analizując przedstawione okoliczności sprawy w kontekście powołanych przepisów prawa należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie obowiązek podatkowy – stosownie do treści art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b w związku z art. 19a ust. 6 ustawy – powstanie w momencie wypłaty (w całości lub w części) odszkodowania Wnioskodawcy z tytułu wywłaszczenia działki nr 3.

Zatem w tej części stanowisko Wnioskodawcy zostało uznane za prawidłowe.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Wnioskodawcy. Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniem wskazanym we wniosku – nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone. Dotyczy to w szczególności zwolnienia od podatku VAT wywłaszczonej działki.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

W kwestii skutków prawnych, jakie wywołuje interpretacja indywidualna wydana dla Wnioskodawcy należy stwierdzić, że w myśl art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Mając na uwadze, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego został złożony przez Pana, zaznacza się, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla współwłaściciela nieruchomości, tj. żony Wnioskodawcy, która chcąc uzyskać interpretację indywidualną, powinna wystąpić z osobnym wnioskiem o jej wydanie.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;

2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 ze zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.