0111-KDIB3-1.4012.57.2020.1.IK

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.), art. 15zzs ust. 7 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 24 stycznia 2020 r. (data wpływu 29 stycznia 2020 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest:

• prawidłowe – w zakresie zasadności zastosowania mechanizmu podzielonej płatności do wypłaty przez Wnioskodawcę na rzecz kontrahenta linii pożyczkowej,
• prawidłowe – w zakresie opodatkowania świadczonych usług,
• prawidłowe – w zakresie zniesienia odpowiedzialności solidarnej.

UZASADNIENIE

W dniu 29 stycznia 2020 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zasadności zastosowania mechanizmu podzielonej płatności do wypłaty przez Wnioskodawcę na rzecz kontrahenta linii pożyczkowej, opodatkowania świadczonych usług oraz w zakresie zniesienia odpowiedzialności solidarnej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka I. (Finansujący) zajmująca się działalnością finansową udziela Klientom finansowania poprzez zawarcie umów produktowych znajdujących się w jej ofercie, między innymi umów pożyczki i umów faktoringu. W związku ze zmianami wprowadzonymi do ustawy o VAT (podatek od towarów i usług) a zwłaszcza wprowadzającymi płatności przy zastosowaniu Mechanizmu Podzielonej Płatności (MPP) Spółka I. planuje wprowadzenie (zmodyfikowanie) jednego z produktów.

MODEL PRODUKTU FINANSOWEGO - fakturowa linia pożyczkowa (…)

ZAŁOŻENIA:

Kontrahent prowadzący działalność gospodarczą zwraca się do Finansującego (Spółki I.) zajmującej się udzielaniem pożyczek i usługami faktoringowymi, o udzielenie finansowania w formie pożyczki w linii pożyczkowej. Sposób jej udzielenia oraz usługi dodatkowe noszą cechy podobne do finansowania w formie faktoringu. UWAGA: faktury wystawiane przez kontrahenta nie mogą być przedmiotem cesji ze względu na brak zgody płatników (dłużników) a wobec tego zastosowanie faktoringu z niezbędnym elementem przeniesienia wierzytelności na faktora, nie jest możliwe. Spółka zatem proponuje finansowy produkt hybrydowy noszący cechy pożyczki z dodatkowymi usługami typowymi dla faktoringu.

IDENTYFIKACJA RYZYKA KREDYTOWEGO:

Finansowanie udzielone w tej formie jest równoznaczne z kwalifikacją ryzyka kredytowego do tego poziomu jaki występuje przy umowie pożyczki.

ELEMENTY KONIECZNE DLA OCENY RYZYKA 1 USTALENIU POZIOMU LIMITU FINANSOWANIA

1. Pozytywna ocena wiarygodności kontrahenta
2. Pozytywna ocena wiarygodności źródła spłaty pożyczki, którym są płatnicy (dłużnicy) faktur wystawianych przez kontrahenta
3. Ustanowienie adekwatnych zabezpieczeń materialnych na wypadek braku spłaty pożyczki

ISTOTNE ELEMENTY UMOWY

1. Cel zaciągnięcia pożyczki (…) - pokrywanie kosztów związanych bezpośrednio z prowadzoną działalnością gospodarczą
2. Termin zakończenia umowy - bezterminowy z możliwością wypowiedzenia przez każdą ze stron
3. Ustalony maksymalny limit finansowania np. 300 000 złotych, w którym wchodzą kwoty udzielonych pożyczek i należne wynagrodzenie.
4. Ustalony z góry schemat udzielania pożyczek (…) (przedstawiony poniżej)
5. Ustalony z góry zakres usług dodatkowych (przedstawiony poniżej)
6. Ustanowione zabezpieczenie umowy w postaci hipotek, poręczeń lub zastawów rejestrowych
7. Źródła spłaty pożyczek - otrzymane przez kontrahenta płatności od dłużnika za faktury wystawione przez kontrahenta

SCHEMAT UDZIELENIA POŻYCZKI (…)

1. Kontrahent przedstawia źródło spłaty pożyczki, którym jest wystawiona przez niego faktura/faktury na odbiorcę (dłużnika) zaakceptowanego przez Finansującego (Spółkę I.).
2. Finansujący (Spółka I.) wypłaca kwotę pożyczki będącą wartością odpowiadającą np. 80% wartości brutto faktury przedstawionej przez pożyczkobiorcę jako źródło spłaty pożyczki
3. Termin spłaty pożyczki jest ustalony na dzień płatności faktury + 30 dni.

USŁUGI DODATKOWE WYKONYWANE PRZEZ FINANSUJĄCEGO (SPÓŁKĘ I.)

1. Badanie wiarygodności płatników (dłużników) faktur w sposób cykliczny, przez cały okres obowiązywania umowy.
2. Monitorowanie płatności będącej źródłem spłaty pożyczki.
3. Rozliczanie płatności, która wpłynęła od dłużnika z tytułu zapłaty za fakturę kontrahenta (należny zwrot kapitału, wynagrodzenie za okres finansowania, kwota do zwrotu lub do dopłaty).
4. Odzyskiwanie należności z niezapłaconych faktur będących źródłem spłaty pożyczki.
5. Wystawienie faktury za finansowanie. Wynagrodzenie za obsługę finansowania faktoringowej linii pożyczkowej (…) wynosi 0,8% dziennie netto od wartości brutto faktury przedstawionej przez kontrahenta jako źródło spłaty pożyczki. Finansujący (Spółka I.) wystawia fakturę VAT ze stawką 23% po otrzymaniu przez kontrahenta płatności za fakturę uwzględnioną w finansowaniu.

Zarówno I. (finansujący) jak i Dostawca oraz Nabywca (Kontrahent), wszystkie podmioty biorące udział w umowach finansowania (faktoring, pożyczki) są przedsiębiorcami i podatnikami podatku VAT.

Faktury dokumentujące nabycie przez Kontrahenta towarów/usług wymienionych w załączniku nr 15 opiewają na kwotę przekraczającą 15 tys. zł.

Dłużnik/płatnik dokonuje zapłaty na rzecz kontrahenta za wystawione przez niego faktury. Płatnicy/ dłużnicy nie wyrazili zgody na dokonanie cesji wystawionych faktur i przeniesienia wierzytelności na rzecz I. tj. wnioskodawcy/faktora, dlatego płatnicy/dłużnicy dokonują zapłaty na rachunek kontrahenta pożyczkobiorcy/faktoranta, który wystawił na ich rzecz fakturę.

Opłaty za świadczenie usług fakturowej linii pożyczkowej są płacone przez Kontrahenta, lub są potrącane przy uruchomieniu pożyczki. Opłaty te obejmują:

• prowizja przygotowawcza - płatna w terminie uruchomienia linii pożyczkowej (80% wartości brutto faktur przedstawionych przez pożyczkobiorcę jako źródło spłaty)
• wynagrodzenie za obsługę fakturowej linii pożyczkowej (…) - obliczonej jako procent od wartości brutto faktury

Usługi dodatkowe, za które płaci Kontrahent w przypadku ich wystąpienia:

• opłata za wpis dodatkowego dłużnika na listę dłużników pożyczkobiorcy
• opłata za rozpatrzenie wniosku o przedłużenie okresu karencji, okresu regresu pożyczki
• opłata za sporządzenie aneksu do Umowy
• opłata za przedsądowe wezwanie do zapłaty
• prowizja za coroczne utrzymanie limitu finansowania

Na usługi dodatkowe objęte umową … wyżej wymienione nie jest zawierana odrębna umowa.

Umowa na usługi fakturowej linii pożyczkowej (…) nie obejmuje usług ściągania długów przez Wnioskodawcę. W przypadku zaistnienia sytuacji, że spłata wierzytelności przez dłużnika lub w imieniu dłużnika nie nastąpi, najpóźniej w okresie regresu (ilość dni określona w umowie), automatycznie staje się ona przedmiotem umowy … (umowa windykacji na zlecenie), którą strony zawierają wraz z umową fakturowej linii pożyczkowi (…), jest to zatem odrębna umowa. Jest to niezależna/odrębna umowa od fakturowej linii pożyczkowej (…).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy wypłaconą przez Finansującego kwotę pożyczki będącą wartością 80% wartości brutto faktury przedstawionej przez kontrahenta jako źródło spłaty pożyczki Finansujący (Spółka I.) powinna zapłacić z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności w przypadku gdy faktura dotyczy towarów i usług wymienionych w załączniku Nr 15 ustawy o VAT (obowiązkowy split payment)? Pytanie dotyczy sytuacji po 1 listopada 2019r. tj. po wejściu w życie nowelizacji ustawy o VAT.
2. Czy wynagrodzenie za obsługę faktoringowej linii pożyczkowej (…) jest czynnością opodatkowaną i nie korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT jako usługa udzielania pożyczek?
3. Spółka I. monitoruje spłatę faktury do dokonania której zobowiązany jest dłużnik. W przypadku zapłaty za fakturę przez dłużnika z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności zdarza się, że kontrahent dokonuje zwrotu kwoty pożyczki (…) z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności. W poleceniu przelewu wskazuje nr faktury przedstawionej wcześniej jako źródło spłaty. Czy w przypadku spłaty kwoty finansowania (pożyczki) przez kontrahenta na rachunek finansującego (Spółka I.) z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności, kwota podatku VAT powinna być zwrócona na rachunek VAT kontrahenta w celu zwolnienia się Spółki z odpowiedzialności solidarnej wraz z kontrahentem za nierozliczony przez kontrahenta podatek VAT?

Stanowisko Wnioskodawcy:

1. Zdaniem Spółki I. wypłata kwoty pożyczki, której limit jest powiązany z wartością faktury dokumentującej sprzedaż towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 znowelizowanej ustawy o VAT, nie jest związana z transakcją sprzedaży i jako taka nie stanowi kwoty należności wynikającej z tej faktury, wobec czego nie ma tu zastosowania art. 108a pkt 1 - 1c. Wypłacona kwota nie jest również zaliczką, przedpłatą o której mowa w art. 19a ust. 8 , którą na podstawie art. 108a pkt 1c dotyczyłby mechanizm podzielonej płatności.
2. Realizowana usługa finansowa (…) obejmuje udzielenie pożyczki w wysokości odpowiadającej 80% wartości faktury przedstawionej przez kontrahenta jako źródło spłaty, oraz usługi określone w opisie stanu faktycznego do wniosku o wydanie interpretacji jako czynności dodatkowe charakterystyczne dla umów faktoringu (monitorowanie płatności, odzyskiwanie należności z niezapłaconych faktur będących źródłem spłaty pożyczki). Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT usługi udzielania kredytów i pożyczek świadczenie usług podlegają zwolnieniu z VAT , jednak mając na uwadze art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT wprost wyłączający faktoring ze zwolnienia z VAT zdaniem Spółki I. usługa finansowa przez nią realizowana mająca cechy pożyczki z dodatkowymi elementami typowymi dla faktoringu podlega opodatkowaniu podstawową stawką VAT 23%.
3. Zdaniem Spółki kontrahent nie powinien dokonywać spłaty pożyczki z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności, pomimo tego, że spłata najczęściej następuje ze środków, które wpłynęły od dłużnika jako zapłata za faktury, które były wskazane jako źródło spłaty pożyczki. Brzmienie art. 108a ust. 5 ustawy o podatku przewiduje, że w przypadku gdy płatność podatku została dokonana na rzecz innego podatnika niż wskazany na fakturze, to otrzymująca ten podatek Spółka I. odpowiada solidarnie za nierozliczony podatek VAT do wysokości kwoty odpowiadającej wysokości kwoty otrzymanej na rachunek VAT. W celu wyłączenia solidarnej odpowiedzialności Spółka może dokonać zwrotu otrzymanej płatności na rachunek VAT kontrahenta od którego otrzymano płatność co wynika z art. 108a ust. 6. W przypadku spłaty kwoty finansowania (pożyczki) przez kontrahenta na rachunek finansującego (Spółka I.) z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności kwota podatku VAT powinna być zwrócona na rachunek VAT kontrahenta. W przypadku gdy wystawca faktury (kontrahent) ujmie ją w rozliczeniu miesięcznym podatku VAT i dokona wpłaty zobowiązania podatkowego do Urzędu Skarbowego, solidarna odpowiedzialność Spółki I. nie wystąpi mimo iż nie dokonano jej zwrotu na rachunek kontrahenta.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest:

• prawidłowe – w zakresie zasadności zastosowania mechanizmu podzielonej płatności do wypłaty przez Wnioskodawcę na rzecz kontrahenta linii pożyczkowej,
• prawidłowe – w zakresie opodatkowania świadczonych usług,
• prawidłowe – w zakresie zniesienia odpowiedzialności solidarnej.

Zgodnie z art. 103 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2020 r., poz. 106), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, podatnicy oraz podmioty wymienione w art. 108 są obowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek urzędu skarbowego, z zastrzeżeniem ust. 1a-4 oraz art. 33 i art. 33b.

Stosownie do art. 108a ust. 1 ustawy, podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności.

Zgodnie z art. 108a ust. 1a ustawy, przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem stanowi kwotę, o której mowa w art. 19 pkt 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności.

W myśl art. 108a ust. 2 ustawy, zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że:

1. zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT;
2. zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.

Jak stanowi art. 108a ust. 3 ustawy, zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności dokonywana jest w złotych polskich przy użyciu komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, przeznaczonego do dokonywania płatności w mechanizmie podzielonej płatności, w którym podatnik wskazuje:

1. kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności;
2. kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto;
3. numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność;
4. numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.

Zgodnie z art. 108a ust. 5 ustawy, w przypadku gdy płatność zostanie dokonana w sposób określony w ust. 2 na rzecz podatnika innego niż wskazany na fakturze, o której mowa w ust. 3 pkt 3, podatnik, na rzecz którego dokonano tej płatności, odpowiada solidarnie wraz z dostawcą tych towarów lub usługodawcą za nierozliczony przez dostawcę towarów lub usługodawcę podatek wynikający z tej dostawy towarów lub tego świadczenia usług do wysokości kwoty otrzymanej na rachunek VAT.

Na podstawie art. 108a ust. 6 ustawy, odpowiedzialność solidarna podatnika, o którym mowa w ust. 5, jest wyłączona w przypadku dokonania przez tego podatnika płatności na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy wskazanego na fakturze, o której mowa w ust. 3 pkt 3, albo zwrotu otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego otrzymano tę płatność, niezwłocznie po powzięciu informacji o jej otrzymaniu, w kwocie otrzymanej na rachunek VAT. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio.

Ustawa z dnia 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r., poz. 1751, z późn. zm.) przewiduje z dniem 1 listopada 2019 r. m.in. wprowadzenie katalogu towarów i usług, w stosunku do których obligatoryjne zastosowanie będzie miał mechanizm podzielonej płatności.

Zgodnie z art. 108a ust. 1a ustawy o VAT, obowiązującym od dnia 1 listopada 2019 r., przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem stanowi kwotę, o której mowa w art. 19 pkt 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności.

W myśl art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r., Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2019 r., poz. 1292, z późn. zm.), dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

1. stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2. jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Podatnik obowiązany do wystawienia faktury, o której mowa w art. 106e ust. 1 pkt 18a, jest obowiązany do przyjęcia płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności (art. 108a ust. 1b ustawy o VAT).

W myśl art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT, w przypadku faktur, w których kwota należności ogółem stanowi kwotę, o której mowa w art. 19 pkt 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, obejmującym dokonaną na rzecz podatnika dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 ustawy – wyrazy „mechanizm podzielonej płatności.”

Stosownie do art. 108a ust. 7 ustawy, w przypadku stwierdzenia, że podatnik dokonał płatności z naruszeniem ust. 1a, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku przypadającej na nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, wykazane na fakturze, której dotyczy płatność. W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się.

Przepisu ust. 7 nie stosuje się, jeżeli dostawca lub usługodawca rozliczył całą kwotę podatku wynikającą z faktury, która została zapłacona z naruszeniem ust. 1a (art. 108a ust. 8 ustawy o VAT).

Z opisu sprawy wynika, że Spółka - Wnioskodawca (Finansujący) zajmująca się działalnością finansową udziela Klientom finansowania poprzez zawarcie umów pożyczki i umów faktoringu. W związku ze zmianami wprowadzonymi do ustawy o VAT a zwłaszcza wprowadzającymi płatności przy zastosowaniu Mechanizmu Podzielonej Płatności (MPP) Spółka - Wnioskodawca planuje wprowadzenie (zmodyfikowanie) jednego z produktów – fakturowej linii pożyczkowej (…).

I tak, Kontrahent - Dostawca prowadzący działalność gospodarczą zwraca się do Finansującego (Spółki - Wnioskodawcy) zajmującej się udzielaniem pożyczek i usługami faktoringowymi, o udzielenie finansowania w formie pożyczki w linii pożyczkowej. Sposób jej udzielenia oraz usługi dodatkowe noszą cechy podobne do finansowania w formie faktoringu.

Elementami koniecznymi dla oceny ryzyka i ustalenia poziomu limitu finansowania są: pozytywna ocena wiarygodności kontrahenta, pozytywna ocena wiarygodności źródła spłaty pożyczki, którym są płatnicy (dłużnicy) faktur wystawianych przez kontrahenta, ustanowienie adekwatnych zabezpieczeń materialnych na wypadek braku spłaty pożyczki.

Istotnymi elementami umowy są:

1. Cel zaciągnięcia pożyczki (…) - pokrywanie kosztów związanych bezpośrednio z prowadzoną działalnością gospodarczą
2. Termin zakończenia umowy - bezterminowy z możliwością wypowiedzenia przez każdą ze stron
3. Ustalony maksymalny limit finansowania np. 300 000 złotych, w którym wchodzą kwoty udzielonych pożyczek i należne wynagrodzenie.
4. Ustalony z góry schemat udzielania pożyczek (…) ( przedstawiony poniżej)
5. Ustalony z góry zakres usług dodatkowych ( przedstawiony poniżej)
6. Ustanowione zabezpieczenie umowy w postaci hipotek, poręczeń lub zastawów rejestrowych
7. Źródła spłaty pożyczek - otrzymane przez kontrahenta płatności od dłużnika za faktury wystawione przez kontrahenta

Schemat udzielania pożyczki wygląda następująco:

1. Kontrahent przedstawia źródło spłaty pożyczki, którym jest wystawiona przez niego faktura/faktury na odbiorcę (dłużnika) zaakceptowanego przez Finansującego (Wnioskodawcę).
2. Finansujący (Wnioskodawca) wypłaca kwotę pożyczki będącą wartością odpowiadającą np. 80% wartości brutto faktury przedstawionej przez pożyczkobiorcę jako źródło spłaty pożyczki
3. Termin spłaty pożyczki jest ustalony na dzień płatności faktury + 30 dni.

Ponadto Wnioskodawca wykonuje dodatkowe usługi, tj.

• opłata za wpis dodatkowego dłużnika na listę dłużników pożyczkobiorcy
• opłata za rozpatrzenie wniosku o przedłużenie okresu karencji, okresu regresu pożyczki
• opłata za sporządzenie aneksu do Umowy
• opłata za przedsądowe wezwanie do zapłaty
• prowizja za coroczne utrzymanie limitu finansowania

Zarówno Wnioskodawca (finansujący) jak i Dostawca oraz Nabywca (Kontrahent), wszystkie podmioty biorące udział w umowach finansowania (faktoring, pożyczki) są przedsiębiorcami i podatnikami podatku VAT.

Faktury dokumentujące nabycie przez Kontrahenta towarów/usług wymienionych w załączniku nr 15 opiewają na kwotę przekraczającą 15 tys. zł.

Dłużnik/płatnik dokonuje zapłaty na rzecz kontrahenta za wystawione przez niego faktury. Płatnicy/ dłużnicy nie wyrazili zgody na dokonanie cesji wystawionych faktur i przeniesienia wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy/faktora, dlatego płatnicy/dłużnicy dokonują zapłaty na rachunek kontrahenta pożyczkobiorcy/faktoranta, który wystawił na ich rzecz fakturę.

Wnioskodawca, w pytaniu nr 1, ma wątpliwości czy wypłacana kwota pożyczki będąca wartością 80% wartości brutto faktury przedstawionej przez dostawcę - kontrahenta powinna być wypłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Odnosząc się do powyższego należy w pierwszej kolejności wskazać, że obowiązek bezwzględnego stosowania mechanizmu podzielonej płatności wprowadzony przepisami obowiązującymi od dnia 1 listopada 2019 r. dotyczy wyłącznie konkretnych towarów i usług enumeratywnie wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy. Jednocześnie będzie funkcjonował dobrowolny system podzielonej płatności na pozostałe towary i usługi, który został wprowadzony ustawą z dnia 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 62, z późn. zm.).

Podkreślenia wymaga fakt, że zapis art. 108a pkt 1a ustawy, wprowadza obowiązek zastosowania mechanizmu podzielonej płatności przy regulowaniu należności z faktury, w której wartość sprzedaży brutto przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty i faktura ta obejmuje swym zakresem towary lub usługi wskazane w załączniku nr 15 do ustawy. Co do zasady, faktura taka powinna być oznaczona przez wystawcę informacją „mechanizm podzielonej płatności”. Należy jednak zwrócić uwagę, że wprowadzany obowiązek zapłaty takiej faktury w mechanizmie podzielonej płatności nie jest uzależniony od tego, czy na fakturze zawarto takie oznaczenie. Zatem nawet jeżeli sprzedawca nie dopełnił obowiązku i nie oznaczył takiej faktury, nabywca ma obowiązek zapłaty kwoty należności za towary lub usługi z załącznika nr 15 w mechanizmie podzielonej płatności. Nabywca bowiem musi być zorientowany, co jest przedmiotem transakcji, to nabywca bowiem inicjuje płatność i odpowiada za wybór formy płatności. Podkreślić należy, że nabywca jest zobowiązany do analizy, jakie towary lub usługi nabył i czy wiążą się z tym dla niego określone obowiązki.

W konsekwencji, biorąc pod uwagę art. 108a ust. 1b ustawy o VAT, należy wskazać, że jeżeli wartość faktury dotyczy towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, wówczas obowiązek przyjęcia płatności wskazany w ww. przepisie dotyczy całej płatności. W przypadku gdy faktura dokumentuje oprócz towarów lub usług z załącznika nr 15 również inne towary czy usługi, wówczas nabywca ma obowiązek zapłacić w podzielonej płatności wyłącznie część faktury dotyczącą towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15, a sprzedawca obowiązany jest do przyjęcia tej kwoty. Niemniej jednak nabywca może uregulować całą kwotę wynikającą z takiej faktury w mechanizmie podzielonej płatności.

Z ww. przepisów określających mechanizm podzielonej płatności wynika, że płatności z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności dokonywane mogą być na rachunki VAT inne niż sprzedawcy. W związku z tym, w przypadku płatności dokonywanych dla podmiotów innych niż sprzedawcy, mechanizm podzielonej płatności będzie mógł być wykorzystywany poprzez dokonywanie wpłat na rachunki VAT tych podmiotów.

Jak wynika z wyżej powołanego zapisu art. 108a ust. 5 - w przypadku gdy płatność zostanie dokonana przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności na rzecz podatnika innego niż wskazany na fakturze w związku, z którą dokonywana jest płatność, podatnik, na rzecz którego dokonano tej płatności, odpowiada solidarnie wraz z dostawcą tych towarów lub usługodawcą za nierozliczony przez dostawcę towarów lub usługodawcę podatek wynikający z tej dostawy towarów lub tego świadczenia usług do wysokości kwoty otrzymanej na rachunek VAT.

Jak wynika z art. 108a ust. 6, jeżeli podatnik (na rzecz którego nabywca towarów lub usług dokonał płatności z zastosowaniem procedury mechanizmu podzielonej płatności) niezwłocznie po otrzymaniu tej należności dokona przelewu z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności kwoty otrzymanej na rachunek VAT w całości tej kwoty na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy to odpowiedzialność solidarna zostanie wyłączona.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca będzie finansował dokonującego dostawy podatnika wypłacając mu 80% wartości brutto faktury przedstawionej Wnioskodawcy.

Zatem ww. płatność dokonana przez Wnioskodawcę na rzecz dostawcy towarów bądź usług, nawet jeżeli ten dostawca dokonuje w ramach swojej działalności sprzedaży, do której zastosowanie ma obligatoryjny mechanizm podzielonej płatności, nie stanowi zapłaty za nabyte towary lub usługi. Dokonywane przez Wnioskodawcę płatności są finansowaniem działalności dostawcy, a nie zapłatą za konkretne sprzedane towary lub usługi. Jako że zapłaty za towary lub usługi będzie dokonywał nabywca na rachunek dostawcy.

W opisanym przypadku mamy więc do czynienia ze szczególnym charakterem relacji prawnej, który decyduje o braku zastosowania mechanizmu podzielonej płatności przez Wnioskodawcę w odniesieniu do opisanych płatności na rzecz dostawcy towarów lub usług.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest prawidłowe.

W odniesieniu do wątpliwości Wnioskodawcy zawartych w pytaniu oznaczonym we wniosku nr 2 przede wszystkim wskazać należy, że:

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2019 r., poz. 1145 ze zm.). Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Natomiast w polskim porządku prawnym umowa faktoringu jest umową nienazwaną. Do umowy faktoringu mają zatem zastosowanie przede wszystkim przepisy art. 509 § 1 i § 2 ustawy Kodeks cywilny mówiące o swobodzie przelewu wierzytelności.

W § 1 ww. artykułu wskazano, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W § 2 wskazano, że wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

W myśl art. 518 § 1 Kodeksu cywilnego, osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca zajmuje się udzielaniem pożyczek i usługami faktoringowymi. Wnioskodawca udzielać będzie kontrahentowi prowadzącemu działalność gospodarczą finansowanie w formie pożyczki w linii pożyczkowej (fakturowa linia pożyczkowa). Sposób jej udzielenia oraz usługi dodatkowe noszą cechy podobne do finansowania w formie faktoringu. Wnioskodawca udziela kontrahentowi pożyczki będącej wartością odpowiadającą np. 80% wartości brutto wystawionej przez niego (kontrahenta – dostawcy) faktury dla nabywcy towarów bądź usług.

Faktury wystawiane przez kontrahenta nie mogą być przedmiotem cesji ze względu na brak zgody (płatników) dłużników, a wobec tego zastosowanie faktoringu z niezbędnym elementem przeniesienia wierzytelności na faktora, nie jest możliwe. Wnioskodawca zatem proponuje finansowy produkt hybrydowy noszący cechy pożyczki z dodatkowymi usługami typowymi dla faktoringu, za co otrzymuje opisane wniosku wynagrodzenie. Po udzieleniu pożyczki kontrahent ma ją spłacić w 30 dni od dnia płatności faktury.

Czynności wykonywane w ramach opisanej we wniosku umowy, stanowią odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Kwestię wysokości opodatkowania reguluje art. 41 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że w świetle art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż - 6% stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy - zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

W myśl przepisu art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE. Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE – państwa członkowskie zwalniają, transakcje udzielania kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę (lit. b), transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności (lit. d).

Zwolnienia od podatku są stosowane w ściśle określonych przypadkach, stąd ich stosowanie w sposób rozszerzający jest niedopuszczalne.

Wnioskodawca w opisie wniosku wskazał, że zamierza oferować produkt hybrydowy – usługę pożyczkę z elementami typowymi dla usługi faktoringu – usługę faktoringowej linii pożyczkowej. Przepis art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy wyklucza zastosowanie zwolnienia m.in. w odniesieniu do czynności faktoringu.

Zatem skoro Wnioskodawca zamierza świadczyć usługi finansowe z dodatkowymi elementami typowymi dla usług faktoringu, to zwolnienie od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 nie będzie mieć zastosowania. Wynagrodzenie za opisaną we wniosku usługę finansową będzie opodatkowane podstawową stawką podatku VAT 23% na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy w zw. art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, z uwagi na wyłączenie w art. 43 ust. 15 pkt 1ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 jest prawidłowe.

W kwestii wyłączenia solidarnej odpowiedzialności (pytanie Wnioskodawcy nr 3) wskazać należy na zapisy art. 108a-108d ustawy o VAT.

Ustawodawca ww. przepisami reguluje szczególne kwestie związane ze stosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Jego istotą będzie rozdzielenie płatności za nabyty towar lub usługę w taki sposób, że część zapłaty odpowiadająca wartości sprzedaży netto jest płacona przez nabywcę na „zwykły” rachunek bankowy lub w inny sposób, zaś pozostała część odpowiadająca kwocie podatku VAT – na specjalne konto tzw. rachunek VAT. Z ww. przepisów określających mechanizm podzielonej płatności wynika, że płatności dokonywane z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności dokonywane mogą być na rachunki VAT inne niż sprzedawcy. W związku z tym, w przypadku płatności dokonywanych dla podmiotów innych niż sprzedawcy, mechanizm podzielonej płatności będzie mógł być wykorzystywany poprzez dokonywanie wpłat na rachunki VAT tych podmiotów. W takiej sytuacji jednak będzie mieć zastosowanie art. 108a ust. 5 ustawy o VAT.

Jak wynika z wyżej powołanego zapisu art. 108a ust. 5, w przypadku gdy płatność zostanie dokonana w sposób określony w ust. 2 na rzecz podatnika innego niż wskazany na fakturze, o której mowa w ust. 3 pkt 3, podatnik, na rzecz którego dokonano tej płatności, odpowiada solidarnie wraz z dostawcą tych towarów lub usługodawcą za nierozliczony przez dostawcę towarów lub usługodawcę podatek wynikający z tej dostawy towarów lub tego świadczenia usług do wysokości kwoty otrzymanej na rachunek VAT.

Ustawodawca przewidział jednak sytuacje, w których odpowiedzialność solidarna, o której mowa w art. 108a ust. 5 jest wyłączona.

Jak wynika z art. 108a ust. 6 ww. ustawy o VAT, odpowiedzialność solidarna podatnika, o którym mowa w ust. 5, jest wyłączona w przypadku dokonania przez tego podatnika płatności na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy wskazanego na fakturze, o której mowa w ust. 3 pkt 3, albo zwrotu otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego otrzymano tę płatność, niezwłocznie po powzięciu informacji o jej otrzymaniu, w kwocie otrzymanej na rachunek VAT. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio.

Zgodnie z art. 108a ust. 7 ustawy o VAT, w przypadku stwierdzenia, że podatnik dokonał płatności z naruszeniem ust. 1a, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku przypadającej na nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, wykazane na fakturze, której dotyczy płatność. W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się.

Stosownie zaś do art. 108a ust. 8 ustawy o VAT, przepisu ust. 7 nie stosuje się, jeżeli dostawca lub usługodawca rozliczył całą kwotę podatku wynikającą z faktury, która została zapłacona z naruszeniem ust. 1a.

Zdaniem organu, w sytuacji opisanej, gdzie Wnioskodawca otrzymuje zwrot pożyczki (płatność) od dostawcy – kontrahenta, nie ma zastosowania mechanizm podzielonej płatności, a tym samym odpowiedzialność solidarna przewidziana w art. 108a ust. 5 ustawy o VAT. Bowiem płatność ta, jest płatnością z tytułu udzielonej pożyczki, a nie płatnością z tytułu dostawy towarów czy świadczenia usług wymienionych w załączniku Nr 15 do ustawy.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego nr 3 jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2019 r., poz. 2325). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Bieg powyższego terminu nie rozpoczyna się do dnia zakończenia okresu stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID (art. 15zzs ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r., poz. 374, ze zm.).

Jednocześnie, stosownie do art. 15zzs ust. 7 ww. ustawy z dnia 2 marca 2020 r., czynności dokonane w postępowaniach, o których mowa w ust. 1, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID są skuteczne. Tym samym, Strona może skutecznie wnieść skargę pomimo wstrzymania biegu powyższego terminu.

Zgodnie z art. 57a ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.