0112-KDIL1-2.4012.470.2017.8.MR

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej po ponownym rozpatrzeniu sprawy w związku z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 14 marca 2018 r., sygn. akt I SA/Po 1213/17 (data wpływu prawomocnego orzeczenia 25 maja 2018 r.) stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 20 września 2017 r. (data wpływu 26 września 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT (podatek od towarów i usług) kwoty odstępnego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 września 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT kwoty odstępnego. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 3 października 2017 r. w sprawie terminu wydania interpretacji oraz pismem z dnia 17 października 2017 r. o własne stanowisko w sprawie.

Dotychczasowy przebieg postępowania

W dniu 30 października 2017 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał dla Wnioskodawcy indywidualną interpretację nr 0112-KDIL1-2.4012.470.2017.1.MR, w której uznał za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy, że odstępne wywodzi się z umowy o dostawę sprzętu medycznego, z której należności zwolnione są od opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy o VAT.

Wnioskodawca na interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 30 października 2017 r. nr 0112-KDIL1-2.4012.470.2017.1.MR złożył skargę z dnia 20 listopada 2017 r. (data wpływu 24 listopada 2017 r.).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 14 marca 2018 r., sygn. akt I SA/Po 1213/17 uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną z dnia 30 października 2017 r. nr 0112-KDIL1-2.4012.470.2017.1.MR.

W myśl art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302) ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wskutek powyższego, wniosek Strony w zakresie opodatkowania podatkiem VAT kwoty odstępnego, wymaga ponownego rozpatrzenia przez tut. Organ.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą, w ramach której zajmuje się dostawą sprzętu medycznego – specjalistycznych łóżek rehabilitacyjnych do opieki długoterminowej sprawowanej w domu nad osobami wymagającymi opieki, niepełnosprawnymi lub cierpiącymi wskutek urazu (pacjentami). Dostarczany sprzęt medyczny opracowany został jako wygodne rozwiązanie w pielęgnacji domowej tych osób, ma na celu wspomagać tą pielęgnację. Jest również stosowany w warunkach szpitalnych.

Główne cechy łóżka do opieki długoterminowej: dostosowanie do korzystania z materacy przeciwodleżynowych, kratki boczne zapobiegające upadkom pacjentów, elektroniczne regulowanie łóżka (regulacja oparcia pleców, wysokości łoża, podparcia ud, pozycja z opuszczonymi stopami etc.), oparcie łóżka na czterech zwrotnych kółkach wyposażonych w hamulec, wyciąg wraz z uchwytem trójkątnym, ułatwiający pacjentom wchodzenie i wychodzenie z łóżka (lub unoszenia/przewracania się w razie unieruchomienia pacjenta), ułatwienia dot. czyszczenia i dezynfekcji sprzętu medycznego.

Z uwagi na przeznaczenie przedmiotowego sprzętu medycznego, osobami, które najczęściej decydują się na jego dostawę, są osoby w bardzo podeszłym wieku, często nie ruszające się i wymagające specjalistycznej, całodobowej opieki. W związku ze stanem zdrowia tych osób, nie mają oni możliwości zarobkowych – ich jedynym źródłem utrzymania najczęściej jest emerytura, renta lub wsparcie osób najbliższych. Często zdarza się, że potrzeba dostarczenia specjalistycznego sprzętu medycznego – łóżka rehabilitacyjnego do opieki długoterminowej – powstaje nagle, na skutek wypadku, urazu, którego następstwem był pobyt w szpitalu i późniejszy powrót do domu. W konsekwencji, osoby te często nie mają możliwości dokonać zakupu tego sprzętu za jednorazową zapłatą całej ceny.

Co istotne – na dzień dostarczenia sprzętu medycznego, nikt nie jest w stanie przewidzieć, jak długo pacjent będzie z niego korzystać, z uwagi bądź to na ewentualne polepszenie się stanu zdrowia, bądź to na pogorszenie i w konsekwencji, śmierć pacjenta.

W razie zapotrzebowania na dostawę tego sprzętu medycznego, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca zawiera z opiekunami tych osób umowę dostawy sprzętu medycznego. Przedmiotem tej umowy jest sprzedaż łóżka rehabilitacyjnego do opieki długoterminowej. Z uwagi na brak środków pacjentów do zapłaty całej ceny, jest ona rozłożona na 36 równych, miesięcznych rat – z zastrzeżeniem, że prawo własności sprzętu medycznego przechodzi na nabywcę po zapłacie ostatniej miesięcznej raty. Odpisów amortyzacyjnych z tytułu zawartej umowy dokonuje druga strona umowy (opiekun). W związku z niemożnością ustalenia (w chwili zawierania umowy) okresu, przez jaki pacjentowi sprzęt medyczny będzie niezbędny, druga strona umowy ma prawo odstąpienia od zawartej umowy sprzedaży, aż do czasu zakończenia umowy, za zapłatą odstępnego, stanowiącego odszkodowanie za wygaśnięcie zobowiązania i brak zapłaty całej ceny (odszkodowanie za wygaśnięcie umowy, przed terminem). Odstępne ustalane jest w kwocie odpowiadającej dotychczas należnym miesięcznym ratom i jest potrącane z dotychczas uiszczonymi ratami.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w razie odstąpienia od umowy, kwota odstępnego podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – w szczególności w sytuacji, w której umowa źródłowa (umowa dostawy sprzętu medycznego) jest zwolniona z opodatkowania tym podatkiem na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymane „odstępne”, w sytuacji opisanej powyżej, stanowi odszkodowanie za poniesioną szkodę (uszczerbek) w związku z wcześniejszym wygaśnięciem umowy i koniecznością zwrotu dotychczas uiszczonych rat; w konsekwencji – tak ustalone odstępne nie podlega ustawie o VAT i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Niezależnie jednak od powyższego, „odstępne” podlegałoby opodatkowaniu tylko i wyłącznie w sytuacji, w której opodatkowaniu podlegałoby świadczenie wynikające z samej umowy źródłowej. Nawet więc gdyby uznać, że odstępne podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na tych samych zasadach, jak należność wynikająca z pierwotnego źródła (umowy dostawy sprzętu medycznego) – w niniejszej sprawie, odstępne będzie zwolnione od opodatkowania podatkiem VAT, tak jak raty wskazane w umowie, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy o VAT.

W piśmie z dnia 17 października 2017 r. Wnioskodawca wskazał, że w jego ocenie, w niniejszej sprawie, w razie odstąpienia od umowy, kwota odstępnego podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ale korzysta ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy o VAT.

UZASADNIENIE

Zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT: „Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione”.

W świetle art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy o VAT: „Zwalnia się od podatku usługi opieki nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi lub osobami w podeszłym wieku, świadczone w miejscu ich zamieszkania przez podmioty inne niż wymienione w pkt 22, oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną”.

Stwierdzić należy, że umowa dostawy sprzętu medycznego zawierana z opiekunami osób wskazanych w art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy o VAT, stanowi dostawę towarów ściśle związaną z usługą opieki nad osobami wskazanymi w tym przepisie i podlega zwolnieniu.

Przedmiotem tej umowy jest dostawa sprzętu medycznego, z uwagi na jego cechy i właściwości – przeznaczonego do długotrwałego leczenia i rehabilitacji tych osób. Zgodnie z umową, druga strona jest zobligowana do zapłaty ceny w równych, miesięcznych ratach. W następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych umową, z chwilą zapłaty ostatniej raty, prawo własności zostaje przeniesione na rzecz drugiej strony umowy (zastrzeżenie prawa własności do momentu zapłaty całej ceny). Rozłożenie płatności na raty jest niezbędne z uwagi na brak wystarczających środków finansowych do jednorazowej zapłaty całej ceny od strony pacjenta.

Niezależnie od powyższego, w umowie zawarto uprawnienie drugiej strony umowy do odstąpienia od umowy. Uprawnienie to uzasadnione jest niemożnością ustalenia okresu czasu, w którym pacjent będzie wymagał korzystania ze specjalistycznego sprzętu medycznego – łóżka rehabilitacyjnego do opieki długookresowej. W konsekwencji, bez tego uprawnienia opiekun (pacjent) nie zawarłby przedmiotowej umowy dostawy sprzętu medycznego, obawiając się krótkiego okresu korzystania i konieczności zapłaty całej ceny.

Przechodząc do kwestii odstępnego, celem zawierania umowy o dostawę sprzętu medycznego jest zbycie przedmiotu umowy, za zapłatą całej ceny. W sytuacji, w której dochodzi do odstąpienia od umowy, Wnioskodawca ponosi szkodę w postaci uszczerbku (konieczność zwrotu dotychczas uiszczonych rat), jak i korzyści (przyszłych rat za dostawę sprzętu medycznego). Tym samym, kwota odstępnego stanowi odszkodowanie za poniesioną szkodę, związaną ze złożonym oświadczeniem o odstąpieniu od umowy i wcześniejszym wygaśnięciem stosunku zobowiązaniowego. Tak należy rozumieć odstępne – w szczególności w sytuacji, w której kwota odstępnego nie obejmuje utraconych korzyści, a jedynie powstały uszczerbek (odstępne stanowi równowartość dotychczas należnych rat).

Stanowisko to potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych, które wypowiadały się w zakresie odstępnego. I tak, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, w wyroku z dnia 13 października 2012 r., sygn. akt I SA/Łd 1018/12 stwierdził, że zapłata za wcześniejsze rozwiązanie umowy ma charakter odszkodowania, a dokładniej – pełni funkcję rekompensaty za utracone korzyści, które strona odniosłaby, gdyby umowa została zrealizowana. Z kolei, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 6 marca 2013 r., sygn. akt III SA/Wa 1983/12 powołał się na komentarz A. Rzeteckiej-Gil, zgodnie z którym „(`(...)`) z perspektywy podmiotu korzystającego z prawa odstąpienia odstępne należy traktować jako dodatkowe świadczenie umożliwiające mu zwolnienie się z obowiązku wykonania zobowiązania; natomiast z perspektywy strony otrzymującej odstępne stanowi ono świadczenie o funkcji zbliżonej do odszkodowania za wygaśnięcie stosunku zobowiązaniowego (funkcja odszkodowawcza); stąd też w dawniejszej literaturze odstępne określano mianem »odszkodowania za zawód« bądź »kary za zawód« (Tenenbaum M., Instytucja zadatku w polskim prawie cywilnym, Warszawa 2008 r., s. 30 i cyt. tam autorzy)”. W związku z tym sąd przyjął, że odstępne – tak jak świadczenia odszkodowawcze – nie podlega opodatkowaniu VAT.

Niezależnie od powyższego, nawet gdyby przyjąć, że odstępne nie stanowi odszkodowania i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, Wnioskodawca wskazuje, że podlega ono opodatkowaniu na takich samych zasadach, jak źródło, z którego się wywodzi. Stanowisko to potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 10 czerwca 2014 r., sygn. akt I FSK 981/13. W wyroku tym skład orzekający wskazał, że opodatkowanie wypłat pobocznych (odszkodowań) uzależnione jest od źródła, z którego płyną. Jeżeli należności przysługujące z danego źródła podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – podatkiem tym podlegają również te wypłaty poboczne. Przeciwnie patrząc na to orzeczenie – jeżeli należności z danego źródła nie podlegały opodatkowaniu (np. na skutek zwolnienia), również wypłaty poboczne nie podlegają opodatkowaniu (są zwolnione). Stanowisko to jest zgodne z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 grudnia 1993 r., w sprawie C-63/92 Lubbock Fine & Co.

W niniejszej sprawie, odstępne wywodzi się z umowy o dostawę sprzętu medycznego, z której należności zwolnione są od opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy o VAT.

W konsekwencji – odstępne również będzie podlegało zwolnieniu, bowiem wywodzi się z tego samego źródła, co te należności.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejszą interpretację oparto na przepisach prawa podatkowego obowiązujących w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym, bowiem niniejsza interpretacja stanowi ponowne rozstrzygnięcie tej samej sprawy w wyniku orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 14 marca 2018 r., sygn. akt I SA/Po 1213/17.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do treści art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Taki szeroki charakter świadczenia usługi potwierdzają także zapisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.) (dalej: k.c.).

W świetle art. 353 § 2 k.c., świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu. Tak więc na świadczenie może składać się zachowanie polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) albo na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji).

Należy w tym miejscu wskazać, że zgodnie z art. 395 § 1 i 2 k.c., można zastrzec, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w ciągu oznaczonego terminu prawo odstąpienia od umowy. Prawo to wykonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie.

W razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za nie zawartą. To, co strony już świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Za świadczone usługi oraz za korzystanie z rzeczy należy się drugiej stronie odpowiednie wynagrodzenie.

Natomiast w myśl art. 396 k.c., jeżeli zostało zastrzeżone, że jednej lub obu stronom wolno od umowy odstąpić za zapłatą oznaczonej sumy (odstępne), oświadczenie o odstąpieniu jest skuteczne tylko wtedy, gdy zostało złożone jednocześnie z zapłatą odstępnego.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca w ramach działalności gospodarczej zajmuje się dostawą sprzętu medycznego – specjalistycznych łóżek rehabilitacyjnych do opieki długoterminowej sprawowanej w domu nad osobami wymagającymi opieki, niepełnosprawnymi lub cierpiącymi wskutek urazu (pacjentami). Często zdarza się, że potrzeba dostarczenia specjalistycznego sprzętu medycznego – łóżka rehabilitacyjnego do opieki długoterminowej – powstaje nagle, na skutek wypadku, urazu, którego następstwem był pobyt w szpitalu i późniejszy powrót do domu. W konsekwencji, osoby te często nie mają możliwości dokonać zakupu tego sprzętu za jednorazową zapłatą całej ceny. W razie zapotrzebowania na dostawę tego sprzętu medycznego, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca zawiera z opiekunami tych osób umowę dostawy sprzętu medycznego. Przedmiotem tej umowy jest sprzedaż łóżka rehabilitacyjnego do opieki długoterminowej. Z uwagi na brak środków pacjentów do zapłaty całej ceny, jest ona rozłożona na 36 równych, miesięcznych rat – z zastrzeżeniem, że prawo własności sprzętu medycznego przechodzi na nabywcę po zapłacie ostatniej miesięcznej raty. Odpisów amortyzacyjnych z tytułu zawartej umowy dokonuje druga strona umowy (opiekun). W związku z niemożnością ustalenia (w chwili zawierania umowy) okresu, przez jaki pacjentowi sprzęt medyczny będzie niezbędny, druga strona umowy ma prawo odstąpienia od zawartej umowy sprzedaży, aż do czasu zakończenia umowy, za zapłatą odstępnego, stanowiącego odszkodowanie za wygaśnięcie zobowiązania i brak zapłaty całej ceny (odszkodowanie za wygaśnięcie umowy, przed terminem). Odstępne ustalane jest w kwocie odpowiadającej dotychczas należnym miesięcznym ratom i jest potrącane z dotychczas uiszczonymi ratami.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii ustalenia, czy w razie odstąpienia od umowy, kwota odstępnego podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – w szczególności w sytuacji, w której umowa źródłowa (umowa dostawy sprzętu medycznego) jest zwolniona z opodatkowania tym podatkiem na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy.

W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 14 marca 2018 r., sygn. akt I SA/Po 1213/17, Sąd stwierdził m.in., że: „(…) należy przyjąć w tym stanie faktycznym, że kwota odstępnego stanowi wynagrodzenie Skarżącego, polegające na tolerowaniu czynności kupującego, które zmierzały do rozwiązania zawartej ze sprzedającym umowy. Jak najbardziej czynności te należy uznać za świadczenie usług, bowiem spełniają przesłankę z art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Nie ulega bowiem wątpliwości, że w rzeczywistości odstępne jest wynagrodzeniem za usługę tolerowania, nie podejmowania działań wobec skarżącego. Niewątpliwie bezpośrednią korzyścią uzyskiwaną przez kontrahenta jest zaprzestanie wywiązywania się z obowiązków wynikających z umowy o dostawę sprzętu medycznego. Odstępując od umowy, kupujący uzyskuje wymierną i bezpośrednią korzyść ekonomiczną”.

W ww. wyroku Sąd zgodził się z rozstrzygnięciem tut. Organu, że na gruncie tej sprawy odstępne (art. 396 k.c.), będące szczególnym rodzajem umownego prawa odstąpienia (ma ono na celu złagodzenie osłabienia stosunku zobowiązaniowego na skutek zawartego w umowie zastrzeżenia prawa odstąpienia), stanowi świadczenie usług w świetle ustawy VAT. Zatem nie stanowi odszkodowania.

Ponadto, Sąd przyznał, że odszkodowanie ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody, z kolei sam fakt wcześniejszego rozwiązania umowy na skutek zawartych w niej zapisów, nie daje podstaw do twierdzenia, że mamy do czynienia ze szkodą. Odszkodowanie za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy zawsze musi łączyć się z powstałą szkodą. Wypłacona kwota odstępnego za wcześniejsze rozwiązanie za porozumieniem łączącego strony stosunku obligacyjnego, nazwana przez strony odszkodowaniem, tej szkody nie definiuje.

W konsekwencji powyższego, odstępne w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego otrzymywane przez Wnioskodawcę, stanowi wynagrodzenie za usługę, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Stawka podatku, na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-2c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże, zarówno w treści wskazanej ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub możliwość zwolnienia od podatku VAT oraz określił warunki stosowania obniżonych stawek i zwolnień.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ustawy.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy, zwalnia się od podatku usługi opieki nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi lub osobami w podeszłym wieku, świadczone w miejscu ich zamieszkania przez podmioty inne niż wymienione w pkt 22, oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną.

Przepis art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy obejmuje swym zakresem m.in. dostawę towarów ściśle związaną z usługami opieki nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi lub osobami w podeszłym wieku świadczonymi w miejscu ich zamieszkania przez podmioty inne niż wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy.

W tym miejscu należy wskazać, że wyroku wydanym w przedmiotowej sprawie, Sąd stwierdził, że: „(…) otrzymana przez Skarżącego kwota odstępnego wywodzi się wprost z umowy o dostawę sprzętu medycznego. To zapisy umowy źródłowej zawierają treść i warunki porozumienia, na podstawie którego dochodzi do wcześniejszego rozwiązania umowy wraz z wypłatą odstępnego. Nie jest to czynność sama w sobie, kreująca nowy stosunek zobowiązaniowy w całkowitym oderwaniu od umowy źródłowej. Gdyby strony nie zawarły umowy o dostawę sprzętu medycznego (łóżek rehabilitacyjnych) i nie zawarły w niej zapisów o możliwości odstąpienia od tej umowy na warunkach w niej wskazanych, to nie doszłoby do wypłaty kwoty odstępnego. Mając powyższe na uwadze, jeżeli należności wynikające z umowy o dostawę sprzętu medycznego zwolnione są od opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy o VAT, to konsekwentnie należy przyjąć, że dotyczy to też należności akcesoryjnych wynikających z zapisów tej umowy (bowiem wywodzą się z tego samego źródła), w tym też odstępnego i podlegają one zwolnieniu z opodatkowania”.

Ponadto należy zaznaczyć – w ślad za Sądem – że: „Racjonalny ustawodawca takie zwolnienie zastosował już w stosunku do czynności głównej jaką jest dostawa sprzętu medycznego. Gdyby nie umowa źródłowa, w ogóle nie mielibyśmy do czynienia instytucją odstępnego. Dlatego też, konsekwencje z niej wynikające z sferze opodatkowania podatkiem VAT, powinny być tożsame z tymi, jakie podatkowo w ustawie o podatku VAT występują w stosunku do czynności głównej.

W ocenie Sądu, stanowisko to potwierdza wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 grudnia 1993 r. w sprawie C-63/92 Lubbock Fine & Co. Z treści tego orzeczenia wynika, że wypłaty z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy najmu za porozumieniem stron płyną z tego samego źródła, jakim jest łączący strony stosunek prawny, czyli właśnie umowa najmu. Są to rozliczenia związane z tą umową i jeżeli najem podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, to i te wypłaty także. Jeśli zaś najem, jak w rozpoznawanej przez Trybunał sprawie, jest zwolniony, to i wypłacone kwoty korzystają z tego zwolnienia. Za istotne Trybunał Sprawiedliwości uznał pytanie, czy »najem nieruchomości« użyty w art. 13 B (b) VI Dyrektywy, wymieniającym czynności zwolnione, obejmuje sytuacje, w której najemca za wynagrodzeniem zrzeka się najmu i zwraca nieruchomość właścicielowi. Udzielając twierdzącej odpowiedzi w tym przedmiocie Trybunał stwierdził, że zmiana stosunku umownego, taka jak zrzeczenie się najmu za wynagrodzeniem, także mieści się w zakresie takiego zwolnienia, ponieważ pojęcie ((najmu nieruchomości)) obejmuje sytuację, w której najemca zrzeka się najmu. To, że najemca wypłaca kwotę pieniężną wynajmującemu z powodu wcześniejszego rozwiązania umowy, nie zmienia sensu i konsekwencji płynących z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości, że wypłata ta wywodzi się z tego samego źródła, którym jest umowa najmu. W ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę, uwagi te mają szersze znaczenie i odnoszą się także do innych umów występujących w obrocie, w tym umów dostawy sprzętu medycznego.

Zatem jak już wskazano powyżej, wypłaconych Skarżącemu należności nie można uznać za odszkodowanie, stanowią one bowiem formę wynagrodzenia za usługę tolerowania, niepodejmowania działań wobec Skarżącego. W okolicznościach faktycznych wskazanych w niniejszej sprawie istnieje, zdaniem Sądu, bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem. Zgodę na zaniechanie określonej czynności (odstąpienie od umowy), za którą Skarżący otrzymuje określoną kwotę pieniężną, należy traktować jako określone świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ spełniona jest przesłanka istnienia związku pomiędzy wypłatą wynagrodzenia, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, w postaci zgody na tolerowanie takiej sytuacji, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem, czynność Skarżącego w postaci wyrażenia zgody na wcześniejsze rozwiązanie zawartej umowy, stanowi odpłatne świadczenie usług przez Skarżącego na rzecz kontrahenta, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Istnieje zatem bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem. Jednakże w okolicznościach niniejszej sprawy, mając na uwadze powyższe, w tym powołany wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, należy stwierdzić, że kwota odstępnego za wcześniejsze rozwiązanie umowy dostawy sprzętu medycznego jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, bowiem pochodzi z tego samego źródła, tj. z umowy o dostawę sprzętu medycznego, która podlega zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy o VAT”.

W konsekwencji mając na uwadze okoliczności sprawy przedstawione przez Wnioskodawcę oraz wykładnię przepisów prawa dokonaną przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w uzasadnieniu wyroku z dnia 14 czerwca 2018 r., sygn. akt I SA/Po 1213/17, należy stwierdzić, że kwota odstępnego za wcześniejsze rozwiązanie umowy dostawy sprzętu medycznego jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, bowiem pochodzi z tego samego źródła, tj. z umowy o dostawę sprzętu medycznego, która podlega zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź straci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.