0111-KDIB2-3.4015.74.2025.2.AD

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani, stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe. Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej 5 marca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 4 marca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 14 kwietnia 2025 r. Treść wniosku wspólnego jest następująca: Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem 1. Zainteresowana będąca stroną postępowania: Pani (...) 2. Zainteresowany niebędący stroną postępowania: Pan (...) 3. Zainteresowana niebędąca stroną postępowania: Pani (...)

Opis zdarzenia przyszłego

Zainteresowana będąca stroną postępowania – Pani (...) wraz z Zainteresowanym niebędącym stroną postępowania – Panem (...) (dalej: „Współwłaściciele A”) posiadają udział wynoszący 1/2 w prawie własności nieruchomości położonej w miejscowości (...), stanowiącej wyodrębnione geodezyjnie działki numer (...) (identyfikator działki: (...)) i (...) (identyfikator działki: (...)). Dla wskazanych działek prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...). Pani (...) oraz Pan (...) są małżeństwem, będąc tym samym współwłaścicielami wyżej wskazanego udziału na zasadzie małżeńskiej wspólności majątkowej. Trzecim współwłaścicielem działki posiadającym całościowo udział wynoszący 1/2 w prawie własności wskazanej nieruchomości, jest Zainteresowana niebędąca stroną postępowania – Pani (...) (dalej: „Współwłaściciel B”). Pani (...), Pan (...) oraz Pani (...) zwani będą w dalszej części wniosku łącznie „Zainteresowanymi”. Pole powierzchni działki numer (...) wynosi (...) ha, natomiast pole powierzchni działki nr (...) wynosi (...) ha. Działki te mają zbliżone położenie (są to działki przyległe), przeznaczenie oraz cechy geometryczne. Na działkach tych znajduje się budynek mieszkalny jednorodzinny posiadający numery porządkowe (...) (dla działki (...)) oraz (...) (dla działki nr (...)) – tzw. „bliźniak”. Data zakończenia budowy budynku to (...) r. 3 3Pole powierzchni zabudowy budynku wynosi (...) m (dla działki nr (...)) oraz (...)m (dla działki nr (...)). Nieruchomość została nabyta przez Współwłaściciela B – Panią (...) w drodze dziedziczenia w (...) r. Także w drodze dziedziczenia, w (...) r. nabył wskazaną nieruchomość Pan (...).

Następnie Pan (...) wraz ze swoją małżonką – Panią (...), dokonali rozszerzenia obowiązującej w ich małżeństwie wspólności ustawowej na udział w tej nieruchomości, na skutek czego przysługuje im wspólnie udział w wysokości 1/2 w nieruchomości. Wskazana nieruchomość wcześniej stanowiła jedną działkę geodezyjną, ale w wyniku już wcześniej dokonanych ustaleń co do podziału nieruchomości do korzystania i będącego ich skutkiem dokonanego podziału quad usum w (...) r., została ona podzielona przez geodetę na działkę o nr (...) oraz (...). Wówczas, każdy ze współwłaścicieli otrzymał do wyłącznego korzystania i zarządu część nieruchomości (podział po połowie dla każdego). W wyniku wskazanego podziału, Pani (...) oraz Pan (...) (Współwłaściciele A), korzystali wyłączne z części nieruchomości z budynkiem mieszkalnym znajdującym się na działce o nr (...). Pani (...) – Współwłaściciel B, korzystała wyłącznie natomiast z części nieruchomości z budynkiem mieszkalnym znajdującym się na działce o nr (...). W ramach wyłącznego korzystania i zarządu z przysługujących współwłaścicielom części nieruchomości, Pani (...) – Współwłaściciel B, dokonała przebudowy i remontu istniejącej na działce o nr (...) części budynku. Cel ten został pokryty wyłącznie ze środków finansowych Pani (...). Wartość poniesionych nakładów wynika natomiast częściowo z posiadanych rachunków, a częściowo z oszacowań przeprowadzonych przez Panią (...) i nie kwestionowanych przez pozostałych współwłaścicieli (Pana (...) i Panią (...)). Pozostali współwłaściciele nie uczestniczyli w żaden sposób w budowie czy wykańczaniu części budynku posadowionego na działce (...), w tym nie finansowali żadnych nakładów na ten cel. Pan (...) i Pani (...) poczynili natomiast nakłady związane z wykończeniem drugiej część nieruchomości zabudowaną drugą częścią budynku, z którego korzystali, znajdującą się na działce (...). Wartość poniesionych nakładów wynika częściowo z posiadanych rachunków, a częściowo z oszacowań przeprowadzonych przez współmałżonków i nie kwestionowanych przez trzecią współwłaścicielkę (Panią (...)). Pani (...) w żaden sposób nie finansowała/nie czyniła nakładów na tę część budynku. W konsekwencji, wartość części domu mieszkalnego posadowionego na działce nr (...) jest odmienna od wartości części budynku posadowionego na działce (...), co wynika w szczególności z dokonanych przez współwłaścicieli nakładów związanych z rozbudową /przebudową/remontem/ wykończeniem części budynku znajdujących się na użytkowanej wyłącznie przez danych współwłaścicieli działkach (działce nr (...) lub (...)). W celu uregulowania kwestii własnościowych, współwłaściciele planują dokonać umownego zniesienia współwłasności analizowanej nieruchomości. Zniesienie współwłasności polegać będzie na tym, iż działkę o nr (...)przejmie na wyłączną własność (wraz z częścią posadowionego na niej budynku mieszkalnego) Pani (...), tj. Współwłaściciel B, która to dotychczas w sposób wyłączny korzystała z tej działki. Drugą działkę natomiast, tj. działkę o nr (...) wraz z częścią przypadającej na tę działkę budynku, przejmą na wyłączną własność Pani (...) oraz Pan (...) (Współwłaściciele A), którzy także w sposób wyłączny korzystają ze wskazanej części. W związku z faktem, iż obie działki posiadają zbliżoną powierzchnię (różnica jest 2marginalna i wynosi zaledwie (...) m), tę samą lokalizację (działki przylegają do siebie) i cechy geometryczne, to wartość działki nr (...), zdaniem Zainteresowanych, jest obecnie i będzie na dzień zniesienia współwłasności równa wartości działki nr (...)(bez uwzględnienia wartości poniesionych nakładów na części budynku mieszkalnego znajdującego się na tych działkach). W konsekwencji, wyżej wskazane zniesienie współwłasności będzie miało formę nieodpłatną – nastąpi bez żadnych spłat i dopłat. Jednocześnie, ze względu na fakt, iż to wyłącznie Pani (...) poniosła nakłady na przebudowę części budynku znajdującej się na działce (...), z której to działki i części budynku korzystała wyłącznie ta współwłaścicielka (Współwłaściciele A nie korzystali z tej części nieruchomości), przy wyżej opisanym zniesieniu współwłasności nie będzie uwzględniana wartość tych nakładów. Przy wyżej opisanym zniesieniu współwłasności nie będzie także uwzględniana wartość nakładów poniesionych przez Współwłaścicieli A na wykończenie części budynku, znajdującej się na działce (...)[winno być: (...)], z której to działki i części budynku w sposób wyłączny korzystali. Wskazany sposób rozliczeń jest zgodny z zamiarem i intencją Zainteresowanych – wszyscy współwłaściciele złożą oświadczenie: a) określające całkowitą wartość poniesionych przez Panią (...) nakładów na wykorzystywaną przez nią część budynku mieszkalnego i tego, że Współwłaściciele A nie kwestionują wartości tych nakładów, b) określające całkowitą wartość poniesionych przez Pana (...) i Panią (...) nakładów na wykorzystywaną przez nich część budynku mieszkalnego i tego, że Współwłaściciel B nie kwestionuje wartości tych nakładów. Wartość wskazanych nakładów jest równa sumie kwot wynikających z rachunków za materiały budowlane i usługi związane z przebudową/wykończeniem części danego budynku oraz pozostałych nakładów, udokumentowanych oświadczeniem Zainteresowanych w akcie notarialnym, który obejmie planowaną umowę nieodpłatnego zniesienia współwłasności działek bez spłat i dopłat. Ponadto, w celu ustalenia, czy wystąpi podstawa do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn oraz ustalenia ewentualnego przychodu do opodatkowania, współwłaściciele planują dokonać ustalenia wartości nieruchomości, tj. wartości obu działek (działki o nr (...) oraz (...)) wraz z budynkiem mieszkalnym, na dzień zniesienia współwłasności oraz porównać wartości udziałów przysługujących współwłaścicielom w obu działach gruntu przed i po zniesieniu współwłasności, w odniesieniu do tak ustalonych wartości obu działek. W tym zakresie, Zainteresowani dokonają porównania wartość działek i części budynku mieszkalnego znajdujących się na danej działce nr (...) oraz (...). Porównanie nastąpi przy tym bez uwzględnienia poczynionych przez Zainteresowanych nakładów. W konsekwencji, przy wskazanych powyżej założeniach, według oszacowania współwłaścicieli, można uznać że wartość działek (...) oraz (...) oraz części budynku mieszkalnego znajdujących się na nich, będzie zbliżona. Sama działka posiada bowiem zbliżoną wielkość, cechy, położenie (przylega do siebie), lokalizację. Części budynku mieszkalnego znajdujące się na poszczególnych działkach także posiadały (przed poczynieniem odpowiednich nakładów) zbliżony do siebie stan techniczny (obydwie części budynku wymagały poniesienia dodatkowych nakładów), a co za tym idzie, nie różniły się one wartością. A zatem, w zakresie budynku mieszkalnego, planowane zniesienie współwłasności nieruchomości nie będzie skutkowało koniecznością zmiany posiadanego udziału we współwłasności. Zainteresowani szacują, iż wartość rynkowa działki nr (...) ustalona na dzień zawarcia umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat będzie zbliżona wartości rynkowej działki nr (...) ustalonej na dzień zawarcia umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat. Po dokonaniu w sposób wyżej opisany nieodpłatnego zniesienia współwłasność działek bez spłat i dopłat, strony nie będą dochodziły od siebie jakiegokolwiek wzajemnego rozliczenia nakładów poczynionych na użytkowane przez nich części nieruchomości. Pytanie w zakresie podatku od spadków i darowizn Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym, roszczenia związane z wartością poczynionych przez Współwłaścicieli A nakładów na wykończenie części budynku mieszkalnego znajdującej się na działce (...) oraz roszczenia związane z wartością poczynionych przez Współwłaściciela B nakładów na przebudowę/rozbudowę/wykończenie części budynku mieszkalnego znajdującej się na działce (...) (których fakt poczynienia i wysokość udokumentowane zostaną oświadczeniem stron w umowie nieodpłatnego zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat) podlegają uwzględnieniu przy ustaleniu podstawy opodatkowania przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności i tym samym czy w opisanym zdarzeniu przyszłym, nie będą Państwo zobowiązani do zapłaty podatku od spadków i darowizn? (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od spadków i darowizn W Państwa ocenie, roszczenia związane z wartością poczynionych przez Współwłaścicieli A nakładów na wykończenie części budynku mieszkalnego znajdującej się na działce (...) oraz roszczenia związane z wartością poczynionych przez Współwłaściciela B nakładów na przebudowę/rozbudowę/ wykończenie części budynku mieszkalnego znajdującej się na działce (...) (których fakt poczynienia i wysokość udokumentowane zostaną oświadczeniem stron w umowie nieodpłatnego zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat) podlegają uwzględnieniu przy ustaleniu podstawy opodatkowania przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności i tym samym w opisanym zdarzeniu przyszłym, nie będą Państwo zobowiązani do zapłaty podatku od spadków i darowizn. Przytaczając treść art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, wskazali Państwo, że ustawa wprost wskazuje nieodpłatne zniesienie współwłasności jako czynność potencjalnie podlegającą opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Ustawa ta posługuje się przy tym pojęciem „współwłasności” jednocześnie nie wskazując na jej definicję legalną. W tym celu odwołać się należy do przepisów ustawy Kodeks cywilny. Kodeks cywilny pojęciem „współwłasności” posługuje się w Dziale IV, w tym m.in. w art. 195 ustawy wskazując, iż własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). Zgodnie z art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego natomiast, współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Stosownie do art. 210 § 1 i art. 211 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Odnosząc powyższe do zaprezentowanego stanu faktycznego, wskazać na wstępie należy, iż współwłaściciele planują dokonać zniesienia współwłasności poprzez podział rzeczy wspólnej, w tym przypadku nieruchomości. Zgodnie z art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego, nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. W myśl wskazanego powyżej przepisu, budynki i ich części znajdujące się na nieruchomości, co do zasady, dzielą los gruntu. Jeżeli zatem, współwłaściciele nieruchomości planują dokonać zniesienia współwłasności tejże nieruchomości, to czynność ta dotyczyć będzie zarówno samej nieruchomości gruntowej, jak i wszelkich budynków trwale z tą nieruchomością gruntową związanych. W konsekwencji, analizując skutki podatkowe planowanego nieodpłatnego zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat, konieczne jest przeanalizowanie ogólnej sytuacji prawnej dotyczącej gruntu oraz posadowionego na niej budynku (w tym przypadku budynku mieszkalnego jednorodzinnego). Odwołując się przy tym do orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, nabyciem rzeczy nie jest przyznanie rzeczy na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli w wyniku zniesienia współwłasności, jeżeli: „podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty” lub „wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku, mieści się w udziale, jaki współwłaścicielowi przysługuje we współwłasności”. Odnosząc powyższe do zacytowanych przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, zniesienie współwłasności nie będzie stanowiło zbycia/nabycia rzeczy, jeżeli mieścić się będzie w ramach udziału przypadającego współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbywa się bez spłat/ dopłat. A zatem, gdy w wyniku zniesienia współwłasności udział danego współwłaściciela nie ulega powiększeniu/pomniejszeniu, to nie zwiększa/nie zmniejsza się stan jego majątku i nie mamy do czynienia z nabyciem/zbyciem. Zgodnie przy tym z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności – z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności. Na podstawie art. 7 ust. 6 ustawy od spadków i darowizn, przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy. Przy obliczaniu podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn uwzględnić jednak należy także art. 7 ust. 1 ww. ustawy. Zgodnie ze zdaniem pierwszym wskazanego przepisu, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Analizując powyższe regulacje stwierdzić należy, iż ustalając podstawę opodatkowania w podatku od spadku i darowizn przy nieodpłatnym zniesieniu współwłasności bez spłat i dopłat, przeprowadzić należy dwa, następujące etapy: 1. W pierwszym etapie, kierując się zasadą ogólną, wyartykułowaną w ww. art. 7 ust. 1, określić należy wartość rzeczy i praw majątkowych, których dotyczy zniesienie współwłasności. Wartość ta stanowić powinna przy tym tzw. czystą wartość ustaloną według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Na tym etapie uwzględnić zatem należy, wszystkie ewentualne potrącenia długów i ciężarów. 2. W drugim etapie, w myśl art. 7 ust. 6 ww. ustawy, ustalić należy udział jaki przysługiwał dotychczas współwłaścicielowi i jego wartość. Kwestia ta jest istotna, bowiem opodatkowaniu podlegać będzie tylko nadwyżka ponad wartość udziału jaki przysługiwał danej osobie przed zniesieniem współwłasności. Zgodnie z wykładnią wskazaną w interpretacjach indywidualnych, pojęcie „długów” w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obejmuje przy tym wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia. Równowartość tych roszczeń podlega potrąceniu od wartości przedmiotu nabycia. „Ciężarem” natomiast jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które zmniejsza jego wartość rynkową, np. hipoteka, polecenie. Wobec powyższego, w ramach długów i ciężarów określonych w cytowanym przepisie będą miesić się także wszelkie roszczenia z tytułu poczynionych przez nabywcę nakładów na nabytą nieruchomość. W przypadku, w którym roszczenia o zwrot tych nakładów są skonkretyzowane oraz uwzględniają korzyści uzyskane przez nabywcę w wyłącznego z nich korzystania, równowartość tych roszczeń podlegać będzie odliczeniu od wartości nabytej nieruchomości. W konsekwencji, Państwa zdaniem, nie ulega wątpliwości, iż ustalając podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn w odniesieniu do planowanej umowy zniesienia współwłasności konieczne jest uwzględnienie roszczeń odpowiadających wartości nakładów poczynionych przez Zainteresowanych na nieruchomości, w taki sposób, iż całkowita wartość tych roszczeń nie wejdzie do podstawy opodatkowania. W Państwa opinii bowiem, analizując regulacje art. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn: - wartość nakładów poczynionych przez Współwłaścicieli A na działce (...) odpowiada wartości roszczenia Współwłaścicieli A wobec Współwłaściciela B, i stanowi „dług” w rozumieniu art. 7 ust. 1, pomniejszający wartość nabytego prawa; - wartość nakładów poczynionych przez Współwłaściciela B na działce (...) odpowiada wartości roszczenia Współwłaściciela B wobec Współwłaścicieli A, i także stanowi „dług” w rozumieniu art. 7 ust. 1, pomniejszający wartość nabytego prawa; - w konsekwencji wskazane powyżej „długi” nie wejdą do podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, gdyż „czysta wartość”, o której mowa w art. 7 ust. 1, nie obejmuje wartości opisanych we wniosku nakładów. Tego typu analizowane odliczenie pozostaje przy tym zgodne z istotą podatku od spadków i darowizn. Podatek ten, ze względu na swą konstrukcję prawnopodatkową obciążać ma bowiem przyrost wartości majątku podatnika. Przyrost ten natomiast nie nastąpi w sytuacji poniesienia nakładów przez daną osobę, na nieruchomość wyłącznie przez nią użytkowaną. Przeciwna wykładnia wskazanych regulacji, doprowadziłaby natomiast do sytuacji, w której dany współwłaściciel potencjalnie mógłby być zobligowany do uiszczenia podatku tylko i wyłącznie dlatego, że zdecydował się na poniesienie nakładów na (wyłącznie) użytkowanej części nieruchomości. Co istotne, wartość poczynionych przez Państwa nakładów jest równa sumie kwot wynikających z rachunków za materiały budowlane i usługi związane z przebudową /wykończeniem części danego budynku oraz pozostałych nakładów, udokumentowanych oświadczeniem stron w akcie notarialnym, który obejmie planowaną umowę nieodpłatnego zniesienia współwłasności działek bez spłat i dopłat. Wartości te nie są kwestionowane przez pozostałych współwłaścicieli. Wobec powyższej analizy, Państwa zdaniem, nie ulega wątpliwości, iż przy nieodpłatnym zniesieniu współwłasności bez spłat i dopłat, podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn należy ustalić w ten sposób, że od wartości działki nr (...)należy odliczyć całą wartość poniesionych przez Współwłaściciela B nakładów na przebudowę /wykończenie części budynku mieszkalnego, a od wartości działki nr (...) należy odliczyć całą wartość nakładów poniesionych przez Współwłaścicieli A. W wyniku tak dokonanych odliczeń, porównać należy wartość obu działek, tj. działki nr (...) oraz (...). Jak zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, według oszacowania współwłaścicieli, można uznać że wartość działek (...) oraz (...) oraz części budynku mieszkalnego znajdujących się na nich (bez uwzględnienia ww. nakładów), będzie zbliżona. Sama działka posiada bowiem zbliżoną wielkość, cechy, położenie (przylega do siebie), lokalizację. Części budynku mieszkalnego znajdujące się na poszczególnych działkach także posiadały (przed poczynieniem odpowiednich nakładów) zbliżony do siebie stan techniczny (obydwie części budynku wymagały poniesienia dodatkowych nakładów), a co za tym idzie, nie różniły się one wartością. Szacują Państwo zatem, iż wartość rynkowa działki nr (...) ustalona na dzień zawarcia umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat będzie zbliżona do wartości rynkowej działki nr (...) ustalonej na dzień zawarcia umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat. W konsekwencji, Państwa zdaniem, nie powstanie: - nadwyżka wartości działki nr (...) nabytej na wyłączną własność przez Współwłaścicieli A nad wartościami udziałów w działce nr (...) oraz (...) oraz - nadwyżka wartości działki nr (...)nabytej na wyłączną własność przez Współwłaściciela B nad wartościami udziałów w działce nr (...) oraz (...) jakie przysługiwały Zainteresowanym przed nieodpłatnym zniesieniem współwłasności bez spłat i dopłat. Tym samym, w analizowanym zdarzeniu przyszłym, nieodpłatne zniesienie współwłasności bez spłat i dopłat, nie będzie skutkowało powstaniem wartości przekraczającej wartość udziału we współwłasności, o którym mowa w art. 7 ust. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn, a sama czynność nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Na potwierdzenie swojego stanowiska powołali się Państwo na interpretacje indywidualne i ich fragmenty oraz wyrok NSA. Z uwagi na zakres tej interpretacji, przywołano powyżej tylko tę część Państwa stanowiska, która odnosi się do zagadnienia dotyczącego podatku od spadków i darowizn.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1837): Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności. Na podstawie art. 1a pkt 1 ww. ustawy: Przepisy ustawy o nieodpłatnym zniesieniu współwłasności stosuje się odpowiednio do nieodpłatnego nabycia własności rzeczy wspólnej (wspólnego prawa majątkowego) albo jej części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność. W związku z tym, że ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji współwłasności, należy w tej kwestii odnieść się do przepisów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.). Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego: Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). W myśl art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego; Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Zgodnie z art. 196 § 2 Kodeksu cywilnego:

Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu. W myśl art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić. Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego. W świetle wyżej powołanych przepisów, zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu. W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności: 1) podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny), 2) przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli, 3) sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny). Zgodnie natomiast z art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego: Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Z przepisu tego wynika wprost, że budynki i ich części znajdujące się na nieruchomościach co do zasady dzielą los gruntu, na którym są posadowione. W przypadku więc, gdy dochodzi do zniesienia współwłasności nieruchomości, czynność ta dotyczy zarówno gruntu, jak i wszelkich budynków i budowli trwale z nim związanych oraz innych naniesień na nim się znajdujących. Z tego też względu skutki podatkowe dokonanego zniesienia współwłasności oceniać należy łącznie dla gruntu oraz budynków na nim posadowionych. Zniesienie współwłasności mające charakter nieodpłatny, tj. bez spłat i dopłat, podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Stosownie do postanowień art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn: Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy: Przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności. W myśl art. 7 ust. 6 cyt. ustawy: Przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy. Z powołanego powyżej przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega jedynie takie zniesienie współwłasności, w następstwie którego podatnik nabywa rzeczy lub prawa w części przekraczającej wartość udziału, który pierwotnie (przed zniesieniem współwłasności nieruchomości) mu przysługiwał. Innymi słowy, podatkowi podlega nabycie własności rzeczy (praw majątkowych) lub ich części w zakresie, w jakim nastąpił przyrost wartości nabytych rzeczy (praw majątkowych) w stosunku do wartości posiadanych uprzednio udziałów w tych rzeczach (prawach majątkowych). Jeśli wskutek ww. czynności zniesienia współwłasności nie ulega zmianie wartość nabytych rzeczy (praw majątkowych), opodatkowanie nie ma miejsca. Przy obliczaniu podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn należy mieć także na względzie przepis art. 7 ust. 1 zdanie pierwsze ww. ustawy, w myśl którego: Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Ustalenie podstawy opodatkowania składa się więc z dwóch etapów. W pierwszym należy określić wartość rzeczy lub praw majątkowych, których dotyczy zniesienie współwłasności, według zasady generalnej wyrażonej w art. 7 ust. 1 ustawy (czysta wartość, ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego). W drugim etapie ustala się udział, jaki przysługiwał dotychczas współwłaścicielowi i jego wartość. Podatkowi podlega bowiem nadwyżka wartości nabytego udziału. Wskazać również należy, że wartość nieruchomości przy zniesieniu współwłasności przyjmuje się z dnia powstania obowiązku podatkowego, tzn. z chwili zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności. Zasadą jest, że wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw (art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Zgodnie z art. 8 ust. 3 ww. ustawy: Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego. Mając na uwadze przedstawione powyżej przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stwierdzić należy, że przy nabyciu w drodze zniesienia współwłasności, podstawę opodatkowania stanowić będzie wartość rynkowa nieruchomości uwzględniająca jej stan na dzień nabycia. Oznacza to, że jeżeli w chwili zawierania umowy o zniesieniu współwłasności nieruchomość ta będzie zabudowana, punkt wyjścia dla ustalenia podstawy opodatkowania stanowić powinna wartość nieruchomości wraz z posadowionymi na niej budynkami. Jak wskazano bowiem powyżej, w przypadku współwłasności nieruchomości zabudowanej budynkiem (budynkami) dzieli on los gruntu. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn: Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej: 1) 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej; 2) 27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej; 3) 5 733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej. Art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy stanowi, że: Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. W myśl art. 14 ust. 3 ww. ustawy: Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się: 1) do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów; 2) do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych; 3) do grupy III – innych nabywców. Z kolei w myśl art. 17 ust. 4 omawianej ustawy: Minister właściwy do spraw finansów publicznych ustala, w drodze rozporządzenia, kwoty wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnione od podatku i niepodlegające opodatkowaniu, o których mowa w art. 9 ust. 1, oraz skale podatkowe, o których mowa w art. 15 ust. 1, z uwzględnieniem zasad określonych w ust. 1-3. Zgodnie z powyższym przepisem, Minister Finansów zmienił określone w art. 15 ust. 1 skale podatkowe. Aktualne skale podatkowe znajdują się w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1226). Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że między Współwłaścicielami A istnieje małżeńska wspólność majątkowa. Współwłaściciele A i Współwłaściciel B posiadają udziały wynoszące po 1/2 w prawie własności nieruchomości numer (...) – o pow. (...) ha i (...) – o pow. (...) ha. Na działkach tych znajduje się budynek mieszkalny jednorodzinny posiadający numery porządkowe (...) (dla działki (...)) oraz (...) (dla działki nr (...)) – tzw. „bliźniak”. Pole powierzchni zabudowy budynku wynosi (...) m3 (dla działki nr (...)) oraz (...) m3 (dla działki nr (...)). Współwłaściciele A, korzystali wyłączne z części nieruchomości z budynkiem mieszkalnym znajdującym się na działce o nr (...), a Współwłaściciel B, korzystał wyłącznie z części nieruchomości z budynkiem mieszkalnym znajdującym się na działce o nr (...). Współwłaściciele dokonali nakłady – związane z rozbudową/ przebudową/ remontem/ wykończeniem części budynku znajdujących się na użytkowanej wyłącznie przez danych współwłaścicieli działkach (działce nr (...) lub (...)). W konsekwencji, wartość części domu mieszkalnego posadowionego na działce nr (...) jest odmienna od wartości części budynku posadowionego na działce (...). W celu uregulowania kwestii własnościowych, współwłaściciele planują dokonać umownego zniesienia współwłasności analizowanej nieruchomości. Zniesienie współwłasności polegać będzie na tym, iż działkę o nr (...) przejmie na wyłączną własność Współwłaściciel B, natomiast działkę o nr (...) przejmą na wyłączną własność Współwłaściciele A. W związku z faktem, iż obie działki posiadają zbliżoną powierzchnię, tę samą lokalizację i cechy geometryczne, to wartość działki nr (...) jest równa wartości działki nr (...) (bez uwzględnienia wartości poniesionych nakładów na części budynku mieszkalnego znajdującego się na tych działkach). Zniesienie współwłasności będzie miało formę nieodpłatną – nastąpi bez żadnych spłat i dopłat. Strony nie będą dochodziły od siebie jakiegokolwiek wzajemnego rozliczenia nakładów poczynionych na użytkowane przez nich części nieruchomości. Jak wynika z wniosku, poczynione przez Państwa nakłady na rozbudowę/ przebudowę/ remont/ wykończenie części budynku znajdującej się na użytkowanej wyłącznie przez danego współwłaściciela/danych współwłaścicieli działce nr (...) lub (...)udokumentowane zostaną oświadczeniem w umowie nieodpłatnego zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat. Mając zatem na uwadze powyższe informacje, należy stwierdzić, że wartość roszczeń o zwrot przedmiotowych nakładów poniesionych przez Państwa, tj: przez Współwłaścicieli A na budynek znajdujący się na działce nr (...) i Współwłaściciela B budynek znajdujący się na działce nr (...)stanowią dług pomniejszający wartość nieruchomości będącej przedmiotem zniesienia współwłasności. W rezultacie, wartości ww. roszczeń o zwrot nakładów podlegać będą uwzględnieniu przy ustalaniu czystej wartości, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w związku z planowaną czynnością nieodpłatnego zniesienia współwłasności. Wartość ww. wzajemnych roszczeń należy więc odliczyć od wartości rynkowej nieruchomości będącej przedmiotem planowanej czynności nieodpłatnego zniesienia współwłasności. W ten sposób zostanie ustalona czysta wartość nabywanych przez Państwa udziałów w nieruchomości. Tym samym należy zgodzić się z Państwem, że dokonanie opisanego we wniosku nieodpłatnego zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, ponieważ w wyniku zniesienia współwłasności czysta wartość nabytego przez Właścicieli A udziału nie przekroczy wartości udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem Państwu przysługiwał oraz udziału czysta wartość nabytego przez Właściciela B udziału nie przekroczy wartości udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem mu przysługiwał. Należy jednak podkreślić, że tego typu zdarzenia cywilnoprawne, jak istnienie i wielkość, a więc konkretyzacja roszczenia o zwrot nakładów na nieruchomość pozostającą we współwłasności, w istocie stanowią element zdarzenia przyszłego i nie podlegają ocenie przez Organ interpretacyjny. Szczegółowe uprawnienie do weryfikacji zgodności przedstawionego zdarzenia przyszłego ze stanem rzeczywistym przysługuje właściwemu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w postępowaniu podatkowym. Końcowo wskazuję, że Państwa stanowisko zostało co prawda uznane za prawidłowe, jednakże – co istotne – podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn od nabycia w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności można pomniejszyć o wartość roszczeń, a nie poniesionych nakładów.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji. Ta interpretacja stanowi ocenę Państwa stanowiska wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. W zakresie podatku czynności cywilnoprawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie. Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji · Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji. · Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej: Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej: 1) z zastosowaniem art. 119a; 2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; 3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej: Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

przez Zainteresowaną, który jest stroną postępowania Pani (...) (Zainteresowana będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA): · w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo · w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA). Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy – Ordynacja podatkowa.