W dniu 12 lutego 2025 r. podatnik złożył wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej skutków podatkowych darowizny udziałów w spadku, w kontekście podatku od spadków i darowizn. W opisie zdarzenia przyszłego wskazał, że jego prababka była właścicielką nieruchomości, która została uwłaszczona na rzecz Skarbu Państwa, a w skład spadku wchodzą roszczenia o zwrot nieruchomości lub odszkodowanie. Pozostali współspadkobiercy zamierzają przekazać mu część udziałów w drodze darowizny przed rozpoczęciem postępowania administracyjnego. Podatnik uważał, że obowiązek podatkowy powstaje w momencie rzeczywistego przekazania darowizny, a zgłoszenie umowy do urzędu skarbowego powinno nastąpić po przekazaniu udziałów. Organ podatkowy uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe, wskazując, że obowiązek podatkowy powstaje w momencie ziszczenia się warunku zawartego w umowie darowizny, a zgłoszenie umowy należy dokonać w terminie miesiąca od ziszczenia się warunku. W związku z tym organ negatywnie rozstrzygnął zapytanie podatnika.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbny12 lutego 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny udziałów w spadku. Uzupełnił go Pan - w odpowiedzi na wezwania - w pismach z 12 marca 2025 r. i 18 marca 2025 r. Treść wniosku jest następująca:
Pana prababka (...) (zm. (...) r.) była właścicielką nieruchomości - grunty w (...) o nr. hipoteki (...), które (...) uwłaszczono na rzecz Skarbu Państwa. W testamencie z (...) r. przekazała swoją własność na rzecz swoich dzieci. W (...) r. prawomocnym postanowieniem prawa dziedziczenia po (...) nabyli synowie, córki, wnukowie i inni zstępni. W skład spadku po (...) wchodzą roszczenia o zwrot nieruchomości lub odszkodowanie za nie w drodze postępowania administracyjnego przed Prezydentem (...). Pozostali współspadkobiercy postanowili przekazać Panu część udziałów z całości spadku w drodze darowizny przed rozpoczęciem postępowania administracyjnego. W odpowiedzi na wezwanie wskazał Pan, że: a) otrzymanie udziałów w spadku uzależnione jest od wyniku postępowania administracyjnego o odszkodowanie za mienie wywłaszczone, jeśli decyzja właściwego urzędu będzie pozytywna i nastąpi przyznanie odszkodowania, to przekazanie udziałów w spadku dojdzie do skutku; b) umowa darowizny będzie zawarta w formie umowy cywilnoprawnej z notarialnym poświadczeniem podpisów, gdyż formy aktu notarialnego nie mogą Państwo przyjąć ze względu na to, że nie można określić wartości darowizny w tej chwili, a według Pana wiedzy nie mogą Państwo też warunkować darowizny różnymi zastrzeżeniami; c) finalnie nadal będą inni współspadkobiercy, gdyż nastąpi przekazanie małej części udziałów w spadku; d) tak, wszyscy spadkobiercy wyrażają zgodę na przekazanie Panu udziałów w spadku. Pytania (częściowo przeformułowane w uzupełnieniu wniosku) 1. W którym momencie powstaje obowiązek podatkowy - w momencie sporządzenia umowy darowizny (w tym przypadku - roszczenia, które nie ma określonej/żadnej wartości), czy w momencie przyznania/wypłaty odszkodowania za wywłaszczone mienie?
2. Kiedy przedmiotową umowę darowizny należy zgłosić do właściwego Urzędu skarbowego? Pana stanowisko w sprawie (sformułowane w uzupełnieniu wniosku) Stoi Pan na stanowisku, że obowiązek podatkowy powstaje w momencie rzeczywistego przekazania darowizny od innych spadkobierców (po pozytywnym rozpatrzeniu sprawy przez właściwy urząd i wypłacie środków pieniężnych). W tym momencie w skład masy spadkowej wchodzi jedynie roszczenie o odszkodowanie za mienie wywłaszczone, które de facto jest nic nie warte, dlatego nie może Pan określić podstawy opodatkowania i dlatego też nie mogą Państwo zawrzeć umowy darowizny w formie aktu notarialnego. Jeśli chodzi o zgłoszenie do właściwego urzędu skarbowego, to uważa Pan, że umowę taką należy zgłosić po fakcie przekazania Panu udziałów przez innych współspadkobierców.
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1837): Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy. Ustawa nie definiuje pojęcia darowizny, w związku z tym należy sięgnąć do ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.). Z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że: Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Jak stanowi art. 890 § 1 cyt. Kodeksu: Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Art. 89 Kodeksu cywilnego stanowi, że: Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego (warunek). Zgodnie z art. 1035 tego Kodeksu: Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu. W myśl art. 1036 ww. Kodeksu:
Spadkobierca może za zgodą pozostałych spadkobierców rozporządzić udziałem w przedmiocie należącym do spadku. W braku zgody któregokolwiek z pozostałych spadkobierców rozporządzenie jest bezskuteczne o tyle, o ile naruszałoby uprawnienia przysługujące temu spadkobiercy na podstawie przepisów o dziale spadku. Stosownie do treści art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn: Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Art. 6 ust. 1 pkt 4, ust. 2 oraz ust. 4 ww. ustawy stanowi, że: Obowiązek podatkowy powstaje -przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń. Przy nabyciu pod warunkiem zawieszającym obowiązek podatkowy powstaje z chwilą ziszczenia się warunku. Naczelnik urzędu skarbowego może jednak ustalić należność podatkową, jaka przypadałaby w razie ziszczenia się takiego warunku, i należność tę zabezpieczyć. Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia. Jak wynika z art. 7 ust. 1 tej ustawy: Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru. W myśl art. 8 ust. 1 omawianej ustawy: Wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw, a wartość praw do wkładów oszczędnościowych - w wysokości tych wkładów. Art. 9 ust. 1 oraz 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi natomiast, że: Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej: 1) 36 120 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej; 2) 27 090 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej; 3) 5733 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej. Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie. Zgodnie z art. 14 ust. 1-3 tej ustawy: Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się: 1) do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów; 2) do grupy II - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych; 3) do grupy III - innych nabywców. Stosownie do treści art. 17a ust. 1 cyt. ustawy: Podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania. Stosownie natomiast do treści art. 4a ust. 1, ust. 3 i ust. 4 omawianej ustawy: Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli: 1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz 2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a ich wartość doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy: 1) wartość majątku ostatnio nabytego doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby lub po tej samej osobie w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub 2) nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron. Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2060). Jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego, Pana prababka była właścicielką nieruchomości, które (...) uwłaszczono na rzecz Skarbu Państwa. W testamencie z (...) r. przekazała swoją własność na rzecz swoich dzieci. W (...) r. prawomocnym postanowieniem prawa dziedziczenia nabyli synowie, córki, wnukowie i inni zstępni. W skład spadku wchodzą roszczenia o zwrot nieruchomości lub odszkodowanie za nie w drodze postępowania administracyjnego przed Prezydentem (...). Pozostali współspadkobiercy postanowili przekazać Panu część udziałów z całości spadku w drodze darowizny przed rozpoczęciem postępowania administracyjnego. Umowa darowizny będzie zawarta w formie umowy cywilnoprawnej z notarialnym poświadczeniem podpisów, gdyż formy aktu notarialnego nie mogą Państwo przyjąć ze względu na to, że nie można określić wartości darowizny w tej chwili, a według Pana wiedzy nie mogą Państwo też warunkować darowizny różnymi zastrzeżeniami. Wszyscy spadkobiercy wyrażają zgodę na przekazanie Panu udziałów w spadku. Finalnie nadal będą inni współspadkobiercy, gdyż nastąpi przekazanie małej części udziałów w spadku. Stoi Pan na stanowisku, że obowiązek podatkowy powstanie w momencie rzeczywistego przekazania darowizny od innych spadkobierców (po pozytywnym rozpatrzeniu sprawy przez właściwy urząd i wypłacie środków pieniężnych). Jeśli chodzi o zgłoszenie do właściwego urzędu skarbowego, to uważa Pan, że umowę taką należy zgłosić po fakcie przekazania Panu udziałów przez innych współspadkobierców. W analizowanej sprawie przekazanie darowizny jest obwarowane warunkiem – nastąpi dopiero wówczas, gdy właściwy urząd pozytywnie rozpatrzy sprawę i przyzna odszkodowanie. Warunkiem zawieszającym jest więc w tym wypadku wydanie przez właściwy organ decyzji przyznającej odszkodowanie za wywłaszczoną nieruchomość. Określając moment powstania obowiązku podatkowego w zakresie darowizny, która ma zostać przekazana po ziszczeniu się warunku, należy wskazać, iż w przypadku umów cywilnoprawnych zawartych pod warunkiem zawieszającym, ustawodawca przewidział szczególne rozwiązanie w zakresie powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn. Respektuje ono skutki prawne ustanowienia warunku na gruncie prawa cywilnego. Obowiązek ten powstanie więc dopiero w momencie ziszczenia się warunku. Z tą chwilą bowiem oświadczenie woli staje się skuteczne. Ustanowienie warunku odracza więc moment powstania obowiązku podatkowego do chwili jego ziszczenia się. Zatem w przedmiocie nabycia darowizny obowiązek podatkowy powstanie zgodnie z uregulowaniem zawartym w art. 6 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, z którego wynika, iż przy nabyciu pod warunkiem zawieszającym obowiązek podatkowy powstaje z chwilą ziszczenia się warunku. Umowę darowizny należy zgłosić w terminie miesiąca (w przypadku zeznania o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych SD-3, jeżeli dany darczyńca zalicza się do grupy podatkowej od I do III) lub w terminie 6 miesięcy (w przypadku zgłoszenia o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych SD-Z2, jeżeli darczyńca zalicza się do tzw. „zerowej” grupy podatkowej, wymienionej w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn) od momentu, w którym dojdzie do ziszczenia się warunku, pod którym umowa darowizny będzie zawarta, czyli od momentu wydania przez właściwy organ decyzji przyznającej odszkodowanie. Z tym bowiem momentem, jak wyżej wyjaśniłem, powstanie po Pana stronie obowiązek podatkowy z tytułu zawarcia umowy darowizny części udziałów w spadku. Wobec powyższego Pana stanowiska nie można było uznać za prawidłowe.
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dniu wydania interpretacji. Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja jest zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej: Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA): - w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA). Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili