W dniu 11 lutego 2025 r. wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący skutków podatkowych nabycia spadku oraz darowizny lokalu mieszkalnego od wujka. Wnioskodawczyni, wychowująca się w rodzinie zastępczej, pytała, czy będzie zwolniona z podatku od spadków i darowizn, argumentując, że jest biologiczną bratanicą darczyńcy oraz osobą z rodziny zastępczej. Organ podatkowy stwierdził, że stanowisko wnioskodawczyni jest nieprawidłowe, wskazując, że nabycie spadku oraz darowizny nie będzie podlegało zwolnieniu z opodatkowania, a wnioskodawczyni znajduje się w II grupie podatkowej. Interpretacja jest negatywna.
Dołącz do doradców podatkowych korzystających z Fiscalex
Uzyskaj dostęp do największej bazy interpretacji podatkowych w Polsce. Zaawansowane wyszukiwanie, analiza AI i podsumowania interpretacji w jednym miejscu.
Rozpocznij bezpłatny okres próbny11 lutego 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie nabycia spadku oraz nabycia tytułem darowizny lokalu mieszkalnego od Pani wujka. Treść wniosku jest następująca:
Wychowywała się Pani i dorastała w sądownie ustanowionej rodzinie zastępczej u Pani babci i dziadka. Byli to rodzice Pani ojca. Pani wujek (brat ojca) powiedział Pani, że w sporządzonym przez niego u notariusza testamencie powołał Panią w całości do spadku. Ten sam wujek (brat ojca) powiedział Pani też, że zamierza podarować Pani mieszkanie, zachowując sobie służebność wieczystą tego mieszkania.
Czy jako dziecko/osoba z rodziny zastępczej, będąca dla darczyńcy/spadkodawcy biologicznie bratanicą, a jednocześnie „siostrą” z rodziny zastępczej, będzie Pani zwolniona z podatku od spadków i darowizn? Pani stanowisko w sprawie Pani zdaniem, w Pani przypadku będzie miało zastosowanie zwolnienie od podatku od spadków i darowizn, ponieważ: jest Pani dzieckiem/osobą z rodziny zastępczej, a wychowankowie domów zastępczych, rodzinnych domów dziecka, placówek opiekuńczo/wychowawczych i innych form opieki sprawowanej przez osoby spokrewnione i niespokrewnione definiowane w ustawie o pieczy zastępczej nie muszą płacić podatku od spadków i darowizn; dla darczyńcy i spadkodawcy jest Pani biologicznie bratanicą, a jednocześnie „siostrą” z rodziny zastępczej, bo przysposobiony nabywa prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa w stosunku do krewnych przyspasabiającego. Jako podstawę prawną podała Pani: Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ustawa z dnia 25 lutego 1964 r., Dz.U.1964 Nr 9, poz. 59: art. 121 § 1: „Przez przysposobienie powstaje między przysposabiającym, a przysposobionym taki stosunek, jak między rodzicami a dziećmi.” art. 121 § 2: „Przysposobiony nabywa prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa w stosunku do krewnych przysposabiającego.” Ustawę o podatku od spadków i darowizn, art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r., t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1837 – spadkobranie po rodzeństwie jest zwolnione z podatku od spadków i darowizn.
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1837): Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. dziedziczenia. Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „spadek”, „dziedziczenie”, dlatego należy w tym zakresie odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).
W myśl art. 922 § 1 ww. Kodeksu cywilnego: Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej. Zgodnie z art. 924 Kodeksu cywilnego: Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Stosownie do art. 925 Kodeksu cywilnego: Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Jak z powyższego wynika spadkobierca nabywa spadek z chwilą śmierci spadkodawcy. Na podstawie art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn: Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy rzeczy i praw majątkowych. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy: Obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze dziedziczenia – z chwilą przyjęcia spadku. Stosownie do art. 6 ust. 4 ww. ustawy: Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia. Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy: Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy. Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego. Na podstawie art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego: Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Jak stanowi natomiast art. 890 § 1 cyt. Kodeksu: Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Do zawarcia umowy darowizny podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli obdarowanego o przyjęciu darowizny. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy: Obowiązek podatkowy powstaje: przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń. Podsumowując, należy zauważyć, że – co do zasady – nabycie tytułem spadku oraz darowizny podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn: Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej: 1) 36 120 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej; 2) 27 090 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej; 3) 5733 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej. Art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy stanowi, że: Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. W myśl art. 14 ust. 3 ww. ustawy: Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się: 1) do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów; 2) do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych; 3) do grupy III – innych nabywców. Natomiast zgodnie z art. 4a ust. 1 ww. ustawy: Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli: 1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4; 2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a ich wartość doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. Stosownie do art. 4a ust. 4 ww. ustawy: Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy: 1) wartość majątku ostatnio nabytego doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby lub po tej samej osobie w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub 2) nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron. Z treści przepisu art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn jednoznacznie wynika, że zwolnieniem tym objęte jest nabycie przez osoby, których łączą relacje ściśle w przepisie określone (tzw. grupa zerowa). Między innymi jest to rodzeństwo. Zgodnie z art. 14 ust. 4a ww. ustawy: Za zstępnych w rozumieniu ustawy uważa się również osoby, które przebywają lub przebywały w rodzinie zastępczej, w rodzinnym domu dziecka, w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej, o których mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2024 r. poz. 177, 742, 743, 858 i 1572), a za wstępnych także odpowiednio osoby tworzące rodzinę zastępczą, prowadzące rodzinny dom dziecka lub pracujące z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej. Na mocy przywołanego powyżej przepisu za zstępnych uważa się m.in. osoby aktualnie przebywające w rodzinie zastępczej oraz osoby, które w przeszłości przebywały w takiej rodzinie. Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że wychowywała się Pani i dorastała w sądownie ustanowionej rodzinie zastępczej u Pani babci i dziadka. Byli to rodzice Pani ojca. Pani wujek (brat ojca) powiedział Pani, że w sporządzonym przez niego u notariusza testamencie powołał Panią w całości do spadku. Ten sam wujek (brat ojca) powiedział Pani też, że zamierza podarować Pani mieszkanie, zachowując sobie służebność wieczystą tego mieszkania. Zgodnie z art. 121 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.): Przez przysposobienie powstaje między przysposabiającym a przysposobionym taki stosunek, jak między rodzicami a dziećmi. Przysposobiony nabywa prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa w stosunku do krewnych przysposabiającego. Stosownie do treści art. 124 § 1 ww. ustawy: Na żądanie przysposabiającego i za zgodą osób, których zgoda jest do przysposobienia potrzebna, sąd opiekuńczy orzeka, że skutki przysposobienia polegać będą wyłącznie na powstaniu stosunku między przysposabiającym a przysposobionym. Jednakże i w tym wypadku skutki przysposobienia rozciągają się na zstępnych przysposobionego. Jak wynika z cytowanych powyżej przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, skutkiem stosunku przysposobienia jest uznanie dziecka za własne. Instytucję pieczy zastępczej reguluje natomiast ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 49). Rodzicielstwo zastępcze, jak sama nazwa wskazuje, pełnione jest niejako w zastępstwie za biologicznych rodziców. W zasadzie nie powinno się porównywać opieki zastępczej do adopcji. Zupełnie inny jest cel i funkcje obu tych instytucji. Wspólne jest jedynie to, że obie zastępują rodziców biologicznych. Rodzinę zastępczą ustanawia się, gdy potrzebna jest pomoc dla rodziny dziecka, rodzina adopcyjna ją (rodzinę biologiczną) zastępuje. O zaliczeniu do grupy podatkowej decyduje osobisty stosunek nabywcy do osoby zbywcy, a więc stopień pokrewieństwa (powinowactwo) bądź też jego brak. Regulacja zawarta w art. 14 ust. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn umożliwia, by na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn za zstępnych uznać również osoby, które przebywają lub przebywały w rodzinie zastępczej, a za wstępnych osoby tworzące rodzinę zastępczą. Regulacja ta skutkuje jednak powstaniem takiego stosunku jak zstępny i wstępny wyłącznie pomiędzy osobami, które przebywały w rodzinie zastępczej i tworzyły taką rodzinę. Regulacja ta nie dotyczy więc krewnych czy powinowatych ww. osób. Z ww. art. 14 ust. 4a przedmiotowej ustawy wynika wprost, że za zstępnych uważa się osoby, które przebywają lub przebywały w rodzinie zastępczej a za wstępnych odpowiednio osoby tworzące rodzinę zastępczą. W świetle tego przepisu nie ma więc możliwości na rozszerzenie zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ww. ustawy, na osoby inne niż wprost w nim wskazane. Umożliwia on wyłącznie zwolnienie z podatku nabycia (np. tytułem spadku czy darowizny) od rodziców zastępczych przez dziecko, które przebywało bądź przebywa w pieczy zastępczej albo nabycia (np. tytułem spadku czy darowizny) od dziecka, które przebywało w takiej pieczy przez rodziców zastępczych. Podsumowując wskazać należy, że w rozumieniu przywołanych przepisów nie jest Pani siostrą w stosunku do syna Pani rodziców zastępczych (Pani wujka), nie są Państwo w stosunku do siebie rodzeństwem. Natomiast istnieje między państwem pokrewieństwo, ponieważ spadkodawcą/darczyńcą będzie brat Pani biologicznego ojca. Tym samym znajduje się Pani w II grupie podatkowej. Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że nabycie przez Panią spadku oraz nabycie przez Panią darowizny od syna Pani rodziców zastępczych (Pani wujka) nie będzie podlegało zwolnieniu od opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W związku z tym Pani stanowiska nie można było uznać za prawidłowe.
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji. Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji. - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej: Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej: 1) z zastosowaniem art. 119a; 2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; 3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej: Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA): - w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA). Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
Fiscalex • Automatyczne wyszukiwanie interpretacji • Anuluj w każdej chwili